RZEPAK OZIMY

WSTĘP

Opracowanie zawiera wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych z rzepakiem ozimym przeprowadzonych w sezonie wegetacyjnym 2011/2012 na tle wyników z sezonu 2010/2011. Synteza obejmuje wyniki licznych serii doświad-czeń (krajowej i wojewódzkich) różniących się zestawem badanych odmian. Badania umożli-wiają sprawdzenie aktualnej wartości gospodar-czej i użytkowej znacznej liczby odmian z krajo-wego rejestru (KR) oraz tych ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), które wykazały dobrą wartość rolniczo-użytkową w doświadczeniach rozpoznawczych. Doświad-czenia realizowano w stacjach i zakładach do-świadczalnych oceny odmian, a także w licznych innych współpracujących ośrodkach spoza sieci doświadczalnej COBORU (rys. 1).

W sezonie 2011/2012 założono łącznie 47 doświadczeń. Siedemnaście z nich nie uwzględniono w syntezie; jedno doświadczenie zdyskwalifikowano ze względu na złe wschody spowodowane długotrwałym brakiem opadów, piętnaście zakończono wcześniej, tj. po zimie z uwagi na wymarznięcie roślin, a jedno zdys-kwalifikowano po zbiorze.

Podstawowy dobór odmian do badań w serii krajowej „Z” został przygotowany w Centrali COBORU i obejmował 54 odmiany wpisane do krajowego rejestru, natomiast dobór odmian do serii wojewódzkich „M” ustalany był autonomicz-nie przez zespoły wojewódzkie PDOiR. W do-świadczeniach badano także 14 odmian ze wspólnotowego katalogu, które wcześniej uzy-skały pozytywne wyniki wartości gospodarczej w doświadczeniach rozpoznawczych w wybra-nych województwach. Poszczególne serie do-świadczeń (krajową i wojewódzkie) łączy jednolity wzorzec odmianowy. W obu sezonach wegeta-cyjnych wzorzec tworzyły dwie odmiany popula-cyjne oraz dwie odmiany mieszańcowe; w sezonie 2010/2011 były to odmiany Casoar, Chagall, Visby i Artoga, a w sezonie 2011/2012 odmiany Chagall, Pamela, Visby i Artoga. W opracowaniu wyniki plonu nasion w kraju i w poszczególnych rejonach, a także plon tłuszczu z roku 2012 osta-tecznie przeliczono, podobnie jak w roku ubiegłym, w odniesieniu do wzorca z wszystkich odmian po-pulacyjnych (21 odmian) badanych we wszystkich rejonach kraju.

Doświadczenia prowadzono w oparciu o metodykę

1), stosowaną także w badaniach

rejestrowych. Zakładano je w układzie 1-rozkła-dalnym, w czterech powtórzeniach. Przy ustala-niu ilości wysiewu uwzględniano masę 1000 na-sion, zdolność kiełkowania oraz obsadę nasion. Podstawowa obsada nasion wynosiła dla od-

mian populacyjnych 60, natomiast dla odmian mieszańcowych 50 sztuk na 1 m

2. Nasiona wszystkich odmian zaprawiono centralnie za-prawami Brasikol C250 FS i Funaben T 450 FS. Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła od 12 do 15 m

2. We wszystkich do-świadczenia prowadzono zwalczanie chwastów oraz szkodników, głównie słodyszka rzepako-wego. W niektórych, w zależności od potrzeb, użyto regulatorów wzrostu, a także zastosowano ochronę fungicydową. W przyszłości proponuje się ograniczenie chemicznej ochrony roślin przed chorobami.

Analizy chemiczne nasion odmian uzyska-nych ze zbioru doświadczeń wykonano w Labo-ratorium Chemiczno-Technologicznym Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Słupi Wielkiej. Obejmowały one oznaczenie zawartości tłusz-czu (z wybranych 10 doświadczeń) oraz gluko-zynolanów (z wybranych 5 doświadczeń).

Synteza zawiera wyłącznie wyniki odmian badanych w doświadczeniach PDOiR w sezonie 2011/2012. Odmiany wpisane do krajowego reje-stru w roku 2012 nie były badane w doświadcze-niach porejestrowych. W tabelach wynikowych (oprócz tabeli 5) pominięto odmiany, które w sezonie 2011/2012 były badane tylko w kilku doświadczeniach (mniej niż 7). Odmiany we wszystkich tabelach przedstawiono w dwóch grupach (populacyjne i mieszańcowe), nato-miast kolejność odmian w obrębie grup uszere-gowano alfabetycznie.

Plon nasion i masę 1000 nasion określono przy wilgotności 9%. Wyniki plonowania przed-stawiono w układzie ogólnokrajowym, a także regionalnym. Oceny dla pozostałych cech obli-czono jako średnią z odchyleń od wartości wzorca w poszczególnych doświadczeniach i przedstawiono jako średnie krajowe

W tabeli 1 podano ogólne informacje odno-śnie badanych odmian oraz doświadczeń, na-tomiast w tabeli 2 zamieszczono dane dotyczą-ce warunków prowadzenia doświadczeń (gleba, przedplon, nawożenie, stosowanie środków ochrony roślin itp.), terminów wystąpienia faz rozwojowych oraz dat siewu i zbioru. W kolej-nych tabelach przedstawiono wyniki cech rolni-czych i użytkowych badanych odmian (plon na-sion, zawartość tłuszczu i glukozynolanów, po-miary i obserwacje polowe, w tym oceny pora-żenia przez patogeny).

Podana u dołu każdej tabeli wynikowej liczba doświadczeń oznacza maksimum wykonanych obserwacji lub pomiarów i odnosi się do odmian badanych we wszystkich doświadczeniach, nie-kiedy tylko wzorcowych. Należy uwzględnić ogólną zasadę, że im mniejsza liczba doświad-czeń, w których badano odmianę, z tym większą ostrożnością należy traktować jej wynik.

WARUNKI WEGETACJI I WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Siew odmian rzepaku prawie we wszystkich doświadczeniach wykonano w trzeciej dekadzie sierpnia, na ogół w dobrych warunkach wilgot-nościowych gleby. W większości doświadczeń wschody były dobre i wyrównane, wyraźnie gor-sze jedynie w Bezku, w efekcie długotrwałego przesuszenia gleby. Średnio wschody rzepaku były najwcześniejsze w ostatnich pięciu latach. Opady we wrześniu i październiku były mniejsze od średniej wieloletniej i wyniosły odpowiednio 51% i 69% normy. Jeszcze większy deficyt opa-dów obserwowano w listopadzie (zaledwie 6% średniej wieloletniej). Tam, gdzie ilość opadów była najmniejsza rośliny rosły dość wolno. W okresie przedzimowym wytworzyły od 5 do 12 liści rozetowych, a ich wysokość była bardzo zróżnicowana w miejscowościach i wynosiła od 7 do 42 cm. Mimo tego, w większości do-świadczeń rośliny osiągnęły właściwe zaawan-sowanie w rozwoju przed zimą. Sprzyjała temu stosunkowo wysoka temperatura powietrza we wrześniu i październiku oraz dość długo trwają-ca w wielu doświadczeniach wegetacja. Prze-ciętnie, rośliny przed zimą były wyraźnie wyższe i bardziej zaawansowane w rozwoju niż w po-przednim sezonie wegetacyjnym.

Zima 2011/2012 była mroźna, z wyraźnym okresem odwilży w styczniu. W tym okresie po znacznym wzroście temperatury powierza nastą-piło zanikanie pokrywy śnieżnej i rozmarzanie gleby. Natomiast w pierwszej dekadzie lutego nastąpił okres dużych spadków temperatury przy gruncie, sięgającej –25oC (–30oC). W rejonach, w których zalegała pokrywa śnieżna, rośliny były skutecznie chronione przed silnym mrozem. W części centralnej i zachodniej kraju, gdzie śniegu nie było, rośliny w dużym stopniu przemarzły. Dodatkowo w pierwszej dekadzie marca ponow-nie nastąpiły spadki temperatury dochodzące przy gruncie do –10o

C, które uszkodziły wznawia-jące wegetację rośliny rzepaku. Wskutek silnych mrozów prawie całkowicie wymarzły rośliny wszystkich badanych odmian w 15 doświadcze-niach (dyskwalifikacja), a w kilku innych nastąpiły duże straty roślin. W jednym doświadczeniu, po-mimo kontynuowania badań, ostatecznie wyniki plonowania również zdyskwalifikowano.

Termin wznowienia wegetacji był zróżnico-wany na terenie kraju; w większości rejonów od-notowano w drugiej i trzeciej dekadzie marca. Przeciętnie, ruszenie wegetacji roślin rzepaku nastąpiło o kilka dni wcześniej niż w ostatnich latach. Stan roślin po zimie był dobry w części północnej, wschodniej i południowej, natomiast zdecydowanie gorszy w zachodniej i środkowej części kraju. Tam pozimowe straty roślin obser-wowano we wszystkich doświadczeń, a ich za-kres dla odmian wynosił przeciętnie od 24 do 100 procent. W wielu doświadczeniach obserwowano bardzo duże zróżnicowanie przezimowania ba-danych odmian. Ze względu na straty pozimowe,

także obsada roślin była bardzo zróżnicowana w poszczególnych doświadczeniach i wyniosła od 6 do 60 szt./m2

. Osłabione po zimie rośliny rozwi-jały się stosunkowo wolno i wymagały właściwe-go nawożenia. W kwietniu lokalnie niewielkie opady i relatywnie wysoka temperatura powietrza utrudniały regenerację uszkodzonych przez mróz roślin. Ponadto, na przełomie kwietnia i maja wy-stąpiły przygruntowe przymrozki, a lokalnie także opady śniegu, które jednak nie wpłynęły nega-tywnie na stan roślin. Natomiast w maju wystąpił dość duży deficyt opadów (71% normy wielole-cia), przy stosunkowo wysokiej temperaturze, a to spowodowało w niektórych doświadczeniach gor-szy rozwój roślin oraz skrócenie okresu kwitnie-nia, które trwało średnio trzy tygodnie. W niektó-rych doświadczeniach odmiany dokwitały dłużej, a także wystąpiło przerastanie pędów, na których wyrastały nowe odrosty. Zjawisko nasilało się zwłaszcza tam, gdzie rośliny były częściowo przemrożone i odrastały z bocznych pąków. Ro-śliny średnio osiągnęły wysokość zbliżoną do wielolecia, natomiast były wyższe w porównaniu do poprzedniego roku. W czerwcu warunki at-mosferyczne sprzyjały wegetacji rzepaku. Opady były większe od średniej wielolecia (136% nor-my). Podobnie w lipcu, opady były powyżej normy wieloletniej (116%). W obu miesiącach średnie miesięczne temperatury powietrza były wyższe niż w wieloleciu. W lipcu, lokalnie w niektórych doświadczeniach, wystąpiły ulewne deszcze po-łączone z silnym wiatrem, a także opady gradu, które spowodowały znaczne wylegnięcie roślin rzepaku. Średnio odmiany rzepaku dojrzałość do zbioru osiągnęły o kilka dni wcześniej; także ter-min zbioru doświadczeń był nieco wcześniejszy niż w wieloleciu.

