Regionalny*System*Innowacji** - Uniwersytet Opolski · 2014-05-29 · Akademicki*Inkubator*...
Transcript of Regionalny*System*Innowacji** - Uniwersytet Opolski · 2014-05-29 · Akademicki*Inkubator*...
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim Instytucje, uczestnicy i funkcje Pierwsze wyniki analiz & dyskusja
Anna Likierski & Marie Oehme
22.05.2014 r.
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Agenda
23.05.14 2
1. WSTĘP
2. PYTANI W WYWIADZIE
3. ELEMENTY REGIONALNEGO
SYSTEMU INNOWACJI
Szkoła wyższa Klaster Innowacja
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Cel
Uczestnicy
Instrumenty
Obszary
Efektywny transfer wiedzy między nauką a gospodarką – współdziałanie instrumentów i uczestników
23.05.14 3
Efektywny transfer wiedzy między nauką a gospodarką
Polityka klastrów Polityka innowacji Polityka fiskalna
Promocja inicjatyw klastrowych na poziomie krajowym i
regionalnym
np. wsparcie przez ulgi podatkowe
Przedsiębiorstwa Organizacje z klastra, przedsię-‐
biorstwa, uniwersytety, placówki badawcze
Finansowanie/ dotacje
Komunikacja & markeUng
Polityka szkół wyższych Polityka transportowa
Infrastruktura
Podmioty pośredniczące, przedsiębiorstwa, uniwersytety,
placówki badawcze
Uniwersytety, studenci, personel naukowy, placówki badawcze
Zorganizowanie pośrednictwa Praktyki Wyposażenie w
infrastrukturę
Nauczanie przedsiębiorczości
Systemy zachęt i oceniania
Program nauczania
Własność intelektualna/ prawo własności intelekt.
Promocja współpracy
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Agenda
23.05.14 4
1. WSTĘP
2. PYTANI W WYWIADZIE
3. ELEMENTY REGIONALNEGO
SYSTEMU INNOWACJI
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Instytucje i pytani w wywiadzie w województwie opolskim
23.05.14 5
Reprezentanci samorządu
Klastry
Przedsiębiorstwa
Parki technologiczne/ inkubatory
Uniwersytety/ Placówki badawcze Instytucje badawcze
Instytucje finansowe
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Instytucje i pytani w wywiadzie w województwie opolskim
Szkoły wyższe/ Intytuty badawcze
Reprezentanci samorządu
Parki technologiczne/ inkubatory Instytucje finansowe Klastry Pozostałe instytucje
naukowe Politycy Przedsiębiorstwa
1 Uniwersytet Opolski Opolskie Centrum Rozwoju Nauki
Opolski Park Nauki i Techniki Sp. z o.o
Regionalny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Opolu
Klastry świadczeń socjalnych –
CTC Polska Sp. z o.o.
Opolska Izba Gospodarcza
Piotr Wach – senator w polskim Senacie
KLER SA Dobrodzień
2 Techniczny Uniwersytet Opolski Urząd Miasta Opole Park Nauki i Techniki
w Opolu
Regionalny gwarantowany
fundusz kredytowy w Opolu Sp. z o.o.
Klastry chemiczne „CHEM-‐STER“ -‐ Kędzierzyn-‐Koźle
Izba Gospodarcza„Śląsk“
Ryszard Galla – poseł w polskim Sejmie
Mochnik Przedsiębiorstwohandlowo-‐produkcyjne –
Opole
3
Wyższa Szkoła Administracji i
MarkeUngu – Opolskie Centrum Badań regionalnych
Dobroteka, meble z Dobrodzienia
Fundacja ds.. Rozowju Śląska i wspierania inicjatyw lokalnych
Ślaskie klastry dreniane GmbH -‐
Tulowice
Izba rzemieślniczo-‐handlowa w Opolu
Kazimierz Szczygielski – były poseł w Sejmie
polskim
Adamietz Sp. z o.o. – Opole Szczepan
Kusibab
4
Państwowa Wyższa Szkołą Specjalistyczna w Nysie – Regionalne Centrum ds. transferu wiedzy i technologii innowacyjnych
Kluczborski Inkubator Przedsiębiorczości
Klastry budowania efektywnego energetycznie „TERMOMAX“
Opolskie Centrum Wsparcia Inicjatyw Pozarządowych
Andrzej Buła – Marszałek w Województwie
Opolskim
Przedsiębiorstwo usług technicznych
DEMPOL-‐ECO Oppeln Marian Płaczek
5 Instytut ceramiki i
materiałów budowlanych
VOLPLANT Sp. z o.o.– Energie odnawialne
Opolskie Centrum Demokracji Lokalnej
Danuta Jazłowiecka – posłanka europejska
Stegu Sp. zo.o.-‐ Jełowa
6 Instytut syntezy oprganicznej ‚Blachownia‘
Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Uniwersytetu Opolskiego
Stowarzyszenie „Promocji
przedsiębiorczości“ FORMOPEX Sp. zo.o.,
7 Techniczna Organicaja Główna
Szkółka drzew i krzewów owocowych
8 Mexeo
23.05.14 6
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Agenda
23.05.14 7
1. WSTĘP
2. PYTANI W WYWIADZIE
3. ELEMENTY REGIONALNEGO
SYSTEMU INNOWACJI
Szkoła wyższa Klastry Innowacja
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Systemy zachęt i oceniania
• Odpowiednie systemy zachęt i oceniania na poziomie indywidualnym i organizacyjnym sprzyjają transferowi wiedzy
• Zachęty i korzyści z transferu wiedzy zależą od wybranych kanałów transferu • Ustalenie zachęt do transferu wiedzy poprzez docelowe środki lub motywację wewnętrzną • Systemy zachęt i oceniania muszą być tak wyważone, aby łączyły z sobą naukę, badania i
transfer wiedzy
• Wyniki wywiadu: → Wykorzystanie różnych kryteriów oceny
→ Wykorzystanie środków zewnętrznych pozyskane na dane badania → Wykorzystanie elementów z transferu wiedzy (np. patenty)
→ Ale: Ocena dokonywana jest głównie na podstawie wyników badań i nauki → Silne skupienie personelu naukowego na nauce i badaniach
→ Zainicjowanie zachęt działań z zakresu transferu wiedzy zależnie od obszaru badań
• • System stymulacji i analizy ogranicza kooperację między nauką a gospodarką
23.05.14 8
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Systemy zachęt i oceniania – Wyciąg z kwesUonariusza Uniwersytetu Opolskiego
23.05.14 9
Źródło: Auszug aus Bewertungsbogen für didakUsche und wissenschawliche Beschäwigte der Universität Oppeln (Arkusz oceny pracowniks dydaktycznego i naukowego UO)
Praktyka Punkty Badania i nauka Punkty
Za uzyskany patent 25 Monografia autorska w języku angielskim 25
Za zgłoszenie patentowe 5 Monografia autorska w języku polskim 20
Za wdrożenie badań 5 Artykuł w czasopiśmie w języku obcym (na liście filadelfijskiej) do 50
Za wykonanie ekspertyzy, badan zleconych, report z badan, raportów z grantów MNiSW i FNP
2 Artykuł w czasopiśmie na polskiej liście do 50
Za umowę zawartą z innym podmiotem na wykonanie pracy badawczej (za każde 5000 zł -‐ 1 pkt. za każdą umowę)
1 Referaty wygłoszone na konferencjach naukowych 3
Za każdy pozyskany grant dydakt., tech. lub inwestycyjny MNiSW (podzielony na członków zespołu) poniżej 150 tys. zł.
