Zał�cznik nr 96

Standardy kształcenia dla kierunku studiów:

Socjologia

A. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia pierwszego stopnia trwaj� nie krócej ni� 6 semestrów. Liczba godzin zaj�� nie

powinna by� mniejsza ni� 2200. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie powinna by� mniejsza ni� 180. II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA

Absolwent posiada wiedz� z zakresu socjologii poszerzon� o podstawy nauk społecznych. Zdobyte umiej�tno�ci umie wykorzysta� w pracy zawodowej z zachowaniem zasad etycznych i prawnych. Posiada umiej�tno�ci rozwi�zywania problemów zawodowych, a tak�e gromadzenia, przetwarzania oraz pisemnego i ustnego przekazywania informacji. Posiada umiej�tno�ci pracy zespołowej. Umie wykonywa� podstawowe analizy statystyczne z pomoc� informatycznych narz�dzi wspomagaj�cych. Umie komunikowa� si� z otoczeniem. Potrafi wykonywa� analizy społeczne pod k�tem odpowiednich adresatów, zdaj�c sobie spraw� z ogranicze� towarzysz�cych transferowi wiedzy. Absolwent powinien zna� j�zyk obcy na poziomie biegło�ci B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia J�zykowego Rady Europy. Jest przygotowany do pracy w instytucjach publicznych, prywatnych i non profit. Jest przygotowany do podj�cia studiów drugiego stopnia. III. RAMOWE TRE�CI KSZTAŁCENIA

1. GRUPY TRE�CI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ�� ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

godziny ECTS A. GRUPA TRE�CI PODSTAWOWYCH 330 36 B. GRUPA TRE�CI KIERUNKOWYCH 345 38 Razem 675 74

2. SKŁADNIKI TRE�CI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA

GODZIN ZAJ�� ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

2

godziny ECTS A. GRUPA TRE�CI PODSTAWOWYCH Tre�ci kształcenia w zakresie:

330 36

1. Podstaw socjologii 60 2. Antropologii kulturowej 30 3. Systemów, struktur i procesów społecznych w ró�nych

perspektywach teoretycznych 90

4. Psychologii społecznej 30 5. Dynamiki zmian współczesnego społecze�stwa polskiego 30 6. Ekonomii 30 7. Historii my�li socjologicznej i my�li społecznej 60 B. GRUPA TRE�CI KIERUNKOWYCH Tre�ci kształcenia w zakresie:

345 38

1. Statystyki 2. Metod bada� społecznych 3. Procesów ludno�ciowych 4. Etycznych problemów zawodu socjologa 5. Współczesnych teorii socjologicznych 6. Przygotowania i realizacji projektu badawczego

3. TRE�CI I EFEKTY KSZTAŁCENIA

A. GRUPA TRE�CI PODSTAWOWYCH

1. Kształcenie w zakresie podstaw socjologii Tre�ci kształcenia: Presocjologiczna refleksja nad społecze�stwem i miejscem jednostki w społecze�stwie. Powstanie socjologii akademickiej. Socjologia a inne nauki społeczne. Zachowania, działania, interakcje. Stosunki społeczne, organizacja, struktura społeczna. Dynamika struktur. Działania masowe i ruchy społeczne. Cało�ci społeczne. Kultura. Socjalizacja. Socjologiczna koncepcja osobowo�ci. To�samo�� i role społeczne. Struktura roli społecznej. Wi�� społeczna. Koncepcje ładu społecznego. Organizacja i dezorganizacja. Kontrola społeczna. Konformizm i dewiacja. �wiadomo�� społeczna i opinia publiczna. Stratyfikacja społeczna. Klasy społeczne. Gender (płe� determinowana kulturowo). Nierówno�ci społeczne. Ruchliwo�� społeczna. Władza, panowanie, przywództwo. Instytucje społeczne – system polityczny, pokrewie�stwo, mał�e�stwo, rodzina, religia. Zmiana społeczna, rozwój, post�p. Nowoczesno��, pó�na nowoczesno��, ponowoczesno��. Teoria a empiria w socjologii. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych terminów i poj�� oraz najwa�niejszych teorii socjologicznych; czytania tekstów socjologicznych i innych, w których wykorzystuje si� materiały socjologiczne; stosowania kategorii socjologicznych do analizy społecze�stwa, zwłaszcza współczesnego społecze�stwa polskiego; rozwijania „wyobra�ni socjologicznej”.

