Michał Kosakowski, Joanna Garczarek , Łukasz KaczmarekUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Todd KashdanGeorge Mason University

WdzięcznośćDostrzeżenie i docenienie pewnej osobistej korzyści

pochodzącej od innych osobowych (dobroczyńcy) lub ze źródeł bezosobowych takich jak los, itp.

Odpowiedź na akt życzliwości Pochodna:

kosztów, które poniósł dobroczyńca,wartości czynu dla obdarowanego,intencjonalności czynu,dobrowolności czynu.

Kluczowe momenty procesu wdzięczności.

Pozytywne wydarzenie

Docenienie wydarzenia

Atrybucja zewnętrzna

Osobiste kultywowanie wdzięczności

Uczucie wdzięczności

Interpersonalne wyrażenie wdzięczności

Wdzięczność

Interwencje wdzięczności (counting blessings)

Wdzięczność może być aktywizowana indywidualnie przez proste, intencjonalne aktywności poznawcze:

„Są w naszym życiu rzeczy małe i duże, za które możemy czuć się wdzięczni. Wróć myślami do minionego tygodnia i wypisz poniżej do pięciu rzeczy, za które możesz być wdzięczna w swoim życiu” (Emmons, McCullough, 2003)

„Pomyśl o rzeczach w swojej pracy, małych lub dużych, za które jesteś wdzięczny/a. Mogą to być wspierające relacje w pracy, gdy ktoś poświęcił coś dla ciebie lub, zalety pracy lub możliwości, jakie daje lub w ogóle wdzięczność za posiadanie tej pracy. Spróbuj pomyśleć o rzeczach nowych, na których wcześniej się nie koncentrowałeś/aś.” (Kaplan, Bradley-Geist, Ahmad, Anderson, Hargrove, Lindsay, 2014,s. 372).

Praktykowanie wdzięczności w ramach interwencji - efektyWzrost wdzięcznościWzrost optymizmuWzrost emocji pozytywnychSpadek emocji negatywnych Ilość i jakość snu (osoby z chorobami nerwowo-mięśniowymi) Ilość czasu poświęcanego na ćwiczenia fizyczneMniej symptomów chorobowychWiększa skłonność do pomagania innym i wsparcia emocjonalnegoZadowolenie z życia szkolnego (u nastolatków)Mniej opuszczonych dni w pracy z powodu chorobyWzrost pokoryWzrost dobrostanu społecznegoWzrost poczucia wspólnotowości

Ogólny problem PI

Niska częstotliwość ochotniczego inicjowaniaNp. 7,4% (Kaczmarek i in., 2015)

Oczekiwanie niskiej skuteczności

Teoria Planowanego Działania

• W celu wyjaśnienia motywacji OB do podjęcia ćwiczenia posłużyliśmy się modelem Teorii Planowanego Działania (Ajzen 1991)

• dotychczasowe badania pokazały, że model ten jest skuteczny w wyjaśnianiu motywacji do wykonywania PI (Kaczmarek i in, 2014)

Satysfakcja z życiaSatysfakcja z życia = przekonania na temat jakości

własnego życia (Diener i in., 1985)Silnie uwarunkowana informacjami dostępnymi w

danym momencie (Schkade i Kahneman, 1998)Ćwiczenia poznawcze zwracają uwagę na pozytywne

aspekty życia, zwiększając odczuwaną satysfakcję z życia (Quiodbach, Mikolajczak i Gross, 2015)

Nasze badanie

Wdzięczność powoduje wzrost poczucia dobrostanu a poczucie dobrostanu powoduje wzrost wdzięczności (Krejtz, i in., 2014)

N = 244, wiek 18-39 (M = 21,17, SD = 2.03)

W przeważającej większości kobiety (n = 221, 90,5%), co wynika ze specyfiki Wydziału Neofilologii na którym prowadzono badanie

n =119 wariant eksperymentalny, n = 114 wariant kontrolny

Analiza przy pomocy G*Power 3.1 pokazała, że do wykrycia małego efektu 0,1 (alfa 0,05, moc 0,95) wymagane będzie N = 132