25 Opracowanie skryptu do przedmiotu 15
Za każdy pozyskany grant dydakt. wsparcia tech. lub inwest. UE (podzielony na członków zespołu) powyżej 150 tys. zł
30 Opracowanie przewodnika do ćwiczeń 10
Umowa zawarta z innym podmiotem na wykonanie zadania organizacyjnego (za każde 5000 zł -‐ 1 pkt. za każdą umowę)
1 Za uzyskanie tytułu naukowego 30
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Systemy zachęt i oceniania
23.05.14 10
Kanały transferu wiedzy Zachęty dla naukowców indywidualnych Środki wsparcia ze strony uniwersytetu /
placówki badawczej
Publikacje naukowe
§ Podniesienie reputacji przez publikacje § Publikacje jako kryterium sukcesu i czynnik
napędzający rozwój kariery
§ Planowanie budżetu i zasobów (wraz z pensum nauczania)
§ Ustalanie kryterium oceniania § Kryteria dalszego rozwoju zawodowego/
wymagania na danym stanowisku pracy § Budżet na udział w konferencji/ na podróże
Nieformalne kontakty i sieci
§ Uznanie społeczne § Dostęp do zasobów § Identyfikacja obszarów badań § Podstawa przyszłego transferu wiedzy
§ Budżet na podróże § Gościnne wykłady z sektora przemysłowego § Możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze
godzin
Mobilność pracowników
§ Wymóg praktycznego zastosowanie § Zmiany w pracy/ Komplementarność zadań § Dostęp do zasobów finansowych/ laboratoriów § Identyfikacja obszarów badań
§ Kryteria dalszego rozwoju zawodowego § Możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze
godzin § Planowanie budżetu i zasobów (wraz z pensum
nauczania) § Programy zwiększajace mobilność pracowników
Źródło: w oparciu o Bekkers & Freitas (2009): BACKGROUND PAPER -‐ An evaluaUon of incenUves and policies that affect research insUtuUons’ knowledge transfer acUviUes
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Systemy zachęt i oceniania
23.05.14 11
Kanały transferu wiedzy Zachęty dla naukowców indywidualnych Środki wsparcia ze strony uniwersytetu /
placówki badawczej
Współpraca w zakresie badań & badania usługowe
§ Środki na badania/ badania instytutu § Dostęp do zasobów/ laboratoriów
współpracujących partnerów § Podniesienie reputacji § Czynnik napędzający rozwój kariery
§ Utworzenie TTO dla wsparcia § Wsparcie współpracy § Kryterium oceniania § Planowanie budżetu i zasobów (wraz z pensum
nauczania)
Spin-‐Offy
§ Środki na badania/ badania instytutu § Wymóg praktycznej stosowalności § Przedsiębiorczość § Osobista motywacja finansowa
§ Utworzenie TTO dla wsparcia § Wsparcie spin-‐offów § Możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze
godzin/ urlop okresowy
Patenty/ Udzielanie licencji
§ Podniesienie reputacji § Osobiste korzyści finansowe § Środki na własne badania/ badania instytutu
§ Revenue Sharing Rules § Kryteria dalszego kształcenia zawodowego § Zasady publikacji § Utworzenie TTO dla wsparcia
Źródło: w oparciu o Bekkers & Freitas (2009): BACKGROUND PAPER -‐ An evaluaUon of incenUves and policies that affect research insUtuUons’ knowledge transfer acUviUes
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych -‐ Wielowymiarowe zaangażowanie szkół wyższych w regionie
23.05.14 12
Szkoły wyższe Gospodarka regionalna
Zdolności
Kultura i wspólnota
Innowacje
Nauczanie
Służba publiczna
Badania
Źródło: w oparciu o Cha|erton & Goddard (2000)
Uniwersytecki obszar tworzenia wartości dodanej Interfejs Obszar gospodarki regionalnej
tworzący wartość dodaną
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Wielowymiarowe zaangażowanie szkół wyższych – 3 założenia
23.05.14 13
Nauczanie
§ Orientacja programu nauczania na wymagania regionalne
§ Redukcja migracji narybku akademickiego z regionu
§ Szkoły wyższe jako początek „edukacyjnego łańcucha dostaw“ → Aktywne wprowadzenie
absolwentów na rynek & aktywne badanie rynku/ ustalanie wymogów rynkowych
§ „Lokalizacja nauki“ → Oferta specyficznych dla regionu,
elastycznych propozycji nauczania § Kształcenie dorosłych § Alternatywne formy nauczania
Badanie
§ Współpraca zewnętrzna celem poszerzenia wiedzy
§ Ekspansja w centra naukowe i parki technologiczne mające swój sens istnienia w regionie
§ Dostosowanie specjalności do wymogów regionalnych → Region jako pole
eksperymentowania → Uzyskanie przewagi na rynku
krajowym i międzynarodowym → Inicjalizacja klastrów
§ Wsparcie transferu technologicznego przez różne kanały → Interfejsy do regionu → inkubatory, spin-‐off’y, start-‐up’y,
promocja, absolwenci
Służba publiczna
§ Pozauniwersyteckie zaangażowanie zatrudnionych na stanowiskach naukowych i studentów → nieodpłatne, ogólnie dostępne
czynności (we współpracy z organizacjami użytku publicznego)
→ Mentoring itp. § Uniwersytety jako inicjatorzy kultury → Wpływ na sieci społeczne → Wymiana pomysłów & krzewienie
kultury → Wkład w umiędzynarodowienie
regionu → Współpraca z organizacjami użytku
publicznego § Otwarcie struktury uniwersyteckiej na
społeczności → Inicjator spędzania czasu wolnego → Wpływ na kulturę popularną i
reputację regionu
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Wielowymiarowe zaangażowanie szkół wyższych – założenia -‐ nauczanie
