Swiat owy Dzien Roznorodnosci Kult urowej

Opracowanie:

Anna Zakrzewska

Anna Kokot-Rutkowska

Dolno?l?ska Biblioteka Pedagogiczna we Wroc?awiu

21 maj a

1

Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej Zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 2004-2015

Tematyczne zestawienie bibliograficzne opracowano w oparciu o źródła wiedzy i informacji dostępne w zasobach zgromadzonych w Dolnośląskiej Bibliotece Pedagogicznej we Wrocławiu. Zestawienie zawiera opisy bibliograficzne artykułów z czasopism, książek i filmów.

1. Edukacja międzykulturowa, komunikacja wielokulturowa Artykuły z wydawnictw ciągłych

1. Badania międzykulturowe w teorii i praktyce - studium porównawcze predyspozycji i zachowań twórczych dzieci żyjących w środowiskach zróżnicowanych kulturowo / Ewa Ogrodzka-Mazur. - Summ. Streszcz. - Bibliogr. // Ruch Pedagogiczny. - 2014, [nr] 3, s. 51-60

Charakterystyka predyspozycji i zachowań twórczych uczniów z niższych klas szkoły podstawowej żyjących na pograniczu polsko-czeskim. Analiza badań przeprowadzonych w latach 2004-2005 oraz 2013-2014, z wykorzystaniem strategii porównań podłużnych, opartej na kryterium czasu.

2. Czym skorupka za młodu nasiąknie..., czyli kilka uwag o kształceniu interkulturowym

najmłodszych / Joanna Kic-Drgas. - Bibliogr. // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2015, nr 1, s. 36-42

Rozwijanie wrażliwości i otwartości na inne kultury w kształceniu językowym dzieci w wieku przedszkolnym. Próba definicji kompetencji interkulturowej w kontekście dzieci przedszkolnych. Propozycja ćwiczeń o różnym stopniu zaawansowania, które mogą być w dowolny sposób modyfikowane w procesie kształcenia językowego przez nauczyciela.

3. Dialog międzykulturowy / Magdalena Kapela. - Bibliogr. // Wychowanie na Co Dzień. - 2013,

nr 6, s. 22-25 Znaczenie edukacji międzykulturowej w społeczeństwie.

4. Dobre praktyki w szkołach wielokulturowych / Urszula Jędrzejczyk // Problemy Opiekuńczo-

Wychowawcze. - 2012, nr 4, s. 34-37 Integracja uczniów obcojęzycznych w polskiej szkole.

5. Edukacja etyczna najmłodszych w warunkach wielokulturowości / Lidia Salata-Zasacka //

Nauczanie Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 3 (2011/2012), s. 22-32 Budowanie tożsamości regionalnej, narodowej oraz międzykulturowej - wyzwanie edukacji etycznej wśród uczniów młodszych klas szkoły podstawowej.

6. Edukacja interkulturowa w przedszkolu i szkole / Dominika Przybyszewska // Problemy

Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2014, nr 14, s. 28-34 Wyzwania przed jakimi stoi nauczyciel i szkoła w przypadku organizacji kształcenia dla uczniów pochodzących z mniejszości narodowych i etnicznych.

7. Edukacja początkowa wobec kulturowości i międzykulturowości / Joanna Karczewska,

Katarzyna Kundera. - Summ. - Bibliogr. // Nauczanie Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 38 (60), nr 3 (2014/2015), s. 19-29

Rola wielokulturowości / międzykulturowości na etapie wczesnoszkolnym. Pojęcia: wielokulturowość, międzykulturowość, tożsamość kulturowa oraz tolerancja i ich miejsce w treściach i działaniach edukacyjnych.

8. Idee edukacji w warunkach wielokulturowości / Joanna Stepaniuk. - Summ. - Bibliogr. // Kwartalnik Pedagogiczny. - R. 58, nr 4 (2013), s. [81]-99

Cele edukacji wielokulturowej i międzykulturowej. Podstawy prawne edukacji międzykulturowej. Międzykulturowość w polskich programach edukacyjnych. Kierunki polityki edukacyjnej w społeczeństwach wielokulturowych.

2

9. Jak przekonać szkoły do Karty Różnorodności / Dariusz Stankiewicz. - (Inne perspektywy edukacyjne). - Bibliogr. // Edukacja i Dialog. - 2013, nr 9/10, s. 70-73

Karta Różnorodności to międzynarodowa inicjatywa wspierana przez Komisję Europejską, realizowana w niektórych krajach Unii Europejskiej. Karta jest pisemnym zobowiązaniem organizacji do wdrożenia skutecznych rozwiązań na rzecz rozwoju polityki równego traktowania i zarządzania różnorodnością w miejscu pracy oraz ich upowszechniania wśród partnerów biznesowych i społecznych. Kartę Różnorodności podpisało w Polsce do tej pory kilkadziesiąt organizacji. Konsekwencje wprowadzenia Karty Różnorodności do szkół.

10. Kompetencja wielokulturowa - różnorodność podejść do definicji tego pojęcia we

współczesnej myśli pedagogicznej / Irina Iwaniuk. - Bibliogr. // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2014, nr 4, s. 91-94

Analiza różnych sposobów definiowania we współczesnej metodyce pojęcia kompetencji wielokulturowej i powiązanych z nią zagadnień. Problematyka braku jednolitej terminologii dotyczącej zagadnienia wielokulturowości. Zwrócenie uwagi na zagadnienie kompetencji wielokulturowej nauczyciela.

11. Komunikacja językowa i międzykulturowa uczniów w projektach eTwinning / Elżbieta Gajek. -

Bibliogr. // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2012, nr 3, s. 37-41 Rozwijanie kompetencji językowej i interkulturowej za pośrednictwem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Projekty eTwinning. Przykłady zadań z wybranych projektów eTwinning.

12. Kształtowanie kompetencji międzykulturowych / Beata Humięcka. - Bibliogr. // Dyrektor

Szkoły. - 2014, nr 12, s. 69-71 Zintegrowany model edukacji wielokulturowej.

13. Kulturologiczna koncepcja oświatologii w kontekście rozwoju społeczeństwa wielokulturowego

/ Swietłana O. Sysojewa. - Summ. Streszcz. - Bibliogr. // Ruch Pedagogiczny. - 2012, [nr] 1, s. 65-[75]

Analiza pojęć edukacja wielokulturowa, wychowanie wielokulturowe oraz edukacja międzykulturowa w nauce ukraińskiej i opracowaniach polskich naukowców. Podstawowe etapy rozwoju kulturologii. Wprowadzenie pojęcia kulturologia oświaty.

14. Międzykulturowość jako problem edukacyjny / Ewa Kula // Nauczanie Początkowe :

kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 3 (2011/2012), s. 7-12 Uwagi na temat przygotowania nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej do pracy w środowisku kulturowo zróżnicowanym - jako wyzwanie współczesności.

15. Międzykulturowość - nowy obszar edukacji / Magdalena Miernik, Joanna Bogus // Nauczanie

Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 3 (2011/2012), s. 71-82 Przykłady realizacji zajęć nowego obszaru edukacji - międzykulturowości (edukacja wczesnoszkolna).

16. Nauczyciel przedszkola w społeczeństwie wielokulturowym / Anna Klim-Klimaszewska, Ewa

Jagiełło. - (Nauczyciel we współczesnej kulturze / red. Beata Pituła). - Summ. - Bibliogr. // Chowanna. - T. 2 (2013), s. [193]-202

Kompetencje kulturowe nauczycieli przedszkoli. Elementy wpływające na powstawanie kompetencji kulturowych. Powinności nauczycieli dotyczące zwiększania świadomości znaczenia różnorodności kulturowej i wspierania środowiska kulturowego dziecka w przedszkolu. Aspekty kształcenia nauczycieli w zakresie edukacji kulturowej.