2. Kształcenie w zakresie antropologii kulturowej Tre�ci kształcenia: Miejsce antropologii kultury w�ród innych nauk społecznych. Szkoły i kierunki antropologii kulturowej. Antropologiczna koncepcja człowieka. Antropologiczna koncepcja j�zyka. Antropologiczna koncepcja religii. Antropologiczna koncepcja narodu. Systemy pokrewie�stwa. Zmiana kulturowa i jej �ródła – zagadnienia rozwoju i post�pu w kulturze. Problemy to�samo�ci kulturowej. Hipoteza „konfliktu cywilizacji”. Etniczno�� – koncepcje „mniejszo�ci”. Kulturowa dominacja i podporz�dkowanie. Techniki dominacji. Etniczno�� i procesy migracji przestrzennych. Asymilacja. Stosunki etniczne w Polsce.

3

Antropologia społecze�stwa nowoczesnego – kultury lokalne. Hipoteza „kultury ubóstwa”. Kultura chłopska w społecze�stwie przemysłowym. Kultura etnicznego ghetta. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia problematyki uniwersalizmu i partykularyzmu form �ycia zbiorowego ludzi; dostrzegania elementów ci�gło�ci w procesach zmian społecznych; rozpoznawania osobliwo�ci kultur lokalnych.

3. Kształcenie w zakresie systemów, struktur i procesów społecznych w ró�nych perspektywach teoretycznych Tre�ci kształcenia: Koncepcja systemu społecznego. Funkcjonalizm. Neofunkcjonalizm. Struktura systemów społecznych. Czynniki ró�nicuj�ce poszczególne kategorie zbiorowo�ci, historyczne uwarunkowania tych ró�nic. Strukturalne determinanty indywidualnych zachowa�. Równowaga i napi�cia w strukturze systemów społecznych. Procesy społeczne – zmiany demograficzne i ich korelaty oraz zmiany w strukturze: własno�ci, konsumpcji, gospodarki, organizacji politycznej. Problem „macro-micro link” i jego rozwi�zania. Instytucje i procesy instytucjonalizacji. Poj�cie zmiany społecznej w podstawowych orientacjach metodologicznych socjologii: ewolucjonizm, teorie konfliktu, funkcjonalizm, neo-weberyzm, koncepcja strukturacji A. Giddensa, podstawowe tezy „socjologii historycznej”, teorie modernizacji. ródła, podstawowe zało�enia i przykłady teorii rozwoju zale�nego. ródła, podstawowe zało�enia i przykłady teorii rozwoju alternatywnego. Planowa zmiana społeczna w kr�gu współczesnej refleksji nad zmian� społeczn� i rozwojem społecznym. No�niki zmiany społecznej. Zjawisko „oporu wobec zmian”. Koncepcja traumy kulturowej P. Sztompki, interpretacje polskiej transformacji. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia poj�cia „społecze�stwo” i sporów o jego ontologi�; �wiadomego wyboru perspektywy teoretycznej i dostrzegania konsekwencji tego wyboru; analizowania struktur systemu społecznego i powi�za� mi�dzy jej poszczególnymi elementami; rozumienia koncepcji „społecze�stwa jako procesu”; wykorzystywania kategorii teoretycznych do analizy zmian społecznych we współczesnym społecze�stwie polskim.

4. Kształcenie w zakresie psychologii społecznej Tre�ci kształcenia: Człowiek jako przedmiot i podmiot w relacjach społecznych. Stadia rozwoju społecznego jednostki – zachowania konformistyczne i nonkonformistyczne. Orientacje teoretyczne opisuj�ce i wyja�niaj�ce relacje interpersonalne i mi�dzygrupowe psychologii – psychoanaliza, behavioryzm, pragmatyzm, interakcjonizm. Psychologia poznawcza, psychologia ewolucyjna. J�zyk i procesy komunikacji w grupach społecznych. Atrakcyjno�� interpersonalna w procesach komunikacji. Poznawanie siebie i innych. Procesy socjalizacji – powstawanie społecznej osobowo�ci człowieka. To�samo��. Socjalizacja pierwotna i wtórna, socjalizacja antycypuj�ca. Mechanizmy wpływu społecznego. Perswazja, manipulacja i obrona przed manipulacj�. Podstawowe koncepcje dynamiki grupowej. Modele grup społecznych. Socjometryczna struktura grupy. Przywództwo w grupie. Postawy i zmiana postaw. Procesy grupowe. Konflikt i współpraca. Atrakcyjno�� interpersonalna. Agresja. Uprzedzenia. Stereotypy. Zachowania prospołeczne. Negocjacje, mediacje, manipulacja. Zastosowania psychologii społecznej. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych mechanizmów dynamiki grupy społecznej i wpływu grupy na jednostk�; rozumienia roli grupy w budowaniu społecznej to�samo�ci człowieka; analizowania struktur grupowych i interakcji w grupie; okre�lania zwi�zków mi�dzy struktur� grupy i jej wpływem na zachowania członków grupy.

