Rzym bez Granic Przewodnik po Wiecznym Mieście Fundacji...

Rzym bez Granic Przewodnik po Wiecznym Mieście

Fundacji Podróże bez Granic

S t r o n a | 2

Fundacja Podróże bez Granic ul. Warszawska 43/1 KRS: 0000441552

www.PodróżeBezGranic.pl 81-309 Gdynia REGON: 221789255 [email protected] +48 692 44 51 88 NIP: 586-228-01-64

Chcesz podróżowad? Obawiasz się, że nie sprostasz barierom? Nie wiesz, od jakiego miejsca w Europie zacząd? Polecam Rzym! Zakochasz się w tym mieście – obiecuję! Pierwszym krokiem jest przełamanie barier mentalnych i uwierzenie, że marzenia naprawdę się spełniają! Poddaję w wątpliwośd istnienie w Europie, a nawet na całej kuli ziemskiej miejsca, które urzekłoby mnie bardziej i dostarczyło więcej bodźców pozytywnych niż Wieczne Miasto Rzym. Śmiało mogę stwierdzid, że owe 5 dni to najaktywniej, najciekawiej, najlepiej spędzone dni podczas moich dotychczasowych wycieczek. Moje marzenie zostało spełnione. Ty także przekrocz granice WŁASNYCH możliwości – uwierz, że granic nie ma – gwarantuję, że osiągniesz swój cel. (Kasia)

S t r o n a | 3



SPIS TREŚCI

RELACJA Z PODRÓŻY ........................................................................................................................5

12.11.2012 – „Akcja Przylot” ......................................................................................................6 13.11.2012 – Watykan ................................................................................................................8 14.11.2012 – Audiencja, place i fontanny Rzymu .....................................................................10 15.11.2012 – Dzieo relaksu: Stadio Olimpico i Lido di Ostia.....................................................12 16.11.2012 – Starożytny Rzym ..................................................................................................14

RZYM DOSTOSOWANY ..................................................................................................................16 WATYKAN ..................................................................................................................................17

Muzea ...................................................................................................................................18 Plac i Bazylika Św. Piotra ......................................................................................................19

AUDIENCJA GENERALNA ...........................................................................................................20 ULICE RZYMU ............................................................................................................................21 PANTEON ..................................................................................................................................22 FONTANNA DI TREVI .................................................................................................................22 SCHODY HISZPAOSKIE ...............................................................................................................22 KOLOSEUM ................................................................................................................................23 FORUM ROMANUM i PALATYN ................................................................................................24 KAPITOL – Wzgórze Kapitolioskie .............................................................................................25 BAZYLIKA ŚW. MARII WIĘKSZEJ .................................................................................................25 BAZYLIKA ŚW. JANA NA LATERANIE ..........................................................................................26 SCALA SANTA - święte schody przywiezione z Jerozolimy. ......................................................27 STADION OLIMPIJSKI .................................................................................................................27 DOM PIELGRZYMA im. Jana Pawła II w Rzymie ........................................................................28 LOTNISKA ..................................................................................................................................31

PODZIĘKOWANIA ...........................................................................................................................34 CZY BYŁO WARTO? ........................................................................................................................36 Fundacja Podróże bez Granic ........................................................................................................40

S t r o n a | 4



O PRZEWODNIKU

Pierwsza wyprawa Podróży bez Granic do Rzymu odbyła się w dniach 12-17 listopada 2012. Podczas wyjazdu zobaczyliśmy wszystkie najważniejsze zabytki Wiecznego Miasta, a także obserwowaliśmy je pod kątem dostosowania do potrzeb grupy osób o różnym rodzaju i stopniu niepełnosprawności. W tej publikacji znajdziecie relację z naszego wyjazdu pisaną z perspektywy różnych uczestników, a także opis odwiedzonych miejsc z uwzględnieniem informacji ważnych dla osób z niepełnosprawnością takich jak opisy wejśd, szczegółów dostosowania czy podpowiedzi gdzie szukad informacji na temat rezerwacji darmowych biletów. Mamy nadzieję, iż przewodnik ten zainspiruje kolejne osoby do działania i pomoże następnym zwiedzajacym w organizacji podobnej wyprawy, tak aby jak najwięcej z nas przeżyło podobną przygodę. Bo naprawdę była to fantastyczna przygoda i życzymy wam tego samego. Rzymska Ekipa Podróży bez Granic Marta, Kuba, Agnieszka, Marysia, Ania, Marzena, Paweł, Jola, Ela, Ania, Kasia, Ewelina, Ula, Renata, Ania, Jadwiga, Paula, Basia

Ps. W naszym wyjeździe "na krzywy ryj" wzięła udział świnka Alivia w ramach akcji „Świnka Pozdrawia" Fundacji Onkologicznej Osób Młodych: www.alivia.org.pl/swinka-pozdrawia. Mamy nadzieję, że pomogliśmy akcji chod troszkę, a świnka była z wyjazdu zadowolona równie bardzo jak i my!

Najdroższe podziekowania od całej ekipy, która spełniła też moje - organizatora marzenia! Dziękuję!

S t r o n a | 5



RELACJA Z PODRÓŻY

Trochę to może pokręcone, ale wielki ładunek pozytywnych emocji związany z naszą Rzymską Podróżą bez Granic każe zacząd relację właściwie od kooca. Dlaczego? Ano dlatego, że stoję znów na Warszawskim lotnisku, z walizką u boku i gdzie się nie obrócę wszyscy płaczą?! Przekonuje ich, że dzięki temu, że zebrała się tak fantastyczna ekipa ludzi, ten wyjazd to dopiero początek. Mi samej wcale nie chce się płakad, wręcz przeciwnie, bardzo pozytywnie nastraja mnie fakt, że są na świecie ludzie, którzy poprzez pracę, zaangażowanie, a przede wszystkim entuzjazm i autentyczną radośd zorganizowali wyjazd, który dla kilkunastoosobowej grupy osób z niepełnosprawnością, zamienił Rzym w „Nibylandię”. (Ania) Rzym był dla mnie miejscem magicznym od zawsze, miejscem które chciałam zobaczyd, moim marzeniem - a uważam, że jeżeli się czegoś tak naprawdę pragnie, marzenia naprawdę się spełniają. I myślę, że nie przez przypadek ten wyjazd pojawił się na mojej drodze, tak samo jak nie przez przypadek znalazłam stronę internetową Podróży bez Granic. Postanowiłam, że napiszę do prowadzącej stronę i zapytam o jakieś bliższe informacje dotyczące pobytu osób niepełnosprawnych w Domu Pielgrzyma, który był tam opisany. Od razu spotkałam się z ogromną życzliwości i chęcią pomocy, któregoś dnia dostałam maila, który bardzo mnie wzruszył – „Jest szansa wyjazdu do Rzymu”. Zaniemówiłam, nie wierzyłam… Byłam taka szczęśliwa, ale też pojawiła się obawa – Czy ja sobie poradzę, czy moja choroba nie będzie przeszkodą…? Tak więc rozpoczęła się cudowna przygoda i wielomiesięczne przygotowania do wyjazdu… (Marzena) W czerwcu 2011 roku byłam na objazdowej wycieczce po Włoszech. Między innymi zwiedzaliśmy Rzym i Watykan, w bardzo szybkim tempie… W wielu miejscach było dużo ludzi i ogromne kolejki. Te ograniczenia zachęciły mnie do ponownego zwiedzenia Rzymu. Po powrocie jednak znów rozpoczęłam poszukiwania miejsca mającego ofertę wycieczki zwiedzania Rzymu i tak trafiłam na „Podróże bez Granic”… (Renata)

S t r o n a | 6



12.11.2012 – „Akcja Przylot”

Dziś moje marzenie spełniło się. Jestem w miejscu, o którym marzyłam od lat. Dzięki ludziom o cudownych sercach, Marcie – organizatorce i Pawłowi – mojemu przyjacielowi, który jest moją „siłą”, sen stał się rzeczywistością… (Marzena)

Nasza pierwsza grupa Podróży bez Granic składała się z 18 osób w tym 12 uczestników niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz 6 asystentów. Były wśród nas osoby chorujące na dziecięce porażenie mózgowe, rdzeniowy zanik mięśni, stwardnienie rozsiane, osoba niewidoma, głuchoniewidoma, dwie osoby niedowidzące, a także osoba starsza po ciężkich operacjach, w sumie 5 osób poruszających się na wózkach. Najmłodsza uczestniczka miała lat 22, najstarsza 70. Na 18 osób było wśród nas, 16 kobiet…

Początkowo zaskoczyła mnie grupa osób z różnymi dysfunkcjami. Jak zobaczyłam kilka osób na wózkach, to pomyślałam, że trudno nam będzie zwiedzad razem miejsca zabytkowe, w których jest wiele barier architektonicznych. W Rzymie szybko przekonałam się, że moje myślenie osadzone jest w polskich realiach, w których pełno barier, nawet w miejscach przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych. W Rzymie bowiem w wielu zabytkowych miejscach windy i podjazdy są czymś naturalnym, niedostrzegalnie prawie wkomponowanym w starożytną architekturę. (Renata)

Po raz pierwszy spotkaliśmy się wszyscy razem na lotnisku w Warszawie, z niecierpliwością oczekując przelotu i pierwszych momentów w Rzymie. Już podczas zbiórki okazało się, że grupa jest bardzo zmotywowana - na pięd minut przed wyznaczoną godziną spotkania, zdecydowana większośd była już na miejscu, przywitana i wyposażona w zestawy podróżne: przywieszki do bagaży, identyfikatory, koszulki, a przede wszystkim notesy z długopisami, które służyd miały do spisywania naszych relacji i obserwacji podczas zwiedzania Rzymu. Gdy zebrali się wszyscy udaliśmy się do odprawy.

Czuło się sporo emocji i lekkie podenerwowanie. Chyba wszystkim nam udzieliło się napięcie związane z formalnościami odprawy lotniskowej. Niektórzy byli szczególnie ciekawi pierwszego w ich życiu lotu samolotem. Najbardziej stalowe nerwy musiała zachowad Marta, która podpisywała mnóstwo dokumentów związanych z przelotem grupy. (Ania)

Na szczęście, pomimo wielu problemów, które piętrzyły przed nami linie lotnicze na etapie rezerwacji biletów dla „takiej” grupy, okazało się, iż w praktyce zarówno lotnisko, jak i Alitalia stanęły na wysokości zadania – mieliśmy oddzielne okienko do odprawy biletowo-bagażowej, oddzielną kolejkę do odprawy osobistej, a potem imponującą obstawę podczas wejścia do samolotu. W każdym momencie wszystko poszło bardzo sprawnie i miło. Nie czuliśmy się problemem czy obciążeniem. Dzięki uśmiechom, żartom i cierpliwości, czuliśmy się wyjątkowo. Takie uczucie miało pozostad w nas do kooca wyjazdu.