17. Nauczyciele i edukacja międzykulturowa / Małgorzata Kitlińska-Król. - (Nauczyciel we

współczesnej kulturze / red. Beata Pituła). - Summ. - Bibliogr. // Chowanna. - T. 2 (2013), s. [275]-288

Omówienie wyników badań dotyczących określenia pojęcia "edukacja międzykulturowa", przejawów wielokulturowości w polskim społeczeństwie, gotowości badanych nauczycieli do promowania treści edukacji międzykulturowej oraz źródeł wiedzy na temat międzykulturowości.

3

18. O edukacji interkulturowej w nauce języków obcych / Mateusz Wit Jeżowski. - Bibliogr. //

Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2014, nr 3, s. 10-12 O skutecznym posługiwaniu się językiem obcym w kontaktach z jego rodzimymi użytkownikami, przedstawicielami innych kultur i znajomości niuansów językowych wynikających z odmienności kulturowej. Korzyści jakie wnosi edukacja kulturowa w nauczaniu języków obcych.

19. O edukacji językowo-komunikacyjnej zorientowanej kulturowo : w stronę ujęcia holistycznego /

Bogusław Skowronek. - Summ. - Bibliogr. // Język a Edukacja. - T. 1 (2012), s. [17]-27 Postulat zintegrowanego spojrzenia z kulturę, język i edukację, dzięki któremu językoznawstwo i edukacja ukierunkowane na kategorie tekstu i dyskursu, stanowią podstawę do wykształcenia krytycznego odbiorcy, świadomie poruszającego się w obrębie różnorodnej przestrzeni rozmaitych komunikatów.

20. Od tropów międzykulturowości do edukacji międzykulturowej w ujęciu polsko-wietnamskim /

Renata A. Nguyen // Kwartalnik Edukacyjny. - 2011, nr 4, s. 16-29 Potrzeba edukacji międzykulturowej w procesie dydaktyczno-wychowawczym.

21. Pierwsze kroki ku różnorodności w szkole / Magdalena Goetz. - Bibliogr. // Dyrektor Szkoły. -

2014, nr 12, s. 77-80 Wychowanie i nauczanie wielokulturowe. Integracja społeczna w szkole.

22. Pogranicze jako przestrzeń aksjologicznego (nie)współistnienia - ku wykluczaniu kulturowemu

/ Ewa Ogrodzka-Mazur. - Summ. Streszcz. - Bibliogr. // Ruch Pedagogiczny. - 2012, [nr] 4, s. 33-41

Rozważania dotyczące zagadnienia wykluczenia kulturowego, którego doświadczają dzieci narodowości polskiej uczące się w szkołach większościowych w Austrii, Czechach, Francji i Niemczech. Prezentacja fragmentu szerszych badań prowadzonych w innych krajach europejskich. Pedagogiczna analiza problematyki.

23. Problemy edukacyjne i wychowawcze w szkołach wielokulturowych / Urszula Jędrzejczyk //

Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2013, nr 7 s. 21-26 Bariery w pracy z uczniem cudzoziemskim w polskich szkołach.

24. Projekty edukacyjne jako sposób realizacji edukacji wielokulturowej dzieci w wieku

przedszkolnym i wczesnoszkolnym / Agnieszka Szplit. - Summ. - Bibliogr. // Problemy Wczesnej Edukacji. - 2012, nr 3, s. [36]-48

Kształtowanie świadomości wielokulturowej dziecka w projektach edukacyjnych.

25. Reformowanie oświaty a wychowanie międzykulturowe w niższych klasach szkoły podstawowej / Ewa Ogrodzka-Mazur. - Summ. Streszcz. - Bibliogr. // Ruch Pedagogiczny. - 2013, [nr] 2, s. 103-[112]

Podstawowe doświadczenia, problemy i perspektywy kształcenia integralnego w niższych klasach szkoły podstawowej. Kontekst krytycznej oceny reform oświatowych prowadzonych w Polsce od 1999 roku. Charakterystyka wybranych autorskich programów wychowania międzykulturowego, realizowanych od końca lat 90. XX wieku w edukacji wczesnoszkolnej.

26. Rodzice różnorodni kulturowo i językowo / Katarzyna Leśniewska. - Bibliogr. // Dyrektor

Szkoły. - 2016, nr 4, s. 24-28 Wielokulturowość w szkole. Wskazówki dla dyrektora.

27. Różnorodność kulturowa jako wyzwanie dla polskiej szkoły / Monika Miczka-Pajestka // Nowa

Szkoła. - 2015, nr 9, s. 21-31 Uczestnicy przestrzeni szkolnej a współczesne relacje międzykulturowe. Sfera komunikacji i komunikowania jako możliwość wzajemnej wymiany znaczeń dotyczących przyjmowania wartości i uznanego sposobu wartościowania. Wyjaśnienie pojęcia "kultura szkoły". Przykłady funkcjonowania osoby z kręgu odmiennej kultury w przestrzeni polskiej szkoły.

4

Elementy różnych kultur w szkole a sposoby budowania więzi przez uczestników przestrzeni szkolnej w oparciu o schematy wyniesione z domu.

28. Sposoby rozwijania kompetencji interkulturowej na lekcji języka obcego / Krystyna Mihułka. -

Bibliogr. // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2012, nr 2, s. 106-117 Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach komunikacyjnych wywołanych różnicami kulturowymi. Przedstawienie sytuacji dnia codziennego podczas lekcji języka obcego. Przykłady zadań i technik sprzyjających rozwijaniu kompetencji interkulturowej wraz z praktycznymi wskazówkami ich zastosowania.

29. Strategie i działania szerzące tolerancję wobec cudzoziemców : edukacja wielokulturowa /

Ewa Sowa-Behtane. - (Tolerancja w odwrocie?) // Edukacja i Dialog. - 2014, nr 3/4, s. 13-16 Przeciwdziałanie rasizmowi i dyskryminacji cudzoziemców w Polsce.

30. Świat bez granic : edukacja wielokulturowa / Jadwiga Pytlarczyk. - Bibliogr. // Przedszkole :

miesięcznik dyrektora. - 2015, nr 11, s. 15-[18] Edukacja wielokulturowa w podstawie programowej. Praktyka przedszkolna a edukacja wielokulturowa. Przykładowe metody i formy edukacji wielokulturowej. Zasady postępowania.

31. Świat w dziecięcych objęciach - międzykulturowość oswojona / Barbara Biskup // Nauczanie

Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 3 (2011/2012), s. 41-51 Metody realizacji "międzykulturowości" w klasie szkolnej na poziomie edukacji wczesnoszkolnej.

32. Uczenie się międzykulturowe - ku tożsamości wielowymiarowej i integracji społecznej / Alina

Szczurek-Boruta. - Summ. Streszcz. - Bibliogr. // Ruch Pedagogiczny. - 2012, [nr] 4, s. 25-31 Zwrócenie uwagi na przydatność koncepcji uczenia się międzykulturowego, ujmowanej z perspektywy społecznego konstruktywizmu dla edukacji międzykulturowej.

