1

Czwartek 5 maja 2016 Gazeta Wyborcza wyborcza.pl22

Sprawdź, czy zdałeś! Matura 2016

język polskijęzyk polski

JĘZYK POLSKICZAS PRACY: 170 MINUTLICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 70

Przeczytaj uważnie teksty, a następnie wykonaj zadaniaumieszczone pod nimi. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstów

i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile Cię poproszono.

Zadanie 1.

[O Lalce]

Na długiej liście przygnębiających metafor formułowanychprzez bohaterów Lalki znajdziemy ludzi-marionetki, ludzi--mrówki, nawet – pierwotniaki. Rzecki dodaje do niej ludzi-li-ście: „Ludzie są jak liście, którymi wiatr ciska; gdy rzuci je natrawnik, leżą na trawniku, a gdy rzuci w błoto – leżą w błocie…”.Po tym zdaniu następuje wprawdzie pocieszający opis trium-fu sprawiedliwości (sądowego zwycięstwa pani Stawskiej nadbaronową Krzeszowską), ale i wyraźna wygrana szlachetnościz intrygami nie uśmierza niepokoju – w ostatecznym rachun-ku po dobrych i złych pozostaje to samo: „A jednakże ciężkożyć na świecie. I nieraz myślę sobie: czy naprawdę jest jaki plan,wedle którego cała ludzkość posuwa się ku lepszemu, czyli teżwszystko jest dziełem przypadku, a ludzkość czy nie idzie tam,gdzie ją popchnie większa siła?... Jeżeli dobrzy mają górę, wów-czas świat toczy się ku dobremu, a jeżeli gałgany są mocniejsi,to idzie ku złemu. Zaś ostatecznym kresem złych i dobrych jestgarść popiołu”. Stary subiekt doświadcza trwogi, że świat jestchaosem, że ludzie na próżno próbują się w nim dopracowaćładu, zwłaszcza we wzajemnych relacjach, że brak im woli lubże wola ta nic nie znaczy, że dzieje Polski układają się tak, jak-by nimi rządziło jakieś fatum słabości i małości.

Odpowiedzią na te wszystkie trwogi w Lalce jest przyjaźń, tro-ska o drugiego człowieka, miłość – zwłaszcza miłość matczyna.

Nie przypadkiem znajdujemy w powieści tak wiele serdecz-nych rozmów między przyjaciółmi; nie przypadkiem mogliby-śmy ułożyć małą antologię serdecznych powitań i pożegnań(Jan Mincel wita Rzeckiego, a Rzecki – ćwierć wieku później– Wokulskiego powracającego z wojny; Rzecki i inni subiekci pozaledwie kilkutygodniowej nieobecności – Mraczewskiego, Szu-man żegna Wokulskiego wyjeżdżającego do Bułgarii); nie przy-padkiem Rzecki-pamiętnikarz zmarłego kolegę przywołuje podziesiątkach lat żarliwą, liryczną apostrofą („pamiętasz, Katz,niezapomniany przyjacielu?”).

Nie przypadkiem Węgiełek, o którego troszczy się matka,sam niepokoi się w liście o losy swego dobroczyńcy Wokulskie-go, a Izabela, która matki od dawna nie ma, traktuje tego same-go Wokulskiego z zimnym wyrachowaniem. Nie przypadkiemteż to Rzeckiemu, który jest żywym ogniskiem życzliwości wo-bec bliźnich, powierzył Prus spisywanie pamiętnika stanowią-cego drugie skrzydło powieściowej narracji.

Sam stary subiekt jednak umrze, nie doczekawszy spełnie-nia żadnego ze swoich marzeń. A jednak – jak mimochodemgłosi kartka wystająca po śmierci z jego kieszeni – „nie wszystekumrze”. Po pierwsze: jako pisarz, a więc w ścisłej zgodzie z pier-wotnym sensem dumnej przepowiedni Horacego. Po drugie:będzie trwać we wszystkich słowach, gestach i uczynkach swo-jej życzliwości, porozdawanych między ludzi. Ten rodzaj nie-śmiertelności nie jest niedostępny dla żadnego z nas – o czymPrus przypomina uroczyście, bo na ostatniej stronie powieści,ale bez natarczywego patosu, aż w potrójnym cudzysłowie przy-taczając słowa Ochockiego cytującego Węgiełka, który przepi-sał w swoim liście zdanie starożytnego poety. Cudzysłowówjest nawet więcej! Bo przecież Węgiełkowi słowa Horacego „po-radził […] wyciąć […] na krzyżu” postawionym na ruinach ruinzasławskiego zamku „Ksiądz proboszcz jegomość”. Tak niekoń-czący się szereg osób przekazuje sobie w trzech drogocennychwyrazach nadzieję, że nie tylko życie Rzeckiego, ale niczyje ży-cie nie jest daremne, obojętne dla innych ani bezwartościowe.Nie jesteśmy lub nie jesteśmy tylko „jak liście, którymi wiatr ci-ska”.

