Skały i minerały

• Minerał – pierwiastek lub związek chemiczny,

powstały w przyrodzie w sposób naturalny,

jednorodny pod względem chemicznym i fizycznym,

dający się opisać wzorem chemicznym.

Minerały w większości mają budowę krystaliczną

Erytryn – kwiat kobaltowy

Malachit

Piryt

Hematyt

Złoto

Granat

Azuryt

Azuryt z malachitem

Ametyst

Kwarc

Fluoryt

Jaskinia Kryształowa w Naica (Meksyk) -

Gips

• Na świecie występują też substancje

mineralne nie krystaliczne:

• Bursztyn

• Ozokeryt (wosk ziemny)

• Ropa naftowa

• Gaz ziemny

• Minerały rozpoznajemy według cech

fizyko-chemicznych:

• gęstość

• barwa

• twardość

• przełam

Twardość minerałów w skali

Mohsa

1. Talk Mg2 (OH)2Si4O10

2.Gips (CaSO4* 2H2O)

3. Kalcyt Ca CO3

4. Fluoryt CaF2

5. Apatyt Ca2F(PO4)5

6. Ortoklaz K(AlSi3O5)

7. Kwarc SiO2

8. Topaz (AlF)2SiO4

9. Korund Al2O3

10.Diament C

Skała

• Skała – zbiór minerałów

jednorodnych i różnorodnych,

powstałych we wnętrzu ziemi.

CYKL SKAŁOTWÓRCZY

KLASYFIKACJA SKAŁ

• Magmowe

• Osadowe

• Metamorficzne

Skały magmowe • Materia gromadzona w górnym płaszczu Ziemi. Jest

gorąca, plastyczna i płynna – nazywana jest

magmą.

• Skały magmowe dzielimy na:

• Głębinowe – skały których stygniecie i krystalizacja

odbywają się pod powierzchnią Ziemi. Proces ten

zachodzi powoli, powstałe w jego wyniku kryształy

są wyraźnie widoczne a skały te nazywamy

jawnokrystaliczne

• Wylewne (wulkaniczne) – powstają kiedy magma

wydostaje się na powierzchnię Ziemi. Zastyga

bardzo szybko, a kryształy nie zdążą się

wykształcić. Maja budową skrytokrystaliczną

Magmowa głębinowa

jawnokrystaliczna

Granit

Magmowa wylewna

skrytokrystaliczna

Bazalt

Skały magmowe

Skały magmowe

Porfir Andezyt

Skały osadowe

• Powstają:

• Z okruchów skał w wyniku procesów

wietrzenia – okruchowe

• Z obumarłych roślin i zwierząt – organiczne

• Z wytrącania się roztworów wodnych -

chemiczne

Skały okruchowe

Przykłady skał okruchowych

Przykłady skał osadowych pochodzenia

organicznego

Wapień

Kreda

Przykłady skał osadowych pochodzenia

chemicznego

Gips

Sól kamienna

Siarka

Skały metamorficzne

Powstają w wyniku przeobrażenia skał magmowych lub

osadowych w warunkach wysokiego ciśnienia i

temperatury

Przeobrażenie następuje gdy ukształtowane już skały

pogrążają się w głębi Ziemi przy zderzaniu się płyt

litosfery (metamorfizm regionalny) lub przez kontakt z

magmą lub gorącymi gazami w głębi Ziemi lub w strefach

wulkanicznych(metamorfizm kontaktowy)

Przykłady skał metamorficznych

Wapień

metamorfizm

marmur

Przykłady skał metamorficznych

granit

metamorfizm

gnejs

Przykłady skał metamorficznych

Piaskowiec+metamorfizm = łupek

Podsumowanie

SKAŁY + zbiór minerałów

magmowe

Wylewne

bazalt

porfir

andezyt

Głębinowe

granit

osadowe

Okruchowe

Piasek – piaskowiec

Żwir – zlepieniec

Muł – mułowiec

Less

Organiczne

węgiel kamienny

wapień

Chemiczne

sól kamienna

siarka, gips

metamorficzne gnejs, marmur, eklogit