Ogólnie, w sezonie 2011/2012 największy wpływ na przebieg wegetacji rzepaku ozimego miały niekorzystne warunki zimowania, które wystąpiły głównie na terenie centralnej i za-chodniej części kraju. Skrajne warunki atmosfe-ryczne (bardzo niska temperatura powietrza przekraczająca -25oC przy jednoczesnym braku pokrywy śnieżnej) spowodowały całkowite lub częściowe przemrożenie roślin większości od-mian. W rejonach, gdzie zachowała się nawet kilkucentymetrowa warstwa śniegu, z reguły skutecznie chroniła rośliny przed następstwami niskiej temperatury. W doświadczeniach, w któ-rych straty roślin były średnie i duże, a ponadto zróżnicowane odmianowo, uzyskane wyniki po-zwoliły ocenić zimotrwałość badanych odmian.

Wiosną, w niektórych doświadczeniach ko-nieczne było zwalczanie chowaczy, a następnie słodyszka rzepakowego. Wykonano od 2 do 7 zabiegów zwalczających, stosując przemiennie różne insektycydy.

Nasilenie występowania chorób grzybowych było przeważnie umiarkowane. Obserwowano porażenie odmian przez zgniliznę twardzikową, patogeny powodujące choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych.

- 2 -

Plon nasion w miejscowościach był bardzo zróżnicowany i kształtował się w od 18,7 dt z ha w Śremie Wójtostwie do 69,3 dt z ha w Ruskiej Wsi. Średni plon odmian wzorcowych (21 odmia-ny populacyjne) z 30 doświadczeń wyniósł 42,8 dt z ha. Plon nasion wzorca był większy od uzy-skanego w roku 2011 aż o 8,8 dt z ha, tj. o 26%. Odmiany mieszańcowe średnio plonowały o 6% powyżej odmian populacyjnych. W synte-zie uwzględniono również wyniki tych doświad-czeń, w których było bardzo duże zróżnicowanie plonowania odmian, jako efekt ich zróżnicowa-nego przezimowania. W rejonach III i V, w któ-rych straty roślin odmian po zimie były duże, zebrano wyraźnie mniejszy plon nasion w po-

równaniu do rejonów, gdzie odmiany rzepaku przezimowały dobrze. Średnia zawartość tłusz-czu w nasionach ze zbioru roku 2012 była więk-sza niż w roku poprzednim. ------------------ 1) Rzepak. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO), NR/P/2/2008, COBORU, Słupia Wielka 2008

Objaśnienia skali 9 stopniowej (dotyczą tabel wynikowych): 9 – oznacza stan rolniczo najlepszy (najkorzystniejszy), 5 – średni, 1 – najgorszy (najmniej korzystny).

Rys. 1. Rozmieszczenie porejestrowych doświadczeń PDOiR z rzepakiem ozimym w sezonie wegetacyjnym 2011/2012

- 3 -

Tabela 1

RZEPAK OZIMY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2012 i 2011

Lp. Odmiany

Rok wpisania

do krajo-wego

rejestru

Hodowca

Materiał siewny

masa 1000 nasion

(g)

zdolność kiełkowania

(%)

2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5

populacyjne

1 Adriana 2008 Nickerson International Research SNC FR 5,1 5,1 99 99 2 Andie 2011 Dieckmann GmbH & Co. KG DE 5,2 99 3 Arot 2010 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,5 4,5 92 92 4 Bakara 2007 “HR Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR” 5,8 5,2 99 90 5 Bellevue 2008 Bayer CropScience Raps GmbH DE 6,0 5,9 99 99 6 Bogart 2008 HR Strzelce Grupa IHAR 5,9 5,0 96 95 7 Cabriolet 2004 Monsanto SAS FR 5,5 5,5 98 98 8 Cadeli 2007 Monsanto Technology LLC US 6,2 6,2 97 97 9 Californium 2002 Monsanto SAS FR 4,1 4,1 97 97

10 Casoar 2007 Monsanto SAS FR 4,9 5,3 97 96 11 Castille 2005 Monsanto Technology LLC US 5,2 99 12 Chagall 2009 Lantmännen SW Seed DE 4,9 5,5 98 99 13 ES Alegria 2010 Euralis Semences FR 4,2 4,5 98 95 14 ES Beata 2011 Euralis Semences FR 5,5 95 15 Gloria 2010 Syngenta CH 4,7 4,7 97 98 16 Monolit 2008 HR Strzelce Grupa IHAR 5,5 5,0 94 97 17 NK Bold 2008 Syngenta CH 4,8 4,4 97 97 18 NK Diamond 2010 Syngenta CH 4,9 4,9 98 98 19 NK Morse 2010 Syngenta CH 4,8 4,8 94 98 20 NK Pegaz 2008 Syngenta CH 5,1 5,1 95 96 21 Pamela 2011 Nickerson International Research SNC FR 5,1 95 22 Sherlock 2010 KWS Saat AG DE 4,4 4,4 97 97 23 Starter 2011 HR Strzelce Grupa IHAR 7,8 93 24 Tactic 2012 Syngenta CH 5,4 93 25 Cult CCA Lantmännen SW Seed DE 5,3 99 26 Goya CCA Lantmännen SW Seed DE 4,4 5,1 99 99 27 Vision CCA Lantmännen SW Seed DE 5,5 5,5 98 98

mieszańcowe

28 Abakus F1 2009 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 8,1 5,0 94 96 29 Adam F1 2009 Deutsche Saatveredelung AG DE 5,4 4,5 96 88 30 Artoga F1 2010 Nickerson International Research SNC FR 7,4 4,9 95 98 31 DK Example F1 2010 Monsanto Technology LLC US 4,9 4,9 97 97 32 DK Exfile F1 2011 Monsanto Technology LLC US 7,4 85 33 DK Exquisite F1 2011 Monsanto Technology LLC US 5,4 95

- 4 -

cd. tabeli 1

1 2 3 4 5

cd. mieszańcowe 34 Dobrava F1 2011 Nickerson International Research SNC FR 5,7 97 35 ES Domino F1 2010 Euralis Semences FR 5,5 5,4 92 95 36 ES Kamillo F1 2010 Euralis Semences FR 5,0 95 37 ES Mercure F1 2009 Euralis Semences FR 5,4 5,5 94 95 38 Exotic F1 2008 Monsanto Technology LLC US 5,2 5,2 88 88 39 Extend F1 2006 Monsanto Technology LLC US 5,7 5,7 97 97 40 Gladius F1 2010 Syngenta CH 4,5 4,5 96 98 41 Herlules F1 2005 Bayer CropScience Raps GmbH DE 5,2 5,2 94 94 42 Hycolor F1 2007 Dieckmann GmbH & Co. KG DE 6,8 6,7 91 96 43 Inspiration F1 2011 Deutsche Saatveredelung AG DE 5,6 99 44 Nelson F1 2006 Syngenta CH 5,4 4,6 99 99 45 NK Octans F1 2008 Syngenta CH 5,9 6,0 96 95 46 NK Petrol F1 2008 Syngenta CH 5,6 4,3 97 97 47 NK Technic F1 2009 Syngenta CH 6,0 4,9 94 98 48 Poznaniak F1 2009 HR Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 6,5 6,7 85 96 49 Primus F1 2010 Deutsche Saatveredelung AG DE 6,5 5,9 94 97 50 Rohan F1 2008 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 7,8 7,9 93 91 51 Rumba F1 2011 Deutsche Saatveredelung AG DE 6,7 86 52 SY Cassidy F1 2011 Syngenta CH 5,9 99 53 SY Kolumb F1 2010 Syngenta CH 4,4 4,5 99 97 54 Turan F1 2011 Syngenta CH 6,6 5,8 94 95 55 Vectra F1 2005 Bayer CropScience Raps GmbH DE 8,2 7,0 100 94 56 Visby F1 2008 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 5,0 6,5 94 96 57 Xenon F1 2010 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 6,1 5,1 96 97 58 ES Alonso F1 CCA Euralis Semences FR 4,6 95 59 ES Hydromel F1 CCA Euralis Semences FR 5,4 5,5 95 95 60 Hybrigold F1 CCA KWS Seet Polska DE 3,6 7,2 96 95 61 NK Caravel F1 CCA Syngenta CH 5,1 5,1 96 95 62 PR 44 W 29 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 5,4 98 63 PR 46 W 24 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 4,2 98 64 PR44W22 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 5,8 4,6 96 98 65 PR46W14 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 6,8 4,8 96 98 66 PR46W15 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 4,4 5,5 97 96 67 PR46W20 F1 CCA Pioneer Hi-Bred Services GmbH AT 4,1 4,4 95 98 68 Tassilo F1 CCA KWS Saat AG DE 6,3 95 Lata zbioru Bilans doświadczeń: 2012 2011 - założone 47 47 - zdyskwalifikowane 17 7 - przyjęte do syntezy 30 42 Kol.1: F1 – odmiana mieszańcowa zrestorowana Kol.2: CCA – odmiana pochodząca ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych badana w doświadcze-

niach PDOiR w niektórych województwach na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych Kol.3: HR – Hodowla Roślin, Norddeutsche Pflanzenzucht – Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke, Syngenta – Syngenta Crop Protection AG Seeds Division, Lantmännen SW Seed – Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH; AT – Austria, CH – Szwajcaria, DE – Niemcy, FR – Francja, US – USA

- 5 -

Tabela 2

RZEPAK OZIMY. Warunki polowe i agrotechniczne doświadczeń

Wyszczególnienie Sezon wegetacyjny 2011/2012 2010/2011

1 2 3

Średnia rolnicza wartość gleb, w 100o skali IUNG 76* 84

liczba doświadczeń Kompleks przydatności rolniczej gleb:

- 1, 2 15 22 - 3, 4 11 11 - 5, 6 4 8

Odczyn gleby (pH w KCl): - zasadowy (powyżej 7,2) 1 - - obojętny (6,6-7,2) 4 12 - lekko kwaśny (5,2-6,5) 21 24 - brak danych 4 5

