Rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla … odrodze-nie, mecenas • wymienia wybit-nych...

Historia i społeczeństwo | Historia wokół nas | Klasa 6 Szkoła podstawowa 4–6

AUTOR: Marianna Gwardys-Bartmańska

Rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla klasy 6

Temat lekcji Środki

dydaktyczne

Zagadnienia, materiał

nauczania

Odniesienia do podstawy pro-

gramowej

Wymagania na ocenę

dopuszczającą Uczeń:

Wymagania na ocenę

dostateczną Uczeń:

Wymagania na ocenę dobrą

Uczeń:

Wymagania na ocenę

bardzo dobrą Uczeń:

Wymagania na ocenę celującą Uczeń:

Liczba godzin

CZĘŚĆ I. EPOKA ODRODZENIA

1. Powrót do kul-tury starożytności

1. Czym było odro-dzenie.

2. Piękno włoskich miast.

3. Człowiekiem je-stem… .

4. Michał Anioł. 5. Leonardo da

Vinci. 6. Skromny drukarz

z Moguncji. 7. „Walczyć z wiatra-

kami…”

• podręcznik • zeszyt ćwi-

czeń • mapa histo-

ryczna • karty pracy

• epoka nowożytna • renesans/odrodzenie

jako zainteresowanie sztuką i kulturą staro-żytną

• humanista – wzór człowieka renesansu

• rozwój miast w epoce odrodzenia na przy-kładzie miast wło-skich

• mecenas jako opie-kun artystów

• Mikołaj Kopernik jako przykład człowieka renesansu

• Leonardo da Vinci i Michał Anioł oraz ich dzieła

• wynalazek druku

Temat dodatkowy. 16. Mikołaj Ko-

pernik i jego odkrycie.

Uczeń: 1) opowiada o ży-ciu Mikołaja Koper-nika, używając po-jęć: uczony, astro-nom, odkrycie nau-kowe.

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd budowli rene-sansowej

• wskazuje na osi czasu XV i XVI w.

• wskazuje na mapie Europy Włochy i przy pomocy nau-czyciela wskazuje miasta włoskie: Rzym, Florencję, Wenecję, Bolonię, Mediolan

• wymienia co naj-mniej jednego twórcę okresu odro-dzenia

• wymienia Mikołaja Kopernika, jako przykład człowieka renesansu

• odpowiada na pyta-nie, dlaczego wyna-lazek druku był tak ważny dla ludzkości

• wyjaśnia pojęcia: nowożytność, hu-manista, odrodze-nie, mecenas

• wymienia wybit-nych przedstawi-cieli epoki odro-dzenia – Leo-narda da Vinci, Michała Anioła, Jana Gutenberga

• na podstawie ilu-stracji wskazuje nawiązania do starożytności w sztuce odrodze-nia

• uzasadnia twier-dzenie, że Wło-chy były kolebką renesansu

• krótko omawia znaczenie roz-woju gospodar-czego miast włoskich dla roz-woju kultury i sztuki w okre-sie odrodzenia

• wymienia naj-ważniejsze dzieła Michała Anioła i Leo-narda da Vinci

• wie, jaka była pierwsza druko-wana książka

• na podstawie ilustracji porów-nuje architekturę średniowiecza i odrodzenia

• omawia, w jaki sposób doszło do wynalezienia druku i jakie to miało znacze-nie

• wyjaśnia zwroty „walczyć z wia-trakami” „nic, co ludzkie, nie jest mi obce” i podaje ich ge-nezę

• przedstawia sa-modzielnie ze-brane informa-cje na temat twórców rene-sansu

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

2. Wielcy żeglarze i odkrywcy

1. Afryka, Azja, Eu-ropa i … ogromny ocean.

2. Karawela, kom-pas, astrolabium … i wszystko, co po-magało żeglarzom.

3. Odważni, ciekawi przygód – Henryk Żeglarz i Bartolo-meu Diaz.

4. Wielka wyprawa Krzysztofa Ko-lumba.

5. Którędy do Indii – wyprawa Vasco da Gamy.

6. „Victorią” dookoła świata.




• wyobrażenie o świe-cie ludzi średniowie-cza

• wynalazki ułatwiające żeglugę – karawela, kompas, astrolabium

• poszukiwanie drogi morskiej do Indii – Henryk Żeglarz i Bar-tolomeu Diaz

• wyprawa Krzysztofa Kolumba i odkrycie nowego lądu

• wyprawa Vasco da Gamy

• Ferdynand Magellan – pierwsza podróż dookoła świata

• Stary i Nowy Świat

15. Odkrycie No-wego Świta.

Uczeń: 1) umieszcza Krzysztofa Ko-lumba i jego pierw-szą odkrywczą wy-prawę w czasie i w przestrzeni; 2) opisuje odkrycie Krzysztofa Ko-lumba, używając pojęć: karawela, Nowy Świat, India-nie, broń palna;

3) wymienia na-stępstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ame-ryki.

• wskazuje na mapie Amerykę Północną i Południową oraz Indie

• wie, kim był Krzysz-tof Kolumb i czego dokonał

• prawidłowo określa wiek, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę

• wymienia nazwi-ska słynnych po-dróżników i żegla-rzy: Krzysztofa Kolumba, Henryka Żeglarza, Bartolo-meu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdy-nanda Magellana

• wyjaśnia, jakiego lądu szukał Krzysztof Kolumb wyruszając w swoją podróż

• wymienia wyna-lazki, które uła-twiły żeglugę i przyczyniły się do wielkich odkryć geograficznych: astrolabium, kara-wela, kompas, bu-sola

• wymienia konty-nenty, które okre-ślano mianem Stary Świat i Nowy Świat

• wie, kto stał na czele pierwszej wyprawy dookoła świata

• wskazuje na mapie trasy wypraw wielkich podróżników: Krzysztofa Ko-lumba, Bartolo-meu Diaza, Va-sco da Gamy i Ferdynanda Magellana

• wymienia to-wary, jakie spro-wadzano do Eu-ropy z Indii

• wyjaśnia poję-cia: karawela, astrolabium, bu-sola, kompas

• porównuje wy-obrażenie o świecie ludzi w średniowieczu i w epoce nowo-żytnej

• omawia znacze-nie wyprawy Ferdynanda Ma-gellana

• wymienia przy-czyny odkryć geograficznych

• samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat odkryć geograficznych w XV i XVI w. oraz w czasach późniejszych

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

3. Skutki wielkich odkryć geogra-ficznych

1. Wyprawy konkwi-stadorów.

2. Kolonizacja no-wych terenów.

3. Nieznany świat – Inkowie i Azteko-wie.

4. Co Europejczycy zyskali dzięki wy-prawom morskim.




• konkwistadorzy i ich wyprawy

• kolonizacja Nowego Świata

• Indianie i ich kultura – Aztekowie, Inkowie

• wpływ odkryć geogra-ficznych na życie mieszkańców Europy i obydwu Ameryk

15. Odkrycie No-wego Świata.

Uczeń: 3) wymienia na-stępstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ame-ryki.

• wskazuje na mapie Amerykę Środkową i Amerykę Połu-dniową

• rozumie pojęcie ko-lonizacja

• wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb nazwał mieszkań-ców Ameryki India-nami

• wie, kim byli Azte-kowie i Inkowie

• wyjaśnia pojęcia: konkwistador, ko-lonizacja

• wie, kim byli Fer-dynand Cortez i Montezuma

• wymienia co naj-mniej dwa skutki odkryć geograficz-nych

• wymienia towary sprowadzane z Ameryki do Eu-ropy

• wymienia osią-gnięcia Azteków i Inków

• omawia prze-bieg wypraw konkwistadorów

• omawia skutki odkryć geogra-ficznych dla państw europej-skich i ludów za-mieszkujących Amerykę preko-lumbijską

• wskazuje na mapie te-reny, które były zamieszkane przez Azteków i Inków

• charakteryzuje skutki odkryć geograficznych z uwzględnie-niem zmian de-mograficznych, ekonomicznych i kulturowych

• zastanawia się, czy odkrycia geograficzne miały bezpo-średni wpływ na historię Pol-ski

1

4. Dwór Jagiello-nów na Wawelu

1. Na dworze Zyg-muntów.

2. Renesansowy Wawel.

3. W kręgu poetów i uczonych.

4. W trosce o pań-stwo.

5. Następca Zyg-munta I.


czeń • karty pracy

• panowanie Zygmunta Starego i Zygmunta II Augusta jako czasy złotego wieku Rze-czypospolitej

• architektura i sztuka renesansowa w Pol-sce – arrasy i arkady

• rozwój kultury polskiej – Jan Kochanowski, Mikołaj Rej

• sukcesy polityczne Zygmunta I Starego – przyłączenie Mazow-sza, hołd pruski, unia lubelska

18. Dwór Jagiello-nów.

Uczeń opisuje ży-cie dworskie na Wawelu w okre-sie panowania Zyg-muntów, używając pojęć: dwór, kom-nata, arras. 20. Rzeczpospo-

lita Obojga Na-rodów.

Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polegała unia lubelska

• wymienia dwóch ostatnich królów z dynastii Jagiello-nów: Zygmunta I Starego i Zyg-munta II Augusta

• wie, kim była kró-lowa Bona

• prawidłowo umiesz-cza na osi czasu wiek XVI

• podaje datę zawar-cia unii lubelskiej – 1569 r.

• wyjaśnia pojęcia: arrasy, arkady, krużganki

• wie, dlaczego wiek XVI nazy-wamy „złotym wiekiem kultury polskiej”

• zna daty hołdu pruskiego (1525 r.) i unii lu-belskiej (1569 r.)

• wie, kim byli Jan Kochanowski i Mi-kołaj Kopernik

• wymienia cechy charaktery-styczne archi-tektury renesan-sowej

• krótko charakte-ryzuje ceremo-niał dworski na dworze Ja-giellonów

• omawia reformy gospodarcze przeprowadzone za panowania ostatnich Jagiel-lonów

• wskazuje

• charakteryzuje postać królowej Bony

• wymienia przy-kłady architek-tury renesanso-wej w Polsce

• wskazuje na mapie Ko-ronę Królestwa Polskiego, Litwę i Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

• porównuje naj-większe dzieła renesansu we Włoszech i w Polsce

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

i wskazuje na ma-pie Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

na mapie Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O EPOCE ODRO-DZENIA.



ryczna

1. Powrót do kultury starożytności.

2. Wielcy żeglarze i od-krywcy.

3. Skutki wielkich od-kryć geograficznych.

4. Dwór Jagiellonów na Wawelu.

jw. • na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd budowli rene-sansowej

• wskazuje na osi czasu XV i XVI w.

• wskazuje na mapie Europy Włochy i przy pomocy nau-czyciela wskazuje miasta włoskie – Rzym, Florencję, Wenecję, Bolonię, Mediolan

• wymienia co naj-mniej jednego twórcę okresu odro-dzenia

• wymienia Mikołaja Kopernika, jako przykład człowieka renesansu

• odpowiada na pyta-nie, dlaczego wyna-lazek druku był tak ważny dla ludzkości

• wskazuje na mapie Amerykę Północną i Południową oraz

• wyjaśnia pojęcia: nowożytność, hu-manista, odrodze-nie, mecenas

• wymienia wybit-nych przedstawi-cieli epoki odro-dzenia – Leo-narda da Vinci, Michała Anioła, Jana Gutenberga

• na podstawie ilu-stracji wskazuje nawiązania do starożytności w sztuce odrodze-nia

• wymienia nazwi-ska słynnych po-dróżników i żegla-rzy: Krzysztofa Kolumba, Henryka Żeglarza, Bartolo-meu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdy-nanda Magellana

• wyjaśnia, jakiego lądu szukał Krzysztof Kolumb

• uzasadnia twier-dzenie, że Wło-chy były kolebką renesansu

• krótko omawia znaczenie roz-woju gospodar-czego miast włoskich dla roz-woju kultury i sztuki w okre-sie odrodzenia

• wymienia naj-ważniejsze dzieła Michała Anioła i Leo-narda da Vinci

• wie, jaka była pierwsza druko-wana książka

• wskazuje na ma-pie trasy wypraw wielkich podróż-ników: Krzysz-tofa Kolumba, Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdy-

• na podstawie ilustracji porów-nuje architekturę średniowiecza i odrodzenia

• omawia, w jaki sposób doszło do wynalezienia druku i jakie to miało znacze-nie

• wyjaśnia zwroty „walczyć z wia-trakami” „nic, co ludzkie, nie jest mi obce” i podaje ich ge-nezę

• porównuje wy-obrażenie o świecie ludzi w średniowieczu i w epoce nowo-żytnej

• omawia znacze-nie wyprawy Ferdynanda Ma-gellana

• przedstawia sa-modzielnie ze-brane informa-cje na temat twórców rene-sansu

• samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat odkryć geograficznych w XV i XVI w. oraz w czasach późniejszych

• zastanawia się, czy odkrycia geograficzne miały bezpo-średni wpływ na historię Pol-ski

• porównuje naj-większe dzieła renesansu we Włoszech i w Polsce

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Indie • wie, kim był Krzysz-

tof Kolumb i czego dokonał

• prawidłowo określa wiek, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę

• wskazuje na ma-

pie Amerykę Środ-kową i Amerykę Po-łudniową

• rozumie pojęcie ko-lonizacja

• wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb nazwał mieszkań-ców Ameryki India-nami

• wie, kim byli Azte-kowie i Inkowie

• wymienia dwóch ostatnich królów z dynastii Jagiello-nów: Zygmunta I Starego i Zyg-munta II Augusta

• wie, kim była kró-lowa Bona

• prawidłowo umiesz-cza na osi czasu wiek XVI

• podaje datę zawar-cia unii lubelskiej (1569 r.)

wyruszając w swoją podróż

• wymienia wyna-lazki, które uła-twiły żeglugę i przyczyniły się do wielkich odkryć geograficznych: astrolabium, kara-wela, kompas, bu-sola

• wymienia konty-nenty, które okre-ślano mianem Stary Świat i Nowy Świat

• wie, kto stał na czele pierwszej wyprawy dookoła świata

• wyjaśnia pojęcia: konkwistador, ko-lonizacja

• wie, kim byli Fer-dynand Cortez i Montezuma

• wymienia co naj-mniej dwa skutki odkryć geograficz-nych

• wymienia towary sprowadzane z Ameryki do Eu-ropy

• wyjaśnia pojęcia:

nanda Magel-lana

• wymienia to-wary, jakie spro-wadzano do Eu-ropy z Indii

• wyjaśnia poję-cia: karawela, astrolabium, bu-sola, kompas

• wymienia osią-gnięcia Azteków i Inków

• omawia prze-bieg wypraw konkwistadorów

• omawia skutki odkryć geogra-ficznych dla państw europej-skich i ludów za-mieszkujących Amerykę preko-lumbijską

• wymienia cechy charaktery-styczne

architektury re-nesansowej

• krótko charakte-ryzuje ceremo-niał dworski na dworze Ja-giellonów

• omawia reformy

• wymienia przy-czyny odkryć geograficznych

• wskazuje na mapie te-reny, które były zamieszkane przez Azteków i Inków

• charakteryzuje skutki odkryć geograficznych z uwzględnie-niem zmian de-mograficznych, ekonomicznych i kulturowych

• charakteryzuje postać królowej Bony

• wymienia przy-kłady architek-tury renesanso-wej w Polsce

• wskazuje na mapie Ko-ronę Królestwa Polskiego, Litwę i Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

arrasy, arkady, krużganki

• wie, dlaczego wiek XVI nazy-wamy „złotym wiekiem kultury polskiej”

• zna daty hołdu pruskiego (1525 r.) i unii lu-belskiej (1569 r.)

• wie, kim byli Jan Kochanowski i Mi-kołaj Kopernik

gospodarcze przeprowadzone za panowania ostatnich Jagiel-lonów

• wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Naro-dów w XVI w.

