BIULETYN MAŁOPOLSKIEJ OKRĘGOWEJIZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA

CZERWIEC 2004 ISSN 1731-9110

Budowlani

W numerze m.in.:> Budownictwo wysokiego

ryzyka> Co płynie w kranie?> Rozliczanie zużycia wody

NR 5

2 CZERWIEC 2004

PREZYDIUM OKRĘGOWEJ RADY MOIIBZygmunt Rawicki — przewodniczącyAntoni Kawik — wiceprzewodniczącyJerzy Rasiński — wiceprzewodniczącyGrażyna Skoplak — sekretarzIrena Bobulska–Pacek — skarbnikMałgorzata Trębacz — członekWojciech Pawlikowski — członekZbigniew Kot — członek

SKŁAD OKRĘGOWEJ RADY MOIIB1. Wojciech Biliński2. Irena Bobulska–Pacek3. Andrzej Drożdż4. Krystyna Duraczyńska5. Zbigniew Dutka6. Krzysztof Dyk7. Paweł Fenrych8. Henryk Hołota9. Krzysztof Janusz

10. Antoni Kawik11. Marek Kluczyński12. Zbigniew Kot13. Józef Mąka14. Wojciech Pawlikowski15. Bogusław Pilujski16. Zygmunt Rawicki17. Jerzy Rasiński18. Jan Skawiński19. Grażyna Skoplak20. Wiesław Smoroński21. Małgorzata Trębacz22. Stefan Wieloch23. Joanna Wingralek24. Janina Wisor–Pronobis

SKŁAD OKRĘGOWEJ KOMISJI KWALIFIKACYJNEJ

1. Stanisław Karczmarczyk — przewodniczący2. Małgorzata Borsukowska–Stefaniczek3. Stanisław Chrobak4. Janusz Cieśliński5. Krzysztof Dybaś6. Piotr Kutyński7. Piotr Lechowicz — wiceprzewodniczący8. Artur Ludomirski9. Hieronim Perczyński

10. Stefan Popławski11. Krzysztof Siekierzyński12. Tadeusz Sułkowski — wiceprzewodniczący13. Jerzy Tworek — sekretarz

SKŁAD OKRĘGOWEJ KOMISJI REWIZYJNEJ

1. Henryk Trębacz – przewodniczący2. Tomasz Iwaszko3. Jarosław Krzywiec4. Danuta Opolska — sekretarz

5. Zygmunt Salwiński6. Andrzej Turowicz — wiceprzewodniczący

SKŁAD OKRĘGOWEGO SĄDU DYSCYPLINARNEGO

1. Zbigniew Domosławski — przewodniczący2. Zbigniew Braś3. Ryszard Damijan4. Czesław Grzesiak5. Janusz Jedynak6. Krzysztof Klass7. Andrzej Kucharski — wiceprzewodniczący8. Zbigniew Łagan9. Krzysztof Majda — wiceprzewodniczący

10. Józef Potrzebowski11. Elżbieta Ryzner — sekretarz12. Tadeusz Szmigiel13. Mieczysław Wiśniewski

OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Stanisław Abrahamowicz – rzecznik2. Józef Czekajski — zastępca rzecznika3. Wiktoria Konczewska — zastępca rzecznika

DELEGACI NA I KRAJOWY ZJAZDIZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA

1. Stanisław Abrahamowicz2. Irena Bobulska–Pacek3. Janusz Cieśliński4. Andrzej Drożdż5. Krystyna Duraczyńska6. Zbysław Kałkowski7. Stanisław Karczmarczyk8. Antoni Kawik9. Krystyna Korniak–Figa

10. Zbigniew Kot11. Elżbieta Mierzowska12. Jerzy Oprocha13. Andrzej Pełech14. Zbigniew Racoń15. Zygmunt Rawicki16. Leszek Reguła17. Józef Szostak18. Kazimierz Ślusarczyk

CZŁONKOWIE MOIIBWE WŁADZACH KRAJOWYCH

POLSKIEJ IZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA (PIIB)1. Janusz Cieśliński — członek KKK2. Zbysław Kałkowski — wiceprzewodniczący KR3. Krystyna Korniak-Figa — przewodnicząca KKR4. Jerzy Oprocha — członek KKR5. Zygmunt Rawicki — członek KR6. Leszek Reguła — członek KSD7. Kazimierz Ślusarczyk — członek KR

MAŁOPOLSKA OKRĘGOWA IZBA INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA (MOIIB)

w KRAKOWIEul. WARSZAWSKA 17 (I piętro)

31–155 KRAKÓWtel.: (12) 630–90–60, 630–90–61

fax: (12) 632–35–59www.map.piib.org.pl

biuro czynne poniedziałek, środa, piątek 9.00 — 14.00

wtorek, czwartek 12.00–18.00

Adres do korespondencji: Małopolska Okręgowa Izba

Inżynierów Budownictwa w Krakowieskrytka pocztowa 630–961 Kraków 5

Punkty Informacyjne w Tarnowie i Nowym Sączu udzielają informacji

na temat działalności Izby oraz przyjmują wnioski o wpisanie na listę

członków MOIIB w Krakowie

Tarnów, ul. Konarskiego 4 Punkt informacyjny czynny w każdy

wtorek i piątek w godz. od 14.00 do 16.00.

Tel. (014) 626-47-18.

Nowy Sącz, ul. Kraszewskiego 44.

Terminy dyżurów: trzy pierwsze czwartki miesiąca

w godz. 17.00 — 19.00ostatni poniedziałek miesiąca

w godz. 14.00 — 17.00Wiceprzewodniczący Rady MOIIB

pełni dyżur w pierwszy i trzeci czwartek miesiąca

w godz. 17.00 — 18.00.

Dyżury przewodniczącego Rady MOIIBw każdy wtorek

w godz. 15.00 — 16.00 w siedzibie Izby

Dyżury sekretarza Rady MOIIBw każdy czwartek

w godz. 16.00 - 17.00w siedzibie Izby

Dyżur okręgowego rzecznika odpowiedzialności

zawodowej co drugi czwartek

w godz. 16.00 — 18.00

Dyżur przewodniczącego Sądu Dyscyplinarnego

co drugi wtorek w godz. 16.00 — 18.00

Dyżury członków Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej

odbywają się w siedzibie Izby w każdy czwartek

w godz. 15.00 — 18.00

Dyżur Przewodniczącego Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej

lub jego zastępcy w sprawach skarg i wniosków

— w każdy pierwszy czwartek miesiącaw siedzibie Izby

w godz. 15.00 — 16.00

Punkt porad prawnych dla członkówMOIIB czynny w siedzibie Izby

w każdy wtorek w godz. 17.00 — 18.00

Siedziba Małopolskiej OkręgowejIzby Inżynierów Budownictwa

przy ul. Warszawskiej w Krakowie

CZERWIEC 2004 3

Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy

Przewodniczący MOIIBZygmunt Rawicki

SPIS TREŚCI:

Vademecum projektanta i inwestora – str. 4

Zabytki techniki krajów wyszehradzkiej czwórki – str. 5

III Zjazd Sprawozdawczy MOIIB – str. 6 – 7

Budownictwo wysokiego ryzyka – str. 8 – 9, 17

Co płynie w kranie – str. 10 - 11

Rozliczenie zużycia wody – str. 12 – 13

W sprawnej sieci – str. 14 - 15, 16

Wydarzenia, które spowodowały wypadek w budownictwie w roku 2003 w woj. małopolskim – str. 17

Plan szkoleń, kursów i seminarióworganizowanych lub współorganizowanychprzez Małopolską Okręgową IzbęInżynierów Budownictwa w III kwartale 2004 roku – str. 18 - 19

Dobrze przygotowani – str. 20 – 21

Co w krajowej radzie? – str. 21

Piotr Kazimierz LechowiczWspomnienie pośmiertne – str. 22

Piąty numer naszego biuletynu „Budowlani” ukazuje się po III Zjeździe Sprawoz-dawczym naszej okręgowej izby, który odbył się 27 kwietnia. Zjazd ocenił działal-ność merytoryczną i finansową MOIIB za 2003 rok i przyjął budżet na rok 2004. Za-akceptowaliśmy także wiele wniosków, skierowanych zarówno do Rady MOIIB i jejorganów, jak i do Zjazdu Krajowego PIIB (sprawozdanie z naszego Zjazdu MOIIB za-mieszczamy wewnątrz numeru). Mamy nadzieję, że naszych 18 delegatów na III Kra-jowy Zjazd Sprawozdawczy Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, który odbędziesię w dniach 18-19 czerwca w Warszawie, aktywnie zaznaczy swoją obecność w je-go obradach i w podjęciu odpowiednich uchwał i wniosków.

W ostatnim okresie odbyły się po raz trzeci egzaminy na uprawnienia budowlaneorganizowane przez okręgowe izby inżynierów budownictwa. Jednak po raz pierw-szy egzaminy przeprowadzono w nowej formule — termin i pytania testowe były ta-kie same we wszystkich okręgach. Wyniki oraz spostrzeżenia z egzaminów przed-stawiamy w sprawozdaniu Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej.

Z inicjatywy Komisji Legislacyjnej przy Małopolskiej Okręgowej Izbie Architektówz udziałem przedstawiciela naszej izby, powstaje pilotażowe opracowanie pt. „Pro-jekt budowlany — vademecum projektanta i inwestora”. Załącznik do tego opraco-wania stanowi płyta CD, zawierająca zbiór przepisów prawnych z dziedziny budow-nictwa, którą dołączamy do biuletynu wraz z uzupełnieniem (w formie insertu) o ak-tualny wykaz przepisów.

W niniejszym numerze biuletynu zamieszczamy także trzy artykuły z branży insta-lacji sanitarnych. Dotyczą one zagadnień, które interesują nie tylko budowlanych,ale i wszystkich mieszkańców Krakowa — jakości wody pitnej oraz rozliczeń za wo-dę i ścieki. Publikujemy również interesujący wywiad z okręgowym inspektorem pra-cy w Krakowie mgr. inż. Tadeuszem Ficem.

Ponadto przedstawiamy Państwu kolejną ofertę dotyczącą szkoleń, kursów, semi-nariów i konferencji na III kwartał 2004 roku, organizowanych lub współorganizowa-nych przez MOIIB, do uczestnictwa w których gorąco zachęcamy.

Z wyrazami szacunkui koleżeńskimi pozdrowieniami

Zygmunt Rawicki

Przewodniczący MOIIB

„Budowlani” – Biuletyn Małopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów BudownictwaRedaguje zespół: Zygmunt Rawicki i Grażyna Skoplak. Rada Programowa Biuletynu Informacyjnego MOIIB:

Anna Bryksy (SITK RP), Włodzimierz Drzyżdżyk (SITWM), Krystyna Korniak–Figa (PZITS), Andrzej Legutki (PZITB),Władysław Malinowski (SITPNiG), Zygmunt Rawicki (MOIIB), Grażyna Skoplak (MOIIB), Krzysztof Wincencik (SEP).

Wydawca – Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa. 31–155 Kraków, ul. Warszawska 17, tel. 0–12 630–90–60, 630–90–61.

Na okładce: Zakład Uzdatniania Wody Bielany, który w 2001 r. obchodził swoje 100-lecieSkład i łamanie: J&R Agencja Reklamowa, 31-573 Kraków, ul. Krymska 10/3

Druk: Drukarnia Kolor Art Spółka Cywilna Robert Tańcula i Nawara StanisławNakład 7800 egzemplarzy

Plan szlub wsp

4 CZERWIEC 2004

Lektura inżyniera budownictwa

KALENDARIUM MOIIB

◗ 01.04.04 — spotkanie przewodniczą-cego Małopolskiej Okręgowej IzbyInżynierów Budownictwa i przewod-niczącego Okręgowej Komisji Kwali-fikacyjnej ze studentami PolitechnikiKrakowskiej na temat ustawy o sa-morządzie zawodowym inżynierówbudownictwa i uprawnień budowla-nych

◗ 02-03.04.04 — szkolenie OkręgowejKomisji Rewizyjnej w Gródku nad Du-najcem

◗ 05.04.04 — spotkanie przewodniczą-cego Zygmunta Rawickiego, wice-przewodniczącego Jerzego Rasiń-skiego i sekretarza Grażyny Skoplakz prezydentem Nowego Sącza i staro-stą nowosądeckim

◗ 13.04.04 — zebranie Okręgowej Ko-misji Rewizyjnej

◗ 14.04.04 — zebranie Rady Programo-wej biuletynu „BUDOWLANI”

◗ 15.04.04 — zebranie Okręgowej Ko-misji Kwalifikacyjnej

◗ 15.04.04 — zebranie Zespołu Pro-blemowego ds. procesów budowla-nych

◗ 19.04.04 — spotkanie przewodniczą-cego Zygmunta Rawickiego z władza-mi Czeskiej Izby Inżynierów Budow-nictwa (ĆKAIT) w Brnie

◗ 20.04.04 — wycieczka techniczna naBudowę Roku 2002 — Nagroda I stop-nia: „Tor kajakarstwa górskiego wrazz zapleczem przy stopniu wodnym Ko-ściuszko na rz. Wiśle”

◗ 22-24.04.04 — udział przewodniczące-go Zygmunta Rawickiego w KongresieBudownictwa w Cavtat k. Dubrownika

◗ 22.04.04 — patronat honorowy Mało-polskiej Okręgowej Izby InżynierówBudownictwa nad Krakowskimi Targa-mi Budownictwa „Chemobudowa2004”, z udziałem Ireny Bobulskiej--Pacek i Wojciecha Bilińskiego

◗ 22.04.04 — zebranie Okręgowego Są-du Dyscyplinarnego

◗ 22.04.04 — wydanie biuletynu „BU-DOWLANI” nr 4

◗ 27.04.04 — III Zjazd Delegatów Mało-polskiej Okręgowej Izby InżynierówBudownictwa

Jednym z podstawowych zadańsamorządu zawodowego w bu-downictwie jest współdziałanie

z organami administracji rządowejoraz opiniowanie projektów aktów nor-matywnych, dotyczących architektury,budownictwa lub zagospodarowaniaprzestrzennego.