Przedplon: - zboża 21 37 - strączkowe na nasiona i zielonkę 4 4 - inne 5 -

Nawożenie mineralne średnio i (zakres): kg czystego składnika na 1 ha

- P2O5 63 (30-100) 56 (17-111) - K2O 110 (72-165) 107 (40-175)

- N - jesienią 24 (12-53) 21 (0-80) - N - wiosną 150 (70-200) ( 145 (71-212)

- S - (wczesna wiosna) 50 (30-94) 48 (17-75)

liczba doświadczeń Zastosowanie nawozów dolistnych z mikroskładnikami:

- jeden zabieg 5 9 - dwa i więcej zabiegów 14 20

Zaprawa nasienna (stosowana centralnie): - Brasikol C 250 FS + Funaben T 480 FS 30 41

Zwalczanie chwastów: - jeden zabieg 12 18 - dwa i więcej zabiegów 18 24 - w tym zwalczanie chwastów jednoliściennych 10 8

Zwalczanie szkodników: jesienią: - jeden zabieg 13 13

- dwa i więcej zabiegów 2 2

wiosną: - jeden-trzy zabiegi 16 23 - cztery-siedem zabiegów 14 17

Zastosowanie fungicydów: bez ochrony fungicydowej 13 28

jesienią - jeden zabieg 6 4 wiosną - jeden zabieg 9 6

- dwa i więcej zabiegów 2 4

Zastosowanie regulatorów wzrostu: jesienią - jeden zabieg 1 - wiosną - jeden zabieg 2 1

Desykacja roślin przed zbiorem 15 18

Sklejanie łuszczyn 6 11

Rodzaj zbioru: - jednoetapowy 29 40 - dwuetapowy 1 1

Liczba doświadczeń: - założonych - wykorzystanych w syntezie

47 30

47 40

- 6 -

„*” – średnia rolnicza wartość gleb z 30 doświadczeń, z których zebrano plon nasion

Tabela 3

RZEPAK OZIMY. Daty siewu, zbioru oraz ważniejszych faz rozwojowych i wybranych cech rolniczych wzorca. Lata zbioru 2012, 2011

Wyszczególnienie Termin i zakres

Sezon wegetacyjny

2011/2012 2010/2011 1 2 3 4

Siew, data średnio 26.08 3.09

od-do 21.08-1.09 25.08-17.09

Wschody, data średnio 5.09 16.09

od-do 28.08-14.09 14.08-13.10

Ocena wyrzędowania, skala 9o

średnio 8,0 7,9

od-do 3,5-9,0 5,7-9,0

Liczba liści na roślinie jesienią, szt. średnio 9 7

od-do 5-12 5-9

Wysokość roślin jesienią, cm średnio 24 9

od-do 7-42 4-20

Zahamowanie wegetacji jesienią, data średnio 22.11 23.11

od-do 9.11-27.12 28.10-30.11

Wznowienie wegetacji, data średnio 18.03 23.03 od-do 10.03-7.04 13.03-18.04

Straty mrozowe w obsadzie roślin, % m.r. średnio 45 18

od-do 2-86 0-51

Stan roślin po zimie, skala 9o średnio 5,0 6,6

od-do 1,3-8,3 3,9-9,0

Obsada roślin wiosną, szt./m2

średnio 34 40

od-do 6-60 18-63

Początek kwitnienia, data średnio 29.04 1.05

od-do 25.04-4.05 24.04-11.05

Koniec kwitnienia, data średnio 21.05 26.05

od-do 8.05-3.06 12.05-7.06

Wysokość roślin, cm średnio 136 125

od-do 97-177 89-151

Wysokość łanu przed zbiorem, cm średnio 127 115

od-do 93-159 70-149

Wyleganie, % średnio 12 13

od-do 0-28 0-29

Dojrzałość techniczna, data średnio 4.07 8.07

od-do 16.06-15.07 22.06-20.07

Zbiór (omłot), data średnio 22.07 24.07

od-do 13.07-1.08 13.07-18.08

Plon nasion, dt z ha średnio 42,8* 34,0*

od-do 13,1-70,9 15,9-61,7 Liczba doświadczeń 30 40

Kol. 3 - 4: dane dotyczące faz rozwojowych i cech rolniczych odnoszą się do średniej odmian wzorcowych; daty określają początek wystąpienia faz rozwojowych „ * „‟ – średnia odmian wzorcowych: 2012 - Chagall, Pamela, Visby, Artoga; 2011 – Chagall, Casoar, Visby, Artoga

- 7 -

Tabela 4 RZEPAK OZIMY. Plon nasion i tłuszczu odmian (odchyleniach od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany Liczba doświadczeń Plon nasion

przy wilgotności 9% Plon tłuszczu

dt z ha dt z ha 2012 2011 2012 2011 2012 2011

1 2 3 4

Wzorzec, dt z ha 30 40 41,5 31,8 18,0 13,2

populacyjne

1 Adriana 24 31 2,4 1,5 1,6 1,0 2 Andie 30 0,6 0,1 3 Arot 24 29 3,5 0,0 1,8 0,2 4 Bellevue 22 33 -3,4 0,5 -1,4 0,3 5 Bogart 18 29 2,0 2,5 0,9 0,8 6 Cabriolet 15 23 -5,8 -2,1 -2,8 -1,1 7 Californium 14 21 2,2 -2,7 0,5 -1,6 8 Casoar 28 40 -4,0 -1,3 -2,0 -0,9 9 Chagall 30 40 -1,7 -0,2 -0,9 0,0

10 ES Alegria 19 32 -6,3 1,2 -2,9 1,0 11 ES Beata 24 -3,1 -1,5 12 Gloria 24 34 -1,5 1,9 -0,6 1,2 13 Monolit 21 32 2,5 -0,5 1,5 -0,4 14 NK Bold 21 27 2,8 0,5 1,2 0,3 15 NK Diamond 30 39 3,0 1,0 1,4 0,4 16 NK Morse 20 26 7,9 0,0 3,4 0,1 17 NK Pegaz 24 33 0,9 0,4 0,5 0,2 18 Pamela 30 -1,6 -0,8 19 Sherlock 28 38 1,7 1,9 0,6 0,6 20 Starter 22 -2,4 -1,4 21 Tactic 26 0,2 0,5

22 Vision (CCA) 13 16 -7,1 1,4 -3,2 0,0

- 8 -

cd. tabeli 4

Lp. Odmiany Liczba doświadczeń Plon nasion

przy wilgotności 9% Plon tłuszczu

dt z ha dt z ha 2012 2011 2012 2011 2012 2011

1 2 3 4

Wzorzec, dt z ha 30 40 41,5 31,8 18,0 13,2

mieszańcowe 23 Abakus 22 34 5,7 4,2 2,3 1,4 24 Adam 22 31 -0,2 3,1 -0,2 1,1 25 Artoga 30 40 4,6 5,6 1,8 2,2 26 DK Example 22 29 3,9 7,4 1,4 2,9 27 DK Exfile 26 4,7 1,8 28 DK Exquisite 26 8,6 3,7 29 Dobrava 24 -1,0 -1,0 30 ES Kamillo 26 0,4 0,0 31 ES Mercure 24 39 -1,3 3,0 -1,6 0,6 32 Exotic 19 29 4,2 4,8 0,6 1,3 33 Extend 23 34 3,6 5,9 1,1 2,3 34 Gladius 26 36 4,3 4,2 1,7 1,6 35 Herkules 18 31 -0,7 2,9 -0,7 0,8 36 Hycolor 14 21 -0,5 3,9 -0,3 1,5 37 Inspiration 24 3,9 1,6 38 Nelson 23 29 3,3 4,0 0,8 1,3 39 NK Octans 22 33 2,0 4,7 0,7 1,8 40 NK Petrol 26 33 0,9 3,8 0,0 1,3 41 NK Technic 26 40 2,2 5,7 0,4 2,1 42 Poznaniak 23 36 1,6 5,2 0,2 1,8 43 Primus 28 32 -0,5 6,0 -0,4 2,8 44 Rohan 21 32 4,6 6,4 1,7 2,3 45 Rumba 30 1,3 0,2 46 SY Cassidy 22 -0,6 -0,7 47 SY Kolumb 26 36 2,9 5,9 1,0 2,3 48 Turan 24 -4,7 -2,1 49 Vectra 16 37 -1,6 3,5 -1,1 0,9 50 Visby 30 40 4,1 5,0 1,4 1,9 51 Xenon 24 29 6,1 4,6 2,9 2,1

52 NK Caravel (CCA) 10 13 2,0 5,4 0,4 1,5 53 PR46W14 (CCA) 8 13 -1,3 5,5 -0,2 1,8 54 PR46W20 (CCA) 7 21 7,4 5,2 3,9 2,5

- 9 -

Kol. 1: wzorzec: : 2012 – średnia z 21 odmian populacyjnych; 2011 – średnia z 22 odmian populacyjnych CCA – odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych, które uzyskały pozytywną ocenę wartości gospodarczej w doświadczeniach rozpoznawczych i zostały włączone do badań PDOiR Kol. 3: wyniki plonowania dla 14 odmian o małej liczbie doświadczeń podano w tabeli 5 Kol. 4: plon tłuszczu = plon suchej masy nasion z wszystkich miejscowości x zawartość tłuszczu z 10 miejsco- wości / 100

Tabela 5 RZEPAK OZIMY. Plon nasion odmian w rejonach (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2012, 2011

Lp.

