Mariusz Przybylski

Arkadiusz Piotrowicz

Samorząd terytorialny

Samorząd terytorialny :

Obejmuje wszystkie osoby zamieszkujące na terenie określonej jednostki podziału terytorialnego

To forma organizacji społeczności lokalnych powołana do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi w interesie mieszkańców

Działa we wszystkich systemach demokratycznych.

Organy Samorządu terytorialnego w Polce

Ustawa z 1 stycznia 1999 roku o samorządzie powiatowym i wojewódzkim określa podział Polski na:Samorządowe gminySamorządowe powiatyRządowo-samorządowe województwa

Powiat grodzki – miasto powyżej 100 tys. mieszkańców, lub stolica województwa sprzed 1 stycznia 1999 roku

Obecnie istnieje:2489 gmin308 powiatów ziemskich65 powiatów grodzkich16 województw

Zasady powstania struktury państwa

Zasada pomocniczościPaństwo zajmuje się tym, czym nie mogą się zająć obywatele

Zasada decentralizacjiUprawnienia i odpowiedzialność w rękach samorządów, a nie państwa oraz zagwarantowanie im środków

Zasada prymatu zespolenia terytorialnego Dominacja nad układem podziałów branżowych podporządkowanych sektorom

Zasadę unitarnego charakteru państwaStruktura terytorialna na obszarze Polski jest taka sama

Gmina

Podstawowa jednostka samorządu terytorialnego

Mieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową (podstawowa forma życia społecznego)

Samorząd terytorialny decyduje o sprawach wchodzących w zakres spraw publicznych

Mieszkańcy gminy decydują o swoich sprawach wybierając władze gminy

Zadania gminy

Zadania dzielimy na:

Własne (cel – zaspokojenie potrzeb mieszkańców)

Zagospodarowanie przestrzenne gminy

Ochrona środowiska naturalnego

Organizacja ochrony zdrowia, oświaty, pomocy społecznej,

Działalność kulturalna

Budownictwo mieszkaniowe

Budowa i utrzymanie gminnych dróg

Ochrona porządku publicznego

Zadania gminy c.d.

Zlecone (wynikające z ustaw)

Sprawy stanu cywilnego (urodziny, małżeństwa i zgony)

Przeprowadzenie spisu rolnego

Wyborów do sejmu

Inwestycje o większym zasięgu (np. budowa dróg)

Władze gminy to:

Radę gminy

Zarząd gminy

Organ stanowiący i kontrolny – władza ustawodawcza

Wybierana przez mieszkańców na 4 letnią kadencję

Rada gminy składa się z radnych, ilość zależy od liczby mieszkańców:

15 radnych – gmina do 4 tys. mieszkańców

45 radnych – gmina do 200 tys. mieszkańców

+5 radnych – za każde rozpoczęte 100 tys., ale nie więcej niż 100

Spośród radnych wybierany jest przewodniczący i 1-3 wice

Może być odwołana przez mieszkańców w referendum

Rada gminy

Rada gminy c.d.Rada obraduje w sesjach, zwoływanych w razie potrzeby przez przewodniczącego ( nie rzadziej niż raz na kwartał)

Może powołać komisje, które przedstawią wnioski lub opinie na temat spraw przez nią rozpatrywanych

Przykłady komisji:

Rolnictwa

Oświaty

Gospodarki komunalnej

Do komisji mogą należeć:

Radni

Wybrane osoby spoza rady (specjaliści w wybranych dziedzinach)

Zadania Rady gminy

Uchwalanie planów rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego

Coroczne uchwalanie budżetu gminy

Podejmowanie uchwał w sprawach podatków i innych opłat dotyczących majątku gminy

Kontrolowanie pracy zarządu gminy w zakresie realizacji budżetu oraz innych zadań

Uchwalanie statutu określającego zakres jej działania

Jednostki pomocnicze Rady gminy

Wyróżniamy:

Sołectwa

Organ uchwałodawczy – zebranie wiejskie

Organ wykonawczy – sołtys

Dzielnice (osiedla)

Organ uchwałodawczy – rada

Organ wykonawczy zarząd (na czele przewodniczący)

Zarząd Gminy

Organ wykonawczy

Składa się z 4-5 członków wybranych przez radę spośród radnych

Na czele stoi:

