Scolosis - fizjoterapeutom.plScolioza idiopatyczna 80% skolioz strukturalnych to skoliozy o...

www.pandm.orgwww.pandm.org

ScolosisScolosis


Skolioza Skolioza (Sc)(Sc)

boczne skrzywienie krboczne skrzywienie kręęgosgosłłupa o ponad upa o ponad 10 stopni10 stopni, w konsekwencji powoduj, w konsekwencji powodująące ce rotacjrotacjęę krkręęggóów wzglw wzglęędem osi ddem osi dłługiej ugiej krkręęgosgosłłupa.upa.

Do deformacji dochodzi we wszystkich Do deformacji dochodzi we wszystkich

3 p3 płłaszczyznachaszczyznach..

JeJeśśli pacjent nie moli pacjent nie możże skorygowae skorygowaćć jej we wjej we włłasnym asnym zakresie, prowadzi ona do szeregu zaburzezakresie, prowadzi ona do szeregu zaburzeńń..


Progresja(postProgresja(postęępp) skrzywienia prowadzi do ) skrzywienia prowadzi do trwatrwałłych zmian w krych zmian w kręęgachgach..

RotacjaRotacja krkręęggóów w odcinku w w odcinku ThThpowoduje powoduje deformacjdeformacjęę klatki klatki piersiowejpiersiowej, co wi, co wiążąże sie sięę z z zabuzabu--rzeniemrzeniem wzajemnego stosunku i wzajemnego stosunku i pojemnopojemnośści klatki piersiowej ci klatki piersiowej i jamy brzusznej. Prowadzi to i jamy brzusznej. Prowadzi to w ostatecznow ostatecznośści do zaburzeci do zaburzeńńoddychania, a w cioddychania, a w ciężężkich kich przypadkach do rozwoju przypadkach do rozwoju serca pserca płłucnego.ucnego.


Deformacja w odcinku Deformacja w odcinku LL--SSprowadzi do skoprowadzi do skośśnego nego ustawienia miednicy, co ustawienia miednicy, co

powoduje wzglpowoduje wzglęędne skrdne skróócenie cenie jednej z kojednej z końńczyn dolnych.czyn dolnych.

Deformacja naDeformacja napoziomie poziomie krkręęgogo--ssłłupa C moupa C możże spowodowae spowodowaććasymetriasymetrięę barkbarkóów, a takw, a takżże e nieprawidnieprawidłłowe ustawienie owe ustawienie ggłłowy. owy.


ZATEM:ZATEM:SKOLIOZA NIE JEST JEDYNIE SKOLIOZA NIE JEST JEDYNIE

WYGIWYGIĘĘCIEM BOCZNYM KRCIEM BOCZNYM KRĘĘGOSGOSŁŁUPA, LECZ UPA, LECZ STANOWI DEFORMACJSTANOWI DEFORMACJĘĘ CACAŁŁEGO CIAEGO CIAŁŁA.A.


Skolioza moSkolioza możże pojawie pojawićć sisięęw kaw każżdym momencie dym momencie ––od niemowlod niemowlęęctwa do ctwa do okresu dojrzewania.okresu dojrzewania.

Efekty skoliozy, pogEfekty skoliozy, pogłęłębione bione w okresie wzrostu, mogw okresie wzrostu, mogąąpozostapozostaćć na cana całłe e żżycie.ycie.


Teorie powstawania ScTeorie powstawania Sc

1)1) Teoria zmian wrodzonychTeoria zmian wrodzonych2)2) Teoria skrzywieTeoria skrzywieńń fizjologicznychfizjologicznych3)3) Teoria zmian krzywiczych i tzw. zarodka skoliozyTeoria zmian krzywiczych i tzw. zarodka skoliozy4)4) Teoria anatomicznoTeoria anatomiczno--czynnoczynnośściowaciowa5)5) Teoria Teoria osteoplastycznaosteoplastyczna6)6) Teoria Teoria mechanicznomechaniczno--statycznostatyczno--dynamicznadynamiczna7)7) Teoria zaburzeTeoria zaburzeńń wzrostowychwzrostowych8)8) Teoria zaburzeTeoria zaburzeńń przemiany materiiprzemiany materii9)9) Teoria pierwotnych zaburzeTeoria pierwotnych zaburzeńń ksztakształłuu wyrostkwyrostkóów stawowychw stawowych10)10) Teoria zmian dziedzicznychTeoria zmian dziedzicznych11)11) Teoria zaburzeTeoria zaburzeńń rróównowagi wnowagi napienapiećć mimięśęśniowychniowych12)12) Teoria biochemicznaTeoria biochemiczna13)13) Teoria Teoria MowszowiczaMowszowicza


PatogenezaPatogeneza

�� Faza IFaza I -- powstanie bocznego wygipowstanie bocznego wygięęcia pierwotnego.cia pierwotnego.

�� Faza IIFaza II -- pod wppod wpłływem siywem siłły ciy ciężężkokośści z jednej strony ci z jednej strony i sii siłł wzrostowych z drugiej nastwzrostowych z drugiej nastęępuje pogpuje pogłęłębienie wady, bienie wady, a nasta nastęępnie jej utrwalenie (rotacja i pnie jej utrwalenie (rotacja i torsjatorsja))

�� Faza IIIFaza III -- powstajpowstająą wygiwygięęcia wyrcia wyróównawcze wnawcze

przeciwdziaprzeciwdziałłajająące zaburzeniom statyki tuce zaburzeniom statyki tułłowiaowia