Odmiany Liczba doświadczeń Plon nasion

2012 2011 2012 2011 Rejon I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI

1 2 3 4 5

Wzorzec, dt z ha 5 3 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 42,9 63,0 30,3 41,3 38,8 47,4 20,8 31,4 28,2 42,9 36,0 38,4

populacyjne

1 Adriana 5 3 5 3 4 4 5 3 8 2 10 3 -0,6 1,9 6,8 3,9 3,7 0,6 0,2 1,1 1,6 1,1 2,5 0,7 2 Andie 5 3 7 3 8 4 2,6 2,3 -1,1 -0,2 0,6 1,8 3 Arot 3 1 7 3 6 4 4 1 12 2 7 3 -1,3 -1,7 8,0 5,4 2,4 0,9 -0,4 -1,7 -1,0 0,0 2,3 -1,1 4 Bakara 1 4 -6,7 -1,8 5 Bellevue 5 3 7 5 2 5 3 12 2 9 2 -3,4 -2,4 -1,3 -7,6 -2,8 0,4 5,5 0,3 0,7 -0,9 2,0 6 Bogart 4 1 7 4 2 5 3 12 2 5 2 -1,0 0,6 4,5 0,5 -0,3 1,4 5,6 2,1 -1,9 4,8 2,8 7 Cabriolet 2 1 5 5 2 3 1 6 2 9 2 2,0 -2,5 -13,5 -4,2 -1,9 -4,4 5,6 -4,7 0,4 -1,3 -1,3 8 Cadeli 2 4 1 10 2 6 3 -3,2 -1,2 0,3 0,1 -0,3 0,5 -2,8 9 Californium 2 1 5 4 2 4 1 6 2 6 2 -0,9 -2,2 5,4 2,0 -2,2 -3,6 -5,5 -4,1 -3,3 -1,8 1,0

10 Casoar 5 1 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 -1,4 -8,2 -8,3 -5,3 -2,6 0,1 -2,0 0,3 -2,1 -1,8 -0,3 -2,3 11 Castille 3 1 -0,4 4,9 12 Chagall 5 3 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 -1,4 -1,1 -8,2 3,7 1,2 0,0 -2,0 -1,1 1,0 -0,4 0,4 -3,1 13 ES Alegria 2 1 5 3 4 4 4 3 12 2 8 3 -4,7 -2,1 -14,0 -4,7 -4,9 -0,7 0,9 0,0 0,7 3,9 3,1 -1,7 14 ES Beata 5 1 7 3 4 4 -0,1 -5,7 -5,2 -1,7 -4,1 -2,2 15 Gloria 5 1 7 3 6 2 5 1 12 2 12 2 -1,9 -5,5 -0,9 -1,7 -0,6 -2,8 2,4 9,3 2,7 4,5 -0,2 2,0 16 Monolit 5 3 7 4 2 4 3 13 2 8 2 0,3 -1,5 5,2 5,7 -3,1 1,5 2,8 0,4 -3,4 -2,8 -0,8 17 NK Bold 4 3 5 3 4 2 4 3 8 2 8 2 2,5 -0,2 11,2 -2,5 1,2 1,0 1,8 2,1 0,4 -0,7 0,0 0,1 18 NK Diamond 5 3 7 3 8 4 5 3 12 2 14 3 3,9 1,7 5,5 4,0 1,6 2,0 3,3 4,1 0,3 1,4 -0,3 3,4 19 NK Morse 3 1 7 3 4 2 4 1 12 2 5 2 3,5 11,2 13,7 2,4 5,7 4,2 2,1 -6,7 0,5 3,3 -2,3 -2,2 20 NK Pegaz 5 3 5 3 6 2 5 3 6 2 14 3 0,6 1,6 3,7 -1,3 0,5 1,4 3,3 0,7 0,6 1,3 -1,0 0,9 21 Pamela 5 3 7 3 8 4 1,6 3,5 -7,4 2,8 -3,6 2,2 22 Sherlock 5 3 7 3 8 2 5 3 12 2 14 2 2,1 2,2 0,7 1,4 2,6 2,7 2,9 7,0 1,0 2,9 1,2 3,1 23 Starter 3 1 7 3 4 4 -2,5 2,9 -5,4 -1,4 -1,8 0,1 24 Tactic 3 1 7 3 8 4 0,0 5,2 0,7 -4,7 1,5 -1,1

- 10 -

cd. tabeli 5

Lp.

Odmiany Liczba doświadczeń Plon nasion

2012 2011 2012 2011 Rejon I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI

1 2 3 4 5

Wzorzec, dt z ha 5 3 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 42,9 63,0 30,3 41,3 38,8 47,4 20,8 31,4 28,2 42,9 36,0 38,4

cd. populacyjne 25 Cult (CCA) 2 1,8 26 Goya (CCA) 3 1 5 4 -7,9 -4,9 1,7 0,9 27 Vision (CCA) 3 5 5 2 10 4 -3,7 -10,6 -6,7 2,5 1,2 1,7 mieszańcowe

28 Abakus 5 3 7 5 2 5 3 12 2 10 2 2,7 3,6 8,7 6,3 3,5 3,8 9,2 4,5 4,6 2,4 6,2 29 Adam 5 1 7 5 4 5 1 10 2 10 3 0,5 5,2 -6,0 2,6 2,9 1,9 7,7 2,6 3,0 4,4 -0,9 30 Artoga 5 3 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 6,2 2,7 5,2 4,7 4,2 4,6 4,8 8,3 6,3 4,0 5,0 5,5 31 DK Example 3 3 7 3 4 2 4 3 13 2 5 2 0,2 -1,4 7,8 7,5 1,9 3,1 4,9 10,7 8,3 6,9 7,0 4,6 32 DK Exfile 5 3 7 3 6 2 4,1 0,7 6,6 5,7 3,9 7,6 33 DK Exquisite 5 1 7 3 6 4 10,7 -3,9 14,2 6,8 6,4 4,4 34 Dobrava 5 3 7 3 4 2 -1,9 -2,5 -3,7 6,0 -1,2 4,6 35 ES Domino 3 2 4 3 13 2 7 2 4,6 -4,0 -6,1 -4,4 -4,6 0,5 -4,1 2,7 36 ES Kamillo 5 1 7 3 8 2 3,8 3,5 -5,8 4,3 0,5 6,1 37 ES Mecure 5 3 7 5 4 4 3 13 2 14 3 2,6 -8,1 2,8 -6,5 -2,4 2,4 6,7 1,9 5,4 3,2 3,0 38 Exotic 4 1 5 3 4 2 5 3 10 2 7 2 7,3 -1,7 9,0 3,6 -0,3 0,1 4,3 8,3 4,2 1,2 5,7 5,0 39 Extend 3 1 5 3 7 4 5 1 10 2 13 3 1,8 0,6 3,2 9,6 3,1 3,4 6,5 3,7 7,8 5,7 4,5 4,4 40 Gladius 5 1 7 3 8 2 5 1 12 2 14 2 5,4 3,9 5,0 0,3 5,3 1,7 6,6 4,6 4,0 4,3 3,9 1,3 41 Herkules 4 1 7 4 2 4 1 13 2 9 2 -0,5 7,7 -3,2 -0,2 -0,8 2,3 4,5 2,2 4,4 3,1 5,8 42 Hycolor 2 1 5 4 2 3 1 5 2 7 3 3,0 4,3 -3,1 -1,3 -0,6 3,9 7,5 1,9 3,4 4,4 4,0 43 Inspiration 5 3 7 3 4 2 3,5 1,8 5,8 6,6 1,1 4,1 44 Nelson 4 3 5 3 6 2 4 3 6 2 12 2 4,1 4,1 -1,9 6,2 5,0 7,0 3,0 6,9 5,1 7,1 2,9 2,9 45 NK Octans 5 3 7 5 2 5 3 10 2 10 3 0,3 5,5 0,1 4,1 1,5 4,7 7,6 4,8 -0,6 5,0 3,9 46 NK Petrol 5 3 7 3 4 4 5 3 12 2 8 3 3,0 8,1 -5,1 2,3 0,2 4,1 2,2 3,2 4,0 4,1 5,6 1,1 47 NK Technic 5 3 7 7 4 5 3 13 2 14 3 3,1 6,8 -1,2 2,0 3,6 7,3 6,6 5,5 6,5 5,0 6,6 48 Poznaniak 3 1 7 8 4 4 1 12 2 14 3 2,0 -4,4 5,4 0,4 -3,2 2,7 7,6 5,5 7,2 4,8 6,1 49 Primus 5 3 7 3 6 4 5 1 12 2 9 3 1,3 -0,6 -1,6 -1,7 -0,4 0,8 7,5 21,1 4,5 4,9 5,5 5,8 50 Rohan 5 3 7 4 2 5 3 12 2 8 2 0,0 3,6 7,5 6,1 2,8 7,1 13,2 6,6 6,9 3,5 6,0 51 Rumba 5 3 7 3 8 4 3,9 3,4 -0,3 4,2 -1,9 4,7

- 11 -

cd. tabeli 5

Lp. Odmiany Liczba doświadczeń Plon nasion

2012 2011 2012 2011 Rejon I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI I II III IV V VI

1 2 3 4 5

Wzorzec, dt z ha 5 3 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 42,9 63,0 30,3 41,3 38,8 47,4 20,8 31,4 28,2 42,9 36,0 38,4

cd. mieszańcowe

52 SY Cassidy 5 1 7 3 4 2 2,3 7,7 -5,3 3,4 -2,6 2,9 53 SY Kolumb 3 1 7 3 8 4 4 1 12 2 14 3 4,0 12,7 0,8 5,2 1,6 4,4 3,6 7,9 6,3 8,5 6,1 3,7 54 Turan 5 1 7 3 6 2 -0,4 -1,7 -12,2 0,7 -5,4 3,4 55 Vectra 2 1 7 4 2 4 3 13 2 13 2 -0,7 5,5 -5,2 0,6 -1,7 3,3 7,7 4,0 2,6 2,2 6,3 56 Visby 5 3 7 3 8 4 5 3 13 2 14 3 2,1 5,5 8,6 1,8 4,3 -0,1 4,2 10,7 5,0 6,1 4,7 1,6 57 Xenon 5 1 7 3 6 2 5 1 12 2 7 2 2,7 10,2 9,3 3,2 6,7 4,5 5,1 7,5 2,7 3,7 6,3 7,6

58 ES Alonso (CCA) 4 2,9 59 ES Hydromel (CCA) 1 4 -0,5 2,5 60 Hybrigold (CCA) 2 1 4 -2,0 2,8 2,6 61 NK Caravel (CCA) 5 4 1 2 7 4 3,2 -1,3 6,1 3,1 5,9 5,9 62 PR44W22 (CCA) 1 4 3,8 4,5 63 PR46W14 (CCA) 3 4 1 2 7 4 0,5 -5,2 4,3 5,0 5,4 6,1 64 PR46W15 (CCA) 1 4 5,3 2,6 65 PR46W20 (CCA) 2 4 1 3 7 11 3,7 8,5 4,9 4,4 4,8 5,7 66 PR 44 W 29 (CCA) 2 1 2,9 5,4 67 PR 46 W 24 (CCA) 4 3,1 68 Tassilo (CCA) 3 -3,8

- 12 -

Kol. 1: wzorzec: 2012 – średnia z 21 odmian populacyjnych; 2011 – średnia z 22 odmian populacyjnych Wyniki plonowania odmian z CCA pochodzą z następujących województw:

Cult – 2012, 2011: pomorskie; Goya – 2012: opolskie i zachodniopomorskie, 2011: opolskie, pomorskie i zachodniopomorskie; Vision – 2012: dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, opolskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie, 2011: kujawsko-pomorskie, opolskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie; ES Alonso – 2012: wielkopolskie, 2011: opolskie; ES Hydromel – 2012, 2011: opolskie; Hybrigold – 2012: opolskie, pomorskie, 2011: opolskie; NK Caravel – 2012: opolskie, pomorskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie, 2011: opolskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie; PR44W22 – 2012, 2011: opolskie; PR46W14 – 2012, 2011: opolskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie; PR46W15 – 2012, 2011: opolskie; PR46W20 – 2012: opolskie, pomorskie, wielkopolskie, 2011: dolnośląskie, opolskie, pomorskie, wielkopolskie; PR 44 W 29 – 2012: opolskie, pomorskie, 2011: opolskie; PR 46 W 24 – 2012: dolnośląskie, 2011: opolskie; Tassilo – 2012: śląskie

Tabela 6

RZEPAK OZIMY. Zawartość glukozynolanów i tłuszczu w nasionach odmian. Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany

Zawartość glukozynolanów Zawartość tłuszczu w s.m.

