album zabierze cię w podróż szlakiem polskiej historii i cudów natury.

bezcenna wartość polskich zabytków i wyjątkowość ekosystemów zostały

docenione przez unesco – aż trzynaście obiektów wpisano na listę światowego

dziedzictwa przyrodniczego i kulturalnego.

sk

ar

by

n

at

ur

y

i

sz

tu

ki

sk

ar

by

n

at

ur

y

i

sz

tu

ki

polskas k a r b y n a t u r y i s z t u k i

polskaNAJPIEKNIESZE mIEJScA

Ponadtysiącletnia historia polskiego państwa istnieje w pamiąt-kach kultury materialnej. Ponieważ nasz kraj dotknęły różne kata-strofy historyczne, które znacznie uszczupliły dziedzictwo, warto na własne oczy zabaczyć zachowane zabytki architektury i tech-niki, poczynając od tych najstarszych, jak na przykład piastow-ski gród w Biskupinie lub renesansowy zamek Ogrodzieniec, po zabytki i budowle najmłodsze, jak na przykład Hala Stulecia we Wrocławiu.Niewiele jest w Europie krajów o tak zróżnicowanym krajobrazie, dlatego oprócz cennego dorobku kultury materialnej i intelektu-alnej jesteśmy dumni również z bogactwa dzieł tworzonych przez naturę, które rozsiane od Bałtyku aż po Tatry zachwycają turystów z całego świata.

NAJPIEKNIEJSZE mIEJScA

,

,

,

polska NAJPIEKNIEJSZE mIEJScA

,

CEN

a d

ETa

liC

zNa

24,9

5 zł

(w

ty

m 5

% V

aT

)ISBN 978-83-7845-440-3

S K A R B Y N A T U R Y I S Z T U K I

Letni krajobraz polskich Tatr

CUDA NATURY | polska

Wstęp 4

Arkadia 7

Bagna Biebrzańskie 8

Baranów Sandomierski 11

Białystok 12

Bielsko-Biała 15

Bieszczadzkie połoniny 16

Biskupin 18

Chochołów 21

Czerwone Wierchy 22

Długi Targ w Gdańsku 25

Dolina Kościeliska 26

Dolina Pięciu Stawów Polskich 29

Dolina Prądnika 30

Dolinki Krakowskie 33

Frombork 34

Groty Mechowskie 37

Janowiec 38

Jasna Góra 41

Kanał Elbląski 42

Kazimierz Dolny 45

Krakowski Rynek Główny 46

Krutynia 49

Książ 50

Lublin 53

Łańcut 54

Łebsko 57

Łopuszna 58

Malbork 61

Mierzeja Helska 62

Mierzeja Łebska 65

Morskie Oko 66

PolskaNaJpIĘkNIEJsZE

MIEJsCa

Ruiny zamku w Mirowie 4CUDA NATURY | spIs trEśCI

Okiennik Wielki 69

Ostrów Tumski we Wrocławiu 70

Plaże w Świnoujściu i Międzyzdrojach 73

Pobrzeża Motławy w Gdańsku 74

Podzamcze 77

Poznański Stary Rynek 78

Przełom Brdy 81

Przełom Dunajca 82

Pszczyna 85

Puszcza Białowieska 86

Rogalin 89

Rozlewiska Narwi 90

Sandomierz 93

Sokola Perć i Trzy Korony 94

Sopot 97

Szczeliniec Wielki i Błędne Skały 98

Śnieżka 101

Toruń 102

Trzęsacz 105

Ulica Piotrkowska w Łodzi 106

Warszawska Starówka 109

Wawel 110

Wdzydze 113

Wieliczka 114

Wielkie Jeziora Mazurskie 117

Wigry 118

Wodospad Kamieńczyka 121

Wrocławski rynek 122

Zakopane 125

Zamość 126

poNadtysIąClEtNIa hIstorIa polskIEgo państwa IstNIEJE w paMIątkaCh kultury

MatErIalNEJ, dlatEgo dZIEdZICtwo skarbów arChItEktury JEst NIEZwyklE bogatE

I różNorodNE. składaJą sIĘ Na NIEgo owIaNE lEgENdaMI starE ZaMCZyska,

MalowNICZE ruINy, potĘżNE twIErdZE, ElEgaNCkIE pałaCE I dworkI oraZ

urZEkaJąCE MagICZNą atMosfErą ZabytkowE starówkI. wśród pErEł polskICh

Zabytków MożNa podZIwIać dostoJNE MoNuMENtalNE gMaChy, śwIątyNIE

różNyCh wyZNań – kośCIoły, syNagogI, CErkwIE, Zbory I MECZEty – alE takżE

kaMEralNE ulICZkI, ZaułkI, plaCE I INNE ZakątkI CZaruJąCyCh MIastECZEk.