Powołana Komisja Legislacyjna przyMałopolskiej Okręgowej Izbie Architektówz udziałem przedstawiciela naszej izbyoraz Zespół Problemowy ds. procesówbudowlanych przy Małopolskiej Okręgo-wej Izbie Inżynierów Budownictwa, mająw swoich zakresach działania m.in. wypra-cowanie propozycji zmian do obowiązują-cych aktów prawnych, które zarówno podwzględem formalnym, jak i merytorycznymzapewniłyby prawidłowe funkcjonowanierynku budowlanego.

Aby jednak można zaproponować tezmiany, naszym zdaniem, najpierw trzebadokładnie poznać obowiązujące przepisyprawa i ich interpretację. Dlatego z inicja-tywy Komisji Legislacyjnej przy MOIA po-wstało pilotażowe opracowanie pt. „Pro-jekt budowlany – Vademecum Projektantai Inwestora“. W ramach tego opracowaniapowstał rozdział obejmujący zbiór przepi-sów prawnych niezbędnych w codziennejpracy kadry inżynieryjno-technicznej ob-sługującej szeroko rozumianą sferę bu-downictwa. Zbiór ten zawiera kilkadziesiątpozycji, a ich pełne teksty znajdują się nazałączonej do biuletynu płycie CD.

Jednocześnie informujemy, że tylkoprzepisy wydane w formie pisemnej przezKancelarię Sejmu mogą stanowić wiary-godną bazę prawną, natomiast pozostałeteksty, w tym opublikowane na płycie, ma-ją tylko charakter informacyjny, choć oczy-wiście ich treść jest zgodna z oficjalnymipublikacjami.

Naszym zamierzeniem jest dalsza kon-tynuacja opracowania, które winno zostaćposzerzone o pełne zestawienie przepi-sów prawa dotyczących branż, w tym: sa-nitarnej, gazowej, elektrycznej, drogowej,melioracyjnej i innych. Dlatego też zwra-camy się do Koleżanek i Kolegów o pro-pozycje aktów prawnych, które powinnyznaleźć się w kolejnym opracowaniu.W ten sposób wspólnymi siłami stworzymywydawnictwo, które będzie pożytecznedla wszystkich naszych członków.

Wydanie materiałów przebiega wolniejniż tworzenie przepisów, dlatego też w za-łączeniu przedstawiamy wykaz przepisów,o które należy uzupełnić przedstawionąbazę, jaką zawiera płyta CD. Postaramysię opublikować je również na stronie in-ternetowej naszej izby.

Równocześnie prosimy o życzliwe uwa-gi, które pomogą ewentualnie udoskonalići uzupełnić obecną wersję Vademecumprojektanta i inwestora i pozwolą uniknąćewentualnych błędów przy publikowaniunastępnych opracowań.

Zygmunt RAWICKI

Vademecum projektanta i inwestora

Wypadki śmiertelne przy pracy w Polsce na tle krajów „UE-15”dla wybranych sekcji gospodarki (na 100 tys. pracujących)

Okręgowy Inspektorat Pracy w Krakowie

15,0

12,0

9,0

6,0

3,0

0,0

„UE-15” — Polska —

budownictwo rolnictwo,łowiectwo,i leśnictwo

transport,gospodarkamagazynowai łączność

przetwórstwoprzemysłowe

wytwarzaniei zaopatrywanie

w energięelektryczną

handeli naprawy

hotelei restauracje

pośrednictwofinansowe

obsługanieruchomości

i firm

CZERWIEC 2004 5

Lektura inżyniera budownictwa

◗ 28.04.04 — udział Andrzeja Kucharskie-go w zebraniu rady legislacyjnej Mało-polskiej Okręgowej Izby Architektów

◗ 29.04.04 — zebranie Zespołu Proble-mowego ds. szkolenia i stałego do-kształcania

◗ 05.05.04 — XVI zebranie PrezydiumMOIIB

◗ 13.05.04 — zebranie Okręgowej Ko-misji Kwalifikacyjnej

◗ 13.05.04 — zebranie Zespołu Proble-mowego ds. działań samopomoco-wych

◗ 14-15.05 — spotkanie sekretarzy izbokręgowych i członków komisji praw-no-regulaminowej w Jadwisinie k.Warszawy z udziałem Grażyny Sko-plak i Andrzeja Pełecha

◗ 17.05.04 — spotkanie przewodniczą-cego Zygmunta Rawickiego z preze-sami stowarzyszeń naukowo-techni-cznych NOT w Krakowie

◗ 18.04.04 — zebranie Komisji Doskona-lenia Zawodowego i Szkolenia w War-szawie z udziałem Józefa Szostaka

◗ 19.05.04 — zebranie Rady Krajowejz udziałem członków Małopolskiej Okrę-gowej Izby Inżynierów Budownictwa

◗ 20.05.04 — szkolenie PZITB i SITWMnt.: „Nowelizacja ustawy o planowaniui zagospodarowaniu przestrzennym”

◗ 20.05.04 — zebranie Okręgowego SąduDyscyplinarnego i Okręgowego Rzeczni-ka Odpowiedzialności Zawodowej.

◗ 24.05.04 — Konferencja SITWM nt.:„Metod ochrony przeciwpożarowejw małych zlewniach górskich“ i „Za-stosowania radaru w ocenie zagroże-nia Polski południowej intensywnymiopadami“

◗ 24.05.04 — zebranie zespołu ds. in-westycji własnych

◗ 24.05.04 — zebranie Zespołu Proble-mowego ds. szkolenia i stałego do-kształcania

Zabytki techniki krajów wyszehradzkiej czwórkiUkazał się drugi tom unikatowej publikacji

Współpraca organizacji budow-lanych — związków i izb bu-downictwa — czterech krajów

Grupy Wyszehradzkiej (V-4) datuje sięod 1994 roku. Kolejne spotkania i kon-ferencje inżynierów budownictwa, odby-wające się co roku w innym z krajów V-4, są okazją do wymiany doświadczeńi konfrontacji osiągnięć naukowo-tech-nicznych Polski, Słowacji, Czech i Wę-gier. Wszystkie te kraje mogą pochwalićsię zabytkowymi obiektami sztuki inży-nierskiej o światowym znaczeniu.

Z inicjatywy czeskiej izby inżynierów bu-downictwa (ČKAIT) w 2000 roku wydanopierwszy tom albumu przedstawiającegomyśl inżynierską naszych poprzedników.W książce tej o nazwie „Zabytki techniki kra-jów wyszehradzkiej czwórki” zaprezentowa-no po sześć zabytków techniki z każdegoz krajów V-4. Ich historię, architekturę, kon-strukcję i znaczenie w historii światowegobudownictwa przedstawiono w czterech ję-zykach. To najczęściej pionierskie obiektyi unikatowe rozwiązania techniczne, z któ-rych wciąż dumni są współcześni.

W listopadzie 2001 r. na spotkaniu ko-mitetu redakcyjnego w Dorog, niedalekoEsztergom na Węgrzech, podjęto decyzję,że wydawcą drugiego tomu albumu będzieWęgierska Izba Inżynierów (MMK). Praceredakcyjne, utrudnione różnymi przeszko-dami, trwały ponad 2 lata. 14 maja 2004roku w Budapeszcie odbyła się oficjalnaprezentacja drugiego tomu „Zabytkówtechniki krajów wyszehradzkiej czwórki”.Książka ukazała się w dziesiątą rocznicępierwszego spotkania organizacji budow-lanych krajów grupy V-4 oraz w roku ichprzystąpienia do Unii Europejskiej.W publikacji przyjęto podobny układ redak-cyjny jak w pierwszym tomie (przedstawio-no po sześć kolejnych zabytków technikiz Węgier, Polski, Słowacji i Czech w czte-rech językach tych krajów oraz dodatkowow języku angielskim).

We wstępie redaktor naczelny wydaniaHollo Csaba (wiceprezydent MMK) opisujehistorię zamku Wyszehrad i związków łączą-cych Węgry, Czechy i Polskę od 1335 roku(zjazd trzech królów) do czasów współcze-snych.

Węgrzy tym razem zaprezentowali w swejczęści: most Marii Walerii Estergom — Stu-rovo (Parkany), węgierskie obiekty twierdzyKomarom, stację dwupompową w północ-no-wschodnich Węgrzech, śluzę Kurcato-rok w Mindszent, Muzeum OdlewniczeGANZ w Budapeszcie i most Wolności (Sza-badsag) w Budapeszcie.

Jako osiągnięcia polskiej myśli inżynier-skiej zostały pokazane: most drogowy narzece Słudwi, twierdza Przemyśl, kanał el-bląsko-ostródzki, papiernia w DusznikachZdroju, tężnie ciechocińskie i kolej linowana Kasprowy Wierch.

Słowacy opisali: zespół historycznegoSolivaru, obserwatorium astronomicznew Hurbanovie, kuźnie w Medzevie, kolejkonną między Bratysławą a Trnawą, menni-cę Kremnicy i system bastionowy fortyfikacjiw Komarnie.

Natomiast Czesi przedstawili: twierdzęDobrosov, mennicę w Jachymovie, sztolnięRudolfa, starą hutę pod Adamovem, kopal-nię „Michal” w Ostrawie-Michalkovicachi młyn wodny w Slupi.

Z tą publikacją o objętości 240 stron for-matu A-4 z przyjemnością zapoznają sięosoby nie tylko zawodowo związane z bu-downictwem. Napisana jest bowiem bardzoprzystępnym językiem, bogata w koloroweilustracje i, co godne podkreślenia, w infor-macje przydatne turystom, takie jak: lokali-zacja, dojazd i godziny zwiedzania.

Przewiduje się wydanie jeszcze kolej-nych dwóch tomów, których wydawcami by-łyby Polska Izba Inżynierów Budownictwa,a następnie słowacka.

Wydawnictwo jest dostępne (w ograni-czonym zakresie!) w biurze MOIIB.

Zygmunt RAWICKIdokończenie na str. 16

6 CZERWIEC 2004

Działalność statutowa

27kwietnia 2004 r. odbył sięIII Zjazd-SprawozdawczyMałopolskiej Okręgowej

Izby Inżynierów Budownictwa. Wzięłow nim udział 110 delegatów (spośródwybranych na zjazd 191 osób). To o 14delegatów mniej niż na początku ka-dencji w czerwcu 2002 roku, czego po-wodem jest albo skreślenie z listyczłonków MOIIB, albo zawieszeniew prawach członka.

W III Zjeździe Sprawozdawczym MOIIBuczestniczył prezes Polskiej Izby Inżynie-rów Budownictwa — prof. Zbigniew Gra-bowski, a także zaproszeni goście: wice-prezydent Miasta Krakowa — Kazimierz Bu-jakowski, zastępca dyrektora WydziałuRozwoju Regionalnego w MałopolskimUrzędzie Wojewódzkim — Elżbieta Gabryś,wiceprezes firmy ubezpieczeniowej HanzaBrokers — Anna Studzińska, przewodniczą-cy Małopolskiej Okręgowej Izby Architek-tów — Borysław Czarakcziew oraz prezesisześciu stowarzyszeń naukowo-technicz-nych regionu małopolskiego.

