nowa kultura mobilności

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć jest ogólnopolską organizacją pożytku publicznego zrzeszającą organizacje ekologiczne działające w naj-większych miastach Polski. Naszym celem jest rozwój w zgodzie z naturą. Działamy poprzez budowanie obywatelskiego poparcia dla zrównoważo-nego rozwoju, tworzenie mechanizmów społecznej kontroli wydatkowa-nia publicznych funduszy, zwiększenie wpływu konsumentów na jakość produktów oraz politykę globalnych korporacji, a także wspieranie ekoro-zwoju krajów Globalnego Południa oraz społeczeństwa obywatelskiego w Europie Wschodniej. Wiele z naszych działań opiera się na aktywności organizacji regionalnych, które wspierają inicjatywy obywatelskie na rzecz ochrony środowiska. Współpracujemy również z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.

Polska Zielona Sieć jest członkiem międzynarodowych sieci organizacji po-zarządowych: CEE Bankwatch Network, ANPED oraz SFTEAM, jak również sieci krajowych OFOP, Grupa Zagranica, Koalicji Sprawiedliwego Handlu, Koalicji Klimatycznej oraz Koalicji Clean Clothes Polska.

Organizacje czlonkowskie: Białystok: Stowarzyszenia na rzecz Ekorozwoju „Agro-Group“ agro-group.org Bielsko-Biała/Wilkowice: Klub Gaja klubgaja.pl Lublin: Towarzystwo dla Natury i Człowieka ekolublin.pl Łódź: Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła“ zrodla.org.pl Poznań: Fundacja Biblioteka Ekologiczna rceebepz.free.ngo.pl Rzeszów: Stowarzyszenie Ekoskop ekoskop.rzeszow.pl Szczecin: Federacja Zielonych Gaja gajanet.pl Toruń: Toruńskie Stowarzyszenia Ekologiczne „Tilia“ tilia.org.pl Warszawa: Społeczny Instytut Ekologiczny sie.org.pl Wrocław: Fundacja Ekorozwoju eko.wroc.pl Aktywnie działamy dla natury, człowieka i rozwoju.

Więcej informacji: zielonasiec.pl

ISBN 978-83-62403-03-5

Przygotowanie broszury informacyjnej Rower – nowa kultura mobilności Małgorzata Małochleb

Współpraca merytoryczna Marcin Wójcik, Łukasz Dąbrowiecki

Opracowanie graficzne, skład i przygotowanie do druku Łukasz Dąbrowiecki

Kraków 2011

ISBN 978-83-62403-03-5

Zdjęcia użyte w publikacji pochodzą z serwisu flickr.com umożliwiającego wy-szukiwanie fotografii i wideo opublikowanych na licencjach Creative Commons. Licencje do zdjęć i grafik użytych w publikacji stan na dzień 22.08.2011 r. BY – Uznanie autorstwa NC – Użycie niekomercyjne ND – Bez utworów zależnych SA – Na tych samych warunkach

Broszura jest kontynuacją wydawnictwa ZS Polska Zielona Sieć pt. Jedź rowerem! wydanej w Krakowie w 2010 r.

Publikacja została przygotowana w ramach projektu „Rower – nowa kultura mobilności. Edukacja ekologiczna i promocja zrównoważonego transportu w Małopolsce”.

Publikacja dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach (o ile nie jest to stwierdzone inaczej). Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.

Wydrukowano na papierze z recyklingu

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Siećul. Sławkowska 12, 31-014 Kraków zielonasiec.pl info@zielonasiec.pl

Druk broszury dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie wfos.krakow.pl

Spis treści

1 — Wstęp

2 — Dlaczego rower?