od Na JdawNIEJsZyCh CZasów Natur a JEst NIEwyCZErpaNyM źródłEM

fasCyNaCJI. NasI dalECy prZodkowIE drżElI prZEd JEJ potĘgą, NadawalI JEJ

wyMIar MEtafIZyCZNy I rElIgIJNy, tworZylI lEgENdy, któryMI tłuMaCZylI

NIEpoJĘtE ZJawIska, a takżE ksZtałty gór, drZEw CZy skał. prZyroda była

I JEst NatChNIENIEM dla artystów – poEtów, MalarZy, MuZyków, twórCów

fIlMowyCh I oCZywIśCIE fotografIków. a dla Nas JEst ZNakoMItą odskoCZNIą

od CywIlIZaCJI I CodZIENNośCI – ZapEwNIa ChwIlE wytChNIENIa, dostarCZa

wrażEń EstEtyCZNyCh, INspIruJE, roZbudZa wyobraźNIĘ I ZaChwyCa.

pr ZEdstawIoNE w  albuMIE MIEJsCa są ZaprosZENIEM do fasCyNuJąCEJ

fotografICZNEJ wyprawy sZlakIEM NaJpIĘkNIEJsZyCh, NaJsłyNNIEJsZyCh,

NaJdZIwNIEJsZyCh I NaJbardZIEJ INtryguJąCyCh Zakątków polskI.

wstĘp

Widok na Tatry ze szczytu Sokolicy w Pieninach

arkadIa

położENIE:

województwo łódzkie, gmina Nieborów, 6 km od Łowicza, nad rzeką Skierniewką.

Arkadia, której historia sięga 1778 roku, to jeden z najpiękniej-

szych i najlepiej zachowanych parków romantycznych w Polsce.

Nastrojowe alejki, wijący się serpentyną staw i malownicze

budowle rozsiane na pond 14-hektarowym terenie czynią to miejsce

idealnym miejscem do romantycznych przechadzek, rozmyślań, kontemplo-

wania sztuki i podziwiania natury. Taki też cel przyświecał założycielce

parku, księżnej Helenie z Przeździeckich Radziwiłłowej, żonie właściciela

pobliskiego Nieborowa. Nazwa Arkadia przywoływa-

ła mitologiczną sielską krainę szczęśliwości, swoisty

raj na ziemi.

Projekt założenia, dzieło Szymona Bogumiła Zuga,

powstawał przy znacznym udziale księżnej, która

upiększała swój ogród do końca życia, czyli do 1821

roku, zatrudniając wybitnych artystów epoki. Jej głó-

wną inspiracją był modny wówczas park angielski,

przypominający naturalny krajobraz z umiejętnie

wkomponowanymi budowlami rustykalnymi, a tak-

że stylizowanymi na gotyckie i antyczne. Nie mogło

w nim zabraknąć nastrojowych sztucznych ruin, tajemniczych zakątków

i ustronnych świątyń dumania.

Do najciekawszych budowli Arkadii zalicza się Świątynię Diany, wznoszącą

się nad stawem, Grotę Sybilli oraz Domek Gotycki z przyległą galerią, którą

tworzą ostrołukowe arkady. Równie malowniczo prezentuje się Łuk Grecki,

łączący się murkiem z Domem Murgrabiego, a także efektowny akwedukt

(rekonstrukcja) nad kanałem doprowadzającym wodę do stawu.

Warto także wspomnieć o drewnianym domku, w którym częstym

gościem była Maria Konopnicka – budynek należał do jej syna Jana.

8POLSKA | NaJpIĘkNIEJsZE MIEJsCa

Kotlina Biebrzańska, znana jako Bagna Biebrzańskie, to największy

w Polsce zespół torfowisk w szerokiej dolinie meandrującej rzeki

Biebrzy. Rozciąga się na obszarze o długości około 100 km i szero-

kości do 35 km. Większą część doliny zajmuje Biebrzański Park Narodowy

o powierzchni 59 223 ha – największy w Polsce i jeden z największych w Eu-

ropie. Bagna Biebrzańskie to bezcenna ostoja ptactwa wodno-błotnego.

W 1995 roku zostały wpisane na listę konwencji ramsarskiej o ochronie

obszarów wodno-błotnych.

W dolinie Biebrzy występują torfowiska niskie i le-

śne torfowiska wysokie, pomiędzy którymi znajdują się

mineralne wyniesienia zwane grądami. Tereny oddalo-

ne od ludzkich siedzib, zachowane w niemal dziewi-

czym stanie, to ostoje dzikich zwierząt. W rezerwacie

„Czerwone Bagno”, gdzie wytyczono kilka szlaków

pieszych i zbudowano platformę widokową, żyją m.in.

łosie, sarny, jelenie i wilki, a także bielik i orzeł przedni.

Biebrzańskie rozlewiska słyną w całej Europie jako

królestwo ptaków – występuje tam około 250 gatunków.

Wytyczono tu liczne szlaki, piesze i rowerowe, a podziwianie pięknych pa-

noram i obserwację ptaków ułatwiają platformy i wieże widokowe.