PodziaPodziałły Scy Sc

I I Etiologiczny CobbaEtiologiczny Cobba

1)1) Skoliozy funkcjonalne (czynnoSkoliozy funkcjonalne (czynnośściowe, objawowe)ciowe, objawowe) 4%4%11--łłukowe wygiukowe wygięęcie boczne w pcie boczne w płłaszczyaszczyźźnie czonie czołłowej, kowej, kąąt skrzywienia t skrzywienia maxmax. 30 . 30 stst, , brak brak

zmian strukturalnych utrwalonych (brak zmian strukturalnych utrwalonych (brak torsji).Gtorsji).Głłóówniewnie dzieci z osdzieci z osłłabionabionąą mm i wimm i więęzadzadłłami.ami.1.1. Statyczne Statyczne –– skoskośśne ustawienie miednicy, skrne ustawienie miednicy, skróócenie cenie k.dk.d., przykurcz stawu., przykurcz stawu2.2. Odruchowe Odruchowe –– przy asymetrycznym zwiprzy asymetrycznym zwięększonym kszonym napieciunapieciu mm mm –– ucisk, zapalenie, ucisk, zapalenie,

poraporażżenie korzeni n. i inne zmiany okolicy rdz. krenie korzeni n. i inne zmiany okolicy rdz. kręęg.g.3.3. Sytuacyjne Sytuacyjne –– np. unp. ułłoożżenie dziecka, noszenie na 1 renie dziecka, noszenie na 1 ręęce. ce. 4.4. Zapalne, nowotworowe, pourazowe, inneZapalne, nowotworowe, pourazowe, inne

2)2) Skoliozy strukturalne Skoliozy strukturalne 96%96%utrwalone, nieodwracalne zmiany w budowie utrwalone, nieodwracalne zmiany w budowie poszczergposzczergóólnychlnych elementelementóów w krkręęgosgosłłupa , upa , torsjatorsja , I,II, III rz, I,II, III rzęędowe cechydowe cechy

1.1. KostnopochodneKostnopochodne (wrodzone, (wrodzone, torakogenne,uktorakogenne,ukłładoweadowe))2.2. NerwowopochodneNerwowopochodne (wrodzone, pora(wrodzone, porażżenia wiotkie, poraenia wiotkie, porażżenia spastyczne ,inneenia spastyczne ,inne3.3. MiopochodneMiopochodne ((wrodzone,dystrofiewrodzone,dystrofie mm, inne)mm, inne)4.4. Pourazowe, popromiennePourazowe, popromienne5.5. IdiopatyczneIdiopatyczne –– 80%80%



IIII Dziaka i Dziaka i ŻŻukauka

I.I. WrodzoneWrodzone1.1. KostnopochodneKostnopochodne2.2. MiMięśęśniowopochodneniowopochodne3.3. KostnoKostno--nerwowonerwowo--miemieśśniowopochodneniowopochodne4.4. KifoskoliozyKifoskoliozy5.5. W przebiegu W przebiegu nerwiakownerwiakowłłóókniakowatokniakowatośścici

II.II. RozwojoweRozwojowe1.1. Neurogenne (poraNeurogenne (porażżenia wiotkie i spastyczne)]enia wiotkie i spastyczne)]2.2. MieMieśśniowopochodneniowopochodne ((dystrofiedystrofie, atonie), atonie)3.3. Choroby ukChoroby ukłładoweadowe4.4. ZnieksztaZniekształłcenia klatki piersiowejcenia klatki piersiowej

III.III. IdiopatyczneIdiopatyczne



III III Chronologiczny JamesaChronologiczny Jamesa

1)1) WczesnodzieciWczesnodziecięęcece do 3.r.do 3.r.żż..1)1) UstUstęępujacepujace

2)2) PostPostęępujpująącece

2)2) DzieciDziecięęcece 33--10 r.10 r.żż

3)3) MMłłodzieodzieńńczecze 1010--14 r.14 r.żż..



IVIV Lokalizacyjny Lokalizacyjny SchultessaSchultessa, , PonsettiegoPonsettiego

1.1. Pierwotne skrzywienie ThPierwotne skrzywienie Th--CC2.2. Pierwotne skrzywienie ThPierwotne skrzywienie Th3.3. Pierwotne skrzyw. ThPierwotne skrzyw. Th--LL4.4. Pierwotne skrzywienie LPierwotne skrzywienie L5.5. PodwPodwóójne skrzywienie Thjne skrzywienie Th--LL



IV. KingaIV. Kinga

1.1. Sc ThSc Th--LL Th<LTh<L

2.2. Sc ThSc Th--LL Th>LTh>L

3.3. Sc ThSc Th

4.4. Sc o dSc o dłługim skrzywieniu Thugim skrzywieniu Th

5.5. PodwPodwóójne skrzywienie Thjne skrzywienie Th



V. GrucyV. Grucy

I typI typ –– odpowiada zmianom mmodpowiada zmianom mm--wiwięęzadzadłłowym owym

bez deformacji bez deformacji kostnych < 30 kostnych < 30 stst

II typII typ –– wynik zmian strukturalnych w krwynik zmian strukturalnych w kręęgach i krgach i krążążkach kach

mkmk z rotacja krz rotacja kręęggóów i garbem w i garbem żżebrowym 30ebrowym 30--60 60 stst

III typIII typ –– daleko posunidaleko posunięęte zmiany strukturalne > 60 te zmiany strukturalne > 60 stst


FormulaFormula ScolioticaScoliotica

Sc Th dx = IISc Th dx = IIO O Th1 Th8 Th12 14 4 30stTh1 Th8 Th12 14 4 30st1 2 3 4 5 6 7 8 9 101 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1111

11 nazwanazwa22 umiejscowienieumiejscowienie3 3 stronastrona4 4 mech kompensacjimech kompensacji5 5 momożżliwoliwośści korekcji ( I czynna, II bierna, III 90st, IV cici korekcji ( I czynna, II bierna, III 90st, IV ciężężka)ka)6 6 krkrąąg graniczny gg graniczny góórnyrny7 7 krkrąąg szczytowyg szczytowy8 8 krkrąąg graniczny dolnyg graniczny dolny9 9 ddłł. . łłukuuku10 10 wysokowysokośćść łłukuuku11 11 kkąąt skrzywieniat skrzywienia


Skolioza Skolioza posturalnaposturalna (strukturalna)(strukturalna)

Czynnik etiologiczny Czynnik etiologiczny -- ??Typowo wystTypowo wystęępuje w odc. L wskutek skrpuje w odc. L wskutek skróócenia cenia jednej kojednej końńczyny dolnej.czyny dolnej.Jest rozpowszechniona w zdrowej populacjiJest rozpowszechniona w zdrowej populacji

MoMożże wyste wystęępowapowaćć w mw młłodzieodzieńńczym zapaleniu stawczym zapaleniu stawóów jako w jako nastnastęępstwo nierpstwo nieróównownośści koci końńczyn dolnych wskutek jednostronnego czyn dolnych wskutek jednostronnego zapalenia bzapalenia błłony maziowej stawu kolanowego (potwierdzamy ony maziowej stawu kolanowego (potwierdzamy diagnozdiagnozęę przez zgiprzez zgięęcie do przodu w odc. L cie do przodu w odc. L –– co likwiduje co likwiduje deformacje).deformacje).