S t r o n a | 7



Samolot – wybrany środek transportu, do pokonania tak odległego dystansu jaki dzieli Polskę i Włochy, okazał się idealnym rozwiązaniem. Komfort lotu był wysoki, a czas trwania podróży został ograniczony do 2 godzin lotu (alternatywa dla 30 godzin jazdy autokarem), każdy z uczestników dobrze zniósł podróż, nie odczuwając przy tym żadnych problemów zdrowotnych, zawrotów głowy, zmiany ciśnienia, nudności itp., a oślepiające wzrok słooce pozwalało w cudowny sposób zapomnied o chłodnej, szarej jesieni w Polsce. (Kasia)

Dwu i półgodzinny lot był czasem niekooczących się rozmów i poznawania najbliżej siedzących osób. Już wtedy dało się zauważyd, że ekipa jest świetna, a nastroje bardzo dobre, z pełną gotowością do dobrej zabawy, więc były duże szanse na udany wyjazd. (Ania)

Po udanej integracji na pokładzie samolotu, o godzinie 15-tej wylądowaliśmy w Rzymie. Na miejscu, podczas opuszczania samolotu szybko przekonaliśmy się, iż włoska obsługa lotniska, chod niemniej sympatyczna niż polska asysta, pracuje już z typowo włoskim luzem, tak więc wyjście z samolotu i odbiór bagaży zajął nam sporo czasu, a lotnisko opuściliśmy dopiero po ponad 2 godzinach.

Autokar, który był naszym środkiem transportu przez cały czas trwania wycieczki, był przystosowany i wyposażony w specjalną platformę – windę, która umożliwiła dostanie się do niego osobom, które nie mogły wejśd po schodach. W autokarze, podczas podróży, z opcji siedzenia na wózku mogły skorzystad dwie osoby. Wózki pozostałych osób (które były w stanie przesiąśd się) były umieszczane w luku bagażowym. (Kasia)

Naszym pierwszym celem podróży był oczywiście Dom Pielgrzyma. Jak się szybko okazało, jest to fantastyczne miejsce, pozbawione barier architektonicznych, z niezmiernie sympatyczną i elastyczną obsługą. Od razu uzgodniliśmy godzinę naszej pierwszej kolacji, a po niej, mimo pewnego zmęczenia zdecydowaliśmy się na spacer i pierwszy prawdziwie włoski akcent czyli wieczorny wypad do baru na pyszną włoską kawę i herbatę. Począwszy od tego wieczoru odwiedzona kawiarenka zyskała miano „naszej”, bo ta pierwsza wizyta nie była bynajmniej ostatnią…

S t r o n a | 8



13.11.2012 – Watykan

Wtorek był pierwszym dniem intensywnego zwiedzania. Piękna, słoneczna pogoda zapowiadała bardzo udany dzieo.

Od rana czekały nas same niespodzianki, a pierwszą z nich było tak zwane „śniadanie”, we włoskim stylu, które mnie już do kooca pobytu w Rzymie doprowadzało do łez jednocześnie z rozpaczy i rozbawienia. Nie lubię dżemu, więc kiedy na talerzu zobaczyłam jedynie sucharek i porcję dżemu, a do tego rogalik z czymże innym jeśli nie z dżemem, miałam ochotę powiedzied: „O, przekąseczka, a gdzie śniadanie?” Tym samym słodko zaczęliśmy dzieo, a potem było jeszcze lepiej… (Ania)

Celem pierwszego dnia zwiedzania był Watykan: Muzea Watykaoskie, Bazylika i Plac Św. Piotra, a także Zamek Św. Anioła. Po dojechaniu pod samo wejście, spotkaliśmy się z Panią Barbarą, która okazała się cudowną osobą i jednym z niewielu chyba przewodników, których naprawdę chce się słuchad i dzięki którym zwiedzanie okazuje się prawdziwą lekcją historii.

Nigdy nie przepadałam za intensywnym zwiedzaniem i muzeami, ale od dnia który niemal do wieczora spędziliśmy w Watykanie, wiem że jeśli towarzyszy mi osoba z ogromną wiedzą, obdarzona niezwykłym talentem do opowiadania i dzielenia się wiadomościami, jak Pani Basia, można zwiedzad nieprzerwanie długimi godzinami. Ani na chwilę się „nie wyłączyłam” i byłam zachwycona ogromem informacji przekazanych w bardzo przystępny sposób. Moje zdanie podzielała reszta grupy, więc „coś” w tym musiało byd. (Ania)

Podczas zwiedzania Watykanu mogliśmy przekonad się, że to najmniejsze miasto-paostwo europejskie jest włoską perełką, która mieści w sobie największe, najbardziej monumentalne i niezwykłe, architektoniczne i malarskie skarby świata. Każde kolejne odwiedzone w Stolicy Apostolskiej miejsce wywierało na nas ogromne wrażenie: Biblioteka, Pinakoteka, Kaplica Sykstyoska… (Kasia)

Podczas zwiedzania zachwyceni byliśmy także dostosowaniem Muzeów Watykaoskich, które wyposażone są w liczne windy, podjazdy, płaskorzeźby obrazów. Dodatkowo do pomocy każdej grupie osób z niepełnosprawnością oddelegowani są pracownicy muzeum, którzy kierują do wind i odpowiednich przejśd. Pomoc ta jest nieoceniona przede wszystkim podczas wejścia do Kaplicy Sykstyoskiej, gdzie osoby poruszające się na wózkach muszą iśd "pod prąd" i wstrzymany jest dla nich ruch pozostałych zwiedzających. Niemniej tłum i ogromna liczba zwiedzających pozostaje największym i jedynym chyba mankamentem utrudniającym osobom z niepełnosprawnością podziwianie w pełni tego magicznego miejsca.

Punktem kulminacyjnym naszego pobytu w Muzeach Watykaoskich było zwiedzanie Kaplicy Sykstyńskiej - miejsca wielu w historii wyborów papieży, tzw. Konklawe. Urzekła mnie!!! Jest cudowna, unosi się w niej niesamowita historia. Freski Michała Anioła zachwycają. (Marzena) Żałuję jedynie, że z powodu tłumów zwiedzających Kaplicę Sykstyoską, nie dało się prawdziwie zanurzyd się w klimacie tego miejsca. Mam wrażenie, że aby ogarnąd wzrokiem wszystkie piękne freski Sądu Ostatecznego i Stworzenia Świata potrzebowałabym co najmniej kilku dni. Szkoda, że ze względu na kolejki oczekujących mieliśmy do dyspozycji tylko kilka minut. Rozumiem jednak jak wiele osób chce zobaczyd tak niepowtarzalne miejsce. Takiego widoku nie oddadzą żadne zdjęcia czy materiały umieszczone w Internecie. (Ania)

S t r o n a | 9



Po obejrzeniu Kaplicy oraz Biblioteki, zdecydowaliśmy się na chwilę przerwy i na jednym z dostępnych placyków zrobiliśmy mały piknik w pięknym, włoskim słoocu. Gdy nabraliśmy siły ruszyliśmy dalej chłonąd historię - kolejnym naszym celem była Pinakoteka.

Mnie, jako osobie słabowidzącej, brakowało opisów tytułów obrazów i ich twórców w powiększonym druku czy piśmie Braille’a. Mieliśmy jednak doskonałą przewodniczkę, która wspaniale opowiadała o tych dziełach, więc miałam wrażenie jakbym słuchała audiodeskrypcji i nie było problemu z tematyką obrazów. Na przyszłośd jednak warto pamiętad o zabraniu ze sobą lornetki, aby zobaczyd wszystko dokładnie. (Basia) W Pinakotece ogromne wrażenie zrobiła na mnie kopia Piety Michała Anioła, a także sala z grupą aniołów i apostołów, wykonana przez Melozzo da Forlì – kocham motywy aniołów… Zachwyciła mnie również sala Raffaello Sanzio, a moment, gdy Pani Jola, osoba niewidząca, miała możliwośd poprzez dotyk płaskorzeźby zachwycid się obrazem Złożenie do Grobu Caravaggia był bardzo wzruszający… (Marzena)

Po obejrzeniu Pinakoteki, udaliśmy się do Bazyliki Św. Piotra, a stamtąd, już o zmierzchu, przez plac Św. Piotra i Via Conciliazione do Zamku Św. Anioła.

Podczas zwiedzenia Bazyliki wysunęłam dośd śmiały i odważny wniosek: nigdy nie powstanie obiekt bardziej monumentalny, gdzie wszystkie elementy będą stanowiły tak harmonijnie współgrającą całośd. Tylko bezpośrednie doświadczenie jej artyzmu pozwoli poprzed innym to stwierdzenie - nie uwierzysz dopóki nie zobaczysz. Ja będąc w niej osobiście poczułam, że ograniczenia nie istnieją, a nasze możliwości są znacznie szersze niż sobie wyobrażamy, bo to człowiek sam zawęża sobie granice - poczułam ogromną wewnętrzną wolnośd i szczęście. (Kasia)

W bazylice zatrzymaliśmy się na wspólnej modlitwie przy grobie błogosławionego Papieża Jana Pawła II. Było to dla mnie ogromne przeżycie i najbardziej wzruszający moment z całego wyjazdu, którego nigdy nie zapomnę… (Marzena)

Nasz pierwszy pełen wrażeo dzieo miał się ku koocowi. Słooce zachodziło na Placu Św. Piotra, a my zdecydowaliśmy się na krótką przerwę w zwiedzaniu w celu spróbowania słynnych włoskich lodów. Następnie skierowaliśmy się w stronę czekającego na nas autokaru. Podczas spaceru Pani Basia nie tylko dzieliła się nami swoją wiedzą, ale także z energią "przejęła" prowadzenie wózka Agnieszki, która już do kooca wyjazdu nie mogła odżałowad, że był to jedyny dzieo spędzony pod jej opieką.