µM/g nasion % wartości rzeczywiste odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca 2012 2011 2012 2011 2012 2011

1 2 3 4

Wzorzec 8,6 8,6 8,6 8,6 47,2 45,2

(43,0)* (41,1)*

populacyjne

1 Adriana 7,0 7,7 -1,6 -0,9 1,9 1,6 2 Andie 8,4 -0,2 0,1 3 Arot 8,9 10,1 0,3 1,5 1,1 1,4 4 Bellevue 12,2 9,9 3,6 1,3 0,8 0,9 5 Bogart 7,6 8,7 -1,0 0,1 0,7 -0,3 6 Cabriolet 10,4 8,3 1,8 -0,3 -0,4 -0,3 7 Californium 8,4 8,2 -0,2 -0,4 -0,5 -1,1 8 Casoar 11,2 11,8 2,6 3,2 -0,2 -0,8 9 Chagall 9,5 8,8 0,9 0,2 0,2 0,7

10 ES Alegria 6,4 5,9 -2,2 -2,7 0,1 2,2 11 ES Beata 6,5 -2,1 -0,1 12 Gloria 7,6 7,3 -1,0 -1,3 0,8 1,7 13 Monolit 6,2 7,6 -2,4 -1,0 1,6 -0,2 14 NK Bold 8,4 7,4 -0,2 -1,2 0,5 0,8 15 NK Diamond 8,7 7,8 0,1 -0,8 0,8 0,4 16 NK Morse 9,0 9,2 0,4 0,6 0,4 1,0 17 NK Pegaz 7,0 7,7 -1,6 -0,9 0,7 0,5 18 Pamela 8,1 -0,5 0,2 19 Sherlock 8,5 7,8 -0,1 -0,8 0,2 0,0 20 Starter 6,7 -1,9 -0,4 21 Tactic 10,0 1,4 1,7

22 Vision (CCA) 6,6 11,0 -2,0 2,4 0,1 -1,4

- 13 -

cd. tabeli 6

Lp. Odmiany

Zawartość glukozynolanów Zawartość tłuszczu w s.m.

µM/g nasion % wartości rzeczywiste odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca

2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4

Wzorzec 8,6 8,6 8,6 8,6 47,2 45,2

(43,0)* (41,1)*

mieszańcowe 23 Abakus 7,7 8,0 -0,9 -0,6 0,0 -0,5 24 Adam 8,7 7,8 0,1 -0,8 0,2 0,1 25 Artoga 9,1 7,3 0,5 -1,3 0,0 0,3 26 DK Example 11,3 11,4 2,7 2,8 -0,2 -0,1 27 DK Exfile 12,3 3,7 -0,1 28 DK Exquisite 9,7 1,1 0,4 29 Dobrava 11,5 2,9 -1,0 30 ES Kamillo 11,1 2,5 0,1 31 ES Mercure 11,1 9,3 2,5 0,7 -2,2 -1,6 32 Exotic 14,1 12,1 5,5 3,5 -2,4 -1,6 33 Extend 11,4 9,8 2,8 1,2 -0,6 0,0 34 Gladius 9,3 8,3 0,7 -0,3 0,1 -0,1 35 Herkules 8,1 8,1 -0,5 -0,5 -0,4 -0,9 36 Hycolor 11,5 8,2 2,9 -0,4 0,4 0,1 37 Inspiration 11,0 2,4 0,3 38 Nelson 16,1 13,4 7,5 4,8 -1,0 -0,7 39 NK Octans 11,1 8,0 2,5 -0,6 0,0 0,0 40 NK Petrol 8,5 7,8 -0,1 -0,8 -0,6 -0,4 41 NK Technic 10,6 9,2 2,0 0,6 -0,8 -0,3 42 Poznaniak 8,3 8,6 -0,3 0,0 -0,6 -0,4 43 Primus 11,4 8,6 2,8 0,0 0,1 1,4 44 Rohan 7,5 6,6 -1,1 -2,0 -0,1 -0,5 45 Rumba 10,0 1,4 -0,4 46 SY Cassidy 7,8 -0,8 -0,8 47 SY Kolumb 7,3 6,8 -1,3 -1,8 -0,1 0,0 48 Turan 8,4 -0,2 0,4 49 Vectra 9,3 6,9 0,7 -1,7 -0,6 -1,1 50 Visby 7,5 6,7 -1,1 -1,9 -0,4 -0,1 51 Xenon 9,9 9,2 1,3 0,6 1,1 1,0

52 NK Caravel (CCA) 8,4 7,5 -0,2 -1,1 -0,6 -1,8 53 PR46W14 (CCA) 6,9 8,0 -1,7 -0,6 1,5 -1,0 54 PR46W20 (CCA) 9,8 9,8 1,2 1,2 2,0 1,5 Liczba doświadczeń 5 5 5 5 10 10

Kol. 1: wzorzec: 2012 – Chagall, Pamela, Visby, Artoga; 2011 – Casoar, Chagall, Visby, Artoga Kol. 2-4: oznaczenie zawartości glukozynolanów i tłuszczu dokonano dla serii ortogonalnej, a dla odmian z CCA tylko z wyznaczonych doświadczeń Kol. 2: zawartość sumy glukozynolanów alkenowych i indolowych oznaczono metodą HPLC i podano w mikromolach na gram powietrznie suchych nasion Kol. 4: „*” – w nawiasach zawartość tłuszczu wzorca obliczona przy wilgotności nasion 9%

- 14 -

Tabela 7

RZEPAK OZIMY. Rozwój roślin jesienią, zimotrwałość odmian i obsada roślin po zimie (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany

Wysokość roślin jesienią

Procent martwych roślin

po zimie

Ocena stanu roślin

po zimie Przezimowanie Obsada roślin

cm % skala 9o % szt./m2

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 24 9 45 18 5,0 6,6 47 69 34 40

populacyjne

1 Adriana 0 0 -17 -9 0,7 0,3 9 6 6 3 2 Andie -1 5 -0,3 -3 2 3 Arot -1 0 -18 4 0,6 -0,5 8 -6 3 -5 4 Bellevue 1 1 12 3 -0,4 -0,2 -7 -4 1 2 5 Bogart -1 0 -14 -2 0,6 0,0 6 0 6 0 6 Cabriolet -1 0 22 -2 -0,6 -0,1 -8 0 -3 3 7 Californium -4 -1 -10 5 0,4 -0,7 4 -6 10 1 8 Casoar -1 0 12 2 -0,5 0,0 -7 -1 0 0 9 Chagall 0 -1 7 13 -0,4 -0,5 -4 -8 1 -5

10 ES Alegria -1 0 25 -1 -0,7 -0,1 -11 -1 -2 3 11 ES Beata 0 9 -0,5 -6 1 12 Gloria 0 1 -1 -3 -0,2 -0,1 -1 -1 5 -1 13 Monolit -2 0 -23 -6 0,6 -0,1 10 0 9 1 14 NK Bold 0 0 -4 1 0,1 -0,5 -2 -6 5 -1 15 NK Diamond 0 0 -16 -2 0,6 -0,2 7 -1 8 1 16 NK Morse -1 0 -24 8 0,8 -0,7 9 -9 10 -3 17 NK Pegaz 0 0 0 -4 0,0 -0,3 -2 -2 2 1 18 Pamela 1 13 -0,6 -8 -2 19 Sherlock -1 0 -1 -4 0,0 -0,2 1 0 4 2 20 Starter 1 4 0,2 0 4 21 Tactic -2 -5 0,2 2 5

22 Vision (CCA) -1 0 21 3 -0,9 -0,3 -13 -4 -4 -1

- 15 -

- 16 -

cd. tabeli 7

Lp. Odmiany

Wysokość roślin jesienią

Procent martwych roślin

po zimie

Ocena stanu roślin

po zimie Przezimowanie Obsada roślin

cm % skala 9o % szt./m2

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5

6 6

Wzorzec 24 9 45 18 5,0 6,6 47 69 34 40

mieszańcowe 23 Abakus -1 1 -18 -10 0,8 0,3 9 7 5 4 24 Adam 1 0 10 -8 -0,2 0,0 -4 2 -2 -1 25 Artoga 0 1 -5 -4 0,2 0,2 3 4 1 1 26 DK Example 2 1 -1 -6 0,1 0,4 0 4 3 5 27 DK Exfile 1 -5 0,0 0 -2 28 DK Exquisite 1 -16 0,6 8 6 29 Dobrava 1 11 -0,3 -5 -3 30 ES Kamillo 0 15 -0,4 -6 -1 31 ES Mercure 1 1 -11 -10 0,3 0,3 5 6 4 4 32 Exotic 0 1 -11 -7 0,4 0,2 6 4 4 1 33 Extend 2 1 3 -10 0,0 0,2 -1 4 1 3 34 Gladius -1 0 -4 -4 0,1 0,0 1 1 4 2 35 Herkules 1 0 0 -5 0,0 0,2 1 4 3 2 36 Hycolor 1 0 4 -6 -0,1 0,4 -1 5 0 0 37 Inspiration 1 -8 0,4 4 6 38 Nelson 3 1 6 -6 -0,2 0,1 -4 3 -2 4 39 NK Octans 2 1 4 -8 -0,1 0,4 -2 6 0 3 40 NK Petrol 2 0 9 -5 -0,3 0,0 -4 1 -3 2 41 NK Technic 1 0 4 -10 -0,3 0,4 -3 6 -1 2 42 Poznaniak 0 0 -9 -11 0,5 0,5 4 7 0 5 43 Primus 1 0 3 -10 0,0 0,4 -1 7 0 4 44 Rohan 1 1 -12 -11 0,6 0,5 6 9 3 4 45 Rumba 0 6 -0,1 -3 -2 46 SY Cassidy 2 15 -0,6 -9 -1 47 SY Kolumb 2 1 8 -6 -0,2 0,2 -5 3 0 3 48 Turan 1 23 -0,7 -11 -6 49 Vectra 1 0 7 -6 -0,2 0,3 -3 5 -1 1 50 Visby 0 0 -15 -11 0,8 0,4 9 6 -1 4 51 Xenon 1 0 -19 -12 0,8 0,6 11 9 7 4