33. Wielojęzyczność w szkole / Małgorzata Jaskuła. - Bibliogr. // Języki Obce w Szkole

(czasopismo elektroniczne). - 2015, nr 2, s. 42-46 Rozwój kompetencji różnojęzycznych i międzykulturowych poprzez wykorzystanie "Systemu opisu pluralistycznych podejść do języków i kultur" (FREPA) i jego zasobów w nauczaniu języków obcych w polskiej szkole. Projekt jest uzupełnieniem "Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego" (ESOKJ), a jego celem jest rozwój edukacji wielojęzycznej i wielokulturowej. Pozwala ustalić, jaką wiedzę i jakie zdolności należy kształtować, aby łatwiej i szybciej przyswajać języki obce.

34. Wielokulturowość w integracji nauczania i wychowania / Aneta Smolińska. - Bibliogr. //

Nauczanie Początkowe : kształcenie zintegrowane. - R. 35 (57), nr 3 (2011/2012), s. 13-21 Sposoby realizacji aspektu "wielokulturowości" na zajęciach z języka angielskiego w przedszkoli i klasach I-III szkoły podstawowej.

35. Wielokulturowy kalendarz biblioteki : włącz różnorodność przez cały rok! - scenariusz / Maja

Branka // Książka i Czytelnik. - 2015, nr 3, s. 11-13 Propozycja działań dla bibliotek pracujących z lokalnymi społecznościami.

36. Włączenie rodziców w edukację różnojęzyczną i międzykulturową / Anna Susek // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2014, nr 1, s. 19-23

FREPA (System opisu pluralistycznych podejść do języków i kultur). Projekt mediacyjny ECML pn. "Włączanie rodziców w edukację różnojęzyczną i międzykulturową - FREPA dla rodziców". Priorytetem projektu jest informowanie rodziców o korzyściach społecznych płynących z uwrażliwienia na odmienność wynikającą z wielojęzyczności i wielokulturowości. Przykłady dobrych praktyk w Europie.

37. Wpływ kultury własnej na postrzeganie innych obszarów kulturowych / Joanna Zator-Peljan. -

Bibliogr. // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2014, nr 1, s. 32-38 Analiza pojęć kultury i komunikacji interkulturowej. Wpływ własnej kultury na sposób postrzegania innych kultur. Współzależność pomiędzy własną i obcą kulturą.

5

38. Wybrane aspekty kształtowania kompetencji kulturowej w nauczaniu języków obcych / Artur Świątek. - Bibliogr. // Języki Obce w Szkole (czasopismo elektroniczne). - 2013, nr 1, s. 70-75

Tekst ma na celu wyjaśnienie, że nauczanie języka obcego to nie tyko przekazywanie struktur syntaktycznych lub uczenie się słownictwa i wyrażeń, ale także nauczanie elementów kulturowych, które współgrają z językiem.

39. Wyzwania szkoły wielokulturowej / Urszula Jędrzejczyk // Kwartalnik Edukacyjny. - 2011, nr 4,

s. 111-116 Uczeń obcojęzyczny w polskiej szkole.

40. Zarządzanie różnorodnością kulturową / Barbara Mazur. - Summ. - Bibliogr. // Współczesne

Zarządzanie. - 2012, nr 3, s. 144-153 Prezentacja metody badania zróżnicowania kulturowego wewnętrznego i zewnętrznego otoczenia organizacji oraz wskazanie możliwości wykorzystania tej wiedzy do sprawniejszego działania organizacji poprzez wprowadzenie zarządzania różnorodnością kulturową.

41. Zróżnicowanie kulturowe jako impuls rozwoju pedagogiki społecznej / Marek Jędrzejewski. -

Bibliogr. // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2015, nr 4, s. 3-10 Różnice kulturowe w edukacji. Alternatywność w pedagogice. Poznawczy aspekt subkultur.

Wydawnictwa zwarte

1. Diagnostyka i metodyka psychopedagogiczna w warunkach wielokulturowości / red. nauk. Tomasz Bajkowski, Krzysztof Sawicki, Urszula Namiotko. - Warszawa : Wydawnictwo

Akademickie "Żak", cop. 2014. - 244 s. : il. ; 24 cm.

Prezentowana zbiorowa monografia szczególnie trafnie wpisuje się we współczesny świat z nieodłącznym obrazem wielokulturowości i metaforą życia człowieka ukazanego jako wędrówka. Jak przyznali redaktorzy naukowi: Prezentowana publikacja ma na celu przybliżenie czytelnikom aktualnych wyzwań i problemów charakterystycznych dla społeczeństw wielokulturowych. Dodatkowym zamierzeniem jest przedstawienie propozycji modelowych rozwiązań w pracy edukacyjnej, opiekuńczo-wychowawczej i resocjalizacyjnej. Problematyka pracy dotyczy procesu diagnozowania w warunkach między- i wielokulturowości, instytucji szkoły w społeczeństwie wielokulturowym, pracy z jednostkami niedostosowanymi społecznie w warunkach wielokulturowości, a także jest prezentacją warsztatów

kierowanych do różnych grup odbiorców kształtujących postawę otwartą wobec wielokulturowości. Książka jest przeznaczona dla pedagogów, socjologów, edukatorów, metodyków oraz badaczy kultury pracujących w obszarach wielokulturowości.

Źródło adnotacji

2. Doświadczenia społeczne w przygotowaniu przyszłych nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości / Alina Szczurek-Boruta. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013. - 350 s. : il. ; 23 cm.

W serii Edukacja Międzykulturowa ukazuje się książka, w której przedstawiona została złożoność uwarunkowań przygotowania nauczycieli do pracy w środowiskach zróżnicowanych kulturowo, w wielokulturowym świecie. W opisie skomplikowania tych uwarunkowań wykorzystana jest obszerna literatura z wielu dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych. Autorskie ujęcie wyraźnie eksponuje powiązania zagadnień edukacji międzykulturowej z wiedzą zgromadzoną na gruncie pedagogiki, psychologii, socjologii, antropologii i innych nauk. Prezentowane poglądy licznych badaczy oraz własne rozważania i skojarzenia Autorki mogą być inspiracją do podejmowania studiów i badań przez Czytelników. To niewątpliwie

6

zaleta tej warstwy książki, którą określa się zazwyczaj jako tło teoretyczne zagadnień stanowiących główny przedmiot refleksji. Na tym tle zarysowana jest konstrukcja teoretyczna umożliwiająca porządkowanie i w pewnym zakresie także uproszczenie wspomnianej złożoności rozważanych spraw. Konstrukcja ta ma pomóc w nadaniu ładu refleksji, ale również - co ważne - miała służyć ukierunkowaniu badań i interpretacji ich wyników. Książka bowiem w dużej części oparta została na wynikach badań przeprowadzonych przez Autorkę - przy współudziale innych osób.

Z Przedmowy

Źródło adnotacji

3. Edukacja europejska : od wielokulturowości ku międzykulturowości : koncepcje edukacji wielokulturowej i międzykulturowej w kontekście europejskim ze szczególnym uwzględnieniem środowiska frankofońskiego / Przemysław Paweł Grzybowski. - Wyd. 3, uzup. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2009. - 475 s. ; 24 cm.