Metoda: uczestnicy

Badanie składało się z dwóch części

Wypełnianie kwestionariusza (część motywacyjna)Wykonywanie ćwiczenia w Internecie (interwencja)

Połowa kwestionariuszy rozpoczynała się do prośby o wymienienie pięciu rzeczy, za które OB może być wdzięczna (interwencja startowa)

•Wszystkie zawierały opis ćwiczenia „lista wdzięczności” (gratitude journal, counting blessings), OB były proszone o podanie adresu e-mail na który wysłany został link do strony internetowej

•OB nie otrzymały żadnego wynagrodzenia za udział w badaniu

Metoda: procedura

W badaniu wykorzystaliśmy skale pomiarowe wywodzące się z Teorii Planowanego Działania, skalę do pomiaru intencji i skalę do pomiaru satysfakcji z życia (Ajzen, 1991; Kaczmarek, Kashdan i in., 2014, Diener i in., 1985)

Postawy (utility beliefs), α = 0,82Normy (social norm beliefs), α = 0,91Kontrola (self-control beliefs) α = 0,94

Intencja behawioralna,3 pozycje, skala 1-7, α = 0,95

Skala satysfakcji z życia (SWLS),5 pozycji, skala 1-7, α = 0,84

Metoda: kwestionariusz

W części internetowej wykorzystaliśmy paradygmat Emmons i McCullough (2003)

OB wykonywały interwencję trzykrotnie w odstępie trzech dni, otrzymując

przypomnienia na podany e-mail

Interwencję stworzono za pomocą platformy LifeGuide (Yardley i in., 2009)

Metoda: badanie internetowe

Za to, że mój ulubiony nauczyciel języka pochwalił moją dykcję, za to, że współlokatorka zrobiła mi herbatę o 2:00 w nocy, kiedy kończyłam się uczyć, za to, że koleżanka pożyczyła mi pieniądze na kawę, kiedy zapomniałam portfela,

za to, że nieznajomy z korytarza uśmiechnął się kiedy mijał mnie rano, za to, że syn sąsiadów na mój widok krzyczy już ""ciocia"" zamiast ""pani"" i przybija mi piątkę na powitanie, bo przestał się wstydzić

10,2%(22 osoby)

Wyniki: wdzięczność

Jestem wdzięczna swojemu chłopakowi, który dla mnie zmienił swoje plany, jestem wdzięczna mojej przyjaciółce za jej odwiedziny i rozmowę, babcia naprawiła mi sweterek, ciocia zrobiła mi darmowe oczyszczanie skóry, mama dala mi pieniądze na fryzjera

Jestem wdzięczna, że w końcu dostałam link do badania bo naprawdę nie mogłam się doczekać, żeby wziąć w nim udział

Wyniki: wdzięczność

Wyniki: Statystyki opisowe

Miary dopasowania modelu

Χ2 (113) = 127.47

p > .05, χ2/df = 1.12

RMSEA = .02, 90% CI [.00, .04],

CFI = .98.

Wyniki: Model

Intencja behawioralna pozwalały istotne przewidywać ukończenie interwencji Postawy i Normy pozwalały istotnie przewidywać Intencję Satysfakcja z życia pozwalała przewidywać Postawy i Normy Wpływało na nią wykonanie Interwencji Startowej

Wyniki: Model

WnioskiKrótkie ćwiczenie mające na celu zwiększenie wdzięczności motywowało OB do podejmowania działań umożliwiających wyrażanie wdzięczności

Wzbudzanie wdzięczności zwiększa satysfakcję z życia która wpływa na decyzje o jej dalszym rozwijaniu (samowspierająca natura wdzięczności)

Wnioski: praktyczneStosunkowo proste i niskokosztowe interwencje startowe mogą motywować osoby korzystające z pomocy psychologicznej do większego zaangażowania w PI