52 NK Caravel(CCA) 1 1 3 -2 -0,3 -0,1 -3 -3 2 1 53 PR46W14 (CCA) -1 0 9 -7 -0,8 0,0 -9 1 0 6 54 PR46W20 (CCA) 0 0 -15 -12 0,4 0,1 7 3 7 1 Liczba doświadczeń 33 32 17 15 32 27 24 33 27 36 Kol. 1: wzorzec: 2012 – Chagall, Pamela, Artoga, Visby; 2011 – Casoar, Chagall, Visby, Artoga; Kol. 5: przezimowanie obliczono z uwzględnieniem procentu martwych roślin i stanu roślin po zimie; (100 oznacza całkowite przezimowanie)

Tabela 8

RZEPAK OZIMY. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany

Początek kwitnienia

Dojrzałość techniczna

Wysokość Wyleganie roślin łanu

data; liczba dni cm % 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011

1 2 3 4 5 6

Wzorzec 29.04 1.05 4.07 6.07 136 125 126 115 12 13

populacyjne

1 Adriana 1 1 0 0 -3 -1 -3 0 1 -1 2 Andie 0 0 -1 -3 2 3 Arot 0 2 1 2 -5 -5 -4 -4 0 -1 4 Bellevue 2 3 1 1 -4 3 -2 3 -1 0 5 Bogart 2 3 2 1 5 9 0 7 6 2 6 Cabriolet -2 -1 -1 0 -9 -4 -13 -5 5 2 7 Californium -2 0 -1 0 -5 -5 -6 -5 3 0 8 Casoar 0 -1 0 0 -10 -7 -9 -7 1 0 9 Chagall -1 0 0 0 -4 -1 -4 -1 1 0

10 ES Alegria -2 -1 -1 -1 -9 -3 -7 -3 0 -1 11 ES Beata 0 0 -3 -5 2 12 Gloria 0 1 0 1 -8 -2 -5 -2 0 0 13 Monolit 1 2 0 1 0 6 -5 2 5 3 14 NK Bold 1 2 1 1 0 -1 0 -1 0 -1 15 NK Diamond 0 0 0 1 -5 -4 -3 -4 -1 -1 16 NK Morse 2 2 1 2 -1 -2 0 0 -1 -1 17 NK Pegaz 2 2 2 2 1 3 0 2 1 0 18 Pamela 0 1 -2 -3 0 19 Sherlock 0 0 0 1 1 5 -1 3 2 2 20 Starter -2 -1 -14 -14 1 21 Tactic 0 0 -8 -7 -1

22 Vision (CCA) 1 1 2 1 -5 -2 -6 0 2 -3

- 17 -

cd. tabeli 8

Lp. Odmiany

Początek kwitnienia

Dojrzałość techniczna

Wysokość Wyleganie roślin łanu

data; liczba dni cm % 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011

1 2 3 4 5 6

Wzorzec 29.04 1.05 4.07 6.07 136 125 126 115 12 13

mieszańcowe 23 Abakus -1 -1 -1 -1 -3 0 -1 0 -2 -1 24 Adam 0 1 1 1 3 5 4 6 -1 -1 25 Artoga 0 0 -1 0 3 5 3 4 -1 1 26 DK Example 2 2 1 1 9 12 6 10 4 1 27 DK Exfile 1 0 8 7 1 28 DK Exquisite 1 1 9 7 1 29 Dobrava 0 0 1 2 0 30 ES Kamillo 0 0 5 1 4 31 ES Mercure 1 1 2 2 3 5 4 6 -1 -2 32 Exotic 1 1 1 1 11 11 7 10 1 1 33 Extend 1 2 0 1 5 12 3 9 2 1 34 Gladius -1 1 0 0 -2 2 -3 1 2 0 35 Herkules -1 -1 0 0 -3 1 -4 0 2 1 36 Hycolor 0 0 1 1 2 6 1 4 0 1 37 Inspiration 1 0 3 3 0 38 Nelson 0 0 0 0 1 8 1 6 0 2 39 NK Octans 0 1 0 1 4 8 2 6 2 1 40 NK Petrol 0 1 0 0 4 6 4 6 1 -1 41 NK Technic 0 1 0 0 4 8 0 7 3 1 42 Poznaniak 1 1 0 0 1 3 0 1 2 2 43 Primus -1 -1 0 0 -6 0 -4 0 -1 -1 44 Rohan -1 -1 -1 -1 -7 -2 -5 -3 -2 1 45 Rumba -1 1 -5 -3 -1 46 SY Cassidy 1 1 1 2 -1 47 SY Kolumb -1 0 0 0 1 4 -1 3 3 1 48 Turan 0 0 -7 -3 -2 49 Vectra -1 -1 1 0 -3 2 0 0 0 1 50 Visby 0 0 0 0 3 3 4 3 0 -1 51 Xenon -2 -1 -1 -1 3 3 3 4 1 -3

52 NK Caravel (CCA) 1 1 1 1 0 5 -3 2 2 2 53 PR46W14 (CCA) 1 1 0 0 -2 6 0 5 -1 0 54 PR46W20 (CCA) 1 2 0 1 7 8 7 8 -2 -2 Liczba doświadczeń 28 43 24 35 28 42 25 38 15 23

Kol. 1: wzorzec: 2012 – Chagall, Pamela, Visby, Artoga; 2011 – Casoar, Chagall, Visby, Artoga Kol.6: wyleganie – cecha określana jako wysokość łanu przed zbiorem do wysokości roślin, w procentach: [100 – (wysokość łanu / wysokość roślin x 100)]; wyniki pochodzą z doświadczeń, w których zjawisko wystąpiło w większym nasileniu

- 18 -

Tabela 9

RZEPAK OZIMY. Porażenie odmian przez choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany Zgnilizna

twardzikowa Sucha zgnilizna

kapustnych Choroby

podstawy łodygi Czerń

krzyżowych % roślin porażonych

skala 9o

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5

Wzorzec 10 6 13 3 19 14 7,3 7,4

populacyjne

1 Adriana -2 -1 -1 0 0 -3 0,2 -0,2 2 Andie 4 5 2 0,1 3 Arot 4 0 4 1 -2 -3 0,0 -0,1 4 Bellevue 0 -1 -2 0 -7 -2 0,3 0,4 5 Bogart 1 2 2 0 -3 1 0,0 0,0 6 Cabriolet 0 1 -2 0 -2 0 -0,3 -0,1 7 Californium 2 1 2 1 -5 2 -0,2 0,1 8 Casoar -2 1 -1 0 2 -3 -0,3 0,1 9 Chagall 2 0 0 1 3 3 0,0 0,0

10 ES Alegria 1 1 -1 -1 -1 -2 -0,1 -0,3 11 ES Beata 4 -1 -3 0,2 12 Gloria 1 -1 3 1 -5 0 0,0 0,2 13 Monolit 4 2 -2 1 7 6 -0,3 0,1 14 NK Bold -2 -1 2 0 -6 -1 -0,1 0,1 15 NK Diamond -1 -2 2 -1 -6 -4 0,0 -0,1 16 NK Morse -1 -1 1 0 -4 -1 0,4 0,2 17 NK Pegaz -2 0 0 -1 -5 -7 -0,2 -0,2 18 Pamela -5 -3 -8 0,0 19 Sherlock 0 0 3 -1 -2 1 0,2 0,0 20 Starter 0 -1 5 -0,3 21 Tactic 3 0 -7 -0,2

22 Vision (CCA) -1 -1 -1 -1 0 -1 0,2 .

- 19 -

cd. tabeli 9

Lp. Odmiany Zgnilizna

twardzikowa Sucha zgnilizna

kapustnych Choroby

podstawy łodygi Czerń

krzyżowych % roślin porażonych

skala 9o

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5

Wzorzec 10 6 13 3 19 14 7,3 7,4

mieszańcowe 23 Abakus 4 1 -2 -1 6 7 -0,2 -0,2 24 Adam 2 1 -5 0 -1 -1 -0,1 0,2 25 Artoga -1 -1 2 -1 4 1 -0,1 0,0 26 DK Example 2 0 1 -1 -6 -4 0,0 0,4 27 DK Exfile 3 0 -1 0,4 28 DK Exquisite -3 1 -1 0,2 29 Dobrava 1 -1 3 0,2 30 ES Kamillo 2 -3 -7 0,2 31 ES Mercure -2 0 2 0 -5 -3 -0,1 0,3 32 Exotic 2 0 -1 1 1 -2 0,1 0,2 33 Extend -1 0 -3 -1 -1 0 0,1 0,1 34 Gladius 4 0 -3 -1 1 0 -0,1 -0,1 35 Herkules 1 2 2 1 -4 2 -0,1 -0,6 36 Hycolor 3 3 4 -1 0 7 0,1 0,2 37 Inspiration -1 1 -3 0,2 38 Nelson 8 2 2 0 1 3 -0,3 -0,2 39 NK Octans 0 1 -2 0 -3 -3 0,1 0,3 40 NK Petrol 0 2 -1 0 -7 5 0,1 -0,1 41 NK Technic 2 1 4 0 -3 0 0,0 0,1 42 Poznaniak 2 3 5 0 8 4 -0,4 0,2 43 Primus -2 0 0 1 -8 -1 -0,1 0,2 44 Rohan 1 1 2 1 7 3 -0,3 0,0 45 Rumba 0 1 -7 0,1 46 SY Cassidy -2 -2 -8 -0,2 47 SY Kolumb 2 3 1 0 -1 4 0,1 0,1 48 Turan 3 2 4 -0,2 49 Vectra 5 0 -2 0 1 1 0,1 0,0 50 Visby 5 -1 1 0 1 0 0,1 0,0 51 Xenon 4 1 6 0 4 2 0,0 0,1

52 NK Caravel (CCA) . 1 . . -2 2 -0,2 0,3 53 PR46W14 (CCA) . 0 . . -9 2 0,6 0,8 54 PR46W20 (CCA) . 0 . 1 10 1 -1,5 0,0

Liczba doświadczeń 7 14 4 4 5 10 14 10 Kol. 1: wzorzec: 2012 – Chagall, Pamela, Visby, Artoga; 2011 – Casoar, Chagall, Visby, Artoga;

„ . ‟‟ – brak danych; mała liczba doświadczeń, w których badano odmianę

- 20 -

RZEPAK JARY

WSTĘP

Opracowanie obejmuje wyniki porejestro-wych doświadczeń odmianowych i rolniczych (PDOiR) z rzepakiem jarym z roku zbioru 2012, które przedstawiono na tle wyników z roku 2011. Badania obejmowały 18 odmian wpisanych do krajowego rejestru w latach 2001-2012, dwana-ście populacyjnych i sześć mieszańcowych (tab. 1). Odmianami wzorcowymi w roku 2012 były populacyjne Fenja i Markus oraz mieszań-cowa Makro.