Sprawozdanie z działalności meryto-rycznej za rok 2003 przedstawił przewod-niczący MOIIB — Zygmunt Rawicki, podkre-ślając, iż czas ten był poświęcony sprawomzwiązanym z zakończeniem działalności or-ganizacyjnej izby okręgowej oraz intensyw-nej pracy nad wdrożeniem, a następnie roz-wijaniem merytorycznej działalności usta-wowej i statutowej na rzecz członków.

Sprawozdanie finansowe za rok 2003oraz preliminarz budżetu na rok 2004przedstawiła skarbnik MOIIB, Irena Bobul-ska-Pacek. Sprawozdania z działalnościposzczególnych organów MOIIB zaprezen-towali ich przewodniczący, tj. OkręgowejKomisji Kwalifikacyjnej — Stanisław Karcz-marczyk, Okręgowego Sądu Dyscyplinar-nego — Zbigniew Domosławski, Okręgowe-go Rzecznika Odpowiedzialności Zawodo-wej — Stanisław Abrahamowicz, OkręgowejKomisji Rewizyjnej — Henryk Trębacz.Przedstawione na III Zjeździe podsumowa-nia działalności zostały przez delegatówprzyjęte formalnymi uchwałami. Delegaciudzielili także Radzie MOIIB absolutoriumza 2003 rok (przy jednym głosie wstrzymu-jącym).

Jednym z punktów obrad III Zjazdu byłowystąpienie sekretarza MOIIB, GrażynySkoplak, która w imieniu Rady MOIIB

III Zjazd Sprawozdawczy Izby Inżynierów

Prezydium III Zjazdu Małopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa

Wystąpienie przewodniczącego Zygmunta Rawickiego na III Zjeździe MOIIB

CZERWIEC 2004 7

Działalność statutowa

przedstawiła delegatom 7 wniosków złożo-nych do Komisji Uchwał i Wniosków. Po-nadto delegaci zgłosili na piśmie 21 wnio-sków. Ogółem Komisja Uchwał i Wnioskówprzyjęła 28 wniosków, w tym 9 do rozpa-trzenia przez Radę MOIIB, 17 do przedsta-wienia przez delegatów na III Zjeździe Krajo-wym PIIB i 2 wnioski do Zespołów Proble-mowych MOIIB. Wszystkie uzyskały formal-ną akceptację Zjazdu.

Wnioski przyjęte przez Komisję Uchwałi Wniosków w szczególności dotyczyły: A — upoważnienia Rady do: 1) podjęcia działań w celu pozyskania wła-

snego lokalu, 2) rozważenia celowości powołania do ży-

cia nowych punktów informacyjnychw okręgu małopolskim,

3) rozważenia celowości powołania zespołuproblemowego ds. integracji środowiskabudowlanego Małopolski z krajami UE,

4) wysyłania członkom MOIIB czasopismabranżowego zgodnie z charakterem ichuprawnień budowlanych,

5) nawiązania merytorycznej współpracyMOIIB z Małopolską Okręgową Izbą Ar-chitektów,

6) zwrócenia się do Urzędu Miasta Krakowao opracowanie procedur i zakresu wyma-ganych uzgodnień branżowych dla doku-mentacji projektowych,

B — umieszczania w biuletynie „BUDOW-LANI”: 1) obowiązujących norm i nowych przepi-

sów budowlanych, w tym dotyczącychBHP,

2) nieodpłatnych dla członków MOIIB ofertpracy,

3) informacji o wydarzeniach dotyczącychdyscypliny zawodowej,

C — skierowania do rozpatrzenia przezKomisję Prawno-Regulaminową KrajowejRady: 1) poprawek do regulaminu Krajowej Rady

PIIB wraz z opinią prawną MOIIB, 2) poprawek do zasad gospodarki finanso-

wej PIIB na rok 2005 wraz z opinią praw-ną MOIIB,

3) wprowadzenia do regulaminu okręgo-wych zjazdów drugiego terminu zjazdu,prawomocnego bez względu na liczbędelegatów biorących w nim udział,

4) możliwości rozdzielenia nadawanychobecnie uprawnień budowlanych na3 odrębne specjalności w zakresie sieci,instalacji i urządzeń: cieplnych i wentyla-cyjnych, gazowych i wodno-kanalizacyj-nych, a następnie skierowania odpowied-niego wniosku do ministra infrastruktury,

5) powołania, umocowanej w Statucie PIIB,komisji ds. ochrony polskiego rynku pra-cy inżynierów i integracji zawodowej,

6) ustalenia zasad powoływania biegłychsądowych z dziedziny budownictwa,

D — skierowania wniosku do KrajowejKomisji Kwalifikacyjnej w sprawie weryfika-cji pytań egzaminacyjnych na uprawnieniabudowlane branży sanitarnej,

E — przedstawienia przez delegatów re-prezentujących MOIIB na III Zjeździe Krajo-wym wniosków dotyczących: 1) obniżenia wysokości składki członkow-

skiej na Krajową Izbę, okręgową izbę i do-datkowo dla emerytów i rencistów oraz do-konywania wpłat na konto właściwej okrę-gowej IIB w dwóch półrocznych ratach,

2) pilnego wdrożenia we wszystkich izbachokręgowych jednolitego programu kom-puterowego dla rejestracji członków PIIBoraz wprowadzenia jednolitych zasad fi-nansowo–księgowych,

3) przedstawienia uchwały OSD-MOIIB nr03/04 w sprawie regulacji funkcjonowa-nia i urzędowania sądów dyscyplinarnychoraz ustalenia zasad i trybu polubownegorozwiązywania sporów,

4) wprowadzenia reprezentantów PIIB dostosownych organów Unii Europejskiej. Na pierwszym — po III Zjeździe Okręgo-

wym — zebraniu Prezydium w dniu05.05.04 r. został rozdzielony zakres obo-wiązków, wynikający z przyjętych przezzjazd wniosków. Osobami odpowiedzialny-mi za ich realizację oraz utworzenie, w raziepotrzeby, zespołów roboczych, są: 1) Małgorzata Trębacz — pkt A. 12) Jerzy Rasiński — pkt. A. 23) Zygmunt Rawicki — pkt. A. 34) Wojciech Biliński + ZP ds. szkolenia i sta-

łego dokształcania — pkt A. 45) Jerzy Skawiński + ZP ds. procesów bu-

dowlanych — pkt A. 6 i B. 1 i 26) Rada Programowa biuletynu BUDOWLA-

NI — pkt B. 3. Grażyna SKOPLAK

Małopolskiej OkręgowejBudownictwa

8 CZERWIEC 2004

- Czy pierwsze miejsce na liście wy-padkowości wśród wszystkich dziedzingospodarki jest już na stałe zarezerwo-wane dla budownictwa, czy może w tejniechlubnej statystyce budowlani mająjakąś konkurencję?

- Był taki czarny okres w polskim górnic-twie, kiedy katastrofy w kopalniach zmienia-ły nieco coroczny obraz statystyczny, doty-czący wypadków przy pracy, w którym pal-mę pierwszeństwa niepodzielnie dzierży bu-downictwo. Trzeba jednak obiektywniestwierdzić, że wypadki w tej gałęzi gospo-darki, to nie tylko polska specjalność. Jestto branża, której na całym świecie przypisu-je się najwyższe wskaźniki częstości i cięż-kości narażania pracowników na utratęzdrowia, a nawet życia. Eksperci z Między-narodowej Organizacji Pracy obliczyli, żecodziennie na całym świecie 300 000 osóbulega wypadkom przy pracy, w tym 30 000ciężkim, a 600 śmiertelnym. Przynajmniej10 proc. z tej liczby przypada na budownic-two. Inne sektory wysokiego ryzyka to rol-nictwo, transport, wytwarzanie i zaopatrywa-nie w energię, przetwórstwo przemysłowe.Budownictwo należy do tak niebezpiecz-nych rodzajów działalności zawodowej, żeStowarzyszenie Wyższych Inspektorów Pra-cy w UE rozpoczęło w 2003/2004 r. ogól-

noeuropejską kampanię pn. „Bezpieczeń-stwo Pracy w Budownictwie”.

- Od niemal dwóch miesięcy Polskajest członkiem Unii Europejskiej. Bu-downictwo, choć od 2000 r. bardzopodupadło i zmniejszyło zatrudnienie ażo 200 000 osób, wciąż jest sztandaro-wą gałęzią polskiej gospodarki. Jak wy-pada porównanie wypadkowości w na-szym budownictwie na tle UE?

- Porównanie jest dość trudne, ponieważnie ma zharmonizowanych zasad badaniatego typu zdarzeń. Różnimy się w wielu ele-mentach, które potem składają się na staty-stykę, różni nas nawet definicja wypadkuśmiertelnego przy pracy. Suche liczbywskażą, że w UE jest prawie 5 razy więcejwypadków w budownictwie niż w Polsce.Ale u nas drobnych uszkodzeń ciała nigdziesię nie odnotowuje, czasami ze szkodą dlapracownika. Np. laborantka w czasie prze-prowadzania badania skaleczy się szkłemlaboratoryjnym. Nic wielkiego, ale za kilkamiesięcy zachoruje na żółtaczkę zakaźnąi jak udowodni, że był to efekt wypadku?W Europie natomiast istnieje obowiązekzgłoszenia każdego wypadku w pracy przezlekarzy udzielających pomocy poszkodowa-nym. W Polsce, jeśli pacjent nawet poinfor-muje lekarza, że jego wizyta jest efektemzdarzenia w pracy, to wiadomość ta zostajew dokumentacji medycznej. Tak więc Euro-pejczycy szczycą się, że mają dużą wykry-walność wypadków, a my, że mamy staty-stycznie mało wypadków.

- Czy ta wykrywalność czemuś służy? - Oczywiście — analizie zagrożeń, która

ma z kolei doprowadzić do eliminacji najbar-dziej tragicznych zdarzeń. To się w Unii uda-je. Gdyby bowiem wypadki w budownictwieeuropejskim posegregować według stopniaciężkości, otrzyma się piramidę, na szczyciektórej są wypadki śmiertelne. W Polsce ta-kim zobrazowaniem liczby i ciężkości wy-padków w pracy byłby raczej trapez, w któ-rym podstawa dolna jest niewiele większaod górnej. To dlatego, że wszystkie śmier-telne i ciężkie wypadki są zarejestrowane,ale drobne już nie. Te same zjawiska możnateż zobrazować liczbami: na 1000 zatrud-nionych w UE przypada ponad 40 wypad-ków, a w Polsce tylko 8,3. Zestawiając zaśwypadki śmiertelne na 1000 zatrudnionychw Polsce jest ich 0,062, a w Europie0,046.

Władze regionalne

BudownictwoRozmowa z mgr. inż. Tadeuszem Ficem,

Pozostałewydarzenia - 36(28,8% ogółuwypadków)

Wypadki drogowe - 23(22,1% ogółuwypadków)

Uderzenie, pochwycenie,przygniecenie człowieka

przez maszyny - 24(23,0% ogółu wypadków)

Upadek z wysokości - 16(15,4% ogółu wypadków)

Uderzenie,przygniecenie

człowieka przezczynnik

materialny - 12(11,5% ogółuwypadków)

Struktura wydarzeń powodujących wypadki przy pracy w 2003 r.

Źródło: Okręgowy Inspektorat Pracy w Krakowie

Tadeusz Fic

CZERWIEC 2004 9

- Pozostańmy na naszym, polskim po-dwórku. Gdyby miał Pan inspektor wy-mienić największe grzechy naszych bu-dowlanych, które zagrażają ich własne-mu bezpieczeństwu, to na pierwszymmiejscu znalazłoby się...

- ...niewłaściwe zabezpieczenie stano-wisk pracy na wysokości, w szczególnościbrak indywidualnego sprzętu chroniącegopracownika przed upadkiem, brak zabezpie-czeń otworów technologicznych, niewłaści-wy stan rusztowań, brak oporęczowania, nie-wyznaczanie stref niebezpiecznych itd., itd.

- Podobno lekkomyślność ludzka niema granic, ale mimo doskonałej znajo-mości tej chętnie powtarzanej opinii, in-spektorzy pracy na budowach bywajązaskakiwani rozmiarami ludzkiej niefra-sobliwości, nieodpowiedzialności, a mo-że po prostu głupoty. Przytoczmy kilkaprzykładów, które mogą stać się naucz-ką dla innych.

- Zdarzyło się na jednej z budów, że pra-cownika wyposażono w sprzęt chroniącyprzed upadkiem. Miał więc, jak należy, kaskna głowie, szelki i linkę bezpieczeństwa, ty-le tylko, że o długości większej niż odle-głość między ziemią a poziomem, na którympracował. Spadł, a linka zadziałała dopiero,kiedy już leżał na dole. Czy ktokolwiek zdro-wo myślący wysłałby pracownika kilka pięterdo góry, nie odmierzając wcześniej na lincebezpiecznej długości? Po co w ogólesprzęt, jeśli jest niewłaściwie stosowany?

