294

• Rok 1928 • Rok narodzin Zdzisławy Fiolik wieloletniej kierowniczki świetlicy w Ćmielowie, założycielki zespołu pieśni i

tańca "Ćmielowiacy".

• Legitymacja Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych wystawiona dla Hipolita Lenczewskiego w 1928r.

{publikowane dzięki uprzejmości P. Marka Wolskiego. (http://rutkiewicz.eu/portfolio-2/)}

• Informacja pochodząca z dokumentów synodu diecezjalnego sandomierskiego z 1928r. o misji, która w

tymże roku odbyła się również w parafii Ćmielów.

295

296

• Rok 1927 • W 1927 r. zakończono, trwającą blisko dwa lata budowę Domu Ludowego pełniącego funkcję ośrodka

kulturalnego, a także siedziby spółdzielczości. W budynku mieściły się remiza strażacka oraz sklepy, natomiast

na piętrze duża sala spełniająca rolę sali balowej. (obecnie Dom Kultury). Na zdjęciu strażacy przed Domem

Ludowym (od strony parku), wtedy jeszcze budynek nieotynkowany. Tynki położono po wojnie. Poniżej ten

sam obiekt w latach 60 – tych.

297

Projekt stoiska fabryki porcelany „Ćmielów” na Międzynarodowe Targi Wschodnie we Lwowie. Autor: Tadeusz

Teodorowicz-Todorowski, widok perspektywiczny, gwasz, akwarela i ołówek na kartonie, zbiory Muzeum

Architektury we Wrocławiu (źródło: materiały prasowe organizatora)

298

• Rok 1926

• Urząd Gminy Ćmielów – fotografia z 1929 r.

• Zdjęcie szkolne, klasa VII (na fotce oryginalna adnotacja "Oddział VII, 1926 rok"). Zofia Honorata (ur. w r. 1910)

- Nad głową Zofii znak iksa. Imię otrzymała najpewniej po swojej ciotce Zofii Teresie, czyli siostrze Franciszka.

W drugim rzędzie pierwsza z lewej Jadwiga Drabówna, obok niej nauczycielka Maria Lewicka (później z męża

Wasik), dalej kierownik szkoły Michał Janaszek. Za księdzem siedzi siostra Marii Zofia Lewicka i w białej sukni

Bogumiła Masłowska. Identyfikację tych osób zawdzięczam panu Janowi Orłowskiemu z Olsztyna. http://zbigkurzawa.eu/GENEALOGIA/photo_penk3.html.

299

• 8 listopada 1926 r. prezes Rady Ministrów Józef Piłsudski wydał okólnik, który ustanawiał dzień 11 listopada

dniem wolnym od pracy. "W dniu 11 listopada państwo polskie obchodzić będzie 8 rocznicę zrzucenia jarzma

niewoli i uzyskania pełnej, faktycznej niezawisłości. Data powyższa winna pozostać w stałej pamięci

społeczeństwa i utrwalić się w umysłach młodego pokolenia, które w zaraniu swego życia powinno odczuwać

doniosłość i uroczystość tego pamiętnego dnia" - zapisano w dokumencie.

300

• Rok 1925

Zdjęcie grupowe pracowników Porcelany Ćmielów z 1925 r.

Reklama prasowa Zakładów Porcelany w Ćmielowie z 1925 r.

Wydany w 1925 spis organistów Diecezji sandomierskiej (przeprowadzony w 1924 r.). Aby wykonywać ten zawód

należało zdać odpowiedni egzamin. Organiści mogli uzyskać kwalifikację I klasay, II klasy a i b, III klasy a, b, c lub być

warunkowo dopuszczonym do W spisie spotykamy nazwisko Sawickiego Juliana z Ćmielowa:

301

302

• Rok 1924 • W r. 1924 Spółka Akcyjna Ćmielów wykupuje od niemieckiej firmy Keranos fabrykę porcelany w Chodzieży

(wspólny zarząd, wspólny znak firmowy). ZP Chodzież:

303

W 1924 roku powstała w Ćmielowie biblioteka związkowa założona przez Oddział Związku Zawodowego

Robotników Przemysłu Chemicznego. Do powstania tej biblioteki przyczynili się działacze związkowi: Władysław

Stefański, Edmund Wójcikowski i inni. Księgozbiór biblioteki liczył 2000 woluminów i był bardzo zróżnicowany,

jednak przeważała w nim klasyka. Udostępnianiem książek zajmowali się nieodpłatnie Mikołaj Szmidt, Jan

Wieczorek i Jan Tuczępski, a następnie świecka siostra Helena Bartołt. Przez jakiś czas biblioteka ta mieściła się w

domu fabrycznym przy ulicy Szydłowieckiej, następnie przeniesiono ją do Domu Ludowego, gdzie mieściła się do

wojny i gdzie wypożyczaniem książek zajmował się Gabriel Antoniewski. ( z archiwum DK w Ćmielowie).