CZĘŚĆ II. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW

5. W Rzeczypospo-litej Obojga Na-rodów

1. Ostatni z rodu. 2. Zgoda, wolność

i prawo. 3. Szlachta wybiera

króla.



• postanowienia unii lu-belskiej

• Rzeczpospolita jako państwo Polski i Litwy

• kim był w Rzeczypo-spolitej obywatel

• szlachta i magnaci • wybór króla – wolna

elekcja • Henryk Walezy –

pierwszy król elek-cyjny

20. Rzeczpospo-lita Obojga Narodów.

Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polegała unia lubelska i wskazuje na ma-pie Rzeczpospolitą Obojga Narodów; 2) opisuje, w jaki sposób wybierano króla, używając po-jęć: elekcja, pole elekcyjne, korona-cja.

• wymienia państwa, które wchodziły w skład Rzeczypo-spolitej Obojga Na-rodów

• wie, kto w Rzeczy-pospolitej miał prawo wyboru króla

• rozumie pojęcie wolna elekcja

• wyjaśnia pojęcie bezkrólewie

• wie, kto był pierw-szym królem elek-cyjnym w Polsce

• wymienia najważ-niejsze zasady ustroju Rzeczypo-spolitej Obojga Narodów: wol-ność, zgoda i prawo

• podaje datę pierwszej wolnej elekcji – 1573 r.

• wyjaśnia, kto miał prawo wybierać króla

• wyjaśnia, co oznacza, że król rządzi dziedzicznie lub w wyniku elekcji

• charakteryzuje pierwszego króla elekcyj-nego i wyjaśnia, dlaczego pota-jemnie opuścił Polskę

• opisuje przebieg sejmu elekcyj-nego

• wyjaśnia, jaką rolę podczas bezkrólewia peł-nił prymas

• wyjaśnia, co oznaczały zasady: wolno-ści, zgody i prawa w ustroju Rze-czypospolitej Obojga Naro-dów

• wymienia za-sady ustroju Rzeczypospoli-tej zapisane

• samodzielnie, korzystając z in-ternetu oraz źró-deł pozapod-ręcznikowych, przygotowuje wypowiedź na temat królów elekcyjnych 1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

w artykułach henrykowskich

6. Kto razem z kró-lem rządził pań-stwem

1. Król i szlachta wspólnie rządzili państwem.

2. Sejm walny. 3. Sejmiki ziemskie. 4. Skład sejmu.



• przywileje szlachec-kie

• sejm walny jako naj-ważniejszy organ władzy w państwie

• sejmiki ziemskie – sa-morząd szlachecki

• posłowie i senatoro-wie

• trzy stany sejmujące – król, senat i izba poselska

19. Polski szlach-cic.

Uczeń: 1) charakteryzuje obowiązki szlach-cica wobec pań-stwa, używając po-jęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie.

• wymienia trzy stany sejmujące: króla, senat i izbę posel-ską

• wie, jak wybierani byli posłowie na sejm walny

• wyjaśnia, z pomocą nauczyciela, na czym polegała demokracja szla-checka

• wyjaśnia pojęcia: przywileje szla-checkie, pospolite ruszenie, senat, izba poselska, sejmiki ziemskie, nietykalność oso-bista

• wie, czym się róż-niła magnateria od szlachty śred-niej i szlachty ubogiej

• wyjaśnia, w jakim celu były zwoły-wane sejmiki ziemskie

• samodzielnie for-mułuje wypo-wiedź na temat praw i obowiąz-ków szlachty

• omawia zróżni-cowanie spo-łeczne szlachty na przykładzie magnaterii, szlachty średniej i szlachty ubo-giej

• wymienia decy-zje, jakie podej-mowano w cza-sie trwania sejmu walnego

• podaje datę 1493 r. i wyja-śnia, dlaczego rok 1493 uznaje się za początek parlamentary-zmu polskiego

• wyjaśnia, kto przewodniczył obradom se-natu, a kto izby poselskiej

• wyjaśnia, kto mógł zostać se-natorem, a kto posłem na sejm

• szczegółowo wymienia uprawnienia sejmu

• wyjaśnia, jakie były kompeten-cje sejmików ziemskich

• omawia znacze-nie uchwalenia konstytucji (tzn. prawa) Nihil novi

• porównuje de-mokrację szla-checką ze współczesną demokracją w Polsce

1

7. Gospodarstwo szlachcica

1. Folwark szla-checki.



• folwark szlachecki i pańszczyzna

• transport płodów rol-nych do Gdańska

• kim byli flisacy

19. Polski szlach-cic.

Uczeń: 2) opisuje działal-ność gospodarczą

• wyjaśnia pojęcie fol-wark szlachecki

• wskazuje na mapie Gdańsk

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd folwarku szlacheckiego

• wyjaśnia, na czym

• wyjaśnia, dla-czego Rzeczpo-spolita w XVI w. była nazywana

• szczegółowo uzasadnia twier-dzenie, że XVI w. był

• porównuje sytu-ację szlachty i chłopów

• przedstawia mocne i słabe

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

2. Spław zboża Wi-słą do Gdańska.

3. Handel gdański.

• Gdańsk najbogat-szym miastem Rze-czypospolitej

polskiej szlachty, używając pojęć: fol-wark, pańszczyzna, kmiecie, spichlerz, spław rzeczny – Wisłą do Gdańska.

• wymienia co naj-mniej dwa towary, które spławiano Wi-słą do Gdańska

polegała pańsz-czyzna

• wymienia towary przywożone do Polski i towary eksportowane na zachód Europy

• wie, kim byli fli-sacy i czym się zajmowali

spichlerzem Eu-ropy

• wyjaśnia, w jaki sposób szlachta powiększała swoje majątki

• wymienia powin-ności chłopów względem szlachty

• wskazuje na mapie szlaki spławu zboża w Rzeczy-po-spolitej

• omawia znacze-nie Wisły dla wymiany towa-rowej

„złotym wie-kiem” Rzeczy-pospolitej

• wyjaśnia, dla-czego w XVI w. bogaciły się pol-skie miasta

• wymienia główne porty zbożowe i spi-chlerze na szlaku wiśla-nym

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje handel w Gdań-sku – wymienia towary, jakimi handlowano i państwa, z któ-rych przybywały okręty

strony gospo-darki w Rzeczy-pospolitej Ob-ojga Narodów w XVI w.




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O RZECZYPOSPO-LITEJ SZLACHEC-KIEJ.



ryczna

5. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

6. Kto razem z królem rządził państwem.

7. Gospodarstwo szlachcica.

jw. • wyjaśnia pojęcie fol-wark szlachecki

• wskazuje na mapie Gdańsk

• wymienia co naj-mniej dwa towary, które spławiano Wi-słą do Gdańska

• wymienia państwa, które wchodziły w skład Rzeczypo-spolitej Obojga Na-rodów

• wie, kto w Rzeczy-pospolitej miał prawo wyboru króla

• rozumie pojęcie wolna elekcja

• wyjaśnia pojęcie bezkrólewie

• wymienia trzy stany sejmujące: króla, senat i izbę posel-ską

• wie, jak wybierani byli posłowie na sejm walny

• wyjaśnia, z pomocą nauczyciela, na czym polegała demokracja szla-checka

• wie, kto był pierw-szym królem elek-cyjnym w Polsce

• wymienia najważ-niejsze zasady ustroju Rzeczypo-spolitej Obojga Narodów: wol-ność, zgoda i prawo

• podaje datę pierwszej wolnej elekcji – 1573 r.

• wyjaśnia, kto miał prawo wybierać króla

• wyjaśnia pojęcia: przywileje szla-checkie, pospolite ruszenie, senat, izba poselska, sejmiki ziemskie, nietykalność oso-bista

• wie, czym się różniła magnate-ria od szlachty średniej i szlachty ubo-giej

• wyjaśnia, w jakim celu zwoływane były sejmiki ziem-skie

• wyjaśnia, co oznacza, że król rządzi dziedzicznie lub w wyniku elekcji

• charakteryzuje pierwszego króla elekcyj-nego i wyjaśnia, dlaczego pota-jemnie opuścił Polskę

• opisuje przebieg sejmu elekcyj-nego,

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź na temat praw i obowiąz-ków szlachty

• omawia zróżni-cowanie spo-łeczne szlachty na przykładzie magnaterii, szlachty średniej i szlachty ubo-giej

• wymienia decy-zje, jakie podej-mowano w cza-sie trwania sejmu walnego

• podaje datę

• wyjaśnia, jaką rolę podczas bezkrólewia peł-nił prymas

• wyjaśnia, co oznaczały za-sady wolności, zgody i prawa w ustroju Rze-czypospolitej Obojga Narodów

• wymienia za-sady ustroju Rzeczypospoli-tej zapisane w artykułach henrykowskich

• wyjaśnia, kto przewodniczył obradom se-natu, a kto izby poselskiej

• wyjaśnia, kto mógł zostać se-natorem, a kto posłem na sejm

• szczegółowo wymienia uprawnienia sejmu

• wyjaśnia, jakie były kompeten-cje sejmików ziemskich

• samodzielnie, korzystając z in-ternetu i źródeł pozapodręczni-kowych, przygo-towuje wypo-wiedź na temat królów elekcyj-nych

• porównuje de-mokrację szla-checką ze współczesną demokracją w Polsce

• porównuje sytu-ację szlachty i chłopów, przedstawia mocne i słabe strony gospo-darki w Rzeczy-pospolitej Ob-ojga Narodów w XVI w.

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd folwarku szlacheckiego

• wyjaśnia, na czym polegała pańsz-czyzna

• wymienia towary przywożone do Polski i towary eksportowane na zachód Europy

• wie, kim byli fli-sacy i czym się zajmowali

1493 r. i wyja-śnia, dlaczego uznaje rok 1493 za początek par-lamentaryzmu polskiego

• wyjaśnia, dla-czego Rzeczpo-spolita w XVI w. była nazywana spichlerzem Eu-ropy

• wyjaśnia, w jaki sposób szlachta powiększała swoje majątki

• wymienia powin-ności chłopów względem szlachty

• wskazuje na mapie szlaki spławu zboża w Rzeczypospoli-tej

• omawia znacze-nie Wisły dla wymiany towa-rowej

• omawia znacze-nie uchwalenia konstytucji (tzn. prawa) Nihil novi

• szczegółowo uzasadnia twier-dzenie, że XVI w. był „złotym wie-kiem” Rzeczy-pospolitej

• wyjaśnia, dla-czego w XVI w. bogaciły się pol-skie miasta

• wymienia główne porty zbożowe i spi-chlerze na szlaku wiśla-nym

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje handel w Gdań-sku – wymienia towary, jakimi handlowano, i państwa, z któ-rych przybywały okręty




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

CZĘŚĆ III. RZECZPOSPOLITA W XVII WIEKU

8. Wojny ze Szwe-dami

1. Wojny Zygmunta III Wazy.

2. Jan Karol Chod-kiewicz – zwy-cięzca spod Kir-cholmu.

3. Wojska szwedzkie wkraczają do Rze-czypospolitej.

4. Obrona kraju.




• panowanie dynastii Wazów i wojny ze Szwecją

• bitwa pod Kirchol-mem – zwycięstwo pod wodzą Jana Ka-rola Chodkiewicza

• potop szwedzki 1655 r. – obrona Ja-snej Góry

• wojna podjazdowa Stefana Czarniec-kiego i zwycięstwo pod Warką

• skutki najazdu szwedzkiego

21. Rzeczpospo-lita w XVII w.

Uczeń: 1) sytuuje w czasie i omawia wydarze-nia potopu szwedz-kiego, z uwzględ-nieniem obrony Często-chowy i postaci Stefana Czarniec-kiego.

• wskazuje na mapie Szwecję, Wielkie Księstwo Litewskie, Koronę Królestwa Polskiego

• wymienia co naj-mniej dwóch królów

polskich z dynastii Wazów

• wie, kto dowodził wojskami polskimi pod Kircholmem

• podaje datę potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie hetman

• wymienia przy-czyny i skutki wo-jen polsko-szwedzkich w XVII w.

• wskazuje na ma-pie Inflanty i wyja-śnia, dlaczego były ważnym ob-szarem dla Rze-czypospolitej i dla Szwecji

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd i uzbrojenie husarii

• wymienia teryto-ria, o które toczyły się wojny ze Szwecją

• wie, kim byli: Ste-fan Czarniecki, Jan Karol Chod-kiewicz, Augustyn Kordecki

• charakteryzuje sylwetkę het-mana Jana Ka-rola Chodkiewi-cza

• na podstawie mapy omawia przebieg walk w czasie potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie wojna podjaz-dowa

• wie, w jaki spo-sób Zygmunt III Waza był spo-krewniony z Ja-giellonami

• wyjaśnia szcze-gółowo, dla-czego najazd Szwedów na Polskę został nazwany poto-pem

• omawia po-stawę królów Zygmunta III i Jana Kazimierza w czasie wojen ze Szwecją

• na podstawie ilustracji w pod-ręczniku i wia-domości z lekcji porównuje uzbrojenie i spo-sób walki armii szwedzkiej i ar-mii polskiej

• samodzielnie, na podstawie in-formacji dostęp-nych w interne-cie oraz innych źródeł wiedzy pozapodręczni-kowych, przygo-towuje wypo-wiedź o polskich dziełach sztuki znajdujących się od czasów po-topu na terenie Szwecji

1

9. Walki z Koza-kami

1. Kozacy z Zapo-roża.

2. Życie na Siczy. 3. Czym był rejestr

kozacki.




• kim byli Kozacy • Dzikie Pola i Zapo-

roże • Stara Sicz i atamani

kozaccy • rejestr kozacki i wojny

z Tatarami i Turkami

Temat dodatkowy II. Analiza i inter-

pretacja histo-ryczna. III. Tworzenie nar-

racji historycznej.

• wie, kim byli Kozacy • na podstawie ilu-

stracji omawia wy-gląd i uzbrojenie Kozaków

• podaje datę i przy-

• odczytuje z mapy miejsca bitew po-wstania Chmiel-nickiego

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd kozackiego

• wymienia przy-czyny i skutki powstania Chmielnickiego

• wskazuje na mapie najdal-

• omawia genezę rejestru kozac-kiego i podaje przykłady wojen, w których królo-wie polscy ko-rzystali z wojska

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź na temat: „W jaki sposób powstanie Chmielnickiego

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

4. Zwycięstwa i klę-ski – wojny z Koza-kami.

• bunty kozackie • powstanie Bohdana

Chmielnickiego – wojna na Ukrainie

wódcę najwięk-szego kozackiego powstania prze-ciwko Rzeczypo-spolitej

• wskazuje na mapie tereny zamieszkane przez Kozaków

taboru i jego uży-cie w czasie wojny

• charakteryzuje postać Bohdana Chmielnickiego

• wyjaśnia pojęcia: Tatarzy, Sicz, ata-man, rejestr ko-zacki

• wymienia przy-czyny wybuchu powstania Chmielnickiego

szy zasięg po-wstania Chmiel-nickiego i wy-mienia najważ-niejsze bitwy

• omawia życie codzienne Ko-zaków i wyja-śnia, dlaczego korzystne było dla nich znale-zienie się w re-jestrze kozackim

• porównuje spo-sób prowadze-nia wojny przez wojska kozackie i przez regu-larne oddziały Rzeczypospoli-tej

kozackiego • omawia politykę

Rzeczypospoli-tej wobec Koza-ków po stłumie-niu powstań ko-zackich

zostało przed-stawione w po-wieści Ogniem i mieczem Hen-ryka Sienkiewi-cza?”

