Słownik Słownik wyrazów wyrazów

związanych związanych z wodąz wodą

Spis treści Spis treści

Wody podziemne Wody podziemne Wody gruntoweWody gruntowe

Wody głębinowe Wody głębinowe Źródło Źródło

Zanieczyszczenia wód: Zanieczyszczenia wód: Zanieczyszczenia komunalne Zanieczyszczenia komunalne

Zanieczyszczenia przemysłowe Zanieczyszczenia przemysłowe Zanieczyszczenia rolniczeZanieczyszczenia rolnicze

RODZAJE WÓD RODZAJE WÓD

Badanie sanitarne rozszerzoneBadanie sanitarne rozszerzone Badanie sanitarne pełneBadanie sanitarne pełne

Wody płynąceWody płynące Wody mórzWody mórz

Wody stojące Wody stojące Samooczyszczanie wód Samooczyszczanie wód

Sposoby mechaniczne oczyszczania Sposoby mechaniczne oczyszczania wód wód Sposoby chemiczne oczyszczania wóSposoby chemiczne oczyszczania wód: d: Sposoby biologiczne oczyszczania wSposoby biologiczne oczyszczania wód ód

Lód Lód

Lodowce zimneLodowce zimneLodowce ciepłeLodowce ciepłe Pamięć wodyPamięć wody

Funkcje wody w organizmie człowieka Funkcje wody w organizmie człowieka Rozpuszczalność Rozpuszczalność Cechy wodyCechy wody: :

Obieg wody w przyrodzieObieg wody w przyrodzie Obieg wody w przyrodzie- graf Obieg wody w przyrodzie- graf

Woda destylowana , aqua destillataWoda destylowana , aqua destillata

Źródła danych

Twórcy

Wykonawcy

Spis treści 2

Właściwości wodyWłaściwości wody Punkt potrójnyPunkt potrójny

Temperatura krytyczna:Temperatura krytyczna:Ciśnienie krytyczne:Ciśnienie krytyczne:

DestylacjaDestylacjaFiltracjaFiltracja

Odwrócona osmoza, odwrotna osmozaOdwrócona osmoza, odwrotna osmozaKrystalizacjaKrystalizacja

Sedymentacja Sedymentacja Woda pogazowaWoda pogazowa

Oszczędzanie wodyOszczędzanie wodyWoda morskaWoda morska

Elektrownia wodna Elektrownia wodna Temperatura topnieniaTemperatura topnieniaPrzemiana fazowaPrzemiana fazowa

KrzepnięcieKrzepnięcieParowanie (ewaporacja)Parowanie (ewaporacja)

Lepkość cieczyLepkość cieczyNapięcie powierzchnioweNapięcie powierzchniowe

RozpuszczalnośćRozpuszczalnośćPrawo PascalaPrawo Pascala

Klasy czystości wód:Klasy czystości wód:Klasa pierwszaKlasa pierwsza

Klasa drugaKlasa drugaKlasa trzeciaKlasa trzeciaKlasa czwartaKlasa czwarta

Klasa piątaKlasa piąta Klasy czystości Klasy czystości

wód- graf wód- grafSpis treści 1

Właściwości wodyWłaściwości wody    Temperatura topnienia pod ciśnieniem 1 atm: Temperatura topnienia pod ciśnieniem 1 atm:

0°C = 273,15 K 0°C = 273,15 K   Temperatura wrzenia pod ciśnieniem 1 atm: Temperatura wrzenia pod ciśnieniem 1 atm:

100°C = 373,15 K 100°C = 373,15 K   Gęstość w temperaturze 4°C= 1 kg/l. Gęstość w temperaturze 4°C= 1 kg/l.   Temperatura krytyczna: 374°C = 647,15 K Temperatura krytyczna: 374°C = 647,15 K   Ciśnienie krytyczne: 220,6 atm = 22.35 MPa Ciśnienie krytyczne: 220,6 atm = 22.35 MPa   Ciepło właściwe: 4187 J/(kg*K) = 1 kcal Ciepło właściwe: 4187 J/(kg*K) = 1 kcal Masa cząsteczkowa: 18,01524 DaMasa cząsteczkowa: 18,01524 DaStała dielektryczna w stałym polu elektrycznym: Stała dielektryczna w stałym polu elektrycznym:

87.9 (0°C), 78.4 (25°C), 55.6 (100°C)87.9 (0°C), 78.4 (25°C), 55.6 (100°C)Punkt potrójny 0,01°C = 273.16 K, 611.657 PaPunkt potrójny 0,01°C = 273.16 K, 611.657 Pa

Punkt potrójnyPunkt potrójny: jest to stan w jakim dana : jest to stan w jakim dana substancja może istnieć w trzech stanach substancja może istnieć w trzech stanach skupienia równocześnie w równowadze skupienia równocześnie w równowadze termodynamicznej. Na wykresie stanów termodynamicznej. Na wykresie stanów równowagi jest to punkt przecięcia krzywych równowagi jest to punkt przecięcia krzywych równowagi fazowej substancji odpowiadający równowagi fazowej substancji odpowiadający stanowi równowagi trwałej trzech stanów stanowi równowagi trwałej trzech stanów skupienia (ciało stałe, ciecz, gaz).skupienia (ciało stałe, ciecz, gaz).Punkt potrójny jest wielkością charakterystyczną Punkt potrójny jest wielkością charakterystyczną dla danej substancji, podawany jest w opisach dla danej substancji, podawany jest w opisach substancji. Punkty potrójne niektórych substancji substancji. Punkty potrójne niektórych substancji są używane jako wzorce skali temperatur.są używane jako wzorce skali temperatur.

Temperatura krytyczna:Temperatura krytyczna: temperatura, temperatura, powyżej której dana substancja może znajdować powyżej której dana substancja może znajdować się tylko w stanie gazowym, tzn. niemożliwe jest się tylko w stanie gazowym, tzn. niemożliwe jest skroplenie gazu pomimo wzrostu ciśnienia.skroplenie gazu pomimo wzrostu ciśnienia.Temperaturze krytycznej odpowiada ciśnienie Temperaturze krytycznej odpowiada ciśnienie krytyczne.krytyczne.Pojęcie temperatury krytycznej odnosi się również Pojęcie temperatury krytycznej odnosi się również do innych przejść fazowych. Przykładem do innych przejść fazowych. Przykładem temperatury krytycznej jest temperatura Curie, w temperatury krytycznej jest temperatura Curie, w której układ magnetyczny przechodzi z fazy której układ magnetyczny przechodzi z fazy ferromagnetycznej do fazy paramagnetycznej.ferromagnetycznej do fazy paramagnetycznej.