Książka ukazuje problemy edukacji europejskiej w perspektywie zróżnicowania kulturowego. Wykorzystane w niej źródła pochodzą przede wszystkim z obszaru francuskojęzycznego. Jej przedmiotem są koncepcje edukacji europejskiej, głównie te, które mają na celu wspieranie integracji społeczno-kulturowej, zawierają treści dotyczące tożsamości, obywatelskości i wspólnotowości europejskiej oraz zakładają formalną i nieformalną współpracę międzynarodową w dziedzinie edukacji. Autor podejmuje m.in. kwestie komunikacji, dyskryminacji i integracji kultur, wyróżnianych na podstawie narodowości, rasy, płci, religii, orientacji seksualnej, sytuacji socjalnej. Najistotniejsze kategorie pojęciowe to: Inni i Obcy, wielokulturowość, międzykulturowość,

pogranicze oraz edukacja wielokulturowa, międzykulturowa, regionalna i obywatelska. Źródło adnotacji, spis treści

4. Edukacja międzykulturowa - konteksty : od tożsamości po język międzynarodowy / Przemysław Paweł Grzybowski. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011. - 246 s. ; 24 cm.

Opracowanie adresowane do uczestników zajęć poświęconych zróżnicowaniu kulturowemu w różnych okolicznościach. Może służyć jako praktyczna pomoc naukowa oraz źródło inspiracji dla studentów, nauczycieli i badaczy. Zawiera wybór kilkunastu artykułów wcześniej opublikowanych w opracowaniach pokonferencyjnych. Oprócz teoretycznych i metodologicznych podstaw pedagogiki międzykulturowej w perspektywie historycznej ukazują one zróżnicowanie kulturowe w kontekstach od najbardziej popularnych – tożsamości i migracji – po rzadziej opisywane, m.in. kontaktów biznesowych, problemów osób ubogich, wykluczanych, chorych i umierających traktowanych jako Obcy. Opowiadają też o próbach poszukiwania wspólnego języka (np. esperanto) i możliwości wykorzystania Internetu w edukacji międzykulturowej. Dociekliwy

Czytelnik znajdzie tu liczne odesłania do źródeł zagranicznych i stron internetowych, pozwalające poszerzyć wiedzę na opisywane tematy.

Źródło adnotacji, spis treści

5. Edukacja międzykulturowa : kreowanie tożsamości dziecka / Jerzy Nikitorowicz. - Wyd. 2 w

jęz. pol. - Gdańsk : Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne, 2007. - 248 s. ; 24 cm.

7

Kompendium wiedzy o globalnych aspektach wielokulturowości, idei pogranicza kulturowego, tożsamości i jej kształtowaniu oraz warunkach tworzenia się postaw w obrębie kultur etnicznych. Próba określenia wyzwań, zadań i możliwości edukacji międzykulturowej. Zwrócenie m.in. uwagi na język dziecka jako podstawowy element jego kanonu kulturowego, na koncepcję postrzegania Innego i interakcji z Innym oraz na problem pokoleniowego generowania dziedzictwa kulturowego w procesie konstruowania tożsamości

nowego pokolenia.

Źródło adnotacji: katalog DBP

6. Edukacja regionalna i międzykulturowa / Jerzy Nikitorowicz. - Warszawa : Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, cop. 2009. - 529 s. ; 24 cm.

Autor omawia wielość znaczeń pojęcia kultura (osobista, narodowa, cywilizacyjna, etniczna). Zwraca uwagę na występującą w Polsce kulturę etniczną i narodową oraz związaną z nimi edukację m.in. etnocentryczną, akulturacyjną, asymilacyjną, regionalną, europejską, globalną, wielokulturową, międzykulturową, obywatelską). W ostatniej części książki przedstawia zagadnienia dotyczące tożsamości m.in. definicje oraz modele badania tożsamości (zdrowia, interakcyjny, światopoglądowy, egologiczny) a także jej podstawowe zakresy (tożsamość społeczna, tożsamość indywidualna, tożsamość kulturowa). Podręcznik dla studentów kierunków humanistycznych, szczególnie nauk społecznych, nauczycieli, osób zajmujących się zawodowo polityką edukacyjną, a także tworzeniem społeczeństwa

obywatelskiego i działalnością na rzecz dialogu międzykulturowego.

Źródło adnotacji: katalog DBP

7. Edukacja w kontekście różnicy i różnorodności kulturowej : z inspiracji naukowych obszaru niemieckojęzycznego / Elżbieta Chromiec. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006. - 108 s. ; 24 cm.

Prezentowana książka jest zbiorem tekstów Autorki z lat 2001-2006, których inspiracją była lektura współczesnych niemieckojęzycznych humanistów, choć punkt odniesienia stanowią także własne badania i polskie realia. Zawarte w pracy teksty dotyczą zagadnień metodologicznych i metodycznych w obszarze edukacji formalnej oraz praktycznych rozwiązań w zakresie zarówno edukacji formalnej, jak i nieformalnej. Główną oś tematyczną współtworzą zagadnienia wielo-, między- i transkulturowości, które coraz dobitniej określają parametry funkcjonowania grup i jednostek we współczesnym świecie. Książką mogą być zainteresowani badacze, dydaktycy oraz studenci takich dyscyplin, jak: pedagogika, edukacja międzykulturowa, socjologia i psychologia relacji międzykulturowych, filologia

germańska, kulturoznawstwo i antropologia oraz filozofia.

Źródło adnotacji, spis treści

8. Edukacja wielokulturowa : działania podejmowane w Polsce / Izabela Czerniejewska. - Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013. - 344 s. ; 23 cm.

8

Książka Edukacja wielokulturowa. Działania podejmowane w Polsce ma charakter podręcznikowy. Zawiera podstawowe informacje dotyczące grup odmiennych kulturowo: mniejszości narodowych i etnicznych, uchodźców, repatriantów oraz imigrantów, działań edukacyjnych skierowanych do tych środowisk oraz programów uwrażliwiających kulturowo adresowanych do społeczeństwa polskiego o wymienionych grupach. Autorka zawarła swoje spostrzeżenia dotyczące dobrych metod pracy w środowisku odmiennym kulturowo na podstawie prowadzonych badań, literatury przedmiotu, dostępnych opracowań materiałów edukacyjnych a także własnego zaangażowania w projekty edukacyjne. Publikacja adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców – antropologów, socjologów, pedagogów, edukatorów i działaczy kultury oraz osób

stykających się z reprezentantami odmiennych kultur. Autorka w swej monografii przedstawia panoramę działań edukacyjnych w Polsce mających charakter wielokulturowy i międzykulturowy. Celem tego podejścia miała być swoista „mapa” edukacji wielokulturowej, dająca wyobrażenie o skali tych przedsięwzięć, ich profilu, o ich skuteczności i funkcjonalnym (nie)dopasowaniu do aktualnych potrzeb. Drugim ważnym celem autorki była niewątpliwie chęć identyfikacji różnego rodzaju słabych punktów owych przedsięwzięć edukacyjnych.

Z recenzji prof. dr. hab. Aleksandra Posern-Zielińskiego

Źródło adnotacji

9. Grupy etniczne w wielokulturowym świecie / Jerzy Nikitorowicz. - Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2010. - 439, [1] s. ; 22 cm.

Interesuje Cię wielokulturowość i zróżnicowanie świata? Zastanawiasz się, jakie grupy etniczne żyją współcześnie? Chcesz się dowiedzieć, jak kształtować współistnienie różnych kultur? Sięgnij po książkę, która wskaże ci zróżnicowanie, wielowymiarowość i bogactwo kulturowe grup mniejszościowych i sprawi, że twoje zdanie na temat świata znacznie się pogłębi. Popatrz na świat okiem etnografa.

Źródło adnotacji

10. Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym / Jerzy Mikułowski Pomorski. - Kraków : "Universitas", cop. 2006. - 404, [4] s. ; 24 cm.