• Kurs akcji Zakładów ćmielowskich w styczniu 1924 r. (Kurier Lubelski) wynosił ponad 7000000 marek

polskich.

• Wymiana marek polskich na ową walutę złoty polski. Przelicznik wynosił 1800000 marek = 1 złoty.

(wydanie poranne – „Republika”, Łódź, 12 kwietnia 1924 r.):

304

• Rok 1923 • 31 grudnia 1923 roku cena 1 dolara wynosi 6,4 mln marek polskich - od listopada 1918 wzrosła o ok. 1,5 mln

• Lubomir Tomaszewski - Urodził się w 1923 r. w Warszawie. Ukończył ASP w Warszawie na Wydziale Rzeźby.

Ceramik, rzeźbiarz, malarz. Projektant figurek ćmielowskich w latach 50-tych pod patronatem IWP w

Warszawie. Od 2005 r. współpracuje z Fabryką Porcelany AS Ćmielów.

Mieczysław Naruszewicz (1923 - 2006) - dyplom z rzeźby uzyskał w 1953 roku, kończąc warszawską Akademię Sztuk

Pięknych. Przez wiele lat związany był z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. Dzięki Instytutowi

Wzornictwa Przemysłowego kierowanemu przez Marię Sobolewską ćmielowski Zakład Ceramiczno-Szklarski, w latach

1956-1965, zgromadził grupę artystów – oprócz Mieczysława Naruszewicza pracowali tam m.in. Lubomir Tomaszewski,

Henryk Jędrasiak i Hanna Orthwein. Ćmielowscy artyści stworzyli odrębny kierunek plastyki – projektowali figurki

(głownie zwierząt i ludzi), które bardziej zasługują na miano rzeźb kameralnych niż ceramiki ozdobnej. Błyskawicznie

zrobiły międzynarodową karierę i trafiły do kolekcji najważniejszych muzeów sztuki współczesnej na całym świecie.

Fabryka w Ćmielowie (w międzyczasie została sprywatyzowana) wypuściła na rynek repliki legendarnych figurek.

305

Kurs akcji ZP Ćmielów w 1923 r. wachał się w okolicach 380000 marek polskich. (Rok później już ok. 7000000

marek ze względu na inflację).

306

• Rok 1922 • Emisja obligacji. Fabryka Porcelany i Wyrobów Ceramicznych w Ćmielowie S.A., 5 akcji - 5000 marek

polskich, Warszawa 21.12.

307

• Przed kościołem w Ćmielowie rok 1922:

308

• Rok 1921

Fotografia szkolna z Ćmielowa ze zbiorów p. Jana Orłowskiego. Pierwsza z r. szkol. 1921/22, w środku (z wąsami)

kierownik szkoły Michał Janaszek, drugi to Stanisław, nazwisko nieczytelne. Zaczerpnięte z:

http://zbigkurzawa.eu/GENEALOGIA/photo_penk3.html

W 1921 ponownie uruchomiono Fabrykę Porcelany w Ćmielowie po zniszczeniach I Wojny Światowej.

309

• Rok 1920

• Fotografia z ok. 1920, gdzie Franciszek Orłowski występuje już w roli nauczyciela w Brzóstowej będącej

szkołą filialną Ćmielowa. Od 1921 r. został on przeniesiony do Ćmielowa. (http://zbigkurzawa.eu/GENEALOGIA/photo_penk3.html)

310

• Rok 1919 • 26 stycznia 1919 roku pierwsze w odrodzonej Polsce wybory do Sejmu Ustawodawczego; frekwencja

w poszczególnych okręgach wynosi od 60 do 94%. Skupiona wokół Narodowej Demokracji prawica zdobywa

najwięcej głosów (34,2%) i staje się najsilniejszym ugrupowaniem politycznym w sejmie.

• "Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 r., na terytorium II Rzeczypospolitej w obiegu były cztery

waluty: marka niemiecka, korona austriacka, rubel carski i marka polska (waluta Królestwa Polskiego). W

przygotowanym przez Józefa Englicha, ministra skarbu w gabinecie Ignacego Paderewskiego, projekcie ustawy

określono, że polska instytucja emisyjna przyjmie nazwę Bank Polski a przyszłą jednostką monetarną waluty

polskiej będzie „lech”, z jego setną częścią o nazwie „grosz”. Nazwa ta została przyjęta 5 lutego 1919 r.

dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Dnia 28 lutego 1919 r. uchylili dekret i wprowadzili nazwę

„złoty”. W obiegu znalazły się one dopiero w 1924 roku, po reformie Władysława Grabskiego. Do tego czasu,

już wydrukowane banknoty, leżały w skarbcu.