10. Wyprawa wie-deńska Jana III Sobieskiego

1. W obronie przed tureckim najaz-dem.

2. Polska husaria w obronie Europy.

3. Pokój i skutki wo-jen.




• wojny z Turcją, obrona Chocimia

• Jan III Sobieski kró-lem Polski

• bitwa pod Wiedniem • skutki wojen polsko-

tureckich

21. Rzeczpospo-lita w XVII w.

Uczeń: 2) sytuuje w czasie i opisuje wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, uży-wając pojęć: oblę-żenie, odsiecz, suł-tan, husaria.

• podaje datę odsie-czy wiedeńskiej – 1683 r. i określa, który to jest wiek i która jego połowa

• wie, kim byli Jan III Sobieski i Kara Mu-stafa

• wyjaśnia, dlaczego Jana III Sobie-skiego nazywano Lwem Lechistanu

• wyjaśnia pojęcia: odsiecz, sułtan, oblężenie, husaria

• wskazuje na ma-pie Chocim i Ka-mieniec Podolski

• na podstawie planu bitwy pod Wiedniem wymie-nia wojska, które brały udział w bi-twie

• krótko wyjaśnia

• wymienia hetma-nów: Stanisława Żółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza jako słynnych dowódców wal-czących z Tur-kami

• wymienia posta-nowienia pokoju w Karłowicach i podaje jego

• wyjaśnia, jakie znaczenie miał w czasie odsie-czy wiedeńskiej atak polskiej hu-sarii

• omawia wpływ, jaki na sytuację w Rzeczypospo-litej miały wojny prowadzone przez wojska polsko-litewskie

• wyjaśnia, dla-czego o Janie III Sobieskim mó-wimy, że obronił przed Turkami Europę i chrze-ścijaństwo 1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wie, gdzie znajdo-wała się siedziba Jana III Sobie-skiego

skutki bitwy pod Wiedniem

datę (1699 r.) • opowiada, w ja-

kich okoliczno-ściach Jan III So-bieski został wy-brany na króla Polski

• wymienia przy-czyny i skutki odsieczy wie-deńskiej

• na podstawie ilu-stracji omawia wygląd pałacu w Wilanowie

w XVII w.

POWTÓRZENIE MTERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI –

O WOJNACH RZECZYPOSPOLI-TEJ W XVII WIEKU.



ryczna

8. Wojny ze Szwe-dami.

9. Walki z Kozakami. 10. Wyprawa wiedeń-

ska króla Jana III Sobieskiego.

jw. • wskazuje na mapie Szwecję, Wielkie Księstwo Litewskie, Koronę Królestwa Polskiego

• wymienia co naj-mniej dwóch królów polskich z dynastii Wazów

• wie, kto dowodził wojskami polskimi pod Kircholmem

• podaje datę potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie hetman

• wie, kim byli Kozacy • na podstawie ilu-

• wymienia przy-czyny i skutki wo-jen polsko-szwedzkich w XVII w.

• wskazuje na ma-pie Inflanty i wyja-śnia, dlaczego były ważnym ob-szarem dla Rze-czypospolitej i dla Szwecji

• na podstawie ilu-stracji omawia wygląd i uzbroje-nie husarii

• wymienia teryto-ria, o które toczyły się wojny

• charakteryzuje sylwetkę het-mana Jana Ka-rola Chodkiewi-cza

• na podstawie mapy omawia przebieg walk w czasie potopu szwedzkiego

• wyjaśnia pojęcie wojna podjaz-dowa

• wie, w jaki spo-sób Zygmunt III Waza był spo-krewniony z Ja-giellonami

• wyjaśnia szcze-gółowo, dla-czego najazd Szwedów na Polskę został nazwany poto-pem

• omawia po-stawę królów Zygmunta III i Jana Kazimie-rza w czasie wo-jen ze Szwecją

• na podstawie ilustracji w pod-ręczniku i wia-domości z lekcji porównuje

• samodzielnie, na podstawie informacji do-stępnych w in-ternecie i in-nych, pozapod-ręcznikowych źródłach wie-dzy, przygoto-wuje wypowiedź o polskich dzie-łach sztuki znaj-dujących się od czasów po-topu na terenie Szwecji

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź na temat:

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

stracji omawia wy-gląd i uzbrojenie Kozaków

• podaje datę i przy-wódcę najwięk-szego kozackiego powstania prze-ciwko Rzeczypo-spolitej

• wskazuje na mapie tereny zamieszkane przez Kozaków

• podaje datę odsie-czy wiedeńskiej – 1683 r. i określa, który to jest wiek i która jego połowa

• wie, kim byli Jan III Sobieski i Kara Mu-stafa

• wyjaśnia, dlaczego Jana III Sobie-skiego nazywano Lwem Lechistanu

• wie, gdzie znajdo-wała się siedziba Jana III Sobie-skiego

ze Szwecją • wie, kim byli Ste-

fan Czarniecki, Jan Karol Chod-kiewicz, Augustyn Kordecki

• odczytuje z mapy miejsca bitew po-wstania Chmiel-nickiego

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd kozackiego taboru i jego uży-cie w czasie wojny

• charakteryzuje postać Bohdana Chmielnickiego

• wyjaśnia pojęcia: Tatarzy, Sicz, ata-man, rejestr ko-zacki

• wymienia przy-czyny wybuchu powstania Chmielnickiego

• wyjaśnia pojęcia: odsiecz, sułtan, oblężenie, husaria

• wskazuje na ma-pie Chocim i Ka-mieniec Podolski

• na podstawie planu bitwy pod

• wymienia przy-czyny i skutki powstania Chmielnickiego

• wskazuje na mapie najdal-szy zasięg po-wstania Chmiel-nickiego i wy-mienia najważ-niejsze bitwy

• omawia życie codzienne Ko-zaków i wyja-śnia, dlaczego korzystne dla nich było znale-zienie się w re-jestrze kozackim

• porównuje spo-sób prowadze-nia wojny przez wojska kozackie i przez regu-larne oddziały Rzeczypospoli-tej

• wymienia het-manów Stani-sława Żółkiew-skiego i Jana Karola Chodkie-wicza jako słyn-nych dowódców walczących

uzbrojenie i spo-sób walki armii szwedzkiej i ar-mii polskiej

• omawia genezę rejestru kozac-kiego i podaje przykłady wojen, w których królo-wie polscy ko-rzystali z wojska kozackiego

• omawia politykę Rzeczypospoli-tej wobec Koza-ków po stłumie-niu powstań ko-zackich

• wyjaśnia, jakie znaczenie miał w czasie odsie-czy wiedeńskiej atak polskiej hu-sarii

• omawia wpływ, jaki na sytuację w Rzeczypospo-litej miały wojny prowadzone przez wojska polsko-litewskie w XVII w.

W jaki sposób powstanie Chmielnickiego zostało przed-stawione w po-wieści „Ogniem i mieczem” Hen-ryka Sienkiewi-cza?

• wyjaśnia, dla-czego o Janie III Sobieskim mó-wimy, że obronił przed Turkami Europę i chrze-ścijaństwo




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Wiedniem wymie-nia wojska, jakie brały udział w bi-twie

• krótko wyjaśnia skutki bitwy pod Wiedniem

z Turkami • wymienia posta-

nowienia pokoju w Karłowicach i podaje jego datę (1699 r.)

• opowiada, w ja-kich okoliczno-ściach Jan III Sobieski został wybrany na króla Polski

• wymienia przy-czyny i skutki odsieczy wie-deńskiej

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pałacu w Wilanowie

CZĘŚĆ IV. UPADEK RZECZYPOSPOLITEJ I WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ

11. Rzeczpospolita w czasach Stani-sława Augusta Poniatowskiego

1. Ostatni władca Rzeczypospolitej.

2. Przeciwko kró-lowi.

3. Sejm Wielki. Rok 1791 – Konstytu-cja 3 maja.



• powołanie Komisji Edukacji Narodowej

• reformy gospodarcze króla Stanisława Au-gusta Poniatowskiego

• Sejm Wielki i uchwa-lenie Konstytucji 3 maja

22. Upadek I Rze-czypospolitej.

Uczeń: 1) podaje przykłady naprawy państwa polskiego za pano-wania Stanisława Augusta Poniatow-skiego, z uwzględ-nieniem Konstytucji 3 maja.

• wymienia Stani-sława Augusta Po-niatowskiego jako ostatniego króla Polski

• podaje datę uchwa-lenia Konstytucji 3 maja (1791 r.)

• podaje co najmniej dwa przykłady re-form wprowadzo-

• wyjaśnia, czym były Komisja Edu-kacji Narodowej i Szkoła Rycerska

• posługuje się po-jęciami: manufak-tura, liberum veto, dziedziczenie tronu

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-

• wymienia posta-nowienia Kon-stytucji 3 maja

w zakresie zmiany ustroju Rzeczypospoli-tej

• wyjaśnia, dla-czego Rosja była przeciwna wprowadzeniu

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej Obojga Naro-dów przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja i po jej

wprowadzeniu • omawia,

na czym pole-gała złota wol-ność szlachty w

• wyjaśnia, dla-czego dzień 3 maja jest w Polsce świę-tem państwo-wym

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

nych w Rzeczy-po-spolitej przez Stani-sława Augusta Po-niatowskiego

gląd pola elekcyj-nego w czasie wy-boru króla Stani-sława Augusta Poniatowskiego na króla Polski

• wie, kim była ca-ryca Katarzyna II i dlaczego była zainteresowana utrzymaniem chaosu w Rzeczy-pospolitej

reform w Rze-czypospolitej

• wyjaśnia, dla-czego część szlachty była przeciwna wpro-wadzeniu Kon-stytucji 3 maja

Rzeczypospoli-tej

• wymienia zmiany, jakie wprowadzała Konstytucja 3 maja w sytuacji

prawnej miesz-czan i chłopów

12. Upadek Rzeczy-pospolitej

1. W obronie „złotej wolności”.

2. Konfederacje i ro-kosze.

3. Droga do kata-strofy.

4. Obrona ojczyzny i upadek państwa.




• demokracja szla-checka a ustrój abso-lutystyczny Rosji, Au-strii i Prus

• konfederacja barska i I rozbiór Polski – 1772 r.

• wojna w obronie Kon-stytucji 3 maja i II roz-

biór Polski – 1793 r. • powstanie kościusz-

kowskie i III rozbiór Polski – 1795 r.

22. Upadek I Rze-czypospolitej.

Uczeń: 2) omawia i sytuuje w czasie wydarze-nia powstania ko-ściuszkowskiego, używając pojęć: na-czelnik powstania, przysięga Ko-ściuszki, kosynie-rzy;

3) wyjaśnia, w ja-kich okoliczno-ściach doszło do upadku państwa polskiego, podaje datę III rozbioru.

• podaje daty trzech rozbiorów Polski – 1772, 1793, 1795

• wymienia państwa biorące udział w rozbiorach Polski

• podaje datę wybu-chu powstania ko-ściuszkowskiego

• posługuje się po-jęciami: konfede-racja, rokosz, roz-biory, kosynierzy

• wymienia przy-czyny upadku po-wstania kościusz-kowskiego

• wskazuje na ma-pie: Rozbiory Rzeczypospolitej tereny zajęte przez państwa za-borcze w wyniku I, II i III rozbioru

• na podstawie ilu-stracji omawia uzbrojenie kosy-nierów i żołnierzy rosyjskich

• wyjaśnia, w ja-kich okoliczno-ściach został ustanowiony or-der Virtuti Mili-tari i kto jako

pierwszy został nim odznaczony

• opowiada o przebiegu wojny w obronie Konstytucji 3 maja

• omawia i sytuuje w czasie wyda-rzenia powsta-nia kościusz-kowskiego, uży-wając pojęć: na-

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej oraz ustrój Rosji, Austrii i Prus

• wymienia przy-czyny wybuchu, przebieg i skutki powstania ko-ściuszkow-skiego

• omawia okolicz-ności wybuchu konfederacji barskiej

• na podstawie obrazu Jana Matejki Rejtan

opowiada o oko-licznościach

• omawia pano-wanie Stani-sława Augusta Poniatowskiego, wskazując mocne i słabe strony Rzeczy-pospolitej, przedstawia dłu-gofalowe skutki reform gospo-darczych, kultu-ralnych i poli-tycznych

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wie, kim byli Ta-deusz Rejtan, książę Józef Po-niatowski, Tade-usz Kościuszko, Jan Kiliński

czelnik, powsta-nie, kosynierzy

• wymienia przy-czyny upadku powstania kościuszkow-skiego

I rozbioru Polski

13. U boku Napole-ona

1. Utrata państwa i nadziei.

2. Nadzieja w Napo-leonie.

3. Z ziemi włoskiej do Polski… – Le-

giony Polskie we Włoszech.

4. Mazurek Dąbrow-skiego.

5. Księstwo War-szawskie – „małe państwo wielkich nadziei”.

6. Dalsze losy Księ-stwa.




• utworzenie Legionów Polskich we Wło-szech

• powstanie Mazurka Dąbrowskiego

• Księstwo Warszaw-skie – namiastka pań-stwa polskiego

• klęska Napoleona i utworzenie Króle-stwa Polskiego

Temat dodatkowy. • wymienia postać generała Jana Hen-ryka Dąbrowskiego, jako twórcy Legio-nów Polskich we Włoszech

• opowiada o okolicz-nościach powstania Mazurka Dąbrow-skiego

• wie, kim byli Napo-leon Bonaparte, Jó-zef Wybicki, książę Józef Poniatowski

• omawia działania podjęte przez za-borców wobec ludności polskiej po trzecim rozbio-rze

• wskazuje na ma-pie państwo, w którym utwo-rzone zostały Le-giony Polskie

• podaje datę utwo-rzenia Legionów (1797 r.)

• wymienia przy-czyny utworzenia przez Napoleona Księstwa War-szawskiego

• wskazuje na ma-pie tereny, z któ-rych zostało utworzone Księ-stwo Warszaw-skie

• wyjaśnia, czym był Kodeks Na-poleona

• opowiada, w ja-kich okoliczno-ściach zostało zlikwidowane Księstwo War-szawskie

• omawia okolicz-ności powstania Legionów Pol-skich we Wło-szech i utworze-nia Księstwa Warszawskiego

• wyjaśnia, dla-czego armia na-poleońska po-niosła klęskę w Rosji w 1812 r.

• omawia ustrój Księstwa War-szawskiego

• wyjaśnia, dla-czego Księstwo Warszawskie przestało istnieć

• ocenia stosunek Polaków do Na-poleona i Napo-leona do Pola-ków

1

14. Powstań, Pol-

sko, skrusz kaj-dany – powstanie listopadowe

1. Królestwo Polskie.



ryczna

• życie codzienne w Królestwie Polskim

• wybuch powstania li-stopadowego

• powstanie i wojna

23. Formy walki o niepodległość.

Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie

• podaje datę wybu-chu powstania listo-padowego – 29 li-stopada 1830 r.

• wie, kim byli: Piotr

• wymienia przy-czyny i skutki po-wstania listopado-wego

• wyjaśnia pojęcia:

• wskazuje na mapie miej-sca najważniej-szych bitew po-

• omawia prze-bieg powstania listopadowego

• ocenia, czy Po-lacy mieli

• porównuje po-wstanie listopa-dowe i powsta-nie kościusz-

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

2. „Na Belweder!” – 29 listopada 1830 roku.

3. Bitwy powstania listopadowego.

4. Upadek powsta-nia.

• karty pracy polsko-rosyjska • klęska powstania li-

stopadowego • Wielka Emigracja

listopadowe; 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady re-presji zastosowa-nych wobec społe-czeństwa po prze-granym powstaniu listopadowym.