Skolioza Skolioza posturalnaposturalna (strukturalna)(strukturalna)

Nie postNie postęępujepuje

Nie wymaga leczeniaNie wymaga leczenia

ŁŁatwa do korekcji atwa do korekcji –– wkwkłładki wyradki wyróównawcze wnawcze lub buty ortopedyczne (o podwylub buty ortopedyczne (o podwyżższonej szonej podeszwie).podeszwie).


Skolioza strukturalnaSkolioza strukturalna

KrKręęgosgosłłup zbudowany jest z krup zbudowany jest z kręęggóów w i kri krążążkkóów miw mięędzykrdzykręęgowych, gowych, utrzymyutrzymy--wanychwanych we wwe włłaaśściwym pociwym połłoożżeniu przez eniu przez wiwięęzadzadłła i mia i mięśęśnie.nie.

NieprawidNieprawidłłowoowośćść ktktóórejkolwiek z tych rejkolwiek z tych struktur mostruktur możże doprowadzie doprowadzićć do do niernieróównomiernownomiernośści wzrostu krci wzrostu kręęgosgosłłupa upa i do jego deformacji.i do jego deformacji.


ScoliozaScolioza idiopatycznaidiopatyczna

80% skolioz strukturalnych to skoliozy 80% skolioz strukturalnych to skoliozy o nieznanej etiologii.o nieznanej etiologii.

Sc neuropatyczne i Sc neuropatyczne i miopatycznemiopatyczne momożżna wykluczyna wykluczyćć za pomocza pomocąą badania badania

fizykalnego, a skoliozy wrodzone fizykalnego, a skoliozy wrodzone –– za pomocza pomocąą badania radiologicznegobadania radiologicznego..


Sc Sc idiopatycznaidiopatyczna momożże e pojawicpojawic sisięęw kaw każżdym okresie wieku dym okresie wieku

rozwojowego.rozwojowego.

NajczNajczęśęściej pojawia siciej pojawia sięę w okresach gwaw okresach gwałłtownego wzrostu:townego wzrostu:

* * pierwszy r.pierwszy r.żż. (6. (6--24 24 m.m.żż.).)

* * 55--6 r.6 r.żż..

* * poczpocząątek okresu pokwitania (11tek okresu pokwitania (11--14 14 r.r.żż.) .) –– zakozakońńczenie wzrostuczenie wzrostu


Progresja skrzywieniaProgresja skrzywienia

�� WiWięększa w okresie przyspieszonego ksza w okresie przyspieszonego wzrostuwzrostu

�� Szybsza w odc. Th/L i ThSzybsza w odc. Th/L i Th�� Szybsza u dzieci chorowitych, wSzybsza u dzieci chorowitych, wąąttłłychych�� Im wczeIm wcześśniej siniej sięę pojawi tym wipojawi tym więększe znieksztaksze zniekształłceniecenie�� Ustaje w momencie zakoUstaje w momencie zakońńczenia wzrostu kostnegoczenia wzrostu kostnego�� Wg badaWg badańń statystycznych czstatystycznych częśęściej ciej

wystwystęępuje u dziewczpuje u dziewcząąt.t.

Sc Sc idiopatycznaidiopatyczna cechuje sicechuje sięę tendencjtendencjąądo wystdo wystęępowania rodzinnego.powania rodzinnego.

Te korelacje nie dotyczTe korelacje nie dotycząą Sc poraSc porażżennychennych


Przebieg naturalny i czynniki ryzyka Przebieg naturalny i czynniki ryzyka progresji Scprogresji Sc

�� Okres gwaOkres gwałłtownego wzrostutownego wzrostu

�� Test Test RisseraRissera 00--22

�� Okres przed wystOkres przed wystąąpieniem pierwszej miesipieniem pierwszej miesiąączkiczki

�� Skrzywienie > 30 st.Skrzywienie > 30 st.

�� Skrzywienie dwuSkrzywienie dwułłukowe, szczegukowe, szczegóólnie w lnie w odcodc ThTh

�� RRóóżżnica kata nica kata żżebrowoebrowo--trzonowego > 20 st.trzonowego > 20 st.

�� Rotacja > 33 Rotacja > 33 stst

�� PPłłeećć żżeeńńskaska

�� ObciObciążążajająący wywiad rodzinnycy wywiad rodzinny

�� ZespoZespołły towarzyszy towarzysząącece


Test Test RisseraRissera

�� OkreOkreśślenie wieku kostnegolenie wieku kostnego�� Ma znaczenie rokowniczeMa znaczenie rokownicze�� Opiera siOpiera sięę na zasadzie rna zasadzie róównolegwnoległłoośści rozwoju krci rozwoju kręęgosgosłłupa i miednicyupa i miednicy

0 0 –– brak brak apophysisapophysis11--pojawienie sipojawienie sięę przy SIASprzy SIAS22--sisięęga 1/3ga 1/3--1/2 d1/2 dłł. Talerza biodrowego. Talerza biodrowego33--siega SIASsiega SIAS44-- zrasta sizrasta sięę z SIASz SIAS5 5 –– cacałłkowity zrost z talerzem kowity zrost z talerzem biodrbiodr


