Sprawozdanie z badania TST

Moje ja, moje miejsce, mój światOpracowanie badania przeprowadzonego testem TST

13.01. 2011 r.1. „Dlaczego tak a nie inaczej?”- uzasadnienie wyboru zakresu tematyki badania

Wybrany przez nas temat badania nasunął się nam w związku z uprzedzeniami, o których mówi się, że funkcjonują w świadomości mieszkańców poszczególnych miast, którzy tak często poprzez swoje miejsce zamieszkania podkreślają swoją wyjątkowość, indywidualność, nietypowość czy też oryginalność, ale czy jest tak naprawdę? Czy swoimi tożsamościami różnimy się aż tak bardzo by posuwać się do tak daleko idących wniosków? I co w ogóle tzn. jakie czynniki w istotnej mierze wpływają na naszą tożsamość oraz to jak o sobie mówimy czy też myślimy?

Bielsko-Biała – należy do Śląska, jednakże mieszkańcy nie chcą być nazywani Ślązakami, Katowice jako centrum Śląska- jedyne „liczące się” miasto w regionie.

W relacji KatowiceBielsko-Biała: nie pojawiają się takie uprzedzenia, według Bielszczan, mówiąc kolokwialnie, Katowiczanie „patrzą wyżej”, tzn. porównując się odnoszą się do większych miast, co również budzi irytację Bielszczan, bądź też „patrzą po sąsiedzku”, jak w przypadku długoletnich obiekcji do Sosnowca.

2. Założenia badawcze

2.1. Przedmiot badań: sposoby postrzegania siebie (auto-definicje) mieszkańców Bielska-Białej i mieszkańców Katowic

2.2. Cel badawczy: poznanie głównych kategorii konstytuujących tożsamość badanych (ludzie młodzi), jak również sprawdzenie czy i jakie różnice można zaobserwować pomiędzy koncepcjami-siebie mieszkańców Bielska-Białej a mieszkańców Katowic.

2.3. Pytania badawcze: 1) Jakie głównie kategorie czynników konstytuują tożsamość badanych? Czy któraś z kategorii jest wyraźnie dominująca w auto-koncepcjach respondentów ?2) Czy pomiędzy mieszkańcami Katowic a mieszkańcami Bielska- Białej istnieją różnice w koncepcjach-siebie (których przyczyn potocznie upatruje się w czynnikach wynikających z miejsca zamieszkania czy mówiąc szerzej środowiska lokalnego)?

2.4. Próba badawcza: mieszkańcy Bielska i Katowic w wieku 18-30 lat.

Liczebność próby: 50 osób (w tym: 25 mieszkańców Bielska-Białej i 25 mieszkańców Katowic).

3. Kryterium analizy wyników badań- uzasadnienie wyboruPrzyjęty sposób analizy1 należy do całościowych „niekierunkowych”

(sprawozdawczych) analiz treści kwestionariuszy TST. Pokazuje on, że jaźń jest wieloaspektowa, a ponadto (i co ważniejsze), że wagi poszczególnych komponentów (w przyjętej metodzie mówić będziemy o klasach i kategoriach) są zróżnicowane.

Dzięki tym testom możemy odpowiedzieć na pytania : kim są nasi respondenci, co ich różni, kim są jako byt społeczny, a kim jako indywidualne jednostki?

Całościowe „niekierunkowe” (sprawozdawcze) analizy treści kwestionariuszy TST pozwoliło nam na:1 Zastosowany sposób analizy według opisu znajdującego się w: Z. Bokszański, Tożsamość. Interakcja. Grupa. Tożsamość jednostki w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1989, s. 104-105.

2

– uzyskanie 8 wymiarów koncepcji siebie,– stworzenie „inwentarza” cech charakteryzujących autokoncepcję badanych

w poszczególnych wymiarach (klasach),– możliwość dokonania analizy zebranego materiału na dwóch poziomach:

ilościowym i jakościowym,– szersze spectrum analizowanych problemów.

