Rola prawnika na Giełdzie – spory korporacyjne dr Radosław L. Kwaśnicki

www.rkkw.pl

Rola prawnika na Giełdzie – spory korporacyjnedr Radosław L. Kwaśnicki

www.rkkw.pl

Wybrane (…) przyczyny konfliktów korporacyjnych

rozbieżne sensu largo interesy „udziałowców”

- np. (formalnie) DĘBICA S.A. vs PZU AM a de facto …;

odmienne wizje rozwoju spółki

- (dywidenda – inwestycje, zakup aktywów - połączenie);

próba wrogiego przejęcia (np. Eurocash S.A.) vs obrona (np. WZZ Herbapol

S.A., Emperia Holding S.A.);

problemy z obowiązkami notyfikacyjnymi (Notoria Serwis S.A., FAM Grupa

Kapitałowa S.A.);

szantaż korporacyjny (Tele-Polska Holding S.A.);

spory ze związkami zawodowymi (KGHM S.A., PGNIG S.A., PGE S.A. etc.).

RKKW - KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy 2

www.rkkw.pl

Wybrane (…) przejawy konfliktów korporacyjnych

marginalizacja części „udziałowców” w zakresie wpływu na obsadę organów

spółki (tzw. bieżące zarządzanie) – m.in. wybory do RN oddzielnymi grupami;

tworzenie podmiotów zależnych;

uniemożliwianie / utrudnianie realizacji uprawnień korporacyjnych

(np. kwestionowanie możliwości wykonywania prawa głosu przez akcjonariusza,

„niedogodny” termin zgromadzenia etc.);

zaskarżanie uchwał (wszystkich) organów spółki (zabezpieczenie);

powoływanie rewidenta do spraw szczególnych (jako próba nacisku na

organy spółki);

pociąganie do odpowiedzialności menedżerów;

„czarny PR” w odniesieniu do spółek, „udziałowców” lub menedżerów;

„ataki” na pełnomocników i doradców stron.


www.rkkw.pl

LAW IN BOOKS (I)Według ustawy o ofercie (…) niedokonanie odpowiedniej notyfikacji związanej z uzyskaniem kontroli nad znacznym pakietem akcji spółki publicznej (m. in. poprzez nabycie bezpośrednie lub pośrednie, działanie w porozumieniu, uzyskanie pełnomocnictwa bez wiążących wytycznych) lub naruszenie obowiązku ogłoszenia wezwania powoduje automatycznie utratę możliwości wykonywania prawa głosu z części albo nawet wszystkich posiadanych przez naruszyciela akcji tejże spółki.

Prawo głosu z akcji spółki publicznej wykonane wbrew ww. sankcji nie jest uwzględniane przy obliczaniu wyniku głosowania nad uchwałą walnego zgromadzenia !


www.rkkw.pl

LAW IN BOOKS (I)Według KSH akcjonariusz, wspólnik, członek zarządu albo rady nadzorczej spółki kapitałowej może żądać, aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spółce, udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej.

Odpowiedź na ww. pytanie musi zostać udzielona uprawnionemu oraz właściwej spółce kapitałowej w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania żądania.

Od dnia rozpoczęcia biegu terminu udzielenia odpowiedzi do dnia jej udzielenia zobowiązana spółka handlowa nie może wykonywać wszystkich praw z akcji albo udziałów w spółce kapitałowej.


www.rkkw.pl

LAW IN ACTION / LAW IN COURT (I)

Żaden przepis prawa nie wskazuje trybu zastosowania sankcji utraty możliwości wykonywania prawa głosu, ani podmiotu mogącego ją zastosować.

