Rt:t:;l~vx~ - Gmina Skwierzyna · tendencji demograficznych oraz przedsiębiorczości, ... 1.1.1...

z dnia 22 października 2013 r.Zatwierdzony przez .

UCHWAŁA NR .BURMISTRZA SKWIERZYNY

z dnia 2013 r.

w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Skwierzynana lata 2013-2020

Na podstawie art. 18 ust.2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie

gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 594) uchwala się, co następuje:

§l.

Przyjmuje się Lokalny Program Rewitalizacji miasta Skwierzyna na lata 2013-2030,który stanowi załącznik nr l do niniejszej uchwały.

§ 2.

Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Skwierzyny.

§ 3.

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Wiceprzewodniczący

Rady Miejskiej

Stanisław Rucki

Id: VAVKO-JJYDW-ANPPR-EJULA-ZSWAW. Projekt

Rt:t:;l~vx~./ Nr rej. RZG·G/2~4

/

Strona l

Uzasadnienie do uchwały Nr ..... .12013

Rady Miejskiej w Skwierzynie z dnia 30 października 2013r.

w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Skwierzyna

na lata 2013-2020

Lubuski Regionalny Program Operacyjny zakłada w ramach priorytetu IV Rozwój i

modernizacja infrastruktury społecznej. Działanie 4.3 Rewitalizacja zdegradowanych

obszarów miejskich i wiejskich, zakłada możliwość ubiegania się m.in. przez samorządy o

wsparcie finansowe projektów z zakresu odnowy miast. Warunkiem złożenia wniosku jest

posiadanie Lokalnego Programu Rewitalizacji, który będzie dokumentem stanowiącym

podstawę do identyfikacji zintegrowanych projektów rewitalizacyjnych. Zatwierdzone

uchwałą rady miejskiej plany/programy rewitalizacji powinny być przekazane łącznie z

wnioskiem o wsparcie konkretnego projektu do Instytucji Zarządzającej LRPO.

Uznając Lokalny Program Rewitalizacji dla miasta Skwierzyna za kluczowy dokument dla

skutecznego przeprowadzania procesów odnowy społecznej, gospodarczej i przestrzennej

przystąpiono w czerwcu 2013r. do prac nad sporządzeniem Programu. Porównanie badanych

wskaźników, do których należą przede wszystkim poziom ubóstwa, bezrobocia, negatywnych

tendencji demograficznych oraz przedsiębiorczości, wskazała, że obszar Starego miasta to

rejon o najwyższym stopniu degradacji społeczno-gospodarczej. W związku z tym został on

wyznaczony jako obszar do rewitalizacji.

W efekcie szerokich analiz powstał dokument zawierający następujące elementy:

• okres realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji

• Założenia programu rewitalizacji w tym zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru

• Plan finansowy realizacji projektów kluczowych

• Źródła finansowania projektów Lokalnego Programu Rewitalizacji

• System wdrażania Programu

• Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej

Lokalny Program Rewitalizacji to dokument, który planuje działania naprawcze na obszarze

zdegradowanym. Celem tych działań jest wprowadzenie obszaru ze stanu kryzysowego.

Powodzenie rewitalizacji uzależnione jest od zaangażowania się wielu różnych środowisk,

potrzebna jest współpracasamorządu,mieszkańców,przedsiębiorców,organizacji

pozarządowych. W niniejszym dokumencie zaplanowane zostały inwestycje, które zamierza

realizować Gmina Skwierzyna.

Załącznik nr 1

do uchwały Nr …………..

Rady Miejskiej w Skwierzynie z dnia ……………… 2013 r.

w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji

dla Miasta Skwierzyna na lata 2013-2020

LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI

DLA MIASTA SKWIERZYNA

NA LATA 2013-2020

Skwierzyna, sierpień 2013

2

SPIS TERŚCI

1. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA TERENIE MIEJSKO-WIEJSKIEJ GMINY

SKWIERZYNA ..........................................................................................................................6

1.1 Zagospodarowanie przestrzenne.............................................................................6

1.1.1 Położenie gminy .............................................................................................................................. 6

1.1.2 Struktura gruntów ........................................................................................................................... 7

1.1.3 Uwarunkowania przyrodnicze .......................................................................................................... 9

1.1.3.1 Powierzchnia ziemi i gleby ................................................................................................... 9

1.1.3.2 Zasoby wodne ................................................................................................................... 10

1.1.3.3 Przyroda ............................................................................................................................ 12

1.1.3.4 Powietrze atmosferyczne ................................................................................................... 16

1.1.3.5 Hałas ................................................................................................................................. 18

1.1.3.6 Fale elektromagnetyczne ................................................................................................... 19

1.1.3.7 Energia odnawialna ........................................................................................................... 20

1.1.4 Dziedzictwo kulturowe ................................................................................................................... 20

1.1.5 Infrastruktura techniczna ............................................................................................................... 23

1.1.5.1 Struktura komunikacyjna ................................................................................................... 23

1.1.5.2 Sieć wodociągowa i kanalizacyjna ...................................................................................... 24

1.1.5.3 Energetyka i ciepłownictwo ............................................................................................... 27

1.1.5.4 Gospodarka odpadami ....................................................................................................... 28

1.1.5.5 Telekomunikacja i łączność ................................................................................................ 30

1.1.6 Struktura własności gruntów .......................................................................................................... 30

1.1.7 Zasoby mieszkaniowe .................................................................................................................... 32

1.1.8 Przestrzeń publiczna ...................................................................................................................... 33

1.1.9 Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych ................................................................................... 34

1.1.10 Identyfikacja problemów sfery przestrzennej ............................................................................. 35

1.1.11 Obszary wymagające przekształceń i rekultywacji ...................................................................... 36

1.2 Gospodarka ...........................................................................................................37

1.2.1 Struktura podstawowych branż gospodarki .................................................................................... 37

1.2.2 Zatrudnienie w poszczególnych sektorach ...................................................................................... 39

1.2.3 Identyfikacja problemów w sferze gospodarczej ............................................................................. 40

1.2.4 Analiza możliwości budżetowych dotyczących realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych ................... 41

1.3 Strefa społeczna ....................................................................................................44

3

1.3.1 Struktura demograficzna i społeczna .............................................................................................. 44

1.3.1.1 Struktura demograficzna.................................................................................................... 44

1.3.1.2 Struktura społeczna ........................................................................................................... 46

1.3.1.2.1 Struktura wykształcenia społeczeństwa ........................................................................ 46

1.3.1.2.2 Stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych ....................................... 48

1.3.1.2.3 Poziom przeciętnego wynagrodzenia ............................................................................ 50

1.3.1.2.4 Opieka społeczna .......................................................................................................... 51

1.3.1.2.5 Bezrobocie ................................................................................................................... 54

1.3.1.3 Infrastruktura społeczna .................................................................................................... 56

1.3.1.3.1 Oświata ........................................................................................................................ 56

1.3.1.3.2 Kultura ......................................................................................................................... 57

1.3.1.3.3 Ochrona zdrowia .......................................................................................................... 59

1.3.1.3.4 Organizacje pozarządowe ............................................................................................. 60

1.3.1.3.5 Określenie grup wymagających wsparcia ...................................................................... 63

1.3.1.3.6 Identyfikacja problemów w sferze społecznej ............................................................... 64

2. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE WYMAGAJĄCYM

REWITALIZACJI W MIEŚCIE SKWIERZYNA .............................................................................65

2.1 Zagospodarowanie przestrzenne...........................................................................65

2.2 Gospodarka ...........................................................................................................68

2.3 Strefa społeczna ....................................................................................................69

3. NAWIĄZANIE DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH DOTYCZĄCYCH ROZWOJU

PRZESTRZENNOSPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO REGIONU ...................................................72

4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI ...................................................................80

4.1 Okres realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji ................................................80

4.2 Przedstawienie postępu w realizacji programu .....................................................80

4.3 Stan prac nad planowanymi inwestycjami ............................................................81

4.4 Opis dokonanych działań .......................................................................................81

4.5 Główne kierunki działań ........................................................................................84

4.6 Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru ......................................................84

4.7 Kryteria wyboru obszaru do rewitalizacji oraz kolejność realizacji poszczególnych

przedsięwzięć. ..................................................................................................................87

4

5. PLANOWANE DO REALIZACJI DZIAŁANIA (ORAZ ICH ZAKRES PRZEDMIOTOWY)

W LATACH 2013-2020 NA OBSZARZE REWITALIZOWANYM .................................................90

6. WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU ....................................................................... 107

7. SCHIERARCHIWIZOWANE POTRZEBY I CELE REWITALIZACJI (NADRZĘDNE

I STRATEGICZNE) ................................................................................................................ 108

8. PLAN FINANSOWY REALIZACJI REWITALIZACJI NA LATA 2013-2020

(OBLIGATORYJNIE) ............................................................................................................. 109

9. SYSTEM WDRAŻANIA .............................................................................................. 111

10. SPOSOBY MONITOROWANIA REALIZACJI PROGRAMU, OCENY I KOMUNIKACJI

SPOŁECZNEJ ....................................................................................................................... 113

11. PODSUMOWANIE .................................................................................................... 114

12. SPIS TABEL ............................................................................................................... 115

13. SPIS WYKRESÓW ..................................................................................................... 116

5

WSTĘP

Kontrurbanizacja to zjawisko, które dotyka większości współczesnych polskich miast.

Polega ono na wyludnianiu się miast, czego konsekwencją jest zmiana charakteru i funkcji

przestrzeni miejskich. Problem ten dotyka w szczególności obszarów centralnych, które

utraciły swą pierwotną funkcję. Współcześnie funkcję miejsca wymiany handlowej, spotkań

kupców i rzemieślników przejmują wielkopowierzchniowe obiekty handlowe. Kreatywni i

przedsiębiorczy mieszkańcy mają większe potrzeby, oczekiwania, zarówno w kwestii jakości

przestrzeni, w której żyją, jak i szans na rozwój zawodowy. Dlatego często wybierają małe

osady na obszarach wiejskich, gdzie sami kreują nową przestrzeń. Jeśli nie podejmie się

działań skierowanych na wyhamowanie tego zjawiska, wówczas miasta zamieszkiwane będą

wyłącznie przez osoby nieporadne, patologiczne, dotknięte problemami społecznymi, które

nie utożsamiają się z miejscem, w którym żyją, nie dbaja o przestrzeń, środowisko.

Rewitalizacja - to słowo klucz, remedium na wyprowadzenie obszarów

dysfunkcyjnych z sytuacji kryzysowych, sposób na reurbanizację miast, proces wsparcia osób

znajdujących się w trudnej sytuacji, z powodu ubóstwa, bezrobocia, długotrwałej choroby.

Przywracanie do życia obszarów kryzysowych jest długim, wieloaspektowym i kosztownym

procesem. Jego skuteczność uzależniona jest od współpracy wielu środowisk, sektora

publicznego z prywatnym, mieszkańców i organizacji pozarządowych, na trzech

płaszczyznach: społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Wytyczenie obszaru

zdegradowanego i skumulowanie działań rewitalizacyjnych w jego granicach oraz szerokie

zaangażowanie uczestników procesu rewitalizacji dadzą możliwie szybkie efekty. Dlatego

niezwykle istotne w procesie rewitalizacji jest przeprowadzenie analizy wskaźnikowej i

jakościowej umożliwiającej delimitację obszaru rewitalizowanego oraz określenie grup

wymagających wsparcia, a przede wszytskim zaplanowanie działań, które rozwiążą

zidentyfikowane na obszarze problemy.

Instrumentem, który umożliwia komunikację między uczestnikami procesu

rewitalizacji, który określa granice obszaru, identyfikuje problemy i projektuje działania jest

właśnie Lokalny Program Rewitalizacji. Dokument ten powinien być ukierunkowany na

tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju obszaru zdegradowanego, aby poprzez efekt

synergii w naturalny sposób ożywiać sąsiednie obszary, a tym samym poprawić jakość życia

wszystkich mieszkańców Gminy.

6

1. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA TERENIE MIEJSKO-

WIEJSKIEJ GMINY SKWIERZYNA

1.1 Zagospodarowanie przestrzenne

1.1.1 Położenie gminy

Gmina miejsko-wiejska Skwierzyna położona jest w północno-zachodniej części

Polski, w Kotlinie Gorzowskiej, stanowiącej człon obszaru Pradoliny Toruńsko-

Eberswaldzkiej, obejmuje część Puszczy Noteckiej. Administracyjnie należy do

województwa lubuskiego i powiatu międzyrzeckiego. Gmina Skwierzyna zajmuje obszar o

powierzchni 285 km², graniczy z gminami: Bledzew, Deszczno, Drezdenko, Międzychód,

Przytoczna, Santok. W jej skład wchodzi 16 miejscowości, w tym siedem sołectw:

Dobrojewo, Gościnowo, Murzynowo, Krobielewko, Świniary, Trzebiszewo, Wiejce oraz

miasto Skwierzyna, w którym mieści się siedziba władz gminy.

Miasto Skwierzyna zajmuje obszar o powierzchni 36 km², co stanowi ok. 11 %

powierzchni gminy. Jego granice określają m.in. rzeki: północną - Warta i zachodnią - Obra.

W Skwierzynie krzyżują się ważne szlaki komunikacyjne, tj. droga krajowa nr 24 – Poznań –

Gorzów i ekspresowa S-3 Wrocław – Szczecin. Blisko stąd do przejść granicznych:

w Kostrzynie nad Odrą –70 km, Słubicach – 80 km oraz Świecku – 90 km. Zaledwie 150 km

dzieli Skwierzynę od Berlina, niedaleko jest też do ważnych ośrodków regionalnych:

Gorzowa Wielkopolskiego – 30 km, Szczecina – 130 km, Zielonej Góry - 80 km, Poznania –

100 km, czy Wrocławia – 250 km.

Miasto Skwierzyna należy do grupy małych miast w Polsce (o liczbie ludności poniżej

20 tys. mieszkańców), które zamieszkuje 9 941 mieszkańców. Pełni funkcję ośrodka

administracyjnego, gospodarczego, edukacyjnego i kulturalnego gminy.

Na krajobraz gminy ważny wpływ ma kompleks leśny Puszczy Noteckiej. Około 68 %

powierzchni gminy stanowią lasy, które są filarem lokalnego przemysłu drzewnego.

Pod względem powierzchni gmina Skwierzyna należy do większych gmin województwa

lubuskiego (10 miejsce na 83 gminy).

7

Rycina 1. Położenie geograficzne Gminy Skwierzyna

Źródło: www.gminy.pl

1.1.2 Struktura gruntów

Analizując strukturę gruntów można uznać, że Gmina Skwierzyna ma charakter

leśno-rolniczy - konstrukcja użytkowania terenu z dominującym udziałem obszarów leśnych

(68 %) i użytków rolnych (24,2 %). Obszary mieszkalne zajmują 0,45 %, tereny przemysłowe

0,14 %, natomiast tereny komunikacyjne stanowią około 1,84 % powierzchni. Niewiele, bo

1,17 % powierzchni gminy zajęte jest przez wody powierzchniowe.

http://www.gminy.pl/

8

Tabela 1 Struktura gruntów w gminie Skwierzyna w 2012 r.

Kategoria użytku Powierzchnia [ha]

Ogółem Gmina Miasto

Użytki rolne 6901 5170 1731

w tym:

grunty orne 3845 2909 936

sady 10 6 4

łąki trwałe 1637 1144 493

pastwiska trwałe 1139 907 232

grunty rolne zabudowane 171 130 41

grunty pod stawami 13 7 6

grunty pod rowami 86 67 19

Grunty leśne oraz

zadrzewienia i zakrzaczenia

19844 18660 1184

w tym:

lasy 19716 18576 1140

grunty zadrzewione i zakrzew. 128 84 44

Grunty zabudowane

i zurbanizowane

772 374 398

w tym:

tereny mieszkalne 130 23 107

tereny przemysłowe 41 6 35

inne tereny zabudowane 30 4 26

zurbanizowane tereny niezabud. 11 4 7

tereny rekreacyjno-wypoczyn. 29 18 11

tereny komunikacyjne 525 313 212

użytki kopalne 6 6 0

Grunty pod wodami 335 252 83

w tym:

powierzchniowymi płynącymi 331 249 82

powierzchniowymi stojącymi 4 3 1

Użytki ekologiczne 38 38 0

Nieużytki 380 311 69

Tereny różne 239 114 125

Powierzchnia ewidencyjna

ogółem 28509 24919 3590

Powierzchnia wyrównawcza x -27 -1

Powierzchnia geodezyjna 28481 24892 3589

Źródło: Zestawienie zbiorcze gruntów wg stanu na dzień 01.01.2013 r., opracowane przez Starostwo Powiatowe

w Międzyrzeczu, udostępnione przez Urząd Miejski w Skwierzynie

Rzeźba terenu gminy jest korzystna pod względem rolniczym, możliwa jest uprawa

roślin bardziej wymagających, jednak niezbędne jest zastosowanie odpowiedniej agrotechniki

i regulacja odczynu gleby.

9

1.1.3 Uwarunkowania przyrodnicze

1.1.3.1 Powierzchnia ziemi i gleby

Gmina Skwierzyna zlokalizowana jest w obrębie nizin nadrzecznych, położonych

w dolnych odcinkach dolin Warty i Noteci oraz otaczających je terenów równin sandrowych

z pasmami wzgórz morenowych. Są to rejony o stosunkowo niewielkich deniwelacjach

i wysokości bezwzględnej rzadko przekraczającej 100 m n.p.m. Morfologię tego obszaru

ukształtowała kilkakrotna transgresja lodowcowa o zróżnicowanym zasięgu. Obszar ten

poddawany był wpływom zlodowacenia bałtyckiego w fazach: leszczyńskiej, poznańskiej

i pomorskiej.

Tereny te cechują krajobrazy o charakterystycznych tarasach i zalewowych dnach

dolin oraz krajobrazy młodoglacjalne z pagórkami. Na bogactwo krajobrazów składają się

obszary zajęte przez łąki, tereny piaszczyste wyższych części dolin, na których występują

pola wydmowe, porośnięte borami sosnowymi, jak również wysokie tarasy lodowcowo-

rzeczne, z charakterystycznymi wydmami o względnej wysokości 20 – 40 m, porośnięte

lasami Puszczy Noteckiej, międzyrzecza Warty i Noteci. Na krajobraz antropogeniczny

obszaru składają się głównie tereny rolnicze, wykształcone na nadrzecznych, zmeliorowanych

łąkach i pastwiskach dolin Warty i Noteci.

Na walory krajobrazowe gminy składają się malownicze przestrzenie terenów doliny

Warty i Obry z siecią kanałów i starorzeczy z otwartymi przestrzeniami łąk, a także rozległe

przestrzenie śródleśnych polan Puszczy Noteckiej.

Gleby rejonu Skwierzyny wykształciły się na skałach akumulacji rzecznej,

lodowcowej i wietrznej. Są to głównie różnej granulacji piaski, gliny zwałowe, iły, torfy oraz

muły. Niemniej przeważają tu gleby bielicowe pochodzenia nieorganicznego typu piaski i

piaski słabo gliniaste. W dolinie Warty i Obry występują mady rzeczne.

Pod względem walorów produkcyjnych przeważają gleby o średniej (kl. IV) oraz

małej (kl. V i VI) wartości bonitacyjnej. Udział gleb mniej urodzajnych jest stosunkowo duży

i sięgający do 49% przestrzeni rolniczej. Wytworzone z piasków luźnych lub słabo

gliniastych, odznaczają się one dużą przepuszczalnością, kwaśnym odczynem, małą

zawartością próchnicy i słabo rozwiniętym kompleksem sorpcyjnym. Udział w strukturze

gruntów ornych wyższych klas bonitacyjnych (kl. III- ok.11 %, kl. IV – ok. 34%) jest

stosunkowo niewielki.

10

Wykres 1 Klasyfikacja gruntów ornych gminy wg klas bonitacyjnych

2,4% 10,1%

16,9%

21,1%28,4%

21,1%

gleby klasy IIIa

gleby klasy IIIb

gleby klasy IVa

gleby klasy IVb

gleby klasy V

gleby klasy VI

Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Skwierzyna na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2018

W gminie najlepsze kompleksy gleb występują w okolicach Murzynowa, Warcina,

Gościnowa, Świniarek oraz na wschód od Skwierzyny, natomiast najsłabsze w rejonie

Wiejce, Krobielewko, Nowy Dwór i Krowice. Ogólnie dominującymi glebami są tu gleby

kompleksu żytnio – ziemniaczanego, a słaba jakość gleb wymusza określoną strukturę

zasiewów.

1.1.3.2 Zasoby wodne

Wody powierzchniowe

Osią hydrograficzną gminy Skwierzyna jest rzeka Warta płynąca tu na odcinku od

74,1 km do 113,6 km swej długości. W obrębie tej jednostki znajduje się 39,5 km dolnego

biegu rzeki stanowiąc jej południową granicę. Uregulowane koryto Warty stanowi szlak

żeglowny o szerokości 40 m (szerokość koryta ok. 60-75 m) i głębokości od 0,9 – 1,60 m.

Rzeka jest zaopatrzona w ostrogi - tamy poprzeczne.

Drugim co do wielkości ciekiem wodnym jest rzeka Obra. W granicach

administracyjnych gminy znajduje się jej częściowy odcinek o długości 5,1 km (szerokość

koryta wynosi 8-15 m, głębokość - 0,8-1,6 m). Obra wpada do Warty na 89,3 km w jej lewym

brzegu.

Na terenie gminy Skwierzyna znajdują się punkty pomiarowo-kontrolne prowadzone

przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze prowadzące badania

jakości rzeki Warty i Obry. Według przeprowadzonej oceny stanu jednolitych części wód

11

(JCW) płynących klasyfikacja elementów stanu/potencjału ekologicznego rzek: Warty i Obry

w 2009 r. kształtuje się następująco:

ocena stanu elementów fizykochemicznych – poniżej stanu dobrego;

ocena stanu substancji szczególnie szkodliwych – dobry;

ocena stanu elementów biologicznych – klasa III;

ocena stanu chemicznego – dobry.

Potencjał ekologiczny rzek: Warty i Obry oceniono jako umiarkowany. Ogólnie stan wód

obu rzek uznano za zły ze względu na umiarkowany potencjał ekologiczny.

Badania wykazały, że wody rzeczne na terenie JCW znajdujących się w obrębie gminy

należą do zeutrofizowanych. Wskaźnikiem decydującym o jakości wód były przede

wszystkim związki azotu i fosforu. Wody Warty nie spełniają wymagań określonych dla wód

będących środowiskiem życia ryb w naturalnych warunkach, ze względu na wysokie stężenie

azotynów i fosforu, a także ze względu na niskie stężenie tlenu rozpuszczonego w wodzie.

W granicach gminy znajdują się też podstawowe cieki melioracyjne będące w

zarządzie Lubuskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze, Inspektorat

w Międzyrzeczu.

Na terenie gminy Skwierzyna brak jest jezior, a ich częściową rekompensatę stanowią

starorzecza i doły rzeczne odcięte od głównego koryta rzeki Warty i Obry w wyniku prac

regulacyjnych.

Gmina Skwierzyna znajduje się w zasięgu Jednolitej Części Wód Podziemnych nr 42

obejmującej region Warty. Wody podziemne występujące na tym obszarze związane są

z czwartorzędowymi i trzeciorzędowymi poziomami wodonośnymi oraz zasięgiem Głównego

Zbiornika Wód Podziemnych - Pradolina Toruń-Eberswalde (GZWP nr 137).

Poziom gruntowy w warstwach czwartorzędowych występuje w utworach

piaszczysto-żwirowych sandrów, tarasów dolin rzecznych i rynien lodowcowych o zmiennej

miąższości (najczęściej do 10 m, sporadycznie do 40 m). Poziom ten zasilany jest w wyniku

bezpośredniego przenikania opadów atmosferycznych.

Lokalnie w obrębie osadów piaszczysto-żwirowych rozdzielających gliny morenowe

zlodowacenia południowopolskiego od glin zlodowacenia środkowopolskiego występuje

poziom międzyglinowy. Miąższość tego poziomu w obrębie utworów fluwioglacjalnych nie

przekracza 20 m zwiększając się lokalnie do 40 m (w strefie występowania dolin kopalnych

z interglacjału wielkiego). Jest on zasilany na drodze przesączania się wód z poziomu

gruntowego oraz bezpośredniego przenikania opadów przez nadkład glin morenowych.

12

Poziom trzeciorzędowy (mioceński) występuje na całym obszarze JCWPd, jest dobrze

izolowany od powierzchni oraz pozbawiony łączności hydraulicznej z poziomem

czwartorzędowym. Stanowią go głownie piaski drobnoziarniste i pylaste o miąższości

przekraczającej 30 m (najczęściej 10 –20 m, niemniej strop zalega na głębokości od 80 do

110 m).

Na obszarze JCWPd nr 42 poddano szczegółowej analizie parametry fizyczno-

chemiczne w odniesieniu do badanych elementów, dla których wartości stężeń w granicach

stanu chemicznego „dobrego” lub „słabego” określa rozporządzenie Ministra Środowiska z

dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U.

Nr 143, poz.896).

Zgodnie z raportem Państwowego Instytutu Geologicznego1, w roku 2011 na

obszarze JCWPd nr 42 zlokalizowano dwa punkty monitoringowe zafiltrowane osadach

czwartorzędowych: punkt 542 w części zachodniej (Murzynowo, gm. Skwierzyna) oraz

punkt 2027 w części wschodniej (Mięcierzyn, gm. Rogowo).

W obu punktach wartość stężeń wszystkich analizowanych wskaźników nie

przekraczała wartości progowej dobrego stanu wód podziemnych i zaklasyfikowano je do III

klasy jakości.

Podsumowanie wyników z punktów pomiarowych nie wykazało przekroczeń wartości

granicznych właściwych dla III klasy jakości, stąd uznano, że jakość wód podziemnych na

obszarze JCWPd nr 42 jest dobra, lecz z niską wiarygodnością, ze względu na małą liczbę

opróbowanych punktów - ocena wykonana dla tej strefy opatrzona została komentarzem

niskiej wiarygodności oceny.

1.1.3.3 Przyroda

Dominującą formą roślinną gminy Skwierzyna są lasy, które stanowią 68% całej

powierzchni gminy. Są to głównie lasy Puszczy Noteckiej, pozostające w administrowaniu

Nadleśnictwa Międzychód, Karwin i Skwierzyna.

1 http://mjwp.gios.gov.pl/g2/oryginal/2013_02/a95a3845f77c6f494cec54fdc171818a.pdf, „Monitoring stanu

chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w latach 2009–2011”, Państwowy Instytut Geologiczny

http://mjwp.gios.gov.pl/g2/oryginal/2013_02/a95a3845f77c6f494cec54fdc171818a.pdf

13

Drzewostan Puszczy pochodzi w zdecydowanej większości ze sztucznych nasadzeń

zapoczątkowanych na dużą skalę w II poł. XIX w. z uwagi, iż w przeszłości tutejsze

drzewostany były zniszczone w wyniku potężnej inwazji szkodników (strzygonii chojnówki)

oraz pożarów. W zadrzewieniu leśnym przeważa sosna tworząca zwarte jednogatunkowe

kompleksy leśne (miejscami z domieszką brzozy). Wśród gatunków liściastych największe

znaczenie ma dąb szypułkowy. Drzewostany dębowe często z udziałem świerka i grabu

spotykane są na siedlisku lasu świeżego (Ls). Na siedlisku lasów łęgowych (Lł) dąb tworzy

drzewostany z udziałem lipy, jesionu i wiązu, a na siedlisku lasów wilgotnych (Lw) z

udziałem brzozy i olszy. Dąb bezszypułkowy występuje tu jako domieszka w drzewostanach

na siedliskach nieco uboższych i mniej wilgotnych.