4. Przyjęty schemat analizy wyników badań- krótkie przedstawienie sposobu analizy Zgodnie z przyjętym schematem kodyfikacji Ch. Gordona2, stworzyłyśmy „inwentarz”

cech, poprzez które opisywali (definiowali) się respondenci, pogrupowany w 8 klas, składających się z niżej wymienionych kategorii:

• Klasa 1: charakterystyki przypisane (kategorie: wiek, płeć, rasa, przynależność narodowa itp.).

• Klasa 2: role i przynależności społeczne(kategorie: role pokrewieństwa, role zawodowe, afiliacje polityczne, status społeczny itd.).

• Klasa 3: identyfikacje abstrakcyjne (kategorie: odniesienia ideologiczny, przekonania światopoglądowe etc.).

• Klasa 4: zainteresowania i czynności z nimi związane(kategorie: odniesienia do gustów i upodobań, zainteresowania intelektualne, uprawianie sztuki, hobby itp.).

• Klasa 5: odniesienia do materialnego posiadania(kategorie: bucie właścicielem czegoś, właściwości ciała respondenta).

• Klasa 6: cztery całościowe oceny jaźni(kategorie: poczucie moralnej wartości, poczucie samodeterminacji, poczucie integracji, poczucie kompetencji).

• Klasa 7: charakterystyki personalne(kategorie: styl interpersonalny, styl psychiczny).

• Klasa 8: właściwości genetyczne zewnętrzne (kategorie: oceny innych, odniesienia sytuacyjne).

5. Konstrukcja zastosowanego w badaniu kwestionariusza TST i omówienie przebiegu badania

a) konstrukcja testu TSTTreść standardowego polecenia w teście TST (polegającym na wypisaniu 20

odpowiedzi na pytanie „Kim jesteś?”) została przez nas nieco zmodyfikowana- oprócz standardowych 20 odpowiedzi na kluczowe pytanie „Kim jesteś?, w drugiej kolejności poprosiłyśmy respondentów by wskazali trzy z dwudziesty wypisanych stwierdzeń, które uważali dla siebie za najistotniejsze (co ilustruje ryc.1).

2 Ibid., s. 104.

3

Ryc.1 Przyjęta forma testu TST

b) Przebieg badaniaTest TST w powyższej formie został wypełniony przez 50 respondentów, z których 25

było mieszkańcami Bielska-Białej, a 25- mieszkańcami Katowic, którzy wypełniali ów test TST zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej, najczęściej działo się tak z powodu licznych obowiązków i ograniczonego czasu- jak widać nie da się ukryć, iż żyjemy w dobie globalizacji i galopującego postępu, któremu nie obcy jest pośpiech.

Po zestawieniu w Excelu wszystkich uzyskanych odpowiedzi z poszczególnych kwestionariuszy przystąpiłyśmy do przypisywania określonych odpowiedzi do konkretnych klas i kategorii, zgodnie z omówionym powyżej schematem kodyfikacji Ch. Gordona.

Na podstawie tak stworzonego „inwentarza” otrzymałyśmy 8 wymiarów koncepcji siebie, na podstawie których przystąpiłyśmy do analizy zebranego materiału mającej nas doprowadzić do odpowiedzi na postawione pytania badawcze. wnioskowania na temat głównych czynników (klas; kategorii) konstytuujących tożsamość badanej grupy w dwojakim ujęciu:

1) próby badawczej ujętej jako jeden zbiór- chcąc uzyskać odpowiedź na pierwsze pytanie badawcze;

4

2) grupy mieszkańców Bielska-Białej i Katowic- chcąc uzyskać odpowiedź na drugie zadane przez nas pytanie badawcze.

Trzeba powiedzieć, że przyjęty sposób kodowania i analizy testów TST otwiera szersze spectrum badań, dając możliwość stosowania ów „inwentarza” w badaniach o różnych celach.

Analizując zebrany materiał pod kątem poszukiwania odpowiedzi na pytania badawcze nasunęły się nam również inne ciekawe kwestie, które mogłyby być zaczątkiem dalszych badań. Głównie interesujące wydały się nam być różnice w użyciu języka przez kobiety i mężczyzn.