Trzy konkurencyjne koncepcje – zastosować ww. sankcję może:

wyłącznie sąd powszechny w trybie art. 425 KSH;

zarząd spółki publicznej poprzez weryfikację listy uprawnionych do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu;

„trzecia droga”.


www.rkkw.pl

LAW IN ACTION / LAW IN COURT (I)

WYŁĄCZNIE SĄD POWSZECHNY

Wyrok Sądu Najwyższego

z dnia 17.10.2007 r. (II CSK 248/07)

„(…) uchwała podjęta z naruszeniem art. 89 ust. 3 Ustawy o ofercie podlega zaskarżeniu w trybie art. 425 § 1 KSH”.


www.rkkw.pl

LAW IN ACTION / LAW IN COURT (I)ZARZĄD SPÓŁKI PUBLICZNEJ

„Weryfikacji listy uprawnionych do udziału w walnym zgromadzeniu może dokonać jedynie zarząd spółki, a więc organ, który sporządzając tę listę (art. 407 § 1 KSH) formalnie dopuszcza akcjonariuszy do udziału w zgromadzeniu. Weryfikacji takiej nie może natomiast dokonać ani samo zgromadzenie, ani jego przewodniczący”.

G. Domański, M. Goszczyk, Wybrane zagadnienia prawne organizacji walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, PPH 2002/1


www.rkkw.pl

LAW IN ACTION / LAW IN COURT (I)„TRZECIA DROGA”,

czyli podwójne głosowanie

W razie pojawienia się wątpliwości co do możliwości wykonywania prawa głosu, przewodniczący zgromadzenia poddaje projekt każdej uchwały pod głosowanie dwukrotnie: pierwszy raz dopuszczając do udziału w głosowaniu wszystkich akcjonariuszy, drugi natomiast stosując sankcję „ubezgłośnienia”.

Por. Rz z 17.10.2011 r., s. D10, M. Kapitałowy 9/2012, str. 51-52, M. Tofel [w:] J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, Kodeks spółek handlowych, Komentarz, Warszawa 2011, s. 40 i nast.


www.rkkw.pl

PEPEES S.A.(PARKIET M.IN. Z 10.05.2011 R.)

wątpliwości dotyczące wykonania obowiązku notyfikacyjnego przez

największego akcjonariusza

Najważniejsze zdarzenia (m.in.):

(PPS) arbitralne niedopuszczanie największego akcjonariusza (nA) do udziału

(2009 r.) lub wykonywania prawa głosu (2010 r., 2011 r.) w trakcie Walnych

Zgromadzeń PPS

(nA) powództwa o stwierdzenie nieważności uchwał (2009 – wszystkie) /

bez apelacji PPS

(PPS) powództwo o ustalenie utraty możliwości wykonywania prawa głosu

przez największego akcjonariusza


www.rkkw.pl

PEPEES S.A.(PARKIET M.IN. Z 10.05.2011 R.)

(nA) uzyskanie korzystnego dla największego akcjonariusza stanowiska KNF

(nA) próba wyboru członków rady nadzorczej w drodze głosowania oddzielnymi

grupami

Sąd I Instancji stwierdza, że największy akcjonariusz utracił możliwości

wykonywania prawa głosu z większości posiadanych akcji PPS oraz

stwierdził nieważność uchwał ZWZ PPS z 2009 r. (21.01.2011 r.)

Sąd II Instancji stwierdził, że największy akcjonariusz utracił możliwość

wykonywania prawa głosu ze wszystkich posiadanych akcji PPS (14.07.2011 r.)

(nA) sprzedaż wszystkich akcji PPS (lipiec 2011 r. – marzec 2012 r. )

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną największego akcjonariusza

(05.09.2012 r.)


www.rkkw.pl

NOTORIA SERWIS S.A. (PARKIET Z 30.01.2012 R.)

naruszenie obowiązku notyfikacyjnego związanego z nabyciem znacznego pakietu akcji

spółki publicznej

skuteczne przejęcie kontroli nad spółką przez akcjonariuszy mniejszościowych (AM)


uzyskanie w dniach 10-12.10.2011 r. przez Grzegorza Hajdarowicza (GH) kontroli nad

Presspublica Sp. z o.o. (PS) oraz pośrednie nabycie 50% + 1 akcja Notorii

(GH) notyfikacja ww. pośredniego nabycia akcji Notorii dopiero w dniu 18.01.2012 r.