Doświadczenia założono w 12 stacjach i zakładach doświadczalnych oceny odmian oraz w Oddziale Hodowli Roślin Strzelce Grupa IHAR, w Małyszynie (rys. 1).

Badania prowadzono według jednakowej dla wszystkich doświadczeń metodyki

1) opraco-wanej w COBORU. Określono w niej ogólne i szczegółowe zasady zakładania i prowadzenia doświadczeń, a także zakres i sposób przepro-wadzania pomiarów i obserwacji. Przy zakłada-niu doświadczeń zastosowano układ 1-rozkła-dalny (jeśli liczba odmian była większa niż 15) lub układ losowanych bloków kompletnych (licz-ba odmian do 15) oraz cztery powtórzenia. Po-wierzchnia poletka wraz z pasami ochronnymi na skraju poletka wynosiła 16,5 m

2. Na 1 m2 wy-siewano 100 nasion; w przypadku gorszych sta-nowisk o 20 sztuk więcej. Przedplonem były przeważnie zboża, a także rośliny okopowe i strączkowe. Zbiór nasion w poszczególnych doświadczeniach przeprowadzano z niejedna-kowej powierzchni, która wynosiła 13,5-16,5 m2. Plon nasion obliczono przy wilgotności 9%.

W tabeli 1 podano ogólne informacje odno-śnie badanych odmian oraz liczby doświadczeń. W tabeli 2 zebrano dane dotyczące podstawo-wych warunków prowadzenia doświadczeń, na-tomiast w tabeli 3 przedstawiono daty siewu, zbioru oraz ważniejszych faz rozwojowych i wy-branych cech rolniczych. W kolejnych tabelach zamieszczono wyniki cech rolniczych i użytko-wych dla badanych odmian (plon nasion i tłusz-czu, zawartość tłuszczu i glukozynolanów w na-sionach, pomiary i obserwacje polowe). Wyniki plonu nasion i tłuszczu z roku 2012 w tabeli 4 przeliczono w odniesieniu do wzorca z wszyst-kich badanych odmian populacyjnych. Liczba doświadczeń zapisana u dołu każdej tabeli wy-nikowej oznacza maksimum wykorzystanych obserwacji lub pomiarów i odnosi się najczęściej tylko do odmian wzorcowych.

Analizy chemiczne obejmujące zawartość glukozynolanów i tłuszczu w nasionach odmian ze zbioru doświadczeń wykonano w Laborato-rium Chemiczno-Technologicznym SDOO w Słupi Wielkiej.

Większość doświadczeń założono w pierw-szej dekadzie kwietnia, w terminie zbliżonym do średniej wieloletniej. W kilku doświadczeniach, ze względu na dość niskie temperatury powie-trza oraz niedobór wilgoci po siewie obserwo-wano gorsze i nierównomierne wschody. W ma-ju, ze względu na znaczny deficyt wody, rozwój roślin był bardzo utrudniony. Dopiero w kolej-nych miesiącach warunki atmosferyczne uległy poprawie i sprzyjały wegetacji rzepaku jarego. Średnia obsada roślin była nieco niższa niż w poprzednim roku. Termin początku oraz końca kwitnienia roślin był zbliżony do roku 2011. Ro-śliny były wyższe niż w poprzednim sezonie we-getacyjnym. W lipcu wystąpiły ulewne deszcze, które w połączeniu z silnym wiatrem powodowa-ły wyleganie roślin. Częste i obfite opady w okre-sie dojrzewania niekiedy utrudniały przeprowa-dzenie zbioru.

Nasilenie występowania słodyszka rzepa-kowego było zróżnicowane terytorialnie i oce-niane przeważnie jako średnie. W poszczegól-nych doświadczeniach wykonano od 3 do nawet 9 zabiegów, stosując przemiennie różne prepa-raty.

Choroby rzepaku wystąpiły w umiarkowa-nym nasileniu. Najczęściej obserwowano pora-żenie roślin czernią krzyżowych, ale także zgni-lizną twardzikową.

Ogólnie, przebieg warunków pogodowych, w roku 2012 był korzystny dla wegetacji rzepaku jarego. Odmiany plonowały na dobrym pozio-mie. Wielkość zebranych plonów nasion w do-świadczeniach była zróżnicowana i wynosiła średnio dla odmian od 13,9 dt z ha w Małyszynie do 38,2 dt z ha w Krzyżewie. Średni plon od-mian wzorcowych (12 odmian populacyjnych) z doświadczeń osiągnął 29,4 dt z ha i był większy aż o 17% w porównaniu do plonu uzyskanego w roku 2011. Odmiany mieszańcowe średnio plo-nowały o 7% powyżej odmian populacyjnych. ---------------------------- 1)

Rzepak. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO), NR/P/2/2008, COBORU, Słupia Wielka 2008. Objaśnienie skali 9-stopniowej (dotyczy tabel wy-nikowych): 9 – oznacza stan rolniczo najlepszy (najkorzystniejszy) 5 – średni 1 – najgorszy (najmniej korzystny)

Rys. 1. Rozmieszczenie doświadczeń PDOiR z rzepakiem jarym w roku 2012

- 22 -

Tabela 1

RZEPAK JARY. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany

Rok wpisania

do krajowego

rejestru

Hodowca

Materiał siewny masa

1000 nasion (g)

zdolność kiełkowania

(%)

2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5

populacyjne

1 Bios 2005 HR Strzelce Grupa IHAR 3,2 4,5 97 90 2 Clipper 2007 Deutsche Saatveredelung AG DE 3,4 3,4 94 94 3 Feliks 2007 HR Strzelce Grupa IHAR 3,9 3,7 92 93 4 Fenja 2010 W. von Borries Eckendorf GmbH DE 4,1 4,1 94 96 5 Gandalf 2012 Lantmännen SW Seed AB SE 3,1 95 6 Heros 2001 Bayer CropScience Raps GmbH DE 3,6 3,3 98 98 7 Larissa 2010 Bayer CropScience Raps GmbH DE 3,0 4,3 99 97 8 Markus 2010 HR Strzelce Grupa IHAR 4,0 5,9 91 97 9 Proximo 2010 Bayer CropScience Raps GmbH DE 4,3 4,3 98 97

10 Rollo 2008 Lantmännen SW Seed AB SE 3,4 3,4 95 98 11 SW Svinto 2007 Lantmännen SW Seed AB SE 3,4 3,3 98 97 12 Tamarin 2010 Lantmännen SW Seed AB SE 3,4 3,4 99 99

mieszańcowe

13 Belinda F1 2010 Bayer CropScience Raps GmbH DE 2,9 2,9 98 99 14 Delight F1 2010 Bayer CropScience Raps GmbH DE 3,0 3,0 99 100 15 Kaliber F1 2009 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,6 3,4 97 95 16 Makro F1 2012 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,1 99 17 Mirakel F1 2012 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 3,0 97 18 Osorno F1 2011 Norddeutsche Pflanzenzucht DE 4,5 4,8 96 97

Bilans doświadczeń:

- założone i przyjęte do syntezy

Lata zbioru

2012 2011 12 12

Kol. 1: F1 – odmiana mieszańcowa zrestorowana Kol. 3: HR – Hodowla Roślin, Norddeutsche Pflanzenzucht – Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG, DE – Niemcy, SE – Szwecja

- 23 -

Tabela 2

RZEPAK JARY. Warunki polowe i agrotechniczne doświadczeń. Lata zbioru 2012, 2011

Wyszczególnienie Sezon wegetacyjny 2012 2011

1 2 3

Średnia rolnicza wartość gleb w 100o skali IUNG 70 73

liczba doświadczeń

Kompleks przydatności rolniczej gleb: - 1, 2 4 5 - 4, 8, 11 6 5 - 5 2 2

Odczyn gleby (pH w KCl): - obojętny 6,6-7,2 7 1 - lekko kwaśny 5,6-6,5 4 7 - kwaśny 4,6-5,5 1 2

Przedplon: - zboża 6 6 - okopowe (ziemniak, burak cukrowy) 3 3 - strączkowe (łubin, groch) 3 3

Nawożenie mineralne: średnia dawka (zakres): kg czystego składnika na 1 ha

- P2O5 57 (36-100) 54 (30-70) - K2O 96 (60-150) 95 (69-150) - N – średnio 113 (85-145) 115 (98-171) - S 25 (14-30) 37 (22-66)

liczba doświadczeń

Dolistne nawożenie mikroskładnikami: - jeden zabieg - 1 - dwa i więcej zabiegów 5 6

Zaprawa nasienna: - Brasikol C 250 FS + Funaben T 480 FS 12 12

Zwalczanie chemiczne chwastów: - jeden zabieg 7 5 - dwa i więcej zabiegów 5 7 - w tym rośliny jednoliścienne 3 3

Zwalczanie szkodników: - do 4 zabiegów 4 2 - 5-7 zabiegów 4 5 - 8-10 zabiegów 4 5

Zastosowanie desykantów 7 7

Zbiór jednofazowy 12 12

Liczba doświadczeń założonych 12 12

- 24 -

Tabela 3

RZEPAK JARY. Daty siewu, zbioru oraz ważniejszych faz rozwojowych i wybranych cech rolniczych. Lata zbioru 2012, 2011