W innym wypadku w wykopie zginął czło-wiek. Został przysypany zwałami ziemi. Niemogło być inaczej, skoro wykop był głębokina 270 cm, szeroki na 60 cm i absolutnieniczym nie zabezpieczony. Człowiek mógłtam wejść, ale bez drabiny nie mógł wyjść,nie ściągając na siebie ziemi. Niemożliwebyło też jego wyciągnięcie.

W wypadku kolejnym pracownik obsłu-gujący taśmociąg, chciał wyciągnąć kamyk,który dostał się między taśmę a bęben. Bę-ben nie miał osłony, co jest niewybaczalnymzaniedbaniem, ale jeszcze większym jestwyciąganie zanieczyszczenia bez wyłącze-nia urządzenia z prądu. Gdyby wyłączyłurządzenie, to by żył, a tak taśmociąg wcią-gnął i sprasował pracownika!

- Jak tłumaczą pracodawcy takie zda-rzenia? Czy wszystkiemu winne sąoszczędności i konieczność sprostaniawyśrubowanym terminom?

- Oczywiście, pośpiech i ograniczaniekosztów to jedne z przyczyn, ale nie prze-sadzajmy z wyolbrzymianiem wydatków nabezpieczeństwo. Owszem, metalowa obu-dowa do wspomnianego wcześniej bębnato wydatek kilkuset zł, ale ile może koszto-wać osłona do obrabiarki drewna?kilkadziesiąt zł? A kask, rękawice i okularyochronne? Jeśli pracodawcy w danej chwi-li nie stać na zabezpieczenie z prawdziwe-go zdarzenia, to mniejszym złem jest wyko-nanie prowizorycznego zabezpieczenia niżniewykonanie żadnego. Nawet prowizorkamoże zmniejszyć ryzyko wypadkowe. Gdy-by np. otwór technologiczny zbiornika recy-klingu betoniarni był zasłonięty chociaż de-skami, to laborant nie wpadłby do środkai nie utopiłby się. Gdyby wykop podpartochociaż deskami szalunkowymi, to możedzisiaj żyłby pracujący tam mężczyzna.Czasami małym kosztem można wyelimino-wać zagrożenia. Kluczową sprawą jest ra-czej brak świadomości i lekceważenie za-sad bhp zarówno przez pracodawców, jaki przez pracowników.

- Czy wynika to z braku szkoleńi z braku doświadczenia? Na takie wytłu-maczenie wskazywałyby dane inspekcjipracy: w wypadkach najczęściej giną lu-dzie młodzi.

- Analiza statystyki wypadków przy pracywskazuje, że 50 proc. wszystkich poszkodo-wanych to osoby, które dopiero rozpoczęłypracę. Ci ludzie nie są przygotowani do za-wodu ani przez szkołę (także wyższą), aniprzez pracodawcę. Nikt im nie tłumaczy za-grożeń, jakie mogą czyhać na ich stanowi-skach, a sami najprawdopodobniej nie potra-fią ocenić ryzyka. W kolejnych latach karieryzawodowej radykalnie poprawia się stan bez-pieczeństwa, co oznacza, że pracownicy na-uczyli się unikania zagrożeń. Ten stan trwa do10 lat, po czym wypadkowość gwałtownie ro-śnie. Górę nad instynktem samozachowaw-czym, czujnością, wyobraźnią bierze rutyna,zbytnie poczucie pewności siebie.

- Z kontroli inspekcji pracy wynika, żew dużych firmach budowlanych, z długi-mi tradycjami i renomą, nie jest źle, jeślichodzi o przestrzeganie zasad bhp. Du-żo gorzej jest w firmach małych. Jak po-prawić tę sytuację?

- Staramy się działać nie tyle represyjnie,co prewencyjnie. Zachęcamy właścicieli

Władze regionalne

wysokiego ryzykaokręgowym inspektorem pracy w Krakowie

Dokończenie na str. 17

Gdyby wykop podparto chociaż deskami szalunkowymi, to może dzisiaj żyłby pracują-cy tam mężczyzna

K raków potrzebuje codziennieokoło 175 tys. m sześc. wodypitnej. Pozyskuje ją ze Zbiornika

Dobczyckiego, Rudawy, Dłubni orazSanki. W kranach naszego miasta płyniezazwyczaj woda twarda, wytrącająca poprzegotowaniu charakterystyczny białyosad, ale to nie oznacza, że jest zanie-czyszczona. Ciągły monitoring jej jako-ści zapewnia mieszkańcom Krakowadostarczanie wody zgodnej z normamipolskimi i europejskimi.

System zaopatrzenia Krakowa w wodę

Aglomeracja krakowska zasilana jestw wodę do picia z 4 ujęć powierzchniowychoraz jednego ujęcia głębinowego, z czegowody powierzchniowe stanowią 96,9 proc.ogólnej ilości wody, a tylko 3,1 proc. to wo-dy z ujęcia głębinowego Mistrzejowice. Do-bowe zapotrzebowanie wody w mieście wy-nosiło w roku 2003 – 175 tys. m sześc. wo-dy. Długość sieci wodociągowej w Krako-wie wynosi 1824 km. Sieć wodociągowaKrakowa została wyposażona w 17 zbiorni-ków, o łącznej pojemności 276 tys. m sześć.

Największym producentem wody dlaKrakowa jest Zakład Dobczyce, który do-starczył w 2003 roku 47,4 proc. ogólnegozapotrzebowania wody w mieście, korzysta-jąc z zasobów Zbiornika Dobczyckiego.Uzdatniona woda, poprzez sieć zbiornikóww Gorzkowie, Sierczy, trafia do sieci miej-skiej Krakowa. Część wody produkowanaw Dobczycach zasila również miasta: My-ślenice, Dobczyce, Świątniki, częściowoWieliczkę oraz wsie leżące w sąsiedztwie li-nii przesyłowych.

Drugim co do wielkości produkcji zakła-dem jest zasilany wodą z rzeki Rudawy po-przez zbiornik retencyjny Podkamyk ZUWRudawa. Dostarczył on w 2003 roku 24,7proc. wody dla miasta. Trzecim zakładem,zlokalizowanym w Nowej Hucie, jest ZUWDłubnia, którego ujęcie brzegowe znajdujesię w Raciborowicach. Zaopatruje 14,7proc. mieszkańców miasta.

Najmniejszym, a zarazem najstarszymzakładem jest ZUW Bielany, który w roku2001 obchodził 100-lecie działalności.Utrata źródła wody surowej, jakim była Wi-sła, spowodowała degradację ZUW Bielany

z największego w latach 40. i 50. do naj-mniejszego, pod koniec lat 80., zakładu.Obecna produkcja, oparta na rzece Sance,daje 10,1 proc. ogólnego zapotrzebowaniawody.

Rozdział wody z poszczególnych zakła-dów w mieście Krakowie jest przedstawionyna rysunku nr 1.

Kontrola jakości wody pitnej Kontrolę jakości wód surowych, wód

z ciągów technologicznych, wód pitnychprodukowanych przez wszystkie zakładyuzdatniania oraz wody w sieci dystrybucyj-nej miasta, prowadzi Centralne Laborato-rium. W roku 2003 wykonało ono 4448analiz fizykochemicznych, bakteriologicz-nych i hydrobiologicznych, z czego więk-szość stanowiły analizy wody pitnej orazz sieci wodociągowej. Łącznie wykonuje siębadania 145 wskaźników wody.

Szczególną uwagę w MPWiK SA przy-wiązuje się do kontroli jakości wody w sieciwodociągowej, docierającej bezpośredniodo mieszkańców Krakowa. Kontrola sieciwodociągowej miasta Krakowa obejmuje84 stałe punkty, w których systematyczniedokonuje się pomiarów jakości wody. Punk-ty zostały tak dobrane, aby stanowiły prze-krój wszystkich stref zaopatrzenia miastaw wodę.

Jakość wody pitnej jest oceniana zgod-nie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowiaz 19 listopada 2002 roku (Dziennik Ustawnr 203 poz. 1718) w sprawie wymagań do-tyczących jakości wody przeznaczonej dospożycia przez ludzi. Oceny dokonujemyrównież w oparciu o Dyrektywę Rady UniiEuropejskiej 98/83/EC o jakości wodyprzeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Oceniając jakość wody dostarczonejmieszkańcom Krakowa, należy stwierdzić,że pod względem fizykochemicznym orazbakteriologicznym woda opuszczająca za-kłady uzdatniania wody oraz płynąca w sieciwodociągowej miasta Krakowa, spełnia wy-mogi jakościowe zarówno norm polskich,jak i Unii Europejskiej.

Wyniki badań wybranych wskaźników ja-kości wody pitnej z poszczególnych zakła-dów uzdatniania wody za I kwartał 2004 ro-ku zebrano w tabeli.

10 CZERWIEC 2004

Inżynieria sanitarna

Co płynieOcena jakości wody pitnej

Kraków

Dobczyce

Wisła

Wisła

Raba

Raba

Jezioro Dobczyckie

DłubniaRudawa

Sanka

Zbiornik SierczaZapas ok 170 000 m3

Zbiornik SierczaZapas ok 170 000 m3

System zaopatrzenia Krakowa w wodęZUW Bielany – 21 000 m3/dZUW Rudawa – 55 200 m3/dZUW Dłubnia – 25 200 m3/dZUW Raba – 207 000 m3/d

• 4 ujęcia powierzchniowe,• 1 ujęcie głębinowe,• 4 Zakłady Uzdatniania wody,• Łączna zdolność prod. 314 400 m3/d• 11zespołów zbiorników wody pitnej (łączna

pojemność 276 000 m3)• 1 824 km sieci wodociągowej

Rys. 1. Podział wody z poszczególnychzakładów w Krakowie

ZUW Bielany

CZERWIEC 2004 11

Inżynieria sanitarna

Woda z osademTwardość wody zasilającej aglomerację

krakowską jest zróżnicowana. Z trzechujęć znajdujących się w obrębie miastaKrakowa (Rudawa, Dłubnia, Sanka) uzy-skujemy wodę stosunkowo twardą o znacz-nej zawartości kwaśnych węglanów wapniai magnezu.

Natomiast ujęcie położone w Dobczy-cach, zasilane wodą ze Zbiornika Dobczyc-kiego, dostarcza dla ok. 50 proc. odbior-

ców wody w Krakowie wodę miękką, o twar-dości dwukrotnie niższej od wód z pozosta-łych ujęć.

Wielokrotnie odbiorcy wody z ujęć Ruda-wy, Dłubni czy Sanki zwracają uwagę służ-bom wodociągowym na występowanie napowierzchni zagotowanej wody białego osa-du, uznając go za rodzaj zanieczyszczenia.Powstający na powierzchni wody oraz ścian-kach naczynia biały osad to węglany wapnia

i magnezu — związków powstałych w czasiegotowania z rozpuszczonych w wodzie kwa-śnych węglanów wapnia i magnezu.

Należy wyraźnie podkreślić, że nie jeston szkodliwy dla zdrowia, a ilość wytrąco-nego osadu zależy od stopnia twardościwody.

Mariusz OLKOKierownik Centralnego Laboratorium

MPWIK w Krakowie

w kranie?dostarczanej mieszkańcom Krakowa

WSKAŹNIK JAKOŚCI WODY JEDNOSTKAZAKŁAD UZDATNIANIA WODY NSD wg normy

RABA RUDAWA DŁUBNIA BIELANY Polskiej Unii Europ.