(PS) Czarny PR / „Zarząd Notorii sam chce sobie wybrać akcjonariuszy?” (Parkiet oraz Rz z

30.01.2012 r.)


www.rkkw.pl

NOTORIA SERWIS S.A. (PARKIET Z 30.01.2012 R.)

(PS ) „0” głosów w trakcie obrad NWZ Notorii w dniu 31.01.2012 r. (… i wielu kolejnych)

(AM) swobodne ukształtowanie rady nadzorczej, ustanowienie uprawnienia osobistego dla

Artura Sieranta (AS) oraz emisja akcji z wyłączeniem prawa poboru (NWZ 31.01.2012 r.)

(PS) zaskarżanie powziętych uchwał

(AM) rejestracja przez sąd nowego statutu Notorii – uprawnienia osobiste dla AS

„walka na zabezpieczenia”

zawarcie ugody między Notorią a PS w dniu 07.08.2012 r. (RB nr 62/2012)

(PS) zbycie 50% + 1 akcja Notorii


www.rkkw.pl

FAM Grupa Kapitałowa S.A. (Parkiet m.in. z 15.09.2011 r.)

konkurencyjne wizje rozwoju spółki oraz „nieoficjalna” koalicja Grupy

Gremi (GG)


(GG) „docelowo albo przejmiemy kontrolę nad Famem, albo się z niego wycofamy”

(Parkiet z 28.06.2011 r.)

wątpliwości dotyczące naruszenia przez GG obowiązków informacyjnych w związku z

domniemanym działaniem w porozumieniu

„podwójne głosowanie” na NWZ w dniu 15.09.2011 r. oraz powzięcie uchwały o połączeniu

FAM GK S.A. z FAM Cynkowanie Ogniowe S.A. (Parkiet z

16.09.2011 r.)


www.rkkw.pl

FAM Grupa Kapitałowa S.A. (Parkiet m.in. z 15.09.2011 r.)

jeden podmiot z GG w dniu 13.10.2011 r. wniósł pozew o stwierdzenie

nieważności istotniejszych uchwał NWZ z dnia 15.09.2011 r. (liczne braki

formalne i zwrot pozwu) – odpis pozwu doręczono FAM GK S.A. w dniu

24.02.2012 r.

wniesienie w dniu 14.10.2011 r. przez FAM GK S.A. pozwu o ustalenie, że

podmioty z GG utraciły prawo głosu z posiadanych akcji spółki

w dniu 17.10.2011 r. sąd rejestrowy dokonał wpisu połączenia FAM GK S.A. ze

spółką FAM Cynkowanie Ogniowe S.A.

cofnięcie obu ww. pozwów


www.rkkw.pl

LAW IN BOOKS (II)Według ustawy o ofercie (…) na wniosek akcjonariusza lub akcjonariuszy, posiadających co najmniej 5 % ogólnej liczby głosów, walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o powołaniu rewidenta do spraw szczególnych do zbadania na koszt spółki określonego zagadnienia związanego z utworzeniem lub prowadzeniem spraw spółki.

Akcjonariusze mają prawo – w ciągu 14 dni – wystąpić do właściwego sądu rejestrowego o wyznaczenie rewidenta do spraw szczególnych.

Treść wniosku złożonego do sądu musi być tożsama z wnioskiem przedłożonym wcześniej pod głosowanie walnego zgromadzenia!


Jeśli zgromadzenie nie poweźmie uchwały zgodnie z literalną treścią wniosku …

www.rkkw.pl

LAW IN BOOKS (II)Funkcję rewidenta do spraw szczególnych może pełnić wyłącznie podmiot, który posiada wiedzę fachową i kwalifikacje niezbędne do zbadania sprawy określonej w uchwale walnego zgromadzenia / postanowieniu sądu, które zapewnią sporządzenie rzetelnego i obiektywnego sprawozdania z przeprowadzonej analizy.

Jednocześnie rewidentem nie może zostać podmiot, który w okresie objętym badaniem świadczył usługi na rzecz:

spółki publicznej, mającej być przedmiotem prac ww. rewidenta, jej podmiotu dominującego lub zależnego, jej jednostki dominującej lub znaczącego inwestora w rozumieniu ustawy o rachunkowości.