Ciśnienie krytyczne:Ciśnienie krytyczne: ciśnienie pary nasyconej ciśnienie pary nasyconej w temperaturze krytycznej.w temperaturze krytycznej.Ciśnienie krytyczne wody wynosi 220,6 atm, a Ciśnienie krytyczne wody wynosi 220,6 atm, a temperatura krytyczna 374 °C.temperatura krytyczna 374 °C.

DestylacjaDestylacja to rozdzielanie to rozdzielanie ciekłej mieszaniny związków ciekłej mieszaniny związków chemicznych przez chemicznych przez odparowanie, a następnie odparowanie, a następnie skroplenie jej składników. skroplenie jej składników. Stosuje się ją w celu wyizolowania lub Stosuje się ją w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych. Z technologicznego punktu widzenia składowych. Z technologicznego punktu widzenia można rozróżnić dwa rodzaje destylacji: można rozróżnić dwa rodzaje destylacji: destylację prostą i rektyfikację. destylację prostą i rektyfikację.

FiltracjaFiltracja (sączenie) - metoda (sączenie) - metoda oddzielania substancji stałych oddzielania substancji stałych od cieczy i gazów, poprzez od cieczy i gazów, poprzez mechaniczne zatrzymanie mechaniczne zatrzymanie jednego ciała stałego w przegrodach porowatych jednego ciała stałego w przegrodach porowatych (filtrach) przy użyciu odpowiednich aparatów. (filtrach) przy użyciu odpowiednich aparatów. Ciecz lub gaz otrzymywane po filtracji nazywa się Ciecz lub gaz otrzymywane po filtracji nazywa się filtratem. Filtracja jest najczęściej stosowanym filtratem. Filtracja jest najczęściej stosowanym sposobem oddzielania ciał stałych od cieczy.sposobem oddzielania ciał stałych od cieczy.

Odwrócona osmoza, odwrotna osmozaOdwrócona osmoza, odwrotna osmoza (ang. reverse osmosis) (ultrafiltracja) to przepływ (ang. reverse osmosis) (ultrafiltracja) to przepływ cząsteczek rozpuszczalnika przez membranę cząsteczek rozpuszczalnika przez membranę półprzepuszczalną od roztworu o wysokim półprzepuszczalną od roztworu o wysokim stężeniu do roztworu o niższym stężeniu, stężeniu do roztworu o niższym stężeniu, odwrotnie niż w osmozie, spowodowany odwrotnie niż w osmozie, spowodowany przyłożeniem do cieczy o wysokim stężeniu przyłożeniem do cieczy o wysokim stężeniu ciśnienia większego niż ciśnienie osmotyczne.ciśnienia większego niż ciśnienie osmotyczne.

KrystalizacjaKrystalizacja to proces powstawania fazy to proces powstawania fazy krystalicznej z fazy ciekłej, roztworu lub fazy krystalicznej z fazy ciekłej, roztworu lub fazy gazowej. Krystalizacja jest procesem gazowej. Krystalizacja jest procesem egzotermicznym. Przeprowadza się ją w celu egzotermicznym. Przeprowadza się ją w celu wyodrębnienia związku chemicznego z roztworu. wyodrębnienia związku chemicznego z roztworu. Mieszaniny jednorodne cieczy (rozpuszczalnik) i Mieszaniny jednorodne cieczy (rozpuszczalnik) i ciała stałego (substancja rozpuszczona) mają ciała stałego (substancja rozpuszczona) mają graniczne stężenie, w którym rozpoczyna się graniczne stężenie, w którym rozpoczyna się proces krystalizacji.proces krystalizacji.

SedymentacjaSedymentacja (łac. (łac. sedimentumsedimentum = osad) – = osad) – proces rozdzielania ciała stałego od cieczy. proces rozdzielania ciała stałego od cieczy. Kryterium podziału jest różnica gęstości. Pod Kryterium podziału jest różnica gęstości. Pod wpływem działania siły grawitacji gęstsze wpływem działania siły grawitacji gęstsze składniki mieszaniny osadzają się na dnie składniki mieszaniny osadzają się na dnie zbiornika.zbiornika.Sedymentacja to Sedymentacja to rozdział substancji rozdział substancji niejednorodnych.niejednorodnych.

Woda pogazowaWoda pogazowa - uboczny produkt - uboczny produkt otrzymywany w procesie suchej destylacji węgla otrzymywany w procesie suchej destylacji węgla (koksowanie węgla). Zawiera wodę oraz amoniak (koksowanie węgla). Zawiera wodę oraz amoniak i sole amonowe (głównie węglan amonu) oraz i sole amonowe (głównie węglan amonu) oraz inne związki w mniejszych ilościach. Jako produkt inne związki w mniejszych ilościach. Jako produkt uboczny jest neutralizowana kwasem uboczny jest neutralizowana kwasem siarkowym(VI) w wyniku czego otrzymuje się siarkowym(VI) w wyniku czego otrzymuje się siarczan(VI) amonu, który jest używany jako siarczan(VI) amonu, który jest używany jako nawóz sztuczny. Używana jest także do nawóz sztuczny. Używana jest także do otrzymywania amoniaku.otrzymywania amoniaku.

Oszczędzanie wodyOszczędzanie wody – – zagadnienie sozologii i zagadnienie sozologii i sozoekonomiki obejmujący wszelkiego rodzaju sozoekonomiki obejmujący wszelkiego rodzaju działania zmierzające do minimalizacji strat w działania zmierzające do minimalizacji strat w wykorzystaniu dobra naturalnego jakim jest wykorzystaniu dobra naturalnego jakim jest woda.woda.

