aut. Maksymilian Dura 14.07.2018

SPERRY - SIECIOWE ROZWIĄZANIA NAWIGACYJNEDLA OKRĘTÓW

W czasie targów Balt Military Expo 2018 spółka Else zaprezentowała po raz pierwszy w Polsce dwanajnowsze rozwiązania z oferty Northrop Grumman Sperry Marine - sieciowe systemy nawigacyjneCompassNet i sieciowe systemy radarowe VisionMaster Net. Są one sygnałem zmian, jakie zostanąwprowadzone w nawigacyjnych systemach okrętowych, zwiększających niezawodnośćposzczególnych urządzeń, zmniejszających koszty ich zakupu i montażu, poprawiających ichdokładność działania oraz upraszczających sposób zabezpieczenia logistycznego.

Nowości zaprezentowane na BME 2018 przez spółkę Else z Gdańska są o tyle ciekawe, że ich oficjalnapremiera ma nastąpić dopiero w czasie największych targów światowego przemysłu okrętowego SMM(Budowy i Wyposażenia Statków, Maszyn i Technologii Morskich), które będą zorganizowane w dniach4-7 września 2018 r. w Hamburgu. Koncern Northrop Grumman wyraził jednak firmie Else zgodę nazaprezentowanie wcześniej w Polsce: radarów sieciowych VisionMaster Net oraz sieciowych systemównawigacyjnych CompassNet wraz z militarnym systemem inercyjnym NAVIGAT 4000 opartym natechnologii światłowodowej.

Sposób połączenia urządzeń w obecnie wykorzystywanym systemie radarów nawigacyjnych VisionMaster FT. Fot.Northrop Grumman Sperry Marine

Zmiany proponowane przez firmę Northrop Grumman Sperry Marine mają być wprowadzane wsposób płynny. W przypadku radarów nadal zachowano bazową konfigurację sprzętową: blokinadawczo-odbiorcze z antenami i jednostkę procesorową z monitorem (zintegrowane w jedna całość),ale zmieniono sposób ich połączenia w system. Wcześniej każdy radar miał swój własny procesor,jednostki PCIO, połączenia „interswitch”, specjalistyczne konsole oraz okablowanie, które łączyło teelementy w jeden zestaw - doprowadzając do poszczególnych komponentów odpowiednie sygnały.Teraz tworzy się sieć komputerową, gdzie są serwery sieciowe oraz magistrala danych, do którychpodłącza się po prostu poszczególne urządzenia (poprzez interfejsy ethernetowe).

Sposób połączenia urządzeń w sieciowym systemie radarów nawigacyjnych VisionMaster Net. Fot. Northrop GrummanSperry Marine

Automatycznie zmniejsza to koszty systemu, jak również uprości jego budowę na danej jednostcepływającej. W systemach opartych o technologię ethernetową zużycie kabli jest mniejsze do 80 % wstosunku do systemów tradycyjnych. Dodatkowo upraszcza to przyszłą rozbudowę i modernizację.Gotowe rozwiązania tego rodzaju mają być wprowadzone na jednostkach cywilnych w 2019 r, a naokrętach w 2020 r. Jest to w tej chwili jedno z najważniejszych zadań, jakie stawia przed sobą firmaSperry. Jednocześnie gwarantuje się dziesięcioletnie wsparcie po zakończeniu produkcji dla urządzeńwykonanych w obecnej technologii.

System sieciowy został dodatkowo tak zaprojektowany, że będzie mógł współpracować z wcześniejwyprodukowanymi radarami firmy Sperry, które obecnie użytkuje Marynarka Wojennej RP.