5. Kształcenie w zakresie dynamiki zmian współczesnego społecze�stwa polskiego Tre�ci kształcenia: Zwi�zki mi�dzy polityk�, gospodark� i społecze�stwem. Zmiany struktury społecznej, dynamika uwarstwienia społecznego. Dynamika demograficzna polskiego społecze�stwa. Zró�nicowania przestrzenne. Polskie reformy po roku 1989. Polska w Unii Europejskiej – wyzwania i szanse. Poj�cie i rozumienie społecze�stwa obywatelskiego – spory, kontrowersje i dyskusje. Prawa człowieka i wolno�ci

4

obywatelskie. Społecze�stwo obywatelskie i dynamika rozwoju „trzeciego sektora” we współczesnej Polsce. Gospodarka – czynniki wzrostu gospodarczego. Zmiany w strukturze własno�ciowej, spory o przebieg prywatyzacji. Problemy społeczne – polityka rynku pracy, dynamika i zró�nicowanie dochodów, procesy marginalizacji społecznej. Funkcjonowanie systemu zabezpieczenia społecznego. Wymiary pluralizmu we współczesnym społecze�stwie polskim. Systemy warto�ci Polaków, podstawowe wymiary sporów aksjologicznych. Interpretacje polskiej wersji zmiany społecznej. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia zmian w społecze�stwie polskim i ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych; analizowania gospodarczych, politycznych i społecznych uwarunkowa� tych zmian.

6. Kształcenie w zakresie ekonomii Tre�ci kształcenia: Ekonomia jako nauka społeczna. Normatywne i pozytywne programy ekonomii. Koncepcja systemu ekonomicznego. Podstawowe kategorie ekonomiczne – zasoby, produkty, towary, gospodarowanie, rynek i jego rodzaje, kapitał i akumulacja kapitału. Popyt i jego determinanty. Poda�, krzywa popytu i krzywa poda�y. Cena równowagi. Rola cen w gospodarce. Model konkurencji doskonałej. Rynek i pa�stwo. Przesłanki alokacyjnej zawodno�ci rynku. Zachowania konsumenta. Elastyczno�� popytu. Prawo Engela. Rynki kapitałowe. Zasady funkcjonowania giełdy. Handel zagraniczny, protekcjonizm w handlu zagranicznym. Wspólny rynek Unii Europejskiej. Rynek globalny. �wiatowy system gospodarczy. Analiza makroekonomiczna – Produkt Krajowy Brutto i Produkt Narodowy Brutto. Makroekonomiczna polityka pa�stwa – fiskalna i monetarna. Bud�et pa�stwa. Deficyt bud�etowy. Problematyka wzrostu gospodarczego. Czynniki wzrostu. Modele wzrostu gospodarczego. Ekonomiczna analiza rynku pracy i bezrobocia. Ekonomiczne skutki bezrobocia. Keynesizm i ekonomia poda�owa. Monetaryzm. Teoria przedsi�biorstwa. Równowaga producenta. Problemy ekonomiczne „transformacji”. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia racjonalnych zachowa� uczestników rynku – jednostek, gospodarstw domowych i przedsi�biorstw oraz ł�cz�cych je zale�no�ci; rozumienia warunków równowagi makroekonomicznej; krytycznej analizy ekonomicznych i społecznych skutków polityki gospodarczej pa�stwa.