„Ludzie podejmujący komunikację międzykulturową, rozpoczynają interesującą podróż, z której nie ma powrotu. Zaczynają ją od uświadomienia sobie własnych kulturowych ograniczeń, porównują własne biografie z biografiami innych ludzi. Następnie rozważają treści przekazywane przez obcą kulturę. Znajdują w nich wartości sobie bliskie, ale też dalekie, a w końcu takie, które mimo swej obcości mogą im się wydać atrakcyjne i godne naśladowania. W sytuacji międzykulturowego dialogu w cyberprzestrzeni może okazać się, że cudze wartości kulturowe będą proponować interesujący projekt tożsamości, który może być rozważany w perspektywie własnej biografii”. „Czy ludzie będą się coraz bardziej różnić czy też do siebie

9

upodabniać? Pierwsi przekonają się o tym ci, którzy podejmą podróż w kierunku ludzi o odmiennych kulturach”. Książka niniejsza została napisana z potrzeby dydaktyki kilku przedmiotów, które zbliża tematyka a dzieli tradycja ich uprawiania. Komunikacja międzykulturowa wywodzi się z antropologii, komunikowanie medialne z nauk politycznych, wiedza o mediach ze społecznej historii produktów ludzkiej cywilizacji – łączy je bliska im socjologia. Ludzka komunikacja jest jedna, a media odcisnęły na niej swe kulturowe piętno. Żeby to zrozumieć konieczne jest spojrzenie w sposób nowatorski na szereg z pozoru dobrze znanych zagadnień. Nowe wydanie książki poszerzone zostało o kilka zagadnień jak: teoretyczne spojrzenie na komunikację międzykulturową, media i ich przekształcenia, miejsce kultury w nowoczesnym marketingu oraz zarządzanie kulturą.

Źródło adnotacji

11. Kompetencje międzykulturowe jako kapitał społeczności wielokulturowych / red. nauk. Jolanta Muszyńska, Wioleta Danilewicz, Tomasz Bajkowski. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie

Żak, 2013. - 304 s. : il. ; 24 cm.

Zróżnicowanie kulturowe współczesnych społeczeństw jest efektem przeszłości historycznej, jak też nieustannej mobilności ludności – podkreślają redaktorzy tomu. Społeczeństwa wielokulturowe są współcześnie istotnym elementem przestrzeni społecznej, kulturowej, edukacyjnej. Intencją książki jest ukazanie kulturowych i wielokulturowych zasobów tkwiących w jednostkach, grupach społecznych czy instytucjach oraz przedstawienie dotychczasowych sposobów ich funkcjonowania. Kompetencje międzykulturowe – jak piszą redaktorzy tomu – są rozumiane w tym opracowaniu zbiorowym jako oddziaływania między osobami, których przynależność kulturowa jest różna, a której głównym celem jest nawiązanie kontaktów przez wzajemne poznawanie się. Umiejętności te są niezbędne do funkcjonowania w

przestrzeni społecznej – tej bliskiej – lokalnej, jak też szerszej – narodowej i europejskiej.

Źródło adnotacji

12. Komunikacja społeczna w i dla multikulturowości : perspektywa edukacyjna /red. nauk. Wojciech J. Maliszewski, Mariusz Korczyński, Kazimierz Czerwiński. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek : Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium, cop. 2012. - 233 s. : il. ; 23 cm.

Zaprezentowane artykuły wychodzą naprzeciw coraz większemu zainteresowaniu i potrzebie systematyzacji wiedzy na temat multikulturowości. Wskazują, że coraz bardziej znaczącym aspektem edukacji staje się nauczanie współdziałania z ludźmi innych kultur. Edukacja w tym zakresie ma niebagatelne znaczenie nie tylko dla procesów gospodarczych związanych z globalizacją, funkcjonowaniem międzynarodowych korporacji czy handlem międzynarodowym, ale także dla postępujących zmian społecznych, związanych z rosnącym zróżnicowaniem etnicznym i narodowościowym, z którym zarazem wiążą się niestety takie zjawiska społeczne, jak wykluczenie, uprzedzenia, schematy i

stereotypy w postrzeganiu „innych”.

Fragment Wprowadzenia

Źródło adnotacji

10

13. Konflikt i dialog w wybranych społecznościach wielokulturowych / red. naukowa Alicja Szerląg. - Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2011. - 269 s.

: il. (w tym kolor.) ; 25 cm.

Opracowanie skierowane do socjologów, politologów, pedagogów, antropologów kultury i historyków zajmujących się wielokulturowością w aspekcie teoretycznym i praktycznym. Artykuły w nim zamieszczone wzbogacają wiedzę o mniejszościach narodowych i możliwościach dialogu z nimi. Podpowiadają, jak pogodzić edukację narodową z edukacją wielokulturową, zachowując własną tożsamość narodową.

Źródło adnotacji

14. Kultura w edukacji międzykulturowej : doświadczenia i propozycje praktyczne / red. nauk. Tadeusz Lewowicki, Ewa Ogrodzka-Mazur, Anna Gajdzica ; Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Międzykulturowej. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013. - 250 s. : il. ; 23 cm.

55 tom z serii „Edukacja Międzykulturowa” pt. Kultura w edukacji międzykulturowej – doświadczenia i propozycje praktyczne jest poświęcony problematyce kultury w edukacji międzykulturowej, a przede wszystkim doświadczeniom i propozycjom praktycznym. W trzech częściach publikacji: (1) Komunikacja i dialog między kulturami, (2) Uczestnictwo społeczności lokalnych w kulturze regionu oraz (3) Dawne i nowe oblicza kultury w edukacji międzykulturowej – autorzy poszczególnych opracowań zwracają szczególną uwagę na kwestie związane z kompetencjami do komunikacji międzykulturowej młodego pokolenia Polaków żyjących w środowiskach zróżnicowanych kulturowo oraz z ich uczestnictwem w kulturze regionu. Ważne znaczenie przypisują także nowym

wymiarom kultury w edukacji międzykulturowej, jakimi są m.in. fora internetowe, subkultury, współczesne wydarzenia sportowe czy udział młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów w międzynarodowych programach i projektach edukacyjnych.

Źródło adnotacji

15. Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość : zderzenie kultur we współczesnym świecie / red. nauk. Danuta Lalak. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, cop. 2007. - 334 s. : il. ; 21 cm.

Książka daje świadectwo spotkaniom ludzi różnych kultur, religii, ras i narodów. Szczególny akcent został położony na świat społecznych doświadczeń uchodźców, bo ich rola w tej rzeczywistości jest szczególna. Praca ta promuje paradygmat współistnienia i dialogu kultur, zwalczanie przesądów i stereotypów, upowszechnia wiedzę na temat różnorodności kulturowej otaczającego świata.

Źródło adnotacji

11

16. Młodzież w społeczeństwie wielokulturowym : od małej ojczyzny do globalnego świata / redakcja naukowa Daniel Wiśniewski. - Warszawa : Difin, 2015. - 196 s. : il. ; 24 cm.

Publikacja skierowana jest do studentów pedagogiki, socjologii, nauczycieli-praktyków oraz decydentów oświatowych, by mogli postrzegać oświatę nie tylko w wymiarze instytucjonalnym, ale także w kontekście uwarunkowań społecznych, kulturowych i etnicznych w zmieniającym się świecie. W książce zawarte są treści mające na celu ukazanie tego, co jest wymagane od szkoły w dobie globalizacji. Jakie zmiany tożsamości przechodzi młody człowiek, aby przystosować się do zmieniających warunków życia w otaczającym go społeczeństwie. Dowiadujemy się, jak wygląda kształtowanie zarówno otwartych, jak i krytycznych postaw społecznych wobec dokonujących się przemian.