3 — Rower przyjaznym dla środowiska środkiem transportu

4 — Rower to zrównoważony transport

5 — Prorowerowe zmiany w Prawie o Ruchu Drowgowym

6 — Infrastruktura przyjazna dla rowerzystów

8 — Znaki drogowe

9 — Zabezpieczenie roweru przed kradzieżą

9 — Dzieci na rowerze

10 — Wybrane typy rowerów miejskich

11 — Wyposażenie roweru miejskiego

12 — Rowerzysta w ruchu miejskim

13 — Bezpieczeństwo poruszania się w deszczu, śniegu i na mrozie

14 — Transport kombinowany

15 — Cycle chic – rowerowa elegancja

16 — Rowerowe serwisy internetowe

1

Wstęp

Dołącz do rowerzystów – najszybciej rozwijającej się społeczności na świecie, bo dziś rower to nowa kultura mobilności w nowoczesnych miastach takich jak: Kopenhaga, Berlin, Groningen, Freiburg, Amsterdam, Tokio, Portland, San Francisco, Lon-dyn, Paryż, Zurich, Nowy Jork. A Kraków?Także od Ciebie zależy, czy Kraków znajdzie się w gronie miast przyjaznych dla rowerzystów. Miast, w których ulice tętnią życiem, a nie samochodami. Miast, w których rower jest naj-istotniejszym elementem kształtowania przestrzeni publicznej przyjaznej dla człowieka. Bo im więcej jest rowerzystów na ulicach, tym są one bezpiecz-niejsze, ruch jest mniej uciążliwy, mniej hałaśliwy, i wszyscy możemy oddychać czystym powietrzem.Jeszcze Cię nie przekonaliśmy? Postaramy się to zrobić w niniejszym poradniku. A jeśli nadal będziesz mieć pytania, szukaj nas na ibikekrakow.com gdzie codziennie udowadniamy, że rower to coś więcej niż genialny wynalazek, że rower to nowa kultura mobilności.

2

Dlaczego rower?

Rower jest szybszy niż myślisz!

Jest najszybszym środkiem transportu w mieście. Na dystansie do ok. 8 km licząc czas podróży „od drzwi do drzwi”,

rower jest bezkonkurencyjny. Niezależnie od warunków panujących na drodze (korki, pogoda) rowerem taki dystans

pokonasz bez wysiłku w ok. 30 minut.

Jest modnym środkiem transportu wybieranym codziennie przez 45 milionów mieszkań-ców miast Europy. Z każdym rokiem obserwujemy coraz więcej modnych i pragma-

tycznych obywateli i obywatelek Krakowa poruszających się na rowerach. Także Twój wybór środka komunikacji decyduje o tym, czy Kraków będzie miastem nowej generacji, miastem nowej kultury mobilności.

Rower nadaje się na każdą okazję. Na rowerze nigdy nie spóźnisz się do pracy, do szko-ły, do kina czy na randkę. Rowerem możesz też zrobić naprawdę duże zakupy, przewozić towary i ludzi („Wybrane typy rowerów” str. 10).Rower jest najbardziej przyjaznym dla środowiska środkiem transportu. Nie zanieczyszcza powietrza, nie hałasuje i nie zajmuje przestrzeni. Na miejscu postojo-

wym dla 1 samochodu można zaparkować aż 10 jednośladów. Dla rowerów nie trzeba budować wielopasmowych ulic, autostrad, czy estakad.

Rower jest najbezpieczniejszym środkiem transportu. Bezpiecznym dla Twojego portfela (nie trzeba kupować drożejącej benzyny) i bezpiecznym dla innych. Kierujący samocho-

dami powodują każdego roku na całym świecie więcej ofiar śmiertelnych wśród ludzi, niż działania wojenne.

Zasięg rowerzysty i pieszegoczas - 15 min.

3

Rower przyjaznym dla środowiska środkiem transportuRower przyjaznym dla środowiska środkiem transportu

Każdy kilometr przejechany na rowerze to oszczędność paliwa, mniej spalin, mniej hałasu, więcej zdrowia, więcej dobrej prze-strzeni i więcej pieniędzy. Do produkcji roweru zużywa się mniej

surowców naturalnych i mniej energii niż do produkcji samochodów.

Dlaczego bogatsze od Polaków społeczeństwa niemieckie, duńskie i holender-skie posiadają mniej samochodów? Ponieważ chcą być jeszcze zamożniejsze. Chcą oddychać czystym powietrzem w miastach, a nie płacić krocie za wy-cieczki do wolnych od spalin obszarów. Nie chcą wydawać pieniędzy na kosz-towne leczenie chorób cywilizacyjnych powodowanych przez zanieczyszczenia komunikacyjne.

Jednym z wzorów dla polskich miast, jest przykład

Berlina, stolicy Niemiec, gdzie na 1000 mieszkań-

ców przypada ok. 300 samochodów. Dla porówna-

nia w Krakowie, na 1000 mieszkańców przypada aż

600 samochodów.