W położonej nad Biebrzą osadzie Osowiec-Twierdza, 5 km od Go-

niądza, znajduje się carska twierdza wzniesiona w latach 80. XIX wieku.

W jednym z czterech fortów działa muzeum. Oprócz murów i dział na

terenie twierdzy można zobaczyć gniazdującego tam bielika, a także unika-

towe rośliny – karaganę syberyjską i parczelinę trójlistkową – które zostały

niegdyś przywiezione przez rosyjskich żołnierzy.

położENIE:

województwo podlaskie, dolina Biebrzy.

bagNa bIEbrZańskIE

9 POLSKA | NaJpIĘkNIEJsZE MIEJsCa

położENIE:

miasto w województwie podkarpackim, nad Wisłą i jej prawym dopływem Babulówką,15 km od Tarnobrzega.

Zamek w Baranowie Sandomierskim to jedna z najpiękniejszych

siedzib magnackich w Polsce. W swych długich, sięgających śre-

dniowiecza dziejach (był wówczas rycerskim dworem obron-

nym) wiele razy zmieniał właścicieli, wygląd i charakter. Należał kolejno

do rodzin Baranowskich, Leszczyńskich, Wiśniowieckich, Sanguszków,

Lubomirskich, Małachowskich, Potockich i Krasickich, a ostatnim właści-

cielem był Feliks Dolański.

Ze względu na podobieństwa architektoniczne,

zwłaszcza efektowny arkadowy dziedziniec, pałac czę-

sto nazywa się „małym Wawelem”. Trzykondygnacyj-

na budowla w typie palazzo in forteca wznosi się na

planie prostokąta. Jej naroża zdobią cztery okrągłe

baszty, a środek frontowej ściany prostokątna wieża

z bramą wejściową, przez którą wchodzi się na uroczy

wewnętrzny dziedziniec otoczony z trzech stron dwu-

kondygnacyjnymi krużgankami.Uwagę przyciągają fan-

tazyjne maszkarony na cokołach wspierających arkady.

Obecny, późnorenesansowy kształt budowli to

efekt przebudowy przeprowadzonej na przełomie XVI i XVII wieku przez

Leszczyńskich, ówczesnych właścicieli. Prawdopodobnie proje ktantem był

któryś z architektów z kręgu Santiego Gucciego. Pod koniec XVII wieku

między dwoma basztami przy skrzydle zachodnim powstała galeria obra-

zów, wsparta na otwartych arkadach parteru – dzieło znanego architekta

Tylmana z Gameren, który zmodernizował także elewacje i zaprojektował

dekoracje stiukowe, które można podziwiać w Galerii Tylmanowskiej.

Pałac otacza ogród w stylu francuskim, z tarasami, fontannami oraz

starannie utrzymanymi ozdobnymi krzewami.

baraNów saNdoMIErskI

12POLSKA | NaJpIĘkNIEJsZE MIEJsCa

bIałystok

Białystok wraz z okolicznymi dobrami należał niegdyś do książąt

litewskich. W 1661 roku Sejm Rzeczpospolitej przyznał białostockie

dobra Stefanowi Czarnieckiemu za zasługi w wojnach ze Szweda-

mi, ten zaś przekazał Białystok wraz z zamkiem córce Aleksandrze, która

poślubiła Jana Klemensa Branickiego. To właśnie on przekształcił niewielki

zamek w pełną przepychu rezydencję, nazywaną często Wersalem Podlasia.

Nad przebudową czuwał znany na ziemiach polskich architekt pochodzący

z Utrechtu, Tylman z Gameren. Kolejna poważniejsza

rozbudowa nastąpiła w XVIII wieku.

Pałac Branickich to jedna z najpiękniejszych i najle-

piej zachowanych rezydencji magnackiej czasów saskich.

Nazywana Wersalem Podlasia budowla jest znakomi-

tym przykładem późnego baroku w architekturze.

W czasach największej świetności rezydencja Bra-

nickich składała się z pałacu i przylegających do niego

ogrodów (w stylu francuskim i angielskim), zwierzyń-

ców oraz zespołu zabudowań: pomarańczarni, arse-

nału, stajni, wozo wni, pawilonów ogrodowych i domu

ogrodnika. Słynęła jako prężne ognisko kultury – była jednym z najświet-

niejszych dworów w ówczesnej Polsce, przyciągającym wiele znakomi-

tości: poetów, malarzy i koronowane głowy. Częstym gościem bywał tu

król Stanisław August Poniatowski.

Pałac miał własny teatr, dworską orkiestrę , a nawet zespół baletowy,

a na gościnne występy zapraszano tu zagraniczne sławy.

Dziś rezydencja jest siedzibą władz Akademii Medycznej, ale turyści

mogą zwiedzać ogród, hol i klatki schodowe, aulę i pozostałe pomieszcze-

nia za zgodą gospodarzy obiektu.

położENIE:

stolicą województwa podlaskiego, miasto nad rzeką Białą.

13 POLSKA | NaJpIĘkNIEJsZE MIEJsCa