8/2/2019 SIM Mimoza

1/52

Trendet e SIM

8/2/2019 SIM Mimoza

2/52

8/2/2019 SIM Mimoza

3/52

Sistemi Informatik i Zyres(SIZ)

Office Information Systems(OIS)

8/2/2019 SIM Mimoza

4/52

Sistemi Informatik i ZyresOffice Information Systems

- integrimin e veglave dhe teknikave t ndryshme tkomunikimit dhe t prpunimit t t dhnave dhe

- mundson menaxhimin m t leht t punve.

Trendet atkuale t SIM kan t bjn me

integrimin e softverve siq jan: procesuesit etekstit, spreadsheets, BDH , mjetet e komunikimitetj.

8/2/2019 SIM Mimoza

5/52

- prkrah punt e prditeshme (day-to-day office

work) ne zyre*.

- prdor kompjutert pr t automatizuar puntrutinore t cilat kryhen n zyre.

- iu mundson njerzve t cilt punojn punadministrative n zyre dhe jasht saj t mbledhin,transformojn, deponojne dhe kmbejninformatat e nevojshme n punn e tyre.

*) njihen edhe si Sisteme te Automatizimit te punesne Zyre (Office Automation Systems-OAS)

8/2/2019 SIM Mimoza

6/52

Prparsit e OIS jan:

Rritjen shpejtsis s transmetimit tinformatave, Rritjen e vllimit t informatave, baz m t mir informatike , shrbime m t mira, prmirsim t ouptuteve, Rritjen e cilsis s informatave dhe

prmirsimin e cilsis s vendimeve, eleminimin e redundancs.

8/2/2019 SIM Mimoza

7/52

Siguron prezentim m t mir tinformatave,

transparenc dhe komunikim m t mir

Rritje t motivimit dhe kreativitetit,

Shpenzime m t ulta t infrastrukturs

8/2/2019 SIM Mimoza

8/52

N OIS, ekrani paraqet desktop-in elektronik

n t cilin jan t vendosura objektet epuns

.t prezentuara n mnyr grafike me ikona

dhe mund t prdoren nga shfrytezuesit..

Shfrytzuesit mund t krijojn, ndryshojn dheprintojn dokumente.

8/2/2019 SIM Mimoza

9/52

softvert baz siq jane : kalkulatori, ora,note pad, kalendari personal etj. ofrojnsherbime pr kryerjen e puns n zyre.

8/2/2019 SIM Mimoza

10/52

Sistemet pr procesimin e transakcioneve (SPT)

Trasaction Processing Systems (TPS)

8/2/2019 SIM Mimoza

11/52

TPS Lloji m i vjet i SI (vitet 50-ta)- departamenti i

kontabilitetit Deri 1980, njihen me emrin: Data Processing

Systems- DPS

TPS - sistem i cili proceson informata lidhurme transakcionet afariste n nj organizat.

TPS e furnizon SIM me informata tnevojshme n situatat kur mund t vie deri

te problemet.

8/2/2019 SIM Mimoza

12/52

Qllimet e TPS jan:

1) t mbledhe dhe procesojt dhna lidhurme ngjarjet afariste

2) t siguroj informata t nevojshme lidhurme aktivitetet ditore afariste,

3) sherbene si BDH pr SI n nivelet e lartat cilat i prdorin menaxhert n njorganizat

8/2/2019 SIM Mimoza

13/52

Aktitektura e TPS

1) arkitektura e procesimit t fajlave (fileprocessing architecture)

2) arkitektura e procesimit on-line (on-lineprocessing architecture)

3) arkitektura e procesimit t BDH(database processing architecture)

8/2/2019 SIM Mimoza

14/52

PAUZ!

8/2/2019 SIM Mimoza

15/52

Sistemet pr mbshtetje t vendimeve (SMV)

Decision Support Systems (DSS)

8/2/2019 SIM Mimoza

16/52

DSS - nnsistem i SIM

Shprehja DSSnj bashksi t sistemevet cilat e prkrahin procesin e marrjes svendimeve(Davis&Olson)

bashksi e veglave kompjuterike tintegruara, t cilat kombinojn t dhnat memodelet e marrjes s vendimeve dheprdoren pr zgjidhjen e problemeve gjysm

t strukturuara dhe jo t strukturuara (autortjer).

8/2/2019 SIM Mimoza

17/52

DSS - zakonisht prdoret pr t prkrahurzgjidhjen e problemeve q paraqiten rall, kunjohurit lidhur me disa aspekte t procesit tmarrjes se vendimeve jan t njohura, por

lidhur me aspektet tjera njohurite jan m tvogla.