W trosce o środowisko, a co za tym idzie — wła-

sne zdrowie, mieszkańcy Berlina zdecydowali,

że od 1 stycznia 2008 roku w ich mieście obowią-

zują strefy ekologiczne (Umwelt Zone) wprowadzo-

ne w celu uzyskania trwałego odciążenia powietrza

atmosferycznego i ograniczenia w ruchu pojazdów

spalinowych. Umwelt Zone 1 stycznia 2010 roku

zostały zaostrzone — do ścisłego centrum wpusz-

czane są już tylko samochody spełniające normę EU-

RO4 (norma dopuszczalnych emisji spalin w nowych

pojazdach sprzedawanych na terenie UE).

fot.

Go

sia

Mał

och

leb

CC

BY-

NC

fot. Marcin Wójcik CC BY-NC

4

Rower to zrównoważony transportZrównoważony transport, to minimalizacja użycia środków transportu szkodliwych dla środowiska.

W najbardziej cywilizowanych miastach europejskich – z pewnością dzięki wyższej kulturze jazdy, ale także w efekcie realizacji odpowiedniej polityki – piesi nie oba-wiają się przechodzić przez ulicę, a kierowcy zawsze udzielają im pierwszeństwa1. Podobnie rowerzyści nie obawiają się tam poruszać po ulicach. Przykładowo w Ho-landii przy kolizji samochodu z rowerem, wina przypisywana jest kierowcy, który musi dowieść swojej niewinności, ponieważ kieruje pojazdem stwarzającym więk-sze zagrożenie na drodze.

Dziś rower to nowa kultura mobilności, nowoczesność – energooszczędność – odpowiedzialność2, ale jeszcze do niedawana w Polsce, jazda na jednośladzie utożsamiana była z niskim statusem społecznym. Obecnie jesteśmy w trakcie zmian nawyków transportowych. Naszym celem w Krakowie jest osiągnięcie standardów komunikacyjnych takich miast jak: Kopenhaga — 38% wszystkich codziennych podróży miejskich wykonywanych jest rowerem, Amsterdam — 600 tys. rowerów przy 760 tys. mieszkańców i Berlin — na ponad 70% wszystkich ulic obowiązuje ograni-czenie prędkości do 30 km/h, czyli tzw. Tempo 30.

W Krakowie każdego roku przybywa osób korzystających codziennie z roweru jako środka transportu. To bardzo dobra tendencja, która powinna nabrać na sile, aby Kraków dotrzymał podpisanej w maju 2009 roku Karty Brukselskiej3, która zobowią-zuje jej sygnatariuszy m.in. do osiągnięcia minimum 15% udziału rowerów w ruchu miejskim do roku 2020.

O prawdziwym zrównoważonym trans-porcie w Krakowie będziemy mogli mówić wtedy, gdy większość społeczeństwa zrezy-gnuje z samochodów na rzecz komunikacji publicznej, pieszej bądź rowerowej. Przykła-dy wymienianych powyżej nowoczesnych miast dowodzą, iż zrównoważony transport realizuje się i sprawdza poprzez rower, jako główny filar nowej kultury mobilności.

1 Zielone Miasto Nowej Generacji, URL z dn. 21.08.2011r., http://www.zieloni2004.pl/download/zielone_miasto.pdf2 NEOnawyki, URL z dn. 21.08.2011r., http://dlaklimatu.pl/NEO-NAWYKI3 Charter of Brussels, URL z dn. 21.08.2011r., http://www.velo-city2009.com/assets/files/VC09-charter-of-

brussels.pdf

5

Prorowerowe zmiany w PoRDOd 21 maja 2011 roku w Polsce obowiązuje znowelizowana ustawa Prawo o Ruchu Drogowym (Dz.U. 2011 nr 92 poz. 530).

Grafika na podstawie Artweb-Media www.artweb-media.comUdostępnianie infografiki na licencji CC Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach

6

Infrastruktura przyjazna dla rowerzystów

To co czyni jazdę na rowerze po mieście przyjazną, to oprócz przeznaczo-nych dla cyklistów dróg rowerowych, także stojaki, przejazdy dla rowerów,

śluzy rowerowe, dopuszczenie ruchu rowerowego pod prąd w ulicach jednkierunkowych czyli kontrapasy, ciągi piesze z dopuszczonym ruchem

rowerów, ciągi pieszo-rowerowe, ulice o uspokojonym ruchu, czyli takie, na których obowiązuje ograniczenie prędkości do 30 km/h.