Barwa mgPt/dm3 1 3 2 3 15 akcept.Mętność NTU 0,3 0,2 0,2 0,3 1 akcept.Odczyn (pH) 7,92 7,66 7,81 7,58 6,5-9,5 6,5-9,5Utlenialność nadmanganianowa mg/dm3 2,5 1,4 0,9 1,6 5 5Chlorki mg/dm3 19,6 32,3 21,1 42,0 250 250Amoniak mg/dm3 0,03 <0,02 <0,02 <0,02 0,5 0,5Azotyny mg/dm3 0,014 <0,010 <0,010 <0,010 0,5 0,5Azotany mg/dm3 5,3 15,5 13,1 15,9 50 50Twardość ogólna on 7,5 16,7 16,2 17,3 3,4 -28 -Wapń mg/dm3 41,0 102,4 100,3 105,7 - -Magnez mg/dm3 7,7 10,8 9,1 11,3 125 -Żelazo ogólne mg/dm3 0,026 0,021 0,020 0,028 0,2 0,2Glin mg/dm3 0,110 0,040 0,061 0,013 0,2 0,2Ołów mg/dm3 <0,005 <0,005 <0,005 <0,005 0,05 0,01Chrom mg/dm3 <0,005 <0,005 <0,005 <0,005 0,05 0,05Rtęć mg/dm3 <0,0003 <0,0003 <0,0003 <0,0003 0,001 0,001Kadm mg/dm3 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 0,003 0,005SUMA 4 THM 3 μg/dm3 1,6 <0,1 <0,1 1,5 150 100Chloroform μg/dm3 0,8 <0,1 <0,1 0,6 30 -SUMA 4 WWA 4 μg/dm3 0,006 0,014 0,010 0,004 0,1 0,1Benzo(a)piren μg/dm3 0,001 0,002 0,001 0,002 0,01 0,01Bakterie grupy coli il/100cm3 0 0 0 0 0 0Bakterie grupy coli typu termotolerancyjnego il/100cm3 0 0 0 0 0 0Paciorkowce kałowe il/100cm3 0 0 0 0 0 0Clostridia redukujące siarczyny il/100cm3 0 0 0 0 0 0Ogólna ilość bakterii w 370C il/ 1cm3 <1 <1 <1 2 20 20Ogólna ilość bakterii w 220C il/ 1cm3 <1 <1 2 1 100 100

KOMUNIKAT MPWiK S.A. KRAKÓWW SPRAWIE JAKOŚCI WODY DO PICIA I NA POTRZEBY GOSPODARCZE DOSTARCZANEJ DO SIECI MIEJSKIEJ KRAKOWA ZA I KWARTAŁ 2004 r.

Objaśnienia do tabeli: 1) NSD PL — Najwyższe Dopuszczalne Stężenie wg Rozporządzenia Mi-

nistra Zdrowia z dnia 19.11.2002r, w sprawie wymagań dotyczącychwody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dziennik Ustaw nr 203poz, 1718).

2) NSD UE — Najwyższe Dopuszczalne Stężenie wg Dyrektywy Unii Euro-pejskiej nr 98/83/EEC z dnia 3, XI, 1998 r., o jakości wody przeznaczo-nej do spożycia przez ludzi.

3) SUMA 4 THM — Suma stężenia 4 trójhalometanów: chloroformu, bro-moformu, bromodichlorometanu i chlorodibromometanu,

4) SUMA 4 WWA — Suma stężenia 4 wielopierścieniowych węglowodo-rów aromatycznych: benzo (b) fluorantenu, benzo (k) fluorantenu, ben-zo (g, h, i) perylenu oraz indeno (1,2,3-c, d) pirenu.

12 CZERWIEC 2004

Inżynieria sanitarna

Wwyniku reformy ustrojoweji samorządowej, od roku1990 wodociągi polskie stra-

ciły status przedsiębiorstw państwo-wych, a zapotrzebowanie na wodęi odprowadzanie ścieków zaliczono dozadań własnych gmin. Równocześniew wyniku przemian gospodarczych ce-ny za dostarczaną wodę i odprowadza-ne ścieki uległy urynkowieniu.

Te przemiany i mechanizmy doprowa-dziły do sytuacji, w której całość kosztówzwiązanych z: ujmowaniem wody surowej,ochroną i eksploatacją ujęć, uzdatnianiemwody i przesyłem do miasta, magazynowa-niem niezbędnego zapasu wody, rozpro-wadzaniem w sieci i dostawą do odbior-ców, przyjmowaniem ścieków do kanaliza-cji, przesyłem ścieków do oczyszczalni,oczyszczaniem ścieków i utylizacją osa-dów, odprowadzeniem oczyszczonychścieków do rzek, jest pokrywana z opłat zadostarczaną wodę i odprowadzane ścieki.Skutek jest taki, że przykładowo w Krako-wie cena za 1 m sześc. wody i ściekówwraz z podatkiem VAT wynosi w roku bie-żącym 4,85 zł.

Opomiarowanie zużycia wodyOd stu lat, czyli w zasadzie od samych

początków wybudowania i zorganizowaniana wzór dzisiejszy miejskich wodociągóww Polsce, pomiar objętości wody dostar-czanej do budynków odbywa się za pomo-cą wodomierza głównego, instalowanegona każdym przyłączu instalacji wewnętrz-nej budynku do miejskiej sieci wodociągo-wej. Naturalną konsekwencją tego prakty-kowanego od 100 lat sposobu opomiaro-wania dostaw wody do budynków jest nali-czanie opłat wg wskazań wodomierzagłównego.

W efekcie urynkowienia cen za wodęi ścieki, na początku lat 90. pojawiła sięidea opomiarowania wody dostarczanej doposzczególnych mieszkań, dla sprawiedli-wego rozdziału objętości wody dostarczo-nej do budynku i zmierzonej przez wodo-mierz główny, w myśl hasła: „ płać tylko zasiebie”.

W efekcie omówionych wyżej uwarun-kowań prawie wszystkie mieszkania w bu-dynkach wielorodzinnych zostały wyposa-

żone w wodomierze dla wody zimnej i dlawody ciepłej. Ze względu na sposób pro-jektowania instalacji wodociągowychw ubiegłych latach, w większości miesz-kań występują dwa piony wodociągowei kanalizacyjne, to jest z reguły pion ku-chenny i pion łazienkowy. A zatem przycentralnym zaopatrzeniu w ciepłą wodęw większości większych mieszkań instalo-wane są po 4 wodomierze. Zgodnie z obo-wiązującym od 100 lat stanem prawnym,spółdzielnia mieszkaniowa nadal płaci wo-dociągom miejskim za objętość wody do-starczanej do budynków, zmierzoną za po-mocą wodomierzy głównych i tę objętośćpowinna rozdzielać na poszczególne

mieszkania odpowiednio do wskazań po-szczególnych wodomierzy mieszkanio-wych. Byłoby to proste, gdyby nie jedenfakt wynikający z obserwacji poczynio-nych w całej Polsce, a mianowicie, sumawskazań wodomierzy mieszkaniowych jestprawie zawsze mniejsza od wskazania wo-domierza głównego.

Powstaje różnica bilansowa, która dlaprzykładowego budynku jest równa (patrzrys. 1).

Różnice bilansoweJak wykazują doświadczenia z wielu

miast w Polsce, przeciętnie różnice bilan-sowe wynoszą od 10 do 30 proc. wska-zań wodomierza głównego. Praktyczniena terenie miasta Krakowa zużycie wodyna 1 mieszkańca wynosi średnio 150l/dobę i stąd wynika, że różnica bilanso-wa przypadająca na jednego mieszkańcato przeciętnie od 15 do 45 l w ciągu jed-nej doby. Ale bywają też budynki zaopa-trywane centralnie w ciepłą wodę, w któ-rych zużycie wody przypadające na1 mieszkańca wynosi od 150 do 300 l nadobę. Wówczas różnice bilansowe mogą

sięgać od 15 l do 90 l na 1 mieszkańcaw ciągu doby.

Jest zrozumiałe, że mieszkańcy wypo-sażeni w wodomierze mieszkaniowewzbraniają się przed doliczaniem im przezadministratorów dodatkowych opłat wyni-kających ze wspomnianych różnic bilanso-wych. W związku z tym należy wyjaśnićskąd się biorą te różnice.

Po pierwsze — przyczyną na pewnonie są przecieki wody z dziurawych rur in-stalacji wodociągowej, gdyż natychmiastdałoby się to we znaki lokatorom w posta-ci podmokłych ścian i zacieków na sufi-tach.

Po drugie — przyczyną na pewno niejest zużycie wody przez gospodarza domulub sprzątającą, gdyż zakładając dla prze-ciętnego bloku mycie klatki schodoweji okien co dwa tygodnie, możemy uzyskaćzużycie wody na cele gospodarcze na po-ziomie 0,05 proc. lub 0,5 proc., a nie 10÷ 30 proc. ogólnej objętości wody zuży-wanej przez mieszkańców.

Tak naprawdę główną przyczyną po-wstawania różnic bilansowych są niedo-kładności wskazań wodomierzy. Otóż trze-ba sobie powiedzieć, że w świetle definicjitechnicznych wodomierze należą do bar-dzo mało dokładnych przyrządów pomia-rowych. Potwierdzeniem tej tezy są przepi-sy Głównego Urzędu Miar, które określajągraniczne, dopuszczalne błędy wskazańwodomierzy będących w użytkowaniu napoziomie:

± 5,0 proc. — przy dobrym obciąże-niu wodomierza wyraź-nymi poborami wody

± 10,0 proc. — przy bardzo małych po-borach wody.

Ponadto każdy wodomierz posiadajeszcze tzw. próg rozruchu, to jest prze-

Rozliczanie Suma wskazań wodomierzy mieszkaniowych jest prawie

Różnica bilansowa

wskazaniewodomierzagłównego

suma wskazańwodomierzy

mieszkaniowych

Rys 1.

CZERWIEC 2004 13

Inżynieria sanitarna

pływ wody na przykład z kapiącego kranu,przy którym wodomierz w ogóle nie pracu-je, to znaczy, który nie powoduje ruchuobrotowego skrzydełka wodomierza.

Podsumowując – to wszystko, czegonie zmierzą wodomierze mieszkaniowe,zmierzy wodomierz główny obciążony po-borem wody skumulowanym z wielumieszkań i za tę objętość wody zmierzonąprzez wodomierz główny zapłacić musząsolidarnie wszyscy mieszkańcy danegobudynku.

Rozliczenia bezpośrednieUchwalona w dniu 7 czerwca 2001 r.

Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodęi zbiorowym odprowadzaniu ścieków,stwarza możliwość zawierania bezpośred-nich umów o rozliczanie wody pomiędzyprzedsiębiorstwami wodociągowymi a lo-katorami mieszkań w budynkach wielolo-kalowych. Trzeba otwarcie powiedzieć, żedla mieszkańców jest to rozwiązanie bar-dzo niekorzystne.

Po pierwsze — wymagane jest zawar-cie nowych umów o dostawę wody i od-prowadzanie ścieków pomiędzy przedsię-biorstwem wodociągowym z jednej stronya właścicielem lub zarządcą budynku i lo-katorem — z drugiej strony.

Po drugie — umowy te będą o tyleskomplikowane i niekorzystne, że omawia-na poprzednio różnica bilansowa pomiędzywskazaniami wodomierza głównego i wo-domierzy mieszkaniowych i tak musi byćuwzględniona w rozliczeniu i zapłacona narzecz przedsiębiorstwa wodociągowego.

Po trzecie — niezbędne są częste wi-zyty odczytywaczy i kontrolerów w miesz-kaniach dla odczytania wskazań i kontrolistanu wodomierzy.

Po czwarte — wszystkie wodomierzew mieszkaniach danego budynku musząbyć tego samego typu, tej samej klasy, za-budowane w taki sam sposób w formie ze-stawu wodomierzowego i o takim samymterminie legalizacji.

Po piąte — muszą być przestrzeganeokresy ważności cechy legalizacyjnej,a zatem co 5 lat każdy wodomierz musi zo-stać poddany legalizacji lub wymianie nanowy.

Po szóste — w dniach odczytów musibyć zapewniona dostępność do wszyst-

kich wodomierzy mieszkaniowych i wodo-mierza głównego.

Po siódme — zgodnie z obowiązujący-mi na dzień dzisiejszy przepisami muszązostać wówczas wprowadzone dodatko-we miesięczne opłaty od każdego miesz-kania.

Z tych wszystkich powodów uważamy,że wszyscy mieszkańcy budynków wielo-lokalowych, bloków i osiedli powinni zo-stać bardzo rzetelnie i otwarcie uprzedze-ni o wszystkich skutkach przejmowaniabezpośrednich rozliczeń przez przedsię-biorstwo wodociągowe. Oczywiście, ce-lowości instalowania wodomierzy miesz-kaniowych podważać nie można. Przedewszystkim służyć mogą one do sprawie-dliwego rozdziału zużycia wody, wskaza-

nego przez wodomierz główny danegobudynku lub jego części, na poszczegól-ne mieszkania. Aby jednak mogły do tegocelu służyć, muszą być spełnione wszyst-kie warunki techniczne i organizacyjne,które przy przejmowaniu rozliczeń przezprzedsiębiorstwo wodociągowe na skalęmasową musiałyby być rygorystycznie eg-zekwowane.