Najbardziej urokliwą chwilą był dla mnie wieczorny spacer do Zamku Świętego Anioła. Widok podświetlonej budowli był naprawdę rewelacyjny, a do tego piękny ciepły wieczór pozwoliły nam odczud pierwiastek romantyzmu ukryty w pięknej stolicy Włoch. (Ania) Opuszczając Watykan byliśmy bardzo zadowoleni i z cudownym uczuciem spełnienia podziwialiśmy widoki z autokaru… Byłam zachwycona i oczarowana Rzymem wieczorową porą… (Kasia)

Intensywny dzieo sprawił, że wróciliśmy na kolacje zmęczeni, ale szczęśliwi, a dzieo zakooczyliśmy „tradycyjnym” już wypadem do naszego baru na wspólną kawę. To była długa kawa, bo bardzo chcieliśmy podzielid się ze sobą wrażeniami z całego dnia. Było ciepło, cudownie i aż trudno było uwierzyd, że spotkaliśmy się po raz pierwszy zaledwie poprzedniego dnia…

S t r o n a | 10



14.11.2012 – Audiencja, place i fontanny Rzymu

Drugi dzieo naszego pobytu w Rzymie zaczęliśmy od Audiencji Generalnej u Ojca Świętego Benedykta XVI. Jak się szybko okazało, nasza grupa i tym razem nie musiała stad w kolejce -wejściówki w kolorze czerwonym pozwoliły nam na wejście bocznymi drzwiami, a wózki gwarantowały usadzenie w głównym przejściu, czyli najbliżej podwyższenia i najbardziej po środku sali. Ze względu na mieszany charakter naszej grupy nie obyło się jednak bez zamieszania i zostaliśmy na czas audiencji rozdzieleni, co poskutkowało burzliwą dyskusją z ochroniarzem gwardii szwajcarskiej, a po audiencji przeprosinami ze strony jego szefa. Jak się okazało, nie byłam jedyną osobą lubiącą robid „problemy” – także Basia przeprowadziła „akcję zaczepną” wobec biskupa związując nierozerwalnie jego pas ze swoim plecakiem, co wywołało pewne poruszenie i dośd komiczne zajście, z racji zaistniałej szamotaniny. Audiencja trwała półtorej godziny. Po otrzymaniu papieskiego błogosławieostwa, które oficjalnie zakooczyło audiencję, jeszcze godzinę spędziliśmy na Placu Św. Piotra kontemplując widoki, uspokajając emocje i napawając się listopadowym słoocem oraz temperaturą ok. 26 stopni!

Audiencja była dla mnie ogromnym przeżyciem - pełnym wzruszeo i bardzo silnych emocji… Nie da się tego opisad… Ten dzieo na zawsze pozostanie w moim sercu. (Marzena)

Następnie udaliśmy się na zwiedzanie placów i fontann Rzymu, tym razem z Panią Marzaną. Razem "zdobyliśmy" Campo di Fiori, Piazza Navona, Panteon, Schody Hiszpaoskie i Fontannę di Trevi, czyli wszystkie najbardziej znane perełki Rzymu, jednak spacer po „kocich łbach”, mimo obniżonych praktycznie wszędzie krawężników, ale wśród tłumów przechodniów i samochodów, nie należał do najłatwiejszych i okazał się bardzo męczący.

Przyznaję, że czułam się mocno przytłoczona wszechobecnym tłumem i zgiełkiem. Niestety w panującym ścisku bardzo ciężko było mi napawad się urokiem miasta. Są to jednak miejsca, które będąc w Rzymie koniecznie trzeba zobaczyd i moja cierpliwośd w przedzieraniu się przez tłumy została nagrodzona, bo są to miejsca niepowtarzalne, których nie można przegapid! (Ania)

Warto dodad, że na czas zwiedzania zostaliśmy wyposażeni w bezprzewodowe zestawy słuchawkowe, które bardzo ułatwiały komunikację z grupą. Mogliśmy słuchad poruszając się w swoim tempie, bez obaw, że ominą nas ciekawe informacje przekazywane przez przewodnika, a jednocześnie robid zdjęcia oraz byd w kontakcie z pilotem, co zapewniało dobrą organizacje i sprawnośd podczas zwiedzania.

Dla mnie, jako osobie z niedosłuchem, słuchawki były szczególne ważne - dzięki nim miałam lepszy komfort słuchania, nie musiałam martwid się, że czegoś nie usłyszę, czy źle zinterpretuję. (Basia)

S t r o n a | 11



Jednym z najbardziej zabawnych momentów tego dnia było przejście przez zablokowaną, ze względu na wcześniejszą manifestację, dwoma opancerzonymi wozami policyjnymi ulicę - policjanci okazali się jednak bardzo wyrozumiali i przepuścili nas przez szpaler. Znów czuliśmy się bardzo wyjątkowo - najwyraźniej nie doszły do nich jeszcze wieści o naszym zachowaniu podczas audiencji i nie uznali nas za realne zagrożenie...

Podczas zwiedzania zachwyciła mnie słynna na cały świat Fontanna di Trevi. Zgodnie z tradycją chciałam wrzucid do fontanny polski grosik z nadzieją, że kiedyś jeszcze do Rzymu wrócę. Troszkę nie wyszło, bo uderzyłam pieniążkiem jakiegoś turystę w głowę i nie doleciał. Mam jednak nadzieję, że mimo wszystko uda mi się zobaczyd Rzym jeszcze raz… (Marzena)

Na palcu Hiszpaoskim po raz pierwszy spróbowaliśmy pieczonych kasztanów. Były pyszne. (Marzena i Paweł)

S t r o n a | 12



15.11.2012 – Dzieo relaksu: Stadio Olimpico i Lido di Ostia

Po poprzednim intensywnym dniu zwiedzania, zaplanowany był dzieo odpoczynku - był czas na wyspanie się, spokojne śniadanie i zakupy, a następnie udaliśmy się na Stadion Olimpijski, na którym swoje mecze rozgrywają dwie rzymskie drużyny: S.S. Lazio oraz AS Roma.

Był to dzieo, na który z racji swoich pasji, mam tu na myśli zamiłowanie do sportu i kibicowania oraz doświadczeo zawodowych, szczególnie czekałam. (Ania)

Stadion normalnie nie jest dostępny dla zwiedzających i można wchodzid na niego jedynie podczas meczów. Jednakże dzięki staraniom jednej z uczestniczek wyjazdu, udało się przekonad władze stadionu do takiej wizyty i po przyjeździe zostaliśmy przywitani z najwyższymi honorami zarówno przez przedstawicieli klubu piłkarskiego AS Roma jak i CONI - Włoskiego Związku Olimpijskiego. Dzięki ich uprzejmości mieliśmy okazje poznad dostępnośd obiektu pod kątem dostosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnością, wejśd na płytę boiska, a także zobaczyd wszystkie najbardziej niedostępne dla osób z zewnątrz zakamarki, w tym szatnie obu drużyn. Otrzymaliśmy też pakiet powitalnych prezentów w postaci gadżetów czapek i szalików w barwach drużyny AS Roma i byliśmy pierwszymi osobami w historii, które tak ucharakteryzowane mogły wejśd do szatni przeciwników czyli drużyny Lazio!

Towarzyszyły nam ogromne emocje, zdjęciom nie było kooca, a najbardziej zaskakujące było dla nas to, że absolutnie całe zaplecze zostało przygotowane z myślą o zawodnikach z niepełnosprawnością. Zrobiło to na mnie ogromne wrażenie, absolutnie się tego nie spodziewałam. Tak zachwyciliśmy się ciepłym przyjęciem i otwartością gospodarzy, a także pięknem stadionu, że wizyta zaplanowana na niecałą godzinkę przeciągnęła się do dwóch i pół… (Ania)

Naprawdę szkoda nam było odjeżdżad, pomimo iż przed nami był kolejny przepyszny punkt programu, czyli uczta w postaci prawdziwej włoskiej pizzy, która była specjalną niespodzianką Podróży bez Granic dla całej grupy. Każdy miał możliwośd spróbowania sześciu rodzajów neapolitaoskiej pizzy, wśród salw śmiechu i głośnych rozmów.

Mogliśmy też delektowad się pysznym winem, nie zabrakło również deseru… To było prawdziwe szaleostwo! Delikatnie powiedziawszy „troszkę” się przejedliśmy, ale żal było nie spróbowad wszystkich pyszności. (Ania i Marzena)

Po pizzy, udaliśmy się na plażę. Było cudownie: niesamowite widoki, szum morza, pełen relaks … Poczułam ogromne szczęście… Tak, życie naprawdę jest piękne… (Marzena)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzym

http://pl.wikipedia.org/wiki/Lazio_Rzym

http://pl.wikipedia.org/wiki/AS_Roma

S t r o n a | 13



Pomimo braku dostosowanego zjazdu na plażę, co odnotowaliśmy z pewnym rozczarowaniem, dzięki wzajemnej pomocy każdy z grupy miał szansę zamoczyd nogi w wodzie i poczud zapach morskiej bryzy. Renata profesjonalnie zaopatrzona w strój kąpielowy uskuteczniła prawdziwy podbój Rzymskich fal, a Ania mimo braku ekwipunku, wskoczyła do wody w ubraniu, w koocu była to jedyna w swoim rodzaju okazja zażycia kąpieli w morzu o tej porze roku!

Czas mijał jednak nieubłagalnie i należało już wracad. Aby dzieo nie upłynął wyłącznie na lenistwie, zdecydowaliśmy się jeszcze na zwiedzenie Bazyliki Św. Pawła za Murami, jednej z czterech bazylik rzymskich, która okazała się naprawdę pięknym zakooczeniem tego relaksującego dnia.

Na miejsce dotarliśmy na około 15 minut przed zamknięciem dla zwiedzających. Było zupełnie cicho i spokojnie, co dla Rzymu, który widziałam było absolutnie niespotykane. Kiedy przeszłam przez bramy bazyliki na widok delikatnie oświetlonego dziedzioca oraz ogromnego posągu Św. Pawła dosłownie zaparło mi dech w piersiach… właśnie to wspomnienie mam nadzieję zachowad na zawsze! (Ania) Imponująca była znajdująca się wewnątrz bazyliki liczba kolumn (80!) oraz poprzedzająca ją granitowa kolumnada. Jest to obiekt, który rodzi wrażenie nieskooczoności, w którym człowiek może przekonad się czym jest prawdziwa sztuka. (Kasia)

Bazylika urzekła mnie swoim niesamowitym wnętrzem, bogatą ilością rzeźb, cudownych malowideł… Szczególną moją uwagę zwrócił pas medalionów z portretami papieży biegnący wzdłuż górnej krawędzi ścian… Legenda mówi, że gdy skooczą się miejsca na nowe portrety nastąpi koniec świata – teraz miejsc zostało już tylko sześd… (Marzena)

S t r o n a | 14



16.11.2012 – Starożytny Rzym

Piątek, nasz ostatni dzieo w Rzymie, upłynął znów na intensywnym zwiedzaniu, tym razem starożytnej części miasta. Zaczęliśmy od Koloseum.

Nie będę ukrywała, że tego miejsca obawiałam się najbardziej pod kątem przystosowania dla osób niepełnosprawnych – szczególnie poruszających się na wózkach. Bardzo miło się rozczarowałam ponieważ Koloseum jest przygotowane na wizyty osób z niepełnosprawnością: bilety są bezpłatne, do wejścia prowadzi oddzielne przejście, bez kolejki, a w środku znajdują się podjazdy, winda i przystosowana toaleta. Szerokie płyty ułatwiają poruszanie się, a w miejscach widokowych wbudowane są kratki, które pozwalają osobie na wózku podziwiad niesamowite widoki. (Marzena)

Koloseum zrobiło na nas ogromne wrażenie.