Wysocki, Józef So-wiński

• wymienia co naj-mniej dwa przy-kłady prześladowa-nia Polaków po upadku powsta-nia listopadowego

Arsenał, Belwe-der, Syberia, Cy-tadela

• wie, kim był wielki książę Konstanty

wstania listopa-dowego

• wymienia przy-czyny upadku powstania listo-padowego

• charakteryzuje postawę obroń-ców Warszawy – Juliusza Or-dona i Józefa Sowińskiego

szansę na poko-nanie Rosjan w czasie po-wstania

• wymienia do-wódcę wojsk ro-syjskich, który zdobył War-szawę i dopro-wadził do upadku po-wstania

kowskie, wska-zuje podobień-stwa i różnice

15. Zawiedzione nadzieje – po-wstanie stycz-niowe

1. Branka i wybuch powstania.

2. Działania przy-wódców i walki po-wstańcze.

3. Dlaczego powsta-nie upadło?




• nastroje niepodległo-ściowe w Królestwie Polskim i represje ro-syjskie

• branka i wybuch po-wstania styczniowego

• walki powstańcze – oddziały partyzanckie

• Romuald Traugutt – ostatni przywódca po-wstania

• przyczyny upadku po-wstania


Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie styczniowe; 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady re-presji zastosowa-nych wobec społe-czeństwa po po-wstaniu stycznio-wym.

• wymienia datę roczną wybuchu po-wstania stycznio-wego, określa wiek i jego połowę

• wie, kim był Romu-ald Traugutt

• charakteryzuje spo-sób walki prowa-dzony przez od-działy partyzanckie

• wyjaśnia pojęcia: branka, koszary, katorga

• wyjaśnia, dla-czego pobór do wojska rosyj-skiego przyspie-szył decyzję o wy-buchu powstania

• na podstawie ilu-stracji charaktery-zuje wygląd i uzbrojenie po-wstańców-kosy-nierów

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-

• wskazuje zwią-zek pomiędzy manifestacjami patriotycznymi a wybuchem po-wstania stycz-niowego

• wymienia zakres działań utworzo-nego przez po-wstańców Rządu Narodo-wego

• wyjaśnia, na czym polegał terror władz car-skich wobec lud-ności polskiej

• wymienia co najmniej dwóch przywód-ców powstania styczniowego

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki powsta-nia stycznio-wego

• wymienia repre-sje stosowane przez Rosjan wobec uczestni-ków powstania styczniowego

• samodzielnie, na podstawie in-formacji z inter-netu i źródeł po-zapodręczniko-wych formułuje wypowiedź na temat przywód-ców powstania styczniowego

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

gląd Cytadeli war-szawskiej

• podaje co naj-mniej jedną przy-czynę upadku po-wstania stycznio-wego

• oblicza czas, jaki upłynął od upadku powstania listopa-dowego do wybu-chu powstania styczniowego

w 1863 r. • wyjaśnia funk-

cję, jaką pełniła w czasie zabo-rów Cytadela warszawska

• na podstawie mapy wymienia tereny, na któ-rych toczyły się walki powstań-cze

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O UPADKU RZE-CZYPOSPOLITEJ I POWSTANIACH NARODOWYCH.



ryczna

11. Rzeczpospolita w czasach Stani-sława Augusta Po-niatowskiego.

12. Upadek Rzeczypo-spolitej.

13. U boku Napole-ona.

14. Powstań, Polsko, skrusz kajdany –

powstanie listopa-dowe.

15. Zawiedzione na-dzieje – powstanie styczniowe.

jw. • wymienia Stani-sława Augusta Po-niatowskiego jako ostatniego króla Polski

• podaje datę uchwa-lenia Konstytucji 3 maja (1791 r.)

• podaje co najmniej dwa przykłady re-form wprowadzo-nych w Rzeczypo-spolitej przez Stani-sława Augusta Po-niatowskiego

• podaje daty trzech rozbiorów Polski – 1772, 1793, 1795

• wymienia państwa biorące udział w rozbiorach Polski

• wyjaśnia, czym były Komisja Edu-kacji Narodowej i Szkoła Rycerska

• posługuje się po-jęciami: manufak-tura, liberum veto, dziedziczenie tronu

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd pola elekcyj-nego w czasie wy-borów króla Stani-sława Augusta Po-niatowskiego na króla Polski

• wie, kim była ca-ryca Katarzyna II i dlaczego była za-interesowana

• wymienia posta-nowienia Kon-stytucji 3 maja

w zakresie zmiany ustroju Rzeczypospoli-tej

• wyjaśnia, dla-czego Rosja była przeciwna wprowadzeniu reform w Rze-czypospolitej

• wyjaśnia, dla-czego część szlachty była przeciwna wpro-wadzeniu Kon-stytucji 3 maja

• wyjaśnia, w ja-

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej Obojga Naro-dów przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja i po jej

wprowadzeniu • omawia,

na czym pole-gała „złota wol-ność” szlachty w Rzeczypospoli-tej

• wymienia zmiany, jakie wprowadzała Konstytucja 3 maja w sytuacji

prawnej miesz-czan i chłopów

• wyjaśnia, dla-czego dzień 3 maja jest w Polsce świę-tem państwo-wym

• omawia pano-wanie Stani-sława Augusta Poniatowskiego, wskazując mocne i słabe strony Rzeczy-pospolitej, przedstawia dłu-gofalowe skutki reform gospo-darczych, kultu-ralnych i poli-tycznych

• ocenia stosunek

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• podaje datę wybu-chu powstania ko-ściuszkowskiego

• wymienia postać generała Jana Hen-ryka Dąbrowskiego, jako twórcy Legio-nów Polskich we Włoszech

• opowiada o okolicz-nościach powstania Mazurka Dąbrow-skiego

• wie, kim byli: Napo-leon Bonaparte, Jó-zef Wybicki, książę Józef Poniatowski

• podaje datę wybu-chu powstania listo-padowego – 29 li-stopada 1830 r.

• wie, kim byli: Piotr Wysocki, Józef So-wiński

• wymienia co naj-mniej dwa przy-kłady prześladowa-nia Polaków po upadku powsta-nia listopadowego

• wymienia datę roczną wybuchu po-wstania stycznio-wego, określa wiek i jego połowę

utrzymaniem chaosu w Rzeczy-pospolitej

• posługuje się po-jęciami: konfede-racja, rokosz, roz-biory, kosynierzy

• wymienia przy-czyny upadku państwa pol-skiego

• wskazuje na ma-pie: Rozbiory Rzeczypospolitej

tereny zajęte przez państwa za-borcze w wyniku I, II i III rozbioru

• na podstawie ilu-stracji omawia uzbrojenie po-wstańców-kosy-nierów i żołnierzy rosyjskich

• wie, kim byli: Ta-deusz Rejtan, książę Józef Po-niatowski, Tade-usz Kościuszko, Jan Kiliński

• omawia działania podjęte przez za-borców wobec ludności polskiej

kich okoliczno-ściach został ustanowiony or-der Virtuti Mili-tari i kto jako

pierwszy został nim od-

znaczony • opowiada

o przebiegu wojny w obronie Konstytucji 3 maja

• omawia i sytuuje w czasie wyda-rzenia powsta-nia kościusz-kowskiego, uży-wając pojęć: na-czelnik, powsta-nie, kosynierzy

• wymienia przy-czyny upadku powstania ko-ściuszkow-skiego

• wskazuje na mapie te-reny, z których zostało utwo-rzone Księstwo Warszawskie

• wyjaśnia, czym był Kodeks Na-poleona

• porównuje ustrój Rzeczypospoli-tej i ustrój Rosji, Austrii i Prus

• wymienia przy-czyny wybuchu, przebieg i skutki powstania ko-ściuszkow-skiego

• omawia okolicz-ności wybuchu konfederacji barskiej

• na podstawie obrazu Jana Matejki Rejtan

opowiada o oko-licznościach I rozbioru Polski

• omawia okolicz-ności powstania Legionów Pol-skich we Wło-szech i utworze-nia Księstwa Warszawskiego

• wyjaśnia, dla-czego armia na-poleońska po-niosła klęskę w Rosji w 1812 r.

• omawia ustrój

Polaków do Na-poleona i Napo-leona do Pola-ków

• porównuje po-wstanie listopa-dowe i powsta-nie kościusz-kowskie, wska-zuje podobień-stwa i różnice

• samodzielnie, na podstawie in-formacji z inter-netu oraz źródeł pozapodręczni-kowych formu-łuje wypowiedź na temat przy-wódców powsta-nia stycznio-wego




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wie, kim był Romu-ald Traugutt

• charakteryzuje spo-sób walki prowa-dzony przez od-działy partyzanckie

po trzecim rozbio-rze

• wskazuje na ma-pie państwo, w którym utwo-rzone zostały Le-giony Polskie

• podaje datę utwo-rzenia Legionów Polskich we Wło-szech (1797r.)

• wymienia przy-czyny utworzenia przez Napoleona Księstwa War-szawskiego

• wymienia przy-czyny i skutki po-wstania listopado-wego

• wyjaśnia pojęcia: Arsenał, Belwe-der, Syberia, Cy-tadela

• wie, kim był wielki książę Konstanty

• wyjaśnia pojęcia: branka, koszary, katorga

• wyjaśnia, dla-czego pobór do wojska rosyj-skiego przyspie-szył decyzję o wy-buchu powstania

• opowiada, w ja-kich okoliczno-ściach zostało zlikwidowane Księstwo War-szawskie

• wskazuje na mapie miej-sca najważniej-szych bitew po-wstania listopa-dowego

• wymienia przy-czyny upadku powstania listo-padowego

• charakteryzuje postawę obroń-ców Warszawy – Juliusza Or-dona i Józefa Sowińskiego

• wskazuje zwią-zek pomiędzy manifestacjami patriotycznymi a wybuchem po-wstania stycz-niowego

• wymienia zakres działań utworzo-nego przez po-wstańców Rządu Narodo-wego

Księstwa War-szawskiego

• wyjaśnia, dla-czego Księstwo Warszawskie przestało istnieć

• omawia prze-bieg powstania listopadowego

• ocenia, czy Po-lacy mieli szansę na poko-nanie Rosjan w czasie po-wstania

• wymienia do-wódcę wojsk ro-syjskich, który zdobył War-szawę i dopro-wadził do upadku po-wstania

• wymienia co najmniej dwóch przywód-ców powstania styczniowego

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki powsta-nia stycznio-wego

• wymienia repre-sje stosowane




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• na podstawie ilu-stracji charaktery-zuje wygląd i uzbrojenie kosy-nierów

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd Cytadeli war-szawskiej

• podaje co naj-mniej jedną przy-czynę upadku po-wstania stycznio-wego

• oblicza czas, jaki upłynął od upadku powstania listopa-dowego do wybu-chu powstania styczniowego

• wyjaśnia, na czym polegał terror władz car-skich wobec lud-ności polskiej w 1863 r.

• wyjaśnia funk-cję, jaką pełniła w czasie zabo-rów Cytadela warszawska

• na podstawie mapy wymienia tereny, na któ-rych toczyły się walki powstań-cze

przez Rosjan wobec uczestni-ków powstania styczniowego

16. Walka Polaków o język i kulturę w XIX wieku

1. Rusyfikacja i ger-manizacja.

2. Uczyć się wbrew rusyfikacji.

3. Germanizacja w zaborze pru-skim.

4. Jak pracować dla Polski, czyli pozy-tywizm i praca or-ganiczna.



• germanizacja i rusyfi-kacja

• Polacy bronią swojej kultury – organizowa-nie tajnego naucza-nia, obrona polskiego języka w szkołach

• rozwój kultury polskiej w XIX w. – Stanisław Moniuszko, Henryk Sienkiewicz, Stani-sław Wyspiański

• pozytywizm – praca organiczna i praca


Uczeń: 3) omawia, na wy-branym przykła-dzie, walkę o język polski w nauczaniu; 4) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla rozwoju kultury pol-skiej: Jana Matejki, Stanisława Mo-niuszki, Henryka

• wyjaśnia pojęcia: rusyfikacja i germa-nizacja

• wymienia co naj-mniej dwa przy-kłady oporu Pola-ków wobec zabor-ców

• wymienia co naj-mniej dwa nazwiska wybitnych twórców kultury polskiej na przełomie XIX i XX w.

• wyjaśnia pojęcia praca organiczna i praca u podstaw

• wymienia przy-kłady ogranicza-nia przez zabor-ców Polakom do-stępu do języka polskiego

• przedstawia naj-ważniejsze zało-żenia pozytywi-stów

• wymienia nazwi-ska, dzieła i charakteryzuje twórczość: Jana Matejki, Hen-ryka Sienkiewi-cza, Stanisława Wyspiańskiego i Stanisława Mo-niuszki

• opowiada o strajku dzieci we Wrześni

• charakteryzuje

• wyjaśnia, jaki wpływ miała twórczość w ję-zyku polskim na podtrzymanie ducha polskości w czasie zabo-rów

• podaje przy-kłady dzieł twór-ców pozytywi-stycznych, które miały za zada-

• samodzielnie przygotowuje krótką wypo-wiedź o życiu i twórczości jed-nego z twórców polskiej kultury drugiej połowy XIX w.

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

u podstaw Sienkiewicza i Sta-nisława Wyspiań-skiego.

postawę Mi-chała Drzymały wobec polityki władz niemiec-kich

• wie, kim był i czym zajmował się Hipolit Ce-gielski

• wyjaśnia pojęcie Kulturkampf

nie podtrzymy-wanie Polaków na duchu i przy-pominanie o ważnych wy-darzeniach w hi-storii

17. Polacy na emigracji

1. Co to jest emigra-cja? Dlaczego Po-lacy w XIX wieku emigrowali?

2. Wielka Emigracja i jej znaczenie.




• emigracja Polaków w XIX w.

• znaczenie Wielkiej Emigracji

• wybitni Polacy żyjący na emigracji: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin, Maria Skło-dowska-Curie, He-lena Modrzejewska

24. Życie na emigracji.

Uczeń: 1) wskazuje na ma-pie państwa, które przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich; 2) rozróżnia emi-grację polityczną i zarobkową; 3) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewi-cza, Heleny Mo-drzejewskiej oraz dla nauki polskiej – Marii Skłodowskiej--Curie.

• wyjaśnia pojęcia: emigracja zarob-kowa i emigracja polityczna

• wymienia co naj-mniej dwóch przed-stawicieli Wielkiej Emigracji

• wskazuje na mapie co najmniej jedno europejskie pań-stwo, do którego emigrowali Polacy

• wyjaśnia pojęcie romantyzm

• podaje przyczyny, jakie zmuszały Polaków do emi-gracji politycznej i zarobkowej

• wymienia pań-stwa, do których emigrowali Polacy

• wymienia wybit-nych twórców kul-tury polskiej, któ-rzy tworzyli na emigracji

• podaje przy-kłady dzieł pol-skiej literatury romantycznej

• wie, kim była i czego doko-nała Maria Skłodowska-Curie

• wskazuje źródła inspiracji dla muzyki Fryde-ryka Chopina

• omawia znacze-nie twórczości Adama Mickie-wicza i Juliusza Słowackiego dla Polaków żyją-cych pod zabo-rami

• wie, jak dużo Polaków wyemi-growało z ziem polskich w XIX w.

• samodzielnie, w źródłach poza-podręczniko-wych, odnajduje informacje na temat współ-czesnej emigra-cji i formułuje wypowiedź na ten temat

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

18. W XIX-wiecznej Łodzi – mieście fabrykantów i ro-botników

1. Jak powstawało miasto przemy-słowe.

2. Nowi ludzie, nowy wygląd miast.

3. Jak mała wioska stała się miastem.

4. Ciężka praca i trudne życie.

5. Rozwój miast w okresie zabo-rów.



• rozwój przemysłu na ziemiach polskich w XIX w.

• wzrost znaczenia miast – urbanizacja

• nowe klasy społeczne – robotnicy, inteligen-cja, fabrykanci

• rozwój XIX -wiecznej Łodzi

25. Miasto prze-mysłowe.

Uczeń: 1) opowiada o roz-woju uprzemysło-wienia w XIX w., używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, sta-tek parowy, silnik elektryczny, tele-graf, fabryka; 2) wskazuje na ma-pie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich; 3) rozróżnia rze-mieślnicze i fa-bryczne (maszy-nowe) formy pro-dukcji; 4) opisuje warunki pracy w XIX-wiecz-nej fabryce.

