Rośliny energetyczne uprawiane w Polsce

Krzewy i drzewa łatwo odrastające po ścięciu: Wierzba krzewiasta topola

Byliny wieloletnie: ślazowiec pensylwański topinambur

Wieloletnie trawy: miskant spartina preriowa palczatka Gerarda proso rózgowate

Wierzba Krzewiasta Na cele energetyczne najbardziej przydatny jest gatunek wierzby krzewiastej (Salix

viminalis L) Jest to roślina wieloletnia Przekrój krzaczasty i ilości pędów od kilku do kilkunastu

Wierzba KrzewiastaZalety wierzby: duże plony – roczne przyrost może wynosić 7-15 t/ha suchej masy drewna, długi okres użytkowania plantacji (15-20 lat) tanie sadzonki – zrzezy (sztobry)

Wady wierzby: wilgotność zbieranej biomasy poźną jesienią i zimą wynosi około 45-50%, co

zwiększa koszty transportu i zmniejsza wartość opałową trudna mechanizacja zbioru (w 3-letnim cyklu zbioru konieczne jest stosowanie

specjalnych maszyn), duże potrzeby wodne – wymaga gleb o wysokim (około 200cm) poziomie wody

gruntowej, ale nie zabagnionych, duże zagrożenie przez choroby i szkodniki

Topola biała Topola biała nie ma dużych wymagań glebowych i wodnych, szczególnie w

porównaniu do wierzby

bardzo dobre przyrosty topola energetyczna osiąga na glebie klasy V, o podłożu torfowym i piaszczystym, na polu bez melioracji

Roczne przyrosty wysokości to 2,5-3 m, natomiast roczny przyrost masy pojedynczego drzewka to ok. 3-3,5 kg

zbiór biomasy przeprowadza się co 2-3 lata, przy średnicy pnia przy gruncie do 10 cm

Topola biała Do zbioru maszynowego topolę sadzi się identycznie jak wierzbę energetyczną

Jak każdej uprawie również tej energetycznej zagrażają chwasty co jest jedynym słabym punktem tej rośliny

sadzenie topoli odbywa w rzędach podwójnych o rozstawie 80 cm, szerokość międzyrzędzia pomiędzy dwoma rzędami podwójnymi wynosi 300 cm, a rozstaw między roślinami w rzędzie – 75-80 cm

Topola biała

Ślazowiec Pensylwański Ślazowiec pensylwański nazywany jest rownież sidą od nazwy łacińskiej Sida

hermaphrodita

Są to rośliny wieloletnie

należy do roślin odpornych na mrozy i przymrozki oraz suszę

Ma małe wymagania nawozowe i glebowe

Spośród wszystkich roślin energetycznych najbardziej nadaje się do produkcji peletu z uwagi na stosunkowo niską zawartość azotu, chloru, popiołu i metali ciężkich

Ślazowiec Pensylwański

Ślazowiec PensylwańskiZalety ślazowca: zbior od poźnej jesieni do wiosny przy wilgotności biomasy 20-30 %, niska zawartość popiołu i składnikow mineralnych (N, K, Cl), stąd małe wynoszenie

składnikow nawozowych z plonem, możliwość wykorzystania do zbioru typowych maszyn rolniczych

(sieczkarniepolowe), możliwość uprawy na glebach słabszych

Wady ślazowca: niska zdolność kiełkowania nasion, spowodowana twardością okryw, wpływa na bardzo słabą polową zdolność wschodow, nie przekraczającą 30-40 %, duża podatność na choroby (korzeni i podstawy łodyg – fuzariozy, zgnilizny

twardzikowej oraz liści) powodowane przez grzyby: Colletotrichum, Phoma, Borytis

topinambur Słonecznik bulwiasty, topinambur, bulwa, bulwy(Helianthus tuberosus L.) – gatunek

rośliny z rodziny astrowatych pochodzący z Ameryki Północnej

Słonecznik bulwiasty jest niewymagający i łatwy w uprawie

Uprawy są wieloletnie, choć zwykle pola zajmowane są przez 2–3 lata

Dłuższa uprawa w tym samym miejscu wiąże się ze zmniejszeniem wielkości plonów

Plon bulw z 1 ha bywa wyższy w porównaniu do ziemniaków i wynosi zwykle 20–30 ton. Rekordowe zbiory wynoszące 150-160 t/ha

Pędy nadziemne po wysuszeniu i rozdrobnieniu mogą być albo spalane bezpośrednio w piecach, albo używane jako surowiec do wyrobu brykietów i granulatu (peletów )

topinambur Wymagania ma podobne do ziemniaków – najlepiej rośnie na glebie żyznej,

umiarkowanie wilgotnej, głębokiej i przewiewnej

Bulwy zbiera się od jesieni do mrozów, ewentualnie wiosną

Mimo że gatunek uprawiany jest głównie w strefie klimatu umiarkowanego, wprowadzany jest także do upraw w strefie międzyzwrotnikowej, gdzie słabsze plony rekompensowane są szybkim wzrostem w warunkach wyższych temperatur