Woda morskaWoda morska – woda występująca w morzach i – woda występująca w morzach i oceanach. W wodzie tej jest rozpuszczone tysiące oceanach. W wodzie tej jest rozpuszczone tysiące związków chemicznych i prawie wszystkie związków chemicznych i prawie wszystkie pierwiastki chemiczne obecne na kuli ziemskiej. pierwiastki chemiczne obecne na kuli ziemskiej. Woda morska stanowi ponad 97% wody obecnej Woda morska stanowi ponad 97% wody obecnej w formie ciekłej na powierzchni ziemi, zaś tzw. w formie ciekłej na powierzchni ziemi, zaś tzw. woda słodka stanowi mniej niż 3%.woda słodka stanowi mniej niż 3%.

Elektrownia wodnaElektrownia wodna to zakład przemysłowy to zakład przemysłowy zamieniający energię spadku wody na zamieniający energię spadku wody na elektrycznąelektryczną

Elektrownie wodne dzieli się na: "duże" i Elektrownie wodne dzieli się na: "duże" i "małe", przyjmując, że "małe", przyjmując, że małe elektrownie wodnemałe elektrownie wodne (określane skrótem MEW) to te o mocy poniżej (określane skrótem MEW) to te o mocy poniżej 5 MW. Podział ten jest dość umowny, ale dość 5 MW. Podział ten jest dość umowny, ale dość ważny, gdyż MEW są zaliczane do ważny, gdyż MEW są zaliczane do niekonwencjonalnych, odnawialnych i niekonwencjonalnych, odnawialnych i ekologicznych źródeł energii. Natomiast duże ekologicznych źródeł energii. Natomiast duże elektrownie wodne są tak na świecie elektrownie wodne są tak na świecie rozpowszechnione, że traktowane są często rozpowszechnione, że traktowane są często jako konwencjonalne źródło energii, a duży jako konwencjonalne źródło energii, a duży stopień ingerencji w środowisko naturalne stopień ingerencji w środowisko naturalne powstrzymuje wielu badaczy od nazywania powstrzymuje wielu badaczy od nazywania dużych elektrowni wodnych ekologicznymi.dużych elektrowni wodnych ekologicznymi.

Temperatura topnieniaTemperatura topnienia to temperatura przy to temperatura przy której kryształ zamienia się w ciecz. Jest to też której kryształ zamienia się w ciecz. Jest to też najwyższa możliwa temperatura, przy której może najwyższa możliwa temperatura, przy której może rozpocząć się krystalizacja tej samej substancji. rozpocząć się krystalizacja tej samej substancji. Krystalizacja zachodzi jednak często przy niższej Krystalizacja zachodzi jednak często przy niższej temperaturze niż temperatura topnienia, co temperaturze niż temperatura topnienia, co zależy od wielu czynników, np. tempa zależy od wielu czynników, np. tempa schładzania.schładzania.

Przemiana fazowaPrzemiana fazowa (przejście fazowe) to taka (przejście fazowe) to taka zmiana układu fizycznego lub chemicznego, zmiana układu fizycznego lub chemicznego, której towarzyszy skokowa zmiana parametrów której towarzyszy skokowa zmiana parametrów układu, np. ciepła właściwego układu lub jego układu, np. ciepła właściwego układu lub jego składowych.składowych.

KrzepnięcieKrzepnięcie - proces przechodzenia ciała ze - proces przechodzenia ciała ze stanu ciekłego w stan stały. Krzepnięcie wielu stanu ciekłego w stan stały. Krzepnięcie wielu substancji zachodzi w określonej temperaturze substancji zachodzi w określonej temperaturze zwanej temperaturą krzepnięcia (dla wody 0°C). zwanej temperaturą krzepnięcia (dla wody 0°C). W miejscu styku substancji w stanie stałym i W miejscu styku substancji w stanie stałym i stanie ciekłym w cieczy i w ciele stałym podczas stanie ciekłym w cieczy i w ciele stałym podczas krzepnięcia i topnienia jest taka sama krzepnięcia i topnienia jest taka sama temperatura zwana temperaturą topnienia. temperatura zwana temperaturą topnienia. Temperatura topnienia jest podawana jako Temperatura topnienia jest podawana jako wielkość charakterystyczna dla wielu substancji. wielkość charakterystyczna dla wielu substancji. Temperatura topnienia (krzepnięcia) zależy Temperatura topnienia (krzepnięcia) zależy nieznacznie od ciśnienia. Krzepnięciu towarzyszy nieznacznie od ciśnienia. Krzepnięciu towarzyszy wydzielanie ciepła co jest równoważne temu, że wydzielanie ciepła co jest równoważne temu, że krzepnięcie przy stałym ciśnieniu wymaga krzepnięcie przy stałym ciśnieniu wymaga odprowadzenia ciepła z krzepnącej substancji.odprowadzenia ciepła z krzepnącej substancji.

ParowanieParowanie (ewaporacja) (ewaporacja) - proces zmiany stanu - proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciekłej danej skupienia, przechodzenia z fazy ciekłej danej substancji w fazę gazową (parę) zachodzący z reguły substancji w fazę gazową (parę) zachodzący z reguły na powierzchni cieczy. Może odbywać się w całym na powierzchni cieczy. Może odbywać się w całym zakresie ciśnień i temperatur, w których mogą zakresie ciśnień i temperatur, w których mogą współistnieć z sobą obie fazy, ale nasila się w wysokiej współistnieć z sobą obie fazy, ale nasila się w wysokiej temperaturze. Proces parowania jest szybszy również, temperaturze. Proces parowania jest szybszy również, gdy obniżymy ciśnienie zewnętrzne oraz gdy mamy gdy obniżymy ciśnienie zewnętrzne oraz gdy mamy do czynienia z przepływem gazu względem do czynienia z przepływem gazu względem powierzchni cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy powierzchni cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy cząsteczka ma dostatecznie wysoką energię cząsteczka ma dostatecznie wysoką energię kinetyczną, by wykonać pracę przeciwko siłom kinetyczną, by wykonać pracę przeciwko siłom przyciągania między cząsteczkami. Procesem przyciągania między cząsteczkami. Procesem odwrotnym do parowania jest skraplanie pary.odwrotnym do parowania jest skraplanie pary.