Ryzyko progresji skrzywienia jest duRyzyko progresji skrzywienia jest dużże e

gdy stwierdza sigdy stwierdza sięę zwizwięększenie kkszenie kąąta ta

Cobba Cobba

o 10 o 10 stst lub wilub więęcej podczas cej podczas

2 kolejnych bada2 kolejnych badańń w odstw odstęępie pie

3 miesi3 miesięęcznymcznym


Mechanizmy kompensacji w bocznych Mechanizmy kompensacji w bocznych skrzywieniach krskrzywieniach kręęgosgosłłupaupa

KompensacjaKompensacja –– zmiany adaptacyjne dzmiany adaptacyjne dążąążące do zrce do zróównowawnoważżenia enia

ciaciałła w pa w płłaszczyaszczyźźnie czonie czołłowej przez wytwarzanie owej przez wytwarzanie

skrzywieskrzywieńń wtwtóórnych o przeciwnych kierunkach nirnych o przeciwnych kierunkach niżż

skrzywienie pierwotne lub poprzez zmiany ustawienia skrzywienie pierwotne lub poprzez zmiany ustawienia

miednicy i miednicy i kkdkkd. Ma to istotne znaczenie dla statyki i . Ma to istotne znaczenie dla statyki i

rróównowagi ciawnowagi ciałła, a taka, a takżże dla progresji skrzywienia e dla progresji skrzywienia

pierwotnego. Sc uwapierwotnego. Sc uważża sia sięę zaza skompensowanskompensowanąą, je, jeśśli li

pomimo obecnopomimo obecnośści skrzywienia gci skrzywienia głłowa jest umieszczona owa jest umieszczona

symetrycznie nad barkami, barki i klatka piersiowa nad symetrycznie nad barkami, barki i klatka piersiowa nad

miednicmiednicąą, a miednica nad czworobokiem podparcia., a miednica nad czworobokiem podparcia.

Kompensacja liniowa, do ktKompensacja liniowa, do któórej dochodzi wyrej dochodzi wyłąłącznie w cznie w

obrobręębie krbie kręęgosgosłłupa przez wytworzenie skrzywieupa przez wytworzenie skrzywieńń

wyrwyróównawczych wnawczych –– w 30% Sc.w 30% Sc.

Kompensacja Kompensacja pozaliniowapozaliniowa –– odbywa siodbywa sięę w obrw obręębie bie

miednicy i miednicy i kkdkkd. .


I I rzedowerzedowe cechy Sccechy Sc

ZwiZwiąązane z krzane z kręęgosgosłłupemupem

1)1) WygiWygięęcie krcie kręęgosgosłłupa upa –– boczne, boczne, przednio tylne, pierwotne i wtprzednio tylne, pierwotne i wtóórnerne

2)2) Rotacja krRotacja kręęggóóww

3)3) TorsjaTorsja krkręęggóów w (boczne przesuni(boczne przesunięęcie i zmiana cie i zmiana ksztakształłtu).tu).

4)4) Zmiana szerokoZmiana szerokośści krci kręęggóóww


Identyfikacja wygiIdentyfikacja wygięęcia pierwotnegocia pierwotnego

1)1) W przypadku obecnoW przypadku obecnośści 3 wygici 3 wygięćęć –– śśrodkowerodkowe2) 2) W przypadku 4 wygiW przypadku 4 wygięćęć –– 2 2 śśrodkowerodkowe3) 3) NajwiNajwięększe, ksztaksze, kształłt t łłuku, o ruku, o róównych, regularnych wnych, regularnych

popołłóówkachwkach4) 4) Najbardziej utrwalone, najmniej podatne na Najbardziej utrwalone, najmniej podatne na

korekcjkorekcjęę5) 5) O najwiO najwięększych zmianach strukturalnych kszych zmianach strukturalnych

((torsjatorsja i i sklinowaceniesklinowacenie krkręęggóów)w)6) 6) Przy pochyleniu do przodu pacjenta Przy pochyleniu do przodu pacjenta –– widoczny widoczny

garb garb żżebrowy i waebrowy i wałł llęęddźźwiowywiowy7) 7) JeJeśśli istnieje boczne przesunili istnieje boczne przesunięęcie tucie tułłowia owia

–– to na stronto na stronęę wypukwypukłąłą wygiwygięęcia pierwotnegocia pierwotnego


II rzII rzęędowe cechy Scdowe cechy Sc

�� garb garb żżebrowy tylny ebrowy tylny –– po str. wypukpo str. wypukłłejej�� wgwgłęłębienie bienie żżebrowe tylne ebrowe tylne –– po str. wklpo str. wklęęssłłejej�� garb garb żżebrowy przedni po str. wklebrowy przedni po str. wklęęssłłejej�� wgwgłęłębienie bienie żżebrowe przednieebrowe przednie�� przesuniprzesunięęcie klatki piersiowej w kiecie klatki piersiowej w kie--runku runku

strony wypukstrony wypukłłejej�� nachylenie kl. piersiowejnachylenie kl. piersiowej�� torsjatorsja kl. piersiowejkl. piersiowej�� rotacja kl. piersiowejrotacja kl. piersiowej�� skrskręęcenie, obnicenie, obniżżenie miednicy i jej enie miednicy i jej

wystawaniewystawanie


III III rzedowerzedowe cechy Sccechy Sc�� pogpogłęłębienie trbienie tróójkjkąąta tuta tułłowiowoowiowo--ramiennego po stronie wklramiennego po stronie wklęęssłłej, zaostrzenie kej, zaostrzenie kąąta po stronie ta po stronie

wypukwypukłłejej�� łłopatka uniesiona po stronie wypukopatka uniesiona po stronie wypukłłej, oddalona od linii wyr. kolczystych, ej, oddalona od linii wyr. kolczystych, zrotowanazrotowana na na

zew.zew.�� bark uniesiony po stronie wklbark uniesiony po stronie wklęęssłłejej�� pozorne czynnopozorne czynnośściowe skrciowe skróócenie kocenie końńczyny dolnej po stronie czyny dolnej po stronie

wklwklęęssłłejej�� zmniejszona ruchomozmniejszona ruchomośćść klatki piersiowejklatki piersiowej�� ograniczenie ruchomoograniczenie ruchomośści krci kręęgosgosłłupa w pupa w płłaszczyaszczyźźnie strzanie strzałłkowej, kowej,

czoczołłowej owej –– w kierunku wypukw kierunku wypukłłoośścici�� zwizwięększenie ruchomokszenie ruchomośści w kier. wklci w kier. wklęęssłłoośścici