Żałujcie, że Was tam nie było! Żadna klatka filmowa, żaden plakat, czy zdjęcie nie oddają „atmosfery” tego miejsca - to tylko „płaskie” obrazy pokazujące kamienne pozostałości monumentalnej budowli, jej wierzchnią „skorupę”. Kiedy weszłam do środka, aż ciarki przebiegły mi po plecach kiedy pomyślałam, ilu ludzi zginęło w tym miejscu dla uciechy innych?! Zupełnie niewiarygodne jest też dla mnie to, jak to możliwe by tyle wieków temu ludzie byli w stanie wznieśd tak niewyobrażalną konstrukcję? Od razu przypomniałam sobie sceny z „Gladiatora”. Słowa są kiepskim środkiem wyrazu. Muszę koniecznie jeszcze kiedyś tam wrócid… Wrażenie było niezapomniane… trzeba to zobaczyd na własne oczy! (Ania)

Po zwiedzeniu Koloseum, skierowaliśmy się do Forum Romanum, które jednak nie było dla nas już takie łaskawe. Droga prowadząca do Forum, a dalej na Palatyn była najcięższą przebytą do tej pory trasą: spadzisty zjazd, wyboiste drogi, pełne nierówności i kamieni, tak że wózek niemalże podskakiwał. Jednogłośnie stwierdziliśmy, iż dalszy spacer byłby najzwyklejszą męczarnią, a tym samym, Forum okazało się pierwszym i ostatnim miejscem, z którego zwiedzania zrezygnowaliśmy. Przed wyjściem udało nam się jednak zatrzymad w uroczym miejscu, na głównym placyku, gdzie w cudownym włoskim słoocu zrobiliśmy przerwę na lunch, słuchając opowieści o historii tego miejsca przekazywane przez panią Marzannę i chłonąc atmosferę tego niezwykłego miejsca... Z Forum Romanum udaliśmy się na Kapitol obejrzed słynną wilczycę i pomnik Marka Aureliusza. Chod na Kapitol także prowadzi stroma droga pod górę, tę jednak udało nam się pokonad. Następnie udaliśmy się na Piazza Venezia pod Pomnik Ojczyzny, a na zakooczenie dnia zwiedziliśmy jeszcze Bazylikę Św. Mari Większej i Św. Jana na Lateranie. Dwie kolejne niesamowite perełki Rzymu. Ostatnim punktem w programie naszego zwiedzania były Święte Schody przywiezione z Jerozolimy, znajdujących się nieopodal bazyliki Świętego Jana.

Tu weszłam z pomocą Pawła, ale o własnych siłach. Chod przyklękłam tylko na pierwszym schodku, poczułam wyjątkową siłę i ogromną wdzięcznośd za całe piękno, które mogłam zobaczyd w Rzymie… (Marzena)

S t r o n a | 15



W ten sposób zakooczyliśmy nasz program zwiedzania. Z pewnym smutkiem i nostalgią wracaliśmy do Domu Pielgrzyma, zdawaliśmy sobie bowiem sprawę, że to już ostatnie chwile obcowania z pięknem tego niezwykłego miasta. Z ambitnego planu przygotowanego przed wyjazdem nie udało nam się zobaczyd jedynie Ust Prawdy, co jest naprawdę dużym osiągnięciem, gdyż program był bardzo napięty, mimo z oczywistych względów wolniejszego tempa i dużej liczby postojów, a co za tym idzie, opóźnieo, do których jednak podeszliśmy, wraz z naszym wyrozumiałym kierowcą i obsługą Domu Pielgrzyma, z typowo włoskim luzem. Wielokrotnie podczas wyjazdu widad było zmęczenie na twarzach, w nogach i rękach, chcąc jednak pokazad grupie jak najwięcej, nie potrafiłam odpuścid, bo jak można byd w Rzymie i nie zobaczyd... Nie odpuszczała też cała grupa. Każdy chciał zobaczyd jak najwięcej i każdy jak tylko mógł pomagał drugiej osobie - podał ramię, pchał wózek, wziął plecak, podzielił się kanapką, zażartował, poprawił słuchawki, organizował przerwę czy szukał miejsca gdzie można na czas słuchania przysiąśd. I to było właśnie w tym wyjeździe najpiękniejsze... Podczas zwiedzania nie było między nami podziału na osoby z niepełnosprawnością i asystentów - asystentami były dla siebie nawzajem często osoby z niepełnosprawnością, a tym samym wszyscy byliśmy równi, mieliśmy takie same role i takie same oczekiwania.

Cel całej osiemnastki był taki sam: zdobycie Rzymu! Granice zostały przekroczone. Ograniczenia przezwyciężone. Stereotypy przełamane. Założenia zrealizowane! (Kasia)

W ten sposób ten wyjazd był prawdziwą wyprawą i prawdziwą przygodą, która w wielu wiele zmieniła i którą wszyscy zapamiętamy na długo. Podczas wyjazdu, zgodnie z założeniami, obserwowaliśmy i notowaliśmy nasze uwagi na temat dostępności miasta i poszczególnych zabytków, pod kątem ich dostosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnością, które zebrane znajdziecie w dalszej części tego przewodnika.

17 listopada o 12 byliśmy z powrotem na lotnisku w Warszawie. Minęło zaledwie 5 dni od naszego pierwszego spotkania i aż 5 dni… odbieramy bagaże - czas niestety się pożegnad… Serce pęka z żalu, łzy płyną po policzkach… Dziękuję Kochani, że stworzyliśmy tak wspaniałą grupę… Jesteście Wspaniali… (Marta i Marzena)

S t r o n a | 16



RZYM DOSTOSOWANY

S t r o n a | 17



WATYKAN

Adres: Viale Vaticano (Prati) Telefon: +390669884676; +390669883145 Strona internetowa: www.museivaticani.va Godziny otwarcia: uzależnione od świąt i wydarzeo watykaoskich, aktualne godziny należy sprawdzad na stronie. Wejście: Do bezpłatnego wejścia są uprawnione osoby o stopniu niepełnosprawności powyżej 74%, czyli stopniu umiarkowanym lub znacznym i ich asystenci. Należy mied ze sobą orzeczenie o niepełnosprawności lub przesład je podczas rezerwacji mailem. Dojazd i poruszanie się: Grupy osób z niepełnosprawnością mają możliwośd podjechania autokarem pod samo wejście do Muzeów Watykaoskich, a także pod sam plac św. Piotra od strony via Della Conciliazione, na podstawie odpowiedniego pozwolenia. Bliski parking ułatwia poruszanie się i oszczędza energię, mimo to, dzieo w Watykanie należy zaplanowad „na spokojnie” – ze względu na ogrom wrażeo, ale także duże odległości do przejścia jakie dzielą Muzea Watykaoskie i Bazylikę Św. Piotra. Wejście do Muzeów Watykaoskich: W muzeach watykaoskich wszystkie grupy, w tym grupy osób z niepełnosprawnością, mają obowiązek zarezerwowania biletów przez Internet – muzea są wówczas przygotowane na przyjęcie zwiedzających i delegują do pomocy przy zwiedzaniu specjalną asystę. Rezerwacji można dokonad pisząc na adres: [email protected]. Na stronie internetowej muzeów dostępne są bieżące informacje na temat organizowanych wydarzeo, w tym specjalnych grup i tras dla osób niewidomych lub niesłyszących. W soboty organizowane są specjalne „dotykowe” trasy dla osób niewidomych, które pozwalają na lepsze poznanie obiektu i znajdujących się w nim dzieł. Aby dołączyd do grupy wystarczy zgłosid taką chęd mailowo przy rezerwacji biletów.

Wejście dla grup osób z niepełnosprawnością znajduje się przy głównym wejściu. Jest tam wyznaczony oddzielny tor,

który pozwala na wejście bez kolejki. Cała grupa przechodzi następnie przez bramki wykrywające metale, ale sprawdzanie wózków nie jest bardzo wnikliwe - podczas gdy inni zwiedzający muszą oddad plecaki i duże torby do przechowalni, osoby poruszające się na wózkach, mogą mied większy bagaż zawieszony z tyłu wózka. Do muzeum można wejśd z psem przewodnikiem, należy to jednak zgłosid z wyprzedzeniem, przy rezerwacji biletów.

mailto:[email protected]

S t r o n a | 18



Muzea:

Podczas zwiedzania Muzeum, grupie towarzyszy asysta. Obsługa jest niezmiernie miła i wyrozumiała – wskazuje drogę do wind, dostosowanych toalet, pomaga w przejściach i w wąskich korytarzach.

Wejście do Kaplicy Sykstyoskiej umożliwione jest dzięki platformie przyschodowej - platforma jest bardzo

sprawnie obsługiwana przez pracowników muzeów. Jednakże, przy dużej grupie osób poruszających się na wózkach, przetransportowanie wszystkich jest czasochłonne i należy to uwzględnid w programie.

Częśd poziomów Muzeów jest dostępna dla osób niepełnosprawnych. Na tych piętrach nie ma barier

architektonicznych – wszędzie są podjazdy niwelujące krawężniki, a pomieszczenia są bardzo przestronne i ułatwiają przemieszczanie się. Niestety nie na wszystkie poziomy można dojechad na wózku - drugie piętro biblioteki nie jest niedostępne dla turystów z niepełnosprawnością.

Elementem utrudniającym zwiedzanie mogą byd tłumy zwiedzających, które powodują, że osoby na wózkach siedząc nisko mają bardzo ograniczone pole widzenia i miejscami prawie nic nie widzą. W wewnątrz Muzeów brak jest miejsc siedzących do odpoczynku – można usiąśd jedynie na dwóch placykach zewnętrznych, a także w Pinakotece – galerii obrazów, gdzie w każdej sali znajdują się krzesła, z których może skorzystad osoba, która ma problemy z poruszaniem lub po prostu poczuła zmęczenie. Pinakoteka jest przestronna i bez problemu można poruszad się w niej na wózku, szerokie przejścia umożliwiają podjazd blisko eksponatów, co ułatwia zwiedzanie. Równa powierzchnia umożliwia osobom poruszającym się na wózkach łatwe przemieszczanie się. W Pinakotece dostępne są płaskorzeźby niektórych obrazów, umożliwiające zapoznanie się z danym dziełem osobom niewidomym lub z osłabioną percepcją wzroku.