Źródło adnotacji, spis treści

17. O różnorodności kulturowej w monokulturowej Polsce / red. nauk. Piotr Żuk, Paweł Żuk. - Warszawa : Oficyna Naukowa, 2014. - 252 s. : il. ; 23 cm.

Nastanie logiki wolnego rynku, a wraz z nią zdominowanie życia publicznego przez zasadę konkurencji miało – zgodnie z założeniami liberałów gospodarczych – skutkować różnorodnością nie tylko ofert konsumpcyjnych, ale także idei, stylów życia, religii, koncepcji politycznych i wreszcie modeli kulturowych. Konkurencja nie prowadzi wcale do różnorodności, lecz często kończy się standaryzacją obecnych w społecznym obiegu ofert, widać to wyraźnie na przykładzie programów telewizyjnych. W innych dziedzinach życia społecznego jest podobnie – partie polityczne, które niby się kłócą, a właściwie ich oferta programowa niewiele się różni; programy informacyjne mówiące tym samym głosem; repertuar kin lansujących te same filmy; muzyczne przeboje, które są

takie same we wszystkich stacjach radiowych. Rynek zazwyczaj oferuje takie towary, na które jest największe zapotrzebowanie. W ramach logiki rynkowej „mniejszościowe” oferty stają się po prostu nieopłacalne. Proces eliminacji z rynku ofert mniej komercyjnych i mniej popularnych można nazwać cenzurą rynkową. W takich warunkach pewne poglądy, style życia czy wartości nie mogą się przebić do szerszej publiczności. Wszystkie zawarte w tej książce artykuły mogą nie tylko pobudzić „wyobraźnię socjologiczną” i ukazać możliwą różnorodność zachowań kulturowych w społeczeństwie zdominowanym przez standardowe schematy postępowania, ale także ułatwić spojrzenie z dystansem na oficjalne normy i wzory kulturowe. Dlatego kierowana jest ona nie tylko do socjologów, kulturoznawców i innych badaczy życia społeczno-kulturowego, ale także do wszystkich tych osób, które chcą wyjść poza codzienny świat pozornie oczywistych praktyk.

Ze wstępu Piotra Żuka i Pawła Żuka

18. Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowości relacji społecznych : współczesne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki / red. nauk.: Jerzy Nikitorowicz, Jolanta Muszyńska, Beata Boćwińska-Kiluk. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, 2014. - 293 s. : il. ; 24 cm.

W tej publikacji wielokulturowość została przedstawiona nie tylko jako współwystępowanie w tej samej przestrzeni grup o cechach odmiennych kulturowych, ale przede wszystkim jako zjawisko tożsamościowe, ideologiczne i edukacyjne. W pracy zostały zebrane teksty opisujące doświadczenia funkcjonowania w zróżnicowanej kulturowo przestrzeni społecznej, na przykład migrantów polskich w Wielkiej Brytanii, oraz przeanalizowano poczucie tożsamości europejskiej studentów krajów UE, a także problemy tożsamościowe współczesnych nastolatków.

12

Uwzględniono ponadto kwestie uwarunkowań kompetencji kulturowych i komunikacji międzykulturowej oraz ich znaczenie dla tożsamości jednostki w sytuacji migracji. Przeprowadzono badania komunikacji w rodzinie z doświadczeniem migracji. W publikacji znalazły się też teksty pokazujące wartość edukacji międzykulturowej. Praca adresowana do studentów kierunków pedagogicznych, socjologicznych oraz nauczycieli zainteresowanych procesami społeczno-kulturowymi zachodzącymi w Polsce i Europie.

Źródło adnotacji

19. Postawy nauczycieli wobec edukacji międzykulturowej a kultura szkoły : studium społeczno-pedagogiczne / Barbara Dobrowolska. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2015. - 362 s. : il. ; 24 cm.

Pogłębiająca się wielokulturowość Europy jest już faktem, a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jedynie formalnością, przypieczętowującą stan dokonany. Wielokulturowości nie można jednak po prostu ogłosić – o wielokulturowość należy dbać i zabiegać; potrzeba wielu lat pracy i pokonywania stereotypów, lęków i uprzedzeń, by w rezultacie móc się szczycić społecznością wielokulturową, a zarazem jednolitą, gdzie podziały, choć wyraźne, płynnie przechodzą jedne w drugie. Książką szczególnie w tym temacie przydatną, są Postawy nauczycieli wobec edukacji międzykulturowej a kultura szkoły Barbary Dobrowolskiej, ujmująca zagadnienie od strony edukacji, jako zarodka, z którego może i powinna wykluć się przyszła wielokulturowość.

Publikacja składa się z dwóch części: teoretycznej i empirycznej. Część teoretyczna prezentuje przegląd stanowisk wobec wielokulturowości i międzykulturowości oraz wobec kultury szkoły. Część druga – empiryczna – diagnozuje postawy nauczycieli wobec edukacji międzykulturowej, próbuje nakreślić definicję pojęcia „kultury szkoły, a całość uzupełniona jest analizą jakościową. Nie dziwią zatem niezwykle pochlebne i entuzjastyczne opinie Recenzentów: prof. zw. dra hab. Tadeusza Pilcha oraz prof. UŚ dr hab. Aliny Szczurek-Boruty.

Źródło adnotacji, spis treści

20. Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej / Zbyszko Melosik. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2007. - 410, [2] s. ; 24 cm.

Prezentowana książka stanowi podsumowanie badań i analiz Autora dotyczących pedagogicznych i kulturowych kontekstów funkcjonowania – żyjących w krajach wysokorozwiniętych – mniejszości etnicznych i rasowych. Autor próbuje określić warunki kształtowania tożsamości jednostek i grup etnicznych żyjących w sytuacji „różnicy” i „odmienności”. Część pierwsza publikacji zawiera rozważania dotyczące „globalnego wielokulturowego świata”. W części drugiej przedstawiono teoretyczne koncepcje i podejścia rozwijające się w ramach edukacji wielokulturowej. Część trzecia poświęcona jest studiom przypadków. W ostatniej części Autor przedstawił własną propozycję odnoszącą się do edukacji wielokulturowej na tle zmieniających się warunków kulturowych w „globalnym świecie”.

Źródło adnotacji, spis treści

13

21. Tolerancja i wielokulturowość - wyzwania XXI wieku / red. nauk. Agnieszka Borowiak i Piotr Szarota. -Warszawa : Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej "Academica", 2004. - 203 s. ; 24 cm.

Rozważania koncepcyjne dot. tolerancji, idei tolerancji w Biblii, wpływu typu przekonań światopoglądowych na postawę tolerancji; różne sposoby realizacji postulatu tolerancji w różnych państwach (Australia, Wielka Brytania) i metropoliach Europy, analiza psychologiczna współczesnych Arabów; Warszawa jako miasto wielokulturowe, strategie akulturacyjne Wietnamczyków w Warszawie, stosowanie kategorii wyznaniowych w dużym (Warszawa) i w małym mieście (Krynki); propozycje oddziaływań psychologicznych: Warszawski Tydzień Wielokulturowy, treningi akulturacyjne dla studiujących za granicą, trening akulturacyjny dla repatriantów w Polsce.

Źródło adnotacji: katalog DBP

22. W stronę wielokulturowości w edukacji przedszkolnej / Krystyna Kamińska. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, cop. 2005. - 207, [1] s. ; 24 cm.