• opisuje warunki pracy w XIX-wiecz-nej fabryce

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd dzielnicy robot-niczej

• wyjaśnia pojęcia: fabryka, fabrykant

• posługuje się po-jęciami: maszyna parowa, telegraf, kolej żelazna, urbanizacja i uprzemysłowienie

• charakteryzuje nowe klasy spo-łeczne: robotni-ków, fabrykantów i inteligencję

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla przewozu ludzi i towarów miały w XIX w. statki parowe

• wyjaśnia, dla-czego Łódź zo-stała w XIX w. nazwana ziemią obiecaną

• wymienia gałę-zie przemysłu, które rozwinęły się w XIX w. na ziemiach pol-skich

• charakteryzuje sytuację robotni-ków w XIX w.

• na podstawie mapy wymienia najbardziej uprzemysło-wione miasta w XIX w. na zie-miach polskich

• omawia przekrój społeczny i na-rodowościowy XIX-wiecznej Łodzi

• wymienia przy-czyny protestów robotniczych

• porównuje wy-gląd miast w XVIII i XIX w.

• porównuje spo-sób produkcji w manufakturze i w fabryce, wskazuje podo-bieństwa i róż-nice

1

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O POLSCE I POLA-KACH W OKRESIE ZABORÓW.



ryczna

16. Walka Polaków o język i kulturę w XIX wieku.

17. Polacy na emigra-cji.

18. W XIX-wiecznej Łodzi – mieście fa-brykantów i robotni-ków.

jw. • wyjaśnia pojęcia: rusyfikacja i germa-nizacja

• wymienia co naj-mniej dwa przy-kłady oporu Pola-ków wobec zabor-ców

• wyjaśnia pojęcia praca organiczna i praca u podstaw

• wymienia przy-kłady ogranicza-nia Polakom przez zaborców dostępu do języka polskiego

• wymienia nazwi-ska, dzieła i charakteryzuje twórczość Jana Matejki, Hen-ryka Sienkiewi-cza, Stanisława Wyspiańskiego

• wyjaśnia, jaki wpływ miała twórczość w ję-zyku polskim na podtrzymanie ducha polskości w czasie zabo-rów

• samodzielnie przygotowuje krótką wypo-wiedź o życiu i twórczości jed-nego z twórców polskiej kultury drugiej połowy XIX w.

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wymienia co naj-mniej dwa nazwiska wybitnych twórców kultury polskiej na przełomie XIX i XX w.

• wyjaśnia pojęcia: emigracja zarob-kowa i emigracja polityczna

• wymienia co naj-mniej dwóch przed-stawicieli Wielkiej Emigracji

• wskazuje na mapie co najmniej jedno europejskie pań-stwo, do którego emigrowali Polacy

• opisuje warunki pracy w XIX-wiecz-nej fabryce

• na podstawie ilu-stracji omawia wy-gląd dzielnicy robot-niczej

• wyjaśnia pojęcia: fabryka, fabrykant

• przedstawia naj-ważniejsze zało-żenia pozytywi-stów

• wyjaśnia pojęcie romantyzm

• podaje przyczyny, jakie zmuszały Polaków do emi-gracji politycznej i zarobkowej

• wymienia pań-stwa, do których emigrowali Polacy

• wymienia wybit-nych twórców kul-tury polskiej, któ-rzy tworzyli na emigracji

• posługuje się po-jęciami: maszyna parowa, telegraf, kolej żelazna, urbanizacja i uprzemysłowienie

• charakteryzuje nowe klasy spo-łeczne: robotni-ków, fabrykantów i inteligencję

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla przewozu ludzi i towarów miały w XIX w. statki

i Stanisława Mo-niuszki

• opowiada o strajku dzieci we Wrześni

• charakteryzuje postawę Michała Drzymały wobec polityki władz niemieckich

• wie, kim był i czym zajmował się Hipolit Ce-gielski

• wyjaśnia pojęcie Kulturkampf

• podaje przy-kłady dzieł pol-skiej literatury romantycznej

• wie, kim była i czego doko-nała Maria Skło-dowska-Curie

• wskazuje źródła inspiracji dla muzyki Fryde-ryka Chopina

• wyjaśnia, dla-czego Łódź zo-stała w XIX w. nazwana ziemią obiecaną

• wymienia gałę-zie przemysłu,

• podaje przy-kłady dzieł twór-ców pozytywi-stycznych, które miały za zada-nie podtrzymy-wanie Polaków na duchu i przy-pominanie im o ważnych wy-darzeniach w hi-storii

• omawia znacze-nie twórczości Adama Mickie-wicza i Juliusza Słowackiego dla Polaków żyją-cych pod zabo-rami

• wie, jak dużo Polaków wyemi-growało z ziem polskich w XIX w.

• omawia przekrój społeczny i na-rodowościowy XIX-wiecznej Łodzi

• wymienia przy-czyny protestów robotniczych

• porównuje wy-gląd miast

• samodzielnie, w źródłach poza-podręczniko-wych, odnajduje informacje na temat współ-czesnej emigra-cji i formułuje wypowiedź na ten temat

• porównuje spo-sób produkcji w manufakturze i w fabryce, wskazuje podo-bieństwa i róż-nice




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

parowe które rozwinęły się w XIX w. na ziemiach pol-skich

• charakteryzuje sytuację robotni-ków w XIX w.

• na podstawie mapy wymienia najbardziej uprzemysło-wione miasta w XIX w. na zie-miach polskich

w XVIII i XIX w.

CZĘŚĆ V. WIELKA WOJNA I ŚWIAT PO WOJNIE




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

19. Zniszczenia i cierpienie – pierwsza wojna światowa

1. Rywalizacja mię-dzy mocarstwami.

2. Działania wojenne – walki na frontach.

3. Najkrwawsza bi-twa I wojny świato-wej.

4. Polacy po różnych stronach wielkiej wojny.

5. Finał wielkiej wojny.




• przyczyny wybuchu I wojny światowej

• trójprzymierze i trój-porozumienie

• nowe rodzaje broni i wojna pozycyjna

• udział Polaków w I wojnie światowej – Roman Dmowski, Józef Haller, Józef Piłsudski

• rewolucja bolszewi-ków w Rosji

Temat dodatkowy. • podaje daty rozpo-częcia i zakończe-nia I wojny świato-wej – 1914, 1918

• wymienia co naj-mniej dwa nowe ro-dzaje broni zastoso-wane podczas I wojny światowej

• wskazuje na mapie państwa trójprzy-mierza i trójporozu-mienia

• wymienia polskie formacje zbrojne biorące udział w I wojnie świato-wej

• wymienia wyda-rzenie, które zo-stało uznane za początek I wojny światowej

• wymienia przy-czyny wybuchu I wojny światowej

• wyjaśnia pojęcia: trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna

• omawia rolę Jó-zefa Piłsudskiego i Józefa Hallera w utworzeniu pol-skich oddziałów biorących udział w I wojnie świato-wej

• wymienia pań-stwa, które zwy-ciężyły w I wojnie światowej

• podaje przy-czyny i skutki I wojny świato-wej

• wymienia naj-większe bitwy I wojny świato-wej i wskazuje je na mapie

• omawia nowe rodzaje broni używane w cza-sie działań wo-jennych

• charakteryzuje okoliczności po-wstania Legio-nów Polskich i Błękitnej Armii

• porównuje dzia-łania zbrojne na froncie wschodnim i froncie zachod-nim w czasie I wojny świato-wej

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla losów wojny miała rewolucja bolszewicka w Rosji

• podaje skutki wprowadzenia nowych rodza-jów broni – ga-zów bojowych, czołgów, samo-lotów – na prze-bieg działań zbrojnych

• ocenia wysiłek zbrojny Polaków podczas I wojny światowej

1

20. Konferencja w Paryżu – Pol-ska znów niepod-legła

1. Kto przegrał, a kto wygrał wielką wojnę.

2. O niepodległą Polskę.




• zakończenie wojny i konferencja w Pa-ryżu

• Europa po I wojnie światowej

• działania dyploma-tyczne na rzecz nie-podległej Polski

• odzyskanie przez

26. Odrodzenie państwa pol-skiego.

Uczeń: 2) wymienia czyn-niki decydujące o odzyskaniu nie-podległości przez Polskę;

• wyjaśnia, dlaczego 11 listopada obcho-dzimy Święto Nie-podległości

• wie, kim byli: Ignacy Jan Paderewski, Józef Piłsudski i Roman Dmowski

• wskazuje na mapie państwa, które po-wstały w Europie po I wojnie świato-wej

• wie, gdzie odbyła się konferencja pokojowa

• omawia sytuację państw uczest-niczących w za-borach Polski pod koniec I wojny świato-wej

• wymienia skutki

• wymienia pań-stwa, które po-wstały po I woj-nie światowej

• wskazuje na mapie sąsia-dów Polski

• wymienia polity-

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź ustną na temat: Kto wygrał, a kto przegrał I wojnę światową?

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

3. Jak odrodziła się Polska.

Polskę niepodległości 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsud-skiego i Romana Dmowskiego.

• podaje datę podpi-sania traktatu wer-salskiego

po I wojnie świa-towej, wymienia jej najważniejsze postanowienia

• omawia znaczenie działalności Igna-cego Jana Pade-rewskiego i Ro-mana Dmow-skiego na zacho-dzie Europy i w Stanach Zjed-noczonych dla sprawy odzyska-nia przez Polskę niepodległości

I wojny świato-wej dla Niemiec

• wie, jakie po-glądy na temat odzyskania przez Polskę niepodległości miał prezydent Stanów Zjedno-czonych Tho-mas Woodrow Wilson

ków, którzy pod-czas konferencji w Paryżu mieli decydujący wpływ na przy-szłość Europy

21. Odrodzona II Rzeczpospolita

1. Spory i walki o granice.

2. Nowe państwo polskie.

3. Przewrót majowy 1926 roku.

4. Społeczeństwo wielonarodowe.

5. Kultura i nauka polska.

6. Odbudowa gospo-darki.




• ustalanie granic Pol-ski po I wojnie świato-wej

• powstanie wielkopol-skie, wojna polsko-bolszewicka 1920 r. i powstania śląskie

• konstytucje II Rzeczy-pospolitej

• przewrót majowy • Polska państwem

wielonarodowościo-wym

• gospodarka w dwu-dziestoleciu między-wojennym

• rozwój polskiej kultury i nauki

26. Odrodzenie państwa pol-skiego.

Uczeń: 1) wskazuje na ma-pie granice II Rze-czypospolitej oraz wymienia jej sąsia-dów; 2) wymienia czyn-niki decydujące o odzyskaniu nie-podległości przez Polskę; 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa

• wskazuje na mapie granice II Rzeczy-pospolitej i wymie-nia jej sąsiadów

• wie, kiedy rozegrała się Bitwa Warszaw-ska i kto ją wygrał

• wymienia mniejszo-ści narodowe za-mieszkujące II Rzeczpospolitą

• zna daty uchwale-nia konstytucji marcowej i kwiet-niowej

• wymienia pań-stwa, z którymi Rzeczpospolita toczyła walki o granice

• wskazuje na ma-pie Gdynię i krótko charakte-ryzuje znaczenie portu w Gdyni

• wie, kim byli: Ste-fan Żeromski, Władysław

Reymont, Stefan

• wyjaśnia, co zmieniło się w państwie pol-skim po prze-wrocie majowym

• wyjaśnia, jaki wpływ miał roz-wój szkolnictwa na likwidację analfabetyzmu w społeczeń-stwie polskim

• omawia znacze-nie zwycięstwa Polaków w Bi-twie Warszaw-skiej dla losów

wojny polsko-

• wyjaśnia, na czym pole-gała różnorod-ność narodowa społeczeństwa Rzeczypospoli-tej

• omawia rozwój kultury i nauki polskiej w II Rzeczypospoli-tej

• uzasadnia twier-dzenie, że prze-wrót majowy od-był się niezgod-nie z zasadami demokracji

• porównuje ustrój Polski przed i po przewrocie majowym

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Piłsudskiego i Ro-mana Dmowskiego.

Banach, Grażyna Barszczewska, Jerzy Rudlicki

• wyjaśnia pojęcia: sanacja, mniej-szości narodowe, COP

bolszewickiej • wyjaśnia, kim

byli Gabriel Na-rutowicz i Wła-dysław Grabski

• charakteryzuje etapy rozwoju gospodarki pol-skiej w II Rze-czypospolitej – reformę Grab-skiego, budowę portu w Gdyni, budowę Central-nego Okręgu Przemysłowego

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI –

O I WOJNIE ŚWIA-TOWEJ I ODRO-DZONEJ II RZECZY-POSPOLITEJ.



ryczna

19. Zniszczenia i cier-pienie – pierwsza wojna światowa.

20. Konferencja w Pa-ryżu – Polska znów niepodległa.

21. Odrodzona II Rzeczpospolita.

jw. • podaje daty rozpo-częcia i zakończe-nia I wojny świato-wej – 1914, 1918

• wymienia co naj-mniej dwa nowe ro-dzaje broni zastoso-wane podczas I wojny światowej

• wskazuje na mapie państwa trójprzy-mierza i trójporozu-mienia

• wymienia polskie formacje zbrojne biorące udział w I wojnie światowej

• wyjaśnia, dlaczego 11 listopada obcho-dzimy Święto Nie-podległości

• wie, kim byli: Ignacy Jan Paderewski,

• wymienia wyda-rzenie, które zo-stało uznane za początek I wojny światowej

• wymienia przy-czyny wybuchu I wojny światowej

• wyjaśnia pojęcia: trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna

• omawia rolę Jó-zefa Piłsudskiego i Józefa Hallera w utworzeniu pol-skich oddziałów biorących udział w I wojnie świato-wej

• wymienia pań-stwa, które zwy-ciężyły w I wojnie

• podaje przy-czyny i skutki I wojny świato-wej

• wymienia naj-większe bitwy I wojny świato-wej i wskazuje je na mapie

• omawia nowe rodzaje broni używane w cza-sie działań wo-jennych

• charakteryzuje okoliczności po-wstania Legio-nów Polskich i Błękitnej Armii

• omawia sytuację państw uczest-niczących w za-borach Polski

• porównuje dzia-łania zbrojne na froncie wschodnim i froncie zachod-nim w czasie I wojny świato-wej

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla losów wojny miała rewolucja bolszewicka w Rosji

• podaje skutki wprowadzenia nowych rodza-jów broni – ga-zów bojowych, czołgów, samo-lotów – na prze-bieg działań zbrojnych

• ocenia wysiłek zbrojny Polaków w czasie I wojny światowej

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź ustną na temat: Kto wygrał, a kto przegrał I wojnę światową?

