Reklama zewnętrzna w krajobrazie Głównego Miasta w Gdańsku

Wojciech DąbrowskiMariusz Kistowski

Uniwersytet GdańskiKatedra Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska

PROGRAM PREZENTACJI• Schemat postępowania badawczego.• Uwarunkowania lokalizacji nośników reklamowych.• Kryteria inwentaryzacji i typologii nośników

reklamy• Wyniki inwentaryzacji nośników reklamowych.• Podział i cechy nośników reklamowych.• Zagęszczenie nośników reklamowych.• Kryteria i wyniki oceny intensywności wizualnego

oddziaływania nośników reklamowych.• Oddziaływanie nośników reklamowych a polityka

przestrzenna samorządu.• Wnioski – rekomendacje.

Określenie kryteriów inwentaryzacji i typologii nośników reklamowych

Określenie lokalizacji obiektów o szczególnej wartości historyczno-

kulturowej

Ustalenia mpzp doty-czące umieszczania

nośników reklamowych

Kartowanie terenowe nośników reklamowych

Określenie kryteriów oceny intensywności wizualnego oddziaływania nośników reklamowych

Ocena intensywności wizualnego oddziały-

wania nośników reklamowych

Analiza zgodności lokalizacji nośników rekla-mowych z ustaleniami planów miejscowych

Ocena intensywności oddziaływania z uwz-ględnieniem obiek-któw o szczególnej

wartości hist.-kultur.

SCHEMAT POSTĘPOWANIA BADAWCZEGO

UWARUNKOWANIA LOKALIZACJI NOŚNIKÓW REKLAMY

•struktura funkcjonalno -przestrzenna miasta•stopień zachowania i zakres ochrony wartości historyczno-kulturowych•polityka przestrzenna samorządu miasta•poziom rozwoju cywilizacyjnego społeczności lokalnej

KRYTERIA INWENTARYZCJI I TYPOLOGII NOŚNIKÓW REKLAMYW celu określenia rodzajów nośników reklamy wykorzystano:

•Opracowanie Izby Gospodarczej Reklamy Zewnętrznej, 2011, Zasady funkcjonowania nośników reklamy w przestrzeni publicznej (on line),•Zarządzenie nr 961/2007 Prezydenta miasta stołecznego Warszawy z dnia 14 listopada 2007 w sprawie określenia szczegółowych wskazań umieszczania reklam i informacji wizualnej w Warszawie …

Dla każdego nośnika reklamy określono następujące cechy:•powierzchnia reklamowa•wysokość umieszczenia (ekspozycji)•występowanie podświetlenia•występowanie stylizacji•stopień przesłonięcia elewacji przez reklamę

KRYTERIA INWENTARYZCJI I TYPOLOGII NOŚNIKÓW REKLAMY

Powierzchnia reklamowa•małe (<3 m2)•średnie (3-9 m2)

•standardowe - duże (9-18 m2)•wielkie (>18 m2)

Wysokość umieszczenia 0) parter1)I piętro2)II piętro3)III piętro4)IV piętro5)V piętro

Występowanie podświetleniaTAK / NIE

Występowanie stylizacjiTAK / NIE

Stopień przesłonięcia elewacji•mały (<50%)•średni (50-90%)•całkowity (>90%)

WYNIKI – KARTOWANIE NOŚNIKÓW REKLAMOWYCH

Kartowanie przeprowadzono

we wrześniu 2011 roku

WYNIKI – KARTOWANIE NOŚNIKÓW REKLAMOWYCH

Na badanym obszarze o powierzchni około 0,5 km2 zidentyfikowano 4245

indywidualnych nośników reklamowych

WYNIKI – OPRACOWANIE BAZY DANYCH NOŚNIKÓW REKLAMY

WYNIKI – TYPOLOGIA I CECHY NOŚNIKÓW REKLAMOWYCH

Struktura rodzajowa nośników reklamowych

Szyldy banerowe (993)

Plakaty (976)

Naklejki (609)

Banery (319) Szyldy sema-

forowe (284)

Parasole ogródków gastronom. (227)

Koziołki (234)

Szyld-napis (165)

Billboardy (18)

WYNIKI – TYPOLOGIA I CECHY NOŚNIKÓW REKLAMOWYCHPowierzchnia nośników reklamowych

Wysokość ekspozycji nośników reklamowych:Parter – 3939 (93%)I piętro – 204 (5%)II piętro – 65 (1,5%)III piętro – 15 (0,3%)V piętro – 21 (0,5%)

Podświetlonych było 314 (7,4%) nośników.Stylizowane były 34 (1%) nośniki.

WYNIKI – ZAGĘSZCZENIE NOŚNIKÓW REKLAMOWYCH

Zagęszczenie nośników w ujęciu powierzchniowym

wynosiło 2 m2 nośnika /1 ar

Stopień koncentracji (sztuk/ha)

Niski (0-54)

Średni (55-108)

Duży (109-161)

Bardzo duży (162-215)

Największa koncentracja nośników reklamy przy ulicach:

• Długiej (431), •Ogarnej (369), •Szerokiej (337), •Św. Ducha (327), •Piwnej (323)

•Długim Targu (311)

Zagęszczenie nośników w ujęciu ilościowym wynosiło

0,85 nośnika /1 ar (10x10 m)

KRYTERIA I WYNIKI OCENY INTENSYWNOŚCI WIZUALNEGO ODDZIAŁYWANIA NOŚNIKÓW REKLAMY

Kryteria oceny oddziaływania

Intensywność oddziaływania

(punkty)

Brak/znikoma (0-55,1)

Niska (55,11-162,5)

Znacząca (162,51-270,9)

Wysoka (270,9-418,97)