Wśród typów siedliskowych przeważają siedliska borowe, z dominującym borem świeżym

(Bśw), natomiast wśród siedlisk lasowych największy obszar zajmuje las mieszany świeży

(LMśw).

Na terenie Gminy Skwierzyna dominują głównie dwa typy krajobrazów:

krajobraz teras z wydmami porośniętymi zwartym kompleksem leśnym Puszczy

Noteckiej;

krajobraz płaskich den dolinnych rzeki Warty i Obry.

W południowej części gminy, sporadycznie występuje krajobraz równin i wzniesień

morenowych. Sieć dolin rzecznych porasta roślinność łąk i torfowisk. Wzdłuż zamkniętych

akwenów starorzeczy i dołów rzecznych (rekompensujących brak jezior na terenie gminy)

występuje roślinność przybrzeżna i wodna.

W obrębie gminy Skwierzyna uwzględniono wiele form ochrony przyrody. Należą do

nich:

rezerwat przyrody - "Bagno Leszczyny" - o powierzchni 4,04 ha, znajdujący się w

obrębie ewidencyjnym Wiejce. Szczególną ochroną objęty tu został zespół torfowiska

wysokiego (mszar wysokotorfowiskowy) Sphagnetum magellenici (w dwóch

podzespołach) z charakterystyczną fizjonomią i budową kępkowo-dolinkową oraz całym

bogactwem roślinności. Cechą tego zbiorowiska jest umiejętność gromadzenia i

przechowywania wody opadowej. Przedmiotowy zespół podlega ochronie również z listy

Natura 2000.

zespół przyrodniczo – krajobrazowy - "Kijewickie Kierki" - o powierzchni 302,408 ha

(obr. Murzynowo i Gościnowo) mający na celu ochronę walorów estetycznych

i widokowych tego terenu.

14

28 pomników przyrody – specjalną ochroną objęte są tu takie drzewa jak: dąb

szypułkowy, dąb pospolity, platan klonolistny, wiąz pospolity, wiąz szypułkowy, lipa

drobnolistna, jałowiec pospolity, grab zwyczajny, klon zwyczajny, klon jawor. Do

najstarszych drzew zaliczyć należy dęby szypułkowe o obwodzie pnia (na wysokości 1,3

m) dochodzącym do 700 cm w obrębie Świniary i 640 cm w obrębie Murzynowo -

Kijewice.

7 użytków ekologicznych – obejmujących ochroną ekosystemy mające znaczenie dla

zachowania różnorodnych typów siedlisk, użytki: Świniary, Dobrojewo (obr.

Murzynowo), Puszcza (obr. Świniary), Bagno ( obr. Świniary), Małe Łąki (obr. Świniary),

Między Liniami (obr. Krobielewko), Bagno (obr.Wiejce), Leszczyny (obr. Wiejce),

Bagno Przy Torach (obr. Trzebiszewo), Staw Raby (obr. Trzebiszewo) oraz Bagienko

Zamyśl (obr. Wiejce) obejmujące torfowisko międzywydmowe w celu ochrony obszaru

przed uszkodzeniem lub zniszczeniem.

obszary chronionego krajobrazu - "4-Dolina Warty i Dolnej Noteci" oraz "8A-Dolina

Obry" - obejmujące tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz

o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania

potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem oraz pełniące funkcję korytarzy

ekologicznych.

Obszar "Dolina Warty i Dolnej Noteci" – obejmuje obszar o powierzchni 33.888 ha

położony jest w gminach: Deszczno – 1.279 ha, Drezdenko – 6.908 ha, Gorzów Wlkp –

360 ha, Przytoczna – 2.007 ha, Santok – 7.247 ha, Skwierzyna – 4.954 ha, Stare Kurowo –

4.133 ha, Zwierzyń –7.000 ha. Z kolei "Dolina Obry" – zajmuje teren o powierzchni

10.092 ha zlokalizowany w gminach: Bledzew – 4.834 ha, Międzyrzecz – 4.769 ha,

Pszczew – 357 ha, Skwierzyna – 13 2 ha.

Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000 – w ramach której wyodrębniono:

specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) "Skwierzyna" ( kod obszaru: PLH 080041)

obejmuje obszar o powierzchni 0,3 ha zlokalizowany przy ujściu Obry do Warty.

Na strychu i wierzy neogotyckiego kościoła w Skwierzynie żyje objęta ochroną jedna

z większych kolonii nocka dużego w Polsce północnej.

specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) "Bory Chrobotkowe Puszczy Noteckiej"

(kod obszaru: PLH 080032) zajmuje obszar o powierzchni 2.309 ha w obrębie

leśnictw Karwin i Międzychód i składa się z 5 kompleksów leśnych. Ochroną objęto

tu takie siedliska jak: wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi; niżowe

i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie; torfowiska przejściowe i trzęsawiska

15

(przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea); sosnowy bór chrobotkowy

(Cladonio-Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum). Na terenie ostoi żyje

gatunek ssaka o pierwszorzędnym znaczeniu dla Wspólnoty – wilk szary (wg

załącznik II Dyrektywy Siedliskowej).

specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) "Ujście Noteci" (kod obszaru: PLH 080006)

– to obszar o powierzchni 3.994,5 ha (w obrębie kilku gminy), ważny dla ochrony

siedlisk muraw kserotermicznych, lasów łęgowych oraz starorzeczy i mulistych

brzegów rzek, w tym cennych siedlisk ziołorośli nadrzecznych. Na obszarze ostoi

usytuowane są stanowiska kilku rzadkich i zagrożonych gatunków roślin w Polsce,

a także w skali regionu, do których zaliczyć należy: Anthericum liliago, Achillea

pannonica, Brachypodium pinnatum, Cnidium dubium, Campanula sibirica, Hedera

helix, Juncus tenageia, Stipa capillata, Salvia pratensis. Znajduje się tu również

rzadkie gatunki płazów takie jak: Hyla arborea i Epidalea calamita. Ostoja ma duże

znaczenie dla ochrony ptaków, występuje tu około 20 gatunków wymienionych

w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej.

obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) "Puszcza Notecka" (kod obszaru:

PLB 300015) - obejmuje 178.255,77 ha w obrębie kompleksu leśnego

w międzyrzeczu Noteci i Warty, będącym częścią Pradoliny Eberswaldzko-

Toruńskiej. Jest to największy na terenie Polski obszar wydm śródlądowych

dochodzących do 98 m n.p.m. W środkowym odcinku obszaru uformowały się wały o

przebiegu południkowym, same wydmy pokryte są głównie monotonnym,

jednowiekowym lasem sosnowym (92%), posadzonym tu po wielkiej klęsce w okresie

międzywojennym, spowodowanej masowym pojawieniem się szkodników owadzich.

W obrębie Puszczy Noteckiej znajduje się ponad płytkich 50 jezior, na ich brzegach

i w zagłębieniach terenu występują torfowiska. Występuje tu wiele gatunków ptaków

(ok. 234 gatunki ptaków, w tym 162 lęgowych), z czego 30 z Załącznika I Dyrektywy

Ptasiej oraz 11 z Polskiej Czerwonej Księgi. Są wśród nich takie jak: bielik, kania

czarna, kania ruda, bąk, podgorzałka, puchacz, rybołów, trzmielojad, gągoł, nurogęś,

bocian czarny, błotnik stawowy, ortolan i żuraw. W ostatnich czasach ostoja ta jest

jedyną stałą ostoją wilka w zachodniej Polsce.

Analizując środowisko przyrodnicze Gminy Skwierzyna należy stwierdzić, że charakteryzuje

się wysokimi wartościami i walorami potwierdzonymi wprowadzeniem szczególnych form

ochrony o znaczeniu ponadlokalnym.

16

1.1.3.4 Powietrze atmosferyczne

Zasadniczymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie gminy

Skwierzyna jest emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności ludzkiej. Emisja naturalna

wynikająca z procesów zachodzących w przyrodzie ma tu znaczenie incydentalne.

Do emisji antropogenicznych należą emisje regularne, pochodzące ze źródeł

punktowych i powierzchniowych o charakterze niskich emisji (lokalne kotłownie), emisje

niezorganizowane głównie o charakterze liniowym z dróg, a także o charakterze obszarowym

na terenie miasta w okresie sezonu letniego. Szczególne znaczenie dla jakości powietrza na

terenie gminy ma spalanie paliw stałych, jak: koks i węgiel, w przypadku użycia

przestarzałych kotłowni, w których spalanie zachodzi w sposób nieefektywny, a są w nie

najczęściej wyposażone obiekty mieszkalne i małe zakłady pracy.

Duża ilość emitorów wytwarzających zanieczyszczenia z kominków o niewielkiej

wysokości powoduje, że zjawisko to wpływa w znaczący sposób na środowisko.

Zanieczyszczenia wprowadzane do atmosfery gromadzą się wokół miejsca powstawania,

którymi zazwyczaj są obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej. Niska emisja jest bardzo

uciążliwa w czasie sezonu grzewczego.

Dużo budynków użyteczności publicznej i mieszkalnej charakteryzuje się znacznymi

stratami ciepła, z uwagi na brak właściwej izolacji ścian i stropów, a także z powodu okien

o wysokim współczynniku przenikania ciepła. W wyniku czego istnieje potrzeba

termomodernizacji takich budynków.

Kolejnym źródłem emisji zanieczyszczeń powietrza jest ruch drogowy. Są to

zanieczyszczenia związane z eksploatacją pojazdów mechanicznych. Największa uciążliwość

tego zjawiska skupia się wokół dróg krajowych i wojewódzkich przebiegających przez miasto

Skwierzyna. Ruch samochodowy powoduje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń

gazowych, powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, m.in.:

dwutlenku siarki i azotu, tlenku węgla, substancji pyłowych powstających w wyniku ścierania

nawierzchni jezdni i opon pojazdów.

W mieście Skwierzyna krzyżują się drogi szybkiego ruchu: droga krajowa nr 24 –

Poznań – Gorzów i ekspresowa S-3 Wrocław – Szczecin, na których dochodzi do największej

emisji m.in.: tlenków azotu, tlenku węgla, dwutlenku węgla, pyłów.

Gmina Skwierzyna zaliczana jest do strefy lubuskiej (PL0803), przyjętej do oceny

jakości powietrza.

17

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w rocznej ocenie

jakości powietrza2 uwzględnia substancje, dla których w prawie krajowym określono

normatywne stężenia w postaci poziomów dopuszczalnych, docelowych i celu

długoterminowego w powietrzu, ze względu na ochronę zdrowia ludzkiego i ochronę roślin.

W 2012 r. oceniając jakość powietrza pod kątem ochrony zdrowia w zakresie

dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, pyłu zawieszonego PM 2,5, ołowiu, kadmu,

niklu i ozonu strefę lubuską zaklasyfikowano do klasy A, czyli stężenie zanieczyszczeń na

tym terenie nie przekraczało dopuszczalnych poziomów. Pod względem zawartości pyłu PM

10, benzo(a)pirenu i arsenu parametry zanieczyszczeń zostały przekroczone (Wschowa,

Sulęcin), a obszar strefy zaliczono do klasy C, tj. powyżej poziomu dopuszczalnego.

Przekroczone zostały też wartości ozonu pod kątem poziomu celu długoterminowego,

a wymaganym działaniem jest dążenie do osiągnięcia poziomu celu długoterminowego do

roku 2020.

Pod kątem ochrony roślin strefę lubuską zaliczono do klasy A ocenianą dla dwutlenku

siarki i tlenków azotu, natomiast pod względem ozonu przypisano klasę C, w zakresie

poziomu celu długoterminowego.

Ze względu na przekroczenia dopuszczalnych i docelowych stężeń substancji

w powietrzu występujących w 2012r. pod kątem ochrony zdrowia, ogólnie strefę lubuską

zaliczono do klasy C (jak również pozostałe dwie strefy wydzielone w obrębie województwa,

tj. miasto Zielona Góra i miasto Gorzów Wlkp.).

Oceniając stężenia zanieczyszczeń w powietrzu w 2012 r. na obszarze strefy pod

kątem ochrony roślin stwierdzono stężenia ozonu (wskaźnika AOT40) przekraczające poziom

celu długoterminowego, którego termin osiągnięcia wyznaczono na 2020 rok.

W opracowanym przez WIOŚ raporcie, nie wskazano bezpośrednio Skwierzyny jako

obszaru o przekroczonych parametrach jakościowych powietrza, niemniej zlokalizowana jest

ona w obrębie strefy o przekroczonych stężeniach, dla której powinny być podjęte działania

naprawcze.

Należy mieć na uwadze, że województwo lubuskie ze względu na położenie stanowi

obszar tranzytowy dla samochodów przekraczających granicę zachodnią kraju, łączy także

północno-zachodnią część kraju z jego południowo-zachodnią częścią, stąd oddziaływanie

komunikacyjne na środowisko będzie wykazywało tendencje wzrostowe.

2 Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim za rok 2012, WIOŚ Zielona Góra.

18

1.1.3.5 Hałas

Głównym zagrożeniem dla klimatu akustycznego w środowisku skwierzyńskim jest

oddziaływanie komunikacyjnych zewnętrznych źródeł hałasu, w tym przede wszystkim ruchu

samochodowego z ulic stanowiących obsługę dróg krajowych.

W Skwierzynie ruch tranzytowy dróg krajowych przebiega przez miasto ulicami

miejskimi, nieprzystosowanymi do przenoszenia zwiększonego ruchu, powodując uciążliwość

dla mieszkańców. Droga krajowa biegnie ulicami: Poznańską, Stefana Batorego, 2 Lutego,

Gorzowską, z kolei droga ekspresowa S-3 ulicą Międzyrzecką, Stefana Batorego, 2 Lutego

oraz Gorzowską. Obciążenie tych tras jest znaczne, stąd istnieje konieczność budowy

obwodnicy drogowej miasta.

W 2009 r. Delegatura WIOŚ w Gorzowie Wlkp. dokonała oceny natężenia

komunikacyjnego w Skwierzynie3 przy ul. 2 Lutego. Badania prowadzono w dwóch

punktach, przy zabudowie wielorodzinnej, niskiej naprzeciwko szkoły, 10 m od krawędzi

jezdni i 23 m od linii zabudowy. Pomiary w obu punktach były wykonane na terenie

chronionym, terenie zabudowy mieszkaniowej.

Z badań wynikało, że natężenie ruchu w porze dziennej wynosiło 999 pojazdów/h, w

tym 21% pojazdów ciężkich, a w porze nocnej 196 pojazdów/h, w tym 44% pojazdów

ciężkich. Przekroczenia w pierwszym punkcie były 1,5 razy większe od wyników uzyskanych

w punkcie drugim. Dopuszczalny poziom dźwięku w pierwszym punkcie został przekroczony

o 8,9 dB w porze dziennej, natomiast o 15,9 dB w porze nocnej. W drugim punkcie

przekroczenie wyniosło 5,2 dB w porze dziennej i 10,2 dB w porze nocnej.

Głównym źródłem uciążliwości hałasowej był tu przejazd pojazdów ciężkich, których

udział w ilości pojazdów poruszających się na badanym odcinku zwiększał się dwukrotnie

w porze nocnej.

W planach inwestycyjnych związanych z budową drogi ekspresowej S3 ujęta jest

m.in. budowa obwodnicy Skwierzyny (o długości 9 km) zaplanowana na lata 2010 – 2015.

Inwestycja ta znacząco wpłynie na zmniejszenie natężenia ruchu pojazdów, a tym samym na

obniżenie poziomu hałasu w mieście.

Wpływ na poziom hałasu w Skwierzynie ma też linia kolejowa przebiegająca przez

miasto. Niemniej hałas powodowany przez kolej nie wskazuje na występowanie znacznych

przekroczeń, ze względu na swoją specyfikę.

3 http://www.zgora.pios.gov.pl/wios/images/stories/pms/halas/StanKlimatuAkust-2009s.pdf, brak

aktualniejszych danych.

http://www.zgora.pios.gov.pl/wios/images/stories/pms/halas/StanKlimatuAkust-2009s.pdf

19

Na terenie Skwierzyny nie zanotowano przemysłowych źródeł hałasu. Niemniej

istniejące przedsiębiorstwa podczas wykonywania niektórych prac emitują hałas, jednak nie

jest to uciążliwość stała, czy nawet częsta pozwalająca zakwalifikować tego typu działalność

do szczególnie uciążliwych pod kątem hałasu.

1.1.3.6 Fale elektromagnetyczne

Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są zazwyczaj przewody linii

elektrycznych wysokiego, średniego i niskiego napięcia, maszyny zasilane prądem, stacje

transformatorowe, stacje radiowe i telewizyjne i telefonii komórkowej. Na terenie miasta

i gminy Skwierzyna za emitowanie fal elektromagnetycznych odpowiadają przede wszystkim:

linie elektroenergetyczne,

stacje transformatorowe,

stacje bazowe sieci telefonii komórkowej,

urządzenia nadawcze, diagnostyczne i inne.

W strefach ochronnych związanych z występowaniem fali elektromagnetycznych obowiązują

ograniczenia zagospodarowania.

Wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania

elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do 300 GHz, dla miejsc

dostępnych dla ludności4, nie powinny przekraczać 7 [V/m].

W 2011r. WIOŚ w Zielonej Górze przeprowadził badania poziomów pól

elektromagnetycznych w Skwierzynie5 uzyskując wyniki: zmierzona składowa elektryczna

6 –

wynik - 0,77 [V/m], % wartości dopuszczalnej – 11,00. W punkcie pomiarowym nie

stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.

Prowadzone w poprzednim roku (2010r.) badania na terenie gminy Skwierzyna nie

wykazały także przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.

Zmierzona składowa elektryczna w Murzynowie wynosiła 0,26 [V/m], natomiast w

Trzebiszewie 0,41 [V/m].

4 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia

okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645 z 2007 r.). 5 http://www.zgora.pios.gov.pl/wios/images/stories/pms/pem/PEM_2011.pdf 6 Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pół elektromagnetycznych promieniowania

elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHZ do 3000 MHz uzyskanych dla punktu

pomiarowego.

http://www.zgora.pios.gov.pl/wios/images/stories/pms/pem/PEM_2011.pdf

20

1.1.3.7 Energia odnawialna

W procesie produkcji energii odnawialnej wykorzystywane są niekonwencjonalne

źródła takie jak: promieniowanie słoneczne, biomasa, energia geotermalna, energia

kinetyczna zgromadzona w sile wiatru oraz w wodzie.

W 2008 roku powstał unijny projekt nowej ramowej dyrektywy dotyczącej promocji

wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE), według której w Polsce do roku 2020

docelowa ilość energii pochodząca z OZE musi wynieść 15 %. Jeśli kraj nasz nie wypełni

zobowiązań, będzie musiał kupować „zielone certyfikaty” od krajów, które mają nadwyżki

produkcji. Udział energii odnawialnej w całkowitej energii sprzedanej odbiorcom końcowym,

w roku 2006 wyniósł ok. 3,8 %. Polska posiada jednak duży potencjał do produkcji energii

odnawialnej głównie z biomasy stałej i biogazu oraz wiatru.

W dokumentach planistycznych gminy Skwierzyna zaleca się stosowanie

nowoczesnych rozwiązań w zakresie pozyskiwania energii m.in. z takich źródeł jak: biomasa,

wiatr i energia słoneczna. Wskazanymi działaniami są też przedsięwzięcia zmierzające do

ograniczania zapotrzebowania na energię cieplną w wyniku przeprowadzania

termomodernizacji budynków, które przyczynią się do wyraźnego oszczędzania energii.

Należy dodać, że odnawialne źródła energii (OZE) stanowią alternatywę dla

tradycyjnych, nieodnawialnych nośników energii (paliw kopalnych). Ich zasoby uzupełniają

się w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktować je jako niewyczerpalne.

Wykorzystywanie OZE w dużym stopniu zmniejsza szkodliwe oddziaływanie energetyki na

środowisko naturalne, głównie przez ograniczenie emisji szkodliwych substancji do

atmosfery (głównie gazów cieplarnianych).

1.1.4 Dziedzictwo kulturowe

Niejednolitość form dziedzictwa kulturowego w gminie i mieście Skwierzyna jest

efektem działalności grup etnicznych, społecznych i narodów, które zamieszkiwały te ziemie

w ciągu dziejów.

Skwierzyna wyrosła z niewielkiej osady rybackiej, która powstała w miejscu

pradawnej przeprawy rzecznej u ujścia rzeki Obry do Warty. Pierwszy dokument lokacyjny

miasta pochodzi z końca XIII w. W roku 1400 Skwierzyna zostaje zniszczona przez pożar i

traci nadane jej prawa. W 1406 r. król Władysław Jagiełło przywraca nadane miastu

przywileje. Jak na niewielkie miasteczko dzieje Skwierzyny były burzliwe. Była ciągle

21

nękana przez cykliczne przemarsze wojsk – począwszy od husytów w I połowie XV w.,

następnie Brandenburczyków, Szwedów, konfederatów barskich. Po III rozbiorze Polski

została włączona do Prus.

Skwierzyna niszczona była też przez liczne pożary (w 1712 r. miasto spłonęło

doszczętnie), epidemie, zarazy oraz dotkliwe powodzie.

Położenie Skwierzyny przy drodze handlowej ze Szczecina do Poznania ogólnie

sprzyjało rozwojowi tego miasta. W XIX w. wybudowano drogę Berlin –Poznań, następnie

linię kolejową, powstały pierwsze zakłady przemysłowe, m.in.: browar i fabryki cygar.

Po I wojnie światowej pozostała w granicach państwa niemieckiego, natomiast po

II wojnie światowej powróciła do macierzy.

Obecnie na terenie gminy znajduje się wiele cennych zabytków, które zostały ujęte

w Rejestrze Zabytków Województwa Lubuskiego. W mieście Skwierzyna należą do nich

m.in.:

kościół parafialny rzymsko-katolicki p.w. Mikołaja Biskupa, późnogotycki, zbudowany

w XV w. z kamienia i cegły, przebudowany w XIX w., z historycznym wyposażeniem

wraz z XVI – wiecznym obrazem Matki Boskiej z Klewania;

kościół filialny p.w. Najświętszego Zbawiciela, neoromański z wolnostojącą wieżą,

wzniesiony w połowie XIX w. jako kościół ewangelicki, po wojnie – kościół

garnizonowy, a od 1958 r. kościół filialny rzymsko-katolicki;

kamienica mieszczańska przy ul. Rynek 6, murowana, parterowa, wybudowana

w połowie XIX w. przez bogatego kupca niemieckiego, przebudowana w I ćwierćwieczu

XX w.;

spichlerz przy ul. B. Prusa 4, murowany i ryglowy, 3-kondygnacyjny, wybudowany na

początku i rozbudowany w XIX w.;

cmentarz żydowski – kirkut założony w XVIII w., czynny do końca lat 30. XX w.

o pow. 2,23 ha, z 247 macewami.

Na terenie gminy Skwierzyna większość wsi dysponuje zabytkowym układem

przestrzennym (XIV, XVII w.), który zachowany jest do chwili obecnej. Na ich terenie

znajdują się także interesujące obiekty wpisane do rejestru zabytków, należą do nich m.in.:

kościół filialny p.w. Niepokalanego Serca NMP w Murzynowie, wzniesiony w I połowie

XIX w.;

kościół filialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski w Świniarach, zbudowany na

początku XX w, o neogotyckich cechach stylistycznych;

22

neobarokowy pałac wraz z przypałacowym parkiem krajobrazowym w Wiejcach,

z II połowy XIX w. oraz relikt folwarku i budynek dawnego spichlerza ryglowego

z II połowy XIX w.

W obrębie gminy Skwierzyna znajdują się także cenne obiekty nie wpisane do rejestru

zabytków, a odznaczające się sporymi wartościami architektoniczno-przestrzennymi. Są to

m.in.: kościoły filialne w Dobrojewie, Krobielewku, Nowym Dworze, Trzebiszewie; ratusz

w Skwierzynie, budynek poczty i budynek dworca kolejowego w Skwierzynie, domek

myśliwski w Jezierzycach, itd.

W Gminnej Ewidencji Zabytków ujętych jest ponad 300 obiektów zlokalizowanych

w samym mieście Skwierzyna. Są to głównie parterowe, 2- i 3-kondygnacyjne kamienice

mieszczańskie i wille w stylu secesyjnym i modernistycznym oraz inne obiekty pochodzące z

XIX w. oraz z okresu XX-lecia międzywojennego zlokalizowane przy ulicach: Armii

Krajowej, Batorego, Chrobrego, Czerwonego Krzyża, Dąbrowskiego, Demokratycznej,

Drzymały, Dworcowej, Garncarskiej, Głowackiego, Grunwaldzkiej, Gorzowskiej, Jagiełły,

Jaskółczej, Konopnickiej, Kościuszki, Kopernika, Krótkiej, 2-go Lutego, Matejki,

Mickiewicza, Międzyrzeckiej, Moniuszki, Nowowiejskiego, Ogrodowej, Paderewskiego,

Parkowej, Partyzantów, Piłsudskiego, Poprzecznej, Portowej, Powstańców Wlkp.,

Poznańskiej, Prusa, Przemysłowej, Rynku, Rzeźnickiej, Sobieskiego, Sportowej, Szewskiej,

Szpitalnej, Teatralnej, Roosvelta, Waszkiewicza, Wiosny Ludów, Żeromskiego.

Domy mieszkalne, obiekty gospodarskie i użytkowe o charakterze zabytkowym,

pochodzące głównie z końca XIX i początku XX wieku można zlokalizować w: Dobrojewie,

Gościnowie, Jezierzycach, Kijewicach, Krobielewku, Smolarach.

Fakt wpisania danego obiektu do rejestru zabytków skutkuje jego szczególną ochroną.

W Skwierzynie występuje strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej, tzw. strefa „A”. Obejmuje

ona głównie zabytkowe centrum śródmieścia Skwierzyny.

Ze względu na niezadowalający stan wielu zabytków konieczne jest podejmowanie

działań rewitalizacyjnych. W złym stanie technicznym pozostaje wiele domów mieszkalnych,

który spowodowany jest brakiem bieżących napraw i remontów.

23

1.1.5 Infrastruktura techniczna

1.1.5.1 Struktura komunikacyjna

Układ dróg przebiegających przez teren miasta i gminy Skwierzyna zapewnia

stosunkowo korzystne powiązania komunikacyjne w obrębie województwa oraz z

pozostałymi regionami kraju.

Gmina ta charakteryzuje się dogodnym położeniem komunikacyjnym w stosunku do

dużych ośrodków przemysłowo-handlowych, takich jak: Gorzów Wielkopolski, Szczecin,

Zielona Góra, Poznań czy Berlin.

Układ komunikacyjny miasta i gminy tworzą:

1. drogi krajowe:

ekspresowa S-3 Wrocław – Szczecin;

nr 24 – Poznań – Gorzów Wlkp;

2. drogi wojewódzkie:

nr 159 - Nowe Polichno - Skwierzyna;

nr 199 - Międzychód – Skwierzyna;

3. drogi powiatowe:

nr 1349F – Trzebiszewo – Rakowo - Skwierzyna;

nr 1351F – Stare Polichno - Murzynowo;

nr 1352F – Osetnica – Gościnowo - Dobrojewo;

nr 1350F – Stary Dworek - Skwierzyna;

nr 1319F – Ociosna – Stary Dworek – Zemsko - Popowo;

nr 1322F – Skwierzyna – Krasne Dłusko – Muchocin (granice województwa).