• porównuje ustrój Polski przed i po przewrocie majowym

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Józef Piłsudski i Roman Dmowski

• podaje datę podpi-sania traktatu wer-salskiego

• wskazuje na mapie granice II Rzeczy-pospolitej i wymie-nia jej sąsiadów

• wie, kiedy rozegrała się Bitwa Warszaw-ska i kto ją wygrał

• wymienia mniejszo-ści narodowe za-mieszkujące II Rzeczpospolitą

światowej • wskazuje na mapie

państwa, które po-wstały w Europie po I wojnie świato-wej

• wie, gdzie odbyła się konferencja pokojowa po I wojnie świa-towej, wymienia jej najważniejsze postanowienia

• omawia znacze-nie działalności Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmow-skiego na zacho-dzie Europy i w Stanach Zjedno-czonych dla sprawy odzyska-nia przez Polskę niepodległości

• zna daty uchwa-lenia konstytucji marcowej i kwiet-niowej

• wymienia pań-stwa, z którymi Rzeczpospolita toczyła walki o granice

pod koniec I wojny świato-wej

• wymienia skutki I wojny świato-wej dla Niemiec

• wie, jakie po-glądy na temat odzyskania przez Polskę niepodległości miał prezydent Stanów Zjedno-czonych Tho-mas Woodrow Wilson

• wyjaśnia, co zmieniło się w państwie polskim po prze-wrocie majowym

• wyjaśnia, jaki wpływ miał roz-wój szkolnictwa na likwidację analfabetyzmu w społeczeń-stwie polskim

• omawia znacze-nie zwycięstwa Polaków w Bi-twie Warszaw-skiej dla losów wojny polsko-bolszewickiej

• wymienia pań-stwa, które po-wstały po I woj-nie światowej

• wskazuje na mapie sąsia-dów Polski

• wymienia polity-ków, którzy pod-czas konferencji w Paryżu

mieli decydujący wpływ na przy-szłość Europy

• wyjaśnia, na czym pole-gała różnorod-ność narodowa społeczeństwa Rzeczypospoli-tej

• omawia rozwój kultury i nauki polskiej w II Rzeczypospoli-tej

• uzasadnia twier-dzenie, że prze-wrót majowy od-był się niezgod-nie z zasadami demokracji

• charakteryzuje etapy rozwoju




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wskazuje na ma-pie Gdynię i krótko charakte-ryzuje znaczenie portu w Gdyni

• wie, kim byli: Ste-fan Żeromski, Władysław Rey-mont, Stefan Ba-nach, Grażyna Barszczewska, Jerzy Rudlicki

• wyjaśnia pojęcia: sanacja, mniej-szości narodowe, COP

• wyjaśnia, kim byli: Gabriel Na-rutowicz i Wła-dysław Grabski

gospodarki pol-skiej w II Rze-czypospolitej – reformę Grab-skiego, budowę portu w Gdyni, budowę Central-nego Okręgu Przemysłowego

CZĘŚĆ VI. NAJWIĘKSZA WOJNA W DZIEJACH ŚWIATA




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

22. Początek wiel-kiego konfliktu i wojna obronna Polski

1. Mussolini i Hitler. 2. Dyktatorzy dążą

do wojny. 3. Żądania Hitlera. 4. Bohaterska

obrona granicy. 5. Uderzenie armii

radzieckiej.




• państwa totalitarne – Włochy i Niemcy

• zajęcie przez Niemcy Austrii i Czechosło-wacji

• stosunki polsko-nie-mieckie tuż przed wy-buchem wojny

• początek II wojny światowej i kampania wrześniowa

• wkroczenie armii bol-szewickiej na ziemie polskie, początek okupacji

27. Polska w okresie II wojny świato-wej.

Uczeń: 1) wskazuje na ma-pie państwa, które dokonały agresji na Polskę; 2) podaje charakte-rystyczne cechy polityki Stalina i Hi-tlera wobec wła-snych społe-czeństw.

• wskazuje na mapie państwa, które do-konały agresji na Polskę

• wie, kim byli: Benito Mussolini, Adolf Hi-tler i Józef Stalin

• podaje datę wybu-chu II wojny świato-wej i datę agresji ZSRR na Polskę

• podaje przyczyny narodzin faszy-zmu we Włoszech i nazizmu w Niem-czech

• wymienia żądania Hitlera wobec Pol-ski

• wskazuje na ma-pie tereny zajęte w 1939 r. przez Niemcy i przez Związek Ra-dziecki

• wie kim byli: Józef Beck, Władysław Raginis, Tadeusz Kutrzeba, Franci-szek Kleeberg

• wyjaśnia pojęcia: faszyzm, totalita-ryzm, ewakuacja

• charakteryzuje politykę, jaką prowadzili dyk-tatorzy wobec własnych społe-czeństw

• wymienia pań-stwa, z którymi Polska zawarła sojusz wojskowy

• wymienia naj-ważniejsze bi-twy kampanii wrześniowej

• ocenia postawę żołnierzy pol-skich podczas kampanii wrze-śniowej

• omawia status polityczny Wol-nego Miasta Gdańska w dwudziestoleciu międzywojen-nym

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź na temat wojny obronnej Polski we wrze-śniu 1939 r.

• wymienia pań-stwa zajęte przez Niemcy przed atakiem na Polskę

• wyjaśnia, na czym pole-gała przewaga wojsk niemiec-kich nad woj-skami polskimi podczas kampa-nii wrześniowej

• porównuje ustrój państw totalitar-nych z ustrojem II Rzeczypospo-litej

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

23. Polacy pod okupacją nie-miecką i ra-dziecką

1. W okupowanej Polsce.

2. Auschwitz – hańba Niemiec.

3. Los dzieci Zamoj-szczyzny.

4. Polacy pod oku-pacją radziecką.

5. Katyń.



• życie codzienne w okupowanej Polsce

• obozy zagłady, getta i Holokaust

• ziemie polskie pod okupacją sowiecką

• Katyń – symbol zbrodni stalinowskich dokonanych na Pola-kach


Uczeń: 2) podaje charakte-rystyczne cechy polityki Stalina i Hi-tlera wobec państw podbitych; 3) charakteryzuje życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności ży-dowskiej; 4) omawia formy oporu społeczeń-stwa wobec oku-pantów.

• podaje nazwy pań-stw, które okupo-wały Polskę pod-czas II wojny świa-towej

• wymienia Katyń jako symbol zbrodni władz radzieckich na narodzie polskim

• wyjaśnia nazwę Ho-lokaust, jako okre-

ślenie zagłady Ży-dów w czasie II wojny światowej

• opowiada, jaki los spotkał dzieci z Zamojszczyzny

• wyjaśnia pojęcia: nazizm, getto, obóz zagłady, lu-dobójstwo

• wyjaśnia, jaki los spotkał ludność polską na zie-miach okupowa-nych przez ZSRR

• opowiada, jak wy-glądało życie Po-laków pod okupa-cją niemiecką

• na podstawie ilustracji omawia życie codzienne Żydów w getcie warszawskim

• wymienia obozy zagłady wybu-dowane przez nazistów na zie-miach polskich

• uzasadnia twier-dzenie, że ob-ozy koncentra-cyjne były hańbą dla Nie-miec

• porównuje życie codzienne Pola-ków pod okupa-cją radziecką i niemiecką

• wyjaśnia, na czym pole-gało kłamstwo katyńskie

• na podstawie in-formacji z inter-netu przygoto-wuje informacje, w jaki sposób jest pielęgno-wana i chro-niona pamięć o Holokauście

1

24. Warszawskie

dzieci, pójdziemy w bój – powsta-nie warszawskie 1944 roku

1. Polskie Państwo Podziemne.

2. W warszawskim getcie.

3. Wybuch powsta-nia w Warszawie.

4. Wojna i okupacja



• Polskie Państwo Pod-ziemne

• konspiracja na zie-miach polskich

• powstanie w war-szawskim getcie

• powstanie warszaw-skie


Uczeń: 2) podaje charakte-rystyczne cechy po-lityki Stalina i Hitlera wobec państw pod-bitych; 3) charakteryzuje życie ludności

• podaje daty wybu-chu powstania w getcie warszaw-skim i powstania warszawskiego

• wie, czym była Ar-mia Krajowa

• na podstawie ilu-stracji w podręcz-niku krótko omawia przebieg powstania warszawskiego

• opowiada, w jaki sposób Polacy prowadzili walkę z okupantem

• wyjaśnia, w jaki sposób działało Polskie Państwo Podziemne

• opowiada, jakie kary groziły Pola-kom za pomoc Żydom

• omawia prze-bieg powstania w getcie war-szawskim oraz powstania war-szawskiego

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd Pomnika Małego Po-wstańca

• wyjaśnia, dla-czego doszło do wybuchu po-wstania war-szawskiego

• interpretuje słowa pieśni Warszawskie dzieci

• wyjaśnia, jaki los spotkał lud-ność żydowską

• ocenia znacze-nie powstania warszawskiego dla historii Pol-ski i Polaków

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

w mojej miejsco-wości i regionie.

na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności ży-dowskiej; 4) omawia formy oporu społeczeń-stwa wobec oku-pantów; 5) opisuje postawę ludności cywilnej i żołnierzy powstań-czej Warszawy.

• wie, czym były Szare Szeregi

• porównuje spo-sób walki i uzbrojenie po-wstańców i żoł-nierzy hitlerow-skich

• własnymi sło-wami opowiada, na czym polega działalność kon-spiracyjna

po likwidacji getta warszaw-skiego

• podaje przy-czyny, przebieg i skutki powsta-nia warszaw-skiego

25. Polacy na fron-tach II wojny światowej

1. Epopeja polskich lotników.

2. Marynarze z ORP „Orzeł”.

3. Od Narwiku, przez Tobruk do Monte Cassino.




• polscy lotnicy w bi-twie o Anglię

• marynarze z ORP „Orzeł”

• udział polskich żołnie-rzy w bitwach II wojny światowej

– od Narwiku do Monte Cassino

• udział Polaków w wojnie na frontach zachodnim i wschod-nim

• zakończenie wojny i zdobycie Berlina

Temat dodatkowy. • podaje co najmniej dwa przykłady walki żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej

• wie, kim byli: gene-rał Władysław Si-korski i generał Władysław Anders

• wie, czym wsławił się Dywizjon 303

• opisuje szlak bo-jowy Armii Pol-skiej na Bliskim Wschodzie i II Korpusu Pol-skiego pod do-wództwem gene-rała Andersa

• wymienia polskie oddziały biorące udział u boku ar-mii radzieckiej w szturmie na Berlin w 1945 r.

• na podstawie mapy w pod-ręczniku oma-wia główne szlaki bojowe wojsk polskich i wymienia główne miejsca bitew

• wymienia pol-skie jednostki wojskowe utwo-rzone na terenie ZSRR

• opowiada o lo-sach okrętu podwodnego ORP „Orzeł”

• zna słowa pieśni Czerwone maki na Monte Cas-sino i wie, jakie

wydarzenia upa-miętnia ten utwór

• samodzielnie ocenia udział wojsk polskich w bitwach na frontach II wojny światowej

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O WYDARZENIACH II WOJNY ŚWIATO-WEJ.



ryczna

22. Początek wielkie- go konfliktu i wojna obronna Polski.

23. Polacy pod okupa-cją niemiecką i ra-dziecką.

24. Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój – powstanie

warszawskie 1944 roku.

25. Polacy na frontach II wojny światowej.

jw. • wskazuje na mapie państwa, które do-konały agresji na Polskę

• wie, kim byli: Benito Mussolini, Adolf Hi-tler i Józef Stalin

• podaje datę rozpo-częcia II wojny światowej i datę agresji ZSRR na Polskę

• podaje nazwy pań-stw, które okupo-wały Polskę w cza-sie II wojny świato-wej

• wymienia Katyń jako symbol zbrodni władz radzieckich na narodzie polskim

• wyjaśnia nazwę Ho-lokaust, jako okre-

ślenie zagłady Ży-dów w czasie II wojny światowej

• podaje daty wybu-chu powstania w getcie warszaw-skim i powstania warszawskiego

• wie, czym była Ar-mia Krajowa

• na podstawie ilu-

• podaje przyczyny narodzin faszy-zmu we Włoszech i nazizmu w Niem-czech

• wymienia żądania Hitlera wobec Pol-ski

• wskazuje na ma-pie tereny zajęte w 1939 r. przez Niemcy i przez Związek Ra-dziecki

• wie, kim byli: Jó-zef Beck, Włady-sław Raginis, Ta-deusz Kutrzeba, Franciszek Klee-berg

• wyjaśnia pojęcia: faszyzm, totalita-ryzm, ewakuacja

• opowiada, jaki los spotkał dzieci z Zamojszczyzny

• wyjaśnia pojęcia: nazizm, getto, obóz zagłady, lu-dobójstwo

• wyjaśnia, jaki los spotkał ludność polską na zie-miach okupowa-nych przez ZSRR

• charakteryzuje politykę, jaką prowadzili dyk-tatorzy wobec własnych społe-czeństw

• wymienia pań-stwa, z którymi Polska zawarła sojusz wojskowy

• wymienia naj-ważniejsze bi-twy kampanii wrześniowej

• ocenia postawę żołnierzy pol-skich podczas kampanii wrze-śniowej

• omawia status polityczny Wol-nego Miasta Gdańska w dwudziestoleciu międzywojen-nym

• na podstawie ilustracji omawia życie codzienne Żydów w getcie warszawskim

• wymienia obozy zagłady wybu-dowane przez

• samodzielnie formułuje wypo-wiedź na temat wojny obronnej Polski we wrze-śniu 1939 r.

• wymienia pań-stwa zajęte przez Niemcy przed atakiem na Polskę

• wyjaśnia, na czym pole-gała przewaga wojsk niemiec-kich nad woj-skami polskimi podczas kampa-nii wrześniowej

• uzasadnia twier-dzenie, że ob-ozy koncentra-cyjne były hańbą dla Nie-miec

• porównuje życie codzienne Pola-ków pod okupa-cją radziecką i niemiecką

• wyjaśnia, na czym pole-gało kłamstwo katyńskie

• porównuje ustrój państw totalitar-nych z ustrojem II Rzeczypospo-litej

• na podstawie in-formacji z inter-netu przygoto-wuje informacje, w jaki sposób jest chroniona pamięć o Holo-kauście

• ocenia znacze-nie powstania warszawskiego dla historii Pol-ski i Polaków

• samodzielnie ocenia udział wojsk polskich w bitwach na frontach II wojny światowej

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

stracji w podręcz-niku krótko omawia przebieg powstania warszawskiego

• podaje co najmniej dwa przykłady walki żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej

• wie, kim byli: gene-rał Władysław Si-korski i generał Władysław Anders

• opowiada, jak wy-glądało życie Po-laków pod okupa-cją niemiecką

• opowiada, w jaki sposób Polacy prowadzili walkę z okupantem

• wyjaśnia, w jaki sposób działało Polskie Państwo Podziemne

• opowiada, jakie kary groziły Pola-kom za pomoc Żydom

• wie, czym były Szare Szeregi

• wie, czym wsławił się Dywizjon 303

• opisuje szlak bo-jowy Armii Polskiej na Bliskim Wscho-dzie i II Korpusu Polskiego pod dowództwem ge-nerała Andersa

• wymienia polskie oddziały biorące udział u boku armii radzieckiej w sztur-mie na Berlin w 1945 r.

nazistów na zie-miach polskich

• omawia prze-bieg powstania w getcie war-szawskim oraz powstania war-szawskiego

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd Po-mnika Małego Powstańca

• porównuje spo-sób walki i uzbrojenie po-wstańców i żoł-nierzy hitlerow-skich

• własnymi sło-wami opowiada, na czym polega działalność kon-spiracyjna

• na podstawie mapy w pod-ręczniku oma-wia główne szlaki bojowe wojsk polskich i wymienia główne miejsca bitew

• wymienia pol-skie jednostki

• wyjaśnia, dla-czego doszło do wybuchu po-wstania war-szawskiego

• interpretuje słowa pieśni Warszawskie dzieci

• wyjaśnia, jaki los spotkał lud-ność żydowską po likwidacji getta warszaw-skiego

• podaje przy-czyny, przebieg i skutki powsta-nia warszaw-skiego

• zna słowa pieśni Czerwone maki na Monte Cas-sino i wie, jakie wydarzenia upa-miętnia ten utwór




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

wojskowe utwo-rzone na terenie ZSRR

• opowiada o lo-sach okrętu podwodnego ORP „Orzeł”

VII. POLSKA I ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

26. Świat podzielony

1. Spotkanie wielkiej trójki.

2. Żelazna kurtyna dzieli Europę.

3. Świat w czasach zimnej wojny.