NA PODSTAWIE: STANISŁAW FALKOWSKI, PAWEŁ STĘPIEŃ,CIĘŻKIE NORWIDY, CZYLI SUBIEKTYWNY PRZEWODNIK PO LITERATURZE POLSKIEJ,

WARSZAWA 2009.

Zadanie 1.1. (0-1)

Czy na każde z poniższych pytań można znaleźć odpowiedź

w pierwszym akapicie tekstu S. Falkowskiego i P. Stępnia? Pod-

kreśl TAK, jeśli można znaleźć odpowiedź, albo NIE – jeśli nie moż-

na.

Zadanie 1.2. (0-1)

Podaj dwa przykłady, którymi autorzy tekstu ilustrują swoje

przekonanie o tym, że w Lalce odpowiedzią na egzystencjalne

trwogi jest przyjaźń i troska o drugiego człowieka.

Przykład 1.……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Przykład 2. ……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 1.3. (0-1)

Czy autorzy tekstu podzielają pesymizm Rzeckiego wyrażony

w słowach zaś ostatecznym kresem złych i dobrych jest garść po-

piołu? Uzasadnij odpowiedź,odwołując się do ostatniego akapitu.

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 1.4. (0-2)

Ostatni akapit rozpoczyna się zdaniem: Sam stary subiekt jed-

nak umrze, nie doczekawszy spełnienia żadnego ze swoich ma-

rzeń. Na podstawie znajomości całej powieści wymień dwa ma-

rzenia, których spełnienia Rzecki nie doczekał.

…….………………………………………………………………………………………….…….………………………………………………………………………………………….…….………………………………………………………………………………………….…….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 1.5. (0-2)

Z poniższego fragmentu wybierz składniowy środek stylistycz-

ny. Nazwij go i określ jego funkcję w tekście S. Falkowskiego i P.

Stępnia.

Nie przypadkiem znajdujemy w powieści tak wiele serdecz-nych rozmów między przyjaciółmi; nie przypadkiem mogliby-śmy ułożyć małą antologię serdecznych powitań i pożegnań[…];

nie przypadkiem Rzecki-pamiętnikarz zmarłego kolegęprzywołuje po dziesiątkach lat żarliwą, liryczną apostrofą […].

Składniowy środek stylistyczny: ................................................

Funkcja: ...........................................................................................……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 1.6. (0-2)

Na podstawie tekstu O Lalce uzupełnij tabelę – dobierz do każ-

dej funkcji sformułowanie zapewniające spójność wywodu. Wpisz

odpowiedni numer do kolumny tabeli.

1) po pierwsze…2) zwłaszcza…3) a jednak…4) jeżeli…, wówczas…

Zadanie 1.7. (0-3)

Napisz streszczenie tekstu liczące 40-60 słów.

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 2. TEKST 1.

Pisany język mówiony

Esemesy i mejle coraz mniej mają wspólnego z językiem pisa-

nym – alarmują obrońcy czystości językowej. Martwią się niepo-

trzebnie.

Językoznawcy, nauczyciele, pisarze zwykli najgłośniej kry-tykować poziom językowy wirtualnego dyskursu: od mejli, cza-tów i forów dyskusyjnych aż po blogi oraz serwisy społeczno-ściowe. Bo internauci nie tylko lekceważą zasadę domykaniazdań odpowiednim znakiem interpunkcyjnym, ignorują takżenakaz ich należytego rozpoczynania. Wielkie litery nieczęstotowarzyszą nawet nazwom własnym, a podobną rzadkością sąprawidłowo uformowane akapity, nie wspominając o popraw-nej gramatyce czy stylu. Obrońców polszczyzny drażni prze-ładowanie gwary sieciowej wulgaryzmami, a jeszcze bardziej– skrótowcami, szczególnie zagranicznymi. Wyrażenia w rodza-ju: „OMG LOL” (O Boże! Kupa śmiechu), a częściej: „omg lol”,są bowiem stałym zjawiskiem na Facebooku czy Twitterze. Ażsamo ciśnie się na klawiaturę: s&g. Sodoma i Gomora.

