68

Sprawozdanie z dorocznej konferencji Sekcji Otorynolaryngologii

Otorynolaryngol 2012;68-70

Dwudniowe zebranie sekcji ORL UEMS w Izmirze, w którym wzięło udział 57 osób z 25 krajów (łącznie z gośćmi oficjalnie zaproszonymi), poza formalnymi punktami, takimi jak przyjęcie protokołów z poprzed-niego zebrania na Malcie, sprawozdaniem skarbnika czy sekretarza sekcji ORL UEMS, sprawozdaniami dr. Ulfa Shoensted-Madsena, przedstawiciela ORL UEMS przy EACCME (Europejskiej Komisji ds. Akredytacji Szkolenia Podyplomowego) i sprawozdaniem dr. Otto Mollenhauera analizującego corocznie dane dotyczą-ce sytuacji kadrowej w naszej specjalności, dotyczyło w głównej mierze dalszych prac nad organizacją szybko rozwijającego się egzaminu europejskiego i dalszych prac zmierzających do wdrożenia programów szkoleniowych w „nadspecjalnościach” dotyczących otorynolaryngologii chirurgii głowy i szyi. Wartym przypomnienia elementem ze sprawozdania dr. Mollenhauera jest zestawienie śred-niej liczby specjalistów ORL w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Polska ze średnią ok. 1 : 25 000 jest poniżej średniej unijnej (ca 1 : 21 000).

Szczegółowo przedyskutowano przedstawione przez prof. Klausa Albeggera sprawozdanie z przeprowadzone-go w Wiedniu finalnego egzaminu ustnego (8–9.10.2010) i sprawozdanie prof. Angelosa Nikolaou z testowego egzaminu (część I) w Barcelonie (2.07.2011). Mimo trudnej „logistyki” egzaminu ustnego (78 kandydatów, 30 egzaminatorów) i faktu, że w tej formie egzamin był prowadzony po raz pierwszy, nie doszło do żadnych potknięć organizacyjnych i, co więcej, anonimowe ankiety wśród egzaminowanych i liczba kandyda-tów zgłaszających się do kolejnych sesji wskazują, że egzamin szybko się rozwija. Jedynym problemem jest znaczna dysproporcja między liczbą kandydatów spoza Europy, w stosunku do specjalistów z krajów europejskich. Nie da się jednak dokładnie ocenić rze-czywistej skali problemu, ponieważ wielu kandydatów pochodzących z Indii, Pakistanu czy krajów arabskich

OtrzymanoZaakceptowano do druku

w rzeczywistości odbywało swój trening specjalizacyjny w Europie. Nieliczni kandydaci z nowych krajów UE to być może efekt relatywnie wysokiej dla nich opłaty egzaminacyjnej (egzamin testowy – 300 EU, egzamin ustny – 400+200 EU), ale takie koszty wynikają z faktu, że egzamin nie jest dotowany z zewnątrz. Co więcej, przeprowadzenie pierwszej sesji egzaminacyjnej wyma-gało uzupełnienia niewielkiego niedoboru w bilansie egzaminu z funduszy sekcji.

Kolejnym punktem obrad było przedstawienie przez prof. Reidara Grenmanna wyników ankiety wcześniej przeprowadzonej wśród przedstawicieli sekcji ORL UEMS, dotyczącej czasu i trybu specjalizacji w po-szczególnych krajach Europy, a także formy oceny końcowej prowadzonego szkolenia specjalizacyjnego. Ankieta potwierdziła wcześniejsze, niepełne oceny ujawniające duże rozbieżności, zarówno jeśli idzie o czas szkolenia specjalizacyjnego 3–8 lat, jak i fakt, że w 4 krajach UE szkolenie nie kończy się żadnym formalnym egzaminem. Średni i postulowany czas specjalizacji to 5 lat. Nie oznacza to jednak, że polski system możemy uznać na tym tle za dobry. Podstawową słabością systemu specjalizacji realizowanego w Polsce jest brak jakiejkolwiek zewnętrznej kontroli przebiegu specjalizacji i okresowej oceny osób specjalizujących się. Sprowadza się to w rzeczywistości do sytuacji, w której kierownik specjalizacji ocenia sam swoje efekty działalności dydaktycznej, a przy braku jakiegokolwiek praktycznego egzaminu przedstawioną przez kandyda-ta dokumentację zdobytych umiejętności (wykonanych i opanowanych procedur i zabiegów) weryfikują jedynie urzędniczki w CMKP. Dr Ulrik Pedersen przedstawił przygotowaną propozycję trybu akredytacji ośrodków szkoleniowych w zakresie „nadspecjalności”, a konkret-nie dla chirurgii głowy i szyi, dla której program został już zaakceptowany i formalnie przyjęty na poprzednim zebraniu ORL UEMS na Malcie.