Lepkość cieczyLepkość cieczyJeżeli jedną warstwę cieczy (A) o powierzchni Jeżeli jedną warstwę cieczy (A) o powierzchni PP chcemy przesuwać względem drugiej (B) z chcemy przesuwać względem drugiej (B) z szybkością względną równą szybkością względną równą ddvv a odległość między a odległość między nimi wynosi nimi wynosi ddxx,, to siła to siła FF potrzebna do tego będzie potrzebna do tego będzie wynosić:wynosić:

Napięcie powierzchniowNapięcie powierzchnioweeNa każdą cząsteczkę Na każdą cząsteczkę cieczy znajdującą się w cieczy znajdującą się w głębi fazy ciekłej działają głębi fazy ciekłej działają siły Van der Waalsa. siły Van der Waalsa. Ponieważ siły te są Ponieważ siły te są identyczne dla wszystkich identyczne dla wszystkich cząsteczek i działają na cząsteczek i działają na wszystkich kierunkach nie wszystkich kierunkach nie powodują one żadnego powodują one żadnego różnicowania cząsteczek. różnicowania cząsteczek. Inaczej jest jednak w Inaczej jest jednak w przypadku cząsteczek przypadku cząsteczek znajdujących się na znajdujących się na granicy faz. Taka granicą granicy faz. Taka granicą najczęściej spotykana jest najczęściej spotykana jest powierzchnia cieczy, nad powierzchnia cieczy, nad którą znajduje się jej para którą znajduje się jej para (ta sama substancja ale w (ta sama substancja ale w stanie gazowym). stanie gazowym).

RozpuszczalnośćRozpuszczalnośćPodstawową regułą rządząca zjawiskiem Podstawową regułą rządząca zjawiskiem rozpuszczania (tworzenia roztworu ciała stałego w rozpuszczania (tworzenia roztworu ciała stałego w cieczy) oraz mieszania się cieczy jest reguła cieczy) oraz mieszania się cieczy jest reguła krótko określająca, że podobne rozpuszcza się krótko określająca, że podobne rozpuszcza się (miesza się) w podobnym. Przez "podobne" (miesza się) w podobnym. Przez "podobne" rozumiemy tu przede wszystkim polarność rozumiemy tu przede wszystkim polarność cząsteczek mieszających się w roztworze. cząsteczek mieszających się w roztworze. Zastanówmy się, co legło u podstaw tej reguły i Zastanówmy się, co legło u podstaw tej reguły i dlaczego niektóre substancje praktycznie wcale dlaczego niektóre substancje praktycznie wcale (lub tylko w bardzo ograniczonym zakresie) nie (lub tylko w bardzo ograniczonym zakresie) nie mieszają się ze sobą. mieszają się ze sobą. 

Prawo PascalaPrawo Pascala

Na danym poziomie ciśnienie w cieczy "rozchodzi się" z jednakową wartością we wszystkich

kierunkach.

Klasy czystości Klasy czystości wódwód

Klasa pierwszaKlasa pierwsza

Wody w tej klasie charakteryzują się bardzo dobrą Wody w tej klasie charakteryzują się bardzo dobrą jakością: a) spełniają wymagania określone dla jakością: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1, b) wartość właściwym dla kategorii A1, b) wartość wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływanie antropogeniczne.oddziaływanie antropogeniczne.

  

Klasa drugaKlasa druga

Wody w tej klasie można określić jako wody o Wody w tej klasie można określić jako wody o charakterze dobrym: a) spełniają w odniesieniu charakterze dobrym: a) spełniają w odniesieniu do większości jakości wody wymagania określone do większości jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2, b) wartość właściwym dla kategorii A2, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują biologicznych wskaźników jakości wody wskazują na niewielki wpływ oddziaływania czynników na niewielki wpływ oddziaływania czynników antropogenicznychantropogenicznych

Klasa trzeciaKlasa trzecia

Wody w danej klasie określić można jako wody Wody w danej klasie określić można jako wody zadowalające: a) spełniają wymagania zadowalające: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2, b) wartość biologicznych kategorii A2, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują na wskaźników jakości wody wskazują na umiarkowany wpływ oddziaływania czynników umiarkowany wpływ oddziaływania czynników antropogenicznychantropogenicznych

Klasa czwartaKlasa czwarta

Wody tej klasy scharakteryzować można jako Wody tej klasy scharakteryzować można jako niezadowalającej jakości: a) spełniają wymagania niezadowalającej jakości: a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3, b) wartość biologicznych wskaźników jakości A3, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują, na skutek oddziaływań wody wskazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych.w populacjach biologicznych.

Klasa piątaKlasa piąta

Wody danej klasy identyfikować można z wodami Wody danej klasy identyfikować można z wodami złej jakości: a) nie spełniają wymagań złej jakości: a) nie spełniają wymagań określonych dla wód powierzchniowych określonych dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, b) wartość wodę przeznaczoną do spożycia, b) wartość biologicznych wskaźników jakości wody wykazują biologicznych wskaźników jakości wody wykazują na skutek oddziaływań antropogenicznych, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych znacznej części populacji biologicznych

Klasy czyKlasy czystości wóstości wód- grafd- graf

Wody podziemneWody podziemne są jednym ze składników są jednym ze składników hydrosfery czyli wodnej powłoce ziemskiej, hydrosfery czyli wodnej powłoce ziemskiej, wodzie we wszystkich stanach skupienia. Wody wodzie we wszystkich stanach skupienia. Wody podziemne powstają w wyniku przesiąkania przez podziemne powstają w wyniku przesiąkania przez warstwy przepuszczalne i szczeliny uskoków warstwy przepuszczalne i szczeliny uskoków tektonicznych w skorupie ziemskiej wód tektonicznych w skorupie ziemskiej wód opadowych i powierzchniowych. Wody podziemne opadowych i powierzchniowych. Wody podziemne są jedną z postaci wody na ziemi . Inne to oceany, są jedną z postaci wody na ziemi . Inne to oceany, morza ,jeziora , rzeki ,źródła , woda w biosferze , morza ,jeziora , rzeki ,źródła , woda w biosferze , woda w atmosferze - to postacie wody w stanie woda w atmosferze - to postacie wody w stanie ciekłym , stały - lądolody ,lodowce ciekłym , stały - lądolody ,lodowce górskie ,kryształki lodu w atmosferze i stan górskie ,kryształki lodu w atmosferze i stan gazowy - woda w atmosferze. gazowy - woda w atmosferze.