Gminy wiejskie – wójt

Miejscowości posiadające prawa miejskie – burmistrz

Miasta powyżej 100 tys. mieszkańców - prezydent

Fundusze Gminy

Uzyskiwane są z:

Podatków płacone przez mieszkańców gminy

Sum przekazanych przez administrację państwową na realizację zadań zleconych ( dotacje i subwencje)

Opłaty za korzystanie z mienia gminy

Nieruchomości (domy. place)

Urządzenia techniczne (środki transportu, kanalizacja)

Zestawienie wpływów i wydatków na określony rok nazywa się USTAWĄ BUDŻETOWĄ

Powiat

Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa wspólnotę terytorialną

Władze powiatu to:

Rada Powiatu

Zarząd Powiatu

Obecnie mamy: 308 – powiatów ziemskich

,65 – powiatów grodzkich

Powiaty w Polsce

Rada powiatu

Organ stanowiący i kontrolny

Wybierana na 4 lata

Wybiera ona ze swego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących

Obraduje na sesjach zwykłych

Stanowi prawo miejscowe

Uchwala budżet

Wybiera zarząd powiatu i stanowi o jego kierunkach działania

Zarząd powiatu

Organ wykonawczy

Składa się z:

Starosty

Wicestarosty

Członków

Zarząd wykonuje zadania przy pomocy administracji państwowej, którą tworzą:

Kierowników powiatowych służb inspekcji i straży

Jednostek organizacyjnych powiatu

Obowiązki zarządu powiatu

Przygotowanie projektów uchwał rady powiatu

Wykonanie uchwał rady powiatu

Gospodarowanie mieniem powiatu

Wykonywanie budżetu powiatu

Zatrudnianie oraz zwalnianie kierowników powiatowych jednostek organizacyjnych

Zadania Powiatu

Szkolnictwo ponadpodstawowe (budowa, remonty i utrzymanie)

Ochrona zdrowia (opieka specjalistycznej i szpitalnej)

Pomoc społeczna

Polityka prorodzinna (Powiatowe Domy Opieki Społecznej, Centra pomocy rodzinie)

Komunikację i transport (Utrzymanie, budowa i oświetlenie dróg powiatowych)

Kulturę fizyczną i turystykę (Utrzymanie i budowa bibliotek, ośrodków kultury oraz ośrodków sportowo-rekreacyjnych)

Geodezję i gospodarkę gruntami, Zagospodarowanie przestrzenne i nadzór budowlany

Zadania Powiatu C.D.

Gospodarka wodna i ochrona środowiska

Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo śródlądowe

Porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli

Ochronę przeciwpowodziową i przeciwpożarową

Przeciwdziałanie bezrobociu

Aktywizację lokalnego rynku pracy

Ochronę praw konsumenta

Współpracę z organizacjami pozarządowymi

Województwo

Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa wspólnotę, którą określa się jako regionalną

Władze województwa to:

Sejmik wojewódzki

Zarząd wojewódzki

Obecnie mamy 19 województw:

Województwa w Polsce

Sejmik wojewódzki

Organ stanowiący i kontrolny

Wybierany na 4 lata

Ze swego grona wybiera przewodniczącego i nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących

Sejmik obraduje na sesjach zwoływanych przy najmniej raz na kwartał

Może powoływać stałe i doraźne komisje

Zadania sejmiku wojewódzkiego

Stanowienie aktów prawa miejscowego

Uchwalenie strategii rozwoju województwa

Uchwalenie panów zagospodarowania przestrzennego

Uchwalanie budżetu województwa

Rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu

Wybór i odwoływanie zarządu województwa

Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa

Zarząd wojewódzki

Organ władzy wykonawczej

Składa się z 5 członków z marszałkiem na czele

Wybierany przez sejmik

Zadaniem zarządu jest wykonanie uchwał sejmiku

wojewódzkiego

Gospodarowanie mieniem wojewódzkim

Przygotowanie projektu oraz wykonanie budżetu województwa

Przygotowanie planów strategii województwa

Administracja samorządowa na szczeblu wojewódzkim jest

zespolona w urzędzie marszałkowskim

Zadania województwa

Politykę regionalną i formułowanie strategii rozwoju województwa

Sprawy szkolnictwa wyższego i policealnego

Sprawy specjalistycznych placówek służby zdrowia i domów pomocy społecznej

Utrzymanie dróg wojewódzkich

Finansowanie instytucji kultury o zasięgu regionalnym

Gospodarkę wodną

Ochronę środowiska

Zagospodarowanie przestrzenne

Wojewodowie

Spełniają funkcję organów administracji rządowej

Jest przedstawicielem rządu

Sprawuje władzę wykonawczą na terenie województwa

Wojewodowie mają uprawnienia do wydawania rozporządzeń

Wykonują zadania administracji państwowej za pośrednictwem urzędów wojewódzkich

Zadania wojewody

Koordynacji działalności organów administracji rządowej na obszarze podlegającego mu województwa