6. Ograniczenia i trudności związane z wybranym sposobem analizy testów TSTWybrany sposób analizy, jak się okazało wiązał się z pewnym trudnościami, które

można zakwalifikować jako wady tej metody, a mianowicie:• kryterium klasyfikacji i sposób przypisania odpowiedzi do poszczególnych kategorii i

klas bywa intuicyjne, nie jednoznaczne, nie precyzyjne (a bynajmniej może takim być);

• pewna intuicyjność samej metody, związana ze sposobem ów przypisań- kontekstowość odpowiedzi (jeden typ odpowiedzi może być zaklasyfikowany do kilku kategorii- wymagałaby to doprecyzowania a ściślej mówiąc poznania kontekstu udzielonej odpowiedzi);

• możliwość zatracenie głównego celu badań (wynikająca z bogatej możliwości kierunków analizy materiału badawczego, jednocześnie stanowiącej otwartą „furtkę” badawczą).

7. Przedstawienie wyników badań(Szczegółowe wyniki badań dołączamy do sprawozdania na płycie).

Wykres 1Wyniki badań zgrupowane w 8 klasach analizy

- według liczby uzyskanych odpowiedzi i liczby respondentów udzielających odpowiedzi przypisanych do poszczególnych klas -

* Liczba odpowiedzi sumuje się do 1000 (50 respondentów, każdy udzielił 20 odpowiedzi).** Liczba respondentów udzielających odpowiedzi nie sumuje się do 50 (respondenci udzielali więcej niż jednej odpowiedzi w jednej klasie).

5

166

208

58

132

41

164

223

8

93

4078

112 10472

8

154

0

50

100

150

200

250

CH

AR

AK

TE

RY

ST

YK

I PR

ZY

PIS

AN

E

RO

LE

IP

RZ

YN

AL

EŻ

NO

ŚC

IS

PO

ŁE

CZ

NE

IDE

NT

YF

IKA

CJE

AB

ST

RA

KC

YJN

E

ZA

INT

ER

ES

OW

AN

IA

I C

ZY

NN

OŚ

CI Z

NIM

I ZW

IĄZ

AN

E

OD

NIE

SIE

NIA

DO

MA

TE

RIA

LN

EG

OP

OS

IAD

AN

IA

CZ

TE

RY

CA

ŁO

ŚC

IOW

EO

CE

NY

JA

ŹN

I

CH

AR

AK

TE

RY

ST

YK

I PE

RS

ON

AL

NE

WŁ

AŚ

CIW

OŚ

CI

GE

NE

TY

CZ

NE

ZE

WN

ĘT

RZ

NE

Liczbaodpowiedzi*

Liczbarespondentów**

Wykres 2Wyniki badań zgrupowane w 8 klasach analizy

- liczba odpowiedzi w poszczególnych klasach –

Odniesienie do teorii

Wykres 3Klasa 1- Charakterystyki przypisane- rozkład poszczególnych kategorii

6

166

208

58

132

41

164

223

8

0

50

100

150

200

250

CHARAKTERYSTYKIPRZYPISANE

ROLE IPRZYNALEŻNOŚCI

SPOŁECZNE

IDENTYFIKACJEABSTRAKCYJNE

ZAINTERESOWANIAI CZYNNOŚCI Z NIMI

ZWIĄZANE

ODNIESIENIA DOMATERIALNEGO

POSIADANIA

CZTERYCAŁOŚCIOWEOCENY JAŹNI

CHARAKTERYSTYKIPERSONALNE

WŁAŚCIWOŚCIGENETYCZNEZEWNĘTRZNE

46

7

0

32

41

36

4

46

7

0

28

35 34

4

0

10

20

30

40

50

Płeć Wiek Rasa Przynaleznośćnarodowa

Przynależnośćdo miejsca

zamieszkania

Gatunek Inneprzypisania

siebie

Liczba odpowiedzi Liczba respondentów

Wykres 4Charakterystyki przypisane

- zestawienie porównawcze odpowiedzi mieszkańców Bielska-Białej, a mieszkańców Katowic –

Wykres 5Klasa 2- Rola i przynależności społeczne- rozkład poszczególnych kategorii