Wyszczególnienie Jednostka Termin

i zakres

Sezon wegetacyjny

2012 2011 1 2 3 4 6

Siew data średnio 9.04 11.04

od-do 30.03-12.04 31.03-21.04

Wschody data średnio 27.04 26.04

od-do 21.04-3.05 15.04-5.05

Ocena wyrzędowania skala 9o średnio 8,3 7,7

od - do 7,1-9,0 5,9-9,0 Obsada roślin szt./m2

średnio 81 90

od - do 59-106 63-117 Początek kwitnienia data średnio 5.06 5.06

od - do 26.05-13.06 23.05-15.06

Koniec kwitnienia data średnio 26.06 24.06

od - do 16.06-30.06 16.06-9.07

Długość kwitnienia liczba dni średnio 21 19

od - do 16-29 12-25 Wysokość roślin cm średnio 122 103

od - do 95-160 81-125 Wysokość łanu cm średnio 79 79

od - do 61-113 54-125 Wyleganie % średnio 38 22

od - do 14-59 0-52

Dojrzałość techniczna data średnio 31.07 2.08

od - do 22.07-9.08 17.07-16.08

Zbiór (omłot) data średnio 16.08 20.08

od - do 3.08-29.08 3.08-6.09

Plon nasion dt z ha średnio 29,4 25,6

od - do 13,9-39,2 8,1-37,3

Liczba doświadczeń 12 12

Dane dotyczące faz rozwojowych i cech rolniczych odnoszą się do średniej z odmian wzorcowych

- 25 -

- 26 -

Tabela 4

RZEPAK JARY. Plon nasion i tłuszczu odmian (odchylenia od wzorca w dt z ha). Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany Liczba doświadczeń

Plon nasion przy wilgotności 9%

(dt z ha)

Plon tłuszczu (dt z ha)

2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4

Wzorzec, dt z ha 12 12 29,4 25,2 12,3 10,3

populacyjne

1 Bios 8 8 -1,8 -0,8 -1,3 -0,9 2 Clipper 12 12 -0,3 0,2 0,2 0,6 3 Feliks 8 10 -0,8 -1,3 -0,6 -0,6 4 Fenja 12 12 1,7 0,9 1,6 0,9 5 Gandalf 12 1,1 0,2 6 Heros 8 8 -0,6 -0,3 -0,1 -0,1 7 Larissa 12 12 0,3 0,8 -0,2 0,1 8 Markus 12 10 1,0 2,3 0,3 0,9 9 Proximo 10 10 0,7 -0,6 0,2 -0,3

10 Rollo 10 10 -0,5 0,3 -0,3 0,0 11 SW Svinto 10 10 -1,4 -0,7 -0,7 -0,3 12 Tamarin 12 12 0,3 0,5 -0,1 -0,1

mieszańcowe

13 Belinda 12 12 1,6 0,9 0,6 0,4 14 Delight 12 12 1,8 0,7 0,8 0,3 15 Kaliber 12 12 1,9 0,5 0,9 0,2 16 Makro 12 0,9 0,5 17 Mirakel 12 3,4 1,5 18 Osorno 12 12 3,4 1,8 1,6 0,8

Kol. 1: wzorzec: 2012 – Fenja, Markus, Makro; 2011 – Clipper, Fenja, Belinda Kol. 4: Plon tłuszczu = plon suchej masy nasion z wszystkich miejscowości x zawartość tłuszczu z 5 miejscowości / 100

Tabela 5

RZEPAK JARY. Zawartość glukozynolanów i tłuszczu w nasionach odmian. Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany

Zawartość glukozynolanów ( M/g)

Zawartość tłuszczu w s.m.

(%)

wartości rzeczywiste odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca 2012 2011 2012 2011 2012 2011

1 2 3 4

Wzorzec 9,8 6,3 9,8 6,3 47,2 46,2

(43,0)*

(42,0)*

populacyjne

1 Bios 8,7 5,5 -1,1 -0,8 -3,3 -3,8 2 Clipper 10,0 6,5 0,2 0,2 0,4 0,6 3 Feliks 8,9 6,8 -0,9 0,5 -1,9 -1,7 4 Fenja 7,8 5,9 -2,0 -0,4 2,0 0,7 5 Gandalf 7,4 -2,4 -1,8 6 Heros 8,2 6,3 -1,6 0,0 -0,5 -1,4 7 Larissa 9,5 6,4 -0,3 0,1 -2,2 -2,4 8 Markus 8,7 6,1 -1,1 -0,2 -1,4 -1,5 9 Proximo 7,5 5,6 -2,3 -0,6 -1,5 -1,8

10 Rollo 9,2 6,1 -0,6 -0,2 -1,6 -2,0 11 SW Svinto 7,9 6,3 -1,9 0,0 -1,5 -1,4 12 Tamarin 7,6 5,1 -2,2 -1,2 -1,9 -2,6

mieszańcowe

13 Belinda 8,7 6,5 -1,1 0,2 -1,3 -1,3 14 Delight 10,0 6,8 0,2 0,5 -1,1 -1,5 15 Kaliber 9,1 6,2 -0,7 -0,1 -0,6 -1,7 16 Makro 12,8 3,0 -0,5 17 Mirakel 5,9 -3,9 -0,7 18 Osorno 10,0 7,4 0,2 1,1 -0,4 -1,2

Liczba doświadczeń 3 4 3 4 6 6 Kol. 1: wzorzec: 2012 – Fenja, Markus, Makro; 2011 – Clipper, Fenja, Belinda Kol. 4: „*” - w nawiasach zawartość tłuszczu wzorca obliczona przy wilgotności 9%

- 27 -

Tabela 6

RZEPAK JARY. Ważniejsze fazy fenologiczne i cechy rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2012, 2011

Lp. Odmiany

Ocena wyrzędowania

(skala 9o)

Obsada roślin (szt./m2)

Kwitnienie (data; liczba dni)

Długość kwitnienia (liczba dni) początek koniec

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 2 3 4 5 6

Wzorzec 8,3 7,7 81 90 5.06 6.06 26.06 24.06 21 19

populacyjne

1 Bios -0,1 0,3 -1 0 2 1 2 1 0 0 2 Clipper 0,0 0,1 3 3 3 2 2 3 -1 1 3 Feliks 0,0 -0,4 1 -8 2 1 2 2 0 1 4 Fenja 0,0 -0,2 1 -1 -1 0 -1 -1 0 -1 5 Gandalf 0,0 2 0 0 0 6 Heros -0,1 0,0 3 -3 3 2 2 2 -1 0 7 Larissa -0,4 0,0 -7 -3 0 1 0 1 0 0 8 Markus 0,1 -0,2 2 -10 -1 0 0 1 1 1 9 Proximo 0,2 0,3 7 -2 -3 -1 -2 -2 1 -1

10 Rollo 0,1 0,0 4 -3 2 2 1 2 -2 -1 11 SW Svinto 0,0 0,0 4 0 1 1 1 1 0 -1 12 Tamarin -0,1 0,0 5 1 0 1 0 1 0 0

mieszańcowe

13 Belinda -0,1 0,0 -3 -1 -3 -2 -2 -2 2 0 14 Delight 0,0 -0,1 1 -4 -4 -2 -2 -1 1 1 15 Kaliber 0,2 -0,5 6 -12 1 1 0 0 -1 0 16 Makro -0,1 -3 2 1 -1 17 Mirakel 0,0 -1 0 -1 -1 18 Osorno 0,0 0,2 2 -1 -2 -1 -2 -2 0 0

Liczba doświadczeń 12 11 11 10 12 12 12 12 12 12

- 28 -

cd. tabeli 6

Lp. Odmiany

Dojrzałość techniczna

(data; liczba dni)

Wysokość (cm) Wyleganie

(%) roślin łanu

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 7 8 9 10

Wzorzec 31.07 4.08 122 104 79 79 38 34

populacyjne

1 Bios 0 -1 1 -2 0 -2 1 3 2 Clipper 2 2 5 9 -6 3 6 4 3 Feliks -1 -1 4 3 1 1 1 2 4 Fenja 0 0 -5 -3 -6 -2 4 1 5 Gandalf -2 -1 4 -3 6 Heros 0 1 3 3 11 2 -8 1 7 Larissa -2 -1 -1 1 3 4 -2 -4 8 Markus -2 -1 -2 1 -7 2 4 -1 9 Proximo -2 -2 -8 -4 3 3 -7 -9 10 Rollo -2 -1 1 3 9 11 -8 -13 11 SW Svinto -1 -1 -3 -3 -6 -3 4 1 12 Tamarin -3 -1 -3 -3 6 7 -7 -13

mieszańcowe

13 Belinda -2 -2 -11 -6 -9 -1 2 -4 14 Delight -3 -1 -10 -6 -4 3 -4 -10 15 Kaliber 0 1 -3 -2 -2 4 0 -6 16 Makro 2 6 14 -8 17 Mirakel -2 -1 12 -11 18 Osorno -1 0 -5 -3 -4 0 2 -3

Liczba doświadczeń 11 10 12 12 11 12 10 8

Kol. 10: wyleganie – cecha określana jako wysokość łanu przed zbiorem do wysokości roślin, w procentach: [100 – (wysokość łanu / wysokość roślin x 100)]

- 29 -

cd. tabeli 6

Lp. Odmiany

Brakujące łuszczyny

(%)

Czerń krzyżowych (skala 9o)

Zgnilizna twardzikowa

(%)

Masa 1000 nasion

(g)

2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 1 11 12 13 14

Wzorzec 7 7 6,5 6,7 9 5 4,6 4,6

populacyjne

1 Bios 1 -3 0,2 0,2 -1 1 -0,2 -0,5 2 Clipper 0 -1 0,4 -0,1 2 2 0,0 -0,2 3 Feliks -3 0 0,0 -0,2 3 0 -0,3 -0,3 4 Fenja 2 0 0,5 -0,3 -4 -1 0,1 0,0 5 Gandalf 1 -0,2 5 -0,3 6 Heros 4 -5 -0,1 -0,1 -5 -2 -0,1 -0,4 7 Larissa 3 -4 0,1 -0,1 2 2 0,2 0,0 8 Markus 1 -3 -0,5 -0,2 6 2 -0,2 -0,2 9 Proximo 0 2 -0,2 -0,3 2 -1 0,2 0,1

10 Rollo 0 -1 0,5 0,3 -1 -2 -0,1 0,0 11 SW Svinto 3 0 0,1 0,2 1 -1 -0,2 0,1 12 Tamarin 1 -1 -0,6 -0,5 -1 0 -0,2 0,0

mieszańcowe

13 Belinda -1 1 -0,1 0,4 -3 -1 0,0 0,1 14 Delight 1 1 0,1 0,6 1 -1 -0,4 -0,7 15 Kaliber 2 -1 0,3 0,5 -2 -1 0,2 0,4 16 Makro -2 0,0 -2 0,1 17 Mirakel 0 0,4 -3 -0,1 18 Osorno 1 -1 0,4 0,2 -1 1 0,0 0,1

Liczba doświadczeń 5 4 7 7 5 6 10 10 Kol. 1: wzorzec: 2012 – Fenja, Markus, Makro; 2011 – Clipper, Fenja, Belinda

- 30 -