Tymczasem amerykański lingwista John McWhorter prze-konuje: Karkołomną składnię esemesów czy mejli zwykło sięuznawać za zapowiedź rychłej śmierci formalnego języka pi-sanego. W rzeczywistości swoboda oraz kreatywność, z jaki-mi podchodzimy do nowych sposobów porozumiewania się,są tylko świadectwem naszego wyrafinowania w tej dziedzinie.Aby to zrozumieć, wystarczy sobie uświadomić jedną prostąprawdę. Otóż mejlowanie czy esemesowanie pisaniem jako ta-kim bynajmniej nie są. Zwięzły, improwizowany charakter ko-munikacji wirtualnej oraz jej bezprecedensowe tempo pokry-wają się z kluczowymi atrybutami naszej mowy. W ten sposóbdoszliśmy do nieznanej nam wcześniej formy porozumiewa-nia się: piśmiennej konwersacji.

Porzucenie epistolograficznych1 skojarzeń wydaje się kluczemdo zrozumienia obojętności, z jaką wielu internautów podchodzido wymogów stawianych językowi pisanemu. Wszak w rozmo-wach nie zawracamy sobie głowy „wyglądem” wypowiedzi.

Nie da się wymówić wielkiej litery albo myślnika. Stąd teżpodczas sieciowych dyskusji – no właśnie: dyskusji – liczy sięzasadniczo przekaz, a nie jego forma. Jeśli zaakceptujemy mej-le czy esemesy jako nową formę mówienia, wówczas beztroskaich autorów, chociażby w kwestii interpunkcji, będzie zrozu-miała. Tak jak potrafimy posługiwać się wieloma językami, takteż poradzimy sobie z kilkoma rodzajami tego samego języka.W końcu ekspansja fast foodów nie przeszkadza rozkwitowisztuki kulinarnej. ;-)

NA PODSTAWIE: MARIUSZ HERMA, PISANY JĘZYK MÓWIONY,„NIEZBĘDNIK INTELIGENTA” 2012, NR 11.

1 Epistolografia – sztuka pisania listów; także: dziedzina piśmien-nictwa związana z pisaniem listów.

TEKST 2.

Język w internecie – nowa forma oralności (język zapisany)

W internecie zawieszeniu ulega tradycyjny podział na językmówiony i pisany. Internetowe gatunki mowy mają ze wzglę-du na właściwości języka charakter hybrydalny – łączą w sobiewłaściwości zarówno mówionej, jak pisanej formy mowy. Wie-lu badaczy języka internetu zauważa to zjawisko i przyjmuje,że komunikacja za pośrednictwem komputera rodzi nową for-mę oralności (przekazu ustnego) – język zapisany, w wielu miej-scach zbieżny w swych cechach właśnie z językiem mówionym.Zwłaszcza w formach interaktywnych charakterystyczna jestskrótowość i kondensacja przekazu, manifestująca się obecno-ścią ucięć (np. cze, pzdr) czy akronimów (utworzonych od pierw-szych liter wyrazów tworzących zdanie lub wyrażenie).

Specyficzne cechy języka zapisanego widać w interpunkcjii ortografii. Do najbardziej typowych zjawisk w tym zakresienależą: zwielokrotnianie znaków interpunkcyjnych, niestoso-wanie wielkich liter, niestandardowe spacje, pomijanie znakówdiakrytycznych (jak np. kropka nad z w literze ż).

NA PODSTAWIE: DOROTA ZDUNKIEWICZ-JEDYNAK, WYKŁADY ZE STYLISTYKI,WARSZAWA 2008.

Zadanie 2.1. (0-2)

Na podstawie tekstu 1. wyjaśnij, na czym polega nieprzestrze-

ganie norm dotyczących poprawności zapisu oraz poprawności

+

+

Funkcja w tekście

Numer

sformułowania

A. Sygnalizuje przeciwstawienie.

B. Sygnalizuje wnioskowanie.

C. Sygnalizuje uszczegółowienie treści.

+

+

1. Jakie negatywne aspekty ludzkiej

egzystencji zawiera wizja świata ukazana

w Lalce?

TAK NIE

2. Jakimi metaforami bohaterowie Lalki określają sytuację człowieka w świecie?

TAK NIE

3. Jakich niepokojów doświadcza stary

subiekt? TAK NIE

Licealisto! Dziś drukujemy egzamin z języka polskiego (w formule 2016) na poziomie podstawowymz odpowiedziami naszych ekspertów. Jutro – matematyka. W sobotę – język angielski

Matura 2016 z „Wyborczą” EDUKACJA

1

wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Czwartek 5 maja 2016 23

stylu przez ludzi posługujących się „pisanym językiem mówio-

nym”.