Śluzy rowerowe na skrzy-żowaniach, rozwiązanie doskonale sprawdzające się w miastach europej-skich, w USA.

W niektórych krajach w najbardziej uczęsz-czanych miejscach przez miejskich rowerzystów dostępne są kompresory, dzięki którym można podpompować koła. Na zdjęciu pompa rowe-rowa w Orebro, Szwecja.

Na ulicach Kopen-

hagii nie sposób nie zauważyć specjalnych par-

kingów dla rowerów towa-rowych. CarGo to plastikowe „garaże” w kształcie auta da-

jące schronienie dla czte-rech rowerów towa-

rowych.

obie fot. Goodmorning Technology

fot. Itdp CC BY-NC

fot. Richard Drdul CC BY-SA

fot. Łukasz Dąbrowiecki CC BY-NC

7

W wielu miastach Europy powszechnie dostępne dla cyklistów są zadaszone parkingi ro-werowe w centrum i przy budynkach użyteczności publicznej takich jak: dworce, uczel-nie, urzędy, kina, teatry, zakłady pracy, centra handlowe. W dzielnicach mieszkaniowych cykliści mogą bezpiecznie zostawić na noc swoje rowery w zadaszonych i zamykanych altanach rowerowych. Zdjęcia altan i parkingu z centrum Amsterdamu oraz Berna.

Ty też możesz pomóc w powstaniu

takich altan na krakowskich osiedlach. Wspólnie z sąsiada-

mi napisz pismo do spółdzielni lub wspólnoty mieszkaniowej z prośba o stworzenie bez-

piecznego miejsca do trzy-mania rowerów.

fot. Łukasz Dąbrowiecki CC BY-NC

fot. Steve Bowbrick CC BY

fot. Gosia Małochleb CC BY-NC

fot. Crystian Cruz CC BY-NC-ND

fot. davidwhitedesign CC BY-NC-SA

fot. Lcpitkan CC BY-SA

8

Znaki drogowe

chodniki nie są przeznaczone do ruchu rowerowego, ale są wyjątki od tej reguły. Rowerzysta może korzystać z chodnika kiedy:— opiekuje się on dzieckiem do lat 10, także kierującym rowerem, — warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni

(ulewa, intensywne opady śniegu, grad, gęsta mgła),— chodnik położony jest wzdłuż drogi, po której dozwolony jest ruch

pojazdów z prędkością większą niż 50 km/h, a szerokość chodnika wy-nosi co najmniej 2 m.

droga dla rowerów – 2,5 metrowa droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów oznaczona od-powiednimi znakami.

droga pieszo-rowerowa – wspólna przestrzeń dla pieszych i rowerzystów, gdzie pierwszeństwo mają piesi, oznaczone znakami.

przejazd dla rowerzystów – powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejeżdżania przez ro-werzystów, oznaczona znakami.

pas rowerowy – 1,5 metrowa jednokierunkowa dro-ga rowerowa w formie podłużnego pasa jezdni, ozna-czonego znakami poziomymi i służącego wyłącznie dla ruchu rowerzystów.ulica jednokierunkowa z ruchem rowerowym „pod prad“ – ulica, w której został dopuszczony ruch rowerowy w kierunku przeciwnym bez wyznaczania kontrapasa.

kontrapas, pas rowerowy „pod prad“ – jednokie-runkowa droga (pas rowerowy) w jezdni ulicy jedno-kierunkowej po lewej stronie, przeznaczona dla ruchu rowerów w kierunku przeciwnym do obowiązującego wszystkie pojazdy.

śluza rowerowa – oznakowany obszar na wlocie skrzy-żowania z sygnalizacją świetlną przed linią zatrzymań dla samochodów, skąd rowerzyści jako pierwsi mogą na zie-lonym świetle ewakuować się z tarczy skrzyżowania.

strefa zamieszkania – obszar z pierwszeństwem pie-szych, maksymalna prędkość 20 km/h.

fot. Itdp CC BY-NC

9

Dzieci na rowerze

Zabezpieczenie roweru przed kradzieżąCzęsto słyszy się o kradzieżach rowerów. Bardzo często dzieje się tak z winy samego rowerzysty, który niedostatecznie zadbał o bezpieczeń-stwo swojego jednośladu. Przykładowo użył najtańszej, cienkiej linki, zapiął rower „sam do siebie”, przypiął za koło, które można odpiąć w kilka sekund. Nie popełniaj tych błędów. Zadbaj o swój pojazd.