 

Wody gruntoweWody gruntowe-- czyli te, znajdujące się w strefie czyli te, znajdujące się w strefie nasyconej, lepiej przefiltrowane , podlegają tylko nasyconej, lepiej przefiltrowane , podlegają tylko rocznym wahaniom temperatur.rocznym wahaniom temperatur.

Występuje tu warstwa wodonośna -strefa nasycona Występuje tu warstwa wodonośna -strefa nasycona wodą wypełniającą wodne przestrzenie i pory skał. wodą wypełniającą wodne przestrzenie i pory skał.

Wody głębinoweWody głębinowe-- silnie zmineralizowanie nie silnie zmineralizowanie nie podlegają wahaniom temperatur i parowaniu. podlegają wahaniom temperatur i parowaniu. Mogą samoczynnie wypływać na powierzchnię Mogą samoczynnie wypływać na powierzchnię tworząc źródła (dolinne ,warstwowe , tworząc źródła (dolinne ,warstwowe , szczelinowe)szczelinowe)

ŹródłoŹródło to naturalny, ześrodkowany w to naturalny, ześrodkowany w jednym miejscu wypływ wody podziemnej jednym miejscu wypływ wody podziemnej na powierzchnięna powierzchnię

Zanieczyszczenia Zanieczyszczenia

wódwód

Zanieczyszczenia komunalneZanieczyszczenia komunalne

Są to ścieki miejskie- mieszanina odpadów z Są to ścieki miejskie- mieszanina odpadów z gospodarstw domowych, fekaliów, odpadów ze gospodarstw domowych, fekaliów, odpadów ze szpitali, łaźni, pralni i zakładów przemysłowych. szpitali, łaźni, pralni i zakładów przemysłowych. Znaczną ich część stanowią występujące w postaci Znaczną ich część stanowią występujące w postaci zawiesiny lub rozpuszczone związki organiczne, zawiesiny lub rozpuszczone związki organiczne, głównie białka, tłuszcze i węglowodany. Zawierają głównie białka, tłuszcze i węglowodany. Zawierają one także detergenty, chorobotwórcze one także detergenty, chorobotwórcze drobnoustroje, które są źródłem takich chorób, jak drobnoustroje, które są źródłem takich chorób, jak tyfus, cholera, dur brzuszny, choroba He-inego tyfus, cholera, dur brzuszny, choroba He-inego Mediny. Jeszcze jednym ważnym składnikiem Mediny. Jeszcze jednym ważnym składnikiem ścieków są metale ciężkie (ołów, rtęć). ścieków są metale ciężkie (ołów, rtęć).

Zanieczyszczenia przemysłoweZanieczyszczenia przemysłowePowstają między innymi przy wydobywaniu Powstają między innymi przy wydobywaniu surowców, w trakcie chłodzenia urządzeń, filtracji, surowców, w trakcie chłodzenia urządzeń, filtracji, destylacji i podczas wielu innych czynności destylacji i podczas wielu innych czynności wykonywanych w różnorakiej produkcji. Ich skład wykonywanych w różnorakiej produkcji. Ich skład jest bardzo zróżnicowany i zależny od rodzaju jest bardzo zróżnicowany i zależny od rodzaju produkcji, np. ścieki z garbarni zawierają związki produkcji, np. ścieki z garbarni zawierają związki wapnia, chromu, siarczki, chlorki, związki azotu, a wapnia, chromu, siarczki, chlorki, związki azotu, a także tłuszcze i inne związki organiczne. Są one także tłuszcze i inne związki organiczne. Są one szkodliwe dla organizmów żywych, gdyż działają szkodliwe dla organizmów żywych, gdyż działają na nie, niszcząc wątrobę, przewód pokarmowy i na nie, niszcząc wątrobę, przewód pokarmowy i układ krążenia. układ krążenia.

Zanieczyszczenia rolniczeZanieczyszczenia rolnicze

Składają się na nie środki ochrony roślin, które mają Składają się na nie środki ochrony roślin, które mają na celu niszczenie szkodliwych organizmów, niszcząc na celu niszczenie szkodliwych organizmów, niszcząc również organizmy pożyteczne. Duże znaczenie mają również organizmy pożyteczne. Duże znaczenie mają także nawozy sztuczne, tylko częściowo także nawozy sztuczne, tylko częściowo wykorzystywane przez rośliny. Ich nadmiar spływa z wykorzystywane przez rośliny. Ich nadmiar spływa z wodami deszczowymi i gruntowymi do zbiorników wodami deszczowymi i gruntowymi do zbiorników wodnych, powodując gromadzenie wodnych, powodując gromadzenie się środków odżywczych tylko się środków odżywczych tylko dla pewnych gatunków roślin, dla pewnych gatunków roślin, co w efekcie prowadzi do co w efekcie prowadzi do zakłócenia równowagi zakłócenia równowagi

RODZAJE WÓDRODZAJE WÓD

WODA OPADOWA WODA UZYTKOWA

WODA PITNA

Badanie sanitarne rozszerzoneBadanie sanitarne rozszerzone ma na celu ma na celu ustalenie przydatności wody do picia i potrzeb ustalenie przydatności wody do picia i potrzeb niektórych przemysłów .Zakres jego obejmuje : niektórych przemysłów .Zakres jego obejmuje : badanie sanitarne skrócone oraz oznaczanie badanie sanitarne skrócone oraz oznaczanie suchej pozostałości ( ogólnej ,mineralnej, straty suchej pozostałości ( ogólnej ,mineralnej, straty przy prażeniu ) i siarczanów . W przypadku przy prażeniu ) i siarczanów . W przypadku określania przydatności wody do zasilania kotłów określania przydatności wody do zasilania kotłów wysokoprężnych oznacza się również związki wysokoprężnych oznacza się również związki krzemu . krzemu .