S t r o n a | 19



Plac i Bazylika Św. Piotra

Aby dotrzed do Bazyliki Św. Piotra od strony Muzeów Watykaoskich, należy wyjśd głównym wejsciem i obejsd

mury miasta. Jest to niestety droga dłuższa – tradycyjna droga wyjścia prowadzi przez Kaplicę Sykstyoską bezposrednio na plac Św. Piotra, ale przejście to nie jest dostępne dla osób poruszajacych się na wózkach. Wejście do bazyliki jest bezpłatne dla wszystkich. Bazylika jest otwarta w godzinach 9.00 – 18.00, Groby Papieskie, od 9.00 do

17.00, a Skarbiec od 9.00 – 18.00. Wejście do Grobów dostosowane jest dzięki windzie prowadzącej do podziemi. Plac Św. Piotra jest całkowicie dostępny dla osób z niepełnosprawnością. Na całym placu ustawione są tory

porządkujące kolejkę, wyposażone w podjazdy. W przypadku, gdy nie widad właściwej drogi wystarczy podjeśd do wszechobecnej gwardii szwajcarskiej i wyjaśnid, że jest się z grupą osób z niepełnosprawnością, a natychmiast każdy wskaże odpowiednią trasę lub utoruje przejście.

Plac pokryty jest kostką brukową, która jednak w porównaniu do innych części miasta jest dośd „łagodna”

i nie utrudnia poruszania się.

Do Bazyliki Św. Piotra można dotrzed windą znajdującą się po prawej stronie (przy windzie na kopułę), a następnie

wjechad korzystając z podjazdu, który znajduje się przy pierwszych drzwiach z lewej strony, tzw. Drzwiach Śmierci.

Na kopułę prowadzą zarówno schody jak i winda - osoby na wózkach mogą jednak zwiedzad wyłącznie pierwszy

poziom - dalsza droga wiedzie schodami i wąskimi korytarzami.

Bazylika jest przestronna, co ułatwia poruszanie się i obejrzenie z bliska wszystkich dzieł. Wewnątrz nie ma

żadnych stopni, powierzchnia jest równa i można podjechad pod sam ołtarz.

Obok windy prowadzącej do Bazyliki osoby na wózkach mogą skorzystad z przystosowanych toalet. Inna

dostosowana toaleta znajduje się po lewej stronie Bazyliki, przed wejściem do poczty watykaoskiej.

Poczta watykaoska jest także dostępna dla osób z niepełnosprawnością. Dysponuje podjazdem, a w środku

znajdują się obniżone stoliki, z których można skorzystad siedząc na wózku i bez problemu wypisad pocztówki.

S t r o n a | 20



AUDIENCJA GENERALNA

Aby wziąd udział w audiencji generalnej należy zwrócid się z prośbą o zarezerwowanie odpowiedniej liczby biletów do władz stolicy apostolskiej wskazując datę, liczbę osób i charakter grupy. Prośbę należy przesład faksem pod numer: +39 06 6988 5863 w formie pisma lub formularza dostępnego na stronie: http://www.vatican.va/various/prefettura/it/biglietti_it.html. Odpowiedź przyjdzie po kilu dniach, najprawdopodobniej w języku polskim. Osoby z niepełnosprawnością dostają wejściówki w kolorze czerwonym, na miejsca najbliżej Ojca Świętego. Audiencje, podczas obecności Papieża w Watykanie, odbywają się we środy, w auli lub na placu Św. Piotra. Bilety należy odebrad w przeddzieo audiencji w godzinach 15:00-19:00, lub tego samego dnia od godziny 8:00 rano. Audiencja rozpoczyna się o godzinie 10:30 należy jednak przybyd z odpowiednim wyprzedzeniem, aby spokojnie zająd miejsca. Osoby poruszające się na wózkach wchodzą do auli głównym wejściem i wraz z jednym asystentem każda mają przygotowane miejsce w przejściu, na samym środku sali. Jeśli grupa osób z niepełnosprawnością jest mieszana, musi się rozdzielid i pozostałe osoby niepełnosprawne, ale nieporuszające się na wózkach muszą skierowad się do dalszego wejścia, bliżej podestu i zająd miejsca w odpowiedniej strefie. Ze względu na ogromną liczbę, pielgrzymów przybywających na audiencję i wagę wydarzenia, jest to chyba jedyne miejsce w całym Rzymie gdzie można spotkad się z niecierpliwością ochrony gwardii szwajcarskiej, dlatego należy przybyd odpowiednio wcześnie, aby móc zająd na spokojnie najlepsze miejsca i nie zostad na koocu sali. Nie ma możliwości, aby osoby niepełnosprawne ale nieporuszające się na wózkach, usiadły w przejściu na środku sali, nawet jeśli jedna grupa ma zostad rozdzielona. Warto się na taka sytuację przygotowad i przed wejściem ustalid punkt spotkania po audiencji (np. na placu przed wejściem do auli), aby cała grupa odnalazła się podczas wychodzenia. Audiencja trwa od 40 minut do ok. 1,5 godziny w zależności od zdrowia i samopoczucia Papieża.

Do auli prowadzi podjazd, a w środku dostępne są dostosowane toalety.

tel:+39%2006%206988%205863

http://www.vatican.va/various/prefettura/it/biglietti_it.html

S t r o n a | 21



ULICE RZYMU

Rzym jest miastem otwartym i przyjaznym dla osób z niepełnosprawnością. Wiele barów, kafejek czy sklepów

z pamiątkami znajduje się na poziomie zerowym, lub posiada tylko delikatny stopieo. Większośd chodników wyposażona jest w delikatne, chod często wykonane najprostszą metodą, podjazdy pod krawężniki, które ułatwiają przemieszczanie się.

W niektórych miejscach gdzie ruch dla samochodów jest zamknięty (okolice zamku Św.

Anioła) na bruku wmontowane są specjalne pasy, które ułatwiają przemieszczanie się osobom poruszającym się na wózkach, jak i osobom niewidomym.

W innych częściach miasta największe wyzwanie stanowią jednak brukowane, kamienne jezdnie

i chodniki, przez które odległości między poszczególnymi atrakcjami turystycznymi stają się trudne do pokonania. Drugim utrudnieniem nękającym wszystkich przyjeżdżających do Rzymu turystów, są tłumy na ulicach, których obecnośd niewątpliwie utrudniają przemieszczanie się. Nawet poza sezonem, w listopadzie, Rzymskie ulice pełne są przechodniów i samochodów, często zaparkowanych na wąskich chodnikach czy na przejściach dla pieszych, co znacznie utrudnia komunikację, zwłaszcza osobom poruszającym się na wózkach.

Podczas zwiedzania nie spotkaliśmy niestety udźwiękowionych przejśd dla pieszych. Brak jest także

dotykowych modeli zabytków, które ułatwiłyby poznanie miasta osobom niewidomym i niedowidzącym.

Na mieście są jednak dostępne toalety publiczne dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością.

S t r o n a | 22



PANTEON

Adres: Piazza della Rotonda (Centro Storico) Telefon: +390668300230 Godziny otwarcia: Pn – Sob: 8:30 – 19:30/ Nd: 9:00 do 18:00 Wstęp: Wstep do Panteonu jest bezpłatny dla wszystkich.

Panteon jest obiektem dostępnym dla osób z niepełnosprawnością - wejście wyposażone jest

w delikatny podjazd po lewej stronie kościoła, wewnątrz posadzka jest równa, a przestronne, szerokie przejścia, umożliwiają osobom na wózkach swobodne poruszanie się.

Brak jest urządzeo do audiodeskrypcji lub dotykowej makiety koscioła.

FONTANNA DI TREVI

Adres: Piazza di Trevi (Centro Storico) Okolice fontanny są zawsze bardzo zatłoczone i ciasne, niemniej jednak można podejśd blisko i wrzucid do fontanny tradycyjną monetę na szczęście, chod nie ma możliwości dojechania na wózku do samej tafli wody ze względu na obecnośd schodów. Plac wokoło fontanny wyłożony jest kostką brukową.

SCHODY HISZPAOSKIE

Adres: Piazza di Spagna (Centro Storico) Chod plac Hiszpaoski, podobnie jak okolice Fontanny di Trevi, cieszy się dużą popularnością turystów, większa ilośd miejsca umożliwia swobodne podziwianie słynnych Schodów Hiszpaoskich.

Osoby poruszajace się na wózkach nie mogą niestety wejśd od frontu na górę schodów ze względu na brak windy/platfomy przyschodowej. Jest jednak dostępna winda oraz platforma przyschodowa prowadząca na Piazza di Trinita dei Monti od strony Vicolo del Bottino (przystanek Metra Spagna, Linia A). Dostosowane toalety znajdują się na ulicy Via della Croce.

S t r o n a | 23



KOLOSEUM

Adres: Piazza del Colosseo (Centro Storico) Telefon: +390639967700 Godziny otwarcia: 9:00 – na godzinę przed zmierzchem. Informacje o aktualnych godzinach otwarcia, w zależności od pory roku, znajdują się na stronie internetowej obiektu. Wejście: Bilety dla osób z niepełnosprawnością są darmowe, grupy muszą jednak zarezerwowad dzieo i godzinę wejścia

z wyprzedzeniem. Aby uzyskad szczegółowe informacje na temat rezerwacji wejścia dla grup osób z niepełnosprawnością należy dzwonid pod numer infolinii lub wejśd na stronę internetową: http://www.coopculture.it/ticket.cfm?office=Colosseo&id=2. Bilety i wejściówki dla grup można kupid na stronie: http://www.ticketclic.it/HTML/musei/colosseo_gruppi.cfm. Bilet upoważnia do zwiedzania Koloseum oraz Forum Romanum.

Wejście – pochylnia dla grup zorganizowanych, a także osób z niepełnosprawnością znajduje się z lewej strony

wyznaczonego toru. Przejście tą drogą umożliwia ominięcie długiej zazwyczaj kolejki do kas.

Po wejściu do środka należy trzymad się wyznaczonego toru dla osób z niepełnosprawnością, który prowadzi do

windy na wyższy poziom. Na górnym poziomie brakuje dalszych wskazówek odnośnie trasy zwiedzania, jednakże jedyna możliwa droga prowadzi dookoła całego Koloseum, więc nie da się tam pogubid.