23.05.14 14
Nauczanie
§ Orientacja programu nauczania na wymagania regionalne → Redukcja migracji narybku
akademickiego z regionu § Szkoły wyższe jako początek „edukacyjnego łańcucha dostaw“ → Aktywne wprowadzenie
absolwentów na rynek& aktywne badanie rynku/ ustalanie wymogów rynkowych
§ „Lokalizacja nauki“ → Oferta specyficznych dla
regionu, elastycznych propozycji nauczania
§ Kształcenie dorosłych § Alternatywne formy nauczania
§ Wyniki wywiadu:
→ Program nauczania w małym stopniu ukierunkowany na wymogi przedsiębiorstw z regionu
→ Plany nauczania i własne interesy badawcze zapewniają mało miejsca do śledzenia współpracy naukowej
Uniwersytet Spółka/ gospodarka regionalna
Zapotrzebowanie rynku Popyt
Input Output
Proces Konsument
ü
Studenci Pomysły biznesowe
Naukowcy Know-‐How Wynalazki
Absolwenci
Badanie
Studenci
Projekty
Nauka
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Praktyki & praktyczne ukierunkowanie wykształcenia
23.05.14 15
Praktyki Prace seminaryjne i końcowe
§ Wyniki wywiadu → Szerzenie praktyki studenckiej jest oceniane różnie → Akademickie Biuro Karier politechniki wspiera
studentów przy wyszukiwaniu praktyk → Przedsiębiorstwa oferują coraz więcej miejsc do
odbycia praktyk → Praktyki nie odbywają się w województwie opolskim
(praktyki ponadregionalne) → Przedsiębiorstwa w województwie mają praktykantów
z uniwersytetów z innych województw → Praktyki bardzo często dopiero po zakończeniu
studiów (post-‐graduate)
§ Wyniki wywiadu: → Prace seminaryjne i końcowe (we współpracy z
przedsiębiorstwami regionalnymi) nie są zorientowane na praktyczne wykorzystanie
→ Tylko 10% prac jest ukierunkowanych na wykorzystanie praktyczne
§ Wskazane przyczyny: → Niewielka wiedza z zakresu wymogów & zagadnień
stawianych przez przedsiębiorstwa → Brak tematyki zorientowanej na praktyczne
wykorzystanie → Kłopoty z opieką i nakłady na opiekę → Ryzykowne, obawa o utratę reputacji → Niepewność w odniesieniu do własności
intelektualnej/ wykorzystania wyników pracy (dotyczy to w szczególności kwesUi własności)
→ Niewystarczające kwalifikacje studentów
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Entrepreneurial EducaUon and OrientaUon (kultura zakładania firmy)
23.05.14 16
Inspiracja Nauczanie/ wykształcenie Wsparcie
Wykłady Imprezy
Teoria & Nauczanie Praktyka
Wiedza Sieci Promocja
Założenie firmy odnoszącej sukcesy w długim czasie
Pomysły założycielskie/ zamiar założenia
działalności
Osobowości przedsiębiorstwa & startegie
§ Founder Talks § Startup Lounge § Startup Homecoming
§ Imprezy związane z nauczeniem
§ Prace kończące § Prace seminaryjne § Business Development
Center § Junior Accelerator § Entrepreneurship
Bootcamp
§ Startup ConsulUng § Online Community § Entrepreneurship Club § Inside the Venture § Mentoring § Inkubatory § Promocja § Finansowanie
3 filary wsparcia przedsiębiorczości
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – inkubatory w województwie opolskim
23.05.14 17
Akademicki Inkubator Przedsiębior-‐czości Uniwersytetu Opolskiego
§ Wyniki wywiadu: → 13 miejsc pracy dla
przedsiębiorstw
→ Kursy i szkolenia w zakresie ekonomii
→ Wsparcie nowozałożonych firm (doradztwo, dotacje na rozwój, zasiłek pomostowy)
→ Pośredniczenie w praktykach → Badania i rozwój (praca przy
projektach)
→ Rozbudowa współpracy z przedsiębiorstwami
Akademicki Inkubator Przedsiębior-‐czości Politechniki Opolskiej
§ Wyniki wywiadu → 6 pomieszczeń biurowych → Szkolenia dla przedsiębiorstw i
absolwentów → Doradztwo dla start-‐up’ów → Organizacja warsztatów i konf. → Pośredniczenie w praktykach → Doradztwo zawodowe dla
studentów
Inkubator Izby rzemieślniczej w Opolu
§ Wyniki wywiadu → 10 dogodnych pomieszczeń
biurowych dla start-‐up’ów i młodych przedsiębiorstw
Przedsiębiorczość w regionie
§ Wyniki wywiadu : → Studenci są za mało
mobilizowani do zakładania działalności
→ Silna awersja do podejmowania ryzyka
→ Brak odniesienia do rzeczywistości w przypadku start-‐up’ów
→ Nieprawidłowe wdrażanie projektów
→ Niewystarczająca zdolność ekonomiczna do utrzymania się na rynku po zakończeniu dofinansowania na początek działalności/ wsparcia
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – zadania inkubatorów
23.05.14 18
Doradztwo i pomoc w planowaniu, zakładaniu i
budowaniu firmy
Finansowanie/ Środki wsparcia/ Kapitał ryzyka
Tani wynajem powierzchni biurowych, laboratoria, zakłady produkcyjne
Infrastruktura (Internet, pomieszczenia do organizowania imprez)
INKUBATOR
Informacje dotyczące środków wsparcia
Pośrednictwo w kontaktach tworzenie
sieci
Doradztwo w zakresie współpracy
Doradztwo prawne
Stworzenie biznesplanu
Pomoc administra-‐ cyjna/ administracja
Doradztwo markeUngowe
Doradztwo gospodarcze
Start-‐UP
Kluby biznesowe
Przed-‐ siębior-‐ stwa
Anioły biznesu
Start-‐ up’y
Sieci założycieli
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka szkół wyższych – Wyposażenie techniczne
23.05.14 19
Wyposażenie techniczne
§ Wyniki wywiadu → Budowa i zakup odpowiedniej infrastruktury