Badanie sanitarne pełne wykonuje się w celu wykonuje się w celu poznania ogólnego fizyko-chemicznego wody poznania ogólnego fizyko-chemicznego wody przeznaczonej do celów wodociągowych . Zakres przeznaczonej do celów wodociągowych . Zakres obejmuje analizę rozszerzoną ,oznaczenie obejmuje analizę rozszerzoną ,oznaczenie zawartości fluorków i metali ciężkich . W zawartości fluorków i metali ciężkich . W przypadku wód powierzchniowych dodatkowo przypadku wód powierzchniowych dodatkowo oznacza się zawartość azotu oznacza się zawartość azotu organicznego ,fosforanów oraz stężenie organicznego ,fosforanów oraz stężenie zanieczyszczeń specyficznych, doprowadzanych zanieczyszczeń specyficznych, doprowadzanych do odbiorników ze ściekami przemysłowymi .do odbiorników ze ściekami przemysłowymi .

Wody płynąceWody płynące Wody powierzchniowe płynące Wody powierzchniowe płynące są podstawowym źródłem są podstawowym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę. zaopatrzenia ludności w wodę. Skład tych wód jest bardzo Skład tych wód jest bardzo zmienny i zależy od takich zmienny i zależy od takich czynników, jak: czas kontaktu czynników, jak: czas kontaktu z glebą i jej rodzaj, pora roku, z glebą i jej rodzaj, pora roku, ilość wód opadowych, ilość wód opadowych, zagospodarowanie zlewni, zagospodarowanie zlewni, ukształtowanie i pokrycie ukształtowanie i pokrycie terenu. Ze względu na terenu. Ze względu na zanieczyszczenia i duże zanieczyszczenia i duże wahania w stężeniach i wahania w stężeniach i toksyczności związków toksyczności związków chemicznych, względnie chemicznych, względnie mikroorganizmów, surowe mikroorganizmów, surowe wody płynące nie nadają się wody płynące nie nadają się do picia. do picia.

Wody mórzWody mórz i oceanów są bardziej czyste niż i oceanów są bardziej czyste niż wody śródlądowe, jednak duże ich zasolenie wody śródlądowe, jednak duże ich zasolenie powoduje, że bez przeprowadzenia procesu powoduje, że bez przeprowadzenia procesu odsalania nie mogą być wykorzystywane do picia. odsalania nie mogą być wykorzystywane do picia. Zasolenie wody w Bałtyku Zasolenie wody w Bałtyku wynosi 6 g/dm3, wynosi 6 g/dm3, a w Oceanie a w Oceanie Atlantyckim 36 g/dm3 , Atlantyckim 36 g/dm3 , natomiast zasolenie wódnatomiast zasolenie wódsłodkich nie przekracza słodkich nie przekracza na ogół 0,5 g/dm3 . na ogół 0,5 g/dm3 .

Wody stojąceWody stojące są zmagazynowane w jeziorach, są zmagazynowane w jeziorach, stawach i sztucznych zbiornikach działają stawach i sztucznych zbiornikach działają łagodząco na klimat i poprzez zwiększone łagodząco na klimat i poprzez zwiększone parowanie wpływają na wielkość opadów. Wiele parowanie wpływają na wielkość opadów. Wiele zbiorników spełnia rolę odbiorników ścieków zbiorników spełnia rolę odbiorników ścieków komunalnych i przemysłowych, co sprawia, że komunalnych i przemysłowych, co sprawia, że pogarsza się ich stan czystości. Są one także pogarsza się ich stan czystości. Są one także częściowo zanieczyszczone wskutek spłukiwania częściowo zanieczyszczone wskutek spłukiwania nawozów sztucznych z otaczających je terenów nawozów sztucznych z otaczających je terenów rolniczychrolniczych..

Samooczyszczanie wódSamooczyszczanie wódNaturalne procesy fizyczne oraz chemiczne i Naturalne procesy fizyczne oraz chemiczne i biochemiczne rozkładu nadmiaru substancji biochemiczne rozkładu nadmiaru substancji organicznych (szczątki roślin i zwierząt, odchody organicznych (szczątki roślin i zwierząt, odchody zwierzęce, ścieki) w zbiornikach i ciekach zwierzęce, ścieki) w zbiornikach i ciekach wodnych, dokonywane w znacznym stopniu przez wodnych, dokonywane w znacznym stopniu przez drobnoustroje saprofityczne, głównie bakterie, w drobnoustroje saprofityczne, głównie bakterie, w biocenozach wodnych samooczyszczanie wód jest biocenozach wodnych samooczyszczanie wód jest jednym z czynników przeciwdziałających jednym z czynników przeciwdziałających zachwianiu ich równowagi biocenotycznej zachwianiu ich równowagi biocenotycznej (stabilność; ekologiczna), nadmierne (stabilność; ekologiczna), nadmierne nagromadzenie materii organicznej, zwłaszcza nagromadzenie materii organicznej, zwłaszcza zanieczyszczenie ściekami, prowadzi do zanieczyszczenie ściekami, prowadzi do nieodwracalnych zmian destrukcyjnych. nieodwracalnych zmian destrukcyjnych.

LódLód

Woda w stanie Woda w stanie stałym; gęstość lodu-stałym; gęstość lodu-917 kg/m3 ; lód jest 917 kg/m3 ; lód jest lżejszy od wody - lżejszy od wody - dzięki czemu pływa na dzięki czemu pływa na jej powierzchni. jej powierzchni. Sytuacja, w której Sytuacja, w której jakaś substancja w jakaś substancja w stanie stałym jest stanie stałym jest lżejsza niż w stanie lżejsza niż w stanie ciekłym zdarza ciekłym zdarza się w przyrodzie się w przyrodzie bardzo rzadko – woda bardzo rzadko – woda jest substancją jest substancją wyjątkową. wyjątkową.

