1

Sowy

- siedlisko

Pośród sów różnego typu budowle na terenach zurbanizowanych może zasiedlać płomykówka, pójdźka

i puszczyk. Płomykówka i pójdźka preferują tereny otwarte - polno-łąkowe w sąsiedztwie zabudowy, natomiast

puszczyk zasiedla parki, zadrzewienia i jeśli w pobliżu są budynki z odpowiednimi miejscami do lęgów może je

zasiedlić. Płomykówki najczęściej zajmują strychy kościołów, budynków gospodarczych na wsi oraz starych

budynków zabytkowych. Miejsca te może też zasiedlać puszczyk. Pójdźka zajmuje czasami stropodachy

z otworami wentylacyjnymi o średnicy 8 centymetrów.

- znaczenie terenów zurbanizowanych dla utrzymania gatunku

Przetrwanie płomykówki w Polsce jest w praktyce całkowicie zależne od dostępności miejsc lęgowych

w budynkach. Dlatego w przypadku wykrycia siedlisk lęgowych tego gatunku, trzeba postępować szczególnie

ostrożnie i starać się je zachować, tym bardziej, że gatunek ten jest zagrożony wyginięciem w naszym kraju.

W przypadku pójdźki, która rzadko gnieździ się w stropodachach lub zajmuje nisze w budynkach, warto jest

zachować te miejsca, gdyż jest to gatunek już dość rzadki w Polsce z wyraźnym spadkiem liczebności.

Puszczyk jest gatunkiem stosunkowo licznym w całym kraju. Gnieździ się w dziuplach, jednak czasami

miejsce lęgowe w budynku może być jedynym dogodnym miejscem do lęgów w okolicy.

- terminy przylotu i odlotu

Wszystkie wymienione sowy są gatunkami osiadłymi.

- okres lęgowy, liczba lęgów

Płomykówka składa jaja zwykle od marca do września. W latach mysich może wyprowadzać nawet 2-3 lęgi.

Składa zwykle 4-8 jaj. Inkubacja trwa 30-34 dni. Młode przebywają w gnieździe przez 50-55 dni. Płomykówka

zaczyna inkubacje po zniesieniu pierwszych jaj, a znosi je w odstępach 2-3 dniowych, dlatego różnica w wieku

piskląt w gnieździe może wynosić nawet 2 tygodnie.

Pójdźka rozpoczyna jedyny lęg od połowy kwietnia do połowy maja. Składa 3-5 jaj. Samica inkubuje przez 28

dni, czasami 23-35 dni, a pisklęta przebywają w gnieździe przez 30-35 dni.

Puszczyk rozpoczyna lęgi zwykle w połowie marca, ale niektóre pary w miastach mogą przystępować do

lęgów nawet w styczniu. Późne lub powtarzane lęgi mogą zaczynać się nawet w maju. Wyprowadza jeden lęg

w roku. Puszczyk składa 2-6 jaj w odstępach 2-3 dniowych. Inkubacja trwa 28-30 dni. Pisklęta pozostają

w gnieździe przez 25-30 dni, ale w razie złych warunków atmosferycznych wracają do gniazda. Pozostają pod

opieką rodziców do 3 miesięcy.

2

- miejsca zasiedlane w budynkach

Płomykówka i puszczyk wybierają obszerne strychy, lecz mogą gnieździć się w niewielkich zakamarkach

i niszach. Pójdźka zasiedla niewielkie nisze w elewacji budynku lub za otworami w stropodachach.

- gniazda

Nie budują gniazda. Stanowi je odpowiednia nisza, dziupla.

- pokarm

Głównym pokarmem płomykówki i puszczyka są gryzonie. W przypadku pójdźki duży udział stanowią

bezkręgowce, zwłaszcza dżdżownice. Na terenach zurbanizowanych w pokarmie wszystkich trzech sów

dominują ptaki, zwłaszcza wróble.

- jak poznać, że budynek jest zasiedlony przez gatunek

Ze względu na nocny tryb życia trudno je wykryć. O ich obecności można łatwo dowiedzieć się jeśli

znajdziemy wypluwki. Sowy po zjedzeniu wypluwają szczątki sierści i kości swoich ofiar w postaci owalnej lub

wrzecionowatej wypluwki. Wypluwki są bez zapachu i nie ulęgają rozkładowi. Dlatego na strychach gdzie

przebywają sowy, w miejscach gdzie stale przesiadują, możemy znaleźć nawet tysiące wypluwek. Po ich

kształcie i wielkości często udaje się rozpoznać gatunek sowy.

W wykryciu sów pomocne mogą być rozmowy z administratorami i mieszkańcami budynku, którzy często

wiedzą o obecności sów lub słyszeli nieznane im głosy dochodzące nocą ze strychu lub zakamarków

budynku.

- uciążliwości ze strony gatunku i jakim zapobiegać

Sowy nie są uciążliwymi mieszkańcami budynków.

- warunki remontu

W przypadku występowania sów w budynkach, należy dołożyć wszelkich starań by je utrzymać. Jeśli nie

będzie możliwe pozostawienie dostępu do strychu lub stropodachu, to najlepszym rozwiązaniem jest

umieszczenie skrzynki lęgowej na strychu/stropodachu zaraz za otworem, przez który sowy do niego

wchodzą. Czasami można powiesić skrzynkę na elewacji budynku. W razie wykrycia gniazda w czasie

remontu należy bezwzględnie wstrzymać prace do czasu zakończenia lęgu. Ze względu na fakt, że sowy

zwykle cały rok przebywają w tym samym miejscu, podejmując remont trzeba liczyć się z tym, że wypłoszone

w czasie trwania remontu już nie powrócą na dotychczasowe miejsce. Dlatego jeszcze przed podjęciem

remontu należy wywiesić 2-3 skrzynki lęgowe w okolicy remontowanego budynku. Trzeba mieć jednak

świadomość, że nie zawsze sowy zajmą te miejsca.

3

- zasiedlanie gniazd przez inne gatunki

W przypadku sów jedynie kawki mogą skutecznie zająć siedliska lęgowe sów.

Ryc. 7. Budka dla płomykówki. (rys. z E.Gabler. Ptaki w twoim ogródku. Delta)

4

Ryc. 8. Budka dla pójdźki. (rys. z E.Gabler. Ptaki w twoim ogródku. Delta)