Adresowana do nauczycieli publikacja uzasadnia potrzebę wprowadzania przedszkolaków w świat odmienności kulturowych i przedstawia możliwości oraz sposoby dziecięcego poznawania w tym zakresie. Autorka podkreśla, że podstawą działań edukacyjnych związanych z narastaniem zjawiska wielokulturowości powinien być proces oswajania obcości poprzez zacieranie granic między kulturami, łączenie tego, co świadczy o odrębności każdego dziecka, z tym, co zyskuje ono dzięki kontaktom z dziećmi innych kultur. Książkę zamykają propozycje praktyczne - omówienie metody projektów w pracy z dziećmi w przedszkolu oraz scenariusze zajęć, które służą wprowadzaniu dzieci w inne kultury poprzez różne formy sztuki: plastykę, muzykę, teatr, film.

Źródło adnotacji

23. Wielokulturowość między edukacją regionalną i edukacją międzykulturową : dylematy i konteksty tożsamościowe / redakcja naukowa Kazimierz Kossak-Główczewski, Adela Kożyczkowska. - Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2015. - 440 s. : il. ; 24 cm.

Książka, którą oddajemy do rąk Czytelnika, składa się z czterech części: Tymczasowe rozpoznania; Edukacja: od doświadczania świata do (re)konstrukcji tożsamości; Język - edukacja - zmagania o tożsamość; (Tymczasowe) propozycje edukacyjne. Tymczasowe rozpoznania to część, na którą składają się teksty będące próbą uchwycenia rzeczywistości na chwilę zatrzymanej. Autorzy podejmują się jej, by zapytać o sens `tego, co się ujawniło` i by spróbować skonstruować czasowe rozumienie dostrzeganego świata i rozpoznawanych w nim elementów wielokulturowości oraz ich związków z tożsamością, a także z teorią i praktyką edukacyjną. Kazimierz Kossak-Główczewski pisze, że edukacja etniczna i regionalna jest faktem, ale potrzebuje krytycznej rewizji przemyśleń

teoretycznych na jej temat. Wiktor Rabczuk wprowadza Czytelnika w przestrzeń spraw międzynarodowych i prawa międzynarodowego, które nie tyle reorganizują myślenie o świecie wielokulturowym, ile stwarzają ramy działań na rzecz edukacji i dialogu międzykulturowego. Adela Kożyczkowska śledzi proces wywarzania teorii edukacji regionalnej, która z jednej strony powinna się ugruntowywać w praktyce, z której dość wyraźnie jawi się jako praktyka kulturowa o znaczeniu metodycznym. Monika Mazurek-Janasik, badając praktykę wytwarzania i gruntowania tożsamości kulturowej, wskazuje na szczególny mechanizm

14

kompensowania traconej wartości językowej przez wartość pochodzenia kulturowego. Z kolei Irena Kotowicz-Borowy rekonstruuje swoje myślenie o edukacji regionalnej jako praktyce zachowania i rewitalizacji tożsamości narodowej na pograniczu....

Źródło adnotacji, spis treści

24. (Złudne) obietnice wielokulturowości / red. nauk. Jadwiga Królikowska ; [Europejski Ośrodek Studiów Penologicznych]. - Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, cop.

2012. - 510, [1] s. : il. ; 24 cm.

Praca z pogranicza wielu dyscyplin traktująca o obietnicach, rozczarowaniach i rzeczywistości życia w społeczeństwie wielokulturowym. Prezentuje i komentuje dylematy różnorodności kulturowej. Zawiera analizę problemów społecznych występujących w Polsce, na Bałkanach i w innych rejonach świata.

Źródło adnotacji

Spis treści

Film edukacyjny

1. Migracje i wielokulturowość [Film] / reż., zdj., montaż Marcin Wołkowicz. - [S.l.] : Tutto Arts & Media, 2014. - 1 dysk optyczny (ok. 12 min) : dźw., kolor. ; 12 cm.

Film dydaktyczny na płycie dvd z serii "Globalny Świat" pt. "Migracje i wielokulturowość" został opracowany z myślą o młodzieży w wieku gimnazjalnym, ale zaleca się również wykorzystanie w klasach szóstych szkoły podstawowej oraz w pierwszych klasach szkoły ponadgimnazjalnej. Tematyka filmu związana jest ze zjawiskiem migracji ludności we współczesnym świecie. W filmie nie pominięto problematyki uchodźctwa. Film próbuje wyjaśnić przyczyny oraz konsekwencje migracji, zwraca uwagę na występowanie wielokulturowości. Film, w sposób kompleksowy, porusza zagadnienia tzw. edukacji globalnej, znajdującej się w podstawie programowej. Do

wykorzystania przez nauczyciela na lekcjach Wiedzy o Społeczeństwie oraz Godzinie Wychowawczej.

Źrodło adnotacji

2. Wielokulturowość na Dolnym Śląsku Artykuły z wydawnictw ciągłych

1. Co jest dolnośląską tradycją / Henryk Dumin ; rozm. przepr. Lucyna Róg // Gazeta Wyborcza. - 2014, nr 73, dod. "Wrocław. Magazyn Wrocławski" s. 16

Na czym polega bogactwo kulturowe Dolnego Śląska, na bogactwie różnorodności wątków kulturowych.

2. Dziedzictwo kulturowe minionych wieków / Józef Pater // Dolny Śląsk. - Nr 14 (2009), s. [13]-

19

15

Wyznanie rzymskokatolickie. Początki chrześcijaństwa na Śląsku. Śląsk w Koronie Czeskiej. Śląsk w imperium Habsburgów. Pod panowaniem pruskim. Lata 1945-2005. Wielokulturowa przestrzeń metropolii wrocławskiej.

3. Kultura na Dolnym Śląsku : refleksje na marginesie przygotowań do pełnienia przez Wrocław

funkcji Europejskiej Stolicy Kultury 2016 / Stefan Bednarek. - Bibliogr. // Dolny Śląsk. - Nr 18 (2015), s. [9]-22

Przegląd dorobku cywilizacyjnego i kulturowego Dolnego Śląska.

4. Między nami innowiercami/inne wyznania na żywo / Maria Jasińska // Oblicza Edukacji. - 2008, nr 23, s. 36-37

Relacja z międzykulturowych warsztatów dla gimnazjalistów w ramach projektu Dzieci Jednego Boga, które odbyły się w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku we Wrocławiu.

5. Nasze czy nie nasze dolnośląskie obyczaje? : obcy czy bliscy sąsiedzi? / Alicja Badowska //

Dolnośląskie Ścieżki. - 2007, nr 13, s. [113]-122 Scenariusz zajęć dotyczących wielokulturowości dolnośląskiej tradycji.

6. Problem tożsamości narodowo-kulturalnej mieszkańców Śląska w latach 1741-1918 / Teresa

Kulak. - Summ. Zsfg. // Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka. - 2014, nr 3, s. [107]-127 Przedstawienie czynników kształtujących treść życia społecznego oraz określenie ich roli w tworzeniu się nowych aspektów regionalnej tożsamości kulturowej.

7. Śląsk: wielokulturowość czy kulturowe zróżnicowanie? / Anna Śliz. - Summ. Streszcz. -

Bibliogr. // Studia Socjologiczne. - 2009, nr 4, s. [149]-166 Wielokulturowość i zróżnicowanie w ujęciu socjologicznym. Współczesne zjawisko wielokulturowości. Rozważania o wielokulturowości Śląska. Instytucjonalizacja śląskiej wielokulturowości.