Pamięć wodyPamięć wody

Niepotwierdzona w recenzowanych czasopismach Niepotwierdzona w recenzowanych czasopismach naukowych hipoteza dotycząca rzekomego naukowych hipoteza dotycząca rzekomego gromadzenia i przechowywania informacji przez gromadzenia i przechowywania informacji przez wodę. Hipoteza głosi, że cząsteczki stykając się z wodę. Hipoteza głosi, że cząsteczki stykając się z cząsteczkami innych substancji przybierają cząsteczkami innych substancji przybierają charakterystyczne ułożenie lub drganie, stan ten charakterystyczne ułożenie lub drganie, stan ten jest zachowywany i przenoszony na następne jest zachowywany i przenoszony na następne cząstki wody pomimo wielokrotnego i ogromnego cząstki wody pomimo wielokrotnego i ogromnego rozcieńczania jak i oddzielenia substancji rozcieńczania jak i oddzielenia substancji zmieniających układ cząsteczek wody. Jest jedną z zmieniających układ cząsteczek wody. Jest jedną z sugerowanych podstaw teorii homeopatii, próbując sugerowanych podstaw teorii homeopatii, próbując wyjaśnić jak działają leki o rozcieńczeniu tak wyjaśnić jak działają leki o rozcieńczeniu tak dużym, że średnia liczba cząsteczek leku w dawce dużym, że średnia liczba cząsteczek leku w dawce jest mniejsza od 1. jest mniejsza od 1.

Funkcje wody w organizmie człowiFunkcje wody w organizmie człowiekaeka

RozpuszczalnośćRozpuszczalnośćPodstawową regułą rządząca zjawiskiem Podstawową regułą rządząca zjawiskiem rozpuszczania (tworzenia roztworu ciała rozpuszczania (tworzenia roztworu ciała stałego w cieczy) oraz mieszania się cieczy jest stałego w cieczy) oraz mieszania się cieczy jest reguła krótko określająca, że reguła krótko określająca, że podobne podobne rozpuszcza sięrozpuszcza się (miesza się) (miesza się) w podobnymw podobnym. . Przez "podobne" rozumiemy tu przede Przez "podobne" rozumiemy tu przede wszystkim polarność cząsteczek mieszających wszystkim polarność cząsteczek mieszających się w roztworze. Zastanówmy się, co legło u się w roztworze. Zastanówmy się, co legło u podstaw tej reguły i dlaczego niektóre podstaw tej reguły i dlaczego niektóre substancje praktycznie wcale (lub tylko w substancje praktycznie wcale (lub tylko w bardzo ograniczonym zakresie) nie mieszają się bardzo ograniczonym zakresie) nie mieszają się ze sobą. ze sobą. 

Cechy wodyCechy wody::

Brak zapachu i smaku, doskonały rozpuszczalnik Brak zapachu i smaku, doskonały rozpuszczalnik substancji organicznych i nieorganicznych, substancji organicznych i nieorganicznych, przezroczystość, duża pojemność cieplna, wysoka przezroczystość, duża pojemność cieplna, wysoka temperatura wrzenia (100 stopni C) i topnienia (0 temperatura wrzenia (100 stopni C) i topnienia (0 stopni C), doskonałe przewodnictwo cieplne, stopni C), doskonałe przewodnictwo cieplne, wysokie ciepło właściwe, co ma wpływ na wysokie ciepło właściwe, co ma wpływ na powolne przyjmowanie ciepła i powolne jego powolne przyjmowanie ciepła i powolne jego oddawanie, duża lepkość, wysokie napięcie oddawanie, duża lepkość, wysokie napięcie powierzchniowe, obojętne pH (7), duża gęstość powierzchniowe, obojętne pH (7), duża gęstość (najwyższa w temperaturze 4 stop. C).(najwyższa w temperaturze 4 stop. C).

Sposoby mechaniczne oczyszczania wód:Sposoby mechaniczne oczyszczania wód:proces cedzenia: duże ciała pływające wskutek swej proces cedzenia: duże ciała pływające wskutek swej wielkości są zatrzymywane na kratach lub na sitach, wielkości są zatrzymywane na kratach lub na sitach, na tej samej zasadzie pracują również filtry na tej samej zasadzie pracują również filtry piaskowe. piaskowe. proces wznoszenia (flotacji): wskutek mniejszej proces wznoszenia (flotacji): wskutek mniejszej gęstości niż woda substancje wypływają na gęstości niż woda substancje wypływają na powierzchnię wody, np. w odtłuszczaczach, w powierzchnię wody, np. w odtłuszczaczach, w komorach wstępnego napowietrzania, komorach wstępnego napowietrzania, proces sedymentacji: wskutek większej gęstości niż proces sedymentacji: wskutek większej gęstości niż ścieki ciała stałe opadają na dno osadników. ścieki ciała stałe opadają na dno osadników.

  

Sposoby chemiczne oczySposoby chemiczne oczyszczania wód:szczania wód:Dodawanie chemikaliów Dodawanie chemikaliów wytwarzających kłaczki wytwarzających kłaczki przyśpiesza sedymentację przyśpiesza sedymentację zawiesin lub niszczy bakterie zawiesin lub niszczy bakterie (chlor).(chlor).

  

Sposoby biologiczne oczyszczania wódSposoby biologiczne oczyszczania wódDo oczyszczania ścieków wykorzystuje się Do oczyszczania ścieków wykorzystuje się aktywność przyrody ożywionej: w środowisku aktywność przyrody ożywionej: w środowisku naturalnym gleby lub w stawach i jeziorach, w naturalnym gleby lub w stawach i jeziorach, w środowisku sztucznie wytworzonym w złożach środowisku sztucznie wytworzonym w złożach biologicznych, w komorach osadu czynnego lub w biologicznych, w komorach osadu czynnego lub w komorach fermentacji ścieków .komorach fermentacji ścieków .