WYNIKI – OCENA INTENSYWNOŚCI WIZUALNEGO ODDZIAŁY-WANIA Z UWZGLĘDNIENIEM LOKALIZACACJI ZABYTKÓW

Najintensywniejsze oddzia-ływanie nośników reklamy

na historyczny krajobraz Głównego Miasta

występowało przy ulicach:• Długiej

•Długim Targu•Tkackiej•Piwnej•Pańskiej

•Targu WęglowymZnaczące oddziaływanie nośników

dotyczyło również fragmentów ulic:

• Ogarnej•Św. Ducha

•Nabrzeża Motławy

POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA DOTYCZĄCA NOŚNIKÓW REKLAMY Pokrycie obszaru badań miejscowymi

planami zagospodarowania przestrzen-nego •mpzp 1110 (2003) – dopuszczal-

na instalacja nośników reklamy tylko na obsz. o funkcji mieszkal. –usług. i usługowej w postaci tradycyjnych tablic informacyj-nych oraz szyldów wskazujących na rodzaj działalności; pozostałe funkcje – reklamy zakazane •mpzp 1120 (2005) – możliwość tym-

czasowych konstrukcji na okres do 28 dni, stanowiących bazę dla reklam. Dopuszczona instalacja reklam tylko na elewacjach budynków o przezna-czeniu usługowym. Treść reklam nie musi być związana ze świadczonymi w nich usługami.

POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA DOTYCZĄCA NOŚNIKÓW REKLAMY Pokrycie obszaru badań miejscowymi

planami zagospodarowania przestrzen-nego

•mpzp 1139 (2007) – zakaz lokali-zacji nośników reklamowych (nie dotyczy działki ABW, która jest terenem zamkniętym).

•mpzp 1156 (2002) – dopuszcza się nośniki reklamowe powyżej 0,5 m2, z zastrzeżeniem, iż muszą one stanowić spójną część projektu elewacji.

•mpzp 1119 (2002) – możliwa loka-lizacja nośników bez ograniczeń powierzchniowych, lecz tylko w postaci tradycyjnych szyldów i tablic informujących o działalności.

•mpzp 1165, 1166, 1167, 1168 (2011) – możliwa lokalizacja nośników tylko w postaci tradycyjnych szyldów i tablic infor-mujących o prowadzonej działalności o powierzchni nie większej niż 0,5 m2.

WNIOSKI – REKOMENDACJEW świetle badań z września 2011 roku, Główne Miasto w

Gdańsku należało do obszarów miasta cechujących się wysokim natężeniem oddziaływania reklamy zewnętrznej.

Przestrzenne zróżnicowanie tego oddziaływania na Głównym Mieście jest bardzo duże i wydaje się zależeć bardziej od

zróżnicowania struktury funkcjonalnej i użytkowej obszaru niż od ustaleń planów miejscowych dotyczących możliwości

ekspozycji reklamy zewnętrznej. Zinwentaryzowane reklamy zewnętrzne przyczyniały się do

wzrostu chaosu przestrzennego, ze względu na brak spójności przekazu reklamowego oraz brak logiki w jego rozmieszczeniu

i natężeniu. Potęguje to wizualną dysharmonię elementów unikatowego krajobrazu kulturowego Głównego Miasta.

Dotychczas głównym stosowanym instrumentem lokalizacji reklamy zewnętrznej była lokalna polityka przestrzenna,

wyrażona w formie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, jednak skuteczność jej

egzekwowania na badanym obszarze jest ograniczona.

W latach 2011-13 miasto Gdańsk – dostrzegając problem negatywnego oddziaływania reklamy zewnętrznej – podjęło

inne działania, wśród których znalazły się:•utworzenie Referatu Estetyzacji Miasta w Wydziale Urbanis-tyki, Architektury i Ochrony Zabytków (od 1 września 2011 r.).•wydanie Zarządzenia Nr 459/12 Prezydenta miasta Gdańska z 28 03.2012 r. w sprawie upoważnienia do usuwania obiektów, umie-szczanych bezprawnie na nieruchomościach stanowiących włas-ność Gminy Miasta Gdańska oraz własność Skarbu Państwa …..•pośrednio, ogłoszenie konkursu na katalog mebli miejskich, two- rzących listę standardowych obiektów małej architektury.

WNIOSKI – REKOMENDACJE

Nadal jednak, realna skuteczność tych działań – wyrażona poprawą jakości krajobrazu kulturowego - wydaje się ograniczona. www.trojmiasto.pl (2014)

WNIOSKI – REKOMENDACJEW aspekcie badawczym (inwentaryzacyjnym) wskazane jest:•prowadzenie monitoringu reklamy zewnętrznej na Głównym

Mieście (np. w cyklu dwuletnim), służące ocenie zmian jej wizualnego odziaływania .

•prowadzenie monitoringu i oceny wizualnego oddziaływania reklamy zewnętrznej na innych obszarach Gdańska (np. w Oliwie i sąsiedztwie wybranych tras komunikacyjnych), w

celu porównania Głównego Miasta z sytuacją tych obszarów. W aspekcie aplikacyjnym (operacyjnym) zalecić można:

•sformułowanie i wprowadzenie spójnej polityki przestrzen-nej dla Głównego Miasta, wynikającej z kompleksowej strategii ochrony krajobrazu Gdańska, uwzględniającej

problematykę lokalizacji reklamy zewnętrznej.•adaptację formy i innych cech reklam do warunków Główne-go Miasta, polegającą na ich stylizacji opartej na sformalizo-wanych i zobiektywizowanych kryteriach, przygotowanych przez zespół specjalistów (historycy architektury i urbanistyki, estetycy, plastycy, designerzy miejscy, artyści – rzemieślnicy).