Zwróć uwagę do jakiego stojaka przypinasz rower. Najbezpieczniej jest przypiąć rower w widocznym miejscu, do stojaka typu odwrócona litera „U” (1), o który możesz oprzeć rower, i co najważniejsze przypiąć do niego ramę wraz z kołem (2). Do tego celu używaj łańcucha z grubymi ogniwami (przeznaczonego dla skuterów i rowerów) lub podkowę (U-lock). Coraz popularniejsze stają się także montowane w rowerach miejskich blokady tylnego koła, sprawdzające się jako dodatkowe zabezpieczenie utrudniające kradzież (3).

Dzieci na rowerze można przewozić na kilka sposobów. Pamiętaj, że zawsze muszą być one dobrze zabezpieczone. Zarówno w foteliku, jak i w przyczepce, a także na rowerze transportowym służącym do przewozu ludzi, dziecko musi być przypięte pasami.

Rodzinna jazda na rowerach staje się coraz bardziej popular-na i zwiastuje rowerową przy-szłość naszego miasta. Warto w tym miejscu wspomnieć, że znowelizowane w maju 2011 roku Prawo o Ruchu Drogowym uczyniło rodzinną jazdę jeszcze bezpieczniejszą. Teraz rodzic może jechać obok dziecka osła-niając je od strony środka jezdni.

21 3fot. Keenan Browe CC BY-SA fot. Marcin Wójcik CC BY-NC

fot. Marcin Wójcik CC BY-NC

fot. Gosia Małochleb CC BY-NC

fot. Gosia Małochleb CC BY-NC

10

oświetlenie z tyłu: barwy czerwonej

oraz czerwony odblask

4

21

Wybrane typy rowerów miejskich

miejski – najwygodniejszy

do miejskich podróży. Za-

pewnia wygodną wypro-

stowaną pozycję podczas

jazdy, a także doskonałą

możliwość obserwacji sy-

tuacji na drodze, a co za

tym idzie zwiększa bezpie-

czeństwo jazdy.

3

5

6

8

7

9

składak – idealne roz-

wiązanie dla osób łączą-

cych komunikację rowe-

rową z innymi środkami

transportu publicznego

(popularne w Brukseli).ostre koło – fixed gear

modne szczególnie wśród

kurierów rowerowych. Na

takich rowerach rozgryw-

ne są mecze bike polo.

rower towarowy – cargo

bike bardzo praktyczny po-

jazd do przewożenia dzie-

ci, dorosłych lub dużego

bagażu.

11

Wyposażenie roweru miejskiego

oświetlenie z przodu: barwy białej lub żółtej

oświetlenie z tyłu: barwy czerwonej

oraz czerwony odblask

co najmniej jeden sprawny hamulec

dzwonek lub inny sygnałostrzegawczy (np. trąbka)

bagażnik, sakwa koszyk

stopka (nóżka)odblaski na kołach

błotniki

osłona na łańcuch

zapięcie

fot. 1,3 Marcin Wójcik CC BY-NC fot. 2,4,5,6,7,8,9 Gosia Małochleb CC BY-NCfot. 10 Gabriel Amadeus CC BY-NCfot. 11 Sarah Sitkin CC BY-NCfot. 12 eych-you-bee-ee-ahr-tee CC BY-NCfot. 13 David Dennis CC BY-SA

10

11

13

12

rower wysoki – tall bike

jest to zwykle rower kon-

struowany przez hobby-

stów z dwóch zespawanych

ze sobą ram rowerów kon-

wencjonalnych. Wykorzy-

stywany podczas turniejów

rowerowych.

rower biegowy – drew-

niany rower bez pedałów

– doskonały do nauki jazdy

na rowerze.

7

12

Rowerzysta w ruchu miejskim

Rowerzysta zawsze powinien pamiętać o stosowaniu kilku ważnych zasad mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jego sa-

mego oraz innych użytkowników drogi. Gdy już zdecydujesz się na wybranie roweru do codziennego przemieszczania się po mieście zapoznaj się z poniższymi minimalnymi wymaganiami odnośnie

bezpieczeństwa poruszania się w ruchu miejskim.