Zapewnieniu współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych w zakresie utrzymania porządku publicznego i zapobiegania klęskom żywiołowym na terenie województwa

Reprezentowaniu rządu na uroczystościach państwowych

Współdziałaniu z wojewódzkim sejmikiem samorządowym w celu harmonizowania działań organów administracji rządowej z działaniami podejmowanymi przez sejmik i administrację samorządową

Organy administracji specjalnej

Podlegają bezpośrednio właściwym ministrom

Realizują zadania wynikające z kompetencji tychże ministrów

Są to między innymi:

Izby i Urzędy Skarbowe

Wojewódzkie i Rejonowe Urzędy Pracy

Wojewódzkie i Rejonowe Komendy Policji

Kuratoria Oświaty i Wychowania

Państwowa Inspekcja Sanitarna

Inspekcja Ochrony Środowiska

Prawo wyborcze

Możemy podzielić na:

Czynne prawo wyborcze

Możliwość wybierania przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione

Bierne prawo wyborcze

Czyli możliwość kandydowania, ma każdy obywatel Polski, który ma prawo wybierania i ukończył:

21 lat – wybory do Sejmu

30 lat – wybory do Senatu

35 lat – wybory prezydenckie

Zasady prawa wyborczego

Możemy podzielić na:

Bezpośredniość

Obywatele wybierają swoich przedstawicieli, nikt nie wybiera za nich

Powszechność

Przyznanie wszystkim w odpowiednim wieku praw czynnego i biernego

Zasady prawa wyborczego

Możemy podzielić na:

Równość

Oznacza jednakową siłę wszystkich głosów (np. głos sprzątaczki = głos prezydenta)

Tajność

Możliwość wolnego, nieskrępowanego wyrażania swoich poglądów politycznych, bez obawy o konsekwencje

Samorząd terytorialny Austrii

Podstawowymi jednostkami administracyjnymi są gminy (Ortsgemeinden)

Na szczeblu ponad gminnym nie występuje samorząd terytorialny

Wszystkie grunty muszą należeć do jakiejś gminy

Liczba mieszkańców w gminie musi wynosić co najmniej 1.000 osób

Podstawy prawne funkcjonowania gmin określa:

Konstytucja Federalna

Ustawodawstwo Landów (8 ordynacji gminnych krajowych oraz prawa miejskie)

Samorząd terytorialny Austrii

W Austrii 15 miast posiada swój statut (musi mieć powyżej 20 tys. Mieszkańców)

Odrębna jest stolica Wiedeń będąca miastem, landem, stolicą

Władze gminy:

Rada Gminy

Zarząd

Burmistrz

Rada gminy w Austrii

Organ przedstawicielski

Członkowie wybierani raz na 5-6 lat, Liczba członków zależy od liczby mieszkańców i wynosi od 7-39 członków

Bierne prawo osoby które ukończyły 24 lata

Kompetencje rady

uchwałodawcze

Kompetencje wykonawcze (charakter władczy i kontrolny)

Z tego powodu nazywana jest „lokalnym parlamentem”

Rada gminy w Austrii C.D.

Może wydawać statuty, rozporządzenia i decyzje

Rada podejmuje podstawowe decyzje dotyczące:

gminnego budżetu,

ściągania gminnych podatków

nabywania i zbywania własności komunalnej,

zaciągania kredytów, itp.

Rady gmin mogą powoływać komisje, które zazwyczaj mają za zadanie pełnienie funkcji opiniodawczych i pomocniczych na rzecz rady.

Zarząd gminy w Austrii

Składa się z:

burmistrza

zastępców burmistrza

członków

Zadania

przygotowanie obrad rady gminy i składanie w tym zakresie stosowanych wniosków,

wykonywanie uchwał i decyzji rady gminy,

administrowanie majątkiem gminy

ustalanie zasad tego gospodarowania.