IV IV rzedowerzedowe cechy skoliozycechy skoliozy

�� OdbijajOdbijająą sisięę na narzna narząądach wew. dach wew.

serce serce -- ucisk, przemieszczenie wraz z naczyniamiucisk, przemieszczenie wraz z naczyniami

ppłłuca uca –– ucisk, spadek pojemnoucisk, spadek pojemnośści, marskoci, marskośćść


Wczesne objawy ScWczesne objawy Sc

�� Asymetria trAsymetria tróójkjkąąta ta tutułłowiowoowiowo--ramiennegoramiennego

�� Wystawanie Wystawanie łłopatki lub opatki lub asymetryczne ustawienieasymetryczne ustawienie

�� Wystawanie biodra po Wystawanie biodra po str. wklstr. wklęęssłłejej

�� Wysokie ustawienie barku Wysokie ustawienie barku i nachylenie gi nachylenie głłowy w owy w stronstronęę przeciwnaprzeciwna


WaWażżne jest by ne jest by zdjzdj. RTG . RTG bybyłło wykonywane o wykonywane w sposw sposóób standardowy.b standardowy.

ZdjZdj. A. A--P wykonuje P wykonuje siesie w poz. stojw poz. stojąącej, cej, co pozwala rco pozwala róówniewnieżż na na ocenocenęę skoskośśnego ustawienia nego ustawienia miednicy.miednicy.

Celem uwidocznienia moCelem uwidocznienia możżliwoliwośści ci korekcji skrzywienia mokorekcji skrzywienia możżna wykonana wykonaććzdjzdj. RTG w gorsecie lub po wyr. RTG w gorsecie lub po wyróównaniu wnaniu skrskróócenia jednej z kocenia jednej z końńczyn dolnych.czyn dolnych.


Radiograficzny pomiar ScRadiograficzny pomiar Sc

Sc mierzy siSc mierzy sięę tradycyjnie katem Cobbatradycyjnie katem Cobba

WykreWykreśśla sila sięę go na go na zdjzdj. RTG A. RTG A--P lub PP lub P--A wykonanym w pozycji A wykonanym w pozycji stojacejstojacej..

Przeprowadza siPrzeprowadza sięę jednjednąą linilinięę rróónolegnoległąłą do gdo góórnego brzegu ostatniego rnego brzegu ostatniego

krkręęgu krzywizny, a nastgu krzywizny, a nastęępnie do kapnie do każżdej z tych linii kredej z tych linii kreśśli sili sięę linilinięę

prostopadprostopadłąłą.K.Kąątt Cobba zawarty jest miCobba zawarty jest mięędzy tymi liniami prostopaddzy tymi liniami prostopadłłymi.ymi.

Inne met. pomiarInne met. pomiaróów Sc zostaw Sc zostałły wprowadzone dla oceny rotacji kry wprowadzone dla oceny rotacji kręęggóów w

oraz jej korekcji.oraz jej korekcji.


Cechy kliniczne ScCechy kliniczne Sc

Sc Sc wczesnodzieciwczesnodziecięęcaca zauwazauważżana jest przez ana jest przez rodzicrodzicóów jako asymetria uw jako asymetria ułłoożżenia z enia z krkręęczem szyi w stronczem szyi w stronęę wypukwypukłłoośści ci skrzywienia.skrzywienia.

Niemal zawsze stwierdzaNiemal zawsze stwierdza sisięę spspłłaszczenie aszczenie potylicy i potylicy i skoskośśnognogłłowieowie..


PoniewaPonieważż skrzywienie postskrzywienie postęępuje wraz ze puje wraz ze wzrostem (ktwzrostem (któóry jest najszybszy w ry jest najszybszy w pierpier--wszychwszych 2 latach 2 latach żżycia), im wczeycia), im wcześśniej niej rozpozna sirozpozna sięę Sc, tym wiSc, tym więększa szansa na ksza szansa na powodzenie leczenia.powodzenie leczenia.


Czynniki korzystnego rokowania Czynniki korzystnego rokowania wgwg. Thompsona i . Thompsona i BentleyaBentleya

1.1. PPłłeećć mmęęskaska

2.2. Skrzywienie lewostronneSkrzywienie lewostronne

3.3. Pojawienie siPojawienie sięę skrzywienia w pierwszym roku skrzywienia w pierwszym roku żżyciaycia

4.4. Kat skrzywienia mniejszy niKat skrzywienia mniejszy niżż 30 30 stst

5.5. RRóóżżnica knica kąąta ta żżebrowoebrowo--krkręęgowego gowego (RVAD) mniejszy ni(RVAD) mniejszy niżż 20 20 stst


JeJeśśli RVAD przekracza 20 li RVAD przekracza 20 st. st.

ryzyko progresji ryzyko progresji skrzywienia skrzywienia

jest wijest więększe i Sc powinna ksze i Sc powinna bybyćć leczona z uleczona z użżyciem gorsetu gipsowego.yciem gorsetu gipsowego.

U kaU każżdego pacjenta powinno sidego pacjenta powinno sięę wykonawykonaććkontrolne kontrolne zdjeciezdjecie RTG co 6RTG co 6--12 miesi12 miesięęcy.cy.