W obrębie miasta Skwierzyna drogi powiatowe biegną ulicami: Bledzewską,

ulicą w kierunku na Krasne Dłusko, Starodworską i Rzeźnicką, które łącznie stanowią

- 7,100 km.

Drogi powiatowe na terenie gminy Skwierzyna to 7 % dróg, którymi zawiaduje

Zarząd Powiatowy Dróg w Międzyrzeczu7.

4. Drogi gminne8 – stanowią 218,1605 ha, są to drogi śródpolne, drogi dojazdowe, drogi

wewnętrzne, wydzielone pod projektowane ulice lokalne i dojazdowe, projektowane

ciągi pieszo-rowerowe.

7 http://www.miedzyrzecz.zdp.bip.net.pl/?c=410 8 Informacja o stanie mienia komunalnego gminy Skwierzyna według stanu na dzień 31.12.2011r.

http://www.miedzyrzecz.zdp.bip.net.pl/?c=410

24

Stan dróg zarówno wojewódzkich, powiatowych i gminnych nie należy do

najlepszych, świadczą o tym zakresy realizowanych inwestycji (m.in. w Skwierzynie w 2012

r. wybudowano nawierzchnię drogi na ul. Sportowej, Łąkowej, Słonecznej; wyremontowano

jezdnię na ul. Ceglana Góra, ul. Waszkiewicza oraz przeprowadzono remont dróg gruntowych

na terenie gminy), a także dokumenty planistyczne samorządów.

Jednym z celów pierwszorzędnych przyjętych w Strategii Rozwoju Społeczno-

Gospodarczego Gminy Skwierzyna na lata 2007-2015 - aktualizacja średniookresowa z 2011

r. w zakresie infrastruktury, jest podjęcie działań w kierunku poprawy stanu technicznego

dróg przebiegających w granicach administracyjnych gminy. Działania te w szczególności

obejmują: przebudowy i budowy dróg powiatowych i wojewódzkich; przebudowy i budowy

dróg gminnych, budowę obwodnicy.

Należy nadmienić, że budowa nowych dróg - autostrady A2, która przebiega 25 km od

Skwierzyny oraz ekspresowej S-3 do Szczecina - zmieniła sytuację komunikacyjną

i ekonomiczną regionu, między innymi Gmina Skwierzyna przygotowała się do przyjęcia

nowych inwestorów otwierając w południowej części miasta Regionalny Park Przemysłowy

wchodzący w skład Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Skwierzyna posiada także połączenie kolejowe, które zapewniają kursujące autobusy

szynowe relacji Zielona Góra – Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski.

1.1.5.2 Sieć wodociągowa i kanalizacyjna

Źródłem zaopatrzenia mieszkańców Gminy Skwierzyna w wodę są wody podziemne

pozyskiwane za pomocą 8 ujęć zlokalizowanych w miejscowościach: Skwierzyna,

Murzynowo, Świniary, Trzebiszewo, Krobielewko, Skwierzynka (Pola Międzyrzeckie),

Skwierzynka Gaj, Warcin.

Na terenie gminy Skwierzyna usługi w zakresie zaopatrzenia w wodę świadczy Zakład

Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Skwierzynie9, którego jedynym udziałowcem jest

gmina. Spółka ta eksploatuje 73,9 km sieci wodociągowej wraz z przyłączami (1.498 szt.).

Długość połączeń do sieci wodociągowej, tzw. przyłączy, wynosi 17,3 km. Istniejące ujęcia

zabezpieczają aktualne zapotrzebowanie na wodę.

9 http://zwik.skwierzyna.pl/siec-wodociagowa/

http://zwik.skwierzyna.pl/siec-wodociagowa/

25

Według Banku Danych Lokalnych (GUS) w 2011r. z sieci wodociągowej na terenie

gminy korzystało 89,4 % ogółu ludności, w tym w mieście Skwierzyna odsetek ten wynosił

95,5, natomiast na obszarze wiejskim - 66,5.

Gmina Skwierzyna skanalizowana jest głównie w obrębie miasta. Długość sieci

kanalizacyjnej wynosi 37 km. Obecnie z kanalizacji korzysta około 8300 mieszkańców

miasta.

Oczyszczaniem ścieków również zajmuje się Zakład Wodociągów i Kanalizacji w

Skwierzynie, który zarządza Miejską Oczyszczalnią Ścieków w Skwierzynie10

zlokalizowaną

przy ul. Rzeźnickiej. Oczyszczalnia ta jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną

wyposażoną w instalację do usuwania podwyższonej zawartości biogenów (oddana do

eksploatacji z końcem listopada 2005 r.).

Ścieki z kanalizacji miejskiej doprowadzane są do oczyszczalni kolektorem grawitacyjnym,

natomiast ścieki ze zbiorników bezodpływowych dowożone są taborem asenizacyjnym

i odbierane w kontenerowej stacji zlewnej na terenie oczyszczalni.

Według Banku Danych Lokalnych (GUS) w 2011r. z sieci kanalizacyjnej na terenie

gminy korzystało 65,6 % ogółu ludności, w tym w mieście Skwierzyna odsetek ten wynosił

83,00, natomiast na wsi 0,0.

10

http://zwik.skwierzyna.pl/oczyszczalnia-sciekow/

http://zwik.skwierzyna.pl/oczyszczalnia-sciekow/

26

Tabela 2 Wodociągi i kanalizacja w gminie Skwierzyna w latach 2008-2011.

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011

Wodociągi

Długość czynnej sieci rozdzielczej (km) 58,4 58,4 60,7 61,6

Połączenia prowadzące do budynków

mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania (szt.)

1587 1607 1622 1646

Woda dostarczona gospodarstwom domowym

(dam³)

372,1 361,3 360,0 352,7

Ludność korzystająca z sieci wodociągowej

(os.)

11394 11442 11337 11284

Ludność korzystająca z sieci wodociągowej

w miastach (os.)

9638 9646 9561 9521

Korzystający z instalacji w % ogółu ludności 89,3 89,3 89,3 89,4

Kanalizacja

Długość czynnej sieci kanalizacyjnej (km) 35,1 35,1 35,1 35,8

Połączenia prowadzące do budynków

mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania (szt.)

822 848 863 891

Odprowadzone ścieki (dam³) 414,4 416,9 398 345

Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej (os.) 8345 8365 8292 8276

Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej

w miastach (os.)

8345 8365 8292 8276

Korzystający z instalacji w % ogółu ludności 65,4 65,2 65,3 65,6 Źródło: Bank Danych Lokalnych

W analizowanym okresie odsetek ludności korzystający z wodociągów i kanalizacji

wykazuje powolne tendencje spadkowe (spadek liczby ludności), co jednocześnie skutkuje

powolnym spadkiem poboru wody, porównując rok 2008 z 2011 wartość ta spadła o 5,22 %.

Nieznacznie wzrosła długość sieci, zarówno wodociągowej jak i kanalizacyjnej.

Sieć wodociągowa oraz sieć kanalizacyjna jest sukcesywnie modernizowana (m.in.

w zakresie wymiany sieci i armatury z lat 30.) i rozbudowywana przez gminę (m.in. oddano

nowe stacje uzdatniania wody w Trzebiszewie i Świniarach), zgodnie z Wieloletnim planem

rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych na terenie Miasta i

Gminy Skwierzyna w latach 2012-201411

.

11 Uchwała Nr XX/171/12 Rady Miejskiej w Skwierzynie z dnia 22 marca 2012 r. w sprawie zatwierdzenia

Wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych na terenie Miasta i

Gminy Skwierzyna w latach 2012-2014, opracowanego przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w

Skwierzynie.

27

1.1.5.3 Energetyka i ciepłownictwo

Gmina Skwierzyna zasilana jest w energię elektryczną z krajowego systemu

elektroenergetycznego 220/110 kV. Sieć energetyczna na terenie gminy jest dobrze

rozwinięta. Odbiorcy zasilani są w energię elektryczną za pomocą magistralnej sieci

napowietrznej średniego napięcia, stacji transformatorowych, a następnie sieci

napowietrznych niskiego napięcia. Linie kablowe zapewniają dostawę energii elektrycznej

bezpośrednio do końcowych odbiorców.

Z sieciowego gazu ziemnego wysokometanowego GZ 50 w gminie Skwierzyna

korzystają głównie mieszkańcy miasta. W Skwierzynie dystrybucją gazu i eksploatacją sieci

zajmuje się Wielkopolska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.

Według Banku Danych Lokalnych w 2011r. na terenie miasta znajdowało się 44,554

km czynnej sieci gazowej, w tym długość czynnej sieci przesyłowej kształtowała się w

granicach 15,478 km, z kolei długość sieci rozdzielczej wynosiła 29,076 km. Liczba

gospodarstw domowych - odbiorców gazu nieznacznie wzrasta. W 2011 r. liczba ta przyjęła

wartość 562 jednostek i w porównaniu z rokiem 2008 (511 jedn.) wzrosła o 9,09%.

Na terenie miasta i gminy Skwierzyna infrastruktura ciepłownicza oparta jest na

elementach funkcjonujących w zintegrowanych systemach lub indywidualne.

Głównym dostawcą ciepła w Skwierzynie jest Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.,

którego gmina jest udziałowcem (49%). Odbiorcami ciepła z systemu miejskiego są przede

wszystkim mieszkańcy bloków wielorodzinnych. ZEC zarządza kotłowniami o łącznej mocy

zamówionej przez odbiorców wynoszącej 6,302 MW. W skład tego zespołu produkcyjnego

wchodzą:

5 kotłowni gazowych o łącznej mocy zamówionej - 1,060 MW,

5 kotłowni węglowych o łącznej mocy zamówionej – 1,952 MW,

2 kotłownie dwupaliwowe: biomasa/węgiel o łącznej mocy zamówionej – 217 MW,

1 kotłownia na biomasę o łącznej mocy zamówionej – 0,073 MW.

Poza zintegrowanym systemem w obrębie gminy i miasta potrzeby cieplne

zaspakajane są przez indywidualne instalacje grzewcze, które cechują się różnorodnością

jeżeli chodzi o rodzaj wykorzystywanego paliwa (paliwa stałe, gaz, olej opałowy, itp.), a

znajdują się w posiadaniu osób prywatnych.

Stopień wyposażenia mieszkań na terenie całej gminy w centralne ogrzewanie

(zintegrowane bądź indywidualne) wyniósł na koniec 2010 r. 72,81 %, (na ogółem 4366

28

mieszkań). W samym mieście Skwierzyna, na 3478 mieszkań, w c.o. wyposażonych było

2708, tj. 77,86 %.

1.1.5.4 Gospodarka odpadami

Gospodarkę odpadami komunalnymi na terenie gminy Skwierzyna organizuje

i nadzoruje Urząd Miejski w Skwierzynie.

Z dniem 1 stycznia 2012 r. weszła w życie znowelizowana ustawa z dnia 13 września 1996 r.

o utrzymaniu czystości i porządku w gminach12

w związku z Dyrektywą 2008/98/WE w

sprawie odpadów, która wprowadziła tzw. „rewolucję śmieciową”. Na mocy tej ustawy

odpady komunalne stają się „własnością” gminy, która zobowiązana jest do zorganizowania

odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości i ich zagospodarowania w zamian za

uiszczoną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Z pobranych opłat gmina

pokrywać będzie koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami. Są to m.in.

koszty związane z: odbiorem i zagospodarowaniem odpadów, obsługą administracyjną,

edukacją.

Gminy obowiązane są ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających

biodegradacji przekazywanych do składowania:

1) do dnia 16 lipca 2013 r. — do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania,

2) do dnia 16 lipca 2020 r. — do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania — w stosunku do

masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

Z kolei do 31 grudnia 2020 roku powinny osiągnąć:

- poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw

sztucznych i szkła – co najmniej 50%;

- poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami

odpadów budowlanych i rozbiórkowych (innych niż niebezpieczne) – co najmniej 70 %.

Od 1 lipca 2013 r. obowiązują nowe zasady odbioru odpadów. Rada Miejska

w Skwierzynie podjęła szereg uchwał w zakresie gospodarki odpadami, dotyczących m.in.

takich zagadnień jak:

12 Wprowadzona ustawą z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz.897).

29

znowelizowanie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy

Skwierzyna;

uchwalenie metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami oraz stawki opłaty;

uchwalenie terminu, częstotliwości i trybu uiszczenia opłat za gospodarowanie

odpadami komunalnymi;

ustalenie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania

odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych

odpadów w zamian za uiszczoną przez właścicieli nieruchomości opłatę za

gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Uchwalony w ramach „rewolucji śmieciowej” nowy regulamin utrzymania czystości

i porządku w gminie Skwierzyna13

reguluje m.in.: model zbiórki selektywnej odpadów

w zabudowie jednorodzinnej i wielorodzinnej, sprawy związane z częstotliwością i sposobami

pozbywania się odpadów komunalnych z terenów nieruchomości oraz z terenów

przeznaczonych do użytku publicznego.

Dotychczasowy system odbioru odpadów komunalnych funkcjonował w oparciu

o umowy zawierane przez firmy wywozowe z właścicielami nieruchomości i podmiotami

gospodarczymi. Natomiast selektywna zbiórka odpadów odbywała się systemem

„donoszenia” w oparciu o 45 punktów "gniazd" selektywnego zbierania odpadów

komunalnych zlokalizowanych na terenie gminy.

Począwszy od 2012 r. gminy zobowiązane zostały do osiągnięcia poziomów

ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do

składowania14

, a także poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku

innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych15

.

Gmina Skwierzyna w 2012 r. w zakresie poziomu redukcji masy odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania uzyskała wynik

62,5 %, redukując o 12,5 % więcej w porównaniu z poziomem wymagalnym (wymagalny

75%). Z równym powodzeniem uzyskała wskazywany poziom recyklingu i przygotowania

13 Uchwała Nr XXXVI/288/13 Rady Miejskiej w Skwierzynie z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia

Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Skwierzyna. 14 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy

odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania oraz sposobu obliczania

poziomu ograniczania masy tych odpadów (Dz. U. z 2012 r. poz. 676). 15

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania

do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r.

poz. 645).

30

do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych.

Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów typu: papier, metal,

tworzywa sztuczne i szkło osiągnięto na poziomie 22,5 % (na wymagane 10 %).

W 2012 r. z terenu gminy Skwierzyna odebrano 3.155,3 Mg odpadów komunalnych

niesegregowanych zmieszanych, z tego 2.073,47 Mg poddano procesowi składowania.

Masa opakowań zebranych, poddanych recyklingowi i przygotowanych do ponownego

użycia kształtowała się następująco: opakowania z tworzyw sztucznych –

113,5 Mg; opakowania z papieru i tektury – 32,8 Mg; opakowania ze szkła – 116,9 Mg,

papier i tektura – 34,1 Mg.

Zebrane odpady trafiały odpowiednio do Zakładu Utylizacji Odpadów Clean City Sp.

z o.o. Międzychód, z którym gmina ma zawarte porozumienie oraz firm skupujących surowce

wtórne.

Jednym z koniecznych elementów do wdrożenia nowych obowiązków w gminach jest

utworzenie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający

łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy. Gmina Skwierzyna dysponuje odpowiednią

infrastrukturą i zadanie to będzie realizowała w oparciu o zasoby Zakładu Gospodarki

Komunalnej w Skwierzynie zlokalizowanego przy ul. Chrobrego 5.

1.1.5.5 Telekomunikacja i łączność

Na terenie miasta i gminy Skwierzyna usługi stacjonarne w sieci telefonicznej oraz

dostęp do stacjonarnego Internetu świadczą wszyscy znaczący na rynku polskim operatorzy.

Niemniej głównym operatorem telefonii stacjonarnej jest Orange. Teren gminy objęty jest

zasięgiem czterech głównych operatorów sieci telefonii komórkowych: T-Mobile, Orange,

Play, Plus GSM. Na terenie miasta możliwy jest także dostęp do szerokopasmowego łącza

internetowego.

Oprócz renomowanych firm, swoje usługi oferują tu także rodzimi przedsiębiorcy

z długoletnim doświadczeniem w branży telekomunikacyjnej.

1.1.6 Struktura własności gruntów

Od początków transformacji ustrojowej, czyli od 1990 r. obserwuje się wyraźną

tendencję wzrostu powierzchni gruntów stanowiących własność gospodarstw prywatnych

31

z trendem spadkowym zasobów Skarbu Państwa. Restrukturyzacji uległy Państwowe

Gospodarstwa Rolne, które zajmowały znaczną część użytków rolnych gminy.

Strukturę własności gruntów gminy Skwierzyna na koniec 2012 r. prezentuje poniższa tabela,

według najważniejszych grup podmiotów ewidencyjnych16

.

Tabela 3 Struktura własności gruntów gminy Skwierzyna na koniec 2012 r.,

według najważniejszych grup podmiotów ewidencyjnych

Wyszczególnienie Obszar ogółem

(w ha)

31.12.2012r.

w tym grunty w gminie

(w ha)

w tym grunty w mieście

(w ha)

Grunty zasobu własności

rolnej Skarbu Państwa 22362 20326 2036

Grunty gmin i związków

międzygminnych 477 217 260

Grunty osób fizycznych 4959 3870 1089

Grunty spółdzielni 11 9 2

Grunty kościołów i związków wyznaniowych

2 1 1

Grunty powiatów 35 24 11

Grunty województw 55 44 11

Grunty będące przedmiotem własności osób

niewymienionych wyżej

(m.in. grunty spółek prawa handlowego)

408 379 29

Powierzchnia ewidencyjna

gruntów 28509 24919 3590

Źródło: Wykaz gruntów sporządzony przez Starostwo Powiatowe w Międzyrzeczu,

udostępniony przez Urząd Miejski w Skwierzynie

W strukturze własnościowej ogółu gruntów w gminie Skwierzyna dominują grunty

należące do Zasobów Skarbu Państwa, które stanowią ok. 78% ogółu powierzchni (68 %

gruntów gminy to lasy). Na drugim miejscu plasują się nieruchomości rolne osób prywatnych,

których areał jest znacznie niższy i wynosi 17,39 %. Marginalny charakter mają grunty

będące własnością spółdzielni oraz kościołów i związków wyznaniowych - spółdzielni 0,03

%, kościołów – 0,00 %.

Grunty stanowiące własność gminy Skwierzyna stanowią 1,67 % ogółu areału, w tym

w mieście Skwierzyna jest ich 0,91 %.

16 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków

z dnia 29 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 89 poz. 454).

32

1.1.7 Zasoby mieszkaniowe

Gmina Skwierzyna posiada bazę mieszkaniową, która pod koniec 2010 roku liczyła

4366 mieszkań. Porównując rok 2007 z rokiem 2010 należy stwierdzić, że liczba mieszkań

wzrosła o 94 jednostki, izb o 441, natomiast całkowitej powierzchni użytkowej mieszkań o

9635 m2.

Tabela 4 Zasoby mieszkaniowe latach 2007-2010 w gminie Skwierzyna


Mieszkania ogółem 4272 4320 4351 4366

Izby 16242 16445 16614 16683

Powierzchnia użytkowa mieszkań (m²)

286059 290180 294119 295694

Zasoby gminy 345 - - -

Zasoby spółdzielni mieszkaniowych 617 - - -

Zasoby zakładów pracy 458 - - -

Zasoby osób fizycznych 2851 - - -

Pozostałe podmioty 1 - - - Źródło: Bank Danych Lokalnych

Z danych wynika, że w 2007 roku najwięcej, bo 66,73% wszystkich mieszkań w gminie

należało do osób fizycznych. Na drugim miejscy plasowały się zasoby spółdzielni

mieszkaniowych, a ich udział w strukturze własnościowej mieszkań wynosił 14,44 %.

Zasoby mieszkaniowe gminy to 8,07 % ogółu zasobów. Ogółem liczba mieszkań wykazuje

tendencje wzrostowe, porównując rok 2010 z rokiem 2007 to wzrost ten wynosi 2,16 %.

Tabela 5 Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne


Mieszkania ogółem 4351 4366 - -

Wodociąg 4220 4235 - -

Ustęp spłukiwany 4007 4022 - -

Łazienka 3900 3915 - -

Centralne ogrzewanie 3164 3179 - -

Gaz z sieci 526 537 - - Źródło: Bank Danych Lokalnych

W 2010 r. ponad 97,00 % mieszkań w gminie Skwierzyna zaopatrzonych było w bieżącą

wodę, 89,67 % wyposażonych w łazienkę, a 72,81 % lokali jest centralnie ogrzewane.

Biorąc pod uwagę okres budowy budynków mieszkalnych na terenie gminy

Skwierzyna zdecydowana większość mieszkań znajduje się w obiektach wybudowanych

33

przed rokiem 1989. Według NSP przeprowadzonego w 2002 r. na 3393 mieszkań, jedynie

594 wybudowanych było po 1989 r.

W 2010 r. na terenie gminy Skwierzyna zlokalizowanych było 77,85 % mieszkań

wzniesionych przed 1989 rokiem, w tym w mieście Skwierzyna – 76,10%.

1.1.8 Przestrzeń publiczna

Władze samorządowe zainteresowane utrzymaniem atrakcyjności inwestycyjnej

i stworzeniem dobrych warunków życia dla mieszkańców dbają o zadowalający stan

przestrzeni publicznych.

Stan przestrzeni publicznej gminy Skwierzyna można określić jako zadawalający. O

jego ciągłym doskonaleniu świadczą inwestycje prowadzone na jej terenie. Gmina skutecznie

modernizuje i przebudowuje drogi i ulice zwiększając ich przepustowość i zapewniając

bezpieczeństwo jazdy – samodzielnie oraz przy udziale innych samorządów (powiatu,

województwa). Niemniej układ uliczno - drogowy miasta Skwierzyna nadal charakteryzuje

się:

brakiem obwodnicy zewnętrznej wyprowadzającej ruch tranzytowy poza obszar

miasta,

ograniczoną liczbą miejsc postojowych w mieście,

zdegradowanymi technicznie ulicami, placami (m.in. plac przy Ratuszu, płyta rynku),

brakiem dróg rowerowych.

Obiekty publiczne oraz szkoły są systematycznie modernizowane i remontowane.

Stan infrastruktury społecznej ulega stopniowej poprawie i należy mieć świadomość, że w tej

kwestii trzeba pracy i wieloletnich nakładów. Pewnych zaszłości nie da się wyeliminować na

przestrzeni kilku lat. Stan techniczny wielu budynków będących własnością osób fizycznych,

w tym zlokalizowanych w centrum miasta Skwierzyna jest także niezadawalający.

Zagospodarowanie terenów zielonych w Skwierzynie jest wystarczające, aby spełniały

one swoje funkcje estetyczne i rekreacyjne. Przyczynia się do tego położenie miasta i gminy

pod względem przyrodniczym oraz istniejąca baza rekreacyjna. Niemniej centrum miasta

wymaga nowych aranżacji przestrzeni zielenią.

34

1.1.9 Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych

Położenie gminy Skwierzyna w obrębie kompleksu Doliny Warty i Dolnej Noteci,

Doliny Obry oraz jej niski stopień uprzemysłowienia stwarzają dogodne warunki do

wypoczynku, turystyki i rekreacji. Korzystne połączenia drogowe i kolejowe, lasy i rzeki

stanowią o atrakcyjności gminy dla turystyki i wypoczynku. Poznanie walorów

krajobrazowych ułatwia sieć znakowanych szlaków turystycznych – pieszych i rowerowych

oraz kajakowych.

Na terenie miasta i gminy nie brakuje interesujących obiektów architektonicznych,

które obejmują: kościoły, zespoły urbanistyczne, zespoły dworsko-parkowe oraz inne obiekty

i zabudowania. Niemniej podstawą rozwoju turystyki rekreacyjno-wypoczynkowej jest baza

noclegowa i jakość oferowanych usług.

Według Banku Danych Lokalnych, w roku 2012 w gminie Skwierzyna funkcjonowało

51 podmiotów gospodarczych prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem

i usługami gastronomicznymi (dla porównania 2009 r.- 43 podmioty).

Tabela 6 Obiekty noclegowe w gminie Skwierzyna


Turystyczne obiekty noclegowe (ob.) 3 4 4 5

Miejsca noclegowe (msc) 230 230 242 245

Korzystający z noclegów 5576 6117 5628 5607

Udzielone noclegi 8352 7825 8192 7524

Hotele (ob.) 1 1 1 1



Udzielone noclegi 2908 1924 2839 1880

Motele (ob.) 0 1 1 1



Udzielone noclegi 0 1348 1185 1657 Źródło: Bank Danych Lokalnych

Z danych wynika, że w analizowanym okresie liczba miejsc noclegowych w gminie

utrzymuje się na porównywalnym poziomie z niewielkimi wahaniami, natomiast liczba

korzystających z noclegów wykazuje tendencje spadkowe. Liczba korzystających z miejsc

noclegowych w 2012 r. zmniejszyła się o 14,62 %, w porównaniu z rokiem 2009. W tym też

okresie liczba miejsc w obiektach noclegowych zwiększyła się o trzy jednostki.

35

Tabela 7 Obiekty noclegowe w mieście Skwierzyna


Obiekty noclegowe (ob.) 2 2 2 3



Udzielone noclegi 3454 2008 2866 2416 Źródło: Bank Danych Lokalnych

Tendencję spadkową obserwuje się w liczbie korzystających z noclegów w samym

mieście Skwierzyna (w 2012 r. z noclegów korzystało o 39,65 % mniej niż 2009 r.).

Działalność gospodarczą na terenie gminy Skwierzyna prowadzą liczne restauracje,

pizzerie, bary, puby i kawiarnie. Ich liczba jest wystarczająca, biorąc pod uwagę rozmiary

miasta i gminy oraz potencjał turystyczny. W samym mieście oprócz licznych, interesujących

zabytków znajdują się obiekty sportowe i rekreacyjne (stadion, hala i boiska sportowe),

podnoszące atrakcyjność turystyczną Skwierzyny.

1.1.10 Identyfikacja problemów sfery przestrzennej

Główne problemy w sferze zagospodarowania przestrzennego gminy wymagające

niezwłocznej interwencji to:

zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego i rosnący poziom hałasu

spowodowane przebiegiem głównych tras ruchu tranzytowego przez miasto;

duże natężenie ruchu samochodowego, w tym tranzytowego, ze względu na brak

obwodnicy;

zły stan techniczny dróg;

zdegradowane technicznie ulice, place w mieście (m.in. plac przy Ratuszu, płyta

rynku);

zła jakość wód powierzchniowych, oceniona ze względu na ich umiarkowany

potencjał ekologiczny;

duży odsetek mieszkań wybudowanych przed 1989 rokiem, ponad 77,85 %

mieszkań (stan na 2010 r.);

zaniedbania w zakresie wykorzystywania alternatywnych źródeł energii;

degradacja techniczna, estetyczna, a także społeczna wielu obiektów

zabytkowych;

wahania w sektorze usług turystycznych, w tym w zakresie liczby korzystających

z noclegów na terenie całej gminy Skwierzyna, co może świadczyć o

niezadawalającej jakości usług turystycznych i około turystycznych.

