ŚPIEW

Śpiew - czynność polegająca na

wytwarzaniu dźwięków o charakterze muzycznym

przy pomocy głosu. Każda osoba potrafiąca mówić

potrafi też śpiewać, ponieważ śpiew pod

wieloma względami jest jedynie formą

przedłużonej mowy.

Rodzaje śpiewu

Wyróżnia się śpiew utworów muzycznych z tekstem - śpiew sylabiczny, melizmatyczny - oraz pozbawiony cech mowy - wokaliza. Natomiast śpiew

z zamkniętymi ustami to mormorando.

Śpiew może być nieformalny i wykonywany dla przyjemności, jak na przykład - śpiewanie pod prysznicem lub przy goleniu; a także formalny, taki jak profesjonalny śpiew na przedstawieniu, koncercie, bądź w studio nagraniowym. Śpiewanie na wysokim amatorskim bądź profesjonalnym

poziomie wymaga dużej ilości regularnych ćwiczeń lub/i nauczyciela. Wysokiej klasy śpiewacy posiadają instruktora śpiewu oraz trenują przez

cały czas trwania ich kariery.

Śpiew może być wykonywany w grupie, takiej jak chór, przy akompaniamencie instrumentów muzycznych, pełnej orkiestry lub zespołu. Śpiewanie bez akompaniamentu muzycznego nazywamy

śpiewem a cappella.

Klasyfikacja głosów

Śpiewaków klasycznych i operowych klasyfikuje się na podstawie cech takich jak tonacja, barwa

i siła głosu oraz dzieli na określone rodzaje głosów. Śpiewaka w chórze klasyfikuje się na

podstawie skali głosu

Na najwyższym profesjonalnym poziomie niezbędne jest by śpiewak stale ćwiczył, gdyż w

przeciwnym wypadku skala jego głosu może ulec znacznemu zmniejszeniu. Z uwagi na fakt, iż śpiew jest bardzo naturalną czynnością, taki

typ ciągłych ćwiczeń poza obszarem muzyki klasycznej zwykle nie jest konieczny dla pół-

profesjonalnych wokalistów.

Rejestry głosuWyróżniamy kilka rejestrów głosu, w tym

główne: rejestr piersiowy, rejestr głowowy i rejestr gwizdkowy. Śpiew na niedomkniętych

strunach głosowych to falset. Głos źle ustawiony, produkujący dźwięki o błędnej

częstotliwości (wysokości) jest głosem fałszywym.

Techniki śpiewu

Istnieje wiele rozmaitych metod śpiewu. Najważniejsze to:

1) Bel canto, także belcanto, wł. ‘piękny śpiew’ – termin muzyczny używany w dwóch znaczeniach:•dla określenia włoskiej techniki śpiewu,•stylu we włoskiej muzyce wokalnej.

Istotą stylu bel canto jest przywiązywanie największego znaczenia w utworach śpiewanych do piękna głosu i wirtuozerii. Technika bel canto skupia się na opanowaniu oddechu i właściwym postawieniu głosu.

Styl bel canto powstał w I połowie XVII w. Jego głównymi przedstawicielami byli Luigi Rossi i Francesco Cavalli. Był skierowany przeciwko Cameracie florenckiej, nawiązującej do greckich wzorców prymatu słowa nad melodią. Rozwój bel canto nastąpił w XVIII w. Późniejszymi jego kontynuatorami byli mistrzowie XIX-wiecznej opery włoskiej: Gioacchino Rossini, Gaetano Donizetti i Vincenzo Bellini.

Styl bel canto wypracował duże zróżnicowanie między arią, recytatywem i arioso, dzięki czemu możliwe stało się podkreślenie charakteru lirycznego, narracyjnego czy dramatycznego utworu lub wątku.

Speech Level Singing (SLS) – amerykańska metoda śpiewu opracowana przez Setha

Riggsa. Jest rozwinięciem włoskiej metody śpiewu Bel canto. W przeciwieństwie do

pierwowzoru, ważniejsze od kontroli oddechu jest domknięcie strun głosowych. W Polsce jest

dziewięciu certyfikowanych instruktorów tej metody. Pierwszą instruktorką i

przedstawicielką tej metody na Polskę jest Sonia Lachowolska. W Warszawie działa

autoryzowane Polskie Centrum SLS zajmujące się teorią i praktyką metody Speech Level

Singing.

Generowanie głosu u ludzi

Głos ludzki powstaje przy współudziale szeregu narządów anatomicznych:•krtań z umieszczonymi w niej strunami głosowymi•oskrzela, tchawica i płuca wraz z mięśniami brzucha, mięśniami dna miednicy i przeponą•jama gardłowa i jama nosowa wspólnie zwane nasadą•język, zęby, wargi, podniebienie

Wbrew powszechnemu przekonaniu strumień powietrza nie jest wypychany przez przeponę podczas śpiewania. Powietrze jest wdychane przy pomocy przepony i wydychane przy pomocy mięśni brzucha i mięśni dna miednicy,

jak przy normalnym oddychaniu. Ruchy przepony są niezależne od woli człowieka. Przepona oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej, a jej ruchy

możliwe są dzięki mięśniom brzucha, mięśniom międzyżebrowym i mięśniom grzbietu. Wysokość dźwięku jest kontrolowana przez struny

głosowe.