Nieprzestrzeganie poprawności zapisu:……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Nieprzestrzeganie poprawności stylu:……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 2.2. (0-2)

Do jakiego związku frazeologicznego autor tekstu 1. nawią-

zał we fragmencie: Aż samo ciśnie się na klawiaturę […]. Zapisz

ten związek, jego znaczenie oraz funkcję wskazanej wyżej inno-

wacji językowej.

Związek frazeologiczny:……….………………………………………………………………………………………….

Znaczenie słownikowe:……….………………………………………………………………………………………….

Funkcja innowacji:……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 2.3. (0-2)

W którym tekście – 1. czy 2. – zauważyć można osobisty sto-

sunek autora lub autorki do opisywanego zjawiska językowego?

Uzasadnij odpowiedź, podając dwie cechy wybranego tekstu.

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 2.4 (0-1)

W tekście 1. pojawia się stwierdzenie, że obrońcy języka mar-

twią się niepotrzebnie. Na podstawie tekstu podaj argument, któ-

ry potwierdza tę opinię.

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 2.5. (0-1)

Sformułuj tezę wspólną obu tekstom.

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

Zadanie 3.

Wybierz jeden temat i napisz wypracowanie.

Temat 1.

Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia? Roz-

waż problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do frag-

mentu Dziadów cz. IV Adama Mickiewicza i do innych tekstów

kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

Dziadycz. IV

PUSTELNIK(śpiewa)Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy,I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy.

(Ksiądz przychodzi z winem i talerzem)

PUSTELNIK(z wymuszoną wesołością)Księże, a lubisz ty smutne piosenki?

KSIĄDZNasłuchałem się ich w życiu dosyć, Bogu dzięki!Lecz nie traćmy nadziei, po smutkach wesele.

PUSTELNIK(śpiewa)A odjechać od niej nudno,A przyjechać do niej trudno! Prosta piosenka, ale dobrą myśl zawiera!

KSIĄDZNo! potem o tym, teraz zajrzyjmy do misy.

PUSTELNIKProsta pieśń! o! w romansach znajdziesz lepszych wiele! […](śpiewa)Tylem wytrwał, tyle wycierpiałem,Chyba śmiercią bole się ukoją;Jeślim płochym obraził zapałem,Tę obrazę krwią okupię moją. (dobywa sztylet)

KSIĄDZ(wstrzymuje)Co to ma znaczyć?... szalony! czy można?Odbierzcie mu żelazo, rozdejmijcie pięście.Jesteś ty chrześcijanin? taka myśl bezbożna!Znasz ty Ewangeliją?

PUSTELNIKA znasz ty nieszczęście?(chowa sztylet) […](śpiewa)Tylem wytrwał, tyle wycierpiałem,Chyba śmiercią bole się ukoją;Jeślim płochym obraził zapałem,Tę obrazę krwią okupię moją.

Za coś dla mnie tyle ulubiona?Za com z twoim spotkał się wejrzeniem?Jednąm wybrał z tylu dziewcząt grona,I ta cudzym przykuta pierścieniem! […]

(przerzucając książkę)Wszakże lubisz książki świeckie?...Ach, te to, książki zbójeckie!2

(ciska książkę)Młodości mojej niebo i tortury!One zwichnęły osadę mych skrzydełI wyłamały do góry,Że już nie mogłem nad dół skręcić lotu.

Kochanek przez sen tylko widzianych mamideł;Nie cierpiąc rzeczy ziemskich nudnego obrotu,Gardzący istotami powszedniej natury,Szukałem, ach! szukałem tej boskiej kochanki,Której na podsłonecznym nie bywało świecie,

Którą tylko na falach wyobraźnej piankiWydęło tchnienie zapału,A żądza w swoje własne przystroiła kwiecie.Lecz gdy w czasach tych zimnych nie ma ideału,Przez teraźniejszość w złote odleciałem wieki,Bujałem po zmyślonym od poetów niebie,Goniąc i błądząc, w błędach nieznużony goniec;Wreszcie, na próżno zbiegłszy kraj daleki,Spadam i już się rzucam w brudne uciech rzeki:Nim rzucę się, raz jeszcze spojrzę koło siebie!I znalazłem ją na koniec!Znalazłem ją blisko siebie,Znalazłem ją!... ażebym utracił na wieki!