36

1.1.11 Obszary wymagające przekształceń i rekultywacji

W województwie lubuskim rewitalizacja dotyczy zdegradowanych obszarów

miejskich. Niemniej wyjątek stanowią tu tereny powojskowe, poprzemysłowe oraz

popegeerowskie, które mogą znajdować się na obszarach wiejskich. Stąd też wspierane są

działania obejmujące odnowę środowiska fizycznego, rewitalizację terenów

poprzemysłowych, powojskowych, popegeerowskich oraz propagowanie przedsiębiorczości.

Zarówno obszary powojskowe, poprzemysłowe jak i popegeerowskie są automatycznie

kwalifikowane jako zdegradowane.

Na terenie gminy Skwierzyna obszarami kwalifikującymi się do rewitalizacji i

ubiegania się o szczególną pomoc finansową na realizację zadań z nią związanych są: miasto

Skwierzyna oraz miejscowości mające status osiedli popegeerowskich: wieś Murzynowo,

wieś Świniary, osada Kijewice, osada Warcin, osada Rakowo.

Wieś Murzynowo jest dużą wsią sołecką z osiedlem popegeerowskim. Łącznie

zamieszkuje tu 877 mieszkańców. Także wsią sołecką z osiedlem popegeerowskim są

Świniary z liczbą mieszkańców wynoszącą 406 osób. Pozostałe trzy miejscowości

popegeerowskie to osady: Kijewice, w których zamieszkuje 32 osoby, Warcin z 34 i

Rakowo 37 mieszkańcami.

Skwierzyna pełni funkcję ośrodka administracyjnego, gospodarczego, edukacyjnego

i kulturalnego gminy, czyli „serca” gminy. Jej ranga wymaga odpowiednio zagospodarowanej

przestrzeni publicznej zaspakajającej potrzeby zarówno lokalnego środowiska jak i

przyjezdnych. Aby miasto było postrzegane jako atrakcyjne i konkurencyjne, w jego

strukturze powinny znaleźć się bezpieczne i wielofunkcyjne miejsca. Dlatego też działania

naprawcze, prewencyjne oraz rozwojowe należy rozpocząć od centrum gminy.

Mimo, że obszary popegeerowskie również kwalifikują się do wsparcia, to w ramach

niniejszego dokumentu wsparciem został objęty tylko jeden obszar popegeerowski, który

zlokalizowany jest w granicach administracyjnych miasta Skwierzyna. Priorytetowo

potraktowano obszar miasta i tu zostały zaplanowane działania w ramach LPR. Dla obszarów

popegeerowskich natomiast zaplanowano działania naprawcze w ramach Planów Odnowy

Miejscowości, z możliwością pozyskiwania środków zewnętrznych na ich realizację w

ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

37

1.2 Gospodarka

1.2.1 Struktura podstawowych branż gospodarki

Gospodarka jest wiodącą dziedziną w rozwoju gminy, determinującą poziom

dobrobytu ludności. Z kolei o sile gospodarki danego regionu i jego potencjale decyduje

liczba i struktura skutecznie działających podmiotów gospodarczych.

Wśród ogółu podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Skwierzyna

największą grupę stanowią podmioty prywatne. Porównując dane w latach 2009-2012 należy

stwierdzić, że ogólna liczba jednostek tego sektora była zmienna, a głównym powodem

wahań były zmiany w liczbie jednostek działalności gospodarczych prowadzonych przez

osoby fizyczne. W roku 2012 na ogólną liczbę podmiotów wynoszącą 1265 jednostek, 96,44

% to jednostki sektora prywatnego.

Tabela 8 Podmioty gospodarcze wg form własności w latach 2009 – 2012

Podmioty gospodarki

narodowej (w jedn. gosp.) 2009 2010 2011 2012

Ogółem 1167 1228 1184 1265

sektor publiczny 40 42 39 45

sektor prywatny 1127 1186 1145 1220 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS

Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy Skwierzyna

wykazuje wahania, na przemian, ich liczba raz wzrasta raz spada. Niemniej na koniec 2012 r.

odnotowano najwyższy ich wzrost, do 1265 podmiotów, a porównując z rokiem 2009 był to

wzrost na poziomie 8,4 %.

Największy udział w budowaniu struktury skwierzyńskiego rynku należy do

podmiotów gospodarczych sekcji G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów

samochodowych, włączając motocykle). Liczba tych podmiotów w badanym okresie

wykazywała tendencje spadkowe, w 2010 r. wynosiła 350 jednostek, niemniej w 2012 r.

spadła o 10,58 %.

Do prężnie rozwijających się sekcji zaliczyć należy także sekcję L (Działalność związana

z obsługą rynku nieruchomości), F (budownictwo), sekcję C (przetwórstwo przemysłowe),

sekcję H (Transport i gospodarka magazynowa) oraz sekcję Q (Opieka zdrowotna i pomoc

społeczna). Rok 2012, w porównaniu z rokiem 2009 przyniósł im odpowiednio, dla: sekcji C

wzrost o 17,17 %, sekcji L wzrost o 84,27 %, sekcji Q wzrost o 50,98 % liczby

podmiotów, oprócz sekcji F i H, gdzie liczba jednostek utrzymuje się na porównywalnym

poziomie.

38

Tabela 9 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Skwierzyna

w latach 2009-2011

Podmioty wpisane

do rejestru Regon wg sekcji PKD 2007 2009 2010 2011 2012

Ogółem 1167 1228 1184 1265

Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 57 57 50 50

Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie 0 0 0 1

Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe 99 105 107 116

Sekcja D – Wytw. i zaopatryw. w energię elektr., gaz,

parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów

klimatyz.

1 2 2 2

Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami

i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 3 5 4 5

Sekcja F - Budownictwo 149 143 132 143

Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa

pojazdów samochodowych, włączając motocykle 340 350 331 313

Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa 82 82 86 83

Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem

i usługami gastronomicznymi 43 44 42 51

Sekcja J - Informacja i komunikacja 20 21 20 20

Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 31 33 32 31

Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości

89 103 105 164

Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa

i techniczna 46 53 46 47

Sekcja N - Działalność w zakresie usług

administrowania i działalność wspierająca 24 27 27 30

Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa;

obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 8 8 7 7

Sekcja P - Edukacja 32 31 30 34

Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 51 68 71 77

Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją

17 18 20 17

Sekcja S i T – Pozostała działalność usługowa oraz

Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników;

gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby

75 78 72 74

Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS

Najwięcej jednostek, bo ok. 25 % ogółu podmiotów, działa w sekcji handlowej. Trzy

przeważające branże: handlowa, budowlana i przetwórcza (C, F, G) stanowią łącznie ponad

45 % liczby działających podmiotów na skwierzyńskim rynku gospodarczym.

Niemniej wskaźniki GUS w zakresie: liczby podmiotów wpisanych do rejestru

REGON na 10 tys. ludności (w 2009 r. – 910 jedn., w 2012 r. -1004 jedn. gosp.) oraz osób

fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym (w

39

2009 – 10 jedn., w 2012 r. 11 jedn.) mogą świadczyć o niskim poziomie aktywności

gospodarczej oraz niskim stopniu przedsiębiorczości ludności gminy Skwierzyna.

1.2.2 Zatrudnienie w poszczególnych sektorach

Ważnym elementem oceny skali prowadzonej działalności gospodarczej jest struktura

liczby przedsiębiorstw według liczby zatrudnionych osób. Według informacji zawartych

w Banku Danych Lokalnych, w 2012r. w gminie Skwierzyna, największy udział w strukturze

przedsiębiorstw miały małe i średnie firmy z dominacją mikroprzedsiębiorstw (struktura ta

również typowa dla całego lubuskiego).

Tabela 10 Podmioty gospodarki narodowej wg klas wielkości

Klasy wielkości 2009 2010 2011 2012

Podmioty gosp. n. -

ogółem 1167 1228 1184 1265

0 - 9 1092 1155 1118 1214

10 - 49 65 62 56 45

50 – 249 9 10 10 6

250 - 999 1 1 0 0


Na terenie gminy znajdują się na duże zasoby leśne (68% powierzchni), stąd szansę

rozwoju ma przemysł drzewny. Funkcjonuje tu kilka zakładów związanych z obróbką

drewna, produkcją wyrobów z drewna oraz usługowych zakładów stolarskich wyrabiających

m.in. meble. Do większych przedsiębiorstw związanych z branżą drzewną należą:

Gorzowskie Fabryki Mebli SA; Polifor Sp. z o.o.; Soowod Tartak Sp. z o.o.; Las

Skwierzyna-Gorzów Sp. z o.o.

Firmy związane z innymi branżami to: PPUH W-D Sp. z o.o.; Asgatec Sp. z o.o.;

PHU River, jednostki budżetowe gminy, banki, Nadleśnictwo Skwierzyna, jednostka

wojskowa, itp.

Wielkość zatrudnienia w gminie wykazuje wahania. Porównując dane analizowanego

okresu należy stwierdzić, że wartość ta sukcesywnie rosła do 2011 r. przyjmując wartość

2472, a następnie spadła o 8,38 %.

40

Tabela 11 Liczba pracujących w gminie w latach 2009-2012


Pracujący ogółem 2264 2362 2472 2265

w tym

mężczyźni 999 1061 1109 1008

kobiety 1265 1301 1363 1257


Tabela 12 Pracujący w 2011 r. wg sektorów i branż17

Wyszczególnienie Gmina Skwierzyna

Ogółem miasto

Pracujący ogółem 2472 2367

w tym kobiety 1363 1316

Sektor publiczny 652 609

Sektor prywatny 1820 1758

Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybołówstwo 110 92

Przemysł i budownictwo 1193 1147

Handel i naprawa pojazdów samochodowych, transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie

i gastronomia, informacja i komunikacja

508 491

Pozostałe usługi 661 637 Źródło: GUS, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/zg/ASSETS_Podregiony_2012_22.pdf

W gminie Skwierzyna 95,75 % pracujących to zatrudnieni z terenu miasta.

Zdecydowanie dominuje tu sektor prywatny zatrudniając w wymiarze gminy 73,62 % ogółu

pracujących. Przemysł i budownictwo to branże angażujące najwięcej ludzi, w skali gminy

odsetek ten wynosi 48,3. W handlu, przy naprawie pojazdów samochodowych, w transporcie

i gospodarce magazynowej, w zakwaterowaniu i gastronomii oraz informacji i komunikacji

pracuje 20,5 % zatrudnionych.

Źródłem utrzymania ludności na terenach wiejskich gminy jest również rolnictwo.

Według spisu rolnego przeprowadzonego w 2010 r. funkcjonowało tu 465 gospodarstw

rolnych, z tego 382 gospodarstwa prowadziły działalność rolniczą. Struktura gospodarstw

rolnych należy do rozdrobnionych (tylko 75 gospodarstw to jednostki powyżej 15 ha).

1.2.3 Identyfikacja problemów w sferze gospodarczej

17 Według faktycznego miejsca pracy; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz

pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie - dane szacunkowe na podstawie PSR 2010.

http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/zg/ASSETS_Podregiony_2012_22.pdf

41

Główne problemy w sferze gospodarczej gminy to:

niski poziom aktywności gospodarczej mieszkańców oraz niski stopień

przedsiębiorczości;

wahania w liczbie działających podmiotów gospodarczych, z minimalną tendencją

wzrostową w ostatnich latach, co wskazuje na dużą liczbę małych firm, które nie

posiadają kapitału pozwalającego na rozwój, bądź też rezerw umożliwiających

utrzymanie się na rynku podczas spadków koniunktury;

wahania w liczbie zatrudnionych, tendencje spadkowe w 2012 r.

1.2.4 Analiza możliwości budżetowych dotyczących realizacji przedsięwzięć

inwestycyjnych

W celu wprowadzenia w życie założeń niniejszego dokumentu, gmina Skwierzyna

planuje zabezpieczyć odpowiednie środki na realizację projektów rewitalizacyjnych, w

których bierze udział. Na potrzeby niniejszego Lokalnego Programu Rewitalizacji

przeprowadzona została analiza sytuacji finansowej w gminie, wykazująca możliwość

sprostania zadaniom nakreślonym w Programie oraz zapewnienie trwałości realizowanych

projektów.

W latach 2009 - 2012 dochody gminy charakteryzowały się tendencją wzrostową.

W roku 2011 dochody te nieznacznie zmalały, by w 2012 znów wzrosnąć. W roku 2012

przyrost dochodów wzrósł o 12,36 % w porównaniu z rokiem 2009.

Wykres 2 Dochody budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009-2012

35,17

39,5237,9738,03

33,00

34,00

35,00

36,00

37,00

38,00

39,00

40,00

2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok

Mili

on z

ł

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych

42

Wydatki w gminie Skwierzyna począwszy od 2009 r. również wykazywały tendencję

wzrostową osiągając wartość ponad 40,5 mln w 2012 r., porównując je z rokiem 2009

wzrosły 4,89 %.

Wykres 3 Wydatki budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009-2012

38,66

39,4539,68

40,55

37,50

38,00

38,50

39,00

39,50

40,00

40,50

41,00

2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok

Mili

ony z

ł


Konsekwencją aktywności władz lokalnych w zakresie realizacji nowych inwestycji są

wahania wydatków majątkowych inwestycyjnych. Ulegały one zmianom w całym

analizowanym okresie. Spadek wydatków majątkowych inwestycyjnych nastąpił po 2009 r.,

niemniej w następnych latach utrzymywały się na porównywalnym poziomie z niewielkimi

odstępstwami. W porównaniu z 2009 r., w 2012 r. były one niższe o 31,89 %. Należy tu

podkreślić, że wydatki inwestycyjne stanowią ważny aspekt w działalności gminy, mają

przynosić efekty w przyszłości i służą powiększaniu majątku publicznego.

43

Wykres 4 Wydatki ogółem a wydatki majątkowe inwestycyjne gminy Skwierzyna

0,00

10000000,00

20000000,00

30000000,00

40000000,00

50000000,00

wydatki majątkowe

inwestycyjne

6804888,99 4376041,95 4285524,46 4635366,51

wydatki pozostałe 31856191,55 35069377,05 35390737,60 35917568,43

2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok


Wykres 5 Sytuacja finansowa Gminy Skwierzyna w latach 2009-2012

-10,00

-5,00

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

40,00

45,00

Mili

ony z

ł

dochody 35,17 38,03 37,97 39,52

wydatki 38,66 39,45 39,68 40,55

deficyt -3,49 -1,41 -1,70 -1,03

2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok


Sytuacja finansowa gminy Skwierzyna w latach 2009 – 2012 była zmienna, przez

cały analizowany okres wydatki dominowały nad dochodami, czego efektem był ujemny

wynik finansowy, niemniej po 2009 r. corocznie malał. W 2012 r. uzyskano negatywny wynik

budżetowy o 70,46 % niższy, w porównaniu z 2009 r.

Rada Miejska w Skwierzynie podejmując uchwałę Nr XXXI/254/12 z dnia 20 grudnia

2012 r. w sprawie uchwały budżetowej Gminy Skwierzyna na 2013 rok określiła dochody

44

gminy na poziomie 38 907 938,62 zł, zaś wydatki na kwotę 37 927 553,20 zł. Przewidziano

nadwyżkę budżetu w wysokości 980 385,42 zł, którą przeznacza się na spłatę zaciągniętych

kredytów.

W celu określenia stanu finansów publicznych Gminy Skwierzyna zbadano wartości

odpowiednich wskaźników. W 2013 r. wartości wskaźników nie przekroczą poziomów

dopuszczalnych w ustawie o finansach publicznych (art. 169 i 170, Dz. U. z 2005 r. Nr 249

poz. 2104), tj.: 60% dla wskaźnika łącznego długu do dochodów oraz 15% dla wskaźnika

obsługi długu. W latach 2014 – 2026 zostanie zachowana relacja, o której mowa w art. 243

ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych.

Pomimo przewagi wydatków nad dochodami w analizowanym okresie, Gmina nie

przekroczyła ustawowych wskaźników finansowych. Pozytywną opinię w tym przedmiocie

wydał Skład Orzekający Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze w uchwale

Nr 17/2013 z dnia 8 stycznia 2013r. w sprawie opinii o prawidłowości planowanej kwoty

długu Gminy Skwierzyna. Niemniej kwota długu gminy jest wysoka - 47,29 % (na

dopuszczalne 60 %) i wymaga szczególnego monitorowania przez organy gminy.

Biorąc pod uwagę również wysoki dług publiczny gminy niemożliwe będzie

sfinansowanie przez Gminę całego szeregu działań rewitalizacyjnych. Niniejszy dokument

zawiera, oprócz projektów finansowanych i utrzymywanych przez gminę, również projekty

innych uczestników procesu rewitalizacji, z których część będzie miała możliwość ubiegania

się o pożyczkę w ramach środków pomocowych. Połączenie działań władz lokalnych z

działaniami lokalnej społeczności umożliwi zatem finansową realizację założeń Lokalnego

Programu Rewitalizacji dla Miasta Skwierzyna oraz pozwoli utrzymać jego rezultaty.

1.3 Strefa społeczna

1.3.1 Struktura demograficzna i społeczna

1.3.1.1 Struktura demograficzna

Na dzień 31 grudnia 2012 r. w obrębie gminy miejsko-wiejskiej Skwierzyna

zamieszkiwało 12601 osób. Na przestrzeni ostatnich 4 lat odnotowano spadek liczby

mieszkańców, a w efekcie również spadek gęstości zaludnienia z 45 osób na km2 do 44 osób

na km2 w 2011. Współczynnik feminizacji społeczeństwa gminy Skwierzyna w 2009 r.

wynosił 105 kobiet na 100 mężczyzn, wzrósł do 106 w 2010 r. i utrzymuje się na tym

poziomie.

45

W obrębie samego miasta Skwierzyna, na przestrzeni analizowanego okresu,

obserwuje się także spadek liczby mieszkańców. W porównaniu z rokiem 2009, w 2012 r.

liczba mieszkańców obniżyła się o 1,71 % i przyjęła wartość - 9941.

Tabela 13 Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania w gminie Skwierzyna w latach 2009-2012


Ludność ogółem 12820 12692 12621 12601

w tym miasto 10113 10014 9969 9941

Mężczyźni 5217 5197 5165 5151

Kobiety 4896 4817 4804 4790


W analizowanym okresie wyraźne tendencje spadkowe zauważa się wśród ludności w wieku

produkcyjnym, w 2012 r. liczba ta osiągnęła wartość 8353, w porównaniu z 2009 r. był to

spadek o 312 osób, czyli o 3,6 %.

W okresie objętym badaniem zauważa się niepokojące zjawisko polegające na sukcesywnym

spadku (o 7,56 % w roku 2012 do 2009 r.) liczby osób w wieku przedprodukcyjnym

i produkcyjnym , na rzecz grupy osób w wieku poprodukcyjnym (wzrost o 17,07 % w roku

2012 do 2009 r.). Sytuacja ta jest charakterystyczna dla ogółu społeczeństwa polskiego.

W obecnym czasie proces starzenia się społeczeństwa nie przynosi negatywnych skutków,

jednak w przyszłości może spowodować zbyt duże obciążenie demograficzne i zatrzymanie

rozwoju gospodarczego.

Tabela 14 Liczba ludności wg ekonomicznych grup wieku w latach 2009-2012


Ludność ogółem 12820 12692 12621 12601

w wieku

przedprodukcyjnym 2503 2369 2310 2314

w wieku produkcyjnym 8665 8588 8492 8353

w wieku poprodukcyjnym 1652 1735 1819 1934


Na nieciekawą sytuację demograficzną gminy Skwierzyna wskazuje niewątpliwie wskaźnik

przyrostu naturalnego oraz ujemne saldo migracji.

46

Tabela 15 Przyrost naturalny w gminie Skwierzyna w latach 2009-2012

Wskaźnik na 1000 ludności 2009 2010 2011 2012

Urodzenia żywe 11,0 9,7 11,8 9,9

Zgony 8,5 7,7 9,6 7,9

Przyrost naturalny 2,4 2,0 2,3 2,1

Źródło: Bank Danych Lokalnych

Odnotowano dodatni wskaźnik przyrostu naturalnego, który utrzymuje się na niewielkim

poziomie, z wartością w 2012 r. - 2,1. Natomiast minusowe saldo migracji utrzymuje się

od czterech lat, optuje przy wysokich wartościach: -68, -100, -48.

Tabela 16 Migracje na pobyt stały w latach 2009-2012


Saldo migracji

wewnętrznych -28 -74 -94 -49

Saldo migracji

zagranicznych 15 6 -6 1

Ogółem saldo migracji -13 -68 -100 -48


Z powyższego wynika, że spadek liczby ludności jest skutkiem utrzymującego się

ujemnego salda migracji, przy nieznacznym przyroście naturalnym.

1.3.1.2 Struktura społeczna

1.3.1.2.1 Struktura wykształcenia społeczeństwa

Bardzo ważnym elementem świadczącym o kondycji społeczeństwa jest jego

wykształcenie, które jest elementem charakteryzującym zasoby regionu, gdyż wskazuje na

przyszły potencjał wykształconych i wykwalifikowanych pracowników. Obecnie sprostanie

wyzwaniom cywilizacyjnym wymaga stworzenia społeczeństwa nowoczesnego, o jak

najwyższym poziomie wykształcenia, aktywnego społecznie i gospodarczo.

47

Wykres 5 Struktura wykształcenia ludności 18

, wg NSP 2002

8% 4%8%

21%

25%

30%

4%

wyższe

policealne

średnie ogólnokształcące

średnie zawodowe

zasadnicze zawodowe

podstawowe ukończone

podstawowe nieukończone i

bez wykształcenia


Przewaga osób z niskim wykształceniem wpływa niekorzystnie na rozwój

gospodarczy miasta. Osobom tym trudniej jest znaleźć pracę i są bardziej podatne na

problemy związane z patologiami i ubóstwem.

Struktura wykształcenia mieszkańców gminy Skwierzyna wskazuje na wyższy udział

kobiet w strukturze wykształcenia policealnego, średniego, podstawowego ukończonego,

podstawowego nieukończonego oraz bez wykształcenia. W grupie z wykształceniem

wyższym i zasadniczym zawodowym dominują mężczyźni.

Tabela 17 Ludność gminy Skwierzyna według płci i poziomu wykształcenia19, wg NSP 2002

Rodzaj wykształcenia Ludność

Ogółem Mężczyźni Kobiety

Wyższe 865 439 426

Policealne 442 139 303

średnie razem 3051 1390 1661

średnie ogólnokształcące 829 224 605

średnie zawodowe 2222 1166 1056

zasadnicze zawodowe 2583 1553 1030

podstawowe ukończone 3181 1374 1807

podstawowe nieukończone i bez

wykształcenia 392 141 250

Źródło: Bank Danych Lokalnych.

18 Brak danych w BDL w zakresie ostatniego NSP 2011. 19

Brak danych w BDL w zakresie ostatniego NSP 2011.

48

Liczba osób korzystających ze szkół położonych na terenie gminy Skwierzyna przedstawiona

została w poniższej tabeli.

Tabela 18 Szkolnictwo w gminie Skwierzyna w latach 2009-2012

Wyszczególnienie Liczba ob. Liczba uczniów w latach Absolwenci

2009 2010 2011 2012 2009 2010 2011 2012

Szkoły podstawowe 4 697 677 648 621 148 125 111 120

Gimnazja 1 450 424 370 345 150 131 151 127

Zasadnicze szkoły

zawodowe 1 146 136 164 - 57 54 48 -

Szkoły zawodowe (licea

profilowane, technika) 2 531 443 407 367 77 111 105 114

Licea ogólnokształcące 1 196 167 175 141 66 82 41 65

Szkoły policealne 1 0 21 27 42 0 0 8 26 Źródło: Bank Danych Lokalnych

Preferowanymi kierunkami kształcenia wśród nastoletniej młodzieży są kierunki

oferowane przez szkoły zawodowe (liceum profilowane i technikum), które dają swoim

uczniom oprócz matury możliwość uzyskania kwalifikacji zawodowych w takich zawodach

jakie nie są proponowane w innych typach szkół ponadgimnazjalnych. W 2011 r. ponad

połowa (52,65 %) uczniów w skwierzyńskich szkół ponadgimnazjalnych uczyła się w

średnich szkołach zawodowych.

Niemniej konsekwencją utrzymującego się minusowego salda migracyjnego oraz

nieznacznego przyrostu naturalnego jest odczuwalny spadek liczby uczniów we wszystkich

typach szkół.

1.3.1.2.2 Stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych

Według danych NSP20

z 2002 r. w gminie Skwierzyna znajduje się 22,6 %

gospodarstw domowych powiatu międzyrzeckiego, w tym zamieszkuje 23,1 % rodzin

z dziećmi.

20 Brak danych w BDL w zakresie ostatniego NSP 2011.

49

Tabela 19 Liczba gospodarstw domowych i rodzin z dziećmi w gminie Skwierzyna w 2002 r.

Obszar Gospodarstwa

domowe

Rodziny z dziećmi

Powiat międzyrzecki 19305 9594

Gmina Skwierzyna

w tym: 4363 2218

obszar wiejski 3446 1786

miasto Skwierzyna 917 432


W wyniku procesu zanikania wielopokoleniowych gospodarstw domowych w całym

kraju również w gminie Skwierzyna dominują gospodarstwa jednorodzinne, wśród których

ponad 42,5 % to gospodarstwa 4 i więcej osobowe. Na terenie miasta nie występują

gospodarstwa domowe nierodzinne 4 i więcej osobowe.

Tabela 20 Stan gospodarstw domowych w gminie Skwierzyna w 2002 r.

Gospodarstwa domowe Liczba

Ogółem 4363

Jednorodzinne ogółem 3227

Jednorodzinne 2 osobowe 944

Jednorodzinne 3 osobowe 910

Jednorodzinne 4 i więcej osób 1373

Dwurodzinne 176

Trzy i więcej rodzinne 3

Nierodzinne ogółem 957

Nierodzinne 1 osobowe 900



Nierodzinne 4 i więcej

osobowe 0


Według NSP 2002 największy odsetek stanowiły gospodarstwa domowe utrzymujące

się z dochodu pracy najemnej (poza rolnictwem) – 46,94 % ogółu gospodarstw domowych

utrzymujących się z pracy.

Wśród gospodarstw domowych utrzymujących się z niezarobkowych źródeł pracy

największą grupę stanowiły gospodarstwa utrzymujące się głównie z emerytury pracowniczej,

kombatanckiej i pochodnej – 20,0 %, renty z tytułu niezdolności do pracy – 10,61 %, renty

rodzinnej – 4,26 % oraz zasiłku dla bezrobotnych – 3,34 %.

Ponad 41,05 % gospodarstw domowych wskazało jako swoje główne źródło dochodu

niezarobkowe (emerytury, renty, zasiłki, itd.).

50

Tabela 21 Główne źródła utrzymania gospodarstw domowych w Skwierzynie w 2002 r.

Źródło utrzymania Liczba gospodarstw

domowych

Praca najemna poza rolnictwem 1768

Praca najemna w rolnictwie 46

Praca na rachunek własny poza rolnictwem 280

Praca na rachunek własny w rolnictwie 93

Emerytura pracownicza, kombatancka i pochodne 873

Emerytura rolna 96

Renta z tytułu niezdolności do pracy 463

Renta socjalna 11

Renta rodzinna 186

Zasiłek dla bezrobotnych 146

Zasiłek pomocy społecznej 46

Inne niezarobkowe źródło 116


W gminie Skwierzyna, podobnie jak i na obszarze całego kraju, poziom

zróżnicowania dochodów poszczególnych gospodarstw domowych jest znaczący.