naukowej na uniwersytetach → Obecna forma finansowania wyposażenia
(laboratoria, instalacje techniczne) uniwersytetów nie pozwala na wykorzystanie w celach komercyjnych
→ Wyposażenie warunkowo odpowiada wymaganiom przedsiębiorstw regionalnych → Dobre wyposażenie w zakresie chemii
& budowy maszyn → Nieco gorsze wyposażenie np. w
obszarze technologii obróbki drewna
Źródło: Uni Jena (2014)
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Agenda
23.05.14 20
1. WSTĘP
2. PYTANI W WYWIADZIE
3. ELEMENTY REGIONALNEGO
SYSTEMU INNOWACJI
Szkoła wyższa Klastry Innowacja
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Przypomnienie – Wielowymiarowe zaangażowanie szkół wyższych w regionie
23.05.14 21 Źródło: w oparciu o Cha|erton & Goddard (2000)
Szkoły wyższe Gospodarka regionalna
Uniwersytecki obszar tworzenia wartości dodanej Interfejs Obszar gospodarki regionalnej
tworzący wartość dodaną
Szkoły wyższe
Nauczanie
Służba publiczna
Badania
Zdolności
Kultura i wspólnota
Innowacje
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Wielowymiarowe zaangażowanie szkół wyższych – Założenia -‐ Badania
23.05.14 22
Badania
§ Dopasowanie tematyki badań do wymagań regionalnych → Region jako pole eksperymentalne → Uzyskanie przewagi na rynku
krajowym i międzynarodowym → Inicjalizacja klastrów
§ Wsparcie transferu technologii przez różne kanały → Interfejsy do regionu → inkubatory, spin-‐off’y, wsparcie
start-‐up’ów, promocja, absolwenci
§ Współpraca zewnętrzna celem poszerzenia wiedzy
§ Ekspansja w centra naukowe i parki technologiczne mające swój sens istnienia w regionie
§ Wyniki wywiadu → Silne skoncentrowanie się uniwersytetów na dydaktyce
→ Praktyczna możliwość zastosowania np. transfer dokonań naukowych był przez długi czas poza centrum zainteresowania. Obecnie doszło do zmiany podejścia
→ Tematyka badań tylko częściowo ukierunkowane na wymagania regionalnych przedsiębiorstw
→ np. przemysł drzewny jest słabo objęty programem badań prowadzonym przez uniwersytety
→ Wiele średnich, małych i mikroprzedsiębiorstw w regionie → Niewystarczające ukierunkowanie na wymagania tych
przedsiębiorstw → Ale jakie właściwie mają one wymagania?
→ W wyniku tego istnieje niewielki popyt na technologie ze strony przedsiębiorstw z regionu
Tematyka badań
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – współpraca i tworzenie powiązań
23.05.14 23
Uniwersytety Szkoły wyższe
Organizacje klastrowe
Przedsię-‐ bioirstwa
Instytuty badawcze
Izby/ Stowarzy-‐ szenia
Sieć regionalna
Przedsię-‐ biorstwa
Przedsię-‐ biorstwa
Przedsię-‐ biorstwa
Przedsię-‐ biorstwa
Przedsię-‐ biorstwa
• Współpraca i stworzenie sieci współpracy między podmiotami w obszarze regionalnego systemu innowacji mają główny wpływ na zdolność innowacji w regionie
• Struktura sieci i pozycja uczestników w sieciach współpracy wpływa na dyfuzję wiedzy, technologii i zdolność innowacji (Powell et al., 1996)
• ‚Przedsiębiorstwa zakotwiczone‘ mogą mieć główny wpływ na rozwój i utrzymanie sieci → Korzyści aglomeracyjne (Feldman 2003; Feldman
& Francis 2004; Saxenian 1990 and 1999)
→ Reputacja & legalność (Dacin et al. 2007; Gnyawali & Madhavan 2001)
→ Wspólne wartości (Granove|er, 1992) → Przepływ informacji (Moody et al. 2003)
→ Tworzenie tożsamości (Dhanaraj et al., 2006)
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – współpraca i tworzenie powiązań Pokonywanie barier we współpracy
23.05.14 24
Doświadczenia ze współpracy
Budowanie zaufania
Szerokość kanałów interakcji
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – współpraca i tworzenie powiązań Pokonywanie barier we współpracy
23.05.14 25
Doświadczenia ze współpracy
§ Częsta i powtarzająca się współpraca z partnerami z przemysłu
→ Pozwala na przełamanie sprzecznej logiki badań
→ Przedmiot badań → Publikowanie i
rozpowszechnianie wyników badań
→ Umożliwia opracowanie procedur w celu zorganizowania współpracy, takich jak np. ustanowienie formalnych elementów procesu, a tym samym ułatwia rozwój współpracy z nowymi partnerami
Doświadczenia ze współpracy -‐ przedsiębiorstwa
§ Wyniki wywiadu → Wiele przedsiębiorstw rodzinnych → Małe kompetencje w zakresie zarządzania/ innowacji → Mała aktywność w zakresie badań i rozwoju → Niedostateczne postrzeganie uniwersytetów jako centrów innowacji i partnerów do
współpracy → Mała wiedza na temat możliwości ochrony własności intelektualnej
Doświadczenia ze współpracy -‐ uniwersytety
§ Wyniki wywiadu → Pracownicy uniwersytetów mają małe doświadczenie w zakresie współpracy → Wymagane ustanowienie procedur współpracy ułatwiających proces inicjowania
współpracy → Większe wsparcie pracowników uczelni przez odpowiednie podmioty (TTO, centralne
zarządzanie współpracą) → Hierarchiczne struktury organizacyjne utrudniają współpracę → Wymagane wsparcie współpracy
Źródło: w oparciu o Bruneel, J., d’Este, P., & Salter, A. (2010). InvesUgaUng the factors that diminish the barriers to university–industry collaboraUon. Research Policy, 39(7), 858-‐868.