4. Europa Środkowa pod rządami komu-nistów.




• Europa po II wojnie światowej – decyzje wielkiej trójki

• podział Europy na strefy wpływów – żelazna kurtyna

• zimna wojna i wyścig zbrojeń

• państwa europejskie pod rządami komuni-stów

Temat dodatkowy. • wskazuje na mapie świata dwa mocar-stwa rywalizujące podczas zimnej wojny

• podaje datę zakoń-czenia II wojny światowej

• wie, kim byli: Win-ston Churchill, Jó-zef Stalin, Franklin Delano Roosevelt

• wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń po II wojnie światowej

• wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, wielka trójka, że-lazna kurtyna, bomba atomowa, supermocarstwa, kryzys kubański, strefy okupacyjne

• wskazuje na ma-pie państwa, które po II wojnie świa-towej znalazły się w strefie wpływów ZSRR

• opisuje podział Niemiec, jakiego dokonano po II wojnie światowej

• wymienia państwa Europy Środko-wej, w których do-szło do wystąpień wolnościowych

• wymienia kon-flikty zbrojne, które toczyły się z udziałem su-permocarstw po II wojnie światowej i wskazuje je na mapie

• wie, kim byli Ni-kita Chruszczow i John Fitzgerald Kennedy

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje skutki wybuchu bomby atomo-wej

• opisuje przebieg kryzysu kubań-skiego

• wyjaśnia, dla-czego w pań-stwach Europy Środkowej do-chodziło do wy-stąpień wolno-ściowych

• na podstawie ilustracji i infor-macji w pod-ręczniku opisuje przebieg wyda-rzeń w 1956 r. w Budapeszcie i w 1968 r. w Pradze

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

27. Polska i Polacy po 1945 roku

1. Nowe granice, nowa Polska.

2. Odbudowa kraju ze zniszczeń wo-jennych.

3. Przemiany spo-łeczne i gospodar-cze w PRL.

4. Kultura PRL.




• granice Polski po II wojnie światowej

• Polska Rzeczpospo-lita Ludowa 1945–1989

• odbudowa gospodar-cza kraju

• życie codzienne w Polsce socjalistycz-nej

• socrealizm i kultura w PRL

28. Polska Rzecz-pospolita Lu-dowa.

Uczeń: 1) wskazuje na ma-pie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienia jej sąsiadów; 2) opowiada o Pol-skiej Rzeczypospo-litej Ludowej, uży-wając pojęć: odbudowa zniszczeń wojen-nych, awans spo-łeczny, likwidacja analfabetyzmu, pla-nowanie centralne, zależność od ZSRR, dyktatura partii komunistycz-nej, cenzura.

• wskazuje na mapie granice PRL i wy-mienia jej sąsiadów

• podaje datę 1945–1989 jako okres PRL

• podaje kilka infor-macji na temat od-budowy kraju ze zniszczeń wojen-nych

• podaje przykłady zakładów przemy-słowych wybudo-wanych po II woj-nie światowej (Nowa Huta, Że-rań, Ursus)

• wyjaśnia skrót PZPR

• wyjaśnia pojęcia: socrealizm, cen-zura, planowanie centralne, kult jed-nostki

• wymienia i wska-zuje na mapie zie-mie na zachodzie Polski, które zo-stały przyłączone do Polski po II wojnie światowej

• podaje najważ-niejsze cechy ustroju socjali-stycznego

• na podstawie ilustracji w pod-ręczniku oma-wia najważniej-sze cechy sztuki socrealistycznej

• wyjaśnia, na czym pole-gały przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce po II wojnie świato-wej

• omawia zmiany, jakie zaszły w edukacji i opiece zdro-wotnej w cza-sach PRL

• ocenia niektóre wydarzenia z hi-storii PRL (wy-bory do Sejmu Ustawodaw-czego, powsta-nie PZPR) i po-trafi uzasadnić swoją ocenę

• omawia znacze-nie klasy robotni-czej w społe-czeństwie i kultu-rze socjalistycz-nej

• wymienia Józefa Stalina jako przykład kultu jednostki

• na podstawie in-formacji z pod-ręcznika i mapy omawia zmiany terytorialne Pol-ski po II wojnie światowej

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

28. Trudna droga do wolności

1. Protesty społe-czeństwa.

2. Jan Paweł II – po-wiew nadziei.

3. Stan wojenny. 4. Obrady okrągłego

stołu.



• protesty społeczeń-stwa w latach: 1956, 1968, 1970 i 1976

• wybór Karola Wojtyły na papieża

• wprowadzenie stanu wojennego

• narodziny „Solidarno-ści”

• obrady okrągłego stołu

• pierwsze częściowo wolne wybory w roku 1989

28. Polska Rzecz-pospolita Lu-dowa.

Uczeń: 2) opowiada o Pol-skiej Rzeczypo-spolitej Ludowej, używając pojęcia: opozycja demokra-tyczna. 29. „Solidarność”

i powstanie III Rzeczypospo-litej.

Uczeń: 1) wskazuje na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów; 2) opisuje powsta-nie i działania „So-lidarności”, używa-jąc określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny, okrągły stół;

3) wyjaśnia, jakie najważniejsze zmiany zaszły w Polsce w 1989 r.

• podaje datę pierw-szych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu

• wie, z jakimi wyda-rzeniami są zwią-zane postacie – Lech Wałęsa, Woj-ciech Jaruzelski, Tadeusz Mazo-wiecki, Jan Paweł II

• podaje rok wprowa-dzenia stanu wojen-nego

• własnymi słowami wyjaśnia, czym był NSZZ „Solidarność”

• wymienia miejsca i daty protestów społeczeństwa przeciwko władzy w PRL

• wyjaśnia nazwy: stan wojenny, ZOMO, interno-wanie, okrągły stół, strajk

• wyjaśnia, czym zajmował się w czasach PRL aparat bezpie-czeństwa

• podaje datę wy-boru Karola Woj-tyły na papieża

• wymienia najważ-niejsze wydarze-nia stanu wojen-nego

• potrafi rozwinąć skrót NSZZ

• rozpoznaje znak graficzny „Solidar-ności”

• wyjaśnia, jakich metod używały władze do tłu-mienia prote-stów w czasach PRL

• omawia przy-czyny i skutki protestów robot-ników i studen-tów

• omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim po pierwszej wi-zycie Jana Pawła II w oj-czyźnie

• wymienia naj-ważniejsze po-stanowienia ob-rad okrągłego stołu

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki obrad okrągłego stołu

• wyjaśnia, dla-czego socjalizm rozczarował społeczeństwo polskie

• uzasadnia, dla-czego rok 1989 uznajemy za ko-niec PRL

• uzasadnia, dla-czego prze-miany w Polsce po 1989 r. nazy-wamy bez-krwawą rewolu-cją

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O POLSCE I ŚWIE-CIE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ.




26. Świat podzielony. 27. Polska i Polacy

po 1945 roku. 28. Trudna droga

do wolności.

jw. • wskazuje na mapie świata dwa mocar-stwa rywalizujące podczas zimnej wojny

• podaje datę zakoń-czenia II wojny światowej

• wie, kim byli: Win-ston Churchill, Jó-zef Stalin, Franklin Delano Roosevelt

• wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń po II wojnie światowej

• wskazuje na mapie granice PRL i wy-mienia jej sąsiadów

• podaje datę 1945–1989 jako okres PRL

• podaje kilka informa-cji na temat odbu-dowy kraju ze znisz-czeń wojennych

• podaje datę pierw-szych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu

• wie, z jakimi wyda-rzeniami są zwią-zane postacie: Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzelski, Tadeusz

• wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, wielka trójka, że-lazna kurtyna, bomba atomowa, supermocarstwa, kryzys kubański, strefy okupacyjne

• wskazuje na ma-pie państwa, które po II wojnie znala-zły się w strefie wpływów ZSRR

• opisuje podział Niemiec, jakiego dokonano po II wojnie światowej

• wymienia państwa Europy Środko-wej, w których do-szło do wystąpień wolnościowych

• podaje przykłady zakładów przemy-słowych wybudo-wanych po II woj-nie światowej (Nowa Huta, Że-rań, Ursus)

• wyjaśnia skrót PZPR

• wyjaśnia pojęcia: socrealizm, cen-zura, planowanie

• wymienia kon-flikty zbrojne, jakie toczyły się z udziałem su-permocarstw po II wojnie światowej i wskazuje je na mapie

• wie, kim byli: Ni-kita Chruszczow i John Fitzgerald Kennedy

• na podstawie ilustracji w pod-ręczniku oma-wia najważniej-sze cechy sztuki socrealistycznej

• wyjaśnia, na czym pole-gały przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce po II wojnie światowej

• omawia zmiany, jakie zaszły w edukacji i opiece zdro-wotnej w cza-sach PRL

• wyjaśnia, jakich metod używały

• na podstawie tekstu źródło-wego opisuje skutki wybuchu bomby atomo-wej

• opisuje przebieg kryzysu kubań-skiego

• wyjaśnia, dla-czego w pań-stwach Europy Środkowej do-chodziło do wy-stąpień wolno-ściowych

• ocenia niektóre wydarzenia z hi-storii PRL (wy-bory do Sejmu Ustawodaw-czego, powsta-nie PZPR) i po-trafi uzasadnić swoją ocenę

• omawia znacze-nie klasy robot-niczej w społe-czeństwie i kul-turze socjali-stycznej

• wymienia Józefa Stalina jako przykład kultu jednostki,

• na podstawie ilustracji i infor-macji w pod-ręczniku opisuje przebieg wyda-rzeń w 1956 r. w Budapeszcie i w 1968 r. w Pradze

• na podstawie in-formacji z pod-ręcznika i mapy omawia zmiany terytorialne Pol-ski po II wojnie światowej

• uzasadnia, dla-czego prze-miany w Polsce po 1989 r. nazy-wamy bez-krwawą rewolu-cją

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

Mazowiecki, Jan Paweł II

• podaje rok wprowa-dzenia stanu wojen-nego

• własnymi słowami wyjaśnia, czym był NSZZ „Solidarność”

centralne, kult jed-nostki

• wymienia i wska-zuje na mapie zie-mie na zachodzie Polski, które zo-stały przyłączone do Polski

• podaje najważ-niejsze cechy ustroju socjali-stycznego

• wymienia miejsca i daty protestów społeczeństwa przeciwko władzy w PRL

• wyjaśnia nazwy: stan wojenny, ZOMO, interno-wanie, okrągły stół, strajk

• wyjaśnia, czym zajmował się w czasach PRL aparat bezpie-czeństwa

• podaje datę wy-boru Karola Woj-tyły na papieża

• wymienia najważ-niejsze wydarze-nia stanu wojen-nego

• potrafi rozwinąć

władze do tłu-mienia prote-stów w czasach PRL

• omawia przy-czyny i skutki protestów robot-ników i studen-tów

• omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim po pierwszej wi-zycie Jana Pawła II w oj-czyźnie

• wymienia naj-ważniejsze po-stanowienia ob-rad okrągłego stołu

• omawia przy-czyny, przebieg i skutki obrad okrągłego stołu

• wyjaśnia, dla-czego socjalizm rozczarował spo-łeczeństwo pol-skie

• uzasadnia, dla-czego rok 1989 uznajemy za ko-niec PRL




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

skrót NSZZ • rozpoznaje znak

graficzny „Solidar-ności”




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

29. III Rzeczpospo-lita – życie w państwie demokratycznym

1. Zasady demokra-cji.

2. Instytucje demo-kratyczne w Pol-sce.

3. Moja konstytucja. 4. Jakie mam prawa

i obowiązki jako obywatel.



• demokracja kiedyś i dziś

• instytucje demokra-tyczne w państwie polskim: Prezydent RP, Zgromadzenie Narodowe, Rada Mi-nistrów, sądy i trybu-nały, władze samo-rządowe

• Konstytucja Rzeczy-pospolitej Polskiej

• prawa i obowiązki obywatela

4. Państwo.

Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego; 2) wymienia organy władzy w Rzeczy-pospolitej Polskiej: parlament, prezy-dent, rząd, sądy i omawia najważ-niejszą funkcję każ-dego z tych orga-nów w systemie po-litycznym; 3) podaje przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczy-pospolitej Polskiej; 4) omawia wybrane prawa dziecka i po-daje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane.

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja

• wymienia konstytu-cję jako zbiór naj-ważniejszych praw i zasad w państwie

• wie, czym się zaj-muje Rzecznik Praw Dziecka

• wyjaśnia, co oznacza, że wszyscy jeste-śmy równi wobec prawa

• wymienia prawa i obowiązki oby-wateli

• zna instytucje nadzorujące prze-strzeganie prawa w Rzeczypospoli-tej

• wie, kto uchwala prawo w Rzeczy-pospolitej

• wymienia skład Zgromadzenia Narodowego – Sejm Rzeczypo-spolitej Polskiej i Senat Rzeczy-pospolitej Pol-skiej

• wie, kto w Pol-sce sprawuje władzę sądowni-czą

• wyjaśnia, jaką funkcję w pań-stwie pełnią sa-morządy

• potrafi powie-dzieć, jaką funk-cję w państwie polskim pełni prezydent

• wyjaśnia, co znajduje się w preambule Konstytucji RP

• formułuje wypo-wiedź na temat ustroju państwa polskiego, uży-wając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja

• na podstawie fragmentu tek-stu źródłowego odpowiada na pytania: Do kogo należy władza zwierzchnia w Rzeczypospoli-tej Polskiej? Czego strzeże Rzeczpospolita? Co jest najważ-niejszym pra-wem Rzeczypo-spolitej?

• krótko charakte-ryzuje instytucje nadzorujące przestrzeganie prawa w Rze-czypospolitej Polskiej

• ocenia ustrój pa-nujący w Pol-sce, porównując go z ustrojem PRL

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

30. Współczesne społeczeństwo

1. Wielkie zmiany w gospodarce i w społeczeństwie.

2. Znaczenie pracy. 3. Organizacja pracy

i jej efekty. 4. Społeczeństwo

jak rzeka. 5. Działanie dla

wspólnego dobra.



• zmiany w gospodarce i w społeczeństwie po roku 1989

• prywatyzacja przed-siębiorstw

• praca jako dobro, problem bezrobocia

• dlaczego ważna jest organizacja pracy

• grupy społeczne • organizacje i stowa-

rzyszenia, działalność prospołeczna

5. Społeczeń-stwo.

Uczeń: 1) wyjaśnia zna-czenie pracy w życiu człowieka i dostrzega jej społeczny po-dział; 2) opisuje różne grupy społeczne, wskazuje ich role w społeczeństwie; 3) podaje przykłady ważnych proble-mów współczesnej Polski, korzystając z różnych źródeł in-formacji (od osób dorosłych, z prasy, radia, telewizji, in-ternetu).