Na terenie Koloseum znajdują się podjazdy, windy dostępne dla osób poruszających się na wózkach oraz

przystosowane toalety. Szerokie płyty ułatwiają przejazd, a w miejscach widokowych wbudowane są kratki, które pozwalają osobie siedzącej na wózku podziwiad niesamowite widoki, chod same kratki nieco zasłaniają widok i dużo wygodniejsze byłoby zastosowanie ograniczników ze szkła. Niedostępny dla osób poruszających się na wózkach jest jedynie mały punkt widokowy na najniższej kondygnacji. Brak jest również urządzeo do audiodeskrypcji oraz dotykowej makiety obiektu, które ułatwiłyby zwiedzanie osobom niewidomym lub słabo widzącym.

http://www.ticketclic.it/HTML/musei/colosseo_gruppi.cfm

S t r o n a | 24



FORUM ROMANUM i PALATYN

Adres: Via dei Fori Imperiali (Centro Storico) Telefon: +39 0639967700 Strona internetowa: http://www.coopculture.it/heritage.cfm?id=4. Godziny otwarcia: 9:00 – na godzinę przed zmierzchem – dokładne informacje dostępne są na stronie. Wejście: w ramach biletu do Koloseum od strony Via della Salara Vecchia 5/6 lub Via di San Gregorio (wejście także na Palatyn).

Forum Romanum to jedyny obiekt w Rzymie, którego nie udało nam się zwiedzid dokładnie. Ze względu na

spadzisty zjazd i bardzo wyboiste drogi, pełne nierówności i kamieni poruszanie się na wózkach jest bardzo trudne. Po wejściu można zatrzymad się na placu głównym Forum Romanum skąd można spokojnie podziwiad piękny widok na ruiny Starożytnego Rzymu i odpocząd. Piękna pespektywa i widoki warte są stromego podejścia jakie czeka przy wyjeździe z obiektu, tym bardziej, iż w Forum Romanum obowiązuje ten sam bilet, który otrzymuje się w Koloseum. Palatyn czyli królewskie wzgórze, z którego rozciąga się piękna panorama, nie jest niestety w ogóle dostępne dla osób poruszających się na wózkach ze względu na prowadzącą do nich stromą, kamienną trasę. Istnieje jednak możliwośd skorzystania

z 2 „meleksów”, które pomagają dostad się na wzgórze osobom o ograniczonej mobilności. Meleksy należy rezerwowad z co najmniej 7 dniowym wyprzedzeniem, najlepiej w tygodniu, dzwoniąc pod numer +3906699841.

http://www.coopculture.it/heritage.cfm?id=4

S t r o n a | 25



KAPITOL – Wzgórze Kapitolioskie

Osoba poruszająca się na wózku, pomimo kostki brukowej i dośd ostrych podjazdów może dostad się na wzgórze „od tyłu” czyli od strony Forum Romanum. Po drodze można podziwiad piękną panoramę starożytnego miasta. Na Kapitolu znajduje się posąg słynnej wilczycy i pomnik Marka Aureliusza. Na wzgórze, od frontu prowadzą niezbyt strome schody, z dużymi stopniami, które da się przy pomocy drugiej osoby pokonad, tak aby móc podziwiad widoki z obu stron wzgórza.

BAZYLIKA ŚW. MARII WIĘKSZEJ

Adres: Piazza Santa Maria Maggiore (Esquilino) Telefon: +39 06483195 Godziny otwarcia: 7:00 – 19:00. Wejście: bezpłatne dla wszystkich zwiedzających

Bazylika Św. Marii Większej zwnej też Bazyliką Św. Marii od Śniegu jest dostępna niemal w całej okazałości –

wyposażona jest w rampy i delikatne podjazdy nawet na niewielkich progach. Równa powierzchnia umożliwia osobom na wózkach bezproblemowy wjazd. Wnętrze jest przestronne, a dzięki podjazdowi znajdującemu się po prawej stronie, można podjechad pod sam ołtarz, a także zwiedzid boczne nawy. Jedynym utrudnieniem są ciężkie drzwi wejściowe, niemożliwe jednak do wyeliminowania ze względu na walory historyczne i architektoniczne. W środku nie ma także miejsc siedzących do odpoczynku, makiet dotykowych czy urządzeo do audiodekrypcji, które ułatwiłyby zwiedzanie osobom niewidomym lub słabowidzącym. Ze względu na na małą ilośd miejsca, nie ma możliwości dojazdu na wózkach do miejsca gdzie umieszczony jest relikwiaż z fragmentami najświętrzego żłóbka.

S t r o n a | 26



BAZYLIKA ŚW. PAWŁA ZA MURAMI

Adres: Viale di San Paolo, 1 (Ostiense) Telefon: +39 0669880800 Strona internetowa: www.basilicasanpaolo.org Godziny otwarcia: 7:00 – 18:30. Wejście: bezpłatne dla wszystkich zwiedzających

Bazylika Św. Pawła za Murami jest dostępna do zwiedzania niemal w całej okazałości – wyposażona jest

w rampy i podjazdy nawet na niewielkich progach. Dzięki pochylniom możliwe jest nawet zejście do ogrodu znajdującego wewnątrz dziedzioca, chod niestety ze względu na małą ilośd miejsca, nie ma możliwości dojazdu na wózkach do samego grobu Św. Pawła. Nie ma także miejsc siedzących do odpoczynku, makiet dotykowych, ani urządzeo do audiodeskrypcji, które ułatwiłyby zwiedzanie osobom niewidomym lub słabowidzącym.

BAZYLIKA ŚW. JANA NA LATERANIE

Adres: Piazza di San Giovanni in Laterano Telefon: +390669886433 Godziny otwarcia: 7:00 – 18:30. Wejście: bezpłatne dla wszystkich zwiedzających

Bazylika Św. Jana na Lateranie jest dostępna w całej okazałości – wyposażona jest w rampy i delikatne

podjazdy nawet na niewielkich progach. Równa powierzchnia umożliwia osobom na wózkach bezproblemowy wjazd. Wnętrze jest przestronne, a dzięki podjazdowi znajdującemu się po prawej stronie, można podjechad pod sam ołtarz, a także zwiedzid boczne nawy. Po prawej stronie za ołtarzem znajduje się mały sklepik z pamiątkami. Pewnym utrudnieniem jest stromy podjazd pod samym wejściem bazyliki, a także ciężkie drzwi wejściowe, niemożliwe jednak do wyeliminowania ze względu na walory historyczne i architektoniczne.

Brakuje także miejsc siedzących do odpoczynku, makiet dotykowych i urządzeo do audiodeskrypcji, które ułatwiłyby zwiedzanie, osobom niewidomym lub słabowidzącym.

http://www.basilicasanpaolo.org/

S t r o n a | 27



SCALA SANTA - święte schody przywiezione z Jerozolimy

Święte schody znajdują się w pochodzącym z XVI w. budynku, położonym po prawej stronie Bazyliki Św. Jana na Lateranie (patrząc w stronę kościoła), po drugiej stronie ulicy. Do wejścia prowadzą trzy stopnie, w środku znajduje się jeszcze jeden stopieo, ale warto pokonad te bariery, aby poczud atmosferę panującą w środku.

STADION OLIMPIJSKI

Stadion Olimpijski nie jest normalnie udostępniony dla zwiedzajacych i jest otwierany dla publiczności wyłącznie w dni meczowe. Jednakże dzięki uprzejmości MyRoma, klubu piłkarskiego AS Roma, a także Włoskiego Związku Olimpijskiego CONI udało nam się obejrzed także i ten obiekt. Byliśmy, i nadal jesteśmy, bardzo wdzięczni za taką szansę!

PLUSY, minusów nie zarejestrowaliśmy

Miejsca dedykowane kibicom niepełnosprawnym i ich asystentom (w ramach jednego biletu) z dobrym widokiem na murawę. Asystent zajmuje miejsce za niepełnosprawnym kibicem przez co nie ma możliwości wspólnego przeżywania emocji piłkarskich.

Wjazd na trybuny na tym samym poziomie co parking. Miejsce parkingowe dostępne w ramach biletu na mecz.

Dojście do miejsc dedykowanych kibicom na wózkach bez barier architektonicznych - brak krawężników czy schodków - wszędzie znajdują się delikatne podjazdy.

W pobliżu trybuny - dostosowane toalety.

Na całym stadionie dobrze widoczne oznaczenia dla osób z zaburzoną percepcją wzroku.

Możliwośd przyjścia na mecz z psem asystującym.

Całe zaplecze, w tym szatnie, przystosowane dla zawodników/sędziów/trenerów z niepełnosprawnością.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Jana_na_Lateranie

S t r o n a | 28



DOM PIELGRZYMA im. Jana Pawła II w Rzymie

Dom Pielgrzyma został założony w 2000 roku z inicjatywy Jana Pawła II dla niepełnosprawnych pielgrzymów i turystów. Jest to ośrodek prowadzony przez Braci Orionistów, wybudowany i wyposażony z myślą o osobach niepełnosprawnych.

Dom Pielgrzyma gości grupy osób z niepełnosprawnością za darmo. Warunkiem jest jednak aby na jednego asystenta przypadało dwóch uczestników niepełnosprawnych w stopniu co najmniej umiarkowanym lub znacznym. Pobyt dla osób indywidualnych jest płatny zgodnie z cennikiem umieszczonym na stronie.

Dom Pielgrzyma oferuje także bezpłatne wyżywienie: śniadania (na słodko), obiady i kolacje. Obiady można zastąpid zestawami lunchowymi, które można zabrad ze sobą na czas zwiedzania (2 kanapki, sok, woda). Kolacje składają się z dwóch dao: makaronu/ risotto oraz mięsnego dania drugiego. Osoby cierpiące na nietolerancje żywieniowe lub wegetarianie mogą zgłosid ten fakt przed przyjazdem i zostaną dla nich przygotowane specjalne posiłki. Aby zarezerwowad pobyt w Domu Pielgrzyma należy wysład pismo do Dyrekcji z opisem swojej organizacji (fundacji, stowarzyszenia lub parafii). W odpowiedzi Dom Pielgrzyma wyznacza termin przyjazdu. Terminy przyjazdu są wyznaczane z około 9-12 miesięcznym wyprzedzeniem w zależności od wielkości grupy. Darmowy pobyt w Domu Pielgrzyma dostępny jest wyłącznie poza sezonem, a więc między wrześniem, a czerwcem. Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis dostosowania wejścia i wnętrza Domu.

PLUSY

MINUSY

Obsługa

Sympatyczna, elastyczna i dokładająca wszelkich starao dla zapewnienia komfortu gości.

Niestety tylko pojedyncze osoby mówią po angielsku.

Możliwośd ustalania godzin posiłków na bieżąco – w zależności od programu zwiedzania.

Budynek

Główne wejście widoczne i charakterystyczne.

Brak możliwości goszczenia z psem asystującym.

Brak poręczy przy podjazdach dla wózków przed wejściem do budynku.

Klatka schodowa mogłaby byd nieco szersza i bardziej przestronna.

S t r o n a | 29



Podjazdy dla wózków po obu stronach głównego wejścia o dobrym, delikatnym nachyleniu, ze spocznikami.