Ścięcie pędów w optymalnym dla pozyskania biomasy okresie, tuż przed kwitnieniem, powoduje ograniczenie wzrostu bulw nawet o 40–60%

Topinambur rośnie prawie na każdej glebie, jest też odporny na mróz i dość odporny na suszę

topinambur

Miskant Miskanta to okazała trawa kępowa, pochodząca z Azji Południowo-Wschodnej,

która efektywnie wykorzystuje promieniowanie słoneczne, wodę i składniki nawozowe

Miskant w Europie uprawiany jest od około 50 lat, początkowo jako roślina ozdobna, a od kilkunastu lat na plantacjach energetycznych

Wytwarza grube sztywne, wypełnione gąbczastym rdzeniem źdźbła, o wysokości 200-350 cm

Nie ma dużych wymagań i dobrze rośnie wszędzie tam, gdzie udaje się kukurydza (gleby średniozwięzłe, łatwo nagrzewające się)

W rejonach Polski wschodniej zwłaszcza połnocno-wschodniej, uzasadniona może być uprawa miskanta cukrowego, który jest odporniejszy na niskie

temperatury.

MiskantZalety miskanta duży potencjał plonowania (nawet do 20-25 t/ha): jako roślina o szlaku fotosyntezy

C4 okres użytkowania planacji wynosi 15-20 lat; możliwość wykorzystania do mechanizacji zbioru typowego sprzętu rolniczego; dotychczas nie stwierdzono występowania na tej roślinie chorob lub szkodnikow; małe potrzeby nawozowe.

Wady miskanta w warunkach klimatycznych Polski nie wytwarza nasion zdolnych do kiełkowania – konieczna produkcja sadzonek, w pierwszym roku po osadzeniu zachodzi konieczność zabezpieczenia plantacji

przed wymarzaniem poprzez ściołkowanie pola słomą, liśćmi lub agrowłokniną, drogie sadzonki, nawet 12-16 tys. zł/ha

Miskant

spartina preriowa

Spartina preriowa to okazała roślina wyrastającą do wysokości 2 m, tworząca obszerne, luźne kępy gęsto pokryte długimi do 80 - 90 cm i szerokimi do 1,5 cm liśćmi

W połowie lata pojawiają się palczasto - groniaste kwiatostany długości 30 cm

Pędy generatywne są w środku puste

Trwałość plantacji: 15 – 20

Plon: 15 - 20 t s.m./ha/rok

Wilgotność przy zbiorze: 15 - 30 % (zależy od terminu i warunków klimatycznych)

Zalety:

- Nie posiada dużych wymagań glebowych-Wykorzystywana jako roślina przeciwerozyjna- Wysoka odporność na większość patogenów-Nie wymaga wysokiego nawożenia mineralnego-Niska wilgotność po zebraniu z pola

Wady:

- Bardzo wysoki koszt zakupu sadzonek - Wrażliwość na zachwaszczenie w pierwszym roku uprawy- Możliwość uszkadzania kłączy podczas zbioru- W okresie zimowym obniżenie plonu suchej masy w wyniku utraty liści

spartina preriowa

spartina preriowa

palczatka Gerarda Palczatka Gerarda to okazała trawa o sztywnych, wypełnionych rdzeniem źdźbłach

długości 1-2,5 m

Rośnie w gęstych, szarozielonych kępach

jej charakterystyczne kwiatostany typu wiechowatego złożone są z 2-3 palczasto ułożonych kłosów

Wymagania klimatyczno-glebowe traw wieloletnich nie są zbyt duże

Rośliny te udają się nawet na glebach klasy V i VI oraz na nieużytkach

Palczatka Gerarda (Andropogon gerardi). Ojczyzną tego gatunku są prerie Ameryki Północnej. Jako gatunek ciepłolubny wegetację rozpoczyna dopiero w maju, dając największe przyrosty biomasy

palczatka Gerarda

proso rózgowate Wieloletnia trawa ozdobna pochodząca z Ameryki Płn

Dorasta do 110 cm wys. ma formę wyraźnie kaskadową

Z kwiatostanem dorasta do 150 cm

Liście dość szerokie , łukowate , początkowo zielone późnym latem przebarwiają się na kolor ciemnoczerwony

Kwiatostany od lipca do września w kolorze czerwonym

Jako gatunek ciepłolubny wegetację rozpoczyna dopiero w maju, dając największe przyrosty biomasy

Wymaga gleby dość żyznej , przepuszczalnej , stanowisko słoneczne , osłonięte

Trawa całkowicie mrozoodporna

proso rózgowate