Do czynników negatywnie wpływających na poziom dochodów należy zaliczyć przede

wszystkim: wysoką stopę bezrobocia (21,3% w powiecie), niewielki odsetek osób

utrzymujących się z pracy na rachunek własny (8,54 %) i wysoki udział w ogólnej liczbie

gospodarstw domowych gospodarstw wskazujących jako swoje źródło dochodu: emerytury

pracownicze, kombatanckie i renty (37,33 %). Wskaźnik gospodarstw domowych

utrzymujących się ze źródeł innych niż praca jest niski i wynosi 2,65 %. Całość rzutuje na

ogólny poziom dochodów lokalnej społeczności.

1.3.1.2.3 Poziom przeciętnego wynagrodzenia

Według Banku Danych Lokalnych przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto

w powiecie międzyrzeckim wynosi 2 988 zł i plasuje się na drugim miejscu w porównaniu

z powiatami wchodzącymi w skład Podregionu gorzowskiego. Porównując wynagrodzenie,

o którym wyżej mowa do przeciętnego wynagrodzenia dla całego województwa lubuskiego

(w 2011r. – 3 074 zł) należy stwierdzić, że stanowi 97,20 % jego wielkości, natomiast w

relacji do średniej krajowej (3 399 zł) wynosi 87,90 % jej wartości.

51

Wykres 6 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (w PLN) wg powiatów w 2011 r.

3 276

2 988 3 068 3 031

2 621

3 0743 300

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

Powiat

gorzowski

Powiat

międzyrzecki

Powiat słubicki Powiat

strzelecko-

drezdenecki

Powiat

sulęciński

Województwo

lubuskie

Polska


1.3.1.2.4 Opieka społeczna

Pomoc społeczna jest istotnym zadaniem własnym gminy i stanowi mechanizm

przeciwdziałania patologiom, umożliwiający pobudzenie aktywności zawodowej

mieszkańców.

O wielkości i charakterze zapotrzebowania mieszkańców danego środowiska na usługi

w zakresie pomocy społecznej decydują różnorodne czynniki, wśród których na początek

wysuwają się przyczyny: społeczne, demograficzne i ekonomiczne.

W latach 2009 – 2012 z pomocy społecznej w gminie Skwierzyna korzystało

corocznie średnio 730 rodzin, czyli ponad 1800 osób.

52

Tabela 22 Powody, liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną w latach 2009-2012

Powód trudnej sytuacji życiowej

Ilość rodzin w danym roku Ilość osób w rodzinie

w danym roku

2009 2010 2011 2012 2009 2010 2011 2012

Ubóstwo 583 356 367 424 1550 824 835 912

Sieroctwo 0 1 2 2 0 4 6 5

Bezdomność 14 14 16 21 22 17 19 22

Potrzeba ochrony macierzyństwa,

w tym:

120 62 58 63 489 310 296 297

- wielodzietność 59 40 37 31 299 231 218 184

Bezrobocie 482 386 412 427 1350 1039 1074 1042

Niepełnosprawność 278 196 203 178 669 412 436 362

Długotrwała lub ciężka choroba 250 131 157 151 584 254 312 292

Bezradność w sprawach opiekuńczo-

wychowawczych, w tym:

144 68 83 92 436 230 274 310

- rodziny niepełne 124 53 63 71 351 152 176 204

- rodziny wielodzietne 26 11 14 16 113 63 80 89

Przemoc w rodzinie 5 1 2 3 15 3 5 9

Alkoholizm 71 32 54 111 143 57 108 192

Narkomania 1 0 2 6 3 0 5 11

Trudności w przystosowaniu do życia

po zwolnieniu z zakładu karnego

9 3 8 18 20 3 10 28

zdarzenie losowe 4 1 2 3 7 3 3 7

Sytuacja kryzysowa 3 0 3 1 9 0 7 1

Klęska żywiołowa 0 0 0 0 0 0 0 0 Źródło: Opracowanie Ośrodka Pomocy Społecznej w Skwierzynie

Zasadniczym powodem wnioskowania o pomoc z systemu pomocy społecznej było

ubóstwo, w 2012 r. aż 424 razy wskazywano na tę dysfunkcję. Kolejnymi czynnikami, które

najczęściej uzasadniały przyznanie środków pomocowych, były: bezrobocie,

niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo –

wychowawczych oraz alkoholizm. Niemniej w wielu przypadkach w jednej rodzinie

występuje łącznie kilka sytuacji problemowych.

Dane dotyczące przyczyn, dla których część mieszkańców Skwierzyny nie jest

w stanie zaspokoić swoich potrzeb samodzielnie, świadczą o istnieniu niekorzystnych zjawisk

społecznych, a niektóre z nich dotykają stosunkowo dużej liczby osób i rodzin.

Problemy socjalne osób i rodzin rozwiązywane przez Ośrodek Pomocy Społecznej

w Skwierzynie przekładają się na wydatki realizowane przez budżet samorządu. Koszty te są

znaczne, niemniej od 2010 r. wykazują tendencje spadkowe. W 2012 r. spadły one w

stosunku do 2010r. o 4,8 %. W tym też roku procentowy udział wydatków na zadania z

zakresu pomocy społecznej w ogólnych wydatkach z budżetu gminy stanowiły 21,44 %.

53

Tabela 23 Wydatki Gminy Skwierzyna na zadania z zakresu pomocy społecznej

w latach 2009-2012

Rok

budżetowy

Wydatki w Działach: 852 Pomoc

społeczna i 853 Pozostałe zadania w

zakresie polityki społecznej – ogółem (w

zł)

2009 7 540 796,82

2010 9 138 187,84

2011 8 828 380,92

2012 8 698 482,80 Źródło: Bank Danych Lokalnych

Odpowiedzią samorządu na istniejące w środowisku potrzeby osób

niepełnosprawnych, osób z przewlekłą chorobą psychiczną i niepełnosprawnością

intelektualną było utworzenie przez tutejszy samorząd Środowiskowego Domu Pomocy,

którego ideą jest podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności osób uczestniczących w zajęciach

terapeutycznych, zmierzające do ich pełnego usamodzielnienia. Istotną formą działalności

placówki jest także wspieranie rodzin osób niepełnosprawnych oraz współpraca z wieloma

instytucjami i organizacjami.

Tabela 24 Placówki stacjonarnej pomocy społeczne w Skwierzynie

Wyszczególnienie Jedn. miary

Lata

2009 2010 2011 2012

Placówki ob. 1 1 1 1

Domy pomocy społecznej ob. 1 1 1 1

Miejsca szt. 47 47 47 47

Mieszkańcy Osoba 47 47 47 47


Z danych zawartych w tabeli wynika, że placówka pomocy społecznej w Skwierzynie

utrzymuje liczbę miejsc na równym poziomie. Obsada mieszkańców (100 %) wskazuje na

zapotrzebowanie środowiskowe związane z koniecznością sprawowania opieki

specjalistycznej.

O istniejących problemach środowiskowych świadczy też funkcjonowanie placówki

opiekuńczo-wychowawczej wsparcia dziennego Świetlicy Środowiskowej "U Kubusia

Puchatka". Rocznie w świetlicowych zajęciach bierze udział około 40 dzieci.

Oprócz zadań statutowych, Ośrodek Pomocy Społecznej od 2008 r. realizuje, w

ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, projekt pn.: "Rozwój i upowszechnianie

54

integracji przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Skwierzynie". Prowadzone w ramach

aktywizacji społecznej praktyczne zajęcia dostosowane są do indywidualnych potrzeb i

zainteresowań beneficjentów końcowych. Tylko w 2012 r. w przedmiotowym projekcie

wzięło udział 36 osób.

1.3.1.2.5 Bezrobocie

O sytuacji społeczno-gospodarczej i ekonomicznych warunkach życia świadczy

niewątpliwie skala bezrobocia rejestrowanego i jego cechy.

Według danych GUS, na koniec 2012 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy było

zarejestrowanych 1035 bezrobotnych z terenu gminy Skwierzyna. Wartość ta zwiększyła się

w porównaniu z rokiem 2009 o 9,52 %.

Tabela 25 Bezrobotni zarejestrowani wg płci (stan na 31. XII)

Bezrobotni zarejestrowani

wg płci 2009 2010 2011 2012

Bezrobotni ogółem 945 943 923 1035

Mężczyźni 481 449 441 519

Kobiety 464 494 482 516


Od 2009 r. tendencje zwyżkowe wykazuje także wartość wskaźnika liczby bezrobotnych

zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym, w 2012r. w stosunku do 2009 r.

wartość ta wzrosła o 13,76 %.

Tabela 26 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym

w latach 2008-2011


Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności

w wieku produkcyjnym ogółem

10,9 11,0 10,9 12,4

Mężczyźni 11,2 12,1 12,0 13,1

Kobiety 10,7 10,0 9,9 11,8


55

Tabela 27 Bezrobotni powiatu międzyrzeckiego wg gmin – XII 2012

Gminy

Liczba

bezrobotnych Z prawem

do

zasiłku

Do

25

roku życia

Pow.

50

roku życia

Długotrwale

bezrobotni

Bez kwalifikacji

zawodowych

Liczba

mieszk.

w gminie

Ogółem w tym kobiety

Bledzew 446 221 86 92 104 252 173 4573

Miasto i Gmina

Międzyrzecz 1964 981 440 343 498 1038 600 25175

Gmina Przytoczna

500 255 120 98 112 271 188 5719

Gmina Pszczew 372 184 70 85 83 216 167 4223

Miasto i Gmina

Skwierzyna 1030 514 236 198 271 543 416 12601

w tym miasto 764 377 185 147 206 376 290 9941

Miasto i Gmina

Trzciel 543 293 127 106 137 288 181 6558

POWIAT 4873 1079 922 1205 2599 1725 58849 Źródło: Sprawozdanie PUP w Międzyrzeczu za rok 2012

Analizując powyższe dane należy stwierdzić, że samorząd skwierzyński jest drugim

pod względem liczby mieszkańców samorządem w powiecie międzyrzeckim. W strukturze

bezrobocia również plasuje się na drugim miejscu zarówno pod względem liczby

bezrobotnych, w tym bezrobotnych kobiet; bezrobotnych z prawem do zasiłku; osób

długotrwale bezrobotnych; bez kwalifikacji zawodowych; do 25 roku życia oraz po 50 roku

życia.

W strukturze bezrobotnych najliczniejszą grupę bezrobotnych tworzą osoby między

25 a 50 rokiem życia stanowiącą 54,46 % pozostających bez pracy. Wskaźnik osób po 50

roku życia kształtuje się w granicach 26,31%, natomiast osób młodych do 25 roku życia

wynosi -19,22 %. Wśród bezrobotnych dominują mężczyźni - 50,10% ogólnej liczby

bezrobotnych.

Pod względem wykształcenia, w 2012 r. wśród bezrobotnych w powiecie

międzyrzeckim znaczny odsetek stanowią bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych - 35,39%.

W gminie Skwierzyna jest on jeszcze wyższy i wynosi 40,38 % ogółu bezrobotnych w

gminie.

Analizując wysokość stopy bezrobocia (relacja do aktywnych zawodowo) to powiat

międzyrzecki na koniec czerwca 2013 r. zajmował drugie miejsce w podregionie gorzowskim

z wartością: 21,3% (przy czym w podregionie gorzowskim stopa ta wynosiła 14,2%,

w województwie 13,2%), co lokuje ten rejon w grupie kilku powiatów w województwie

o wartości wskaźnika przekraczającej 20%.

56

Ogólny poziom bezrobocia rejestrowanego nie świadczy, że jest ono problemem

społecznym. Jednakże związane jest najczęściej z niekorzystnymi cechami

charakteryzującymi wewnętrznie strukturę tego zjawiska, takimi jak: długotrwałość, brak

kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych, uwarunkowania wiekowe, itp.

1.3.1.3 Infrastruktura społeczna

1.3.1.3.1 Oświata

Inwestycja w oświatę to inwestycja w społeczeństwo. Jakość kapitału ludzkiego

w odniesieniu do najmłodszego pokolenia, dzieci i młodzieży, odgrywać będzie szczególną

rolę w rozwiązywaniu trudnych problemów coraz bardziej starzejącego się społeczeństwa.

W gminie Skwierzyna infrastruktura oświatowa wymaga modernizacji, chociażby

w zakresie termomodernizacji. Niemniej stan techniczny placówek nie odbiega znacząco od

obowiązujących standardów. Władze gminy dbają o wysoką jakość kształcenia oraz

o dostępność i dobry stan techniczny obiektów oświatowych, w tym sportowo –

rekreacyjnych. Poniższe zestawienie prezentuje funkcjonujące placówki na terenie gminy.

Tabela 28 Placówki oświatowe w gminie Skwierzyna

Rodzaj placówki Placówki

Kluby dziecięce Klub Dziecięcy

ul. A. Mickiewicza 26 Skwierzyna

Przedszkola

Zespół Edukacyjny w Skwierzynie, ul. A. Mickiewicza 26

w tym:

- Przedszkole integracyjne "Gromadka Misia Uszatka"

4 oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych

Szkoły

podstawowe

Zespół Edukacyjny w Skwierzynie, ul. A. Mickiewicza 26,

w tym:

- Szkoła Podstawowa z klasami integracyjnymi

Szkoła Podstawowa w Murzynowie, ul. Kościelna 7

Zespoły szkół

i gimnazja

Gimnazjum im. Władysława Jagiełły

w Skwierzynie, ul. Stefana Batorego 14

Szkoły ponad-

gimnazjalne

Zespół Szkół Technicznych im. Stanisława Lema

w Skwierzynie ul. Poznańska 13, w tym:

- Technikum Zawodowe

- Szkoła policealna - Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych

Zespół Szkół Ogólnokształcących, ul. Mickiewicza 1

Skwierzyna, w tym:

- Liceum Ogólnokształcące im. Ireny Sendler

Centrum Kształcenia Praktycznego w Skwierzynie ul. A.

Mickiewicza 3 Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Skwierzynie

57

Wszystkie szkoły wyposażone są w sprzęt komputerowy i dostęp do Internetu. Liczba

uczniów przypadająca na jeden komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku

uczniów stale maleje, w gimnazjum wartość ta spadła o 61,67 % porównując rok 2012 z

2009.

Tabela 29 Liczba uczniów przypadająca na jeden komputer z dostępem do Internetu

przeznaczony do użytku uczniów


Szkoły Podstawowe

11,81 11,28 11,17 10,53

Gimnazja 32,14 30,29 13,21 12,32

Szkoły zawodowe bez policealnych 14,10 12,06 11,90 -

Technika 8,38 6,60 5,75 -

Licea ogólnokształcące 3,92 3,34 3,50 -


1.3.1.3.2 Kultura

Skwierzyński Dom Kultury jest centrum edukacji artystycznej realizującym zadania

z zakresu wychowania, edukacji kulturalnej, upowszechniania kultury wśród dzieci,

młodzieży oraz dorosłych. Zasadniczym celem tej jednostki jest rozwijanie potrzeb

kulturalnych mieszkańców, upowszechnianie i promocja kultury lokalnej, wychowanie przez

sztukę, a także tworzenie warunków do rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz

pobudzanie zainteresowania wiedzą i sztuką. W SDK można rozwijać swoje zainteresowania

w sekcjach: muzycznej, plastycznej, literackiej, wokalnej, fotograficznej i teatralnej.

Na terenie gminy działa aż 5 zespołów tanecznych, tj.:

Stowarzyszenie Przyjaciół Skwierzyńskiego Zespołu Tanecznego Nowinka,

Stowarzyszenie Przyjaciół Studia Tańca Remix,

Klub Tańca Towarzyskiego Fantazja,

Zespół Tańca Ludowego Obrzanie,

Zespół Tańca Sport Mix.

Są wśród nich zespoły znane, ze sporym dorobkiem, takie, które niedawno rozpoczęły

swoją działalność i takie, które wznowiły swą działalność po latach.

58

Zespół Nowinka jest zespołem z największym dorobkiem. W ciągu swojej 20-letniej

działalności wykonał około 200 tańców w kraju i za granicą.

Do reaktywowanych zespołów należy Zespół Tańca Ludowego „Obrzanie", który

wraz z kapelą również odnosi sukcesy, m.in. w lipcu tego roku zdobył główną nagrodę na

XVII Festiwalu Współczesnej Kultury Ludowej w Kamieniu Pomorskim.

Do corocznych lokalnych imprez organizowanych przez dom kultury należą: Koncert

Noworoczny, Koncert Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Ferie Zimowe, konkursy

recytatorskie, m. in. im. ks. Jana Twardowskiego, Festiwal Dzieci Śpiewających, Przegląd

Małych Form Teatralnych, majówki, Dni Skwierzyny, Wakacyjne Spotkanie z Kulturą,

M.A.S.H.- zlot militariów, święto folkloru "Na swojską nutę", dożynki gminne, Spotkanie ze

Świętym Mikołajem.

Skwierzyński Dom Kultury nawiązuje współpracę ze stowarzyszeniami i instytucjami

pozarządowymi, m.in. jest współorganizatorem festynów i imprez integracyjnych.

Biblioteka Miejska w Skwierzynie pełniąca funkcję gminnej biblioteki, posiada 3 filie

biblioteczne: w Murzynowie, w Świniarach i Trzebiszewie. Biblioteka dysponuje:

wypożyczalnią dla dorosłych, wypożyczalnią dla dzieci, czytelnią ogólną, czytelnią

czasopism. Funkcjonuje tu też punkt książki mówionej i czytelnia internetowa. Jej zasoby

mają charakter uniwersalny, obejmują zarówno literaturę polską i obcą, piśmiennictwo

popularno-naukowe, publikacje o profilu regionalnym, zbiory specjalne jak i czasopisma

fachowe i popularne. Niemniej obserwuje się spadek liczby czytelników, W 2012 r.

w porównaniu z 2009 r. było ich mniej o 16,28 %.

Tabela 30 Placówki biblioteczne w latach 2009 – 2011


Biblioteki i filie (ob.) 4 4 4 4

Księgozbiór 45301 44128 44407 43499

czytelnicy w ciągu roku 1665 1595 1469 1394

wypożyczenia księgozbioru (wol.)

na 1 czytelnika 29,9 31,8 31,5 30,5


Biblioteka jest jednostką skomputeryzowaną. Do utrwalonych form pracy należą m.in.:

wystawy, konkursy, promocje regionalnego środowiska literackiego, popularyzacja literatury

dla dzieci i młodzieży.

59

Ośrodek Sportu i Rekreacji w Skwierzynie jest instytucją świadczącą usługi w zakresie

organizacji imprez sportowych, rekreacyjnych, integracyjnych, festynów i wypoczynku dzieci

i młodzieży. Do jego podstawowych zadań należy: gospodarowanie terenami i urządzeniami

sportowymi i rekreacyjnymi; organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych; wypoczynku

dzieci i młodzieży; prowadzenie działalności gospodarczej .

Ośrodek dysponuje:

terenami i urządzeniami sportowymi i rekreacyjnymi: 2 boiska piłkarskie, bieżnia

lekkoatletyczna, boisko do piłki plażowej, boisko wielofunkcyjne, skatepark, Otwarta

Strefa Rekreacji Dziecięcej;

pokojami gościnnymi 2,3,4-osobowymi (łazienka, TV);

kawiarnią z zapleczem kuchennym;

siłownią i kortem tenisowym.

Jednostka ta posiada duże doświadczenie w organizowaniu zawodów sportowych - zawodów

o randze lokalnej, regionalnej, ogólnopolskiej oraz światowej. Od lat pełni funkcję

koordynatora zawodów sportowych na szczeblu powiatu międzyrzeckiego.

Corocznie Ośrodek jest organizatorem zimowego i letniego wypoczynku dla dzieci

i młodzieży z terenu gminy Skwierzyna. Katalog zajęć dla uczestników wypoczynku jest

szeroki, OSiR zaprasza m.in. na: lodowisko z wypożyczalnią łyżew, kuligi, wyjazdy na basen,

zajęcia świetlicowe, ligi w grach sportowych, letnie olimpiady lekkoatletyczne, gry i zabawy

ruchowe. Z usług Ośrodka korzystają m.in.: biegacze na orientację z Poznania i Wrocławia,

piłkarze z Łodzi, tenisiści stołowi z województwa lubuskiego.

Do dyspozycji OSiR oddano następujące nieruchomości:

Stadion, ul. Sportowa 1, Skwierzyna;

Stanica wodna, ul. Przybrzeżna, Skwierzyna;

Obiekty sportowo-rekreacyjne, ul. Sportowa 7, Murzynowo;

Otwarta Strefa Rekreacji Dziecięcej przy ul. Batorego w Skwierzynie;

Tor Kartingowy - Plac CKP, ul. Mickiewicza 3, Skwierzyna.

1.3.1.3.3 Ochrona zdrowia

Jednym ze wskaźników wyznaczających jakość życia mieszkańców jest ochrona

zdrowia, w tym dostępność i jakość oferowanych usług medycznych.

60

Podstawowa opieka zdrowotna świadczona jest głównie przez lekarzy rodzinnych

(indywidualne praktyki lekarskie oraz zespoły lekarzy rodzinnych w ramach zakładów opieki

zdrowotnej), a także pielęgniarki i położne środowiskowo-rodzinne. Mieszkańcy gminy

Skwierzyna korzystają z placówek opieki zdrowotnej zlokalizowanych na terenie miasta.

Według Banku Danych Lokalnych, w 2011 r. funkcjonowało tu 5 niepublicznych

zakładów opieki zdrowotnej. Liczba osób przypadających na 1 zakład wynosiła: 2 524,

łącznie jednostki te udzieliły 38639 porad.

Gmina posiada udziały (10,17 %) w jednej z jednostek, tj. w Niepublicznym Zakładzie

Opieki Zdrowotnej "Szpital im. Dr nauk medycznych Radzimira Śmigielskiego" Sp. z o.o.,

która jest jednostką w ramach Grupy Nowy Szpital. Grupa ta jest największą w Polsce siecią

prywatnych szpitali świadczących usługi w ramach powszechnego ubezpieczenia. W swojej

ofercie Zakład ten ma kompleksową opiekę medyczną: od podstawowej opieki zdrowotnej

poprzez specjalistyczne badania i porady, aż po leczenie szpitalne (121 łóżek).

W analizowanym roku działało też 6 ogólnodostępnych aptek, zaś wskaźnik liczby

ludności przypadającej na jedną aptekę wynosił: 2 104 osoby.

1.3.1.3.4 Organizacje pozarządowe

Podstawowym kierunkiem funkcjonowania organizacji pozarządowych jest działalność

społeczna i wolontariat. Gmina Skwierzyna posiada wieloletnie tradycje współpracy

z organizacjami pozarządowymi. Na jej terenie działa wiele organizacji pozarządowych, które

prowadzą działania nakierowane na obszary problemowe, odczuwalne w środowisku

mieszkańców. Celem funkcjonowania tych inicjatyw obywatelskich jest zaspokajanie

specyficznych potrzeb mieszkańców, bądź podejmowanie problemów o małym zasięgu, które

umykają uwadze i możliwościom realizacyjnym administracji publicznej.

Organizacje pozarządowe opierają się w znacznej mierze na nieodpłatnej pracy członków

-wolontariuszy, są rzecznikiem interesów różnych grup społecznych, niosą pomoc

potrzebującym, udzielają rady i wsparcia.

Na terenie gminy Skwierzyna działają organizacje, które stanowią bazę dla rozwoju

lokalnych społeczności skupiając najaktywniejszych i najwrażliwszych na sprawy

społeczne obywateli skwierzyńskiego środowiska.

61

Tabela 31 Organizacje pozarządowe na terenie gminy Skwierzyna

Strefa działania

organizacji

pozarządowych

Przykładowe organizacje

Pomoc

społeczna Polski Komitet Pomocy Społecznej Klub Seniora w Skwierzynie,

Zdrowie

Towarzystwo Walki z Kalectwem Koło Terenowe w Skwierzynie,

Polskie Stowarzyszenie Diabetyków - Koło w Skwierzynie,

Klub Abstynenta "Zdrój",

Sport

Klub Orientacji Sportowej Modrzew,

Skwierzyński Klub Sportowy "Pogoń" Skwierzyna,

Uczniowski Klub Sportowy "Moto-Kart" w Skwierzynie,

Klub Sportowy "SOKÓŁ" Świniary,

Zakładowy Ludowy Klub Sportowy Budowlani Murzynowo,

Kultura

Stowarzyszenie Przyjaciół Studia Tańca "Remix"

Stowarzyszenie Przyjaciół Skwierzyńskiego Zespołu Tanecznego

"Nowinka"

Organizacje

społecznościowe

Stowarzyszenie "Nasz Dom",

Stowarzyszenie Przyjaciół Sołectwa Murzynowo "Moja Wieś a w Niej...",

Kuźnia Inicjatyw Społecznych "Awangarda",

Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno - Gospodarczych "Obra - Warta",

Edukacja

Uniwersytet Trzeciego Wieku Filia w Skwierzynie,

Lubuskie Stowarzyszenie Pomocy Szkole, Skwierzyńskie Koło "Dać

Szansę",

Inne

Stowarzyszenie Gospodyń Wiejskich w Trzebiszewie,

Stowarzyszenie "Jedność Patriotyczna" im. Romana Dmowskiego,

Stowarzyszenie Dzieci Wojny Oddział Skwierzyńsko - Międzyrzecki,

Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych,

Nadobrzański Klub Płetwonurków "Obra",

Skwierzyńskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami "Zwierzaki

Niczyje",

Towarzystwo Zdrowego Kręgosłupa "Ruckgrad" Polska,

Związek Drużyn ZHP w Skwierzynie. Źródło: http://www.skwierzyna.pl/dla-mieszkancow/stowarzyszenia-i-ngo.html

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie nałożyła na organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego

obowiązek corocznego uchwalania programów współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Gmina Skwierzyna posiada wieloletnie tradycje współpracy z tymi podmiotami. Corocznie

zatwierdzane i realizowane są stosowne programy. Formy współpracy są z roku na rok

poszerzane i udoskonalane. Obecnie jest to zróżnicowany zestaw działań i środków mających

na celu jak najszersze zaangażowanie obywateli w zarządzanie Gminą, przez przekazywanie

możliwie największej liczby zadań publicznych do realizacji organizacjom pozarządowym.

Rada Miejska uchwałą Nr XXIX/210/12 w dniu 29 października 2012 r. zatwierdziła

Program Współpracy Gminy Skwierzyna z organizacjami pozarządowymi na 2013 rok,

http://www.skwierzyna.pl/dla-mieszkancow/stowarzyszenia-i-ngo.html

62

w którym zadeklarowała wolę współpracy z tymi jednostkami w sferze zadań publicznych na

zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej

konkurencji i jawności. Przedmiotowy Program określa priorytetowe zadania publiczne

przyjęte do realizacji przy współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Tabela 32 Zadania publiczne w 2013 r. realizowane przy udziale organizacji pozarządowych oraz

wysokość środków przeznaczonych na realizację Programu

Priorytetowe zadania

publiczne Uszczegółowienie zadania Kwota (zł)

Zadania z zakresu pomocy społecznej

Pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej

oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób, w tym:

wspieranie aktywności emerytów, rencistów,

pomoc osobom starszym znajdującym się w trudnej

sytuacji życiowej.

15 000,00

Zadania z zakresu działalności

na rzecz osób

niepełnosprawnych

Integracja środowisk ludzi niepełnosprawnych.

Wspieranie aktywności środowisk osób

niepełnosprawnych.

Organizowanie uroczystości, imprez, spotkań

podejmujących problematykę niepełnosprawności.