Pamiętaj: Rowerzyści nie jeżdżą po chodnikach! Te przeznaczone są dla ruchu piesze-go. Jazda po chodniku jest dopuszczona tylko pod pewnymi wyjątkowymi warunkami

omówionymi w rozdziale „Znaki drogowe” (str. 8).

Zapoznaj się z obowiązującym kodeksem drogowym, jeśli do tej pory tego nie uczyniłeś.

Sprawdź, czy Twój rower ma przynajmniej jeden sprawny hamulec oraz dzwonek lub trąbkę.

Zawsze sygnalizuj zamiar skrętu, zarówno w prawo, jak i w lewo. W tym celu, kilka-naście metrów przed skrętem wystaw rękę. Nie rób tego w ostatniej chwili. Miej na uwadze, że kierujący pojazdami znajdujący się w Twoim otoczeniu, muszą otrzymać

sygnał odpowiednio wcześniej, aby należycie zareagować.

Stosuj zasadę ograniczonego zaufania do innych użytkowników ruchu. Pokonując skrzyżowania postaraj się o kontakt wzrokowy z kierującymi pojazdy. W ten sposób upewnisz się czy jesteś dla nich widoczny.

Po zmroku obowiązkowo używaj oświetlenia z przodu i z tyłu roweru. Kamizelka od-

blaskowa nigdy nie zastąpi świateł i wcale nie poprawia Twojego bezpieczeństwa.

W nocy na rowerze musisz mieć oświetlenie.

Zachowaj bezpieczną odległość od zaparkowanych wzdłuż ulicy samochodów. Ktoś może nagle otworzyć drzwi. Zwróć też szczególną uwagę na pieszych wychodzących spomiędzy aut.

Na ulicach z torowiskiem tramwajowym poprowadzonym przy krawędzi jezdni, jedź środkiem torowiska (np. ul. Długa, ul. Karmelicka, ul. Zwierzyniecka). Nie wpadniesz kołem w szynę oraz będziesz znajdować się dalej od zaparkowanych samochodów.Staraj się pokonywać tory tramwajowe pod kątem prostym, a unikniesz poślizgu

lub wywrócenia.

Słuchanie muzyki i rozmowa przez telefon komórkowy nie są sprzymierzeńcami bezpiecz-

nej jazdy. Na rowerze musisz bardzo dobrze słyszeć, co dzieje się dookoła Ciebie.

13

Bezpieczeństwo poruszania się w deszczu, śniegu i na mrozieOpady deszczu czy zima, to nie powód aby przestać jeździć rowerem. W wielu miastach Europy (np. Helsinki, Kopenhaga, Sztokholm) odno-towuje się więcej rocznych opadów deszczu i śniegu, a mimo to ruch rowerowy jesienią i zimą jest tam kilkakrotnie wyższy niż w Krakowie.

Opady deszczu czy zima, to nie powód aby przestać jeździć rowerem. W wielu miastach Europy (np. Helsinki, Kopenhaga, Sztokholm) odno-towuje się więcej rocznych opadów deszczu i śniegu, a mimo to ruch rowerowy jesienią i zimą jest tam kilkakrotnie wyższy niż w Krakowie.

Warunki atmosferyczne nie będą stra-szne jeśli odpowiednio się ubierzesz. W deszczowe dni nie zapomnij o kurtce przeciwdeszczowej. Najlepiej zaopatrz się w rowerową pelerynę zarzucaną na kiero-wnicę (chroni całego rowerzytę przed zmoknięciem). Zimą załóż czapkę, rękawi-czki i szalik. W bardzo zimne dni dobrze sprawdza się odzież zaopatrzona w tzw. wind stopper.Warto też zwrócić uwagę na stan techniczny rowe-ru i technikę jazdy. Błotniki, sprawne światła (przednie i tylne) i co bardzo ważne, niezawodne hamulce. Na zimę nie musisz kupować specjalnych opon, ale wskazane jest nieco spuścić powietrze, by poprawić przyczepność.Jedź tak, by samochody wyprzedzające Cię nie mogły przejechać po kałuży, inaczej zostaniesz ochlapany. W zimie natomiast poruszaj się po prawym śladzie samochodów. Wbrew pozorom poruszanie się rowerem zimą jest często wygodniejsze, ponieważubity śnieg wyrównuje dziurawe nawierzchnie.