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Powiązania Regionalnego Systemu Innowacji Opole – wstępne wyniki
23.05.14 26
1 OCRG
11 Izba Rzemieślnicza w Opolu
31 Izba Gospodarcza Śląsk 26 Politechnika Opolska
27 Uniwersytet Opolski
regionalne
krajowe
międzynarodowe
Administracja publiczna TTO Inkubator Banki/ Instytucje finansowe Klaster Przedsiębiorstwa Uniwersytety/ Szkoły wyższe Izby Instytut badawczy Stowarzyszenia/Zrzeszenia Park technologiczny Nie sprecyzowano Organizacja pozarządowa
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – współpraca i tworzenie powiązań Pokonywanie barier we współpracy
23.05.14 27
Szerokość kanałów interakcji
§ Interakcja poprzez różne kanały może przyczynić się do przezwyciężenia konfliktu
§ Nauczanie poprzez formalne i nieformalne bezpośrednie lub pośrednie, a także krótkoterminowe i długoterminowe oddziaływanie
§ Wykorzystanie efektu synergii pomiędzy różnymi kanałami
§ Przez wypełnienie różnych kanałów interakcji, wydajność współpracy może być zwiększona
§ Częste, bezpośrednie interakcje uzupełniają formalne, długoterminowe porozumienia w sprawie badań
§ Zwiększenie zdolności uczestników do przezwyciężania konfliktów wywołanych różnicami w systemach zachęt dla nauki i gospodarki
Szerokość kanałów interakcji
§ Wyniki wywiadu → Niska współpraca między przedsiębiorcami, a
uniwersytetami → Mało osobistych, nieformalnych kontaktów
pomiędzy naukowcami, a osobami kontaktowymi ze strony przemysłu
Źródło: w oparciu o Bruneel, J., d’Este, P., & Salter, A. (2010). InvesUgaUng the factors that diminish the barriers to university–industry collaboraUon. Research Policy, 39(7), 858-‐868.
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – współpraca i tworzenie powiązań Pokonywanie barier we współpracy
23.05.14 28
Budowanie zaufania
§ Współpraca wiąże się z ryzykiem i niepewnością § „Wielkie niewiadome” jako centralna cecha procesu badawczego
§ Oportunistyczne zachowanie / wykorzystanie stanowiska do uzyskania korzyści
§ Zaufanie zmniejsza ryzyko oportunistycznych zachowań, wzmacnia wiarę w zdolności uczestników, wspiera uczciwe traktowanie się partnerów na równych prawach,
§ Zaufanie umożliwia bardziej efektywne procedury rozwiązywania problemów i pokazuje gotowość do wzajemnego zrozumienia i wzajemnego dostosowania zachowań do wymagań i oczekiwań partnerów
Budowanie zaufania
§ Wyniki wywiadu → Współpraca na równych prawach
→ Uniwersytety muszą traktować przedsiębiorstwa jako partnerów na równych prawach. Nawet wtedy, gdy są to małe i średnie przedsiębiorstwa
→ Wiara we współpracę uczestników → Profesorowie boją się utraty reputacji,
jeżeli przebieg współpracy nie jest zadowalający
→ Jednak współpraca w zakresie badań niesie zawsze ryzyko
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Różne standardy postępowania z wiedzą w nauce i gospodarce
Polityka innowacji – Prawo własności intelektualnej – Zachęty i konflikty pomiędzy wiedzą publiczną i prywatną
23.05.14 29
Nauka § Stosunkowo otwarty charakter systemu nauki § Generowanie chronionej i publicznej wiedzy
jako główny cel uniwersytetów i czynnik stymulujący wzrost uniwersytetów
§ Generowanie wiedzy finansowane ze środków publicznych
§ Konkurencja między uniwersytetami i naukowcami § Silny wpływ systemów zachęt
§ Zwiększenie reputacji przez wydanie publikacji § Publikacje jako kryterium sukcesu i czynnik
napędzający rozwój kariery § Chęć szybszego wydania publikacji
Gospodarka § Generowanie wiedzy w celu jej
komercyjnego wykorzystania § ‘Wiedza prywatna’ nie jest dostępna
dla ogółu i jest strzeżona § Główną motywacją do generowania
wiedzy jest jej komercyjne wykorzystanie i osiągnięcie zysków
§ Zapewnienie ochrony poprzez patenty § Ustanowienie tymczasowych
monopoli § Współpraca jako strategiczny
mechanizm do uzyskania przewagi nad konkurencją
Ø Różnice w systemach generowania wiedzy prowadzą do konfliktów pomiędzy przedsiębiorstwami, a naukowcami z uniwersytetów, które dotyczą przedmiotów i treści badań oraz publikowania wyników
badań Źródło: w oparciu o Bruneel, J., d’Este, P., & Salter, A. (2010).
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – IPR (prawo własności intelektualnej)
23.05.14 30
Prawo własności intelektualnej
§ Wyniki wywiadu → Problemy z zachowaniem poufności lub z
ograniczeniem publikowania → Konieczne rozpowszechnienie wyników
badań w przypadku projektów współfinansowanych przez UE
→ Konflikt z logiką generowania wiedzy na własność w przypadku przedsiębiorstw
→ Świadomość, że opatentowanie chroni własność intelektualną
→ Profesorowie posiadają już niekiedy patenty
→ Świadomość jest już wykształcona
Forma umowy
Deklaracja intencji?
Protokół ustaleń?
Umowa o dzieło?
Badania usługowe?
Umowa zlecenie?
Umowa opcyjna?
Dyrektywy dotyczące instytucji finansujących
Należne świadczenie?
Na wyłączność/ Nie na wyłączność?
Porozumienie transferu materiału?
Umowa o zachowaniu poufności?
? Umowa licencyjna?
Obszar objęty umową?
Know-‐how? Prawa do własności intelektualnej?
Wspólnotowe zasady ramowe dotyczące pomocy państwa na
działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną?
Umowa o współpracy badawczo-‐rozwojowej?