7. Kształcenie w zakresie historii my�li socjologicznej i my�li społecznej Tre�ci kształcenia: Pre-socjologiczna my�l społeczna. Socjologiczny pozytywizm – A. Comte. Socjologia historyczna A. de Tocqueville’a. Socjologiczny ewolucjonizm. W�tki socjologiczne w systemie K. Marksa. Reakcja socjologii akademickiej na marksizm: M. Weber, G. Simmel, V. Pareto, E. Durkheim. Odmiany psychologizmu w socjologii. Socjologiczne implikacje psychoanalizy Z. Freuda. Socjologia E. Durkheima. Socjologia humanistyczna – program socjologii humanistycznej W. Dilthey’a. Antynaturalizm W. Windelbanda i H. Rickerta. F. Tönniesa „wspólnota” i „społecze�stwo”. G. Simmela koncepcja „socjologii formalnej”. Socjologia rozumiej�ca M. Webera. W�tki „weberowskie” we współczesnej socjologii. Koncepcje socjologiczne F. Znanieckiego. Socjologia ameryka�ska i jej intelektualne podło�e. Interakcjonizm symboliczny G. H. Meada. Szkoła Chicagowska i jej socjologia empiryczna. Polska socjologia z przełomu XIX i XX wieku. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: wykorzystywania wiedzy z zakresu historii dyscypliny i jej społecznego zakorzenienia; dostrzegania i interpretowania historycznych �ródeł oraz sporów teoretycznych prowadzonych we współczesnej socjologii.

B. GRUPA TRE�CI KIERUNKOWYCH

1. Kształcenie w zakresie statystyki Tre�ci kształcenia: Podstawowe poj�cia – populacja, zmienna, rodzaje zmiennych, macierze danych. Funkcja jednej zmiennej i jej rozkład. Parametry opisu warto�ci jednej zmiennej – warto�� minimalna, maksymalna i modalna, mediana, �rednia arytmetyczna,

5

kwartyle, decyle i ich własno�ci. Relacje mi�dzy parametrami. Parametry dyspersji – rozst�p, odchylenie przeci�tne, odchylenie standardowe, wariancja. Miary asymetrii, współczynniki asymetrii, rozkład symetryczny i asymetryczny. Rozkład zmiennych losowych – rozkład normalny, chi-kwadrat, t-Studenta. Standaryzacja rozkładu normalnego. Powierzchnia pod krzyw� normaln�. Estymacja punktowa i przedziałowa. Przedział ufno�ci. Podstawowe zale�no�ci statystyczne – funkcje dwóch zmiennych, kowariancja i jej własno�ci, regresja pierwszego i drugiego rodzaju, niezale�no�� stochastyczna, maksymalna zale�no�� statystyczna. Regresja �rednich. Regresja liniowa drugiego rodzaju – metoda najmniejszych kwadratów. Interpretacja współczynników regresji liniowej. Własno�ci współczynnika korelacji liniowej. Korelacja rangowa, miary korelacji rangowej – współczynniki Kendalla i Goodmana-Kruskala. Wnioskowanie statystyczne, testowanie hipotez statystycznych. Bł�dy pierwszego i drugiego rodzaju. Poziom istotno�ci. Hipotezy parametryczne i nieparametryczne. Zastosowanie testów opartych na statystyce chi-kwadrat. Rozkład zmiennej w populacji, rozkład teoretyczny. Rozkład zmiennych w dwóch populacjach. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych poj�� statystyki opisowej; przygotowywania danych do analizy statystycznej; zakładania zbioru danych; analizy rozkładu zmiennych losowych; stosowania podstawowych metod wnioskowania statystycznego.