Obieg wody w przyrodzieObieg wody w przyrodziePod wpływem ciepła słonecznego powierzchnia mórz i Pod wpływem ciepła słonecznego powierzchnia mórz i oceanów nieustannie paruje. Woda zmienia stan oceanów nieustannie paruje. Woda zmienia stan skupienia i masy pary wodnej mieszają się z skupienia i masy pary wodnej mieszają się z powietrzem.powietrzem.Przy dostatecznie dużej wilgotności powietrza następuje Przy dostatecznie dużej wilgotności powietrza następuje skraplanie pary wodnej do postaci małych kropelek, skraplanie pary wodnej do postaci małych kropelek, które grupują się w widoczne skupienia chmury.�które grupują się w widoczne skupienia chmury.�W wyniku ochładzania na niewielkich wysokościach W wyniku ochładzania na niewielkich wysokościach powietrza zawierającego parę wodną powstają mgły. powietrza zawierającego parę wodną powstają mgły. Chmury, niesione wiatrem przemieszczają się nad Chmury, niesione wiatrem przemieszczają się nad powierzchnią lądów mórz i oceanów. W określonych powierzchnią lądów mórz i oceanów. W określonych warunkach drobniutkie kropelki łączą się ze sobą w warunkach drobniutkie kropelki łączą się ze sobą w większe krople i opadają na ziemię jako deszcz, śnieg większe krople i opadają na ziemię jako deszcz, śnieg lub grad. Ziemia wchłania opady atmosferyczne i lub grad. Ziemia wchłania opady atmosferyczne i gromadzi je w postaci wód gruntowych. W niektórych gromadzi je w postaci wód gruntowych. W niektórych miejscach wody gruntowe wydostają się na miejscach wody gruntowe wydostają się na powierzchnię i tak powstają źródła. Z nich biorą powierzchnię i tak powstają źródła. Z nich biorą początek strumyki, te z kolei łączą się ze sobą w początek strumyki, te z kolei łączą się ze sobą w większe strumienie i rzeki, które wpadają do morza lub większe strumienie i rzeki, które wpadają do morza lub oceanu. W ten sposób zamyka się obieg wody w oceanu. W ten sposób zamyka się obieg wody w przyrodzie. Proces zaczyna się od nowa.przyrodzie. Proces zaczyna się od nowa.

Obieg wody w przyrodzie- grafObieg wody w przyrodzie- graf

Woda destylowana , aqua destillataWoda destylowana , aqua destillatawoda oczyszczona ze składników mineralnych i woda oczyszczona ze składników mineralnych i gazów na skutek destylacji. Do specjalnych celów gazów na skutek destylacji. Do specjalnych celów (np. w analizie śladowej) stosowana jest woda (np. w analizie śladowej) stosowana jest woda podwójnie destylowana (aqua bidestillata albo podwójnie destylowana (aqua bidestillata albo aqua redestillata) lub destylowana wielokrotnie.aqua redestillata) lub destylowana wielokrotnie.

Wody destylowanej używa się powszechnie Wody destylowanej używa się powszechnie w laboratoriach analitycznych, w niektórych w laboratoriach analitycznych, w niektórych gałęziach przemysłu, do sporządzania wody do gałęziach przemysłu, do sporządzania wody do iniekcji.iniekcji.

Picie wody destylowanej jest szkodliwe dla Picie wody destylowanej jest szkodliwe dla zdrowia ze względu na znaczne wypłukiwanie z zdrowia ze względu na znaczne wypłukiwanie z organizmu soli mineralnych.organizmu soli mineralnych.

Lodowce zimneLodowce zimneLodowce Lodowce zimne to takie lodowce, zimne to takie lodowce, których temperatura jest których temperatura jest niższa od temperatury niższa od temperatury topnienia lodu. Składają się z topnienia lodu. Składają się z lodu stałego (bez wody). Taki lodu stałego (bez wody). Taki lodowiec jest lodowiec jest "przymarznięty" do podłoża. "przymarznięty" do podłoża. Siła z jaką lód jest związany Siła z jaką lód jest związany z podłożem jest większa niż z podłożem jest większa niż siła wiążąca lód, więc siła wiążąca lód, więc lodowce zimne poruszają się lodowce zimne poruszają się za pomocą względnego za pomocą względnego przemieszczania warstw lodu przemieszczania warstw lodu (warstwa przygruntowa jest (warstwa przygruntowa jest nieruchoma). Efektem tego nieruchoma). Efektem tego jest prawie całkowity brak jest prawie całkowity brak erozji w przypadku lodowców erozji w przypadku lodowców zimnych - lodowce zimnych - lodowce antarktyczne prawie nie antarktyczne prawie nie zawierają rumoszu skalnego.zawierają rumoszu skalnego.

Lodowce ciepłeLodowce ciepłeLodowce ciepłe to lodowce, które w całej Lodowce ciepłe to lodowce, które w całej objętości (za wyjątkiem zmieniającej się wraz ze objętości (za wyjątkiem zmieniającej się wraz ze zmianami pór roku temperatury warstwy zmianami pór roku temperatury warstwy powierzchniowej) mają temperaturę topnienia. powierzchniowej) mają temperaturę topnienia. Lodowce takie są nasączone wodą w całej Lodowce takie są nasączone wodą w całej obętości. Temperatura takiego lodowca spada obętości. Temperatura takiego lodowca spada wraz z głębokością, bo wraz z głębokością spada wraz z głębokością, bo wraz z głębokością spada temperatura topnienia lodu. Ciepło geotermalne temperatura topnienia lodu. Ciepło geotermalne topi lodowiec od spodu (w tempie rzędu 0,5 cm topi lodowiec od spodu (w tempie rzędu 0,5 cm rocznie) i lodowiec przesuwa się, ślizgając się po rocznie) i lodowiec przesuwa się, ślizgając się po warstwie wody.warstwie wody.Lądolód Antarktydy jest (w dominującej części) Lądolód Antarktydy jest (w dominującej części) lodowcem zimnym. Większość pozostałych lodowcem zimnym. Większość pozostałych lodowców jest typu ciepłego.lodowców jest typu ciepłego.

Źródła danychŹródła danychwww.wikipedia.org www.wikipedia.org www.daktik.rubikon.pl www.daktik.rubikon.pl www.hydropure.com.pl www.hydropure.com.pl www.stud.pam.szczecin.pl www.stud.pam.szczecin.pl www.bryk.plwww.bryk.plwww.woda.ovh.org www.woda.ovh.org www.kape.gov.pl www.kape.gov.pl www.sciaga.pl www.sciaga.pl www.portalwiedzy.onet.pl www.portalwiedzy.onet.pl www.mlyniec.gda.plwww.mlyniec.gda.plwww.egzamin.friko.pl www.egzamin.friko.pl www.greenworld.serwus.plwww.greenworld.serwus.plwww.google.pl www.google.pl

Twórcy:Twórcy:Oddział fizyczny projektu Oddział fizyczny projektu

„„Niezbadana moc kropli wody” Niezbadana moc kropli wody” Wykonawcy:Wykonawcy: Emilia ZiębaEmilia ZiębaPatryk SzklarzPatryk Szklarz