KSIĄDZPodzielam twoję boleść, nieszczęśliwy bracie!Lecz może jest nadzieja? są różne sposoby...Słuchaj, czy już od dawna doświadczasz choroby?

PUSTELNIKChoroby?

KSIĄDZCzy już dawno płaczesz po twej stracie?

PUSTELNIKJak dawno? dałem słowo, powiedzieć nie mogę.

ADAM MICKIEWICZ, DZIADY CZ. IV, WARSZAWA 1957.

2 Książki zbójeckie – tu: popularne w romantyzmie książki o tematy-

ce nieszczęśliwej miłości, silnie oddziałujące na emocje.

Temat 2.

Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uza-

sadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

Dałem słowo

byłem bardzo młodyi rozsądek doradzałżeby nie dawać słowa

mogłem śmiało powiedziećnamyślę się jeszczenie ma pośpiechuto nie rozkład jazdy

dam słowo po maturzepo służbie wojskowejkiedy zbuduję dom

ale czas eksplodowałnie było już przedtemnie było już potemw oślepiającym teraztrzeba było wybieraćwięc dałem słowo

słowo —pętla na szyisłowo ostateczne

+

+

REKLAMA 33384216

EDUKACJA Matura 2016 z „Wyborczą”

1

Czwartek 5 maja 2016 Gazeta Wyborcza wyborcza.pl24

w rzadkich chwilachkiedy wszystko staje się lekkieprzechodzi w przezroczystośćmyślę sobie:„słowo dajęchętnie bymcofnął dane słowo”

trwa to krótkobo oto – skrzypi oś światamijają ludziekrajobrazykolorowe obręcze czasua dane słowougrzęzło w gardle

ZBIGNIEW HERBERT, WIERSZE WYBRANE, KRAKÓW 2004.

WYPRACOWANIE

na temat nr …………

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….……….………………………………………………………………………………………….

1.1.

1. NIE2. TAK3. TAK

1.2.

Na przykład:Troska Węgiełka o Wokulskiego.Życzliwość Rzeckiego wobec bliźnich (przywołanie zmar-

łego przyjaciela).1.3.

Na przykład:Autorzy nie podzielają pesymizmu Rzeckiego, o czym świad-

czy przywołanie przez nich cytatu z Horacego przekazywane-go przez bohaterów powieści jako dowód wiary, że życie czło-wieka ma sens.

1.4.

Na przykład:Aby Wokulski ożenił się i był szczęśliwy.Marzy, aby potomek Napoleona powrócił do władzy i decy-

dował o Europie.1.5.

Celowe powtórzenie (anafora)Funkcja:Na przykład:Podkreśla celowość przedstawionych przez Prusa informacji

o zdarzeniach i postaciach, wzmacnia stanowisko (przekonanie)autorów, zwraca uwagę na znaczenie poszczególnych wydarzeńLalki, które należy widzieć jako całość, a nie jedynie wyrywkowo.

1.6.

A. a jednakB. jeżeli,…wówczas…C. zwłaszcza, po pierwsze

1.7.

Powinieneś napisać krótki tekst, który przedstawia tok ro-zumowania autorów. Streszczenie powinno oddawać porzą-dek tekstu (nie wolno zmieniać kolejności) i nie może zawieraćocen, a jedynie informacje.

2.1.

Nieprzestrzeganie poprawności zapisu:Brak wielkich liter w nazwach własnych i znaków interpunk-

cyjnych.

Nieprzestrzeganie poprawności stylu:Nadużywanie skrótowców (często zapożyczeń) i obecność

wulgaryzmów.2.2.

Związek frazeologiczny:

Coś ciśnie się na ustaZnaczenie słownikowe:

Na przykład:Ktoś ma ogromną potrzebę powiedzenia czegoś, wyrażenia

jakiejś myśli.Funkcja innowacji:

Na przykład:Podkreśla intencje autora, który twierdzi, że język maili

i SMS-ów jest tak naprawdę językiem mówionym, a nie pisa-nym; podkreśla, że klawiatura zastępuje w tych formach komu-nikacji głos, wypowiedź.

2.3.

W tekście 1. Świadczy o tym stosowanie 1. osoby liczby mno-giej; swobodny styl, w którym są obecne wyrazy potoczne; emo-tikon kończący cały tekst, pisownia oddająca wymowę.

2.4.