5 000,00

Zadania z zakresu nauki,

edukacji, oświaty i wychowania

Organizacja imprez charytatywnych wspierających

i promujących uzdolnioną młodzież.

Wspieranie procesów edukacyjnych poprzez

pomoc materialną uzdolnionym uczniom szkół gminnych.

3 000,00

Zadania z zakresu kultury,

sztuki, ochrony dóbr kultury

i tradycji

Organizacja festiwali, konkursów, przeglądów,

imprez służących rozwojowi działalności kulturalnej

i artystycznej.

Wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego.

Działania mające na celu ochronę i popularyzację

materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Gminy Skwierzyna.

Ochrona miejsc pamięci.

90 000,00

Zadania z zakresu

upowszechniania turystyki

Organizacja konkursów, przeglądów, imprez oraz

innych form służących popularyzacji turystyki i

promocji gminy.

8.000,00

Zadania z zakresu ekologii

i ochrony zwierząt oraz ochrony

dziedzictwa przyrodniczego

Działania mające na celu ochronę praw zwierząt

i przeciwdziałania bezdomności zwierząt. 10 000,00

Zadanie z zakresu ratownictwa

i bezpieczeństwa publicznego Organizacja ćwiczeń ratowniczo - gaśniczych.

6 000,00

Środki na realizację Programu - ogółem 137 000,00 Źródło: Program Współpracy Gminy Skwierzyna z organizacjami pozarządowymi na 2013 rok

Na realizację w/w przedsięwzięć w 2013 r. Gmina Skwierzyna przeznaczyła kwotę

137 000 zł. Analizując zabezpieczenie finansowe realizacji rocznych programów współpracy

(na etapie uchwalania Programu) należy stwierdzić, że przyjęta wartość ma w porównaniu do

2011 r. (131 600 zł) charakter zwyżkowy, kwota ta wzrosła o 4,1 %.

63

W 2013 r. gmina powierzyła realizację swoich zadań m.in. takim organizacjom jak:

Klub Sportowy Fantazja, Stowarzyszenie Przyjaciół Studia Tańca "Remix", Stowarzyszenie

Przyjaciół Skwierzyńskiego Zespołu Tanecznego "Nowinka", Stowarzyszenie "Nasz Dom",

PKPS – Klub Seniora, Skwierzyńskie Towarzystwo Ochrony Zwierząt, Uniwersytet

Trzeciego Wieku Filia w Skwierzynie.

Jednostki samorządu terytorialnego mają możliwości prawne współpracy z

organizacjami pozarządowymi także na podstawie innych ustaw, m.in. ustawy z dnia 25

czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz.857 z późn.zm.). Na wsparcie finansowe zadań

z zakresu rozwoju sportu w 2013 r. gmina Skwierzyna zaplanowała 100 000,00 zł. (w 2012 r.

136.000,00 zł). Kluby sportowe niedziałające w celu osiągniecia zysku mogły ubiegać się o

dotację na realizację zadań z zakresu rozwoju sportu w ramach zadania nr l : Prowadzenie

szkolenia sportowego oraz

zadania nr 2: Organizacja i udział w zawodach i rozgrywkach sportowych. W wyniku

przeprowadzonego postępowania konkursowego wykonanie tych zadań powierzono

Zakładowemu Ludowemu Klubowi Sportowemu "Budowlani" Murzynowo, Klubowi

Sportowemu Fantazja, Uczniowskiemu Klubowi Sportowemu Moto–Kart, Stowarzyszeniu

LIONS, Uczniowskiemu Klubowi Sportowemu Unia w Skwierzynie.

1.3.1.3.5 Określenie grup wymagających wsparcia

Przedmiotem realizacji założeń Programu Rewitalizacji jest wsparcie wszystkich osób

zamieszkujących tereny dysfunkcyjne gminy, w szczególności grupy osób dotknięte

problemami społecznymi. Celem rewitalizacji jest bowiem m. in. rozwiązywanie problemów

społecznych.

Grupy społeczne wymagające największego wsparcia w ramach programu

rewitalizacji to te, które zidentyfikowano w wyniku działalności ośrodka pomocy społecznej.

Najważniejszymi zidentyfikowanymi problemami społecznymi w Skwierzynie są:

bezrobocie, ubóstwo, długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność oraz alkoholizm.

Wśród osób dotkniętych ubóstwem zazwyczaj dochodzi do patologii społecznych związanych

m.in.: z przestępczością, alkoholizmem, narkomanią, problemami wychowawczymi.

Rozwój gospodarczy miasta Skwierzyna, również ten związany z rozwojem turystyki

i poprawą jego atrakcyjności, powinien przynieść poprawę jakości życia mieszkańców oraz

wzrost dochodów społeczności lokalnej.

http://www.skwierzyna.pl/dla-mieszkancow/stowarzyszenia-i-ngo.html#11





64

Drugą z najważniejszych grup wsparcia są przedsiębiorcy, którzy wiążą dużą nadzieję

z rewitalizacją miasta. Realizacja projektów miejskich planowanych w ramach niniejszego

dokumentu powinna skutkować m. in. powstaniem nowych działalności gospodarczych oraz

rozwojem istniejących, czego konsekwencją będą nowe miejsca pracy, a tym samym

przeciwdziałanie problemom: bezrobocia i ubóstwa.

W konsekwencji, działania rewitalizacyjne powinny przyczynić się do stworzenia

nowych miejsc pracy, tworzenia więzi społecznych, poczucia identyfikacji z miejscem

zamieszkania, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.

1.3.1.3.6 Identyfikacja problemów w sferze społecznej

Główne problemy w sferze społecznej gminy to:

starzenie się społeczeństwa, co potwierdza rosnący udział w strukturze mieszkańców

osób w wieku poprodukcyjnym, przy jednoczesnym spadku populacji w wieku

przedprodukcyjnym i produkcyjnym;

ujemne saldo migracji, potwierdzające odpływ wykształconej młodzieży do większych

ośrodków miejskich i za granicę;

niski poziom wykształcenia mieszkańców;

stosunkowo duży odsetek gospodarstw domowych utrzymujących się z niezarobkowych

źródeł utrzymania;

wzrost dysproporcji w poziomie życia mieszkańców - wzrost grupy rodzin zagrożonych

wykluczeniem społecznym;

utrzymujące się bezrobocie, wykazujące niewielkie tendencje wzrostowe;

potrzeba termomodernizacji obiektów oświatowych;

malejąca liczba uczniów w szkołach.

65

2. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE

WYMAGAJĄCYM REWITALIZACJI W MIEŚCIE SKWIERZYNA

2.1 Zagospodarowanie przestrzenne

Na obszarze przeważa zabudowa typowo mieszkaniowa co łączy się z jego podstawową

funkcją. Przeważają tereny wielofunkcyjnego mieszkalnictwa z usługami o charakterze

nieuciążliwym oraz wielofunkcyjne mieszkaniowe, usługowe bądź mieszkaniowe. W

południowej części obszaru zlokalizowana jest strefa wielofunkcyjna usługowa z

dopuszczeniem funkcji produkcyjnej oraz wielofunkcyjna produkcyjna z dopuszczeniem

usług w tym wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Właśnie w tym miejscu działa

Regionalny Park Przemysłowy zlokalizowany przy drodze ekspresowej nr 3.

Przez obszar wyznaczony do rewitalizacji przebiegają najważniejsze szlaki komunikacyjne:

Droga krajowa 24 (ul. Poznańska, Stefana Batorego, 2 lutego, Gorzowska)

Droga ekspresowa 3 ( ul. Międzyrzecka, Stefana Batorego, 2 Lutego, Gorzowska)

Z punktu widzenia komunikacji duże znaczenie odgrywa zlokalizowany w południowej

części obszaru dworzec kolejowy. Przez południową część obszaru przebiega linia kolejowa.

Główne funkcje obszaru:

Mieszkaniowa;

Edukacyjna;

Administracyjna;

Publiczna;

Kulturalna;

Usługowa;

Produkcyjna.

Na obszarze zdegradowanym znajdują się ważne z punku widzenia mieszkańców obiekty:

1. Publiczne:

Urząd Miasta i Gminy;

Powiatowy Urząd Pracy w Międzyrzeczu Referat w Skwierzynie;

Ośrodek Pomocy Społecznej;

Dom Pomocy Społecznej;

2. Oświatowe:

66

Przedszkole Integracyjne „Gromadka Misia Uszatka”;

Przedszkole wojskowe nr 84;

Zespól Edukacyjny;

Gimnazjum im. Władysława Jagiełły;

Zespół Szkół Ogólnokształcących;

Centrum Kształcenia Praktycznego;

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna;

3. Kulturalne:

Skwierzyński Ośrodek Kultury;

Biblioteka Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury;

4. Opieki zdrowotnej:

NZOZ Poradnia dla dzieci;

Poradnia lekarza rodzinnego;

Szpital im. R. Śmigielskiego;

5. Miejskie zakłady:

Zakład Gospodarki Komunalnej;

Zakład Wodociągów i Kanalizacji;

6. Kościoły rzymskokatolickie:

Kościół p.w. św. Mikołaja Biskupa

Kościół p.w. św. Zbawiciela

7. Komisariat Policji;

8. Ochotnicza Straż Pożarna.

Obszar rewitalizowany ma duże znaczenie także z punktu widzenia turystyki. Właśnie w jego

granicach znajdują się najważniejsze zabytki w Skwierzynie, wpisane do Rejestru Zabytków

Województwa Lubuskiego, tj.:

kościół parafialny rzymsko-katolicki p.w. Mikołaja Biskupa;

kościół filialny p.w. Najświętszego Zbawiciela;

kamienica mieszczańska przy ul. Rynek 6;

spichlerz przy ul. Prusa 4;

cmentarz żydowski – kirkut.

67

Na obszarze znajdują się również obiekty wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków, a w śród

nich m.in.:

Ratusz miejski;

Kamienice przy ul. Rynek 1, 2, 4-8, 19, 21;

Szpital przy ul. Szpitalnej 5;

Skwierzyński Ośrodek Kultury przy ul. Teatralnej 5;

Koszary- zespół zabudowy przy ul. Waszkiewicza;

Dworzec przy ul. Dworcowej.

Teren rewitalizowany charakteryzuje się gorszą sytuacją mieszkaniową niż średnia dla

województwa lubuskiego. Analiza wskaźnika liczby budynków mieszkalnych sprzed 1989

roku w stosunku do ogólnej liczby budynków mieszkalnych wykazała, że wartość tego

wskaźnika dla obszaru jest o 3% wyższa, niż wartość przedmiotowego wskaźnika dla

województwa. Z 871 budynków mieszkalnych 793 zostało wybudowanych przed 1989

rokiem.

Wykres 7 Liczba budynków przed 1989 rokiem

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta

68

Problemy zidentyfikowane w sferze przestrzennej:

Zły stan techniczny budynków mieszkalnych i duży odsetek budynków mieszkalnych

wybudowanych przed 1989 rokiem;

Duże natężenie ruchu samochodowego, w tym tranzytowego;

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego i wysoki poziom hałasu, spowodowany

przebiegiem ruchu tranzytowego przez obszar;

Zły stan techniczny dróg oraz występowanie ulic o nawierzchni gruntowej;

Zły stan techniczny i wizualny centralnego placu Skwierzyny jakim jest Rynek;

Zły stan techniczny obiektów użyteczności publicznej.

2.2 Gospodarka

Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wykazuje, że na obszarze

zdegradowanym jest ich zdecydowanie mniej niż wynosi średnia dla województwa. Na

obszarze zarejestrowane zostały 463 podmioty, co w przeliczeniu na liczbę mieszkańców daje

6,43, natomiast średnia dla województwa wynosi 10,5.

Wykres 8 Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych


69

Do najważniejszych podmiotów gospodarczych na terenie rewitalizowanym należą:

EAS Einhaus Anlagenservice Sp. z o.o.;

Gorzowska Fabryka Mebli SA;

Poliflor Sp. z o.o.;

PPHU „W-D” Sp. z o.o.;

Las Skwierzyna-Gorzów Sp. z o.o.;

Asgatec Sp. z o.o.;

Problemy zidentyfikowane w sferze gospodarczej:

Niski stopień przedsiębiorczości;

Niewykorzystany potencjał turystyczno-rekreacyjny.

2.3 Strefa społeczna

Obszar zdegradowany zamieszkuje 7163 osoby, co stanowi 66 % mieszkańców całego miasta

i prawie 53% ludności całej gminy. Największym problemem w strefie społecznej jest duża

liczba przestępstw i wykroczeń. Zdarzeń takich było 280. Po przeliczeniu wskaźnika jego

wartość wynosi 39,09 i jest o około 2% wyższa niż wartość referencyjna tego wskaźnika dla

województwa.

Wykres 9 Liczba przestępstw i wykroczeń


70

Lepszą sytuację można zaobserwować w przypadku przestępczości nieletnich. Jest ona o 47%

niższa niż średnio dla całego województwa. Wartość wskaźnika wyniosła 12,15 przy tylko 87

zarejestrowanych zdarzeniach.

Wykres 10 Liczba czynów karalnych popełnionych przez nieletnich


Wyznaczony obszar, który zostanie poddany rewitalizacji zamieszkuje duża liczba osób

korzystających z pomocy społecznej. Z 7163 mieszkańców tego terenu aż 663 korzysta z

pomocy społecznej. Jednakże po dokonaniu analizy wskaźnikowej, wartość tego wskaźnika

dla obszaru jest mniejsza niż wartość wskaźnika dla województwa.

71

Wykres 11 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej.


Problemy zidentyfikowane w sferze społecznej:

Wysoki wskaźnik przestępczości;

Duży odsetek osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;

Złe warunki mieszkaniowe;

Potrzeba termomodernizacji obiektów oświatowych;

Nieodpowiednio doposażone ośrodki kształcenia.

72

3. NAWIĄZANIE DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH DOTYCZĄCYCH

ROZWOJU PRZESTRZENNOSPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO REGIONU

Lubuski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013

Głównym celem Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 –

2013 jest: „stworzenie warunków wzrostu konkurencyjności województwa poprzez

wykorzystanie regionalnego potencjału endogenicznego oraz przeciwdziałanie marginalizacji

zagrożonych obszarów, w tym obszarów wiejskich, przy racjonalnym gospodarowaniu

zasobami i dążeniu do zapewnienia większej spójności województwa”. Wspomniany cel jest

realizowany przez cele szczegółowe, którym są:

rozwój cywilizacyjny i wzrost konkurencyjności regionu przede wszystkim poprzez

inwestycje w projekty infrastrukturalne o dużej wartości dodanej,

rozwój gospodarczy województwa poprzez zintegrowanie działań dla tworzenia

warunków sprzyjających wzrostowi inwestycji na poziomie regionalnym i lokalnym,

prowadzących do wzrostu zatrudnienia,

utrzymanie wysokich standardów ekologicznych przez poprawę funkcjonowania

infrastruktury ochrony środowiska przyrodniczego,

stworzenie atrakcyjnych i bezpiecznych warunków życia w województwie lubuskim

poprzez poprawę jakości i dostępności usług edukacyjnych oraz zdrowotnych oraz

znoszenie dysproporcji między dynamicznymi centrami wzrostu, a terenami

marginalizowanymi, w tym rozwój obszarów wiejskich,

wzrost znaczenia turystyki i kultury jako czynnika stymulującego rozwój gospodarczy

i społeczny województwa przez rozwój regionalnej oferty turystycznej oraz

wykorzystanie potencjału kulturowego.

Priorytetami Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego są:

1. Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność regionu.

2. Stymulowanie wzrostu inwestycji w przedsiębiorstwach i wzmocnienie potencjału

innowacyjnego.

3. Ochrona i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego.

4. Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej.

5. Rozwój i modernizacja infrastruktury turystycznej i kulturowej.

6. Pomoc techniczna.

73

W Lubuskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata 2007 – 2013 zadania

związane z rewitalizacją i mieszkalnictwem są realizowane w ramach Priorytetu IV „Rozwój

i modernizacja infrastruktury społecznej”, Działanie 4.3 „Rewitalizacja zdegradowanych

obszarów miejskich i wiejskich”. W ramach Działania 1.2 „Tworzenie obszarów aktywności

gospodarczej i promocja gospodarcza” mogą być realizowane także projekty rewitalizacyjne

na obszarach zdegradowanych, związane z kompleksowym uzbrojeniem terenów

przeznaczonych pod inwestycje, ujętych w Lokalnych Programach Rewitalizacji.

Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do

2020 roku

Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego wyszczególnia najważniejsze kierunki,

które są kluczowe dla rozwoju całego województwa, jak również określa cele i priorytety dla

jego rozwoju. Wizja rozwoju województwa lubuskiego jest oparta na założeniu, iż szeroko

rozumiane otoczenie regionu nie zostanie dotknięte długotrwałym załamaniem

gospodarczym, oraz że procesy społeczno-gospodarcze będą przebiegały zgodnie

z prawidłowościami współczesnego modelu rozwoju. Zakłada się, że region ten dobrze

wykorzysta walory środowiska i położenie w Europie, gospodarka rozwinie się w szybkim

tempie m.in. poprzez stworzenie nowych, atrakcyjnych miejsc pracy oraz poprawienie stanu

infrastruktury technicznej, społeczeństwo stanie się zinformatyzowane, a województwo

będzie działać aktywnie na rzecz integracji europejskiej.

Wizja przyszłości województwa, przy uwzględnieniu uwarunkowań wewnętrznego

i zewnętrznego rozwoju, stanowi tło dla wyboru celów strategicznych, a poprzez nie także

promowanych działań. Celami tymi są:

zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu,

podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie potencjału

innowacyjnego nauki oraz informatyzacji społeczeństwa,

rozwój przedsiębiorczości oraz działania mające na celu podniesienie poziomu

technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką,

efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego

i kulturowego.

W ramach działań związanych z rewitalizacją obszarów zdegradowanych istotny jest

cel pierwszy dążący do zapewniania przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności

74

regionu. Osiągniecie tego celu zakłada się m.in. przez wspomaganie procesów rewitalizacji

miast i obszarów wiejskich oraz wspieranie działań na rzecz zwiększania tożsamości

regionalnej. Działania, które składają się na realizacje ww. priorytetu to:

modernizacja infrastruktury transportowej oraz zwiększenie dostępności

komunikacyjnej regionu,

udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej i komunalnej poprawiającej

warunki życia oraz podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności

gospodarczej,

udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecznej – w szczególności w sferach:

edukacji, opieki zdrowotnej, kultury i pomocy społecznej,

usprawnienie systemu transportu publicznego z wykorzystaniem partnerstwa

publiczno-prywatnego,

wspomaganie procesów rewitalizacji miast i obszarów wiejskich,

podejmowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich,

uzyskanie trwałych efektów płynących ze współpracy transgranicznej i

międzyregionalnej,

wspieranie działań na rzecz zwiększania tożsamości regionalnej.

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Międzyrzeckiego

Strategia Zrównoważonego Rozwoju dla Powiatu Międzyrzeckiego została stworzona

w związku z realizacją zadań rozwojowych istniejących, podstawowych problemów

występujących w omawianym regionie. Natomiast miernikiem skuteczności realizacji zadań

jest przede wszystkim poprawa życia ludności oraz wzrost wymiernych wskaźników

określających poziom rozwoju powiatu.

Projekcją przyszłości powiatu jest wizja jego rozwoju, do której dąży samorząd

i społeczność. „Powiat Międzyrzecki to szczególnie atrakcyjny region położony wśród lasów

i jezior. (…) Powstają nowe oczyszczalnie ścieków, większość miejscowości jest w pełni

skanalizowana oraz wdrożono już racjonalny system gospodarki odpadami. (…) Środowisko

naturalne, skuteczna promocja zasobów oraz atrakcyjne oferty inwestycyjne przyciągają

przedsiębiorców, lokujących swój kapitał na terenie powiatu. (…) Dynamicznie rozwija się

rynek szeroko pojętych usług. (…) Dzięki wszechstronnej i efektywnej współpracy

samorządu powiatu, gmin i województwa udaje się zrealizować duże inwestycje (budowa

75

obwodnicy Międzyrzecza i Skwierzyny), na których sfinansowanie uzyskano wsparcie

z funduszy europejskich. (…) Mieszkańcy znajdują zatrudnienie w lokalnych firmach

i zakładach. Niewielki procent pozostających bez pracy uczestniczy w programach

aktywizacyjnych, korzystając z tzw. aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu”.

Wyzwania dla Powiatu Międzyrzeckiego zawarte w strategii to:

integracja społeczna i kulturowa oraz zapewnienie przestrzennej spójności powiatu,

podniesienie poziomu edukacyjnego społeczeństwa oraz wykorzystanie dziedzictwa

kulturowego regionu,

racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego zgodnie z zasadą

zrównoważonego rozwoju,

zapewnienie pomocy osobom i rodzinom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji

życiowych.

Przedstawione wyzwania są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ dotykają głównych

problemów społecznych, wskazując sposoby ich rozwiązania oraz prezentują możliwości

samorządu powiatowego. Założenia Lokalnego Programu Rewitalizacji wpisują się

w założenia celu pierwszego, który zakłada, że zapewnienie sprawnego systemu komunikacji

i poprawa stanu infrastruktury drogowej wywrze pozytywne skutki społeczne ułatwiające

dojazdy do pracy, szkół, szpitali. Stworzy dogodne warunki do lokowania nowych inwestycji

na terenie powiatu, co poprawiłoby sytuację na rynku pracy. Z wyzwaniem tym związane są

również inne działania polegające na:

budowaniu tożsamości społecznej mieszkańców powiatu,

wszechstronnej współpracy z gminami i województwem,

promocji gospodarczej i społecznej gmin powiatu.

Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Skwierzyna na lata 2007-2015

Strategia jest podstawą rozwoju Gminy Skwierzyna określająca jej misję oraz cele

i kierunki działania do 2015 roku, które przyczyniają się do przełamywania problemów

gospodarczych i społecznych oraz do podniesienia konkurencyjności gminy. Misją gminy

jest: „Gmina Skwierzyna – Obszar zintegrowanej społeczności sprzyjający rozwojowi małej

i średniej przedsiębiorczości oraz turystyce kwalifikowanej w oparciu o naturalne walory

krajobrazowe, zasoby naturalne i tradycje kulturalne. Bezpieczna gmina z zorganizowaną

infrastrukturą oświatową i pełną ofertą możliwości inwestycyjnych zapewniających

76

sukcesywny wzrost poziomu życia mieszkańców”. Misja jest również opisem wizji gminy

oraz głównego pola działania w najbliższych latach. Realizację wizji zapewni zrównoważony

rozwój przy poszanowaniu dla historii, zachowaniu dziedzictwa kulturowego i aktywnej

ochronie środowiska naturalnego, dobre warunki dla mieszkańców gminy w zakresie

dostępności pracy, mieszkania, dostępności do oświaty, kultury i kultury fizycznej, służby

zdrowia oraz poczucie bezpieczeństwa, standard życia zbliżony do średniego standardu życia

w krajach Unii Europejskiej, aktywną współpracę z ośrodkami w obszarze Środkowego

Nadodrza, wyposażenie gminy w składniki infrastruktury technicznej trwale zwiększającymi

jej konkurencyjność.

Cele oraz kierunki działania w Gminie Skwierzyna podzielono na pięć obszarów

strategicznych:

infrastruktura:

podjąć działania w kierunku poprawy stanu technicznego dróg przebiegających w

granicach administracyjnych gminy,

podjąć działania w kierunku budowy i poprawy stanu technicznego sieci wodno-

kanalizacyjnej,

podjąć działania w kierunku budowy i rozbudowy bazy sportowo-rekreacyjnej,

gospodarka:

stworzyć warunki dla efektywnego wykorzystania Funduszy Strukturalnych UE i

innych pozabudżetowych źródeł finansowania inwestycji publicznych,

stworzyć warunki dla zwiększenia konkurencyjności gminy na tle gmin sąsiednich,

wykorzystać tereny przeznaczone pod budownictwo na terenie gminy dla szybszego

rozwoju różnych form mieszkalnictwa,

przestrzeń:

podjąć działania w kierunku wykorzystania położenia gminy,

podjąć działania na rzecz tworzenia i aktualizowania dokumentów planistycznych

dających na bieżąco podstawy do realizacji nowych inwestycji,

podjąć działania w kierunku odnowy zabudowy miejskiej i obszarów wiejskich wraz

z rewitalizacją dóbr kultury oraz dziedzictwa kulturowego,

społeczność:

podjąć działania na rzecz przeciwdziałania wykluczeniom społecznym i zwiększania

integracji mieszkańców gminy,

przeciwdziałać występującym na terenie gminy patologiom społecznym,

77

stworzyć warunki dla lepszego wykorzystania potencjału ludzkiego i pobudzenia

aktywności społecznej mieszkańców,

ekologia:

przeciwdziałać zanieczyszczeniom środowiska naturalnego wynikającym z gospodarki

odpadami,

podjąć działania w kierunku poprawy architektury zieleni i zadrzewień na terenie całej

gminy,

tworzyć warunki do zmiany sposobu pozyskiwania energii cieplnej przez

indywidualne gospodarstwa domowe.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy

Skwierzyna

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest

podstawowym instrumentem realizacji polityki przestrzennej na obszarze gminy, w tym

lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Natomiast główne cele strategiczne

rozwoju społeczno-gospodarczego określają cele i kryteria gospodarowania przestrzenią.

Studium zawiera strategię rozwoju przestrzennego, którego głównym celem jest:

„zapewnienie ładu przestrzennego w tworzeniu warunków do realizacji celów rozwoju

w obszarze gminy”. Głównym założeniem strategii rozwoju przestrzennego jest zapewnienie

warunków rozwoju uwzględniających ład przestrzenny w tym:

ład ekologiczny:

dostosowanie przeznaczenia i użytkowania terenów do odporności biologicznej

środowiska,

zapewnienie możliwości przestrzennych realizacji inżynieryjnej ochrony środowiska,

ład funkcjonalny:

uwzględnienie uwarunkowań przyrodniczo-kulturowych w rozwoju zabudowy i

zagospodarowania,

poprawa dostępności komunikacyjnej i warunków bezpieczeństwa ruchu,

w kształtowaniu wewnętrznych powiązań pomiędzy miejscami zamieszkania, pracy i

wypoczynku,

kształtowanie systemów inżynieryjnych w sposób ekonomiczny i zapewniający dobrą

obsługę ludności i gospodarki,

78

ład w zagospodarowaniu i zabudowie w zakresie zapewniającym ochronę walorów

krajobrazowych co przyczynia się do wzrostu wartości nieruchomości.

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Skwierzyna na lata

2013-2020

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych ma stanowić podstawę do

realizacji względnie trwałych wzorów interwencji społecznych podejmowanych w celu

poprawy zjawisk występujących w obrębie danej społeczności, które oceniane są negatywnie.

Dokument charakteryzuje w szczególności działania publicznych i prywatnych instytucji

rozwiązujących kwestie społeczne podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia

potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin. Strategia rozwiązywania problemów

społecznych jest wyrazem zintegrowanego planowania społecznego. W najbardziej ogólnym

ujęciu oznacza sposób osiągania wyznaczonych celów poprzez sterowanie procesem rozwoju,

integracji, polityki społecznej.