KaKażżde dziecko ze Sc w przebiegu zespode dziecko ze Sc w przebiegu zespołłu u cechujacegocechujacego sisięę progresja (progresja (np. z. np. z. PraderaPradera--WilliegoWilliego –– zespzespóółł zaburzezaburzeńń rozwojowych cechujrozwojowych cechująący sicy sięę wiotkowiotkośściciąąmiemieśśnini, niskim wzrostem, niedorozwojem umys, niskim wzrostem, niedorozwojem umysłłowym oraz owym oraz

otyotyłłoośściciąą) powinno, niezale) powinno, niezależżnie od wartonie od wartośści ci RVAD, byRVAD, byćć niezwniezwłłocznie leczone.ocznie leczone.


Sc pojawiajSc pojawiająące sice sięę w pw póóźźniejszym niejszym okresie mookresie możżna wykryna wykryćć podczas podczas badabadańń bilansowych w szkole.bilansowych w szkole.

Same dzieci lub ich rodzice zauwaSame dzieci lub ich rodzice zauważżajająą asymetriasymetrięębarkbarkóów, wystajw, wystająąca ca łłopatkopatkęę lub lub pierpierśś, asymetrie bioder lub tu, asymetrie bioder lub tułłowia, wadliwowia, wadliwąąpostawpostawęę czy wreszcie skrzywienie krczy wreszcie skrzywienie kręęgosgosłłupa.upa.

DolegliwoDolegliwośści bci bóólowe krlowe kręęgosgosłłupa (plecupa (plecóów) w) wystwystęępujpująą rzadkorzadko, a ich przyczyn, a ich przyczynąąjest zwykle inne schorzenie jest zwykle inne schorzenie ((np. Z. np. Z. ScheuermannaScheuermanna, kr, kręęgozmyk, gozmyk, guz kanaguz kanałłu kru kręęgowego, wyrogowego, wyrośśla kostne).la kostne).


Wykrywanie ScWykrywanie Sc

Podstawowe badaniePodstawowe badanie: : skskłłon do przodu przy prostych kolanachon do przodu przy prostych kolanach

Patrzymy na dziecko od przodu i od tyPatrzymy na dziecko od przodu i od tyłłu u oceniajoceniająąc symetric symetrięę żżeber.eber.

Rozpoznanie ustalamy na podst. badania Rozpoznanie ustalamy na podst. badania klinicznego i radiologicznego.klinicznego i radiologicznego.


LeczenieLeczenie

Skrzywienie nie postSkrzywienie nie postęępujpująące:ce:

�� Okresowa kontrola w odstOkresowa kontrola w odstęępach rocznychpach rocznych

�� Fizykoterapia Fizykoterapia –– nie zapobiega progresji nie zapobiega progresji skrzywienia, lecz peskrzywienia, lecz pełłna aktywnona aktywnośćść fizfiz. . i i ććwiczenie krwiczenie kręęgosgosłłupa pomagajupa pomagająą utrzymautrzymaććjego gijego gięętkotkośćść i maji mająą korzystny wpkorzystny wpłływ yw psychologicznypsychologiczny


SposSposóób postb postęępowania zalepowania zależży od tego, czy w danym przypadku y od tego, czy w danym przypadku Sc bSc bęędzie samoistnie postdzie samoistnie postęępowapowaćć..

Skrzywienia zwiSkrzywienia zwiąązane z wrodzonymi anomaliami (zane z wrodzonymi anomaliami (npnp. . ppóółłkrkręęgg, , nerwiakownerwiakowłłóókniakowatokniakowatośćść, z. , z. MarfanaMarfana, , postpostęępujacapujaca dystrofia dystrofia Duchenne`aDuchenne`a) ) lub z lub z poliomyelitispoliomyelitis zwykle ulegajzwykle ulegająą progresji i w zwiprogresji i w zwiąązku z tym powinny byzku z tym powinny byććleczone wczeleczone wcześśniej, aby zapobiec dalszej deformacji.niej, aby zapobiec dalszej deformacji.W takich przypadkach leczenia polega W takich przypadkach leczenia polega zwykle na operacyjnej stabilizacji krzwykle na operacyjnej stabilizacji kręęgosgosłłupa, upa, poniewaponieważż kontrolowanie tego typu skrzywiekontrolowanie tego typu skrzywieńńza pomocza pomocąą rróóżżnego rodzaju gorsetnego rodzaju gorsetóów nie daje w nie daje popożążądanego efektu.danego efektu.Wykonanie zabiegu operacyjnego jest jednak czWykonanie zabiegu operacyjnego jest jednak częęsto niemosto niemożżliwe z liwe z powodu niedojrzapowodu niedojrzałłoośści ukci ukłładu kostnegoadu kostnego..KoKośści musza byci musza byćć wystarczajwystarczająąco twarde by utrzymaco twarde by utrzymaćć metalowe implanty.metalowe implanty.Dlatego poniDlatego poniżżej 4ej 4--5 r.5 r.żż. stosuje si. stosuje sięę gorsety (prawidgorsety (prawidłłowe owe ich dopasowanie moich dopasowanie możże wymagae wymagaćć znieczulenia ogznieczulenia ogóólnego).lnego).Dziecko bardzo szybko przyzwyczaja siDziecko bardzo szybko przyzwyczaja sięę do gorsetu, do gorsetu, ktktóóry zmienia siry zmienia sięę co 3co 3--6 miesi6 miesięęcy acy ażż do momentu do momentu osiosiąągnignięęcia odpowiedniej dojrzacia odpowiedniej dojrzałłoośści krci kręęgosgosłłupa, upa, pozwalajpozwalająącej na wszczepienie elementcej na wszczepienie elementóów metalowych.w metalowych.


Zastosowanie instrumentarium Zastosowanie instrumentarium metalometalo--wegowego odwleka siodwleka sięę , je, jeśśli jest li jest to moto możżliwe, do co najmniej 10 r.liwe, do co najmniej 10 r.żż., by ., by jak najmniej upojak najmniej upośśledziledzićć wzrost wzrost krkręęgosgosłłupaupa..

Nadal przeprowadzane sNadal przeprowadzane sąą prpróóby elektrostymulacji mm po str. wypukby elektrostymulacji mm po str. wypukłłoośści skrzywienia; ci skrzywienia; metoda ta wymaga jednak wspmetoda ta wymaga jednak wspóółłpracy pacjenta.pracy pacjenta.