8/2/2019 SIM Mimoza

18/52

DSSe lejon marrsin e vendimeve t

testoj alternativat gjat procesit t marrjess vendimeveDSSe ndihmon menaxherin:

- t identifikoje dhe t organizojinformatat e nevojshme

- t analizoj dhe transformoj ato

- t zgjedh modelin e prshtatshm- t zbatoj at model

- t analizoj rezultatet e fituara

8/2/2019 SIM Mimoza

19/52

DSS@ karakter interaktiv,@ trheq vemendjen e menaxheritlidhur me t dhnat t cilat jan t

rndsishme,@ krkon reaksionin e menaxherit@ shpjegon rezultatet e fituara

@ analizn e ndieshmris s modelit

8/2/2019 SIM Mimoza

20/52

DSSsiguron prkrahje pr:

- kontrollin operacional,

- kontrollin menaxherial dhe- planifikimin strategjik.

E ndihmon menaxherin t zgjedh mnyrne vendosjes dhe veprimet t cilat do ti

ndrmerr, dhe t shfrytzoj qasje tndryshme n situata t ndryshme gjatprocesit t marrjes s vendimeve.

8/2/2019 SIM Mimoza

21/52

DSS - t sukseshm

pr problemet gjysm t strukturuara.

zgjidhja e problemit - i rndsishm prmenaxherin,

marrja e vendimeve - qllim kryesor pr

menaxherin.

8/2/2019 SIM Mimoza

22/52

Veglat e DSS jan:

Programimi linear Programimi jo linear

Tabelat llogaritse kompjuterike

(spreadsheet) Pakot pr analiza statistikore

Modelimi dhe

Simulimi

8/2/2019 SIM Mimoza

23/52

Veglat e DSS:

mund t jen:

- t thjeshta (prdorimi i bazs s njejt t

t dhnave)- t ndrlikuara (prdorimi i ndonj tekniket intelegjencs artificiale)

8/2/2019 SIM Mimoza

24/52

PRPARSIT e DSS

prmirsojn komunikimine mbrendshm

Mundsojn komunikimin bashkkohor

mbshtetje kompjuterike t mbledhjeve papjesmarrjen fizike t individit

komunikim on-line n koh reale

8/2/2019 SIM Mimoza

25/52

MANGSIT e DSS

DSS t orientuara vetm kah prkrahja eindividit gjat marrjes s vendimeve.

t vshtirakonsultimet midis ekspertve prproblemtikn e caktuar si dhe

e vshtirmarrjen e vendimeve kolektive

dhe e harmonizimin t interesave t grupeve tndryshme

8/2/2019 SIM Mimoza

26/52

Tabela: Relacioni ndermjet disa llojeve te SI

Lloji

i

Sistemitinformatik

TPS

Matja e performances se

sistemit[1]

Analiza e

problemitSistemi per gjenerimin e

alternativave

Marrja e

vendimeveProblemet e

strukturuaraES

Problemet

gjysme te

strukturuara

DSS

EIS

[1] ) Matja e performances se sistemit (Performance Measurement Systems) paraqet nje qasje te

strukturuar e cila mundeson matjen e performancave punuese te sistemit informatik dhe zbulimin eproblemeve potenciale para se ato te paraqiten ne realitet.

8/2/2019 SIM Mimoza

27/52

Analiza What-if

8/2/2019 SIM Mimoza

28/52

...prparsi e DSS sht:

Aftsia pr t br pyetje What-if dhe prt pa konsekuencat e ndryshimit tvariablave hyrve (inputeve) n rezultatet

dalse (outpute).

ka-nse. .n aplikacionin Excel

8/2/2019 SIM Mimoza

29/52

Shembuj:Sa sht e arsyeshme kredia q merretnga banka?

ka ndodh nqoftse rriten mimet pr50% ose zvoglohen shpenzimet pr 20%?

ka ndodh nqoftse i mbajm mimet

n nivel t njejt, por i rritim shpenzimet?

8/2/2019 SIM Mimoza

30/52

Veglat specifiket analizs What-if jan:

Goal Seeking

Solver

Scenario Manager

8/2/2019 SIM Mimoza

31/52

Goal Seeking

prcaktohetvlera qllimore prnj variabl dhe pastajndryshohen variablat tjera derisa

t arrihetvlera e synuar.

Goal Seekinge gjen vetmnj zgjidhjeaporezultat pr nj problem.

S

8/2/2019 SIM Mimoza

32/52

Solver

Vegla Solver - sht vegl mjaft e vshtirrpor shum efikase nse duam zgjidhjeoptimale t ndonj problemi t ndrlikuar.

Problemet t cilat mund ti analizoj Solverjan problemet lineare

y=ax+b

8/2/2019 SIM Mimoza

33/52

Scenario Manager

nj pako t presupozimeve t analizs What-if e

cila aplikohet pr t ndikimin e ndryshimit t njpjese n pjest tjera t modelit

e definon bashksin e parametrave hyrse pr

analizn What-if.

e dobishme n rastet kur n sisteme informatikeekzistojn x dhe y.X- jan vlerat t cilat prdoren si parametra prt llogaritur Y .

Analiza e ndieshmris

8/2/2019 SIM Mimoza

34/52

Analiza e ndieshmris

shkalln e ndikimit t ndryshimit t nj

ose m shum variablave n zgjidhjenprfundimtare

Analiza e ndieshmris mund t prdoretpr t prcaktuar ndryshimet n mime,n t ardhura, n shpenzime tj.