Rewidentem do spraw szczególnych nie może być również podmiot, który należy do tej samej grupy kapitałowej co podmiot, który świadczył usługi, o których mowa powyżej.


www.rkkw.pl

LAW IN ACTION / LAW IN COURT (II)

Wnioskodawcy mogą nie posiadać informacji, jakie podmioty świadczyły w przeszłości usługi doradcze / audytorskie na rzecz spółki, a …

… naruszenie wymogów niezależności skutkuje stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia / oddaleniem wniosku o wyznaczenie rewidenta do spraw szczególnych !

(por. casus Firma Oponiarska Dębica S.A., Tele-Polska Holding S.A.)


www.rkkw.pl


Ustawa o ofercie (…) wymaga, aby przed powzięciem uchwały w przedmiocie wyznaczenia rewidenta do spraw szczególnych zarząd spółki publicznej przedstawił walnemu zgromadzeniu pisemną opinię dotyczącą zgłoszonego wniosku, ale …

… brak mechanizmu, który pozwoliłby bezpośrednio wymusić przygotowanie oraz zaprezentowanie przez zarząd ww. opinii !


www.rkkw.pl


Ustawa o ofercie (…) przewiduje, że zarząd i rada nadzorcza spółki publicznej są obowiązane udostępnić rewidentowi do spraw szczególnych dokumenty określone w uchwale walnego zgromadzenia, ale …

… czy rewident do spraw szczególnych może żądać udostępnienia komputerów oraz telefonów komórkowych zarządu oraz rady nadzorczej badanej spółki?


www.rkkw.pl

w dniu 11.12.2012 r. spółka z grupy kapitałowej UAB „NDX energija” (“NDX”) ogłasza wezwanie do

zapisywania się na sprzedaż wszystkich akcji spółki pod firmą „Mispol S.A.” (“Spółka”) za cenę 1,03 zł za

akcję / wezwanie zakończyło się w dniu 06.02.2013 r. nabyciem niespełna 0,75% ogólnej liczby głosów;

w dniu 28.12.2012 r. Zarząd Spółki opublikował stanowisko, wedle którego cena zaproponowana w

wezwaniu nie odpowiada wartości godziwej akcji;

w dniu 29.12.2012 r. NDX złożyła wniosek o zwołanie Walnego Zgromadzenia w celu powzięcia uchwały o

„delisting” - u Spółki;

spółka pod firmą „Bakalland S.A.” („Bakalland”) nabyła w dniu 12.02.2013 r. akcje uprawniające do 5,74%

ogólnej liczy głosów osiągając poziom 8,36% ogólnej liczby głosów;

w dniu 01.03.2013 r. NWZ Spółki głosami NDX powzięło uchwałę o „delisting”-u / uchwała została

zaskarżona przez Bakalland / wydano postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia;

w dniu 14.03.2013 r. Bakalland składa wniosek o zwołanie NWZ Spółki / porządek obrad przewiduje

powołanie rewidenta do spraw szczególnych / NWZ zostało zwołane na dzień 09.05.2013 r.;


Mispol S.A. – UAB „NDX energija” – Bakalland S.A. (Parkiet m.in. Z 09.05.2013 r.)

www.rkkw.pl

w dniu 07.05.2013 r. Spółka z grupy NDX ogłasza kolejne wezwanie do zapisywania się na sprzedaż

wszystkich akcji Spółki za cenę 2,23 zł za akcję / NDX składa wniosek o zwołanie NWZ Spółki w sprawie

„delisting”-u;

w trakcie NWZ Spółki w dniu 09.05.2013 r. przegłosowana jest uchwała o zarządzeniu przerwy w

obradach do dnia 07.06.2013 r. / NWZ Spółki obradujące po przerwie powzięło uchwały o powołaniu

wszystkich rewidentów do spraw szczególnych;

uchwały o powołaniu ww. rewidentów zostały zaskarżone / Sąd Okręgowy w Białymstoku zabezpieczył

powództwa poprzez wstrzymanie wykonalności przedmiotowych uchwał;

wezwanie z dnia 07.05.2013 r. zakończyło się sukcesem – znaczna część akcjonariuszy sprzedała akcje / w