2. Kształcenie w zakresie metod bada� społecznych Tre�ci kształcenia: Badania reprezentacyjne – próba, rodzaje prób, metody doboru próby. Pytania badawcze – rodzaje, charakterystyka. Hipotezy badawcze. Zmienne i wska�niki. Kwestionariusz ankiety i jego struktura. Pytania kwestionariusza. Techniki survey’owe. Badania pilota�owe i ich funkcje. Zasady opracowywania danych survey’owych. Przygotowanie materiału do analizy – instrukcja kodowa, kodowanie, zakładanie zbioru danych. Badania panelowe i analiza szeregów czasowych. Specyfika bada� jako�ciowych – analiza hermeneutyczna, analiza znacze�, analiza kontekstów. Sposób formułowania pyta� badawczych. Metoda biograficzna i jej odmiany – dokumenty osobiste, wywiad narracyjny. Metoda teorii ugruntowanej. Socjologia dnia codziennego. Techniki bada� jako�ciowych – typy wywiadów: swobodny, pogł�biony, narracyjny, zogniskowany, grupowy. Techniki analizy danych jako�ciowych – analiza egzemplifikacyjna, analiza konstrukcyjna, analiza typologiczna. Analiza pól semantycznych, analiza sieci. Rodzaje dokumentów urz�dowych. Heurystyczna funkcja dokumentów urz�dowych. Analizy szeregów czasowych – ograniczenia. Dokumentacja funkcjonowania instytucji. J�zyk dokumentów urz�dowych – problemy interpretacji. Pierwotna i wtórna kategoryzacja danych urz�dowych. Problemy agregacji i de-agregacji danych zawartych w dokumentach urz�dowych. Problem definiowania jednostki obserwacji. Wady dokumentów urz�dowych – niekompletno��, selektywno��, sporno�� datowania. Polska statystyka publiczna – dane z Narodowych Spisów Powszechnych. Statystyki przest�pczo�ci. Statystyka publiczna Unii Europejskiej. Heurystyczne znaczenie komunikatów �rodków masowego komunikowania. Techniki analizy tre�ci komunikatów prasowych, radiowych i telewizyjnych. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych procedur przygotowania i realizacji bada� sonda�owych oraz ogranicze� interpretacyjnych danych uzyskiwanych w tych badaniach; aktywnego uczestniczenia w zespołach przygotowuj�cych i realizuj�cych badania sonda�owe; stosowania podstawowych metod bada� jako�ciowych; korzystania z podstawowych �ródeł informacji urz�dowych; analizowania danych urz�dowych, zwłaszcza danych Głównego Urz�du Statystycznego i danych gromadzonych przez EUROSTAT.

3. Kształcenie w zakresie procesów ludno�ciowych Tre�ci kształcenia: Demografia – przedmiot i metody. Zwi�zki demografii z socjologi�. Czynniki demograficzne w procesach dynamiki społecznej. ródła informacji o ruchu naturalnym ludno�ci. Zasady budowy współczynników demograficznych. Problemy

6

standaryzacji. Ludno�� – struktura i dynamika. Podstawowe cechy (wiek, płe�) – ich rola w obsadzaniu ról społecznych. ródła zjawisk demograficznych. Badanie zjawisk demograficznych. Reprodukcja ludno�ci – podstawowe poj�cia i miary. Mał�e�stwa i rozwody – tendencje zmian. Zmiany w strukturze i wielko�ci rodziny. Rodno�� i płodno�� – tendencje zmian. Zwi�zki kohabitacyjne – ich znaczenie demograficzne. Społeczne uwarunkowania prokreacji. Pro-natalna i anty-natalna polityka ludno�ciowa. Umieralno��. Zachorowalno�� i �miertelno��. Zgony według wieku i przyczyn – tendencje zmian. Umieralno�� niemowl�t – porównania mi�dzynarodowe. Tablice trwania �ycia. Starzenie si� ludno�ci. Koncepcje pierwszego i drugiego przej�cia demograficznego. Gospodarcze i społeczne konsekwencje zmian w strukturze wieku ludno�ci. Ruch w�drówkowy ludno�ci – typy i miary migracji. Społeczne i demograficzne konsekwencje migracji. Prognozy rozwoju ludno�ci – �wiat i Polska. Sytuacja demograficzna Polski. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia procesów demograficznych; formułowania prognoz demograficznych; rozumienia czynników maj�cych wpływ na realizm prognoz demograficznych; posługiwania si� podstawowymi miarami demograficznymi w charakteryzowaniu procesów ludno�ciowych zachodz�cych w polskim społecze�stwie; analizowania społecznych konsekwencji procesów ludno�ciowych w polskim społecze�stwie.

4. Kształcenie w zakresie etycznych problemów zawodu socjologa Tre�ci kształcenia: Współczesne problemy etyczne nauki – co i jak wolno bada�, granice eksperymentu naukowego. Problemy etycznej odpowiedzialno�ci badacza. Społeczne funkcje socjologii – nauka, teoria, krytyka społeczna. Socjologia jako racja w sporach ideologicznych. Socjologia jako narz�dzie społecznych diagnoz. Wykorzystanie danych z bada� socjologicznych – mo�liwy zakres kontroli nad publikowanymi wynikami bada�. Społeczne funkcje „socjologii sonda�owej”. Zawód socjologa – typy ról zawodowych. Elementy etyki zawodowej socjologów – działaczy, badaczy, komentatorów. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia aksjologicznych problemów współczesnej nauki i jej społecznych funkcji; dostrzegania etycznych problemów zawodu; rozumienia społecznej odpowiedzialno�ci socjologa-badacza i analityka; wskazywania na kwestie etyczne rozstrzygane w oparciu o aksjologiczny consensus profesji.