Zaopatrzenie Zaopatrzenie ortotyczneortotyczne

OrtezyOrtezy stanowistanowiąą podstawpodstawęę zachowawczego leczenia Sc, lecz ich zachowawczego leczenia Sc, lecz ich

wartowartośćść obecnie jest kwestionowana.obecnie jest kwestionowana.

Stosuje siStosuje sięę je w leczeniu postje w leczeniu postęępujpująących skrzywiecych skrzywieńń

u rosnu rosnąącego dziecka, u ktcego dziecka, u któórego deformacja poddaje rego deformacja poddaje

sisięę korekcji.korekcji.

Gorsety gipsowe zakGorsety gipsowe zakłładane w znieczuleniu ogadane w znieczuleniu ogóólnym lnym

przydatne sprzydatne sąą u dzieci ze skolioz a u dzieci ze skolioz a wczesnodzieciwczesnodziecięęccąą, ,

zwzwłłaszcza w okresie gwaaszcza w okresie gwałłtownego wzrostu. Tego typu gorsety townego wzrostu. Tego typu gorsety

modelowane smodelowane sąą na tuna tułłowiu i obejmujowiu i obejmująą klatkklatkęę piersiowpiersiowąą i miednici miednicęę. .

Ich zadaniem jest utrzymywanie krIch zadaniem jest utrzymywanie kręęgosgosłłupa w pozycji jak upa w pozycji jak

najbardziej prostej i w ten sposnajbardziej prostej i w ten sposóób zapewnienie prawidb zapewnienie prawidłłowego owego

(prostego) wzrostu; trzeba je jednak zmienia(prostego) wzrostu; trzeba je jednak zmieniaćć co 3co 3--6 mies.6 mies.


U starszych dzieci moU starszych dzieci możżna stosowana stosowaćć gorsety typu Milwaukee gorsety typu Milwaukee

((cervicocervico--thoracothoraco--lumbolumbo--sacralsacral orthosisorthosis –– CTLSO) lub gorset CTLSO) lub gorset

bostobostońński ( ski ( ThoracoThoraco--lumbolumbo--sacralsacral orthosisorthosis –– TLSO).TLSO).

Przeciwwskazaniem do ich stosowania jest skrzywienie Przeciwwskazaniem do ich stosowania jest skrzywienie

ponad 45 ponad 45 stst, zako, zakońńczenie rozwoju ukczenie rozwoju ukłładu kostnego oraz adu kostnego oraz

nietolerowanie przez pacjenta.nietolerowanie przez pacjenta.

Skrzywienia w gSkrzywienia w góórnym odcinku krrnym odcinku kręęgosgosłłupa Th upa Th stanowiastanowia

przeciwwskazanie wzglprzeciwwskazanie wzglęędne, gdydne, gdyżż trudno je skorygowatrudno je skorygowaćć

za pomocza pomocąą gorsetu.gorsetu.

Ostatnio rodzOstatnio rodząą sisięę powapoważżne wne wąątpliwotpliwośści co do skutecznoci co do skutecznośści leczenia ci leczenia

gorsetami, tym bardziej ze pacjenci rzadko je noszgorsetami, tym bardziej ze pacjenci rzadko je nosząą..


OgOgóólne zasady leczenia lne zasady leczenia zachowawczegozachowawczego

�� ććwiczenia wzmacniajwiczenia wzmacniająące mm asymetrycznece mm asymetryczne

�� eliminacja czynnikeliminacja czynnikóów nasilajw nasilająących krzywiznycych krzywizny

�� pozycja antygrawitacyjnapozycja antygrawitacyjna

�� ukukłładanie na wkladanie na wklęęssłłym bokuym boku

�� łłóóżżeczkowanieeczkowanie


Leczenie operacyjneLeczenie operacyjne

WskazaniaWskazania�� JeJeśśli leczenie zachowawcze u rosnli leczenie zachowawcze u rosnąącego dziecka nie cego dziecka nie

zapobiega progresji skrzywieniazapobiega progresji skrzywienia�� znaczna kosmetyczna deformacja krznaczna kosmetyczna deformacja kręęgosgosłłupa upa

i asymetria tui asymetria tułłowia u dorastajowia u dorastająącego pacjenta, mimo cego pacjenta, mimo stosowania lecz. zachowawczegostosowania lecz. zachowawczego

�� skrzywienie > 50 skrzywienie > 50 stst przed osiprzed osiąągnignięęciem dojrzaciem dojrzałłoośści ci ukukłł. kostnego. kostnego

�� skrzywienie > 40 skrzywienie > 40 stst progresywne w okresie progresywne w okresie przedprzed--pokwitaniowympokwitaniowym

�� bbóólele�� ubytki neurologiczneubytki neurologiczne�� zaburzenia krzaburzenia krążążeniowoeniowo--oddechoweoddechowe


Celem zabiegu operacyjnego jest Celem zabiegu operacyjnego jest •• maksymalne skorygowanie deformacji,maksymalne skorygowanie deformacji,•• ustabilizowanie krustabilizowanie kręęgosgosłłupa, upa, •• uzyskanie kompensacji tak, aby barki i tuuzyskanie kompensacji tak, aby barki i tułłóów znajdowaw znajdowałły y

sisięę w jednej linii z miednicw jednej linii z miednicąą..

CaCałłkowita korekcja deformacji, szczegkowita korekcja deformacji, szczegóólnie garbu lnie garbu żżebrowego, jest bardzo trudna.ebrowego, jest bardzo trudna.

Ostatnio opracowano szereg technik operacyjnych Ostatnio opracowano szereg technik operacyjnych i implanti implantóów pozwalajw pozwalająących na pecych na pełłniejsza korekcje niejsza korekcje i mocna stabilizacje kri mocna stabilizacje kręęgosgosłłupa. Wszystkie one upa. Wszystkie one wymagajwymagająą jednak jednak spondylodezyspondylodezy w celu osiw celu osiąągnignięęcia cia trwatrwałłej stabilnoej stabilnośści krci kręęgosgosłłupa.upa.