Spółce pozostała Bakalland;

spółka z grupy NDX zażądała zwołała NWZ Spółki na dzień 04.07.2013 r. – w porządku obrad ponownie

uchwała o „delisting”-u / Bakalland uzupełniła porządek obrad o kwestię powołania rewidentów;



www.rkkw.pl

Bakalland zaskarżyła uchwałę NWZ Spółki w sprawie „delisting”-u / Sąd Okręgowy w Białymstoku

ponownie zabezpieczył dochodzone roszczenie poprzez wstrzymanie wykonalności przedmiotowej

uchwały;

zaskarżono uchwały o powołaniu rewidentów do spraw szczególnych / Sąd Okręgowy w Białymstoku

wstrzymał wykonalności odpowiednich uchwał;

w dniu 16.09.2013 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił powództwo Bakalland o uchylenie

uchwały w sprawie „delisting” - u akcji Spółki z dnia 01.03.2013 r. oraz uchylił prawomocne

postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia ww. roszczenia poprzez wstrzymanie wykonalności

przedmiotowej uchwały.

CDN …



www.rkkw.pl


www.rkkw.pl

Firma oponiarska DĘBICA S.A.(Parkiet m.in. z 22.07.2011 r.)

zarzuty dot. zmniejszenia zysku wskutek zarzucanego finansowego uprzywilejowania

większościowego akcjonariusza (Goodyear)


powstanie sporu o ceny towarów i usług proponowanych przez Dębicę podmiotom z grupy

Goodyear (w 2010 r. kontrolowała 66 proc. Dębicy)

(PZU) żądanie zwołania na dzień 04.08.2010 r. walnego zgromadzenia z punktem

porządku obrad umożliwiającym powołanie rewidenta do spraw szczególnych

(29.06.2010 r.) / (Dębica) zwołanie NWZ spółki na dzień 30.11.2010 r.

zobowiązanie Dębicy przez sąd do dostarczenia umów i faktur dokumentujących transakcje

spółki m. in. z grupą Goodyear / Dębica nie wykonuje ww. postanowienia

komornik w trakcie weekendu „włamuje się do serwerowni w fabryce w Dębicy” (Parkiet z

20.10.2010 r.)


www.rkkw.pl

Firma oponiarska DĘBICA S.A.(Parkiet m.in. z 22.07.2011 r.)

(Dębica) zarząd przedstawia podczas NWZ bardzo negatywną opinię wobec wniosku PZU

(„błędy formalne”) – „Zarząd ma poważne wątpliwości co do intencji PZU. (…) kroki prawne

podejmowane przez PZU nie mają na celu zadbania o uzasadniony prawnie interes

Spółki ale raczej wywarcie presji na strategicznego inwestora Spółki, oraz jej

największego klienta, aby ten odkupił akcje Spółki posiadane przez PZU po

odpowiadającej PZU cenie”

w trakcie Goodyear zgłasza swoją propozycję powołania rewidenta / NWZ powołuje

rewidenta do spraw szczególnych zgodnie z wnioskiem Goodyear

(PZU) zaskarżenie uchwał zgromadzenia / wstrzymanie ich wykonalności - po wykonaniu i

opublikowaniu raportu przez rewidenta

(PZU) wniosek o sądowe wyznaczenie rewidenta do spraw szczególnych / prawomocnie

oddalony

oddalenie w całości pozwu PZU o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały w

sprawie rewidenta do spraw szczególnych / II Instancje – wyrok prawomocny


www.rkkw.pl

TELE-POLSKA HOLDING S.A.(PARKIET M. IN. Z 26.07.2011 R.)


