SKALA MAPYSkala – stosunek odległości na mapie do odpowiadającej jej odległości w terenie. Skala najczęściej wyrażona jest w postaci ułamka 1:S, np. 1:10 000, co oznacza, że każda dowolna odległość na mapie jest np. 10 000 razy mniejsza niż w terenie, albo mówiąc inaczej 1 cm na mapie odpowiada 10 000 cm w terenie.

Skala mapy wyrażona poprzez podziałkę liniową

Skala liczbowa: skala zapisana za pomocą ułamka np. 1:200 000

Skala mianowana: 1cm-2km, 1cm-2000m lub 1cm-200 000 cm. Zapisanie skali liczbowej w postaci mianowanej ułatwia czytanie odległości na mapie.

Podziałka liniowa: czyli w formie podziałki. Jest to graficzne przedstawienie skali mapy, ułatwiające szybkie odczytywanie orientacyjnych odległości na mapie.

Przechodzenie z podziałki liniowej na skalę mianowana:Należy po obu stronach podziałki liczbowej dodać te same jednostki

odległości tzn. centymetry:1:200 000

1cm-200 000cmNastępnie zamieniamy 200 000 cm na większe jednostki odległości: metry lub

kilometry:1cm-2000m

1cm-2km

Przechodzenie z skali mianowanej na skalę liczbową:Należy doprowadzić skalę mianowaną do postaci w której po obu stronach

będą te same jednostki:1cm-2km

1cm-2000m1cm-200 000cm

Następnie opuszczamy nazwy jednostek:1:200 000

1. Mając skalę liczbową, dopisz jednostki przy obu liczbach:

Skala liczbowa: 1: 500 000, odpowiada skali mianowanej

1 cm - 500000cm. 2. Zamień cm na m, dzieląc liczbę z prawej strony przez 100 ( bo 1 m to 100 cm)

500 000: 100 = 5 000m 3. Otrzymany wynik zamień na kilometry dzieląc przez 1000 ( bo 1 km to 1000 m)

5 000: 1000= 5km 4. Zapisz skalę mianowaną

1cm - 5km 5. Utwórz podziałkę liniową

Pierwszy odcinek o długości 1 cm podziel na 10 części, co 1 mm Zapisz nad znakami podziału kolejno wartości: 5, 0, 10, 15, za ostatnią liczbą napisz

jednostkę km

Mając już podziałkę liniową, można utworzyć skalę liczbową i mianowaną. Przekształcamy je w podobny sposób, ale w odwrotnej kolejności. Zamieniając jednostki należy pamiętać, by wykonać mnożenie przez odpowiednie wartości a nie dzielenie!

Zadania na przeliczanie skaliZadania na przeliczanie skaliPrzeliczanie jednostek Przy rozwiązywaniu zadań ze skali mapy konieczne jest przeliczenie jednostek długości, bądź powierzchni. Warto więc pamiętać, że: Przy jednostkach odległości:1 m→ 100 cm→1.000 mm.1 km→1.000 m→100.000 cm→1.000.000 mm.Przy jednostkach powierzchni:1 m2→ 10.000 cm2→1.000.000 mm2

1 km2→100 ha→ 10.000 a→ 1.000.000 cm2→1.000.000.000.000 mm2

1 ha→10.000m2→100.000.000cm2→10.000.000.000 mm2

1 a→100m2→1.000.000 cm2→1.000.000.000 mm2

Zamień skalę liczbową 1: 5 000000 na skalę mianowaną.

1cm - 5 000000cm / 100 ( dzielimy przez 100)

1cm - 50 000 m / 1000 ( dzielimy przez 1000)

1cm - 50 km

Czyli 1 cm na mapie odpowiada 50 km w terenie.

Oblicz odległość danego odcinka w terenie, jeżeli na mapie w skali 1:150.000 wynosi ona9 cm.

Dana jest odległość na mapie, oraz skala mapy, należy obliczyć odległość w terenie. W pierwszej kolejności układamy proporcję z wykorzystaniem skali mapy i danej

odległości na mapie.

Skala mapy:  1:150.000

czyli 1 cm na mapie odpowiada 150.000 cm w terenie, a więc:

1 cm-  1,5 km

9 cm-   X Pamiętajmy, że odległości na mapie trzeba wpisać zawsze pod odległościami na

mapie, czyli tutaj 9 cm wpisujemy pod 1 cm. Teraz wykonujemy działanie na podstawie proporcji (tzw. mnożenie na krzyż).

9 *1,5/1=13,5 km Odp. Odległość w terenie wyniesie 13,5 km.

  Odległość w terenie wynosi 3000 km Ile wynosi ona na mapie w skali 1:

10 000000?

Musimy znaleźć odległość na mapie. Układamy więc proporcję, w pierwszej linijce wykorzystujemy skalę mapy:

1 cm- 10 000000 cm (zamieniamy na kilometry odcinając pięć zer,

1 cm-100 km

X  -  3000 km X tym razem po lewej stronie, gdyż odległość na mapie zapisujemy

zawsze pod odległością na mapie. Po wyliczeniu otrzymamy

3000 * 1 / 100=30 cm.

 Odp. Odległość na mapie wyniesie 30 cm.

Oblicz skalę mapy, jeżeli rzeka od długości 35 km ma na niej długość 7 cm

 

Układamy odpowiednią proporcję. Ustalmy najpierw taką samą jednostkę, czyli zamieniamy km na cm

7 cm na mapie odpowiada 3 500000 cm w terenie ( dodajemy 5 zer), szukamy skali, a więc pytamy ilu centymetrom w terenie odpowiada 1 cm

na mapie.

7 cm- 3 500000 cm

1 cm – X

Obliczamy proporcje: 1 * 3 500000 / 7=500.000

  Odp. Skala mapy wynosi 1:500000