5. Kształcenie w zakresie współczesnych teorii socjologicznych Tre�ci kształcenia: Meta-teoretyczne zało�enia teorii socjologicznych, teorie i „orientacje metodologiczne” w socjologii. Teorie socjologiczne z perspektywy socjologii wiedzy – K. Mannheim, „Szkoła Edynburska”. Socjologia fenomenologiczna A. Schulza. „Natura” versus „kultura” – socjobiologia. Teorie wymiany – G.C. Homans i P. Blau. Sieci stosunków wymiany – R.M. Emmerson. Antropologiczne koncepcje wymiany. Teoria krytyczna w socjologii, dwa pokolenia „Szkoły Frankfurckiej”. Teoria socjologiczna T. Parsonsa. Funkcjonalizm i neo-funkcjonalizm. Instytucjonalizm i nowy instytucjonalizm – obszary analizy instytucjonalnej. Teorie konfliktu. Kontynuacje – L. Coser, C.W. Mills, R. Dahrendorf, R. Collins. Interakcjonizm symboliczny – G.H. Mead, M. Kuhn, H. Blumer, J.H. Turner. Perspektywa dramaturgiczna i etnometodologia – E. Goffman, H. Garfinkel. Teoria systemu �wiatowego – I. Wallerstein. Socjologia po-nowoczesno�ci – Z. Bauman. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: orientowania si� w podstawowych kierunkach rozwoju teorii socjologicznych i proponowanych przez nie poj�ciach; stosowania tych poj�� do opisu zjawisk społecznych kwalifikowanych jako symptomy strukturalnej zmiany społecznej.

6. Kształcenie w zakresie przygotowania i realizacji projektu badawczego Tre�ci kształcenia: Formułowanie problematyki bada�. Formułowanie pyta� badawczych. Okre�lanie teoretycznego kontekstu i listy zmiennych do budowy modelu heurystycznego. Dobór wska�ników i budowy narz�dzi badawczych. Realizacja bada�. Analiza wyników. Sporz�dzanie raportu.

7

Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: realizowania podstawowych etapów procedury badawczej; zespołowego przygotowywania, realizacji i opracowywania wyników projektu badawczego.

IV. PRAKTYKI Praktyki powinny trwa� nie krócej ni� 3 tygodnie. Zasady i form� odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadz�ca kształcenie.

V. INNE WYMAGANIA

1. Programy nauczania powinny przewidywa� zaj�cia z zakresu wychowania fizycznego – w wymiarze 60 godzin, którym mo�na przypisa� do 2 punktów ECTS; j�zyków obcych – w wymiarze 120 godzin, którym nale�y przypisa� 5 punktów ECTS; technologii informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym nale�y przypisa� 2 punkty ECTS. Tre�ci kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika mened�erska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji – powinny stanowi� co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiej�tno�ci Komputerowych (ECDL – European Computer Driving Licence).

2. Programy nauczania powinny zawiera� tre�ci poszerzaj�ce wiedz� ogóln� w wymiarze nie mniejszym ni� 60 godzin, którym przypisa� nale�y nie mniej ni� 3 punkty ETCS.

3. Programy nauczania powinny przewidywa� zaj�cia z zakresu ochrony własno�ci intelektualnej.

4. Przynajmniej 50% zaj�� powinny stanowi� seminaria, konwersatoria lub �wiczenia praktyczne.

5. Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego oraz pracy dyplomowej (je�li przewiduje j� program nauczania) student otrzymuje 10 punktów ECTS.

ZALECENIA Wskazana jest znajomo�� j�zyka angielskiego w stopniu umo�liwiaj�cym samodzielne czytania tekstów fachowych.