NIE MYŚLISZ, ŻE NA ROWERZE ZIMĄ JEST CIEPLEJ...?

fot. Jason Rodman CC BY-NC-ND fot. Bastiaan Slabbers CC BY-NC-ND fot. Mr Brown CC BY-NC-CD

1414

Transport kombinowany

Nie każdy ma na tyle blisko (do ok. 8 km) do szkoły lub pracy by dojechać na miejsce korzystając tylko z roweru. Zdarza się, że je-steś zmuszony na rowerze jedynie pod-jechać na stację kolejową, pętle tramwajo-wą lub autobusową. Tam masz do wyboru: bezpiecznie zaparkować rower („Zabezpie-czenie roweru przed kradzieżą” str. 9) lub zabrać go ze sobą. Do tego celu najlepszy jest nowoczesny składak, za który np. w pociągu, nie trzeba dodatkowo płacić. Za darmo każdy rower możesz też przewo-zić w krakowskiej komunikacji miejskiej pod warunkiem, że nie blokujesz wejścia do pojazdu i że nie jest on w chwili wsiada-nia zatłoczony.

Do transportu kombinowanego nie po-trzebujesz nawet własnego roweru. Możesz — do czego Cię namawiamy — korzystać z miejskiej wypożyczalni rowerów np. BikeOne, która przez pierwsze 20 minut umożliwia darmowy przejazd pomiędzy stacjami.

– łączenie roweru z innymi środkami transportu – rower w: autobusie, tramwaju, pociągu

–bike and ride

fot. Jason Rodman CC BY-NC-ND

fot. krakow.bicycles CC BY-NC

15

Cycle chicrowerowa elegancja

Po raz pierwszy pojęcie cycle chic użył w roku 2006 Mikael Colville-Andersen, duński filmowiec, fotograf i znany na ca-łym świecie rowerzysta prowadzący bloga c o p e n h a g e n i z e . c o m

Termin cycle chic może mieć podwójne znaczenie wynikające z gry słów: „chick“ i „chic“. W potocznym języku angielskim to pierwsze oznacza dziewczynę, drugie — ele-gancję. Pierwotnie termin odnosił sie tylko do szykownych rowerzystek. Dziś „cycle chic“ są także mężczyźni. Widok rowerzy-stów w codziennym stroju odzwierciedla-jącym obowiązujące trendy mody, jest dla innych zachętą do jeżdżenia na rowerze po mieście.

fot.

Mik

ael C

olvi

lle-A

nder

sen

CC B

Y-N

C-N

D

fot.

Mar

c va

n W

oude

nber

g CC

BY

-NC-

ND

fot.

Mar

c va

n W

oude

nber

g CC

BY

-NC-

ND

fot.

Mar

c va

n W

oude

nber

g CC

BY

-NC-

ND

fot.

Mar

c va

n W

oude

nber

g CC

BY

-NC-

ND

fot. Marc van Woudenberg CC BY -NC-NDfot. Mikael Colville-Andersen CC BY-NC-ND

16

Rowerowe serwisy internetowe

ibikekrakow.com I bike Krakow – Kraków, rower i ja

miastadlarowerow.pl Ogólnopolska sieć organizacji rowerowych

lodzcyclechic.com Cycle Chic Łódź

krakowcyclechic.com Cycle Chic Kraków

rowery.gdansk.pl Gdańska kampania rowerowa

masa.waw.pl Warszawska Masa Krytyczna

rowery.eko.wroc.pl Wrocławska Inicjatywa Rowerowa

www.lublinrowerem.pl Porozumienie Rowerowe Lublin

rowerowy.szczecin.pl Rowerowy Szczecin

polskanarowery.pl/msrowery Polska na rowery

zagonrowerdoroboty.pl Program Zagoń rower do roboty

bicyclefilmfestival.com Bicycle Film Festival

copenhagenize.com Blog o kulturze rowerowej w Kopenhadze

copenhagencyclechic.com Cycle Chic w Kopenhadze

streetfilms.org Street Films

flickr.com/mindcaster-ezzolicious Rowerowe zdjęcia z Amsterdamu

Polecane strony

zielonasiec.pl Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć

dlaklimatu.pl Program Dla klimatu

globalnepoludnie.pl Akcja dla Globalnego Południa

ekonsument.pl Kampania Kupuj odpowiedzialnie

ekoprojekty.pl Fundusze europejskie dla zrównoważonego rozwoju

Przygotowanie broszury informacyjnej Rower – nowa kultura mobilności Małgorzata Małochleb