System Navigat 3000 (z lewej) i Navigat 2200 (z prawej). Fot. M.Dura

Kolejną nowością proponowaną przez spółkę Else jest opracowany przez firmę Northrop GrummanSperry Marine sieciowy system CompassNet. I w tym przypadku, dzięki architekturze sieciowej,bardzo łatwo jest rozbudowywać system dokładając lub wymieniając urządzenia (np. repetytory lubdodatkowe wyświetlacze). Biorąc pod uwagę pojawienie się CompassNet, z oferty firmy NorthropGrumman Sperry Marine zostały wycofane standardowe żyrokompasy, a wprowadzono zestawyżyrokompasowe w pięciu wersjach: Navigat 100, Navigat 200, Navigat 2200, Navigat 3000 i Navigat4000. Ich wybór zależy zarówno od wielkości jednostki pływającej, jak również od potrzebnejdokładności.

Zestawy Navigat 100 i Navigat 200 są proponowane jako rozwiązania budżetowe dla statków orazokrętów. Są w nich wykorzystywane standardowe kule żyrokompasowe, które zgodnie z obecnymiwymaganiami są już bezrtęciowe. W bardziej rozbudowanych zestawach (Navigat 2200, Navigat 3000i Navigat 4000) wykorzystuje się już technologię światłowodową. Są one droższe od żyrokompasów„kulowych”, ale nie wymagają częstych, kosztownych czynności logistycznych (np. wymiana co 18miesięcy płynów i co sześć lat kuli). W ten sposób rozwiązania nie posiadające części ruchomych wcałym cyklu życia stają się tańsze.

Przykładem może być dostarczony przez firmę Else żyrokompas laserowy dla okrętu szkolnegoORP „Wodnik”, który od kilkunastu lat działa bez potrzeby kosztownych remontów. W przypadkuokrętów ważny jest również czas gotowości systemu do pracy po włączeniu (np. w przypadkualarmowego wyjścia na morze). Standardowe żyrokompasy „kulowe” potrzebują na ustawienie sięokoło 4-5 godzin. Systemy laserowe są gotowe do działania po około 10 minutach.

Sieć „żyrokompasowa” CompassNet posiada wewnętrzną sieć, która komunikuje się z pozostałymisystemami. Zastosowanie standardu ethernetowego pozwala na łatwe przekazanie potrzebnychdanych do wskazanego odbiorcy na jednostce pływającej. W przypadku Navigat 100, 200, 2200 i 3000mamy do czynienia z typowymi żyrokompasowymi zestawami nawigacyjnymi przeznaczonymi przedewszystkim dla jednostek cywilnych.

Zupełnie inaczej jest w przypadku Navigat 4000, który jest już dostosowany do standardówpotrzebnych dla systemów bojowych (poza typowymi wyjściami NMEA ma również wyjścia binarneasynchroniczne). Dodatkowo jest to już urządzenie wykonane w wersji wojskowej z odpowiedniąwytrzymałością mechaniczną (np. na udary, drgania lub przeciążenia – do 150 G). To właśnie torozwiązanie jest odpowiedzią koncernu Northrop Grumman na wcześniej dostępne i tańsze systemyeuropejskie.

Samo wprowadzenie systemu sieciowego CompassNet na jednostkach pływających przebiegabezkolizyjnie i pozwala na wykorzystanie wcześniej zamontowanych urządzeń – np. repetytorów.

Firma Northrop Grumman Sperry Marine wskazuje, że jednym z efektów wprowadzenia systemówsieciowych będzie opracowanie nowej generacji zintegrowanych mostków nawigacyjnych. Mają onezostać zorganizowane w sposób zupełnie podobny jak Bojowe Centra Informacyjne na okrętach.Przewiduje się więc zainstalowanie rzędu identycznych konsol, a których mają być zobrazowanewszystkie przyrządy i informacje potrzebne do kierowania daną jednostką pływającą.

Wizja nowej generacji sieciowego, zintegrowanego mostka nawigacyjnego. Fot. Northrop Grumman SperryMarine/M.Dura

Nowością jest elektroniczny stół nawigacyjny z dostępem do wszystkich danych nawigacyjnych i maszynowych. Zobrazowana na dużym ekranie kompleksowa sytuacja na akwenie wokół jednostkipływającej ułatwi szybkie rozwiązywanie zadań nawigacyjnych.