Burmistrz w AustriiPosiada kompetencje do reprezentowania gminy na zewnątrz

Jako przewodniczący organu wykonawczego gminy zwołuje posiedzenia rady gminy i zarządu, kieruje ich posiedzeniami

wykonuje podjęte uchwały

Do burmistrza należy wykonywanie zarówno zadań własnych gminy, jak i zadań powierzonych z zakresu administracji rządowej

Ponadto burmistrz kieruje administracją gospodarczą i finansową gminy i realizuje budżet; nie może jednak zbywać samodzielnie nieruchomości gminnych.

Urząd Gminy w AustriiJest aparatem pomocniczym burmistrza

W wyjątkowych wypadkach, na podstawie uchwały rady gminy urząd ten może podejmować rozstrzygnięcia władcze

Naczelnicy w Austrii

Działają w gminach podzielonych na sołectwa oraz w miastach podzielonych na dzielnice

Są to organy pomocnicze i doradcze, mogą jednak posiadać funkcje decyzyjne na podstawie upoważnienia burmistrza.

dział TreśćWydatki 2005

Iława Gdańsk

1 2 3 4

DZIAŁ 010  

ROLNICTWO I ŁOWIECTWO 300 28 925 537

DZIAŁ 600 

TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ 21 692 914 236 767 247

 DZIAŁ 630TURYSTYKA  93 732  6 451 595

DZIAŁ 700 

GOSPODARKA MIESZKANIOWA  5 353 400  49 198 716

DZIAŁ 710 

DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA  1 819 631 17 221 807 

DZIAŁ 750 

 ADMINISTRACJA PUBLICZNA  4 329 448  76 376 307

DZIAŁ 754 

  BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

87 13014 532 413

Budżet Iławy i Gdańska- zestawienie -Wydatki

DZIAŁ 756

DOCHODY OD OSÓB PRAWNYCH, OD OSÓB FIZYCZNYCH I OD INNYCH JEDNOSTEK NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ

 224 100 817 864

DZIAŁ 757 OBSŁUGA DŁUGU PUBLICZNEGO  1 767 727 29 658 661

DZIAŁ 758 

RÓŻNE ROZLICZENIA  807 223 33 120 364

DZIAŁ 801 

OŚWIATA I WYCHOWANIE  456 380 413 043 819

DZIAŁ 851 

OCHRONA ZDROWIA  386 0009 889 071 

DZIAŁ 854 

EDUKACYJNA OPIEKA WYCHOWAWCZA

 6 00037 236 419

DZIAŁ 900 

GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA

 3 866 003 35 853 551

DZIAŁ 921KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO

 2 375 89532 557 467 

DZIAŁ 926 

 

KULTURA FIZYCZNA I SPORT 1 000 000 23 202 558 

Wydatki ogółem w tym: 44 271 163 1 232 634

265 

Budżet Iławy i Gdańska- zestawienie -Dochody

dział TreśćDochody 2005

Iława Gdańsk

1 2 3 4

DZIAŁ 600  

TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ10 930 031 215 805 045

DZIAŁ 700 

GOSPODARKA MIESZKANIOWA 8 331 590 48 850 658

DZIAŁ 710 

DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 150 000  18 261 102

DZIAŁ 750 

 ADMINISTRACJA PUBLICZNA 387 590 75 559 825

DZIAŁ 751

URZĘDY NACZELNYCH ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ, KONTROLI OCHRONY PRAWA ORAZ SĄDOWNICTWA

5 280  10 146 784

DZIAŁ 754 

  BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

11 30016 852 459

DZIAŁ 756

DOCHODY OD OSÓB PRAWNYCH, OD OSÓB FIZYCZNYCH I OD INNYCH JEDNOSTEK NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ

24 758 726 811 509

DZIAŁ 758 

RÓŻNE ROZLICZENIA 12 454 312 31 556 005

DZIAŁ 801 

OŚWIATA I WYCHOWANIE 975 239 419 053 814

DZIAŁ 851 

OCHRONA ZDROWIA 381 00010 549 072 

DZIAŁ 854 

EDUKACYJNA OPIEKA WYCHOWAWCZA

396 99136 598 159

DZIAŁ 900 

GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA

126 500 34 856 584

DZIAŁ 921KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO

59 840 34 589 467 

DZIAŁ 926 

 

KULTURA FIZYCZNA I SPORT163 020 23 582 572 

Wydatki ogółem w tym: 66 344 424 1 142 817

562