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – IPR i różne formy współpracy
23.05.14 31
Badania usługowe
§ Zdefiniowany cel § Zdefiniowana ścieżka do realizacji § Zorientowane na cel, otwarte na wyniki
§ Sukces nie jest wymagany § Cena = koszty globalne + rynkowe wynagrodzenie za przyznanie praw do własności intelektualnej (licencja, przekazanie praw)
§ Nie zlecenie prac doktorskich § Warianty prawne → Umowy zlecenia i o dzieło → Zdefiniowana ścieżka realizacji → Jednoznaczny, znany cel → Sukces jest wymagany
Współpraca w zakresie badań
§ Zastosowanie nie jest dokładnie znane
§ Wspólne projektowanie i realizowanie, wkład od obydwu partnerów
§ Wdrożenie nie jest dokładnie zdefiniowane
§ Otwartość na cel i wynik § Dzielone wyniki i ryzyko § Możliwe prace doktorskie § Cena zawiera koszty globalne lub pomoc finansowa na badania
§ Prawa do wyników z badań i rozwoju uzyskanych przez pracowników uni-‐wersytetu stanowią własność uniwer.
§ Udzielanie licencji/ Przekazywanie praw do własności intelektualnej na warunkach rynkowych
Współpraca w zakresie badań wspierana ze środków publ.
§ Szczególne formy współpracy w zakresie badań
§ Otwartość na wynik § Badania prowadzone we współpracy z jednym lub kilkoma partnerami
§ Uniwersytet otrzymuje pomoc finansową na badania
§ Przynajmniej jeden z partnerów otrzymuje środki publiczne
§ Badanie przeprowadzane na podstawie wniosku projektowego, decyzji zatwierdzającej lub wytycz.
§ Prawa do wyników z badań i rozwoju uzyskanych przez pracowników uni-‐wersytetu stanowią własność uniwer.
§ Udzielanie licencji/ Przekazywanie praw do własności intelektualnej na warunkach rynkowych
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Możliwości wsparcia i finansowania Unia Europejska
23.05.14 32
Horizon 2020 Cel: Wsparcie innowacji, badań i rozwoju (dotyczy innowacyjnych MŚP) Działania : dotacje i venture capital (głównie w fazie początkowej fazie działalności) na projekty obejmujące badania i rozwój oraz innowacje
(współfinansowanie) Metoda: bezpośrednie finansowanie przez roczne lub kwartalne przetargi EACI
COSME Cel : Wsparcie konkurencyjności przedsiębiorstw (w szczególności dla MŚP) Działania : venture capital (gównie w fazie ekspansji i wzrostu) na projekty obejmujące innowacje, ekspansję i wejście na rynki zagraniczne;
Finansowanie bezpośredniego wsparcia MŚP Metoda: bezpośrednie finansowanie na wezwanie EACI; pośrednie finansowanie przez pośredników finansowych
Fundusze strukturalne UE Cel e: Wsparcie niwelowania różnic w poziomach rozwoju oraz zacofania regionów i pomoc słabym regionom Działania: Dotacje na projekty, przyczyniające się do rozwoju regionalnego poprzez zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności finansowanie
tanich pożyczek Metoda: wezwanie urzędów krajów członkowskich w ramach programów operacyjnych; pośrednie finansowanie MŚP przez pośredników finansowych (banki, fundusze gwarancyjne i kapitałowe) Ważne programy strukturalne dla MŚP: -‐ EFRR: niwelowanie różnic w poziomach rozwoju regionów oraz wzmocnienie spójności terytorialnej i socjalnej w UE -‐ ESF = Poprawa spójności socjalnej i konkurencyjności w UE -‐ EFRROW = Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Możliwości wsparcia i finansowania – Osadzenie projektu
23.05.14 33
8.2 Transfer wiedzy
PRIORYTET VIII REGIONALNY KAPITAŁ LUDZKI DLA EKONOMII
PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 2007-‐2013
EUROPEJSKI FUNDUSZ SOCJALNY (EFS)
8.2.1 Wsparcie współpracy między nauką a gospodarką
Skuteczny transfer wiedzy między nauką a gospodarką w regionie opolskim
Poziom krajowy
Poziom regionalny
Poziom europejski EUROPEJSKI FUNDUSZ STRUKTURALNY – Cel „Konwergencja“
UNIA EUROPEJSKA – wieloletnie ramy finansowe
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji Możliwości wsparcia i finansowania Polska
Programy operacyjne dla Polski 1. Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL): Zwiększenie konkurencyjności gospodarki 2. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG): Dla przedsiębiorstw prowadzących innowacyjne projekty w zakresie badań i rozwoju 3. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIS): Zwiększenie atrakcyjności polskich regionów dzięki zwiększeniu kohezji terytorialnej
i budowie dróg Programy badań i rozwoju Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego względnie NBCR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju): 1. Kreator Innowacyjności: Zwiększenie kwalifikacji w dziedzinach zarządzania własnością intelektualną oraz komercyjnego wykorzystania
wyników badań 2. Spin-‐Tech: Wsparcie firm typu spin-‐off (wydzielenie z uniwersytetów lub placówek badawczych) w celu komercyjnego wykorzystania
wyników badań 3. BroTech: Wsparcie finansowe dla MŚP i placówek badawczych, uczestniczących w procesie poprawy transferu technologii między sferą nauki
i gospodarką 4. Demonstrator+: Wsparcie transferu wyników badań do gospodarki poprzez wsparcie projektów zajmujących się rozwojem nowych
technologii 5. GEKON: Wsparcie innowacyjności polskiej gospodarki dzięki rozwinięciu innowacyjnych technologii środowiskowych 6. KadTech: Narzędzie dla przedsiębiorstw w dotarciu do sfery naukowo-‐badawczej, w celu rozwoju technologii i jej komercjalizacji 7. Patent Plus: Dotacje na koszty wstępne rejestracji patentu na poziomie regionalnym, krajowym i międzynarodowym i dla pozyskania
partnerów w celu wprowadzenia na rynek innowacji
23.05.14 34