Paweł DOHNALIK, Romuald SIUTA

dr Paweł Dohnalik jest specjalistą

ds. diagnostyki i oczyszczania

sieci wodociągowej MPWiK

mgr Romuald Siuta — zastępca

kierownika Działu

Sprzedaży MPWiK

zużycia wodyzawsze mniejsza od wskazania wodomierza głównego

14 CZERWIEC 2004

Inżynieria sanitarna

W systemach wodociągowo-ka-nalizacyjnych dla zapewnie-nia ciągłej i niezawodnej do-

stawy wody oraz odprowadzania ście-ków, decydującą rolę odgrywa spraw-ność sieci wodociągowej i sieci kana-lizacyjnej. Aby ją utrzymać, niezbędnejest opracowanie skutecznego syste-mu remontowego, zapewniającegobieżące naprawy uszkodzeń sieci orazdługofalową strategię odnowy ich sta-nu technicznego.

Niektóre zagadnienia związane z go-spodarką remontową przewodów sieciomówimy na przykładzie krakowskiegosystemu wodociągowo-kanalizacyjnego.

Budowa sieciZa najistotniejsze parametry technicz-

ne, charakteryzujące przewody sieci, nale-ży uznać: funkcję przewodu, średnicę, ma-teriał, długość i wiek. Funkcja przewoduw powiązaniu ze średnicą decyduje o tym,jak dużą wagę należy przywiązać do nieza-wodnego działania tego przewodu. Danete dla sieci wodociągowej Krakowa na ko-niec roku 2000 przedstawiono przykłado-wo w tabeli 1.

Jak widać z tabeli, przewody tranzyto-we stanowią najmniejszą długość w prze-

ciwieństwie do przewodów rozdzielczych.Jednak poważna awaria przewodu tranzy-towego może pozbawić wody całą dzielni-cę miasta, a awaria rozdzielczego prze-wodu ulicznego powinna pozbawić wodyjedynie mieszkańców tej ulicy, zatem wa-ga niezawodności działania tych przewo-dów jest nieporównywalna. Z kolei przyłą-cza wodociągowe do poszczególnych od-biorców, z pozoru mniej ważne, są bardzouciążliwe w obsłudze ze względu na dużąliczbę, gdyż jest ich ok. 37 000.

Podobnie jest z siecią kanalizacyjną.Zatkanie przyłącza z jednej nieruchomościgrozi podtopieniem ściekami z tej nieru-chomości, natomiast zatkanie kolektorakanalizacyjnego w środku miasta lub nieza-mknięcie w odpowiednim czasie zasuwykanałowej na przelewie burzowym pod-czas fali powodziowej Wisły, może spowo-dować podtopienie całej dzielnicy miasta.Dla porównania należy podać, że długośćprzewodów sieci kanalizacyjnej wynosiobecnie 1391,8 km, w tym przyłącza kana-lizacyjne stanowią 319 km.

Znajomość struktury materiałowej prze-wodów w powiązaniu z wiekiem tych prze-wodów, pozwala ocenić stopień zużyciatechnicznego oraz prawdopodobny okrestrwałości technicznej, który nie powinienbyć uważany za nieograniczony. Ta struktu-ra materiałowa dla sieci wodociągoweji kanalizacyjnej jest oczywiście zdecydo-wanie odmienna i prezentuje się tak, jakzapisano to w tabeli 2.

W badaniach statystycznych okresówtrwałości rur z różnych materiałów, prze-prowadzonych w Stuttgarcie, uzyskanowyniki o rozpiętości od 40 lat do 140 lat.Zwrócono jednak uwagę, że rurociąg jestbardziej skomplikowany niż zwykła ruraułożona w ziemi i że oddziaływanie środo-wiska zewnętrznego, przepływającego me-dium oraz zainstalowanego uzbrojenia,skracają znacznie czas rzeczywistej trwa-łości technicznej przewodów sieci.W związku z tym najlepszym wskaźnikiemdla oceny rzeczywistej trwałości przewo-dów jest statystyka awaryjności sieci.

Rodzaje i liczba awariiAwarie obiektów tworzących system

dystrybucji wody (lub odprowadzania ście-ków) są zjawiskami nierozerwalnie związa-nymi z ich eksploatacją. Awarie sieci wo-

W sprawnejPlanowanie i wykonywanie napraw

Charakterystyczne uszkodzenia kanałów.

Kanał po remoncie metodą wykładania

dociągowej lub kanalizacyjnej to występu-jące losowo uszkodzenia przewodów lubuzbrojenia, będące najczęściej wynikiempołączonego działania czasu, nadmiernychnaprężeń i lokalnych niekorzystnych wa-runków środowiskowych lub spowodowa-ne ingerencją człowieka.

Awarie mogą powodować całkowitą lubczęściową utratę wymaganych własnościfunkcjonalnych przewodu lub uzbrojenia,a w szczególności brak szczelności lubbrak przepustowości i wymagają z regułypilnego lub natychmiastowego usunięcia.

Zakres możliwych do zidentyfikowaniaprzyczyn awarii przedstawia się następująco: — defekty produkcyjne (wady materiałowe

i wymiarowe) — przechowywanie i transport

— błędy budowlano-montażowe— przemieszczanie gruntów— środowisko gruntowo-wodne i penetra-

cja korzeni drzew— uderzenia, naciski punktowe, obciążenia

zewnętrzne— zmiany temperatury— ciśnienie wewnętrzne— inne (na przykład korozyjność wody lub

ścieków, okresowe podtapianie) Znajomość liczby i rodzajów awarii sieci

wodociągowej i kanalizacyjnej stanowipodstawę do planowania napraw poawaryj-nych oraz tworzenia planu wymiany prze-wodów.

Zupełnie odmienna specyfika zarównobudowy, jak i warunków pracy sieci wodo-ciągowej i kanalizacyjnej powoduje, że za-równo liczba, jak i rodzaje awarii są tutajzupełnie odmienne.

Na przykładzie sieci krakowskich możnascharakteryzować sytuację eksploatacyjnąprzez porównanie liczby awarii: dla sieci wodociągowejok. 1900 uszk./rok - wskaźnik awaryjnościC = 1900/1742,8 = 1,09 uszk./km rok

dla sieci kanalizacyjnejok. 100 uszk./rok - wskaźnik awaryjnościC = 100/1391,8 = 0,072 uszk./km rok

Dla uzyskania porównywalnej oceny sy-tuacji, w tej statystyce awaryjności przyjętojako definicję awarii taki rodzaj uszkodze-nia, którego usunięcie wiąże się z koniecz-nością dokonania wykopu w celu dotarciado przewodu podziemnego.

Każdy rodzaj sieci oraz rodzaj przewo-dów wyróżnia się pewnymi charaktery-stycznymi uszkodzeniami. I tak na przewo-dach magistralnych sieci wodociągowejnajczęściej występują uszkodzenia na złą-czach rur, natomiast dla przyłączy wodo-ciągowych przeważają zdecydowanieuszkodzenia spowodowane korozją. Z ko-lei zazwyczaj występujące awarie na sieci

kanalizacyjnej to pęknięcia i popękania ruroraz przerastanie korzeniami. Pokazane nawykresie jako najczęściej występujące za-mulenie i zagruzowanie usuwane jest z re-guły w ramach obsługi bieżącej metodamibezodkrywkowymi.

System remontowy (naprawczy) Na system remontowy zarówno dla sieci

wodociągowej, jak i kanalizacyjnej składająsię trzy rodzaje napraw: — naprawy bieżące poawaryjne (usuwanie

awarii) — naprawy bieżące planowe

— naprawy główne (zwane remontami kapi-talnymi)

Naprawy bieżące poawaryjnePonieważ awarie są zdarzeniami wystę-

pującymi losowo, z reguły niemożliwymido przewidzenia oraz biorąc pod uwagęcharakterystyczną dla warunków polskich,dużą liczbę awarii, system napraw poawa-ryjnych jest głównym procesem zapewnia-jącym niezawodną dostawę wody dlamieszkańców i niezawodne odprowadza-nie ścieków.

Do wykonania napraw stosowane są no-woczesne, specjalnie w tym celu produko-wane elementy naprawcze w rodzaju: — opaski naprawcze, opaski termoutwar-

dzalne, — nasuwki dzielone, łączniki rurowe, — pierścienie doszczelniające.

Elementy te ułatwiają również wymianęcałych odcinków rur tam, gdzie jest to ko-nieczne.

Naprawy bieżące planoweNaprawy bieżące planowe zbliżone są

swoim charakterem i zakresem do naprawpoawaryjnych, przy czym są one wynikiemdokonywanych przeglądów. W przypadkusieci wodociągowej są to przeglądy okreso-we uzbrojenia dostępnego na powierzchniterenu lub w studzienkach i komorach wo-dociągowych. W przypadku sieci kanaliza-cyjnej są to przeglądy wykonywane syste-matycznie: bezpośrednio (inspekcje wizyj-ne) dla kanałów przełazowych oraz za po-mocą kamer telewizyjnych dla kanałów nie-przełazowych.

Naprawy główne (remonty kapitalne)Jednak naprawy bieżące (ani poawaryj-

ne, ani planowe) nie wpływają istotnie na

CZERWIEC 2004 15

Inżynieria sanitarna

FUNKCJA PRZEWODU Długość (w km) Typowe średnice (mm)przewody tranzytowe(magistrale przesyłowe) 35,8 1000 ÷ 1400przewody magistralne 245,7 300 ÷ 800przewody rozdzielcze 1023,3 80 ÷ 250przyłącza wodociągowe 438,0 25 ÷ 80RAZEM 1742,8

Tabela 1

SIEĆ WODOCIĄGOWA SIEĆ KANALIZACYJNAMateriał % długości sieci Materiał % długości sieci

STALŻELIWOACPCVPERAZEM

34,027,7

5,622,710,0

100,0

BETONKAMIONKA

PCVPE

INNERAZEM

51,7043,40

2,421,301,18

100,0

Tabela 2

siecisieci wodociągowej i kanalizacyjnej

Dokończenie na str. 16

16 CZERWIEC 2004

Inżynieria sanitarna

◗ 24.05.04 — zebranie Zespołu Proble-mowego ds. procesów budowlanych

◗ 25.05.04 — egzamin pisemny nauprawnienia budowlane

◗ 25.05-02.06 — egzaminy ustne nauprawnienia budowlane

◗ 26.05.04 — spotkanie delegatów na IIIZjazd Krajowy z 5 okręgów Polski po-łudniowej w Stąporkowie k.Kielc,z udziałem Zygmunta Rawickiego,Grażyny Skoplak, Antoniego Kawikai Kazimierza Ślusarczyka

◗ 26.05.04 — wycieczka techniczna naBudowę Roku 2002 — Nagroda III sto-pnia: „Trasa Centralna, połączeniedrogowe na odcinku most Kotlarski —ul. Nowohucka Kraków“.

◗ 26.05.04 — zebranie Okręgowej Komi-sji Kwalifikacyjnej

◗ 27.05.04 — szkolenie na temat: „Orga-nizacja procesu inwestycyjnego, umo-wy, kontrakty wg unormowań europej-skich FIDIC“

◗ 28.05.04 — seminarium SITWM nt.:„Polskie odkrycia w południowym Peru“

◗ 28-29.05.04- szkolenie przewodniczą-cych okręgowych sądów dyscyplinar-nych i rzeczników odpowiedzialnościzawodowej w Jadwisinie z udziałemZb. Domosławskiego, J. Czekajskiegoi A. Szablowskiej

◗ 02.06.04 — XVII zebranie PrezydiumMOIIB

◗ 03.06.04 — zebranie Okręgowej Komi-sji Kwalifikacyjnej

◗ 04.06.04 — spotkanie Rady MOIIBz delegatami na Krajowy Zjazd PIIBw Ciężkowicach

◗ 08.06.04 — zebranie Okręgowej Komi-sji Rewizyjnej

◗ 15.06.04 — uroczyste wręczenie decy-zji o nadaniu uprawnień budowlanych.

G.S.

dokończenie ze str. 5

okres trwałości technicznej przewodów,który nie powinien być uważany za nie-ograniczony. Zatem głównym sposobemodnowy stanu technicznego sieci jest sys-tematyczne prowadzenie remontów kapi-talnych. Trzeba przyznać, że dokonanyw ostatnich 10 latach postęp technicznyoferuje cały szereg technologii remonto-wych przewodów, wśród których należało-by wymienić: renowację przewodów● pokrywanie wewnętrznych powierzchni

zaprawą cementową lub epoksydową● wykładziny elastyczne (insituform, pho-

enix) rekonstrukcję przewodów● relining długimi rurami● compact pipe (U-liner)

(wprowadzanie rur z tworzyw sztucz-nych do wnętrza remontowanego przewodu) wymianę przewodu● metodą wykopową● metodą bezwykopową

● z usunięciem starego rurociągu, ● z pozostawieniem starego rurociągu.