Martwią się niepotrzebnie, ponieważ język SMS-ów i mailijest odrębnym językiem. Przez jego rozwój nie zniknie językpisany, a my zyskaliśmy jeszcze jeden sposób porozumiewa-nia się. Podobnie jest, zdaniem autorów, ze sztuką kulinarną,której nie zastąpiły fast foody, ale istnieją obok niej.

2.5.

Na przykład:Język przekazów elektronicznych jest zapisanym językiem

mówionym, a nie tradycyjnym językiem pisanym.Zadanie 3.

Temat 1. Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem

cierpienia? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwo-

łując się do fragmentu Dziadów cz. IV Adama Mickiewicza i do

innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej

250 słów.

A. Sformułowanie stanowiska (np. w postaci tezy lub hipotezy).

Teza / hipoteza / stanowisko

Nie warto kochać, przede wszystkim ze względu na to, żemiłość jest źródłem cierpienia. / lub Warto kochać, nawet jeślimiłość jest źródłem cierpienia.

B. Uzasadnienie stanowiska jest oceniane ze względu na to,

czy jest trafne, czy jest szerokie i czy jest pogłębione.

Identyfikacja bohaterów: Pustelnik to romantyk, nieszczę-śliwie zakochany, ksiądz rozpoznaje w nim Gustawa; Pustelnikprzychodzi prosić o pozwolenie, by ludzie obchodzili dziady,mogli pomóc duszom zmarłych. Pustelnik to łącznik międzyświatem żywych i zaświatami. Przeżywa trzy godziny: miłości,rozpaczy i przestrogi. Ksiądz próbuje go odwieść od samobój-stwa.

Argumentacja

człowiek, który nie kocha, jest szczęśliwy, „szczęśliwa jestjego noc i dzień”; nie cierpi, nie przeżywa rozczarowania, zmien-nych emocji, nie boi się rozczarowania,

miłość prowadzi do samodestrukcji – bohater próbuje po-pełnić samobójstwo, naraża się więc na wieczne potępienie (sa-mobójstwo to grzech ciężki, nie można go odpuścić),

cała literatura (Cierpienia młodego Wertera, Nowa Helo-iza), którą bohater czytał, to „książki zbójeckie” (opowiadająo nieszczęśliwej miłości, prowokują do podejmowania niera-cjonalnych działań; werteryzm jako postawa wobec miłości, alei jako moda na przeżywanie świata, przeżywanie miłości do ko-biety,

jedynym ratunkiem, ukojeniem dla nieszczęśliwie zako-chanego jest śmierć, odejście z tego świata lub zracjonalizowa-nie miłości, nieuleganie jej,

miłość doprowadziła bohatera do zerwania kontaktu z rze-czywistością, do poszukiwania nieistniejącego ideału, „boskiejkochanki” – ideał miłości nie istnieje; Pustelnik stracił swe ży-cie na chodzeniu po manowcach, poszukiwaniu złudy, gonitwieza mrzonkami, by na koniec przeżyć rozgoryczenie – kobietawyszła za mąż za innego,

idealizacja kobiety.

Inne teksty kultury (na przykład):

Lalka Bolesława Prusa – Stanisław Wokulski jest nieszczę-śliwie zakochany w Izabeli Łęckiej; w jego przypadku miłośćma charakter zarówno konstruktywny (wszystkie działania mo-tywowane są miłością do Izabeli: pomoc Wysockiemu, Magda-lence, datki na ochronkę, zawiązanie spółki z arystokracją…),jak i destruktywny (bohater miota się między racjonalizmem

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

JĘZYK POLSKI – PRZYKŁADOWY KLUCZ ODPOWIEDZI I PUNKTOWANIA ZADAŃ

REKLAMA 33409614

Matura 2016 z „Wyborczą” EDUKACJA

1

wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Czwartek 5 maja 2016 25

a irracjonalizmem, rzuca się w niepewne interesy, „traci” pie-niądze, by zaimponować kochance, zdobyć jej względy, w koń-cu podejmuje próbę samobójczą…),

Romeo i Julia Williama Szekspira – bohaterowie są nie-szczęśliwie zakochani, próbują połączyć dwa zwaśnione rody,obmyślają plan, który ma ich ocalić, w konsekwencji prowadzido tragicznej śmierci obydwojga kochanków,

Plakat do Romea i Julii Rosława Szaybo – bohaterowie ja-ko białe gołąbki leżą na ołtarzu miłości; zwisają im główki, ma-ją bezwładnie opuszczone czarne nóżki;

Film Jamesa Camerona Titanic: nieszczęśliwa miłość Ro-se DeWitt Bukater do Jacke’a Dawosna; mimo tragicznego koń-ca – w wodach oceanu ginie ukochany, Rose całe życie pielęgnu-je miłość, można powiedzieć, że miłość pokonała śmierć.

C. Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błę-

dów rzeczowych.

Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływa-jące na uzasadnienie stanowiska wobec problemu uważa się zausterki, a nie błędy rzeczowe. Błąd kardynalny to błąd rzeczo-wy świadczący o nieznajomości (1) tekstu kultury, do któregoodwołuje się zdający, oraz (2) kontekstu interpretacyjnego przy-wołanego przez zdającego.

D. Kompozycja oceniana jest ze względu na funkcjonalność

segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z gatunkiem wy-

powiedzi.

E. Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicz-

nej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpo-

średnim sąsiedztwie zdaniami w akapitach.

F. Styl tekstu ocenia się ze względu na stosowność.

G. Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę

i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, fra-

zeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych.

H. Poprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów

ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do

objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące).

Temat 2. Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpreta-

cyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250

słów.

Koncepcja interpretacyjna zdającego musi być widoczna w pra-

cy, choć nie musi być wyrażona w formie tezy, może wynikać po-

średnio z wywodu.

tematyka: miłość, zauroczenie, „słabość psychiczna boha-tera”, działania pod wpływem emocji, chwili, podejmowaniedecyzji na całe życie, lęk przed ostatecznymi decyzjami;

kreacja osoby mówiącej: bohater mimo młodego wiekudo tej pory działał racjonalnie, zastanawiał się, nie ulegał emo-cjom; uważał, że miłość to odpowiedzialność, trzeba więc cza-su na wzajemne poznanie, wzajemne „obdarowanie się sło-wami”;

bohater zmuszony był podjąć decyzję (znalazł się w „ośle-piającym teraz”), musiał dać słowo (słowo kojarzy się z odpo-wiedzialnością, wiarygodnością, sprawdzianem, testem; słowohonoru, niemożność cofnięcia, nieodwracalność decyzji); sło-wo staje się „pętlą” – więzi, zniewala, ogranicza, jednak należybyć wiernym podjętej decyzji,

bohater nie jest przygotowany na sprostanie takiej odpo-wiedzialności, chętnie by cofnął dane słowo (przeżywa chwilezałamania – „w rzadkich chwilach”), jednak nie może już nicuczynić – przysłowiowa klamka zapadła,

mimo przemijania, upływu czasu, raz dane słowo dla ko-goś, kto traktuje je odpowiedzialnie, z szacunkiem dla siebiei drugiej osoby, pozostaje w mocy, nie można go cofnąć.

Przywołany przez zdającego kontekst powinien być sfunkcjo-

nalizowany (nawiązujący do tekstu i pogłębiający koncepcję in-

terpretacyjną).

jako kontekst można przywołać tragedię Williama Szekspi-ra Romeo i Julia, wiersz W Weronie Cypriana Kamila Norwida;w charakterze kontrargumentu można przywołać postać Zbysz-ka z Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej (bohater bawisię kosztem Hanki, a potem ją porzuca), także Zenona Ziembie-wicza z powieści Zofii Nałkowskiej Granica, który nie wykazałsię empatią wobec Justyny Bogutówny, zostawił ją samą z pro-blemem (była w ciąży), przesuwał moralne granice – słowo, czynnie wiązały się z odpowiedzialnością, a przede wszystkim z uspra-wiedliwieniami i przesuwaniem granicy moralnej. �

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

Matura 2016 . Komentarze nauczycieli i podpowiedzi ekspertów: www.facebook.com/justynasucheckagw

PSYCHOLOGIA DLA RODZICÓW

wydanie specJalne

NIE HODUJ! WYCHOWUJ20 rozmów z najlepszymi polsKimi TerapeuTami

Trudne pytania o seksKiedy kara jest tresurą Które bajki szkodzą

Już w sprzedaży

O G Ł O S Z E N I E W Ł A S N E W Y D A W C Y 33408279

Wyciąg z ogłoszenia o organizowanych przetargach

Burmistrz Miasta Pionki

informuje, że na tablicy ogłoszeń w siedzibie Urzędu Miasta Pionki Al. Jana Pawła II nr 15 oraz na stronie internetowej:

www.bip.pionki.pl. zostały podane do publicznej wiadomości ogłoszenia o pierwszym ustnym przetargu nieograniczonym na sprzedaż:

· nieruchomości położonej przy ul. Zakładowej, o łącznej powierzchni 0.1498 ha, składającej się z zabudowanej działki

nr 1464/231 oraz niezabudowanych działek nr 1464/230 i nr 1468/345.