W ramach omawianej strategii wyróżniona następujące cele:

Wyrównywanie szans rozwojowych dzieci i młodzieży,

wspieranie rodziny w wypełnianiu jej funkcji, w tym szczególnie opiekuńczo -

wychowawczej oraz zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich pomocy

socjalnej,

zwiększenie dostępu do różnych form edukacji, dóbr kultury, kultury fizycznej,

zapewnienie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej dostępu do edukacji i

rehabilitacji,

promocja zdrowia,

Zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin oraz ich integracja ze

społeczeństwem,

przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych poprzez

zatrudnienie i likwidację barier architektonicznych,

profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień,

przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka

oraz ich integracja ze społeczeństwem,

Doskonalenie systemu wsparcia społecznego,

79

dostosowanie infrastruktury do potrzeb osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

i wykluczonych,

doskonalenie zawodowe służb społecznych,

Wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego,

rozwijanie współpracy z organizacjami pozarządowymi,

zapobieganie dyskryminacji, ksenofobii, rasizmowi i związanej z nimi nietolerancji.

80

4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI

4.1 Okres realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji

Ramy czasowe Lokalnego Programu rewitalizacji dla Miasta Skwierzyna to lata 2013-

2020. Taki choryzont czasowy uzasadniony jest z kilku względów, m. in.:

rewitalizacja jest wieloaspektowym, wielopłaszczyznowym, kosztownym i

czasochłonnym procesem; nie można go planować w krótkim choryzoncie

czasowym;

planowane działania powinny być spójne z dokumentami strategicznymi wyższego

rzędu; dokumenty te obejmują perspektywę do 2020 r,, np.: Aktualizacja Strategii

Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku;

nowy okres programowania funduszy europejskich obejmuje lata 2014-2020,

fundusze europejskie nadal stanowią zasadnicze źródło finansowe dla rozruchu i

rozwoju rewitalizacji w Polsce.

4.2 Przedstawienie postępu w realizacji programu

Z uwagi na fakt, że Gmina Skwierzyna nie opracowała wcześniej Programu Rewitalizacji

nie można ptrzedstawić postępu prac w jego realizacji. Niemniej podejmowane były działania

o charakterze rewitalizacyjnym, których realizacja wynikała z założeń innych dokumentów

strategicznych i operacyjnych Gminy Skwierzyna. Działania te zostały opisane w punkcie:

Opis dokonanych działań.

Niniejszy dokument delimituje granice obszaru rewitalizowanego, diagnozuje problemy

społeczno-gospodarczo-przestrzenne, określa cele rewitalizacji oraz sposoby rozwiązania

zdiagnozowanych problemów poprzez szereg planowanych do realizacji inwestycji.

Prace nad Lokalnym Programem Rewitalizacji rozpoczęły się w maju 2013 roku. W tym

czasie pozyskiwane były niezbędne dane do przeprowadzenia analizy sytuacji na terenie

gminy. Do tego zadania powołany został zespół ds. rewitalizacji, którego zadaniem jest nie

tylko praca nad przygotowaniem dokumentu, ale także późniejsze monitorowanie jego

wdrażania. Członkowie zespołu rewitalizacji zajmowali się hierarchizacją działań, które są

najpilniejsze do przeprowadzenia na obszarze rewitalizowanym, a jednocześnie w sposób

zdecydowany wpłyną na poprawę obecnej sytuacji. W sierpniu 2013 roku przeprowadzone

zostały konsultacje z mieszkańcami gminy. Równolegle realizowane są prace nad

81

dokumentacją projektową dla inwestycji dotyczącej rewitalizacji rynku oraz budowy dróg

dojazdowych na terenie Regionalnego Parku Przemysłowego.

4.3 Stan prac nad planowanymi inwestycjami

Stan prac nad planowanymi inwestycjami jest zróżnicowany. Dla części projektów,

szczególnie tych zaplanowanych do realizacji w najbliższym roku, zostały podjęte

działania związane z przygotowaniem dokumentacji projektowej. Na kilka inwestycji

gmina stara się pozyskać dofinansowanie z LRPO lub innych programów operacyjnych.

Najbardziej zaawansowane są prace nad projektem rewitalizacji rynku. Powstała

dokumentacja projektowa i jeszcze w 2013 roku gmina będzie ubiegała się o

dofinansowanie realizacji tego projektu z LRPO.

Projekt ten ma kluczowe znaczenie dla obszaru, gdyż wpłynie pozytywnie nie tylko na

poprawę estetyki przestrzeni publicznej, ale także ożywienie gospodarcze centrum miasta.

W przypadku drugiego projektu, który gmina planuje realizować w najbliższym czasie, tj.:

budowa dróg dojazdowych na terenie Regionalnego Parku Przemysłowego, został złożony

wniosek o dofinansowanie z Działania 1.2 LRPO. Inne inwestycje są jeszcze w fazie

przygotowywania, szczególnie te, których okres realizacji planowany jest na lata

późniejsze.

4.4 Opis dokonanych działań

Prace nad Lokalnym Programem Rewitalizacji rozpoczęły się w maju 2013 roku

jednakże już wcześniej gmina prowadziła wiele działań o charakterze rewitalizacyjnym.

Przede wszystkim były to działania wynikające z celów strategicznych gminy, a także

takie, na które udało się uzyskać dofinansowanie z programów operacyjnych. W ten

sposób zostały zrealizowane działania, których realizacja nie byłaby możliwa bez udziału

środków zewnętrznych. Nie tylko gmina realizuje inwestycje wpływające na poprawę

sytuacji w obszarze rewitalizowanym, przyczyniają się do tego także działania innych

podmiotów funkcjonujących w Skwierzynie.

Projekty zrealizowane i w trakcie realizacji.

Lp. Nazwa projektu Stan prac Pomiot realizujący Finansowanie

1. Skwierzyna otwarta na

rzekę. Zagospodarowanie

turystyczne brzegu Warty w

Skwierzynie wraz z

wykonaniem drogi

dojazdowej

W trakcie realizacji – wykonano remont części

ulicy Rynek na odcinku prowadzącym do koryta

Warty (2013 rok), planowane jest jeszcze

wykonanie do końca bieżącego roku ciągu

pieszo-jezdnego wzdłuż koryta Warty o łącznej

długości ok. 240 mb.

Gmina Skwierzyna Dofinansowanie z PO

RYBY

2. Siłownia plenerowa –

sposób na aktywną

integrację mieszkańców

Skwierzyny

W trakcie oceny wniosku – do tej pory zostały

przeprowadzone inne prace związane z poprawą

stanu parku Waszkiewicza m.in. wykonano małą

infrastrukturę oraz poprawiono stan oświetlenia.

Kolejnym etapem jest powstanie siłowni

plenerowej

Gmina Skwierzyna Projekt ubiega się o

dofinansowanie z PROW

3. Wykluczenie cyfrowe (PO

IG)

Projekt pozytywnie przeszedł ocenę i znajduje

się na liście rezerwowej - projekt zakłada zakup

sprzętu komputerowego dla osób zagrożonych

wykluczeniem cyfrowym, szczególnie dla

mieszkańców obszaru zdegradowanego.


dofinansowanie z PO IG

4. Udostępnienie turystyczne i W trakcie oceny wniosku – projekt zakłada Gmina Skwierzyna Projekt ubiega się o

83

promocja kirkutu w

Skwierzynie

promocję kirkutu a także łatwiejszy dostęp do

miejsca dla potencjalnych turystów

dofinansowanie w ramach

PROW

5. Promocja atrakcji

przyrodniczych Gminy

Skwierzyna



PROW

6. Remont kościoła p.w. św.

Mikołaja

w Skwierzynie

Wniosek rekomendowany do przyznania

dofinansowanie- projekt zakłada przede

wszystkim remont dachu zabytkowego, XIV w.

kościoła, który znajduje się w centrum miasta i

jest jednym z najważniejszych zabytków

Skwierzyny.

Parafia

Rzymskokatolicka pw.

św. Mikołaja

Ul. Plebańska 1

66-440 Skwierzyna

Projekt ubiega się o


PO RYBY

7. Remont Skwierzyńskiego

Ośrodka Kultury –

biblioteka

Projekt w trakcie realizacji- w ramach projektu

zaplanowano kompleksowy remont pomieszczeń

bibliotecznych wraz

z wymianą wyposażenia. Dalszym etapem prac

jest remont SOK.

Skwierzyński Ośrodek

Kultury

Dofinansowanie w ramach

Programu Wieloletniego

Biblioteka Plus

8. Szlaki do nordic walking Projekt zrealizowany – powstały cztery szlaki do

nordic walking na terenie Gminy Skwierzyna z

czego jeden znajduje się w obszarze

rewitalizowanym

Gmina Skwierzyn Dofinansowanie w ramach

PO RYBY

4.5 Główne kierunki działań

Postwawowym założeniem programu rewitalizacji jest poprawa sytuacji na obszarze

zdegradowanym. W tym celu zostały zidentyfikowane problemy, a także zaplanowane

działania, które stanowią odpowiedź na występujące problemy. Z uwagi na wieloaspektowość

tego procesu wyznaczono główne kierunki tych działań. Najważniejszym jest zapewnienie

szybkiego rozwoju gospodarczego na obszarze. W tym celu powstał zintegrowany projekt

uzbrojenia stref inwestycyjnych. Również pozostałe inwestycje, szczególnie związane z

remontami dróg i przestrzeni publicznej dążą do realizacji tego zadani. Poprawa stanu i

udostępnienie mieszkańcom przestrzeni publicznej to kolejny kierunek działania gminy. W

pierwszej kolejności rewitalizacji poddany zostanie skwierzyński rynek jako najważniejsze

miejsce przestrzeni publicznej. Równie ważne jest podniesienie warunków i jakości

kształcenia dzieci i młodzieży. Planowane są nie tylko remonty placówek oświatowych, ale

także doposażenie centrów kształcenia. Działania jakie założono w programie rewitalizacji

nie ograczniczają się tylko do projektów wpływających na wzrost gospodarczy czy warunki

kształcenia. Planowane jest także zwiększenie oferty kulturalnej dla mieszkańców co

umożliwi wyremontowanie ośrodka kultury. W celu poprawy sytuacji na obszarze

zdegradowanym przy jak najlepszym wykorzystaniu jego potencjału, planowane działania

ukierunkowane są na:

wzroście gospodarczym,

udostępnienie nowej jakości przestrzeni publicznej,

modernizacji i budowie infrastruktury drogowej,

poprawie jakości życia mieszkańców.

4.6 Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru

Obszar rewitalizowany zlokalizowany jest całkowicie w granicach administracyjunych

miasta Skwierzyna. Został on delimitowany na podstawie analizy wskaxnikowej oraz

włączony został w jego granice obszar popegeerowski, który zgodnie z Wytycznymi do

tworzenia lokalnych Programów Rewitalizacji dla województwa lubuskiego na lata 2007-

2013, kwalifikuje się z definicji, bez konieczności przeprowadzania analizy wskaźnikowej.

85

Ryc. 2 Zasięgo obszaru rewitalizowanego

86

Granica obszaru zdegradowanego biegnie wzdłuż ulicy Gorzowskiej do skrzyżowania

z ul. Parkową, dalej tą ulicą do zbiegu z ul. Krótką, następnie ul. Grunwaldzką i od

skrzyżowania z ul. Waszkiewicza, dalej ponownie ul. Grunwaldzką, fragmentem ul.

Paderewskiego i ul. Kopernika, dalej wzdłuż torów kolejowych i ul. Międzyrzecką aż do ul.

Chopina. Następnie ul. Jana Pawła II , ul. Poznańską, ul. Roosvelta i Przemysłową. Później

ul. Garncarską i ul. Mostową, przekracza rzekę Wartę i nadal ul. Mostową biegnie do ul.

Przybrzeżnej. Od ul. Przybrzeżnej w kierunku południowo – wschodnim ponownie w stronę

rzeki, przekracza Wartę i biegnie aż do ul. Rzeźnickiej i dalej tą ulicą do skrzyżowania z ul.

Gorzowską.

Ulice znajdujące się na obszarze: 2 Lutego, 9 Maja, Arciszewskiego, Armii Krajowej,

Batorego, Bema, Chopina, Chrobrego, Czerwonego Krzyża, Dąbrowskiego, Demokratyczna,

Drzymały, Dworcowa, Działoszyńska, Fredry, Garncarska, Gimnazjalna, Głowackiego,

Gorzowska (od 2 Lutego do Parkowej), Grunwaldzka, Grynickiego, Hetmańska, Jagiełły,

Jana Pawła II, Jana XXIII, Kaletki, Kolbe, Kolejowa, Konopnickiej, Kopernika, Krajewskiej,

Krótka, Łokietka, Marysieńki, Matejki, Mickiewicza, Międzyrzecka, Moniuszki, Mostowa (

od Za Wartą do Ronda Wojska Polskiego), Niepodległości, Nowowiejskiego, Ogrodowa,

Orna, Paderewskiego, parkowa, Partyzantów, Piłsudskiego, pl. Kościuszki, Plebańska,

Portowa, Powstańców Wielkopolskich, Poznańska (od Ronda Wojska Polskiego do Jana

Pawła II), Prusa, Przemysłowa, Przybrzeżna, Ratuszowa, Rondo Wojska Polskiego,

Roosvelta, Runge, Rynek, Rzeźnicka (od 2 Lutego do torów kolejowych), Słowackiego,

Sobieskiego , Szewska, Szpitalna, Śmigielskiego, Teatralna, Traugutta, Waszkiewicza,

Wiosny Ludów, Wyszyńskiego, Żeromskiego

Obszar popegeerowski znajduje się w południowej części miasta. Zlokalizowany jest

w przy ul. Pola Międzyrzeckie, gdzie powstaje tzw. strefa górna przy węźle komunikacyjnym

Skwierzyna południe. Aktualnie funkcjonuje tutaj prywatne gospodarstwo rolne, a na

obszarze przeważa zabudowa mieszkaniowa. Jest to teren peryferyjny, nie zostały tutaj

zlokalizowane żadne budynki użyteczności publicznej. Jego największą zaletą jest bliskość

drogi ekspresowej nr 3, a co za tym idzie bardzo dogodna lokalizacja dla potencjalnych

inwestorów. Właśnie dlatego zaplanowane jest powstanie w tym miejscu strefy inwestycyjnej

tzw. górnej. Jednym z projektów rewitalizacyjnych jest uzbrojenie strefy, szczególnie w sieć

wodno – kanalizacyjną, w celu zwiększenia atrakcyjności tego terenu.

87

4.7 Kryteria wyboru obszaru do rewitalizacji oraz kolejność realizacji poszczególnych

przedsięwzięć.

Na podstawie przeprowadzanej analizy wskaźnikowej sytuacji w Mieście Skwierzyna

został wyznaczony obszar wymagający rewitalizacji. Charakteryzuje się on sytuacją

gospodarczo-społeczną zdecydowanie gorszą niż średnia dla województwa lubuskiego. W

ramach rewitalizacji przewidziany jest szereg działań, które mają na celu poprawę obecnej

sytuacji. Ich kolejność zaplanowana została zarówno na postawie najważniejszych

problemów zidentyfikowanych na obszarze zdegradowanym jak i możliwości realizacji. W

pierwszej kolejności będzie przeprowadzona rewitalizacja rynku (lata 2014 – 2015), budowa

dróg dojazdowych do Regionalnego Parku Przemysłowego (2013-2016), remont ul.

Roosevelta, Przemysłowej, Demokratycznej (2014), termomodernizacja Zespołu

Edukacyjnego w Skwierzynie (2014-2015), remont ul. Powstańców Wlkp. (2015), remont

Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury (2015-2016), doposażenie i remont jednostki OSP w

Skwierzynie (2015-2017), uzbrojenie tzw. górnej strefy (2015 – 2017). W późniejszych latach

zrealizowane zostaną pozostałe działania.

Metodologia obliczania wskaźników.

Wytyczne do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla Województwa Lubuskiego

na lata 2007-2013 prezentują katalog 5 kryterów, w ramach których wymienionych jest 7

wskaźników, na podstawie których należy przeprowadzić analizę w celu określenia granic

obszaru rewitalizowanego. Dane niezbędne do wyliczenia wartości wskaźników nie są

danymi ogólnodostępnymi, dlatego też pozyskanie ich jest trudne i czasochłonne. Na potrzeby

niniejszego opracowania udało się pozyskac dane do zbadania 5 wskaźników:

liczby osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1000 mieskzańców;

liczby przestępstw na 1000 ludności;

czynów karalnych osób nieletnich na 1000 nieletnich;

liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki na 100 osób;

liczby budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 rokiem do ogólnej liczby

budynków mieszkalnych.

A dostarczyli je:

Urząd Miejski w Skwierzynie;

Komisariat Policji;

Ośrodek Pomocy Społecznej.

88

Wartość trzech z pięciu analizowanych wskaźników pozwoliła na spełnienie kryterium

uznania obszaru za zdegradowany i tym samym zaplanowania na nim działań naprawczych.

W1 - Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej

Kryterium: Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia.

Wskaźnik: Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tysiąc ludności.

Średnia dla województwa: 104

Średnia dla obszaru: 92,56

Wartość dla obszarów objętych wsparciem: Odchylenie powyżej wartości referencyjnej

Brak spełnienia kryterium.

W2- Liczba przestępstw

Kryterium: Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń.

Wskaźnik: Liczba przestępstw na 1 tysiąc ludności.

Średnia dla województwa: 38,4


Wartość dla obszarów objętych wsparciem: Odchylenie powyżej wartości referencyjnej.

Spełnienie kryterium

W3- Czyny karalne osób nieletnich

Kryterium: Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń.

Wskaźnik: Czyny karalne osób na 1 tysiąc ludności.




Brak spełnienia kryterium.

W4- Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki

Kryterium: Niski wskaźnik prowadzenia aktywności gospodarczej.

Wskaźnik: Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki 100 osób.



Wartość dla obszarów objętych wsparciem: Odchylenie poniżej wartości referencyjnej

Spełnianie kryterium.

89

W5- Liczba budynków wybudowanych przed 1989 rokiem

Kryterium: Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego.

Wskaźnik: Liczba budynków wybudowanych przed 1989 rokiem do ogólnej liczby

budynków.




Spełnienie kryterium.

90

5. PLANOWANE DO REALIZACJI DZIAŁANIA (ORAZ ICH ZAKRES

PRZEDMIOTOWY) W LATACH 2013-2020 NA OBSZARZE

REWITALIZOWANYM

W celu poprawy sytuacji na obszarze zdegradowanym zaplanowanych zostało pięć

projektów zintegrowanych - pięć grup projektów powiązanych tematycznie, tj.:

inwestycje drogowe

adaptacje do zmian klimatu i poprawa zarządzania ryzykiem

ochrona środowiska oraz efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i

kulturowych

infrastruktura społeczno-edukacyjna

uzbrojenie stref inwestycyjnych

Działania zaplanowane do realizacji, w celu polepszenia sytuacji na obszarze

zdegradowanym, nie zostały jednoznacznie podzielone na działania, które wpłyną na

poszczególne sfery. Z uwagi na specyfikę procesu rewitalizacji nie jest możliwe jednoznaczne

wyodrębnienie tych, które bezpośrednio wpłyną tylko i wyłącznie na gospodarkę czy sferę

społeczną. Działania napędzające gospodarkę i zachęcające inwestorów do prowadzenia

działalności na terenie Skwierzyny dadzą rezultaty także w sferze społecznej. Zmniejszone

zostanie dzięki temu bezrobocie, a co za tym idzie poprawi się jakość życia mieszkańców. Z

tego powodu planowane inwestycje zostały pogrupowane w pięć wyżej wymienionych

projektów zintegrowanych, których wykonanie stanowi priorytet w przypadku działań

rewitalizacyjnych na obszarze zdegradowanym.

W ramach zaplanowanych projektów zintegrowanych przewiduje się pozyskiwanie środków

na ich realizację z Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 oraz

w ramach nowej perspektywy finansowej, tj. w latach 2014-2020. Zadania w ramach

projektów zintegrowanych będą realizowane również ze środków własnych Gminy.

Adaptacje do

zmian klimatu i

poprawa

zarządzania

ryzykiem

Infrastruktura

społeczno-

edukacyjna

Inwestycje

drogowe

Ochrona

środowiska oraz

efektywne

wykorzystanie

zasobów

naturalnych i

kulturowych

Strefy

inwestycyjne

1.1

Doposażenie i

remont jednostki

OSP w

Skwierzynie

2.1

Remont

pomieszczeń

przedszkoli

gminnych przy ul.

Mickiewicza i

Waszkiewicza.

3.1

Remont ulic:

Roosevelta,

Przemysłowej,

Demokratycznej

4.1

Remont ratusza

5.1

Budowa dróg

dojazdowych na

teren Regionalnego

Parku

Przemysłowego w

Skwierzynie.

4.2

Remont

Skwierzyńskiego

Ośrodka Kultury

2.2

Remont obiektu

OPS w

Skwierzynie

2.3

Remont obiektów

ZST oraz CKP, w

tym doposażenie

pracowni nauki

zawodu w CKP

2.4

Termomodernizacj

a Zespołu

Edukacyjnego w

Skwierzynie

3.2

Rewitalizacja

nawierzchni Rynku

wraz z ulicą

Niepodległości

3.3

Remont ul.

Powstańców Wlkp.

3.4

Budowa dróg na

terenie osiedla

Olszynki w

Skwierzynie.

3.5

Budowa ulicy

Marysieńki

3.6

Budowa ulicy

Grynickiego

3.7

Budowa ulicy

Bema

5.2

Uzbrojenie tzw.

górnej strefy.

Tabela 33 Planowane działania na obszarze rewitalizowanym

Inwestycje Działania

przestrzenne

Działania

gospodarcze

Działania

społeczne

1.1 Doposażenie i remont jednostki OSP w

Skwierzynie

2.1 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi

i osobami zależnymi: remont pomieszczeń

przedszkoli gminnych przy ul. Mickiewicza i

Waszkiewicza.

2.2 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi

i osobami zależnymi: remont obiektu OPS w

Skwierzynie

2.3 Komplementarne i zintegrowane inwestycje w

infrastrukturę służącą do szkoleń zawodowych:

Remont obiektów ZST oraz CKP, w tym

doposażenie pracowni nauki zawodu w CKP

2.4 Termomodernizacja Zespołu Edukacyjnego w

Skwierzynie

3.1 Remont ulic: Roosevelta, Przemysłowej,

Demokratycznej

3.2 Rewitalizacja nawierzchni Rynku wraz z ulicą

Niepodległości

3.3. Remont ul. Powstańców Wlkp.

3.4 Budowa dróg na terenie osiedla Olszynki w

Skwierzynie.

3.5 Budowa ulicy Marysieńki

3.6 Budowa ulicy Grynickiego

3.7 Budowa ulicy Bema

4.1 Remont ratusza

4.2 Remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury

5.1 Budowa dróg dojazdowych na teren

Regionalnego Parku Przemysłowego w

93

Skwierzynie.

5.2 Uzbrojenie terenów pod inwestycje i

tworzenie/rozbudowa terenów inwestycyjnych,

inwestycje dotyczące infrastruktury komunalnej:

uzbrojenie tzw. górnej strefy

Szczegółowa lista projektów przewidzianych do realizacji

Adaptacje do zmian klimatu i poprawa zarządzania ryzykiem

Do projektów związanych z adaptacją i poprawą zarządzania ryzykiem na ternie obszaru

rewitalizowanego obecnie wpisuje się jedna inwestycja. Doposażenie jednostek ochrony

przeciwpowodziowej w gminie Skwierzyna będzie miało pozytywny wpływ nie tylko na

obszar rewitalizowany, ale również na teren całej Gminy.

Projekt 1.1

Doposażenie i remont jednostki OSP w Skwierzynie

Opis projektu

Projekt dotyczy zakupu wyposażenia jednostki OSP (samochody gaśnicze, specjalistyczny

sprzęt ratunkowy), a także modernizację samego budynku. Obiekt nie jest użytkowany

wyłącznie przez OSP, ale również przez organizacje pozarządowe. Stanowi miejsce

integracji i rozwoju lokalnych inicjatyw, które po przeprowadzeniu remontu będzie lepiej

wykorzystywane.

Lokalizacja projektu

ul. Drzymały 1

Harmonogram realizacji projektu

2015-2017

94

Wartość ogólna projektu (w zł)

500 000

Gmina będzie się starać o dofinansowanie projektu z programu Lubuskie 2020

Infrastruktura społeczno-edukacyjna

Realizacja projektów związanych z infrastrukturą społeczno-edukacyjną ma na celu zarówno

podniesienie jakości kształcenia w szkołach na ternie rewitalizaowanym (przede wszystkim

przez ich doposażenie), ale także poprawę warunków w jakich uczą się dzieci i młodzież. W

tym celu zaplanowano szereg remontów i termomodernizacji obiektów oświatowych oraz

Ośrodka Opieki Społecznej.

Projekt 2.1

Inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi i osobami zależnymi: remont pomieszczeń

przedszkoli gminnych przy ul. Mickiewicza i Waszkiewicza.

Opis projektu

Projekt dotyczy remontu dwóch przedszkoli: w Zespole Edukacyjnym przy ul. Mickiewicza

oraz obiektu przejętego od Wojska Polskiego przy ul. Waszkiewicza. Inwestycja polegać

będzie na remoncie budynków przedszkoli oraz ich termomodernizacji.


ul. Mickiewicza 26 , ul. Waszkiewicza 17


2017-2018


95

1 000 000


Projekt 2.2

Inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi i osobami zależnymi: remont obiektu OPS w

Skwierzynie

Opis projektu

Inwestycja przewiduje remont Ośrodka Pomocy Społecznej w Skwierzynie przy ul. Batorego

15. W ramach projektu zakłada się wyremontowanie pomieszczeń, elewacji, wymianę

pokrycia oraz zagospodarowania terenu wokół obiektu.


ul. Batorego 15


2018-2019


2 000 000


Projekt 2.3

Komplementarne i zintegrowane inwestycje w infrastrukturę służącą do szkoleń

zawodowych: Remont obiektów ZST oraz CKP, w tym doposażenie pracowni nauki zawodu

w CKP.

Opis projektu

Projekt dotyczy remontu dwóch obiektów: budynku Zespołu Szkół Technicznych przy ul.

96

Mostowej w Skwierzynie oraz budynku Centrum Kształcenia Praktycznego przy ul.

Mickiewicza w Skwierzynie. W ramach inwestycji przewiduje się remont elewacji obiektów

oraz doposażenie Centrum Kształcenia Praktycznego.


ul. Mickiewicza 3 oraz ul. Poznańska 13


2017-2019


5 000 000


Projekt 2.4

Termomodernizacja Zespołu Edukacyjnego w Skwierzynie

Opis projektu

Projekt dotyczy termomodernizacji budynków Zespołu Edukacyjnego w Skwierzynie, w

skład którego wchodzi przedszkole i szkoła podstawowa.


ul. Mickiewicza 26


2014-2015


97

5 300 000

Finansowanie projektu:

2014 r. – dofinansowanie z LRPO 1696249,54 zł, środki własne 424062,38 zł

2015 r. – dofinansowanie z LRPO 2332343,12 zł, środki własne 848124,77 zł

2016 r. - refundacja 5% z płatności końcowej 212031,19 zł

Inwestycje drogowe

W latach 2014-2020 planuje się przeprowadzić kilka inwestycji z zakresu budowy i remontu

dróg. Na szczególną uwagę zasługuje inwestycja dotycząca budowy dróg na terenie

Regionalnego Parku Przemysłowego w Skwierzynie, gdyż poprawi ona dostępność oraz

atrakcyjność tego terenu dla inwestorów. Pozostałe inwestycje wpłyną na jakość dojazdów

dla mieszkańców miasta, ponieważ część z zaplanowanych do remontu dróg jest w złym

stanie technicznym, a pozostałe to drogi gruntowe, na których przy większych opadach, ruch

samochodów jest utrudniony. Realizacja tych projektów będzie miała pozytywny wpływ nie

tylko na estetykę przestrzeni publicznej, rozwój gospodarczy, ale również na ochronę

środowiska, m,in, poprzez skrócenie czasu dojazu oraz ograniczenie hałasu

komunikacyjnego.