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji Możliwości promocji i finansowania Bon na innowacje
Treść: Przedsiębiorstwa otrzymują bon na inwestycje, który może być spożytkowany wyłącznie na zakup usług w zakresie wdrożenia lub rozwoju produktu albo technologii w instytucjach naukowych
Cele: -‐ inicjowanie kontaktów między mikro i małymi przedsiębiorstwami, a jednostkami naukowymi -‐ zmniejszenia barier finansowych, blokujących współpracę nauki i biznesu -‐ Możliwość dla mikro i małych przedsiębiorstw wdrażania pomysłów w zakresie badań i innowacji
Podmioty uprawnione: mikro i małe przedsiębiorstwa, które w roku złożenia wniosku lub 3 lata wcześniej nie korzystały usług jednostek naukowych; przedsiębiorstwa, które wykorzystały bon na innowacje nie mogą ubiegać się o kolejny
Zakres: 3 041 500 zł w roku 2014; maksymalnie 15 000 zł na przedsiębiorstwo (do 100 % wydatków klasyfikowanych)
-‐ 2014: 467 wniosków (227% dostępnych środków) -‐ 2013: 826 wniosków, z czego zatwierdzono 451 projektów -‐ 2012: 848 wniosków, z czego zatwierdzono 481
Instytucja wdrażająca: PARP (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości)
23.05.14 35
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Finansowanie mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw w województwie opolskim
23.05.14 36
Finansowanie wewnętrzne
92%
Kredyty bankowe8% Leasing
1%
Prywatne pożyczki5%
Środki z UE2%
Środkikrajowe0%
Pozostałe0%
Źródła finansowania innowacji
Brak konieczności46%
Niechęć zadłużenia się
49%Niskie koszty finansowania wewnętrznego
15%
Brak zdolności kredytowej
11% Brak informacji4%
Pozostałe1%
Przyczyny samofiansowania
Źródło: Raport o sytuacji – Mikro I Malych Firm – W Roku 2013. Bank Pekao
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Finansowanie i możliwości wsparcia
23.05.14 37
Finansowanie/ Dotacje
§ Wyniki wywiadu → (dobra) dostępność środków → Ograniczona dostępność dla przedsiębiorstw → Przedsiębiorstwa postrzegają je tylko w
ograniczonym zakresie
→ Trudne zabezpieczenie kredytu → Kapitał własny przedsięborstwa jest
częściej tańszy
Przegląd instrumentów finansowych
Instrumenty finansowe
Klasyczne instrumenty finansowe
Alternatywne instrumenty finansowe
Dotacje
Finansowanie wewnętrzne Finansowanie przez banki
Factoring
Leasing
Kapitał udziałowy
Mezzanine Capital
etc.
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji -‐ Pośrednicy
Miejsca transferu jako instytucje pośredniczące („Pośrednicy”)
23.05.14 38
Oferta z zakresu wiedzy i technologii Szkoły wyższe, placówki badawcze, przemysł, usługodawcy
Oferta z zakresu wiedzy i technologii Szkoły wyższe, placówki badawcze, przemysł, usługodawcy
Transfer bezpo
śred
ni
Pośrednictwo Ø związane z badaniami
Ø związane z ekonomią
Ø „samodzielne“
Ø formy specjalne
Doradztwo
Wsparcie
Produkujący pośrednicy
Tran
sfer pośredn
i
Źródło: Czarnitzki, Licht, Rammer, Spielkamp (2008)
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji -‐ Założenia pośrednictwa w transferze wiedzy i technologii
23.05.14 39
Założenia („Zawodność rynku“) Przykłady usług pośredników
Duże asymetrie informacji § Przedstawienie oferty badawczo-‐rozwojowej ze strony nauki (np. targi, Internet) § Doradzanie przedsiębiorstwom w zakresie oferty badawczo-‐rozwojowej ze strony nauki § Monitoring popytu technologicznego i trendów technologicznych
Wysokie koszty poszukiwań § Pośredniczenie w zapytaniach technologicznych § Wyszukiwanie technologii i ekspertyz § Oferta bezpośredniego kontaktu (np. giełda kontaktów, dni przedsiębiorstw, warsztaty)
Wysokie koszty realizacji transferu
§ Wsparcie przy projektach transferu (np. doradztwo prawne, tworzenie umów, zarządzanie projektem)
§ Doradztwo w zakresie możliwości wsparcia finansowego projektów transferu
Duża niepewność i efekty zewnętrzne
§ Budowa zaufania pomiędzy nauką a przedsiębiorstwami § Przejecie wykorzystania patentów § Wsparcie finansowe przy tworzeniu spin-‐off’ów
Niewystarczająca zdolność do transferu
§ Oferty szkoleniowe dotyczące aspektów związanych z transferem § Tworzenie zachęt dla placówek badawczych do działań wspierających transfer § Doradzanie przedsiębiorstwom w zakresie zarządzania innowacjami § Utworzenie instytucji badawczo-‐rozwojowych silnie zorientowanych na transfer
Źródło: Czarnitzki, Licht, Rammer, Spielkamp (2001)
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Wyzwania dla pośredników
23.05.14 40
Wyzwania Pośrednicy
§ Wyniki wywiadu → Wymagane zwiększenie przejrzystości → Różne punkty kontaktowe → Należy skupić się na doradzaniu w sprawach
dotacji → Wymagalne utworzenie odpowiednich
instytucji do transferu → Instytucje pośredniczące muszą posiadać
kompetentnych pracowników (kompetencje technologiczne, wiedza w zakresie programów wsparcia, wiedza o instytucjonalnych i naukowych start-‐up’ach w regionie)
→ Wsparcie administracyjnego zarządzania współpracą i wnioskowania o dotacje
Różnorodność pozycji transferu i brak przej-‐rzystości dla potencjalnych
użytkowników Różnorodność pozycji transferu i brak
przejrzystości oferty
Zakres zadań i dostępne zasoby
Publiczne wsparcie instytucji pośredniczących i konkurencja wobec
prywatnych dostawców (usługi biznesowe)
Skuteczność pośredników w transferze wiedzy i technologii
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Pośrednicy: Dział Współpracy i Rozwoju (DWiR)
23.05.14 41
• pomoc studentom oraz absolwentom w rozpoczęciu pracy zawodowej
• Kontakt z pracodawcami i pośredniczenie w praktykach i ofertach pracy
• Analizowanie rynku pracy