Jako przykłady stosowania metod reno-wacji przewodów zaprezentowano na ko-lejnych zdjęciach: dla magistral wodociągowych— cementowanie wewnętrznej powierzch-

ni rury jako metody uszczelnienia i za-bezpieczenia przed wtórnymi zanie-czyszczeniami produktami korozji,zwłaszcza dla przewodów stalowychi żeliwnych

dla kanałów — wykładanie wnętrza kanałów elastyczny-

mi, termoutwardzalnymi wykładzinamidla uszczelnienia kanału, jego wzmoc-nienia i poprawy gładkości. Decyzja o powszechniejszym stosowa-

niu niektórych bezwykopowych metod wy-miany przewodu dla przewodów wodocią-gowych nie jest łatwa, gdyż istotnymi kryte-riami wyboru technologii wzmocnienia lubwymiany rurociągu powinny być: — dostępność rury po jej odkopaniu, — łatwość lokalizacji uszkodzeń, — łatwość usuwania awarii, — zapewnienie właściwych warunków uło-

żenia (podsypka, obsypka, zagęszcze-nie gruntu) W związku z tym (i nie tylko z tym) naj-

częściej stosowaną metodą remontu kapi-talnego jest tradycyjna wymiana wykopo-wa, polegająca na ułożeniu nowego prze-wodu obok starego, który zostaje wyłączo-ny z eksploatacji.

Tomasz CZAPLIŃSKI, Paweł DOHNALIK

Mgr inż. Tomasz Czapliński, kierownikgrupy robót ds. telewizji i przygotowania re-montów

Dr Paweł Dohnalik, specjalista ds. diagno-styki i oczyszczania sieci wodociągowej

W sprawnej sieciDokończenie ze str. 15

Cementowanie rurociągu stalowego DN 800 mm.

Charakterystyczne uszkodzenia korozyjnewewnętrznej ściany rury stalowej

CZERWIEC 2004 17

Władze regionalne

Budownictwo wysokiego ryzykamałych firm budowlanych do udziału w spe-cjalnych programach, np. do zdobycia Dy-plomu PIP. My pomagamy zapoznać sięz aktualnymi przepisami i bezpłatnie szkolimywszystkich pracowników. Dzięki analizietzw. listy kontrolnej i ocenie ryzyka zawodo-wego, pracodawca eliminuje nieprawidło-wości w swoim zakładzie. Inspektor ocenia,czy firma dostosowała się do wymagań pra-wa pracy, a jeśli tak, to otrzymuje ona sto-sowny dyplom. Zwalnia on taki zakład z kon-troli inspektorów na 3 lata. Mamy nadzieję,że ani pracodawca, ani pracownicy nie za-pomną w tym czasie wiedzy, którą nabyli,zdobywając dyplom. W roku „Bezpieczeń-stwa Pracy w Budownictwie” powołaliśmyw inspekcji Radę ds. Bezpieczeństwa Pracyw Budownictwie. Do udziału w tym organiekonsultacyjno-doradczym zaprosiliśmyprzedstawicieli urzędów wojewódzkiegoi miejskiego, izby inżynierów budownictwa,nadzoru budowlanego, ZUS i inne. Na bie-żąco staramy się ze wszystkimi zaintereso-wanymi analizować i pomagać eliminowaćzjawiska zagrażające zdrowiu i życiu pra-cowników sektora budowlanego. Razemz Małopolską Okręgowa Izbą InżynierówBudownictwa organizujemy też szkoleniabhp w siedzibie izby.

- Zmienia się również prawo. Czy sta-nie się bardziej restrykcyjne dla osóblekceważących zagrożenia na placu bu-dowy?

- W 2003 r. weszła w życie ustawao ubezpieczeniach społecznych, tzw. usta-wa wypadkowa. Będzie ona oddziaływać napoprawę bezpieczeństwa czynnikiem eko-nomicznym. W tym roku składka ubezpie-czeniowa jest zróżnicowana w zależnościod branży. W 2006 będzie uzależniona odoceny poziomu ryzyka. Firmy, w których niebyło wypadków, będą mogły liczyć na zniż-kę składki ubezpieczenia do 20 proc., te,w których nie przestrzegano przepisów, bę-dą miały stawkę podniesioną nawet o 20proc. W następnych latach kary i nagrodyza bezwypadkowość będą wzrastać o kolej-ne procenty. To przełoży się na wiarygod-ność i kondycję finansową firmy. Będzie sięopłacało inwestować w ochronę stanowiskpracy, bo w przeciwnym przypadku np.bank nie udzieli niewiarygodnej firmie kre-dytu. Czynnik ekonomiczny najlepiej moty-wuje do działania. W budownictwie pewnienie ubędzie zagrożeń, ale znacznie większewyczulenie na potrzebę zagwarantowaniabezpiecznej pracy, inwestycje w sprzęt,szkolenia, skrupulatny nadzór kierownikabudowy spowodują, że liczba wypadkóww budownictwie na pewno się zmniejszy.Ale czy ta gałąź gospodarki straci swąpierwszą pozycję na liście najbardziej wy-padkowych zawodów? Życzmy tego wszyst-kim budowlanym.

Rozmawiała Aleksandra VEGA

Dokończenie ze str. 9

Wydarzenia, które spowodowaływypadki w budownictwie w roku 2003w woj. małopolskim(na podstawie wypadków zbadanych przez IP)

1. Upadek z wysokości - 102. Uderzenie, przygniecenie człowieka przez spadający, wysypujący,

wylewający się czynnik materialny - 53. Uderzenie, pochwycenie, przygniecenie człowieka przez maszyny,

ich części, urządzenia, narzędzia, środki transportu - 54. Pożar, wybuch - 25. Pozostałe - 8

RAZEM - 30

18 CZERWIEC 2004

Doskonalenie zawodowe

Plan szkoleń, kursów i seminariów organizowanych lub współorganizowanych przez Małopolską Okręgową IzbęInżynierów Budownictwa w III kwartale 2004 roku

Zespół ds. szkoleń i stałego dokształcania członków MOIIB

L.p.

1.

2.

3.

4.

5.

Temat: kursu/seminarium/konferencji/wycieczki technicznej

branża ogólnobudowlana – PZITB:„Cykl szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy"

Szkolenie nr III: 8. Zasady organizacji i prowadzenia robót ziemnych,9. Zasady organizacji i prowadzenia robót w wykopach,

10. Zasady organizacji i prowadzenia robót na wysokości,11. Zasady organizacji i prowadzenia robót związanych z montażem i demonta-

żem rusztowań i stemplowań wysokich.(dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża ogólnobudowlana – PZITB:„Cykl szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy”

Szkolenie nr IV: 12. Zasady organizacji i prowadzenia robót w obszarach ciągów

komunikacyjnych,13. Zasady organizacji i prowadzenia robót w strefach pracy sprzętu ciężkiego,14. Przejścia i dojścia do strefy robót, drogi ewakuacyjne, oznakowanie

i zabezpieczenia. (dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża ogólnobudowlana: PZITB Krynicka Konferencja Naukowo-Techniczna nt.: 50 Konferencja Naukowa KILiW PAN i Komitetu Nauki PZITB Krynica 2004„Problemy naukowo-badawcze w budownictwie” Konferencja krajowa http://www.il.pw.edu.pl/~Krynica (możliwość indywidualnego dofinansowania do konferencji dla członków

MOIIB)

branża elektroinstalacyjna – SEP:Seminarium:„Certyfikacja wyrobów elektrycznych” Odpłatność uczestników 120,00 PLN + VAT (dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża ogólnobudowlana – PZITB:Seminarium informacyjno-szkoleniowe na XXIV Targach Budownictwa

– Jesień 2004, w Centrum Targowym Chemobudowa S.A. w Krakowie, przy ul. Klimeckiego 14(dla wszystkich uczestników udział bezpłatny)

Data / Miejsce

01.07.2004 r. (czw.)10.00–12.00

Kraków Dom Technikaul. Straszewskiego

nr 28, II piętrosala im. prof.

Stella-Sawickiego

08.07.2004 (czw.)10.00–12.00

KrakówDom Technika

ul. Straszewskiego nr 28, II piętrosala im. prof.

Stella-Sawickiego

12 - 17.09.2004 r.Krynica Zdrój

14.09.2004 r.Dom Technika NOT

Kraków, ul. Straszewskiego 28

16–19.09.2004 r.Kraków

Centrum TargoweChemobudowa S.A.

Kraków, ul. Klimeckiego 14

Organizator / Wykładowca

PZITB:Stanisław Nowaktel. (12) 4214737Andrzej Kucharski tel. (601) 440505& PIP w Krakowie

& MOIIB w Krakowie

PZITB:Stanisław Nowaktel. (12) 4214737Andrzej Kucharski tel. (601) 440505& PIP w Krakowie

& MOIIB w Krakowie

Organizator: Wydział InżynieriiLądowej, Instytut Konstrukcji

Budowlanych, ZakładBudownictwa Ogólnego & Komitet Nauki PZITB

Przewodniczący KomitetuOrganizacyjnego prof. dr hab. inż.

Marian Abramowicz e-mail: Krynica2004@il.pw.edu.pl

tel./fax 825-65-32, tel. 660-65-56

H. Kaczmarczyk(12) 4226853

Ośrodek RzeczoznawstwaO. Krakowskiego SEP

(12) 4226853Główny prelegent :

P. Gondek BBJ SEP (22) 8123510

& MOIIB w Krakowie

PZITB:Andrzej Kucharski

tel. (12) 422-30-83& MOIIB w Krakowie& Centrum Targowe

Chemobudowa S.A. Kraków

CZERWIEC 2004 19

Doskonalenie zawodowe

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

branża komunikacyjna ➞ drogowa — SITK RP:Wycieczka techniczna:„Niekonwencjonalne rozwiązania techniczne w drogownictwie na terenie Małopolski”(dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża elektroinstalacyjna – SEP:Seminarium szkoleniowe:„Podstawy planowania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych na podstawie prenormy PSEP-E-0002. Automatyka ogrzewania budynków mieszkalnych” (dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża ogólnobudowlana – PZITB:Seminarium szkoleniowe: „Przegląd współczesnych rozwiązań w dziedzinie projektowania konstrukcji murowych”(dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża elektroinstalacyjna – SEP:Wycieczka techniczna: „Instalacje elektryczne inteligentnego budynku w obiektach Campusu UJ” (dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża komunikacyjna ➞ drogowa – SITK RP:Konferencja naukowo-techniczna: „Zarządzanie ruchem na drogach – prawo, projektowanie i wykonawstwo" (dla członków MOIIB udział bezpłatny)

branża komunikacyjna ➞ drogowa – SITK RP:Wycieczka techniczna: „Urządzenia hybrydowe OSA-H13 (dostosowanie do zdalnego sterowania)”(dla członków MOIIB udział bezpłatny)(w trakcie negocjacji)

branża sanitarna – PZITS:Seminarium szkoleniowe:„Wtórne zanieczyszczenia wody w sieci wodociągowej – metody zapobiegania i eliminacji”(dla członków MOIIB udział bezpłatny)(w trakcie negocjacji)

branża sanitarna – PZITS:Wycieczka techniczna:„Nowe kierunki rozwoju magazynowania gazu ziemnego :• podziemny magazyn gazu – Swarów,• tłocznia gazu – Podgórska Wola k.Tarnowa,• skansen przemysłu naftowego – Bóbrka.(w trakcie negocjacji)

17.09.2004 r. 8.00–19.00

GDDKiA O. Kraków

22.09.2004 r.12.00–15.00

Kraków Budynek NOTNowa Huta

ul. Centrum C bl. 10

23.09.2004 r. 15.00–16.30

Kraków Dom Technikaul. Straszewskiego

nr 28, II piętro

23.09.2004 Dom Technika NOT

Kraków, ul.Straszewskiego 28

27-29.09.2004 r.Zakopane – Grovita

wrzesień 2004 r.

wrzesień 2004 r.Kraków

wrzesień 2004 r. Swarzów, Podgórska

Wola, Bóbrka

SITK RP O. Kraków :R. Żakowski

tel. (604) 556955& MOIIB w Krakowie

SEP O. Nowa Huta & MOIIB w KrakowieOrganizator: B. Niżnik

(603) 306036

PZITB & MOIIB w KrakowieP. Matysek

(691) 1373121

SEP O. Kraków (12) 4225804& MOIIB w Krakowie

Odpowiedzialny: T. Wojsznis(12) 6173760

Główny prelegent: E. Sobuś

(609) 511189

SITK RP O. Kraków: R. Żakowski

tel. (604) 556955& MOIIB w Krakowie

SITK RP O. Kraków:J. Majerczak

tel.: (694) 480151 & MOIIB w Krakowie

PZITS: Henryk Żywioł

tel.: (12) 4222698 inf.10:30÷14:00

(pn.-czw.)& MOIIB w Krakowie

PZITS & MOIIB w Krakowie

L.p. Temat: kursu/seminarium/konferencji/wycieczki technicznej Data / Miejsce Organizator / Wykładowca

20 CZERWIEC 2004

Uprawnienia zawodowe

Dla członków MOIIB kolejne sesjeegzaminów to w pierwszym rzę-dzie informacje o potencjalnym

źródle dopływu nowych członków. Jest tojednak przede wszystkim jedno z najważ-niejszych uprawnień naszego samorządu.Przebieg egzaminów stanowi zarazemformę sprawdzenia, na ile ustawoweuprawnienia izby inżynierów są realizowa-ne zgodnie z interesem tej grupy zawodo-wej i oczywiście zgodnie z interesem ca-łego budownictwa.