Projekt 3.1

Remont ulic: Roosevelta, Przemysłowej, Demokratycznej.

Opis projektu

Remont w/w ulic zakłada wymianę nawierzchni bitumicznych, a także remont i budowę

nowych chodników przy w/w ulicach. Remont ulicy Roosevelta zostanie wykonany na

odcinku od zjazdu do marketu LIDL do skrzyżowania z ulicą Demokratyczną. Remont ulic:

Demokratycznej i Przemysłowej zostanie wykonany na całym ich odcinku. W chwili obecnej

nawierzchnia w/w ulic jest w bardzo złym stanie technicznym.


98

Ulice: Roosevelta, Przemysłowa, Demokratyczna


2014


1 115 000

Wnioskowanie o dofinansowanie 50 % z NPPDL

Projekt 3.2

Rewitalizacja nawierzchni Rynku wraz z ulicą Niepodległości

Opis projektu

Projekt zakłada kompletną przebudowę placu wokół Ratusza w Skwierzynie. Nawierzchnia

ulicy wokół placu wykonana zostanie z kostki granitowej, zlikwidowana zostanie trylinka

betonowa. W ramach zadania zostanie również przełożona nawierzchnia ulicy

Niepodległości oraz pojawią się miejsca parkingowe.


ul. Rynek


2014-2015


1 000 000

Wnioskowanie o dofinansowanie z LRPO o 850 000 zł

Poniesione koszty w roku 2013 na dokumentację projektową 60 000 zł

99

Projekt 3.3

Remont ul. Powstańców Wlkp.

Opis projektu

Remont ulicy Powstańców Wlkp. obejmował będzie budowę kanalizacji deszczowej oraz

wymianę nawierzchni ulicy od łącznika z DK3 do skrzyżowania z ulicą Niepodległości. W

chwili obecnej brak kanalizacji deszczowej oraz nawierzchnia bitumiczna stwarzają bardzo

duże problemy z wodami opadowymi, cierpią na tym elewacje budynków znajdujących się

wzdłuż w/w ulicy. Również nawierzchnia ulicy jest bardzo mocno zdegradowana ze względu

na brak odprowadzenia wód opadowych.


ul. Powstańców Wielkopolskich


2015


950 000

Zadanie realizowane ze środków własnych, w przypadku pojawienia się takiej możliwości

gmina będzie starała się pozyskać dofinansowanie ze środków zewnętrznych.

Projekt 3.4

Budowa dróg na terenie osiedla Olszynki w Skwierzynie.

Opis projektu

Rozpoczęcie oraz zakończenie budowy dróg na terenie osiedla Olszynki. Na osiedlu

Olszynki prawie wszystkie drogi, poza ulicą Krajewską, posiadają nawierzchnie gruntową

bądź tłuczniową. Coroczne nakłady na zakup kruszywa i równanie dróg na osiedlu Olszynki

100

nie przynoszą długotrwałego efektu i co pół roku należy powtarzać powyższe zabiegi. Do

wykonania jest około 1200 mb dróg oraz kanalizacji deszczowej.


Osiedle Olszynki


2017-2018


2 100 000

Projekt realizowany będzie ze środków własnych.

Projekt 3.5

Budowa ulicy Marysieńki

Opis projektu

Zadanie polega na budowie ulicy Marysieńki na całej jej długości. Zakres robót obejmuje

wykonanie nawierzchni z kostki betonowej oraz kanalizacji deszczowej na odcinku około

160mb. Na chwilę obecną ulica posiada nawierzchnię gruntową.


ul. Marysieńki


2020


300 000

101

Na realizację zadania Gmina Skwierzyna mogłaby ubiegać się o dofinansowanie z NPPDL

na poziomie 50% (w przypadku jego kontynuacji).

Projekt 3.6

Budowa ulicy Grynickiego

Opis projektu

Zadanie polega na budowie ulicy Grynickiego na odcinku od drogi krajowej nr 3 do ulicy

Sobieskiego. Zakres robót obejmuje wykonanie nawierzchni z kostki betonowej na długości

100mb. Na chwilę obecną ulica posiada nawierzchnię gruntową.


ul. Grynickiego


2020


140 000

Na realizację zadania Gmina Skwierzyna mogłaby ubiegać się o dofinansowanie z NPPDL

na poziomie 50% (w przypadku jego kontynuacji).

Projekt 3.7

Budowa ulicy Bema

Opis projektu

Zadanie polega na budowie ulicy Bema na odcinku od skrzyżowania z ulicą Paderewskiego

do skrzyżowania z ulicą Grunwaldzką. Zakres robót obejmmuje wykonanie nawierzchni z

kostki betonowej oraz kanalizacji deszczowej na odcinku około 210mb. Na chwilę obecną

102

Ochrona środowiska oraz efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i

kulturowych

W ramach niniejszego projektu zintegrowanego zakłada się dwa główne działania: remont

Ratusza oraz Ośrodka Kultury. Poprzez przeprowadzenie prac zmniejszone zostaną koszty

utrzymania tych budynków, emisja dwutlenku węgla jak również poprawi się ich stan

wizualny. Są to jedne z ważniejszych miejsc dla mieszkańców. W Skwierzyńskim Ośrodku

Kultury prowadzone są działania na rzecz rozwoju kultury, a po przeprowadzonych pracach

taką funkcje będzie pełnić również Ratusz.

Projekt 4.1

Remont Ratusza

Opis projektu

Projekt dotyczy remontu wnętrza zabytkowego ratusza miejskiego w Skwierzynie

wybudowanego w 1840 r. W ramach inwestycji zakłada się dwa główne działania:

pierwszym jest wymiana instalacji, drugie działanie ma na celu wyeksponowanie

ulica posiada nawierzchnię gruntową.


ul. Bema


2020


350 000

Zadanie realizowane ze środków własnych.

103

historycznego charakteru Ratusza poprzez remont i udostępnienie piwnic oraz stworzenie w

nich Izby Pamięci Polsko – Niemieckiej.


ul. Rynek 1


2016-2017


1 500 000


Projekt 4.2

Remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury

Opis projektu

Projekt zakłada remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury, w ramach którego będzie

przeprowadzona modernizacja pomieszczeń pracowni artystycznych. Głównym celem

projektu jest utworzenie miejsca, które będzie służyć rozwojowi kultury na terenie

Skwierzyny. W ramach inwestycji planowany jest także zakup wyposażenia sali

widowiskowej, co umożliwi organizację wydarzeń kulturalnych dla mieszkańców

Skwierzyny. Aktualnie wykonywany jest remont biblioteki, która mieści się na terenie SOK.


ul. Teatralna 5


2015-2016

104


2 000 000

Wnioskowanie o 85 % dofinansowania z PO RYBY, wkład własny 15 %

Strefy inwestycyjne

Projekt zintegrowany w zakresie stref inwestycyjnych powstał w celu uatrakcyjnienia

Skwierzyny, a przede wszystkim obszaru rewitalizowanego, dla potencjalnych

przedsiębiorców. W ramach niego zakłada się dwa główne działania dotyczące terenów

znajdujących się w pobliżu S3 i DK 24 polegające na budowie dróg dojazdowych lub sieci

wodno-kanalizacyjnej.

Projekt 5.1

Budowa dróg dojazdowych na teren Regionalnego Parku Przemysłowego w Skwierzynie.

Opis projektu

Inwestycja została podzielona na dwa etapy w latach 2013 – 2016.

W roku 2013 zostaną zbudowane drogi dojazdowe na terenie Regionalnego Parku

Przemysłowego. Zadanie jest istotne, gdyż Inwestorzy już zakupili działki na terenie RPP,

Zadanie realizowane będzie ze środków własnych.

W roku 2014 – 2015 nastąpią kolejne etapy budowy dróg na terenie Regionalnego Parku

Przemysłowego. Na realizację zadania Gmina Skwierzyna ubiega się o dofinansowanie z

LRPO w ramach działania 1.2.

W latach 2016 - 2017 planowane jest dokończenie budowy dróg dojazdowych na teren

Regionalnego Parku Przemysłowego. Po zakończeniu budowy wszystkie działki na terenie

parku będą miały zapewniony dojazd, co pozwoli na ich szybszą sprzedaż potencjalnym

105

Inwestorom. Zadanie realizowane byłoby ze środków własnych.


Regionalny Park Przemysłowy, ul. Międzyrzecka


2013-2016


3 784 000 zł.

Częściowo zadanie będzie realizowane ze środków własnych – 270 000 zł w roku 2013,

kolejne etapy, czyli lata 2014-2015 gmina będzie się ubiegała o dofinansowanie z LRPO na

pokrycie kosztów inwestycji. (50% z Działania 1.2 LRPO). Kolejny etap uzbrajania terenów

gmina wykona ze środków własnych. Jeżeli pojawi się możliwość wnioskowania na

podobnych zasadach jak obecnie w LRPO, czyli 50 % dofinansowania gmina będzie

ubiegała się o nie ubiegała.

Projekt 5.2

Uzbrojenie terenów pod inwestycje i tworzenie/rozbudowa terenów inwestycyjnych,

inwestycje dotyczące infrastruktury komunalnej: uzbrojenie tzw. górnej strefy

Opis projektu

Projekt dotyczy wykonania sieci wodno-kanalizacyjnej dla terenu tzw. górnej strefy w

Skwierzynie (tereny inwestycyjne przy węźle drogowym Skwierzyna-Południe). Z uwagi na

dobrą lokalizację terenów inwestycyjnych tzw. górnej strefy, położonych tuż przy węźle

komunikacyjnym planowanej drogi S3 zakłada się wykorzystanie tego terenu do rozwoju

gospodarczego Skwierzyny. W tym celu najważniejszym elementem inwestycji jest

uzbrojenie terenu, głównie w sieć wodno – kanalizacyjną, aby uatrakcyjnić go dla

potencjalnych Inwestorów

106


Węzeł komunikacyjny Skwierzyna-Południe


2015-2017


1 000 000


107

6. WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU

Tabela 34 Wskaźniki produktu

Kod wskaźnika

Nazwa wskaźnika Wartość

wskaźnika bazowa

Wartość wskaźnika docelowa

Jednostka miary

P.61.1.1 Liczba zrewitalizowanych obszarów 0 2 sztuk

R.61.1.1 Liczba nowych przedsiębiorstw

zlokalizowanych na zrewitalizowanych

obszarach

0 2 sztuk

D.P.4.3.12 Liczba budynków poddanych

rewitalizacji 0 10 sztuk

D.P.4.3.9

Liczba wybudowanych

/wyremontowanych/zmodernizowanych/

przebudowanych placów, alejek,

ścieżek, tras, szlaków turystycznych na

terenie rewitalizowanym

0 1 sztuk

Tabela 35 Wskaźnik realizacji

Kod wskaźnika

Nazwa wskaźnika

Wartość

wskaźnika

bazowa

Wartość

wskaźnika

docelowa

Jednostka miary

D.R.4.3.1 Liczba osób objętych procesami

rewitalizacyjnymi 0 7163 osoba

D.R.4.3.5 Liczba osób korzystających ze

zrewitalizowanych obiektów 0 12601 osoba

D.R.1.2.6

Liczba przedsiębiorstw funkcjonujących

na obszarach inwestycyjnych,

powstałych w wyniku realizacji

projektów

0 2 sztuk

108

7. SCHIERARCHIWIZOWANE POTRZEBY I CELE REWITALIZACJI

(NADRZĘDNE I STRATEGICZNE)

Potrzeby i cele do osiągnięcia w strefie przestrzennej:

Modernizacja i zagospodarowanie przestrzeni publicznej;

Poprawa jakości dróg;

Zmniejszenie natężenia ruchu;

Modernizacja budynków użyteczności publicznej;

Potrzeby i cele do osiągnięcia w sferze gospodarczej:

Wzrost przedsiębiorczości;

Wykorzystanie potencjału turystycznego miasta;

Podniesienie jakości zaniedbanych dotąd miejsc.

Potrzeby i cele do osiągnięcia w sferze społecznej:

Ożywienie społeczno – gospodarcze;

Poprawa jakości życia mieszkańców;

Zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego;

Zmniejszenie przestępczości;

Zwiększenie poziomu kształcenia dzieci i młodzieży;

Ułatwienie działania organizacjom pozarządowym.

8. PLAN FINANSOWY REALIZACJI REWITALIZACJI NA LATA 2013-2020 (OBLIGATORYJNIE)

Inwestycje 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

1.1 Doposażenie i remont jednostki OSP w

Skwierzynie 500 000 zł

2.1 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad

dziećmi i osobami zależnymi: remont

pomieszczeń przedszkoli gminnych przy ul.

Mickiewicza i Waszkiewicza.

1 000 000 zł

2.2 Inwestycje w infrastrukturę opieki nad

dziećmi i osobami zależnymi: remont obiektu

OPS w Skwierzynie

2 000 000 zł

2.3 Komplementarne i zintegrowane inwestycje

w infrastrukturę służącą do szkoleń

zawodowych: Remont obiektów ZST oraz CKP,

w tym doposażenie pracowni nauki zawodu w

CKP

5 000 000 zł

2.4 Termomodernizacja Zespołu Edukacyjnego

w Skwierzynie 5 300 000 zł

3.1 Remont ulic: Roosevelta, Przemysłowej, 1 115 000 zł

110

Demokratycznej

3.2 Rewitalizacja nawierzchni Rynku wraz z

ulicą Niepodległości 1 000 000 zł

3.3. Remont ul. Powstańców Wlkp. 950 000 zł

3.4 Budowa dróg na terenie osiedla Olszynki w

Skwierzynie. 2 100 000 zł

3.5 Budowa ulicy Marysieńki 300 000 zł

3.6 Budowa ulicy Grynickiego 140 000 zł

3.7 Budowa ulicy Bema 350 000 zł

4.1 Remont ratusza 1 500 000 zł

4.2 Remont Skwierzyńskiego Ośrodka Kultury 2 000 000 zł

5.1 Budowa dróg dojazdowych na teren

Regionalnego Parku Przemysłowego w

Skwierzynie.

3 784 000 zł

5.2 Uzbrojenie terenów pod inwestycje i

tworzenie/rozbudowa terenów inwestycyjnych,

inwestycje dotyczące infrastruktury

komunalnej: uzbrojenie tzw. górnej strefy

1 000 000 zł

9. SYSTEM WDRAŻANIA

System wdrażania decyduje o skuteczności realizacji założeń Lokalnego Programu

Rewitalizacji. Pierwszym etapem wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie

przyjecie omawianego dokumentu uchwałą Rady Miejskiej w Skwierzynie. Również

ewentualne zmiany wprowadzane do dokumentu czy aktualizacje będą wymagały takiej

uchwały.

Odpowiedzialnym za wdrażanie Programu oraz jego realizację będzie Zespół ds.

Rewitalizacji Miasta Skwierzyna. Zespół ten będą tworzyć pracownicy Urzędu Miejskiego, a

także przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych. Do zadań Zespołu należeć

będą m.in.:

monitorowanie postępów realizacji działań zaplanowanych do realizacji w ramach

Lokalnego Programu Rewitalizacji,

ocena efektywności realizowanych projektów,

badanie nasilenia stanów kryzysowych na obszarze dysfunkcyjnym,

przyjmowanie propozycji nowych inwestycji rewitalizacyjnych oraz gromadzenie

innych informacji niezbędnych do ewentualnej aktualizacji Programu,

prowadzenie działań informacyjnych i publikacji informacji na temat realizacji

Lokalnego Programu Rewitalizacji,

zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz

przebiegu realizacji projektów w ramach Programu,

przygotowywanie raportów okresowych oraz raportu końcowego w roku 2020.

Koordynacją pracy Zespołu ds. Rewitalizacji zajmował się będzie Burmistrz Miasta

Skwierzyna. Będzie on wydawał decyzje oraz zarządzenia w ramach działań

rewitalizacyjnych na wyznaczonym obszarze, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dla

właściwej oceny Zespół może tworzyć grupy robocze, korzystać z opinii niezależnych

ekspertów lub usług innych instytucji.

Mając na uwadze wielopłaszczyznowy charakter Lokalnego Programu Rewitalizacji

przenikający różne sfery życia lokalnego, ważnym elementem jest zaangażowanie jak

największej liczby podmiotów uczestniczących w tym procesie oraz odpowiednia

komunikacja między nimi. W związku z tym, uczestnikami procesu rewitalizacji będą m.in.:

112

podmioty gospodarcze, mieszkańcy miasta, wspólnoty mieszkaniowe, organizacje

pozarządowe, podmioty świadczące usługi z zakresu edukacji dzieci, młodzieży i dorosłych.

Za wdrażanie poszczególnych zadań - inwestycji wpisanych do Lokalnego Programu

Rewitalizacji odpowiedzialne będą podmioty realizujące te inwestycje.

Jednostkami odpowiedzialnymi za realizację zadań inwestycyjnych Gminy

Skwierzyna będą Wydziały Urzędu Miejskiego Skwierzyny (Referat Finansowo-Budżetowy,

Referat Inwestycji i Ochrony Środowiska, Referat Organizacyjny i Spraw Społecznych,

Referat Rozwoju, Promocji i Współpracy Zagranicznej, Inspektor ds. Zamówień

Publicznych). Do ich obowiązków będzie należało zlecanie i nadzór nad wykonywaniem

dokumentacji projektowych, studiów wykonalności i wniosków aplikacyjnych, zapewnienie

nadzoru inwestorskiego, przygotowywanie i przeprowadzanie przetargów, zapewnianie

właściwej promocji oraz prowadzenie dokumentacji projektów w sposób umożliwiający

kontrolę.

113

10. SPOSOBY MONITOROWANIA REALIZACJI PROGRAMU, OCENY

I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

Aby zapewnić prawidłową realizację Programu przeprowadzony zostanie monitoring

postępów we wdrażaniu niniejszego projektu. Systematyczne monitorowanie Programu

polega na zbieraniu i analizowaniu danych ilościowych i jakościowych dotyczących jego

wdrażania. Prawidłowy przebieg procesu monitorowania pozwala m.in. na bieżąco śledzić

postęp finansowy programu, odpowiednio wcześnie reagować na występujące trudności

i nieprawidłowości oraz pozyskiwać dane niezbędne w procesie oceny, przyczyniając się

w konsekwencji do zapewnienia odpowiedniej jakości wdrażania.

Monitorowanie obejmuje dwie kategorie: monitoring rzeczowy, jak i finansowy.

Pierwsza kategoria informuje o postępach w realizacji Programu i poszczególnych projektów,

zapewnia realizację jego celów oraz umożliwia osiągnięcie odpowiednich wskaźników

produktu i rezultatu. Z kolei druga kategoria służy zbieraniu informacji o finansowych

aspektach rewitalizacji oraz prawidłowemu podziałowi środków i ich pełnemu

wykorzystaniu. Ponadto program będzie podlegał corocznemu monitorowaniu oraz ocenie

wdrażania za pomocą wskaźników produktu i rezultatu dla projektów realizowanych w

ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.

Wszystkie projekty realizowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji zostaną

objęte jednolitą procedurą w zakresie kontroli. Odpowiedzialnym za monitorowanie

projektów będzie Zespół ds. Rewitalizacji. Coroczne monitorowanie i ocena wdrażania

Programu będzie nadzorowana przez Burmistrza Miasta Skwierzyna i Radę Miasta. Istotne

znaczenie będzie miała ocena przebiegu realizacji zadań zawartych w Programie oraz

ewentualne interweniowanie w przypadku stwierdzenia opóźnienia lub nieuzasadnionej

rezygnacji z realizacji zadania. W związku z tym Burmistrz Miasta Skwierzyna oraz Rada

Miasta pełnią kluczowe funkcje w stymulowaniu realizacji Programu.

Dodatkowo każdy projekt zostanie wyposażony w „kartę oceny realizacji”, która

zawierać będzie m.in. zestawienie odpowiednich wskaźników ilościowych i jakościowych

właściwych danemu projektowi.

W celu pozyskania jak największej rzeszy zwolenników Programu stosuje się sposoby

komunikacji społecznej, które polegają na przekształcaniu i przekazywaniu informacji na

temat założeń Programu pomiędzy poszczególnymi jednostkami czy grupami w związku

114

z dynamicznym osiąganiem zamierzonych celów. Takie podejście ułatwi nawiązanie dialogu

pomiędzy partnerami procesu rewitalizacji, zapewni współpracę z instytucjami

zaangażowanymi w monitorowanie i realizowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji w

zakresie działań informacyjnych i promocyjnych, także przy wykorzystaniu nowoczesnych

technologii, poprzez wymianę informacji i wspólne przedsięwzięcia.

Sposobami komunikacji społecznej, które przyczynią się do pozyskania jak

największej liczby zwolenników Lokalnego Programu Rewitalizacji to:

Sposoby komunikacji bezpośredniej:

konferencje, seminaria, wykłady, warsztaty, prezentacje (propagujące informacje na

temat Programu oraz o możliwościach wykorzystania środków finansowych w ramach

LRPO na lata 2007-2013),

rozmowy telefoniczne,

kontakt e-mailowy.

Sposoby komunikacji pośredniej:

publikacje, broszury informacyjne, ulotki, reklamy, plakaty, materiały audio-wizualne,

wywiady w mediach, kontakty z dziennikarzami prasy, radia, telewizji,

informacja na stronie internetowej – tekst Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie

zamieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego

Skwierzyny.

Szczególne znaczenie będzie miała współpraca ze środkami masowego przekazu, aby

w ten sposób promować Program w celu pozyskania partnerów dla jego realizacji.

11. PODSUMOWANIE

Lokalny Program Rewitalizacji to dokument, który planuje działania naprawcze na

obszarze zdegradowanym. Celem tych działań jest wyprowadzenie obszaru ze stanu

kryzysowego. Powodzenie rewitalizacji uzależnione jest od zaangażowania wielu różnych

środowisk, potrzebna jest współpraca samorządu, mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji

pozarządowych. W niniejszym dokumencie zaplanowane zostały inwestycje, które realizować

będzie Gmina Skwierzyna. Mamy nadzieję, że promocja dokumentu i informacje na temat

postępu działań rewitalizacyjnych, a przede wszystkim widoczne efekty tych działań zachęcą

innych partnerów do włączenia się w proces rewitalizacji.

115

12. SPIS TABEL

Tabela 1 Struktura gruntów w gminie Skwierzyna w 2012 r. ...................................................8

Tabela 2 Wodociągi i kanalizacja w gminie Skwierzyna w latach 2008-2011. ........................26

Tabela 3 Struktura własności gruntów gminy Skwierzyna na koniec 2012 r., ........................31

według najważniejszych grup podmiotów ewidencyjnych .....................................................31

Tabela 4 Zasoby mieszkaniowe latach 2007-2010 w gminie Skwierzyna ..............................32

Tabela 5 Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne ...................................32

Tabela 6 Obiekty noclegowe w gminie Skwierzyna ...............................................................34

Tabela 7 Obiekty noclegowe w mieście Skwierzyna ..............................................................35

Tabela 8 Podmioty gospodarcze wg form własności w latach 2009 – 2012 ...........................37

Tabela 9 Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Skwierzyna ...........38

w latach 2009-2011 ..............................................................................................................38

Tabela 10 Podmioty gospodarki narodowej wg klas wielkości ...............................................39

Tabela 11 Liczba pracujących w gminie w latach 2009-2012 .................................................40

Tabela 12 Pracujący w 2011 r. wg sektorów i branż ..............................................................40

Tabela 13 Ludność wg faktycznego miejsca zamieszkania w gminie Skwierzyna w latach

2009-2012 ............................................................................................................................45

Tabela 14 Liczba ludności wg ekonomicznych grup wieku w latach 2009-2012 .....................45

Tabela 15 Przyrost naturalny w gminie Skwierzyna w latach 2009-2012 ..............................46

Tabela 16 Migracje na pobyt stały w latach 2009-2012 ........................................................46

Tabela 17 Ludność gminy Skwierzyna według płci i poziomu wykształcenia, wg NSP 2002 ....47

Tabela 18 Szkolnictwo w gminie Skwierzyna w latach 2009-2012 .........................................48

Tabela 19 Liczba gospodarstw domowych i rodzin z dziećmi w gminie Skwierzyna w 2002 r.

49

Tabela 20 Stan gospodarstw domowych w gminie Skwierzyna w 2002 r. .............................49

Tabela 21 Główne źródła utrzymania gospodarstw domowych w Skwierzynie w 2002 r........50

Tabela 22 Powody, liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną w latach 2009-2012 .....52

Tabela 23 Wydatki Gminy Skwierzyna na zadania z zakresu pomocy społecznej ................53

w latach 2009-2012 ..............................................................................................................53

Tabela 24 Placówki stacjonarnej pomocy społeczne w Skwierzynie .......................................53

Tabela 25 Bezrobotni zarejestrowani wg płci (stan na 31. XII) ..............................................54

116

Tabela 26 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 54

w latach 2008-2011 ..............................................................................................................54

Tabela 27 Bezrobotni powiatu międzyrzeckiego wg gmin – XII 2012 ....................................55

Tabela 28 Placówki oświatowe w gminie Skwierzyna ............................................................56

Tabela 29 Liczba uczniów przypadająca na jeden komputer z dostępem do Internetu ...........57

przeznaczony do użytku uczniów ..........................................................................................57

Tabela 30 Placówki biblioteczne w latach 2009 – 2011 ........................................................58

Tabela 31 Organizacje pozarządowe na terenie gminy Skwierzyna ......................................61

Tabela 32 Zadania publiczne w 2013 r. realizowane przy udziale organizacji pozarządowych

oraz wysokość środków przeznaczonych na realizację Programu ..........................................62

Tabela 33 Planowane działania na obszarze rewitalizowanym.............................................92

Tabela 34 Wskaźniki produktu ............................................................................................ 107

Tabela 35 Wskaźnik realizacji ............................................................................................. 107

13. SPIS WYKRESÓW

Wykres 1 Klasyfikacja gruntów ornych gminy wg klas bonitacyjnych ....................................10

Wykres 2 Dochody budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009-2012.................................41

Wykres 3 Wydatki budżetowe gminy Skwierzyna w latach 2009-2012 ..................................42

Wykres 4 Wydatki ogółem a wydatki majątkowe inwestycyjne gminy Skwierzyna ................43

Wykres 5 Sytuacja finansowa Gminy Skwierzyna w latach 2009-2012 .................................43

Wykres 5 Struktura wykształcenia ludności , wg NSP 2002 ....................................................47

Wykres 6 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (w PLN) wg powiatów w 2011 r. .....51

Wykres 7 Liczba budynków przed 1989 rokiem ....................................................................67

Wykres 8 Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych ............................................68

Wykres 9 Liczba przestępstw i wykroczeń ............................................................................69

Wykres 10 Liczba czynów karalnych popełnionych przez nieletnich .......................................70

Wykres 11 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej. ................................................71

Rt:t:;l~vx~ - Gmina Skwierzyna · tendencji demograficznych oraz przedsiębiorczości, ... 1.1.1...

Documents

Transcript of Rt:t:;l~vx~ - Gmina Skwierzyna · tendencji demograficznych oraz przedsiębiorczości, ... 1.1.1...