Niefunkcjonalne włączniki światła zarówno w pokojach jak i na korytarzach. Przyciski trzeba naciskad precyzyjnie jednym palcem, co dla wielu osób z niepełnosprawnością bywa trudne. Niektóre włączniki światła w pokojach dodatkowo posiadają zewnętrzną klapkę co sprawia, że konieczna jest obsługa dwoma rękoma.

Duże, automatyczne drzwi pozwalające na swobodne wchodzenie i wychodzenie

Wewnątrz budynku, drzwi i schody kontrastujące z otoczeniem.

Brak jakichkolwiek progów w całym budynku.

Powierzchnia podłóg antypoślizgowa, w kolorach kontrastujących ze ścianami.

We wszystkich korytarzach, na obu ścianach poręcze.

Windy bez luster, a odbicie w metalowej ścianie windy może byd zbyt mało wyraźne dla osób z dysfunkcją wzroku.

Winda oznakowana Braille’em, cyfry w windzie wypukłe, czytelne dotykiem.

Windy bez informacji głosowej o numerze piętra.

Wiele miejsc do siedzenia na korytarzach, gdzie można odpocząd.

W windzie brak miejsc do siedzenia, który byłyby udogodnieniem dla osób o ograniczonej mobilności. Fakt ten jest istotny, że względu na to, iż windy były stosunkowo powolne.

Recepcja wyraźnie widoczna naprzeciw wejścia, w odległości 7 – 8 kroków.

S t r o n a | 30



POKOJE

Wysokie łóżka – w zależności od potrzeb i możliwości osoby z niepełnosprawnością może to byd zarówno plusem jak i minusem.

Lekkie, szerokie, płynnie pracujące drzwi. Brak lustra pozwalającego przejrzed się w całości.

Przyciski alarmowe w każdym pokoju Małe, trudne do dosięgnięcia i trudne w obsłudze włączniki lampek nocnych Duże pokoje pozwalają na swobodne

poruszanie się na wózkach - w pokoju 4 osobowym 2-3 łóżka ze swobodnym dostępem dla osób poruszających się na wózkach.

ŁAZIENKA

Szerokie drzwi wejściowe. Brak wieszaków na ręczniki.

Uchwyty przy umywalce, toalecie i prysznicu. Zbyt duże przestrzenie między muszlą toalety, a poręczami na ścianach.

Lustro nad umywalką na dobrej wysokości dla osób siedzących na wózkach.

Suszarka do włosów umieszczona zbyt wysoko by mogła jej dosięgnąd osoba na wózku.

Bardzo praktyczna, szorstka, antypoślizgowa podłoga w całej łazience oprócz kabiny prysznicowej.

Zbyt małe i za wysoko umieszczone półki na przybory, aby mogły byd wygodne w obsłudze dla osoby z niepełnosprawnością ruchową.

Obecnośd sznurków alarmowych.

Duża bardzo wygodna umywalka z odpowiednią ilością przestrzeni pod spodem, żeby podjechad pod nią wózkiem.

Siodełko pod prysznicem nie jest niezbyt stabilne, szczególnie dla osób ze spastyką. Istnieje natomiast możliwośd skorzystania z plastikowego krzesła. Pod prysznicem – zdejmowane krzesełko. Do

prysznica można swobodnie podjechad wózkiem.

S t r o n a | 31



LOTNISKA

Przed wylotem, zarówno ososby indywidualne jak i grupy, muszą poinformowad linie lotnicze o obecności wśród podróżnych osób z niepełnosprawnością, aby lotnisko zapewniło odpowiednią asystę i transport z/do terminala i samolotu. Aby tego dokonad i uniknąd ewentualnych problemów i niespodzianek, należy skontaktowad się mailowo lub za pomocą infolini z przewoźnikiem, gdyż każda linia lotnicza ma odrębne przepisy odnośnie maksymalnej liczby osób z niepełnosprawnością i zasad udzielanej asysty. W Alitalii, mogą byd oficjalnie maksymalnie dwie osoby poruszające się na wózkach, które nie są w stanie samodzielnie wejśd na pokład samolotu i dojśd do siedzenia, chod w praktyce lotnisko okazało się mniej restrykcyjne. Wszystkie jednak szczegóły odnośnie lotu należy ustalid z wyprzedzeniem, tak aby lotnisko wiedziało i nie „przestraszyło się” potencjalnych wyzwao, co w najgorszym przypadku może skutkowad nawet odmową przyjęcia grupy na pokład. W przypadku naszej grupy, lotnisko zostało uprzedzone o potrzebach każdej podróżującej osoby z dużym wyprzedzeniem, a obsługa lotniska zachowywała się bardzo profesjonalnie i sprawnie, zarówno w Polsce, jak i we Włoszech. Mogliśmy liczyd na wsparcie od momentu odprawy bagażowej, gdzie dla naszej grupy otworzono oddzielne okienko i przyjęto nas bez kolejki, poprzez odprawę osobistą, gdzie mieliśmy oddzielny tor, aż do wejścia do samolotu. Podczas boardingu, osoby niepełnosprawne wchodzą do samolotu w asyście personelu lotniskowego jako pierwsze, a po wylądowaniu wysiadają jako ostatnie. Osoby, które nie mogą samodzielnie się poruszad, przewożone są specjalnym wąskim wózkiem na pokład samolotu, a ich wózek osobisty nadawany jest na bagaż. Podobnie, po wylądowaniu, każda osoba, która nie może samodzielnie wyjśd z samolotu, wywożona jest na specjalnym wąskim wózku, po czym przesiada się już na wypakowany z luku bagażowego wózek osobisty. Asysta pomaga się przesiąśd z/na osobisty wózek/transportowy, pomaga także w dotarciu po odbiór bagażu. Jeśli trudno jest zabrad bagaże i prowadzid wózki jednocześnie, można o taką pomoc w dalszym ciągu poprosid i nie powinno byd problemu, aby asysta towarzyszyła grupie, aż do drzwi wyjściowych lotniska. W przypadku naszej grupy, każda osoba niepełnosprawna lecąc liniami Alitalia musiała przedstawid specjalny formularz MEDA o ogólnym stanie zdrowia, wypełniony przez lekarza pierwszego kontaktu, nie wcześniej niż tydzieo przed lotem. Warto upewnid się przed wylotem czy nie jest to konieczne także w przypadku innych grup lub innych linii lotniczych.

PLUSY

MINUSY

LOTNISKO im. Fryderyka Chopina w WARSZAWIE

Wejście na teren lotniska dostępne jest dla osób niepełnosprawnych - poziom zerowy.

Terminal lostniska był w trakcie przebudowy i trudno było odnaleźd się w przestrzeni około lotniskowej - brak informacji: znaków, opisów, strzałek przy wejściach do terminala. Niektóre osoby prawie godzinę krążyły wokół budynku lotniska zanim dostały się do środka.

Na terenie lotniska znajdują się specjalne oznakowania informujące osoby niepełnosprawne o różnego rodzaju ułatwieniach, w zależności od rodzaju niepełnosprawności.

Wszystkie toalety są dostosowane.

Brak progów na terenie calego lotniska.

S t r o n a | 32



LOTNISKO FIUMICINO W RZYMIE

Wejście na lotnisko znajduje się na poziomie zerowym, na terenie znajdują się podjazdy, dostępne toalety i windy.

Nieco „włoskie” tempo pracy – bardzo długo trwało zanim udało nam się opuścid samolot po przylocie. Przy większej grupie osób z niepełnosprawnoscią trzeba założyd margines czasowy i nie warto na „styk” planowad kolejnych punktów wycieczki.

Chodniki wyposażone są w pasy ułatwiające poruszanie się osobom niewidomym, a widny wyposażone są w przyciski oznaczone Braille’em oraz system głosowy informujący o numerze pietra.

Ruchome schody z kontrastowym oznaczeniem stopni.

Tablice informacyjne z zastosowaniem wysokich kontrastów.

S t r o n a | 33



Może to zaskoczy niektórych z Was, ale tym co najbardziej cenię w tym pięknym zabytkowym mieście jest to, że Rzymianie nie tworzą sztucznych dla mnie problemów pieczy konserwatora zabytków nad tymi wszystkimi skarbami architektury. Niemal każde miejsce, które odwiedziliśmy, bez problemu jest w stanie zwiedzid każda osoba bez względu na swoje ograniczenia czy niepełnosprawnośd. Wszystko jest dostosowane do potrzeb osób starszych, rodziców z wózkami czy osób z niepełnosprawnością. Nie wolno też zapomnied, o niezwykłej otwartości i uprzejmości Rzymian! (Ania) Rzym jest jednym z najbardziej urokliwych i niezwykłych zakątków Europy. To miejsce praktycznie bez barier – biorąc pod uwagę dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych. Główne utrudnienia, na jakie trzeba czasem napotkad to brak na chodnikach obniżenia krawężnika, zbyt wąskie uliczki, brak podjazdów w miejscach typu bary, restauracje, kafejki. Nie są to jednak bariery, które powinny zniechęcad przed zwiedzeniem tego miasta – niewątpliwe piękno Rzymu z pewnością zrekompensuje każdemu wszelkie niewygody i każda osoba niepełnosprawna może śmiało ruszyd na zwiedzanie tego magicznego miejsca! (Marzena)

S t r o n a | 34



PODZIĘKOWANIA

Realizacja tego wyjazdu była możliwa dzięki wkładowi własnemu uczestników, pomocy sponsorów, wsparciu formalnym firmy GIFT Centrum Podróży, ale także pomocy wielu osób prywatnych, które udzieliły nam swojego wsparcia przede wszystkim poprzez portal PolakPotrafi.pl. W związku z tym, chciałabym bardzo bardzo podziękowad: Kamili Czerwioskiej, Joannie Matusiak, Dominikowi i Małgorzacie Pietrowskim, Krzysztofowi Ślęzakowi, Magdalenie Łopuszyoskiej, Marcinowi Hirszbergowi, Aleksandrze Waś, Krzysztofowi i Urszuli Mietlickim, Agnieszce i Michałowi Bryszewskim, Aleksandrze Zając, Tomkowi Ostrowskiemu, Wiesławie, Tomaszowi i Zosi Laskowskim, Rafałowi Godawie, Justynie Warchoł, Kamilowi Michnickiemu, Marcie Dawid, Marcie Kowalskiej, Mikołajowi Demków, Małgorzacie Różyckiej, Agacie Komendant Brodowskiej, Zuzannie Zimny, Małgorzacie Olbryś, Agnieszce i Małgorzacie Bal, Małgorzacie Czujko, Anecie Szczepanowskiej, Agnieszce, Malwince, Róży i Karolowi Mietlickim, Monice Jaślarz, Andrzejowi Kostkowi, Karolinie Olszanowicz, Aleksandrze Liszcze, Andrzejowi Ciechowskiemu, Pawłowi Stężyckiemu, Kamili Skalskiej, Małgorzacie Korzeniowskiej, Dominice Olszak, Justynie Guzik, Natalii Knap, Katarzynie Sanojcy, Marcie Łapioskiej, Magdalenie Antas, Aleksandrze Jarosz-Panek, Tomkowi Burnemu, Zbyszkowi Supłowi, Pauli Adamskiej, Agnieszce Dzielendziak, Dorocie Szałowkiej, Michalinie Matuszewskiej, Piotrowi Cipyk i 48 innym osobom prywatnym, które dorzuciły swoje „cegiełki” na realizację tego projektu. Patronami medialnymi wyjazdu było Radio Gdaosk oraz portal dedykowany sprawom osób z niepełnosprawnością www.naszesprawy.com.pl. Patronatem honorowym objął wyjazd Prezydent Miasta Gdyni Pan Wojciech Szczurek. Sponsorami wyjazdu była firma Generali Polska oraz biuro Podróży GIFT, które poza wsparciem finansowym udzieliło ogromnego wsparcia merytorycznego i organizacyjnego.