7

Płe

ć

Wie

k

Rasa

Prz

ynale

zność

naro

do

wa

Prz

ynale

żność

do m

iejs

caza

mie

szka

nia

Gatu

nek

Inne p

rzyp

isan

ia s

iebie

Liczba udzielonych odpowiedzi w poszczególnych kategoriach

mieszkańcy Bielska

mieszkańcy Katowic

115

84

3 4 2

42 42

3 4 20

20

40

60

80

100

120

Rolepokrewieństwa

Role zawodowe Afiliacjepolityczne

Status społeczny Inne role


Wykres 6Rola i przynależności społeczne

- mieszkańcy Bielska-Białej, a mieszkańcy Katowic -

Wykres 7Klasa 3- Identyfikacje abstrakcyjne- rozkład poszczególnych kategorii

8

Ro

le p

okr

ew

ień

stw

a

Ro

le z

aw

od

ow

e

Afil

iacj

e p

olit

yczn

e

Sta

tus

spo

łecz

ny

Inn

e r

ole

Liczba odpowiedzi w poszczególnych kategoriach

Mieszkańcy Bielska Mieszkańcy Katowic

0

23

35

0

2218

0

20

40

Odniesienia ideologiczne Przekonania światopoglądowe Inne


Wykres 8Identyfikacje abstrakcyjne


Wykres 9Klasa 4- Zainteresowania i czynności z nimi związane- rozkład poszczególnych

kategorii

9

Odniesieniaideologiczne Przekonania

światopoglądowe Inne



69

1016

3732

812

26

0

20

40

60

80

Odniesienia do gustówi upodobań

Zainteresowaniaintelektualne

Uprawianie sztuki Hobby


Wykres 10Zainteresowania i czynności z nimi związane - mieszkańcy Bielska-Białej, a mieszkańcy Katowic -

Wykres 11Klasa 5- Odniesienia do materialnego posiadania- rozkład poszczególnych kategorii

10

Odniesienia dogustów i upodobań Zainteresowania

inteletualne Uprawianie sztukiHobby



9

32

9

25

0

10

20

30

40

Bycie właścicielem czegoś Właściwości ciała respondenta


Wykres 12Odniesienia do materialnego posiadania


Wykres 13Klasa 6- Cztery całościowe oceny jaźni- rozkład poszczególnych kategorii

11

Bycie właścicielemczegoś Właściwości ciała

respondenta



28 28

5256

19 20

32 33

0

20

40

60

Poczucie moralnejwartości

Poczuciesamodeterminacji

Poczucie integracji Poczucie kompetencji


Wykres 14Cztery całościowe oceny jaźni


Wykres 15Klasa 7- Charakterystyki personalne- rozkład poszczególnych kategorii

12

Poczucie moralnejw artości Poczucie

samodeterminacji Poczucieintegracji Poczucie

kompetencji


mieszkańcy Bielska mieszkańcy Katow ic

38

185

2646

0

40

80

120

160

200

Styl interpersonalny Styl psychiczny


Wykres 16Charakterystyki personalne


Wykres 17Klasa 8- Właściwości genetyczne zewnętrzne- rozkład poszczególnych kategorii

13

Styl interpersonalny

Styl psychiczny



2

6

2

6

0

5

10

Oceny innych Odniesienia sytuacyjne


Wykres 18Właściwości genetyczne


Wykres 19Kategorie uznane w auto-opisach respondentów za najważniejsze

- zestawienie łączne –

14

Oceny innych

Odniesienia sytuacyjne



23

34

10

5

7

24

26

14

12

12

1

0

10

20

30

40

Płeć

Role pokrewieństwa

Role zawodowe

Przynależność narodowa

Gatunek

Cztery jakościowe oceny jaźni

Charakterystyki personalne

Identyfikacje abstrakcyjne

Inne przypisania abstrakcyjne

Zainteresowania i czynności znimi związane

Odniesienia sytuacyjne

Przynależność do miejscazamieszkania

Właściwości ciała

Wykres 20Kategorie uznane w auto-opisach respondentów za najważniejsze

- zestawienie porównawcze pomiędzy liczbą odpowiedzi udzielonych przez mieszkańców Bielska-Białej a liczbą odpowiedzi mieszkańców Katowic –