Współpraca merytoryczna Marcin Wójcik, Łukasz Dąbrowiecki

Opracowanie graficzne, skład i przygotowanie do druku Łukasz Dąbrowiecki

Kraków 2011

ISBN 978-83-62403-03-5

Zdjęcia użyte w publikacji pochodzą z serwisu flickr.com umożliwiającego wy-szukiwanie fotografii i wideo opublikowanych na licencjach Creative Commons. Licencje do zdjęć i grafik użytych w publikacji stan na dzień 22.08.2011 r. BY – Uznanie autorstwa NC – Użycie niekomercyjne ND – Bez utworów zależnych SA – Na tych samych warunkach

Broszura jest kontynuacją wydawnictwa ZS Polska Zielona Sieć pt. Jedź rowerem! wydanej w Krakowie w 2010 r.

Publikacja została przygotowana w ramach projektu „Rower – nowa kultura mobilności. Edukacja ekologiczna i promocja zrównoważonego transportu w Małopolsce”.

Publikacja dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach (o ile nie jest to stwierdzone inaczej). Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.

Wydrukowano na papierze z recyklingu

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Siećul. Sławkowska 12, 31-014 Kraków zielonasiec.pl info@zielonasiec.pl

Druk broszury dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie wfos.krakow.pl

Spis treści

1 — Wstęp

2 — Dlaczego rower?

3 — Rower przyjaznym dla środowiska środkiem transportu

4 — Rower to zrównoważony transport

5 — Prorowerowe zmiany w Prawie o Ruchu Drowgowym

6 — Infrastruktura przyjazna dla rowerzystów

8 — Znaki drogowe

9 — Zabezpieczenie roweru przed kradzieżą

9 — Dzieci na rowerze

10 — Wybrane typy rowerów miejskich

11 — Wyposażenie roweru miejskiego

12 — Rowerzysta w ruchu miejskim

13 — Bezpieczeństwo poruszania się w deszczu, śniegu i na mrozie

14 — Transport kombinowany

15 — Cycle chic – rowerowa elegancja

16 — Rowerowe serwisy internetowe

nowa kultura mobilności

Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć jest ogólnopolską organizacją pożytku publicznego zrzeszającą organizacje ekologiczne działające w naj-większych miastach Polski. Naszym celem jest rozwój w zgodzie z naturą. Działamy poprzez budowanie obywatelskiego poparcia dla zrównoważo-nego rozwoju, tworzenie mechanizmów społecznej kontroli wydatkowa-nia publicznych funduszy, zwiększenie wpływu konsumentów na jakość produktów oraz politykę globalnych korporacji, a także wspieranie ekoro-zwoju krajów Globalnego Południa oraz społeczeństwa obywatelskiego w Europie Wschodniej. Wiele z naszych działań opiera się na aktywności organizacji regionalnych, które wspierają inicjatywy obywatelskie na rzecz ochrony środowiska. Współpracujemy również z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.

Polska Zielona Sieć jest członkiem międzynarodowych sieci organizacji po-zarządowych: CEE Bankwatch Network, ANPED oraz SFTEAM, jak również sieci krajowych OFOP, Grupa Zagranica, Koalicji Sprawiedliwego Handlu, Koalicji Klimatycznej oraz Koalicji Clean Clothes Polska.

Organizacje czlonkowskie: Białystok: Stowarzyszenia na rzecz Ekorozwoju „Agro-Group“ agro-group.org Bielsko-Biała/Wilkowice: Klub Gaja klubgaja.pl Lublin: Towarzystwo dla Natury i Człowieka ekolublin.pl Łódź: Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła“ zrodla.org.pl Poznań: Fundacja Biblioteka Ekologiczna rceebepz.free.ngo.pl Rzeszów: Stowarzyszenie Ekoskop ekoskop.rzeszow.pl Szczecin: Federacja Zielonych Gaja gajanet.pl Toruń: Toruńskie Stowarzyszenia Ekologiczne „Tilia“ tilia.org.pl Warszawa: Społeczny Instytut Ekologiczny sie.org.pl Wrocław: Fundacja Ekorozwoju eko.wroc.pl Aktywnie działamy dla natury, człowieka i rozwoju.

Więcej informacji: zielonasiec.pl

ISBN 978-83-62403-03-5