Pomoc w postaci zestawów słuchawkowych udostępnionych z wyjątkowym rabatem udzieliła także firma Vox Polska. Ogromnego wsparcia przy realizacji materiałów filmowych udzielił nam w ramach wolontariatu Bartek Wysocki, fotograf!

http://www.polakpotrafi.pl/

http://www.naszesprawy.com.pl/

S t r o n a | 35



S t r o n a | 36



CZY BYŁO WARTO?

Oto kilka cytatów przesłanych bezpośrednio po powrocie:

Chciałabym na początku bardzo podziękowad za zorganizowanie tak wspaniałej wyprawy do Rzymu. Cieszę się, że mogłam wziąd w niej udział i poznad tylu wspaniałych ludzi, przy których można było zapomnied o własnych słabościach, problemach i żałuję tylko, że ten wspólnie spędzony czas tak szybko minął - następny wyjazd mógłby byd dłuższy, proszę, pomyśl o tym ;) (Basia) 12 listopada 2012 pozostanie na długo w pamięci wielu z nas niezapomnianą datą. Cudownie jest doświadczad przekraczania własnych możliwości, a takiego właśnie uczucia dostarczyła nam podjęta tego dnia, pierwsza, w ramach Podróży bez Granic wyprawa! (Kasia)

Spełniło się Moje marzenie, ale zmieniło się też coś w Moim życiu, spojrzenie na świat.... Obudziło się to, co zostało uśpione przez różne wydarzenia. Obudziła się chęd do życia i cudowna radośd... Dziś wiem, że świat jest również dla Mnie... (Marzena)

Jeszcze raz bardzo dziękuję za udział w tej cudownej wyprawie i za to, że stworzyłyście obie taką atmosferę, że się chciało chcied! Włożyłyście wiele serca w organizację i przeprowadzenie tej podróży, emanując przy tym jednocześnie tak pozytywną energią i tak zaraźliwą. Marzę o następnej "podróży bez granic" z Wami. (Ula)

Nie mam pojęcia gdzie umknęło mi 6 dni spędzonych w ciepłym włoskim klimacie - mam wrażenie jak by to było zaledwie kilka godzin. No, ale trudno się dziwid skoro udało się zebrad taką grupę: osiemnaście, niesamowicie sympatycznych, pozytywnie nastawionych do życia, pełnych empatii, zrozumienia dla innych, życzliwych ludzi! Chyba właśnie to jest dla mnie największym fenomenem i wartością tego wyjazdu. To, że wszyscy wykazali się tak wielką otwartością i chęcią niesienia pomocy innym sprawiło, że na pewno będzie to dla mnie wyjazd niezapomniany. (Ania)

Bardzo dziękuję za wspaniałą organizację, ogromne zaangażowanie, cierpliwośd, wyrozumiałośd, naturalny i partnerski stosunek do osób niepełnosprawnych. Takie postawy, jak wasze, rzadko spotykam na swojej drodze. Dziękuję Wam za bezinteresowne czynienie dobra i stworzenie warunków do bezpiecznego i spokojnego zwiedzania. Mam nadzieję, że będę mogła wziąd udział w następnej wycieczce zorganizowanej Podróże bez Granic. Jeszcze raz bardzo dziękuję. (Renata)

Uczestniczyd w tak przepięknej wyprawie to dla mnie ogromne szczęście!!! DZIĘKUJĘ!!! Zapaliła się we mnie na nowo wiara w Człowieka i chod jestem jeszcze w emocjach po wyjeździe, ciągle rozmyślam, jak mógłbym pomóc, odwdzięczyd się. Dzięki wyjazdowi znów mam ogromną potrzebę i siłę aby pomagad. Dziękuję!!! (Paweł)

S t r o n a | 37



Śmiało mogę stwierdzid, że owe 5 dni to najaktywniej, najciekawiej, najlepiej spędzone podczas moich dotychczasowych wycieczek, dni. Dni niezwykłe, wypełnione pozytywną energią przede wszystkim wskutek życzliwości i uprzejmości emanującej z niesamowitego, bo tworzonego przez niesamowite osobowości, zespołu uczestników. Z pewnością “kamieniem węgielnym” wyprawy, który zadecydował o jej sukcesie był profesjonalnie opracowany plan dostosowany do czasu i możliwości uczestników. Drugim czynnikiem, który przesądził o sukcesie wyprawy był świetnie ze sobą zgrany zespół osób uczestniczący w wycieczce, nastawiony na pomoc i współpracę. Moje marzenie zostało spełnione. (Kasia) Tak naprawdę brakuje mi słów, które oddawałoby tę przygodę – niby był to wyjazd, jednak było to coś znacznie więcej – jak obóz zgranej ekipy, warsztaty rozwoju osobistego, poznanie Drugiego Człowieka. *…+ Myślę, że takie wyjazdy są ogromnie potrzebne - trzeba nawzajem poznawad się i siebie uczyd, złączyd ze sobą dwa światy – osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych. Trzeba pokazad innym, że aktywne spędzanie czasu, rozrywka i udział w życiu społecznym, jeśli tylko przygotowane w sposób włączający, mogą byd dostępne dla wszystkich, bez sztucznego rozróżniania osób na sprawnych, niepełnosprawnych, starszych, młodszych, chudych, grubych, pstrokatych czy zakręconych… (Maria) Jeszcze raz dziękuję za to, że mogłam spełnid swoje marzenie, a właściwie za jednym razem kilka... byd w Rzymie, widzied papieża, bo mieliśmy wspaniałe miejsca (i mied niespodziewaną przygodę, wiesz jaką) lecied pierwszy raz samolotem i poznad tylu wspaniałych ludzi, grupę wolontariuszy i uczestników, dzięki którym zrozumiałam, że warto mied marzenia, że one się spełniają i są dla każdego... nie ma granic, chyba że są tylko w nas samych. (Basia)

S t r o n a | 38



I jedna dłuższa refleksja…

Co pozostało po tej cudownej podróży w sercu? Niezapomniane przeżycia, niesamowite emocje, cudowne wspomnienia… Dzięki tej cudownej podróży mogłam oderwad się od codzienności i posmakowad odrobiny piękna, które jest ukryte w każdej rzeźbie, w każdym budynku... W Rzymie zachwyciła mnie bogata architektura, historia i kultura tego miasta… Wszystko to mogłam poczud, zobaczyd, doświadczyd, a przede wszystkim udowodnid sobie, że moja niepełnosprawnośd nie ogranicza moich marzeo, które przy dobrej organizacji mogę spełniad. Był to mój pierwszy wyjazd poza granice kraju i nigdy go nie zapomnę. Otworzył nowy etap w moim życiu, dał radośd, chęd zwiedzania, poznawania naszego pięknego świata, zmienił moje myślenie, odczuwanie, kierunki poszukiwao, spojrzenie na otaczającą mnie rzeczywistośd i ludzi. Jednocześnie spojrzałam na swoje życie i wiele spraw z większą pokorą. Nabrałam dystansu do siebie i wsłuchując się w swoje serce wiem, że znów pragnę przeżyd nową cudowną przygodę życia - nie myśled, co powiedzą inni tylko chłonąd to co najpiękniejsze, bo przecież tak naprawdę nie różnię się niczym od sprawnych osób, też mam swoje, marzenia, pragnienia, uczucia… Też potrafię postrzegad piękno, zachwycad się i przeżywad… Ta podróż nauczyła mnie jak żyd w zróżnicowanej grupie, jak panowad nad słabościami oraz jak cieszyd się z dobroci ludzi, których spotkałam podczas wyjazdu. Była to wspaniała przygoda i próba sił, sprawdzenie swojej wytrwałości. Nie będę ukrywała, że miałam obawy, czy mój organizm poradzi sobie podczas tak intensywnego zwiedzania, ale teraz wiem, że pomimo wielu niepewności i zmęczenia było warto! Dziś wiem, że jeżeli naprawdę czegoś się pragnie, marzenia się spełniają. Ograniczenia istnieją tak naprawdę tylko w naszych umysłach i przy dobrej organizacji - BARIERY NIE ISTNIEJĄ. Dzięki tej wyprawie poczułam się jak w bajce... Nie zdawałam sobie sprawy, że taka podroż wpływa tak nas, na nasze samopoczucie... Minął miesiąc, a ja wciąż delektuję się każdym dniem, który przeżyłam w Rzymie... Wspomnienia są niesamowite. Począwszy od tych przeżyd duchowych, historycznych po te całkiem przyziemne – kuchnia, itd. Podróże to inny wymiar rzeczywistości. Polecam każdej osobie niepełnosprawnej Rzym – uwierzcie, to cudowny zakątek Europy dostępny również dla Nas. Tu przeżyjecie cudowne chwile. Będziecie zachwycad się pięknem tego cudownego miejsca, tu zatracicie się w innej rzeczywistości… Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu? Mam taką nadzieję, bo bardzo bym Tu chciała za jakiś czas wrócid.

S t r o n a | 39



Warto wierzyd, że marzenia się spełniają. Nie wolno się poddawad i należy dążyd do tego, czego pragniemy mimo przeciwności losu. Tak, dziś wreszcie wiem, że to prawda. (Marzena)

S t r o n a | 40



Fundacja Podróże bez Granic ul. Warszawska 43/1

81-309 Gdynia +48 692 44 51 88

www.podrozebezgranic.pl [email protected]

KRS: 0000441552 REGON: 221789255 NIP: 586-228-01-64

Nr. konta: 96 1140 2017 0000 4702 1297 1748

http://www.podrozebezgranic.pl/

mailto:[email protected]

Rzym bez Granic Przewodnik po Wiecznym Mieście Fundacji...

Documents

Transcript of Rzym bez Granic Przewodnik po Wiecznym Mieście Fundacji...