ATENY, SPARTA

polis-miasto i przyległe obszary Mieszkańcy polis mieli obowiązek walki

i obrony państwa, łączyły ich wspólne wierzenia, prawa i obyczaje

Zgromadzenie ludowe wszystkich obywateli-podejmowało decyzje, wybierało urzędników, uchwalało prawa

Rada starszych-przedstawiała propozycje ustaw

DWÓCH KRÓLÓW-funkcje sakralne , dowódcy armii

ZGROMADZENIE LUDOWE –APELLA-wybór urzędników, głosowanie ustaw przedstawionych przez GERUZJĘ (RADĘ STARSZYCH)

GERUZJA-28 gerontów+2 królów-kierowała sprawami państwa

5 eforów-wybranych na roczną kadencję –kierowali finansami, polityką zagraniczną , nadzorowali urzędników, zwoływali zgromadzenia geruzji oraz apelli

ARMIA- świetnie wyszkolona, co było zasługą wychowania spartańskiego (system skoszarowany), obowiązek służby do 60 roku życia

Spartanie –pełnoprawni obywatele po ukończeniu 30 roku życia(mieli władzę , przydzieloną ziemię)

Periojkowie o ograniczonej samodzielności, zajmowali się handlem, rzemiosłem , żeglugą

Heloci-chłopi przywiązani do ziemi ;bez praw

DEMOKRACJA ZGROMADZENIE LUDOWE (eklezja) wszystkich

obywateli(wolni mężczyźni, obywatele Aten, którzy ukończyli 20 lat-wybór urzędników; sprawy wojny i pokoju

RADA PIĘCIUSET-50 prytanów (1/10 roku)-nadzór nad urzędnikami

ARCHONTOWIE-funkcje kapłańskie; po rocznej kadencji wchodzili dożywotnio w skład areopagu

10 STRATEGÓW-kierowali wojskiem, polityką zagraniczną

SĄD PRZYSIĘGŁYCH-apelacje od orzeczeń urzędników, sprawy prywatne

AREOPAG-sprawy o zabójstwo OSTRACYZM-sąd skorupkowy ARMIA- na czele stratedzy , obowiązek służby

spoczywał na obywatelach polis; hoplici- ciężkozbrojni piechurzy w czasie walki ustawieni w falandze

ChłopiRzemieślnicy, wioślarze na okrętachLudzie „ wolnych” zawodówMetojkowie – osiedleni na stałe

cudzoziemcyNiewolnicy

Dążenie Persji do opanowania polis greckich, ucisk fiskalny polis w Azji Mniejszej (powstanie jońskie VI w.p.n.e.); wzrost znaczenia Persji za Dariusza

PRZEBIEG DZIAŁAŃ WOJENNYCH: 490 p.n.e. zwycięstwo Greków pod Maratonem

(Miltiades) 480p.n.e. zwycięstwo wojsk perskich pod

dowództwem Kserksesa pod Termopilami nad wojskami Leonidasa;

480 p.n.e zwycięstwo Greków pod dowództwem Temistoklesa w bitwie morskiej pod Salaminą

479p.n.e zwycięstwo Greków pod Platejami Pokój Kalliasa 448p.n.e-Persja zrzekła się

dążeń do panowania na Morzu Egejskim i uznała niezależność polis greckich w Azji Mniejszej

Rozbudowa floty, armii; powstanie Związku Morskiego i przekształcenie go w narzędzie wpływów Aten w innych polis-hegemonia Aten

Moralne znaczenie zwycięstw nad Persami, znaczenie wychowania spartańskiego

Za udział w wojnach biedota domagała się uczestnictwa w sprawowaniu władzy-wpływ na reformy Peryklesa