W dniach od 25 maja do 2 czerwca br.przeprowadzono III sesję egzaminu na upraw-nienia budowlane. Egzamin ten przebiegałznowu równolegle do wprowadzania kolejnychnowelizacji ustawy Prawo budowlane. Zgod-nie z nowymi przepisami, od 30 maja 2004 r.wyłączono z grupy ubiegającej się o uprawnie-nia na podstawie egzaminu majstrów, stąd teżzainteresowani uzyskaniem uprawnień majstrabudowlanego musieli dopełnić obowiązku eg-zaminu przed tym terminem. Spośród 37 maj-strów, którzy złożyli wnioski o dopuszczenie doegzaminu – w sesji wiosennej 2004 r., 27podtrzymało wniosek, a 18 zakończyło egza-min pomyślnie. Tym samym zniknął powtarza-jący się dotychczas problem o nieadekwatno-ści zestawu pytań testowych i ustnych dla tejgrupy zawodowej.

Wyniki III sesji egzaminacyjnej ilustruje za-łączona tabela nr 1.

Warto zauważyć, że tym razem uzyskanobardzo wysoki wskaźnik 87 proc. pozytyw-

nych wyników egzaminów w stosunku doosób, które do egzaminu przystąpiły. W na-szym przekonaniu złożyło się na to kilka przy-czyn, które warto przypomnieć: — Opublikowano w Internecie pełny zestaw

pytań testowych, obejmujący około 1800pytań. Ułatwiło to przygotowanie zarównoosobom uczestniczącym w kursach, jaki tym, które preferowały indywidualny trybprzyswajania przepisów i rozporządzeń.

— Przeprowadzono bardzo staranną weryfika-cję pytań testowych i ustnych na szczebluKrajowej Komisji Kwalifikacyjnej.

— Zainteresowani egzaminem przyswoili so-bie nowe zasady przeprowadzania tego eg-zaminu, nie było już takiego efektu zasko-czenia jak przed rokiem.

Dobrze przygotowaniIII sesja egzaminacyjna na uprawnienia budowlane Stanisław Karczmarczyk

specjalność

architektonicznakonstrukcyjno-

-budowlanadrogowamostowa

instalacyjna -elektryczna

instalacyjna -sanitarna

RAZEM OIIB

liczba osób, któreprzystąpiły doegzaminu +odwołania

2

72184

35

52183

liczba osób, któreprzystąpiły do egz.

pisemnego

2

72184

35

50181

liczba osób, które zdałytest i dopuszczonych do

egz. ustnego

2

63172

33

46163

liczba zdających egz.ustny + odwołania

2

63172

33

48165

liczba osób, którezdały egz. ustny

2

63172

33

42159

% osób, które zdałyegzamin na

uprawnienia (6/2)

100%

87,5%94%50%

94%

81%87%

Wyniki III sesji egzaminacyjnej, przeprowadzonej w dniach 25 maja - 2 czerwca 2004 r. przez Okręgową Komisję Kwalifikacyjną MOIIB

CZERWIEC 2004 21

Władze krajowe

K ończy się okres obejmowa-ny sprawozdaniami radokręgowych i Rady Krajowej

za pierwsze dwa lata działania Pol-skiej Izby Inżynierów Budownictwa.Ostatnie posiedzenie Krajowej Ra-dy omawiało zakończone zjazdyokręgowe, ich organizację, prze-bieg, uchwały. Delegaci na KrajowyZjazd z okręgów zostali wyposaże-ni w postulaty i zalecenia przedsta-wienia w dyskusji zjazdowej sprawswojego środowiska. Mamy nadzie-ję, że tak będzie.

Z prac tych przekażę jedną tylko re-fleksję własną. Otóż we wszystkich 17zjazdach okręgowych, tuż przed termi-nem rozpoczęcia obrad, decydowałysię możliwości ich prawomocnego od-bycia, tj. uczestnictwa połowy delega-tów wybranych i obdarzonych manda-tem przedstawicielstwa środowiska.Frekwencja delegatów na zjazdy okrę-gowe była niepokojąco niska. Dlacze-go tak jest już na początku istnienia sa-morządu zawodowego? Przecież przyj-mowanie mandatu delegata na zebra-niu grupy terenowej członków izby byłopotwierdzone deklaracją reprezento-wania kolegów, powierzających tenmandat.

Obserwujemy wszyscy, jak różne,sprzeczne, bardzo czasem krytyczneoceny o samorządzie zawodowym, sąwypowiadane w rozmowach i dysku-sjach środowiskowych. Pomijając teskrajne, negujące a priori istotę i po-trzebę istnienia samorządu zawodowe-go, wiele uwag dotyczy tworzącej sięorganizacji izb, zakresu ich zaintereso-wań, form działania, skuteczności.Przecież to dopiero początek istnienia

tego samorządu. A tu zamiast chęciwniesienia osobistego wkładu, przeka-zania własnych poglądów i propozycji,obserwujemy lekceważenie podjętegoprzedstawicielstwa środowiska. Jakiwięc tytuł do krytyki i negacji mają ci,którzy demonstrują taką niechęć!

Zjawisko niechęci tak wielu kole-gów — delegatów (około połowy wybra-nych) do pełnienia zadeklarowanychfunkcji przedstawicielskich, występujew całym naszym środowisku zawodo-wym w kraju i dlatego fakt ten powinienbyć zaprezentowany i skomentowany.Wszystkiego nie można tłumaczyć złąatmosferą polityczną kraju…

Rada Krajowa omawiała też i uchwa-lała sprawy uznawania kwalifikacji za-wodowych cudzoziemców, samopomo-cy wśród członków Izby, ujęcia w bar-dziej zdefiniowane ramy samokształce-nia zawodowego inżynierów.

Zamiast relacjonować tutaj przebiegi istotę podjętych decyzji, zachęcamKolegów do dokładnego przeczytanianumeru 4. „Inżyniera budownictwa”,którego egzemplarz każdy otrzyma.Tym razem jest w tym informatorze izbywiele interesującego środowisko mate-riału. Np. czytając notki o kilku zjaz-dach okręgowych, o uchwałach nanich podjętych, można wyczytać —przyznaję, że między wierszami — jakiesprawy są w tym okręgu istotne i jakaatmosfera w nim dominuje. Choć tesprawozdania wydają się suche,typowe „jak dawniej bywało“, to wartoje przeczytać! Zachęcam też do wyra-żania swoich uwag…

Zbysław KAŁKOWSKI

Zbysław Kałkowski

Co w Krajowej Radzie?Po zjazdach okręgowych, przed zjazdem krajowym

Ta sesja była realizowana w innym trybieorganizacyjnym. Termin egzaminu i zestawypytań testowych były identyczne dla poszcze-gólnych specjalności w całej Polsce.Usprawniło to egzaminy od strony organiza-cyjnej, co ułatwiło kontrolę i zasady poufno-ści zestawów pytań wylosowanych na danyegzamin.

Sądzimy, że wszyscy nasi członkowie za-interesowani egzaminem dla poszerzenia za-kresu swoich uprawnień, przyjmą te informa-cje z zadowoleniem. Wysoki wskaźnik pozy-tywnych ocen ostatniego egzaminu i subiek-tywne odczucie komisji egzaminacyjnycho dobrym przygotowaniu egzaminowanychstwarza, naszym zdaniem, właściwy modelrozwoju zawodowego i wszechstronnegopodnoszenia kwalifikacji inżynierów budow-nictwa.

Należałoby sobie życzyć jeszcze lepszejjakości ustaw i rozporządzeń dotyczącychbudownictwa i większej ich stabilności.

Stanisław KARCZMARCZYK

22 CZERWIEC 2004

Kronika żałobna

14 maja 2004 r. odszedł od nasnagle wybitny specjalista zdziedziny elektryki, bardzo

aktywny członek Stowarzyszenia Elektry-ków Polskich, biegły sądowy, wiceprze-wodniczący Komisji Kwalifikacyjnej MOIIBi przewodniczący Komisji Egzaminacyjnejbranży elektrycznej na uprawnienia bu-dowlane do pełnienia samodzielnych funk-cji technicznych w budownictwie - PiotrKazimierz Lechowicz.

Urodził się w Krakowie w 1941 r. Tuukończył wszystkie etapy swej edukacji,zwieńczonej dyplomem magistra inżynieraelektryka, uzyskanym na Wydziale Elektro-techniki Akademii Górniczo-Hutniczej w1966 r. Swoją pierwszą pracę zawodowąpodjął w Hutniczym Przedsiębiorstwie Re-montowym, gdzie pełnił funkcję kierowni-ka Oddziału Remontów Elektrycznych wKrakowie. Na 2 lata (1967 – 1969) Jegokarierę zawodową przerwała obowiązko-wa służba wojskowa. Jako oficer rezerwyzostał skierowany do 2 Pułku Łączności wZgierzu, gdzie został głównym energety-kiem. Służbę wojskową zakończył w stop-niu porucznika.

Od 1969 r. pracował w biurze projektówUNIPRO, a następnie w PZL. Do 1990 r.awansował aż do stanowiska generalnegoprojektanta. W 1991 r. zdecydował się za-łożyć własną firmę – Biuro Ekspertyz i Pro-jektów ELPROEX w Krakowie. Prowadził jądo ostatnich chwil swego życia.

Doskonała znajomość wszystkich za-gadnień związanych z energetyką oraz do-świadczenie zawodowe Piotra Lechowicza,były wykorzystywane w wielu instytucjach iorganizacjach. Od 1971 r. był biegłym Są-du Wojewódzkiego w Krakowie, od 1977rzeczoznawcą SEP w zakresie instalacji iurządzeń elektrycznych oraz sieci i stacjielektroenergetycznych. Był bardzo aktyw-nym członkiem Stowarzyszenia ElektrykówPolskich, najpierw oddziału nowohuckie-go, potem krakowskiego. Pod jego kierow-

nictwem Sekcja Instalacji i Urządzeń Elek-trycznych, która organizowała prezentacjewielu wyrobów firm elektrycznych, stałasię jedną z najprężniejszych w SEP.

Miał zatem Piotr Lechowicz wszystkiecechy uprawniające Go do weryfikowaniaumiejętności zawodowych młodszych kole-gów. Przez ponad 20 lat był więc człon-kiem komisji kwalifkacyjnej na uprawnieniaD i E, od ponad 15 lat członkiem komisjikwalifikacyjnej i egzaminacyjnej na upraw-nienia budowlane przy wojewodzie krakow-skim, a następnie małopolskim. Od 1994 r.był rzeczoznawcą z listy wojewody.

Jego ogromną wiedzę i kwalifikacje do-ceniono również w organizującym się sa-morządzie zawodowym. W 2002 r. na IZjeździe Małopolskiej Okręgowej Izby In-żynierów Budownictwa, wybrano Go doKomisji Kwalifikacyjnej. Pracował w niejjako wiceprzewodniczący oraz przewodni-czący Komisji Egzaminacyjnej branży elek-trycznej na uprawnienia budowlane dopełnienia samodzielnych funkcji technicz-nych w budownictwie.

W czasie swojej kariery zawodowejPiotr Lechowicz opublikował około 40 re-feratów i artykułów w czasopismach na-ukowo-technicznych oraz ponad 1400ekspertyz z dziedziny elektryki. Zmarł na-gle 14 maja 2004 r. Pożegnaliśmy Go 20maja na cmentarzu Rakowickim.

Niewątpliwe był jednym z liderów środo-wiska elektryków krakowskich. Odszedłod nas wybitny specjalista elektryk, do-skonały organizator, nauczyciel młod-szych pokoleń elektryków, działacz spo-łeczny i bardzo lubiany Kolega. Bardzomocno związany ze swoją rodziną, którabyła dla Niego zawsze najważniejsza.Odejście Piotra Lechowicza to niepoweto-wana strata dobrego Człowieka, cenione-go specjalisty i działacza naszej Małopol-skiej Okręgowej Izby Inżynierów Budow-nictwa.

Piotr Kazimierz LechowiczWspomnienie pośmiertne