Tylna korekcja krTylna korekcja kręęgosgosłłupa upa i i spondelodezaspondelodeza tylnatylna

Najskuteczniejsza, powszechnie Najskuteczniejsza, powszechnie stosowanstosowanąą metodmetodąą operacyjnego operacyjnego leczenia Sc jest metoda leczenia Sc jest metoda HarringtonaHarringtona, , polegajpolegająąccąą na na spondylodeziespondylodezie tylnej tylnej krkręęgosgosłłupa z uupa z użżyciem metalowego yciem metalowego dystraktoradystraktora. . DystraktorDystraktor umieszcza siumieszcza sięępo stronie wklpo stronie wklęęssłłej skrzywienia i utrzymuje ej skrzywienia i utrzymuje do czasu utrwalenia do czasu utrwalenia spondylodezyspondylodezy..W W spondylodeziespondylodezie uzyskujemy przez dekortykacje odsuzyskujemy przez dekortykacje odsłłonionięętych tych powierzchni stawpowierzchni stawóów miw mięędzykrdzykręęgowych krgowych kręęgosgosłłupa na kaupa na każżdym dym poziomie i obpoziomie i obłłoożżenie wienie wióórami kostnymi pobranymi z talerza rami kostnymi pobranymi z talerza biodrowego pacjenta. Wzmocnienie biodrowego pacjenta. Wzmocnienie sublaminarnymisublaminarnymi drutami drutami majmająące na celu ce na celu derotacjderotacjęę krkręęggóów sprawia, ze zespolenie jest w sprawia, ze zespolenie jest bardziej stabilne; stabilizacja i usztywnienie krbardziej stabilne; stabilizacja i usztywnienie kręęgosgosłłupa zaleupa zależążąw najwiw najwięększym stopniu od kszym stopniu od spondylodezyspondylodezy..


Metoda Metoda CotrelaCotrela--DubossetaDubosseta (CD)(CD)jest nowszjest nowsząą techniktechnikąą, kt, któóra rra róówniewnieżżpowoduje powoduje derotacjederotacje krkręęggóów.w.Ostatnio wprowadzono do leczenia Ostatnio wprowadzono do leczenia system system śśrub rub transpedicularnychtranspedicularnych. .

Utrwalone deformacje Utrwalone deformacje żżeber koryguje sieber koryguje sięę poprzez resekcjpoprzez resekcjęę żżeber lub eber lub ich plastykich plastykęę. Operacja taka mo. Operacja taka możże zmniejszye zmniejszyćć wydolnowydolnośćść oddechowoddechowąą, , ale efekt kosmetyczny w postaci zlikwidowania wypukale efekt kosmetyczny w postaci zlikwidowania wypukłłoośści ci żżeber eber jest tego wart.jest tego wart.


InneInne

�� BWBW

�� UDSUDS

�� DERO DERO –– LFCLFC

Podejmuje siPodejmuje sięę taktakżże pre próóby by mamałłoinwazyjnej korekcji oinwazyjnej korekcji deformacji za pomocdeformacji za pomocąą technik technik videoskopowychvideoskopowych..


Przednia korekcja krPrzednia korekcja kręęgosgosłłupa i upa i spondylodezaspondylodeza przedniaprzednia

Korekcje krKorekcje kręęgosgosłłupa moupa możżna osina osiąągngnąćąć przez przez spondylodezspondylodezęę przedniprzedniąą, , polegajpolegająąccąą na usunina usunięęciu zniszczonych krciu zniszczonych krążążkkóów miw mięędzykrdzykręęgowych gowych i zai załłoożżeniu metalowych hakeniu metalowych hakóów (np.. w (np.. DwyeraDwyera, , ZielkeZielke, , WeberaWebera--MorleyaMorleya) ) w celu uzyskania w celu uzyskania derotacjiderotacji i korekcji skrzywienia.i korekcji skrzywienia.W celu utrzymania lordozy lW celu utrzymania lordozy lęęddźźwiowej mowiowej możżna stosowana stosowaćć elastyczne prelastyczne pręęty. ty. Metoda ta daje moMetoda ta daje możżliwoliwośćść pepełłniejszej korekcji deformacji, poniewaniejszej korekcji deformacji, ponieważż jest ona jest ona osiosiąągnignięęta prze skrta prze skróócenie przedniej powierzchni krcenie przedniej powierzchni kręęgosgosłłupa, upa, bedbedąącejcejggłłóównym miejscem deformacji. Pozwala ona rwnym miejscem deformacji. Pozwala ona róówniewnieżż na zespolenie na zespolenie mniejszej liczby krmniejszej liczby kręęggóów niw niżż spondylodezaspondylodeza tylna, w zwitylna, w zwiąązku z czym zku z czym krkręęgosgosłłup jest usztywniony w mniejszym stopniu.up jest usztywniony w mniejszym stopniu.Zabiegi Zabiegi spondlodezyspondlodezy przedniej jednak sprzedniej jednak sąą bardzo rozlegbardzo rozległłe i wymagaje i wymagająą dojdojśścia cia pozaotrzewnowego lub pozaotrzewnowego lub przezpprzezpłłucnegoucnego, a cz, a częęsto obu tych drsto obu tych dróóg, g, nie monie możżna ich wiec wykonana ich wiec wykonaćć u pacjentu pacjentóów z ograniczonw z ograniczonąą wydolnowydolnośściaciaoddychania. Poza tym chorzy ci czoddychania. Poza tym chorzy ci częęsto wymagajsto wymagająą taktakżże e spondylodezyspondylodezy tylnej.tylnej.

Scolosis - fizjoterapeutom.plScolioza idiopatyczna 80% skolioz strukturalnych to skoliozy o...

Documents

Transcript of Scolosis - fizjoterapeutom.plScolioza idiopatyczna 80% skolioz strukturalnych to skoliozy o...