Wykres 21Najważniejsze wskazania respondentów

- mieszkańcy Bielska-Białej -

15

11

18

4 43

11

14

4

1 1 12

1

12

16

6

1

4

1312

10

01

0 0 00

5

10

15

20

Płe

ć

Rol

e po

krew

ieńs

twa

Rol

e za

wod

owe

Prz

ynal

eżno

ść n

arod

owa

Gat

unek

Czt

ery

jako

ścio

we

ocen

y ja

źni

Cha

rakt

erys

tyki

per

sona

lne

Iden

tyfik

acje

abs

trak

cyjn

e

Inne

prz

ypis

ania

abs

trak

cyjn

e

Zai

nter

esow

ania

i cz

ynno

ści z

nim

i zw

iąza

ne

Odn

iesi

enia

syt

uacy

jne

Prz

ynal

eżno

ść d

o m

iejs

caza

mie

szka

nia

Wła

ściw

ości

cia

ła

mieszkańcy Bielska-Białej mieszkańcy Katowic

11

18

4 4

3

2

11

1

14

4

1 1 1

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20 płeć

role pokrewieństwa

role zawodowe

przynależność narodowa

gatunek

przynależność do miejscazamieszkania

cztery jakościowe oceny jaźni

właściwości ciała

charakterystyki personalne

identyfikacje abstrakcyjne

inne przypisania abstrakcyjne

zainteresowania i czynności znimi związane

odniesienia sytuacyjne

Wykres 22Najważniejsze wskazania respondentów

- mieszkańcy Katowic -

8. Wnioski i podsumowanie wyników

a) wnioski

Pytanie badawcze: Jakie głównie kategorie czynników konstytuują tożsamość badanych? Czy któraś z kategorii jest wyraźnie dominująca w autokoncepcjach respondentów?

Wykres 23Ilustracja odpowiedzi na powyższe pytanie badawcze

16

12

16

6

1

4

1312

10

1

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18płeć

role pokrewieństwa

role zawodowe

przynależność narodowa

gatunek

cztery jakościowe oceny jaźni

charakterystyki personalne

identyfikacje abstrakcyjne

zainteresowania i czynności z nimizwiązane

46 41

115

8469

52 56

185

4635 42 42

32 32 3346

0

50

100

150

200

Płe

ć

Mie

jsce

zam

iesz

kani

a

Rol

epo

krew

ieńs

twa

Rol

eza

wod

owe

Odn

iesi

enia

do

gust

ów i

upod

obań

Poc

zuci

ein

tegr

acji

Poc

zuci

eko

mpe

tenc

ji

Sty

lps

ychi

czny

Liczba udzielonych odpowiedzi Liczba respondentów

Pytanie badawcze: Czy pomiędzy mieszkańcami Katowic a mieszkańcami Bielska- Białej istnieją różnice w koncepcjach-siebie?

Wykres 24Ilustracja odpowiedzi na powyższe pytanie badawcze

Liczba uzyskanych odpowiedzi

Wykres 25Porównanie

- wg ilości uzyskanych odpowiedzi -

17

7693

29

65

29

74

115

4

90115

29

67

12

90108

4020406080

100120140

CH

AR

AK

TE

RY

ST

YK

IP

RZ

YP

ISA

NE

RO

LE I

PR

ZY

NA

LEŻ

NO

ŚC

I S

PO

ŁEC

ZN

E

IDE

NT

YF

IKA

CJE

AB

ST

RA

KC

YJN

E

ZA

INT

ER

ES

OW

AN

IA I

CZ

YN

NO

ŚC

I Z

OD

NIE

SIE

NIA

DO

MA

TE

RIA

LNE

GO

CZ

TE

RY

CA

ŁOŚ

CIO

WE

OC

EN

Y J

AŹ

NI

CH

AR

AK

TE

RY

ST

YK

IP

ER

SO

NA

LNE

WŁA

ŚC

IWO

ŚC

IG

EN

ET

YC

ZN

EZ

EW

NĘ

TR

ZN

E


13

55

31

920 15

24

3

105

28

60 53

14 15 228

25

80

020

4060

80100

120

Prz

ynal

eżno

ść d

om

iejs

caza

mie

szka

nia

Rol

epo

krew

ieńs

twa

Rol

e za

wod

owe

Prz

ekon

ania

świa

topo

gląd

owe

Inne

Hob

by

Wła

snoś

ci c

iała

resp

onde

nta

Poc

zuci

esa

mod

eter

min

acji

Sty

l psy

chic

zny


Wykres 26Mieszkańcy Bielska-Białej a ich najważniejsze autoidentyfikacje

Wykres 27Mieszkańcy Katowic a ich najważniejsze autoidentyfikacje

Wnioski:1. Katowiczanie większą wagę przywiązują do miejsca zamieszkania, bielszczanie

natomiast tę kwestię w większości pomijają- moje miasto jako ja, tworzy mnie to co jest wokół.

