Skały budują ce Ziemię

Minerały

Minerał – pierwiastek lub związek chemiczny

powstał y w przyrodzie w sposób naturalny,

jednorodny pod względem chemicznym i fizycznym.

Minerał y w większości mają budowę krystaliczną.

Minerały

Erytryn – kwiat kobaltowy

Minerały

malachit

Minerały

piryt

Minera ły

złoto

Minerały

granat

Minerały

Azuryt

Minerały

Ametyst

Minerały

Na ś wiecie występują też

substancje mineralne (ciała niekrystaliczne)

takie jak:

bursztyn

ozokeryt (wosk ziemny)

ropa naftowa

gaz ziemny bursztyn

Minerały

Minerały rozpoznajemy według

charakterystycznych właściwości fizycznych:

v gęstość

v barwa

v twardość

Minerały

Do rozpoznawania twardości minerałów

słu ży skala Mohsa.

Jest to dziesięciostopniowa skala,

którą wyznaczają minerały wskaźnikowe.

Twardość minerałów w skali Mohsa

1. Talk 2 2 4 10 Mg (OH) Si O

Twardość minerałów w skali Mohsa

2. Gips CaSO 4 2 . 2H O

Twardość minerałów w skali Mohsa

3. Kalcyt CaCO 3

Twardość minerałów w skali Mohsa

4. Fluoryt CaF 2

Twardość minerałów w skali Mohsa

5. Apatyt Ca 5 4 5 F(PO )

Twardość minerałów w skali Mohsa

6. Ortoklaz 3 8 K[AlSi O ]

Twardość minerałów w skali Mohsa

7. Kwarc SiO 2

Twardość minerałów w skali Mohsa

8. Topaz (AlF) 2 4 SiO

Twardość minerałów w skali Mohsa

9. Korund Al 2 3 O

Twardość minerałów w skali Mohsa

10. Diament C

Skały

Skała – jest to skupisko minerałów jednorodnych lub

różnorodnych, powstał ych w naturalnych procesach we

wnętrzu Ziemi lub na jej powierzchni.

Gdy skała składa się głównie z jednego minerału np.

wapnia, gipsu mówimy ż e ma budowęjednorodną

natomiast gdy w jej skład wchodzi kilka minerałów jak

np. w przypadku granitu, mówimy, że ma budowę

różnorodną czyli złożoną.

Klasyfikacja skał

Magmowe: Osadowe: qgłębinowe qokruchowe

qwylewne qpochodzenia organicznego

qpochodzenia chemicznego

Metamorficzne

Cykl skałotwórczy

Skały magmowe

Materia zgromadzona w górnej części płaszcza Ziemi

Jest gorąca i plastyczna, a nawet płynna. Nazywamy jąmagmą

Skał y magmowe powstały w wyniku jej krystalizacji.

Skał y magmowe dzielimy na:

Głębinowe – to skały których (wulkaniczne)

stygnięcie i krystalizacja powstają kiedy magma

odbywały się pod powierzchnią

Ziemi. Ponieważ proces ten zachodził

powoli, powstałe w jego wyniku

kryształy są zwykle dobrze

wykształcone i wyraźnie widoczne. Mają budowę skrytokrystaliczną.

Maj ą budowę jawnokrystaliczną

Wylewne –

wydostanie się na powierzchnię

Ziemi. Zastyga wtedy bardzo

szybko i dlatego kryształy nie

zdążą się wykształcić.

Przykłady ska ł magmowych

głębinowe

Granit

Występowanie granitu

granit

granit

granit

granit

Przykłady ska ł magmowych

wylewne

Bazalt

Występowanie bazaltu

bazalt bazalt

bazalt

bazalt

Przykłady skał magmowych

wylewne

Porfir

Występowanie porfirów

porfir

porfir

Przykłady skał magmowych

wylewne

Andezyt

Występowanie andezytów

andezyt

Skały osadowe

Powstają :

1. z okruchów innych skał (procesy wietrzenia) = okruchowe

2. z obumarłych roślin i zwierząt = organiczne

3. wytrącają się z roztworów wodnych = chemiczne

Przykłady ska ł osadowych

Przykłady ska ł osadowych

okruchowe

Występowanie piasków, żwirów i mułów

żwir

piasek

piasek

żwir żwir

żwir

muł

piasek

muł

żwir

piasek

żwir

żwir

piasek

żwir

muł

piasek

żwir

piasek piasek

żwir

żwir

piasek muł

muł

piasek

muł

żwir

żwir

żwir żwir

Występowanie piaskowców i zlepieńców

zlepieniec

piaskowiec

piaskowiec piaskowiec

piaskowiec

zlepieniec piaskowiec

Przykłady ska ł osadowych

Pochodzenia organicznego

wapień

Występowanie wapieni

wapień wapień wapień

wapień

wapień

Przykłady skał osadowych

Pochodzenia organicznego

Wapień muszlowy

Występowanie wapienia muszlowego

wapień

muszlowy

Przykłady skał osadowych

Pochodzenia organicznego

Kreda

Występowanie kredy

kreda

kreda

Przykłady ska ł osadowych

Pochodzenia organicznego

Węgiel kamienny

Wyst ępowanie węgla kamiennego

węgiel

kamienny

węgiel

kamienny

węgiel

kamienny

Przykłady skał osadowych

Pochodzenia chemicznego

Gips

Występowanie gipsu

gips

gips

Przykłady skał osadowych

Pochodzenia chemicznego

Sól Kamienna

Występowanie soli kamiennej

sól kamienna

sól kamienna

sól kamienna

sól kamienna

Przykłady ska ł osadowych

Pochodzenia chemicznego

Siarka

Występowanie siarki

siarka

Skały metamorficzne

Powstają ze skał magmowych lub osadowych

w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury.

Przeobrażenie następuje gdy ukształtowane już

skały pogrążają si ę wgłębiach Ziemi - przy

zderzaniu płyt(metamorfizm regionalny) lub

przez kontakt z magmą lub gorącymi gazami w

g łębi Ziemi (metamorfizm kontaktowy).

Przykłady skał metamorficznych

Marmur

Przykłady skał metamorficznych

metamorfoza

marmur

wapień

Wyst ępowanie marmuru

marmur

marmur

marmur

Przykłady skał metamorficznych

Gnejs

Przykłady skał metamorficznych

granit metamorfoza gnejs

Wyst ępowanie gnejsu

gnejs gnejs

gnejs

gnejs

Podsumowanie

ska ły magmowe metamorficzne

osadowe

Okruchowe

piasek, piaskowiec

ż wir, zlepieniec

Wylewne Głębinowe

bazalt granit

porfir

andezyt

muł, mułowiec

Chemiczne

sól kamienna

gips, siarka

Organiczne

wapień skalisty

wapień muszlowy

węgiel kamienny

gnejs, marmur