69

Zgodnie z trybem procedowania praktykowanym od lat, uczestnicy zebrania podzieleni na 3 zespoły przygo-towali propozycje stanowisk dotyczących szczegółowych aspektów szkolenia w zakresie „nadspecjalności” w ORL H&N. Logbook dla szkolenia w zakresie „nadspecjalno-ści chirurgii głowy i szyi” został już przyjęty na zebra-niu na Malcie w 2010 i, co więcej, pierwsze szkolenia w tym zakresie zostały już zapoczątkowane (Turku, Finlandia). Wyniki pracy podzespołów zostały następ-nie przedstawione i przegłosowane na forum ogólnym. Najistotniejsze przyjęte w głosowaniu punkty to:1. Szkolenie w „nadspecjalności” może być rozpoczy-nane po zakończeniu pełnego szkolenia „podstawowego” w ORL H&N.2. Przewiduje się, że docelowo będą realizowane programy w sześciu „nadspecjalnościach”, pochodnych do otorynolaryngologii chirurgii głowy i szyi.3. Program szkoleniowy dla „nadspecjalności” po-winien swoją zawartością być zbliżony do programu podstawowego, ze znacznym poszerzeniem zakresu umiejętności (ilości wykonywanych i opanowanych w procesie szkolenia procedur) odpowiednich dla danej „nadspecjalności”.4. Należy liczyć się z tym, że programy w „nadspe-cjalnościach” mogą pokrywać się w szeregu punktów z programami realizowanymi przez inne specjalności medyczne. Jest to proces, którego nie jesteśmy w stanie i nie powinniśmy a priori powstrzymywać.5. W przypadku szkoleń w „nadspecjalnościach” czas szkolenia nie powinien być krótszy niż dwa lata. Nie należy sztywno określać czasu szkolenia, a jedy-nie definiować cele, jakie winny być w tym szkole-niu osiągnięte.

6. Należy przewidzieć organizację kursów ponadna-rodowych (wpisane do programu szkolenia w „nadspe-cjalności”). Akredytacja tych kursów winna być pro-wadzona przez zespół powołany w ramach ORL UEMS.7. Akredytacja ośrodków szkolących w „nadspecjal-nościach” winna być przeprowadzana przez agendy UEMS (CASMA? ORL UEMS Section?).8. Ocena przebiegu szkolenia w „nadspecjalnościach” powinna być przeprowadzana corocznie, a szkolenie zakończone egzaminem europejskim.9. Należy wprowadzić wymóg co najmniej 1 publikacji (w recenzowanym czasopiśmie) dla osób przystępują-cych do egzaminów w „nadspecjalności”.

Po raz kolejny gościem konferencji był prof. Fazil Apaydin z Turcji, reprezentujący EAFPS (European Aca-demy Facial Plastic Surgery). W bardzo szczegółowym wystąpieniu przedstawił on, jaka winna być chirurgia plastyczna twarzy rekonstrukcyjna i estetyczna (Facial Plastic Reconstructive and Aesthetic Surgery) w ramach „nadspecjalności” ORL H&N. Uważa on, że konieczna jest ścisła kooperacja z EAFPS, z egzaminem nadzo-rowanym przez EAFPS i współpracą przedstawicieli EAFPS w Europejskim Egzaminie z Otorynolaryngologii Chirurgii Głowy i Szyi (przygotowanie i konsultacja pytań etc.). Sporym zaskoczeniem dla części uczest-ników była otwartość, z jaką prof. Apaydin oferował współpracę i gotowość do włączenia otolaryngologów do kręgu chirurgii plastycznej, ponieważ sytuacja, że chirurdzy plastycznie starają się nie dopuścić niko-go z zewnątrz do swojego kręgu, występuje nie tylko w Polsce, ale również w wielu krajach europejskich.

Potwierdzono, iż najbliższa konferencja odbędzie się w 5– 8.10. 2012 w Wilnie.

Uzupełnieniem powyższego sprawozdania są uwagi dotyczące kolejnego ustnego egzaminu, który – jak do tej pory – w głównej mierze jest dziełem orga-nizacyjnym Sekcji ORL UEMS. Sytuacja ta ulegnie zmianie, w miarę jak egzamin będzie zyskiwał na popularności i znaczeniu, co – biorąc pod uwagę do-tychczasowy przebieg – jest wysoce prawdopodobne. Obecnie jeszcze nieomal cały Komitet Organizacyjny Egzaminu stanowią członkowie Sekcji ORL UEMS. Ogólne założenia organizacyjne egzaminu ustnego zostały przedstawione już wcześniej (Otolaryngol Pol,

2010;64:408–409). Warto jednak przypomnieć, co, według powszechnie przyjętych zasad oceny szkolenia specjalistów, winno być celem tego egzaminu. Jeśli przyjąć, że w wyniku trwającego szereg lat szkolenia kandydat ubiegający się o formalny tytuł specjalisty ma osiągnąć określony poziom wiedzy (knowledge) i umiejętności (skill), to ostatecznym elementem oceny winno być attitude, czyli ocena sprawności w rozwią-zywaniu konkretnych sytuacji w praktyce klinicznej. Przyjmuje się, że wiedzę – lepiej lub gorzej – sprawdzić może egzamin testowy, natomiast sprawdzenie naby-