8

B. STUDIA DRUGIEGO STOPNIA

I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia drugiego stopnia trwaj� nie krócej ni� 4 semestry. Liczba godzin zaj�� nie powinna

by� mniejsza ni� 900. Liczba punktów ECTS nie powinna by� mniejsza ni� 120. II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA

Absolwent jest przygotowany do samodzielnej realizacji bada� społecznych. Umie projektowa� badania jako�ciowe i ilo�ciowe. Umie korzysta� z podstawowych technik bada� terenowych oraz umie interpretowa� uzyskane wyniki. Absolwent potrafi wykorzystywa� teoretyczny dorobek dyscypliny i analizowa� dane empiryczne odwołuj�c si� do poj�� i modeli teoretycznych. W szczególno�ci umie projektowa�, monitorowa� i ewaluowa� programy słu��ce rozwi�zywaniu bie��cych problemów społecznych. Absolwent jest przygotowany do podj�cia pracy we wszelkich typach instytucji �ycia zbiorowego, zarówno w sektorze prywatnym (instytucje bada� rynkowych, instytucje bada� opinii publicznej), jak i sektorze publicznym (administracja rz�dowa i samorz�dowa), jak i tak zwanym trzecim sektorze (organizacje pozarz�dowe). Absolwent jest przygotowany do podj�cia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich). III. RAMOWE TRE�CI KSZTAŁCENIA

1. GRUPY TRE�CI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ�� ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

godziny ECTS A. GRUPA TRE�CI PODSTAWOWYCH 150 16 B. GRUPA TRE�CI KIERUNKOWYCH 210 23 Razem 360 39

2. SKŁADNIKI TRE�CI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA

GODZIN ZAJ�� ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

godziny ECTS A. GRUPA TRE�CI PODSTAWOWYCH Tre�ci kształcenia w zakresie:

150 16

1. Filozofii 60 2. Logiki 30 3. Metodologii nauk społecznych 60 B. GRUPA TRE�CI KIERUNKOWYCH Tre�ci kształcenia w zakresie:

210 23

1. Zaawansowanych technik komputerowej analizy danych 2. Procedur bada� ewaluacyjnych 3. Zró�nicowania społecznego 4. Globalnych procesów społecznych

9

3. TRE�CI I EFEKTY KSZTAŁCENIA A. GRUPA TRE�CI PODSTAWOWYCH

1. Kształcenie w zakresie filozofii Tre�ci kształcenia: Główne kierunki filozofii. Podstawowe style filozofowania. Główne pytania filozofii. Filozofia staro�ytna i jej zmierzch. ródła nowoczesno�ci – R. Kartezjusz i B. Pascal. Klasyczna filozofia niemiecka. Empiryzm filozofii brytyjskiej. Hipoteza „kryzysu filozofii XX wieku”. Filozofia postmodernistyczna i jej zwi�zki z socjologi� kultury. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia historii filozofii i jej kluczowych problemów; dostrzegania filozoficznych zało�e� tkwi�cych u podstaw współczesnych nauk społecznych.

2. Kształcenie w zakresie logiki Tre�ci kształcenia: Elementy formalnej teorii składni, teorii nazw i definicji. Wprowadzenie do metod logiki formalnej. Elementy klasycznego rachunku zda� i predykatów. Metoda naukowa. Metoda dedukcyjna. Metoda indukcyjna. Metoda historyczna. Metody statystyczne. Logiczna teoria nauki. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych narz�dzi logiki formalnej; wykorzystywania narz�dzi logiki w pracy; posługiwania si� narz�dziami warsztatu socjologii empirycznej.

3. Kształcenie w zakresie metodologii nauk społecznych Tre�ci kształcenia: Poj�cie metody naukowej w socjologii. Struktura i dynamika teorii naukowej. Specyfika metodologii nauk społecznych. Nauka – sposoby opisu: historyczny, socjologiczny, psychologiczny, organizacyjny, metodologiczny. Klasyfikacje nauk. Socjologia w systemach klasyfikacji nauk. Naturalizm i antynaturalizm. Indywidualizm i holizm – poziomy analizy w socjologii. Twierdzenia i teorie w naukach społecznych. Typy twierdze�. Prawa synchroniczne i diachroniczne. Przyczynowo�� w naukach społecznych. Klasyfikacje i typologie. Typ idealny. Poj�cia obserwacyjne i poj�cia oznaczaj�ce własno�ci ukryte. Wska�niki, typy wska�ników. Funkcje wska�nikowe wypowiedzi. Pomiar, typy skal pomiarowych. Nauki empiryczne – indukcjonizm, hipotetyzm. Kanony indukcji. Wyja�nianie i przewidywanie w naukach społecznych. Spory metodologiczne – realizm, relatywizm poznawczy. Nauka z perspektywy socjologii wiedzy. Nauki społeczne wobec warto�ci. Koncepcja „dwóch kultur”. Naturalizm i antynaturalizm w teorii socjologicznej. Redukcjonizm i antyredukcjonizm. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych problemów metodologicznych współczesnej nauki; dostrzegania poznawczych ogranicze� nauk społecznych; interpretowania i praktycznego wykorzystywania wyników bada� socjologicznych. B. GRUPA TRE�CI KIERUNKOWYCH