Al-Awael Investments Ltd dwukrotnie żąda zwołania NWZ TPH w celu powołania rewidenta

do spraw szczególnych

żadne z ww. NWZ nie odbyło się / brak wymaganego statutem kworum 51 % kapitału

zakładowego

na wniosek Al-Awael ZWZ w 2011 r. zostaje uzupełnione o punkty umożliwiające powołanie

rewidenta do spraw szczególnych oraz wybór Rady Nadzorczej grupami

ZWZ uchwala zmiany statutu TPH w zakresie upoważnienia Zarządu do podwyższenia

kapitału zakładowego w granicach kapitału docelowego z zachowaniem prawa poboru /

pierwsze oficjalne plany wprowadzenia akcji TPH na rynek regulowany

ZWZ powołało ww. rewidenta / zarządzenie przerwy w obradach (16.06.2011 r.)


Stan na lipiec 2011 r.

www.rkkw.pl


(Zarząd TPH oraz Przewodniczący Rady Nadzorczej) powództwo o stwierdzenie

nieważności uchwały w przedmiocie ww. rewidenta / sąd w obu postępowaniach

wstrzymuje wykonalność uchwały uznając roszczenie za uprawdopodobnione

wznowienie obrad ZWZ / Al-Awael zgłasza nowy projekt uchwały w sprawie rewidenta do

spraw szczególnych (04.07.2011 r.)

komisja do sprawdzenia listy obecności uznaje pełnomocnictwa przedstawicieli Al-Awael za

bezwzględnie nieważne / ZWZ podejmuje uchwałę o odmowie udziału w obradach

Zgromadzenia rzekomym pełnomocnikom Al-Awael - nie zgłoszono sprzeciwu do

uchwały

pod nieobecność Al-Awael ZWZ powołało nową Radę Nadzorczą TPH

(Al-Awael) powództwo o stwierdzenie nieważności uchwał ZWZ z 04.07.2011 r.

(Al-Awael) wniosek o wyznaczenie przez sąd rejestrowy rewidenta do spraw szczególnych

(13.07.2011 r.)


www.rkkw.pl


(TPH) powództwo o ustalenie nieważności pełnomocnictw przedstawicieli Al-Awael

„TelePolska ma trafić na GPW, choć między akcjonariuszami spółki iskrzy. (…) Rynkowa plotka

głosi, że rozważanymi scenariuszami rozwiązania sporu są wykup udziału Al-Awael lub

wspólna sprzedaż TPH inwestorowi zewnętrznemu.” (Parkiet z 16.09.2011 r.)

udzielenie zabezpieczenia roszczenia TPH poprzez zakazanie rzekomym

pełnomocnikom Al-Awael wykonywania wszelkich praw płynących z zaskarżonych

pełnomocnictw (21.09.2011 r.)

oddalenie wniosku o wyznaczenie rewidenta do spraw szczególnych (29.02.2012 r.)

(TPH) ZWZ z 18.05.2012 r. zmienia statut TPH – upoważnienie do wyłączenia prawa poboru

akcji emitowanych w ramach kapitału docelowego / Al-Awael nie rejestruje się na

Zgromadzenie


www.rkkw.pl


Sąd Okręgowy w Warszawie wydaje wyrok stwierdzający nieważność uchwały w sprawie

powołania rewidenta do spraw szczególnych (30.05.2012 r.)

(Al-Awael) cofnięcie pozwu o stwierdzenie nieważności uchwał ZWZ z 04.07.2011 r. i

umorzenie postępowania (19.07.2012 r.)

(TPH) złożenie do KNF wniosku o zatwierdzenie dokumentu rejestracyjnego Spółki

(26.07.2012 r.)

(TPH) cofnięcie pozwu o ustalenie nieważności pełnomocnictw przedstawicieli

Al-Awael i umorzenie postępowania (08.08.2012 r.)


www.rkkw.pl

NEWSLETTER RKKW

KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy

www.rkkw.pl

Ul. Wilcza 46, II p.00-679 Warszawa

Tel: +48 22 541 70 80Fax: +48 22 213 30 07

Email: [email protected]: www.rkkw.pl

Kancelaria PrawnaRKKW - KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy

KONTAKT

KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy 32

Rola prawnika na Giełdzie – spory korporacyjne dr Radosław L. Kwaśnicki

Documents

Transcript of Rola prawnika na Giełdzie – spory korporacyjne dr Radosław L. Kwaśnicki