Ćwiczenia z emisji głosu

Najlepiej i najskuteczniej wykonuje się je w pozycji stojącej. Stajemy w lekkim rozkroku, ciało rozluźnione, ręce wzdłuż ciała, plecy proste, głowa i szyja w linii prostej z kręgosłupem. Przy oddychaniu (wdechu) kontrolujemy, aby

ramiona nie unosiły się w górę. Przy wydechu unikamy wszelkich ruchów szyi i głowy.

A) Naśladujemy zdyszanego pieska (wdech i wydech bardzo szybki) - na sylabach: cha - cha... B) Wciągamy powietrze nosem wyobrażając, że wąchamy bukiet bardzo pachnących kwiatów, zatrzymujemy na chwilę, wypuszczamy powietrze ustami swobodnie. C) Dłonie kładziemy: jedna na brzuchu, druga na boku w pasie (dolna okolica żeber). Wciągamy powietrze ustami - całkowity pełny wdech. Powietrze zatrzymujemy, ale tylko na chwilę. Wypuszczamy bardzo wolno, dmuchając jak najdłużej. Podczas wdechu należy unikać sytuacji, kiedy się "usztywniamy" (nie nabierajmy skrajnie dużo powietrza, powoduje to zbyt duże napięcie), cały czas jesteśmy rozluźnieni, a dłońmi kontrolujemy nasze ciało. D) Całkowity, pełny wdech ustami, przez chwilę zatrzymujemy powietrze. Wydmuchujemy je z dużą energią, wyobrażając, że mamy zdmuchnąć wszystkie świeczki z tortu. Dłońmi ułożonymi jak w ćw. 3 kontrolujemy, jak zachowuje się nasze ciało, zwłaszcza podczas wydechu. E) Nabieramy i wypuszczamy powietrze z otwartymi ustami tak, jakbyśmy bardzo mocno wzdychali. F) Kładziemy się na plecach, na brzuch kładziemy książkę, jedna ręka wzdłuż ciała, druga na książce (nie uciskać). Wciągamy powietrze spokojnie ustami i nosem i wypuszczamy energicznie krótkimi "porcjami" (wielokrotnie) na spółgłosce ,uderzają powietrzem. Książka na brzuchu powinna za każdym razem podskakiwać

Chciałabym, aby te ćwiczenia pozwoliły Państwu odszukać w odczuciach wewnętrznych pełny oddech żebrowo - przeponowy. Pozwoli on na

wykorzystywanie jak największej powierzchni płuc. Ma to ogromne znaczenie podczas pięknej mowy i śpiewu. Poza tym głębokie wdechy i spokojne wydechy

rozluźniają napięcie mięśniowe narządów głosu i ciała podczas sytuacji stresowych, pomagają podczas tremy, np. w czasie publicznych wystąpień.

Abyśmy mogli pięknie mówić - czystym i donośnie brzmiącym głosem, przy jak najmniejszym zużyciu powietrza znajdującego się w płucach, proponuję

wykonywanie poniżej zamieszczonych ćwiczeń na legato. Jest to sposób artykulacji dźwięków, który polega na tym, że wykonujemy je, łącząc płynnie ze sobą.

Ćwiczenia na legato

A) Naśladujemy syrenę na sylabie wi, rozpoczynamy dźwiękiem od niskiego rejestru (ale wygodnego dla naszego głosu - nie za nisko) i jedziemy do góry, później analogicznie z góry na dół - nie przerywając, na jednym oddechu. Ćwiczenie jednocześnie uczy gospodarowania oddechem i wydłuża czas wydechu. B) Na jednym dźwięku o wygodnej dla nas wysokości wymawiamy sylaby legato, łącząc je i mówiąc na jednym oddechu: I. mi - je - mi - jo - mi - je - mi - jo... II. hi - jo - hi - ju - hi - jo - hi - ju... III. wi - ja - wi - jo - wi - ja - wi - jo... C) Składamy dłonie okrągło przy ustach tak, jak byśmy chcieli krzyknąć w lesie i usłyszeć echo, głośno krzyczymy, rozpoczynając wyższym dźwiękiem, samogłoskami:

Ćwiczenie, oprócz techniki legato, uczy jak bezpiecznie krzyczeć lub bardzo głośno mówić (na impuls oddechowy). Pamiętajmy o łączeniu dźwięków.

A) Na dwóch sąsiednich dźwiękach (niższym i wyższym) robimy syrenę (alarm samochodowy) na sylabach:

I. Na dźwiękach rozpoczynających piosenkę - toast Sto lat (sol - mi) wymawiamy melodyjnie sylaby łącząc je (legato) i mówiąc na jednym oddechu: 1. hi - ja - wi - ja - mi - ja... 2. hi - jo - wi - jo - mi - jo... 3. hi - ju - wi - ju - mi - ju... 4. hi - je - wi - je - mi - je...

Wszystkie ćwiczenia wykonujemy po uprzednim prawidłowo wykonanym wdechu (pełnym, nie za dużym, ramiona nie unoszą się do góry). Jeżeli faza wydechu wydaje nam się za krótka,

wówczas poćwiczmy nabieranie powietrza nosem (tak jak byśmy wąchali kwiaty).Ponieważ na samogłosce "i" jest bardzo dobre zwarcie strun głosowych, więc większość ćwiczeń

oparłam o sylaby, w których występuje ta głoska.

Dziękuję za obejrzenie prezentacji

Monika Marciniak