1. Kształcenie w zakresie zaawansowanych technik komputerowej analizy danych Tre�ci kształcenia: Przygotowanie danych sonda�owych do analizy. Zakładanie baz danych. Wprowadzanie danych. Wst�pna analiza rozkładów. De-kodowanie. Tworzenie nowych zmiennych. Problemy braku odpowiedzi. Analiza wielozmiennowa – analiza wariancji, korelacja, regresja, redukcja danych. Wtórne analizy danych sonda�owych. Problemy interpretacji danych sonda�owych. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: stosowania podstawowych procedur analizy danych sonda�owych i ich praktycznego wykorzystywania.

2. Kształcenie w zakresie procedur bada� ewaluacyjnych Tre�ci kształcenia: Koncepcja bada� ewaluacyjnych – ich zwi�zek z modelami „socjologii stosowanej”. Historia i instytucjonalizacja bada� ewaluacyjnych. Typy bada� ewaluacyjnych – koncepcje „impact assessment”, „action research”. Zró�nicowanie bada�

10

ewaluacyjnych pod k�tem ich funkcji społecznych. Schematy eksperymentalne w badaniach ewaluacyjnych. Koncepcja „społecze�stwa eksperymentuj�cego” A. Etzioniego. Monitoring i ewaluacja. Elementy analizy kosztów i korzy�ci w badaniach ewaluacyjnych. Problemy pomiaru w badaniach ewaluacyjnych. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia problematyki ewaluacji i jej społecznych funkcji; rozumienia roli społecznej ewaluatora; rozumienia i stosowania podstawowych procedur analitycznych w badaniach ewaluacyjnych; stosowania narz�dzi socjologii empirycznej w badaniach ewaluacyjnych.

3. Kształcenie w zakresie zró�nicowania społecznego Tre�ci kształcenia: Typy zró�nicowania społecznego. Socjologiczna charakterystyka zró�nicowania społecznego. Teorie zró�nicowania klasowego. Teorie stratyfikacji społecznej. Teorie elitystyczne. Teorie zró�nicowania etnicznego i narodowego. Mechanizmy strukturacji w społecze�stwach współczesnych. Nowe klasy �rednie. Koncepcje „podklasy”. „Społecze�stwo wiedzy” i odpowiadaj�ce mu mechanizmy strukturacji. Wykluczenie społeczne. Bieda i jej dziedziczenie. Obszary konfliktów społecznych. Ekonomia, polityka, kultura, religia – ró�ne obszary ró�nicowania społecznego. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia wielowymiarowo�ci współczesnego społecze�stwa i pluralizmu jego struktury; wykorzystywania podstawowych kategorii stratyfikacji społecznej do analizy struktury statusów i ról społecznych; analizowania dynamiki zró�nicowa� społecznych we współczesnym społecze�stwie polskim.

4. Kształcenie w zakresie globalnych procesów społecznych Tre�ci kształcenia: Uniwersalizacja w przeszło�ci i współcze�nie. Współczesne procesy integracji – wymiar, mechanizmy, przejawy, skutki. Globalizacja i poszukiwanie to�samo�ci – nowa religijno��, fundamentalizmy, sekty, subkultury. Otwarty �wiat – migracje oraz ich społeczne i kulturowe konsekwencje. Media masowe i nowe media – wpływ na procesy globalizacji i uniwersalizacji. Globalne procesy społeczne – wyzwania, szanse, zagro�enia. Konsekwencje globalizacji – globalizacja jako zmienna niezale�na. Efekty kształcenia – umiej�tno�ci i kompetencje: rozumienia podstawowych mechanizmów procesów globalizacji i mi�dzynarodowej integracji; analizowania i interpretowania wpływu tych procesów na społecze�stwo polskie.

IV. INNE WYMAGANIA 1. Przynajmniej 50% zaj�� powinny stanowi� seminaria, konwersatoria lub �wiczenia

praktyczne. 2. Za przygotowanie pracy magisterskiej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego

student otrzymuje 20 punktów ECTS.