• wymienia niektóre zmiany w społe-czeństwie, jakie za-szły po roku 1989

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie bezrobocie

• podaje dwa przy-kłady grup społecz-nych

• wyjaśnia poję-cie grupa spo-łeczna

• wie, czym cha-rakteryzuje się postawa pro-społeczna

• podaje przykłady organizacji pracy i jej efekty

• tłumaczy, czym jest prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

• podaje przy-kłady stowa-rzyszeń, fun-dacji i instytucji pozarządo-wych, działają-cych dla wspólnego do-bra

• formułuje wypo-wiedź, w której uzasadnia, że pracę swoją i innych należy szanować

• wymienia zmiany w go-spodarce, jakie zaszły po roku 1989

• własnymi sło-wami przedsta-wia społeczne skutki bezrobo-cia

• podaje przy-kłady rożnych społeczeństw, w których ludzie nie są równi i mają różne prawa

1

31. Ojczyzna bliska i odległa

1. Polska domem wielu narodów.

2. Polacy w swojej ojczyźnie.

3. Polacy w świecie. 4. Polonia – z bliska

i z daleka.


czeń • mapa świata • karty pracy

• mniejszości naro-dowe i mniejszości etniczne

• Polska jako ojczyzna wszystkich Polaków

• patriotyzm lokalny • Polacy w innych kra-

jach – Polonia

1. Ojczyzna.

Uczeń: 1) wymienia i tłu-maczy znaczenie miejsc ważnych dla pamięci narodowej; 3) wymienia mniej-szości narodowe i etniczne żyjące w Polsce i na wy-branych przykła-dach opisuje ich

• wymienia co naj-mniej dwie mniej-szości narodowe i dwie mniejszości etniczne mieszka-jące na terenie Pol-ski

• wymienia miejsca ważne w historii Polski

• wyjaśnia pojęcie Polonia

• wskazuje na ma-pie miejsca za-mieszkane przez mniejszości naro-dowe i etniczne

• wymienia pań-stwa, w których znajdują się naj-większe skupiska Polonii

• wie, jaki procent mieszkańców Polski stanowią mniejszości na-rodowe

• omawia przy-czyny polityczne i ekonomiczne, które zmuszały Polaków do emi-gracji

• opowiada, jakie prawa przysłu-gują mniejszo-ściom narodo-wym w Polsce

• potrafi przedsta-wić informacje na temat miejsc pamięci narodo-wej

• porównuje mniejszości na-rodowe miesz-kające współ-cześnie w Pol-sce z sytuacją mniejszości na-rodowych w II Rzeczypospoli-tej

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

kulturę i tradycje oraz wymienia miejsca najwięk-szych skupisk Pola-ków na świecie.

32. Polska w Unii Europejskiej

1. Co to jest Unia Europejska.

2. Jesteśmy w Unii Europejskiej.

3. Zmieniona, nowo-cześniejsza Pol-ska.


czeń • mapa Unii

Europejskiej • karty pracy

• powstanie Unii Euro-pejskiej

• Polacy w Unii Euro-pejskiej

• życie codzienne we współczesnej Polsce

6. Wspólnota europejska.

Uczeń opowiada o uczestnictwie Pol-ski we wspólnocie europejskiej, używa-jąc pojęć: Unia Eu-ropejska, europejska solidar-ność, stosunki mię-dzynarodowe oraz

rozpoznaje sym-bole unijne: flagę, hymn Unii Europej-skiej (Oda do Ra-dości).

• rozpoznaje symbole unijne – flagę i hymn Unii Euro-pejskiej

• podaje rok wstąpie-nia Polski do Unii Europejskiej

• wie, jaka jest wspólna waluta części państw euro-pejskich

• wymienia państwa założycielskie Unii Europejskiej

• wie, czym jest strefa Schengen

• wyjaśnia pojęcia Parlament Euro-pejski i Komisja Europejska

• posługuje się po-jęciami: Unia Eu-ropejska, euro-pejska solidar-ność, stosunki międzynarodowe

• opowiada o uczestnictwie Polski w Unii Europejskiej i o zmianach, ja-kie zaszły w na-szym kraju od 2004 r.

• wymienia korzy-ści i obowiązki, jakie mają pań-stwa wchodzące w skład Unii

• wyjaśnia, na czym polega zachowanie su-werenności przez państwa członkowskie Unii Europej-skiej

• na podstawie mapy wymienia państwa nale-żące do Unii Eu-ropejskiej

• podaje przy-czyny utworze-nia Unii Europej-skiej

• przygotowuje prezentację na temat jed-nego z państw kandydujących do wstąpienia do Unii Europej-skiej

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

33. Współczesne państwa i organi-zacje międzyna-rodowe – ONZ i NATO

1. Ustroje polityczne we współczesnym świecie.

2. Organizacja Naro-dów Zjednoczo-nych.

3. Nasi sojusznicy i nasze bezpie-czeństwo w NATO.



• ustrój demokratyczny a monarchia

• działalność ONZ • NATO – geneza po-

wstania i kraje człon-kowskie

Temat dodatkowy. • wskazuje różnice pomiędzy ustrojem demokratycznym a monarchią

• wymienia co naj-mniej jedno pań-stwo europejskie, które jest monar-chią

• wymienia co naj-mniej jedno pań-stwo europejskie o ustroju demokra-tycznym

• potrafi rozwinąć skrót ONZ

• wie, czym jest NATO

• wyjaśnia, jakie są cele działania ONZ

• wie, czym zajmuje się UNICEF

• wyjaśnia pojęcia: filantrop, filantro-pia

• wyjaśnia, jakie są główne cele działalności NATO

• charakteryzuje działalność ONZ

• wyjaśnia, dla-czego członko-stwo w NATO jest korzystne dla Polski

• rozpoznaje flagi ONZ i NATO

• wyjaśnia, na czym polega działalność filan-tropijna

• wie, jakie cechy charaktery-styczne ma dyktatura, po-daje przykłady państw rządzo-nych przez dyk-tatorów

• na podstawie in-ternetu, prasy, informacji tele-wizyjnych przy-gotowuje wypo-wiedź na temat misji, w których uczestniczą woj-ska ONZ na świecie

1

34. Jaki jest współ-czesny świat

1. Co to jest globali-zacja?

2. Rewolucja tech-nologiczna.

3. Rozwój kultury masowej.

4. Wpływ człowieka na przyrodę.

5. Następstwa glo-balizacji.

6. Problemy świata na początku XXI wieku.


czeń • karta pracy

• pozytywne i nega-tywne skutki globali-zacji

• znaczenie technologii w naszym współcze-snym życiu, rewolucja technologiczna

• kultura masowa • wpływ człowieka

na przyrodę • zagrożenia współcze-

snego świata: bieda, głód, brak dostępu do wody, opieki me-dycznej i edukacji,

8. Problemy ludzkości.

Uczeń: 1) wyjaśnia, co oznacza powie-dzenie „świat stał się mniejszy” i wskazuje przy-czyny tego zjawi-ska; 2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko na-turalne i życie czło-wieka;

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie globalizacja

• wymienia co naj-mniej kilku twórców kultury masowej

• wie, na czym po-lega efekt cieplar-niany

• rozumie, dlaczego musimy chronić ota-czającą nas przy-rodę

• wymienia przy-kłady wpływu techniki na życie człowieka

• wyjaśnia wła-snymi słowami określenie „świat stał się mniejszy”

• wymienia przykła-dowe problemy świata XXI w.

• opowiada o przy-czynach i skut-kach globalizacji

• wyjaśnia, kogo nazywamy anty-globalistami

• podaje przy-kłady zmian, ja-kie zaszły w ży-ciu codziennym ludzi w czasie ostatnich 100 lat

• podaje przy-kłady produktów i marek o global-nym zasięgu

• wyjaśnia, na czym polega

• aktywnie bierze udział w dysku-sji na temat współczesnego świata i potrafi uzasadnić swoje zdanie

• podaje przy-kłady zmian w przyrodzie, ja-kie spowodował swoją działalno-ścią człowiek

• wyjaśnia, czym zajmują się or-

• przygotowuje prezentację na temat ochrony przy-rody i działań, jakie może pod-jąć każdy czło-wiek, aby chro-nić środowisko

1




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

konflikty zbrojne i roz-warstwienie spo-łeczne

3) wymienia pożytki i niebezpieczeń-stwa korzystania z mediów elektro-nicznych; 4) opowiada o prze-jawach nędzy na świecie oraz for-mułuje własną opi-nię o działaniach pomocowych podej-mowanych przez państwa lub organi-zacje pozarządowe; 5) wyjaśnia na przykładach przyczyny i następ-stwa konfliktów zbrojnych na świe-cie. IV. Zainteresowa-

nie problema-tyką społeczną.

Uczeń ma nawyk dociekania w kon-tekście społecznym – za-daje pytania: Dla-czego jest tak, jak jest? i Czy mogłoby być inaczej? oraz próbuje odpowie-dzieć na te pytania.

rewolucja tech-nologiczna

• własnymi sło-wami wyjaśnia, czym jest kul-tura masowa, podaje przy-kłady twórców kultury masowej

ganizacje ekolo-giczne, w tym Greenpeace




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O WSPÓŁCZESNEJ POLSCE I WSPÓŁ-CZESNYM ŚWIE-CIE.



ryczna

29. III Rzeczpospolita – życie w państwie demokratycznym.

30. Współczesne spo-łeczeństwo.

31. Ojczyzna bliska i odległa.

32. Polska w Unii Eu-ropejskiej.

33. Współczesne pań-stwa i organizacje międzynarodowe – ONZ i NATO.

34. Jaki jest współcze-sny świat.

jw. • własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja

• wymienia konstytu-cję jako zbiór naj-ważniejszych praw i zasad w państwie

• wie, czym się zaj-muje Rzecznik Praw Dziecka

• wymienia niektóre zmiany w społe-czeństwie, jakie zaszły po roku 1989

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie bezrobocie

• podaje dwa przy-kłady grup społecz-nych

• wymienia co naj-mniej dwie mniej-szości narodowe i dwie mniejszości etniczne mieszka-jące na terenie Pol-ski

• wymienia miejsca ważne w historii Polski

• wyjaśnia pojęcie Polonia

• rozpoznaje sym-bole unijne – flagę

• wyjaśnia, co oznacza, że wszyscy jeste-śmy równi wobec prawa

• wymienia prawa i obowiązki obywa-teli

• zna instytucje nadzorujące prze-strzeganie prawa w Rzeczypospoli-tej

• wie, kto uchwala prawo w Rzeczy-pospolitej

• wyjaśnia pojęcie grupa społeczna

• wie, czym charak-teryzuje się po-stawa prospo-łeczna

• podaje przykłady organizacji pracy i jej efekty

• tłumaczy, czym jest prywatyzacja przedsiębiorstw

• wskazuje na ma-pie miejsca za-mieszkane przez mniejszości naro-dowe i etniczne

• wymienia pań-stwa, w których

• wymienia skład Zgromadzenia Narodowego – Sejm Rzeczypo-spolitej Polskiej i Senat Rzeczy-pospolitej Pol-skiej

• wie, kto w Pol-sce sprawuje władzę sądowni-czą

• wyjaśnia, jaką funkcję w pań-stwie pełnią sa-morządy

• potrafi powie-dzieć, jaką funk-cję w państwie polskim pełni prezydent

• wyjaśnia, co znajduje się w preambule Konstytucji RP

• formułuje wypo-wiedź na temat ustroju państwa polskiego, uży-wając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja

• na podstawie fragmentu tek-stu źródłowego odpowiada na pytania: Do kogo należy władza zwierzchnia w Rzeczypospoli-tej Polskiej? Czego strzeże Rzeczpospolita? Co jest najważ-niejszym pra-wem Rzeczy-pospolitej?

• krótko charakte-ryzuje instytucje nadzorujące przestrzeganie prawa w Rze-czypospolitej Polskiej

• wymienia zmiany w go-spodarce, jakie zaszły po roku 1989

• własnymi sło-wami przedsta-wia społeczne skutki bezrobo-cia

• opowiada, jakie

• ocenia ustrój pa-nujący w Pol-sce, porównując go z ustrojem PRL

• podaje przy-kłady rożnych społeczeństw, w których ludzie nie są sobie równi i mają różne prawa

• porównuje mniejszości na-rodowe miesz-kające współ-cześnie w Pol-sce z sytuacją mniejszości na-rodowych w II Rzeczypospoli-tej

• przygotowuje prezentację na temat jed-nego z państw kandydujących do wstąpienia do Unii Europej-skiej

• na podstawie in-ternetu, prasy, informacji telewi-zyjnych przygo-

2




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

i hymn Unii Euro-pejskiej

• podaje rok wstą-pienia Polski do Unii Europej-skiej

• wie, jaka jest wspólna waluta części państw eu-ropejskich

• wskazuje różnice pomiędzy ustrojem demokratycznym a monarchią

• wymienia co naj-mniej jedno pań-stwo europejskie, które jest monar-chią

• wymienia co naj-mniej jedno pań-stwo europejskie o ustroju demokra-tycznym

• potrafi rozwinąć skrót ONZ

• wie, czym jest NATO

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie globalizacja

• wymienia co naj-mniej kilu twórców kultury masowej

znajdują się naj-większe skupiska Polonii

• wymienia państwa założycielskie Unii Europejskiej

• wie, czym jest strefa Schengen

• wyjaśnia pojęcia: Parlament Euro-pejski i Komisja Europejska

• wyjaśnia, jakie są cele działania ONZ

• wie, czym zajmuje się UNICEF

• wyjaśnia pojęcia filantrop, filantro-pia

• wyjaśnia, jakie są główne cele działalności NATO

• wymienia przy-kłady wpływu techniki na życie człowieka

• wyjaśnia wła-snymi słowami określenie „świat stał się mniejszy”

• wymienia przykła-dowe problemy świata XXI w.

• podaje przy-kłady stowarzy-szeń, fundacji i instytucji poza-rządowych, działających dla wspólnego dobra

• formułuje wypowiedź, w której uzasad-nia, że pracę swoją i innych należy szano-wać

• wie, jaki procent mieszkańców Polski stanowią mniejszości na-rodowe

• omawia przy-czyny polityczne i ekonomiczne, które zmuszały Polaków do emi-gracji

• posługuje się po-jęciami: Unia Eu-ropejska, euro-pejska solidar-ność, stosunki międzynarodowe

• opowiada o uczestnictwie Polski w Unii

prawa przysłu-gują mniejszo-ściom narodo-wym w Polsce

• potrafi przedsta-wić informacje na temat miejsc pamięci narodo-wej

• na podstawie mapy wymienia państwa nale-żące do Unii Eu-ropejskiej

• podaje przy-czyny utworze-nia Unii Europej-skiej

• wyjaśnia, na czym polega działalność filan-tropijna

• wie, jakie cechy charaktery-styczne ma dyktatura, po-daje przykłady państw rządzo-nych przez dyktatorów

• aktywnie bierze udział w dysku-sji na temat współczesnego świata i potrafi

towuje wypo-wiedź na temat misji, w których uczestniczą woj-ska ONZ na świecie

• przygotowuje prezentację na temat ochrony przy-rody i działań, jakie może pod-jąć każdy czło-wiek, aby chro-nić środowisko




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

• wie, na czym po-lega efekt cieplar-niany

• rozumie, dlaczego musimy chronić otaczającą nas przyrodę

• opowiada o przy-czynach i skut-kach globalizacji

Europejskiej i o zmianach, ja-kie zaszły w na-szym kraju od 2004 r.

• wymienia korzy-ści i obowiązki, jakie mają pań-stwa wchodzące w skład Unii

• wyjaśnia, na czym polega zachowanie su-werenności przez państwa członkowskie Unii Europej-skiej

• charakteryzuje działalność ONZ

• wyjaśnia, dla-czego członko-stwo w NATO jest korzystne dla Polski

• rozpoznaje flagi ONZ i NATO

• wyjaśnia, kogo nazywamy anty-globalistami

• podaje przy-kłady zmian, ja-kie zaszły w ży-ciu codziennym ludzi w czasie

uzasadnić swoje zdanie

• podaje przy-kłady zmian w przyrodzie, ja-kie spowodował swoją działalno-ścią człowiek

• wyjaśnia, czym zajmują się or-ganizacje ekolo-giczne, w tym Greenpeace




dydaktyczne


nauczania


gramowej

Wymagania na ocenę


Wymagania na ocenę



Uczeń:

Wymagania na ocenę



Liczba godzin

ostatnich 100 lat • podaje przy-

kłady produktów i marek o global-nym zasięgu

• wyjaśnia, na czym polega rewolucja tech-nologiczna

• własnymi sło-wami wyjaśnia, czym jest kul-tura masowa, podaje przy-kłady twórców kultury masowej

Rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla … odrodze-nie, mecenas • wymienia wybit-nych...

Documents

Transcript of Rozkład materiału wraz z planem wynikowym dla … odrodze-nie, mecenas • wymienia wybit-nych...