Wartość nieruchomości: 517.800,00 z (netto).

Cena wywoławcza nieruchomości: 520.300,00 zł. plus 23% VAT od kwoty 35.550,00 zł.

Przetarg odbędzie się w dniu 05.07.2016 r. o godz. 10 00 w siedzibie Urzędu Miasta Pionki Al. Jana Pawła II nr 15 pok. Nr 22.

· prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości położonej w Pionkach przy ul Zakładowej 7 – działka

nr 1464/150 o powierzchni 5.1451 ha (w tym grunty leśne 3.8157 ha, grunty przemysłowe 1.0565 ha, grunty zakrzewione

0.2729 ha) wraz z udziałem 100/10000 cz. w prawie użytkowania wieczystego w działkach nr nr: 1464/31, 1464/36, 1464/90,

1464/103, 1464/126, 1464/167 i 1464/154 o łącznej powierzchni 9.8812 ha stanowiących drogi wewnętrzne.

Wartość nieruchomości 483.000,00 zł (netto).

Cena wywoławcza nieruchomości: 700.000,00 zł. plus 23% VAT od kwoty 260 120,00zł.

Przetarg odbędzie się w dniu 05.07.2016 r. o godz. 11 00 w siedzibie Urzędu Miasta Pionki Al. Jana Pawła II nr 15 pok. Nr 22.

Szczegółowe informacje o przedmiocie i warunkach przetargu można uzyskać w Wydziale Gospodarowania Mieniem Gminy

pok. nr 22 lub telefonicznie (0-48) 341 4215 lub (48) 341 4218.

Burmistrz Miasta Pionki

Pionki, dnia 29.04.2016 r. /-/ Romuald Zawodnik

REKLAMA 33416073

Ogłoszenie

W Sądzie Rejonowym w Kielcach sygn. akt VIII Ns

957/15 toczy się z wniosku Anny Zagnińskiej

postępowanie o zasiedzenie z dniem 1.01.2008 r.

na rzecz małżonków Anny i Zdzisława Zagnińskich

zamieszkałych w Kielcach własności nieruchomości

położonej w Kielcach nr ew. 1033 pow. 0,0057 ha

oraz części działki nr ew. 522/11 o pow. 0,0153

stanowiącej dojazd od ul. Laskowej do działki

nr 1033, dla których nie ujawniono księgi wieczystej,

zbioru dokumentów ani poprzedniego właściciela,

jako władającego działką ew. 552/11 w rejestrach

wpisano Skarb Państwa. Wzywa się wszystkich

zainteresowanych, aby w terminie trzech miesięcy

od daty ogłoszenia zgłosili się do Sądu Rejonowego

w Kielcach i udowodnili swoje prawa do powyższej

nieruchomości, gdyż w przeciwnym wypadku mogą

być pominięci w niniejszym postępowaniu.

REKLAMA 33417264

Prezydent Miasta Legnicy

ogłasza przetarg ustny nieograniczony dotyczący sprzedaży na własność nieruchomości

niezabudowanej położonej w Legnicy przy ul. Fiołkowej

Przedmiotem oferty przetargowej jest: działka nr 512/4 o powierzchni 1,6338 ha, obręb Domki,

KW LE1L/00089999/2

Cena wywoławcza nieruchomości - 3.000.000,00 zł + podatek od towarów i usług VAT

Wadium - 300.000,00 zł

Przetarg odbędzie się 07.07.2016r. o godz. 12.00 w Urzędzie Miasta Legnicy,

Pl. Słowiański 8 sala nr 201

Szczegółowych informacji na temat ww. nieruchomości udziela Wydział Gospodarki Nieruchomościami -

Danuta Ubych, tel. 767212-302, pokój 313 oraz organizacji przetargu - Wioletta Mazur, tel.767212-310, pokój

318. Ogłoszenie zamieszczono na www.legnica.eu. w Biuletynie Informacji Publicznej oraz wywieszono na

tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta Legnica, Pl. Słowiański 8.

REKLAMA 33417507

MATURZYSTO!

OD 5 MAJA W„WYBORCZEJ”

% JUTRO: matematyka % W SOBOTĘ: j. angielski

Egzaminy maturalne z odpowiedziami:

O G Ł O S Z E N I E W Ł A S N E W Y D A W C Y 33413598