2. Na równie wysokim poziomie jest stosunek respondentów do ról pokrewieństwa- jak wyszło z badań relacje te są dla nich kluczowe.

3. Dla mieszkańców Katowic, ważne są zarówno role zawodowe jak i poczucie samodeterminacji w tworzeniu tożsamości- inaczej ma się to do mieszkańców Bielska-Białej- potwierdza to stereotyp małych „spokojnych” miejscowości i dużych miast, w których wszyscy gdzieś się spieszą i robią karierę.

18

13

55

31

920 15

24

3

105

1323 18

8 12 1118

2

23

0

20

40

60

80

100

120

Prz

ynal

eżno

ść d

om

iejs

caza

mie

szka

nia

Rol

epo

krew

ieńs

twa

Rol

e za

wod

owe

Prz

ekon

ania

świa

topo

gląd

owe

Inne

Hob

by

Wła

snoś

ci c

iała

resp

onde

nta

Poc

zuci

esa

mod

eter

min

acji

Sty

l psy

chic

zny

liczba uzyskanych odpowiedzi liczba respondentów

28

6053

14 1522

8

25

80

22 19 2414

615

718

23

0

20

40

60

80

100

Prz

ynal

eżno

ść d

om

iejs

caza

mie

szka

nia

Rol

epo

krew

ieńs

twa

Rol

e za

wod

owe

Prz

ekon

ania

świa

topo

gląd

owe

Inne

Hob

by

Wła

snoś

ci c

iała

resp

onde

nta

Poc

zuci

esa

mod

eter

min

acji

Sty

l psy

chic

zny

liczba uzyskanych odpowiedzi liczba respondentów

4. Na podobnym wysokim poziomie znalazł się styl psychiczny- wszelkie formy przymiotnikowe opisujące ludzkie wnętrze, zachowanie, upodobania, charakterystyczne cechy dla danej osoby.

b) PodsumowaniePodczas analizy materiału badawczego stwierdziłyśmy, że odpowiedzi respondentów i

sposób układania się wyników analiz doskonale wpisują się w niektóre z teorii socjologicznych odnoszących się do tożsamości, m.in. do: psychospołecznej teorii jaźni jednostki W. Jamesa, która to dotyczy podziału na:

Jaźń poznawana:Jaźni materialnej – obejmuje ciało, strój, rodzinę, dom, własność.Jaźni społecznej – uznanie, które człowiek uzyskuje od swoich partnerów; człowiek ma tyle jaźni społecznych, ilu jest innych, którzy go dostrzegają i uznają.Jaźni duchowej – zbiór psychicznych dyspozycji i zdolności.Jaźń empiryczna (poznawana) to suma tego wszystkiego o czym człowiek może orzec, iż jest jego.

teorii Roberta Parka dot. koncepcji-siebie aktora społecznego, która to miała być zakorzeniona w podziale pracy i strukturze ról pełnionych przez jednostkę. Koncepcja-siebie miała zależeć od:

- zawodów,- ról, które starają się odgrywać w społecznościach, w których żyją,- społecznego uznania i statusu, który przyznaje im społeczeństwo w związku z tymi rolami.

Pamiętając o tym, iż naszą tożsamość tworzą także inni uczestnicy życia społecznego, należy wspomnieć o budowaniu tożsamości według E. Goffmana. Twierdził on, iż na nasze ciało (jak na wieszak) rzucane są co jakiś czas efekty zbiorowej wytwórczości. To one w połączeniu z nami tworzą naszą tożsamości, tytułowe „moje ja”.

19

Sprawozdanie z badania TST

Documents

Transcript of Sprawozdanie z badania TST