8. Śląska tożsamość kulturowa okresu średniowiecza na przykładzie architektury i sztuk

plastycznych / Romuald Kaczmarek. - Summ. Zsfg // Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka. - 2012, nr 4, s. [163]-169

Tożsamość śląska w aspekcie charakterystycznych cech formalnych powstającej na tym terenie sztuki oraz specyficznych treści (ikonografia sakralna i świecka, idee) wyrażanych środkami sztuk plastycznych.

9. "Świat, który odchodzi" - "świat, który powstaje", czyli o tożsamości regionalnej mieszkańców

ziemi dzierżoniowskiej (na podstawie zebranych relacji) / Andrzej Peć // Rocznik Dzierżoniowski. - T. 8 (1998), s. 48-54

Ziemia Dzierżoniowska jest terenem szczególnie charakteryzującym się wielokulturowością. Po roku 1945 w wyniku migracji dobrowolnych i przymusowych zamieszkała ludność polska przybyła ze wszystkich regionów II Rzeczpospolitej.

10. Wielokulturowa przestrzeń Kościoła rzymskokatolickiego na Dolnym Śląsku / Józef Pater //

Dolny Śląsk. - Nr 14 (2009), s. [7]-9

11. Wielokulturowość i tolerancja w kamieniach / Marta Wróbel. - (Wratislavia Breslau Wrocław) // Polska Gazeta Wrocławska. - 2010, nr 242, dod. "Wieczór Wrocławia" s. 8-9

Charakterystyka wrocławskiej Dzielnicy Czterech Wyznań, zwanej też Dzielnicą Czterech Świątyń.

12. Wielokulturowość Ziem Zachodnich po II wojnie światowej w pamiętnikach osadników /

Justyna Harbanowicz // Dolny Śląsk. - Nr 13 (2008), s. [30]-42 Dolny Śląsk.

13. Wielokulturowość ziemi dzierżoniowskiej po zakończeniu II wojny światowej / Beata Hebzda-

Sołogub // Rocznik Dzierżoniowski. - T. 13 (2003), s. 82-90 Przesiedlenia ludności polskiej na Ziemie Odzyskane po wojnie. Wkład reemigrantów w organizację i krzewienie kultury polskiej. Stosunki polsko-żydowskie w Dzierżoniowie.

16

14. Wielokulturowy Wrocław / Elżbieta Niechcaj-Nowicka // Książka i Czytelnik. - 2015, nr 3, s. 2-6

Przez wieki Wrocław był miastem wielu narodów, w którym ścierały się różnorodne wpływy kulturowe.

15. Wrocław 1945-2008 : definiowanie tożsamości / Elżbieta Kaszuba. - Summ. // Śląski

Kwartalnik Historyczny Sobótka. - 2010, nr 3, s. 392-410 Kształtowanie się lokalnej tożsamości, przynależności regionalnej ludności Wrocławia po przybyciu do miasta z różnych stron ziem polskich, z różnorodnym bogactwem tradycji i doświadczeń.

16. Zaczęło się od Goethego... czyli wielokulturowość w Dolnośląskiej Bibliotece Publicznej we

Wrocławiu / Dagmara Batóg // Książka i Czytelnik. - 2015, nr 3, s. 6-8 Instytut Goethego to dział obcojęzyczny w Dolnośląskiej Bibliotece Publicznej we Wrocławiu w całości poświęcony kulturze niemieckiej. W placówce dostępne też jest Amerykańskie Centrum Informacji i Kultury "American Corner" oraz "Window on Korea”.

Wydawnictwa zwarte

1. Dolnoślązacy? : kształtowanie tożsamości mieszkańców Dolnego Śląska po II wojnie światowej /red. Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold. - Wrocław : Oficyna Wydawnicza "Atut" - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007. - 173 s. ; 21 cm.

W publikacji zebrano materiały po konferencji, która odbyła się w czerwcu 2006 r. w Bolesławcu, poświęconej kształtowaniu się tożsamości mieszkańców, analizującej procesy adaptacji polskiej ludności napływającej na Dolny Śląsk po 1945 r. oraz kształtowanie się ich tożsamości zbiorowej. Organizatorami spotkań naukowych były: Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Urząd Miasta Bolesławca i Archiwum Państwowe we Wrocławiu, a uczestnikami byli przedstawiciele różnych ośrodków badawczych.

Źródło adnotacji

2. My Wrocławianie : społeczna przestrzeń miasta / red. nauk. Piotr Żuk i Jacek Pluta. - Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. - 269, [1] s. : il. (głównie kolor.) ; 25 cm.

Książka jest zbiorem socjologicznych esejów o tożsamości, społecznej kondycji oraz postawach mieszkańców Wrocławia na początku XXI wieku.

3. O wielokulturowości monokulturowego Wrocławia / Kamilla Dolińska, Julita Makaro. - Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2013. - 147, [4] s. : il. ; 24 cm.

17

O wielokulturowości monokulturowego Wrocławia to monografia podejmująca temat aktualnie obecny w dyskursie publicznym — o wielokulturowości stolicy Dolnego Śląska można bowiem przeczytać i usłyszeć w lokalnych mediach, deklarują ją przedstawiciele elit, przekonani są o niej wrocławianie. Autorki, w oparciu o analizę danych urzędowych, wyników jakościowych wywiadów swobodnych przeprowadzonych z mieszkańcami Wrocławia oraz tych pochodzących z ilościowego wywiadu zrealizowanego techniką CATI, podjęły próbę opisania i wyjaśnienia fenomenu wrocławskiej wielokulturowości. W zgromadzonym materiale badawczym poszukiwały odpowiedzi m.in. na następujące pytania: czym jest wielokulturowość i jak definiują ją wrocławianie; jak przedstawia się zróżnicowanie etniczne struktury

społecznej Wrocławia oraz co jest podstawą wrocławskiej wielokulturowości i jak jest ona waloryzowana przez wrocławian.

Źródło adnotacji, spis treści

Publikacja dostępna w katalogu DBP Lubin

4. Otwartość kulturowa oraz poziom autorytaryzmu Dolnoślązaków na tle innych regionów Polski : raport z badań / [red. Piotr Żuk]. - Wrocław : Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej : Multigraf, 2012. - 170 s. : il. ; 24 cm.

Projekt realizowany przez Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej we Wrocławiu, współfinansowany ze środków budżetu Województwa Dolnośląskiego.

5. Śląskie pogranicza kultur. T. 1 / red. Marian Ursel, Olga Taranek-Wolańska. - Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2012. - 235, [1] s. : il. ; 24 cm.

Ukazał się już zbiór tekstów Śląskie pogranicza kultur (t.1) pod redakcją prof. dra. hab. Mariana Ursela i dr Olgi Taranek-Wolańskiej podsumowujących pierwszy etap badań prowadzonych w ramach projektu naukowego Na pograniczu kultur. Literackie i paraliterackie recepcje obyczaju, tradycji, kultury umysłowej na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, który w latach 2011-2013 realizowany jest na Uniwersytecie Wrocławskim pod kierownictwem naukowym prof. dra. hab. Mariana Ursela. Istotnym novum jest to, że autorzy artykułów składających się na prezentowany tom proponują inną orientację i metody badawcze, spojrzenie i perspektywy transgraniczne i transkulturowe. Są to rozwiązania całkowicie nowe, przełamujące wcześniejsze postawy

skupione na wykazywaniu hermetyczności, jednorodności czy autonomiczności kulturowej – charakterystyczne zresztą nie tylko dla znacznej części prac polskich, lecz także obcojęzycznych, np. niemieckich czy czeskich.

Źródło adnotacji