8/2/2019 SIM Mimoza

35/52

ndihmon testimin e vlefshmris szgjidhjes nse kushtet ndryshojn

dhe

ndihmon t testohet arsyeshmria e

zgjidhjes optimale nse kushtetndryshojn

8/2/2019 SIM Mimoza

36/52

edhe nj PAUZ!

8/2/2019 SIM Mimoza

37/52

Sistemi pr mbshtetje t vendimeve n grup(Group Decision Support System - GDSS)

8/2/2019 SIM Mimoza

38/52

Sistemi pr mbshtetje t vendimeve n grup(Group Decision Support System - GDSS)

koncepti i sistemeve pr mbshtetje tvendimeve n grup (GDSS) koncept i DSS

cili u zhvillua n vitet e 80-ta

GDSS prkrahin pjesmarrsit e grupitgjat procesit t zgjidhjes sproblemeve jo t strukturuara.

8/2/2019 SIM Mimoza

39/52

GDSS

Sisteme informatike t bazuara nprdorimin e teknologjis kompjuterike

lehtsojn lvizjen e lir dhe kmbimin e

ideve dhe t informatave ndrmjetantarve t grupit t cilt punojn sbashku gjat procesit t marrjes s ndonjvendimi.

PRPARSIT GDSS

8/2/2019 SIM Mimoza

40/52

PRPARSIT e GDSS:M shum pjesmarrs posedojn

m shum njohuri dhe

m shum lloj-llojshmri t ideve,

m shum aspekte t vendimit, dhe

Pjesmarrsit - stimulojn dheinspirojn njri tjetrin

MANGSIT

GDSS

8/2/2019 SIM Mimoza

41/52

pjesmarrsit mund t arrijn deri tesituatat konfliktuoze

n konsiderim vetm disa opcione,

marrja e vendimevee gjat dhe eshtrejt,

zvoglimi i aktiviteteve t pjesmarrsvem t rinj dhe n pozita me t ulta.

MANGSITe GDSS:

8/2/2019 SIM Mimoza

42/52

Dallimi midis DSS dhe GDSS:

- DSS prkrahin individt

- GDSSprkrahin grupin

GDSS paraqiten si:

- kanale plotsueskomunikuese

- kanali kryesor komunikues

Realizimi praktik i GDSS quhet

8/2/2019 SIM Mimoza

43/52

Realizimi praktik i GDSS quhetsistem elektronik i mbledhjes

(Electronic Meeting System-EMS)

sistem softverik - prkrah marrjen e

vendimeve n grup dhe prdorteknologjin informatike, dhe metodat esofistikuara gjat marrjes s vendimeve,komunikimit dhe zgjidhjes s

problemeve. Groupware Software

Sot GDSS prfshijn 3 lloje t

8/2/2019 SIM Mimoza

44/52

Sot GDSS prfshijn 3 lloje tteknologjis:

Teknologjin komunikuese,

Teknologjin kompjuterike,

Teknologjin e mbshtetjes svendimeve

8/2/2019 SIM Mimoza

45/52

Zhvillimi i GDSS n praktik 3 gjenerata

E PARA Gjenerata e prkrahjes eksperimentale

E DYTA Gjenerata e prkrahjes operative

E TRETA Gjenerata e intelegjencs artificiale

Si t i b ht jtj t k k ti it

8/2/2019 SIM Mimoza

46/52

Sistemi pr mbshtejtje t ekzekutivit(Executive Suppport Systems-ESS)

8/2/2019 SIM Mimoza

47/52

Sistemi pr mbshtjetje t ekzekutivit(ESS)

ESS (Executive Support System) jan sistemeinformatike pr mbshtetje t marrjes s vendimeve nnivelin strategjik.

Vetit e ESS jan:

- Baza e dituris

- Rrethina komunikuese

- Njohuri minimale t puns me kompjuter- Minimum t kohs pr aftsim

- Paraqitja e shpesht e t dhnave

- Pr pun prdoret miu ose touchpad

8/2/2019 SIM Mimoza

48/52

pr ndryshim nga DSS, ESS kryesisht

sht i orientuar n T TANISHMENe m pak n t ardhmen.

E prdor analizn Goal-seeking dheWhat-if dhe informatat nga bazateksterne t t dhnave.

8/2/2019 SIM Mimoza

49/52

Sistemi i expertve

(Expert Systems-ES)

8/2/2019 SIM Mimoza

50/52

Sistemi i expertve (ES)

Sofveri kompjuterik i cili i dedikohetmenaxhmentit.

Prdorimet:

- zgjidhjen e problemeve specifike

- Ndihmon gjat procesit t vendosjes

8/2/2019 SIM Mimoza

51/52

Qllimi i SE:

Dhnja e kshillave eksperte Dhnja e mendimeve pr t cilat sht i

interesuar shfrytzuesi

T siguroj prgjigje n pyetje

Prdorimi dhe paraqitja e njohurive tmemoruara n kompjuter

Prfundime logjike

8/2/2019 SIM Mimoza

52/52

Ju faleminderit dhe SUKSESE!