• Analiza możliwości uzyskania zewnętrznych środków finansowych na rozwój uniwersytetu
• Informacje, wsparcie i doradztwo przy projektach realizowanych w ramach EFS
• Wsparcie Politechniki Opolskiej w zakresie transferu i komercjalizacji nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań
• Koordynowanie związanych z tym zleceń realizowanych przez politechnikę
• Wsparcie i współpraca przy szukaniu źródeł finansowania dla badań i rozwoju
Akademickie Biuro Karier Biuro Rozwoju i Strategii
Biuro Funduszy Strukturalnych Biuro Współpracy i Transferu Technologii
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Pośrednicy: OCRG
23.05.14 42
• Aktywne wsparcie działań aktywizujących przedsiębiorczość
→ np. pomoc przy powstaniu parków naukowych, technologicznych, inkubatorów, klastrów
• Budowa regionalnej sieci informacji gospodarczej dla biznesu
• Tworzenie warunków rozwoju gospodarczego • Kreowanie rynku pracy • Pobudzanie aktywności gospodarczej • Podnoszenie poziomu konkurencyjności i
innowacyjności • Działania na rzecz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej
regionu
Cele Opolskie Centrum Rozwoju Gospodarki (OCRG)
• Utworzone w 2007 r. • Jednostka budżetowa Samorządu Województwa
Opolskiego • Zarządza Regionalnym Programem Operacyjnym (RPO)
dla województwa opolskiego • Punkt Informacyjny UE „Europe Direct“
• Informacje o możliwościach inwestowania (Centrum Obsługi Inwestora)
• Wsparcie przedsiębiorstw planujących ekspansję zagraniczną
Zadania/Oferta
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka innowacji – Komunikacja i markeUng
23.05.14 43
Faza rozproszenia z elementami dialogu -‐ Research to Business
Giełdy technologii
Targi Biuletyn
Faza dialogu ze znaną grupą docelową
Mailing Targi dla określonych
technologii
Faza odpowiedzi
Inicjacja projektu
Fazy markepngu technologii
Internet
MARKETIN
G TECHNOLO
GII BU
SINESS
DEVELOPM
ENT
Komunikacja i markepng
§ Wyniki wywiadu → Przedsiębiorstwa posiadają zbyt małą wiedzę
o kompetencjach uniwersytetów → Niewiedza ze strony przedsiębiorstw o
osobach kontaktowych po stronie uniwersytetów
→ Strony internetowe uniwersytetów nie są dostosowane do wymagań przedsiębiorstw
→ Przedsiębiorstwa nie mają prawie żadnych możliwości pozyskania samodzielnie informacji lub pozyskanie informacji jest zbyt kosztowne
→ Informowanie o historiach sukcesu → Uniwersytety niedostatecznie
poinformowane o potrzebach rynku
Analiza
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Agenda
23.05.14 44
1. WSTĘP
2. PYTANI W WYWIADZIE
3. ELEMENTY REGIONALNEGO
SYSTEMU INNOWACJI
Szkoła wyższa Klastry Innowacja
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka klastrów -‐ Klastry w Opolu
• Klaster Budowlany – „Opolski Dom“ • Regionalny Opolski Klaster Senioralny • Klaster Rzemieślniczy – „Opolski E-‐Rzemieślnik“ (WKR) • Klaster Drzewny – „Śląski Klaster Drzewny“ • Klaster Turystyczny – „Kraina Mlekiem i Miodem Płynąca“ • Klaster Chemiczny – „Innowacyjna Chemia“ • Klaster Przetwórstwa Spożywczego – „Zielona Dolina“ • Klaster Informatyczny – OPINFO • Klaster Energii Odnawialnych – „Ekoenergia Opolszczyzny“ • Klaster w zakresie budownictwa energooszczędnego – klaster „Termomax“ • Śląski Klaster Przedsiębiorstw Dorzecza Górnej Odry • Opolski Klaster Medyczny • Klaster Dobrej Żywności „Oleski Koszyk“ • Klaster uczestników z branży szkoleniowej i doradczej – „ConsorUum Man” (rozwiazany w 2010 r.)
23.05.14 45
28%
18%
9%9%
9%
9%
9%9%
0% Branżaturystyczna
budowlana
chemiczna
ekoenergetyczna
doradcza iszkoleniowaIT
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka klastrów -‐ Klastry w Opolu
1. Klaster Informatyczny – OPINFO (od 2010 r.) Liczba członków: 14 przedsiębiorstw z branży IT Koordynator klastra: Opolskie Stowarzyszenie Gospodarczo–Społeczne w Opolu i Business AcceleraUon Center (BAC) Cele: tworzenie i upowszechnianie nowych technologii, które wspierają współpracę między biznesem a nauką, pomoc przy wnioskowaniu o dotacje, promocja
innowacyjnych form kształcenia, organizacja kursów i konferencji, współpraca z instytucjami, uczelniami i stowarzyszeniami, organizowanie inkubatorów gospodarczych
2. Klaster Rzemieślniczy – „Opolski E-‐Rzemieślnik“ (WKR) (od 2009 r.) Liczba członków: 41 zakłady rzemieślnicze Koordynator klastra: Opolskie Centrum Demokracji Lokalnej (kierownik projektu), Śląska Izba Gospodarcza, Opolska Izba Gospodarcza, CTC Polska, Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Informatycznego i Politechnicznego, Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego (Projekt EFS) Cele: podwyższenie kwalifikacji zawodowych pracowników, zwiększenie obrotów, współpraca w dziedzinie badań i rozwoju, kierunek studiów w regionalnej
wyższej szkole technicznej odpowiadający wymaganiom rzemiosła, polepszenie komunikacji między członkami klastra i ich poziomu wiedzy
3. Klaster Turystyczny – „Kraina Mlekiem i Miodem Płynąca“ (od 2008 r.) Liczba członków: 31 przedsiębiorstw (m.in. Uniwersytet Opolski i Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny) Koordynator klastra: Kluczborsko-‐Oleska Lokalna OrganizacjaTurystyczna Cele: rozwój turystyki w regionie, tworzenie i poszerzanie oferty turystycznej wokół atrakcji turystycznych i jej reklama, zbieranie aktualnych informacji na
temat imprez i ofert turystycznych, działania na rzecz ochrony środowiska, koordynacji zadań, analizy markeUngowe turystyki lokalnej, stworzenie lokalnego centrum informacji turystycznej, wsparcie inicjatyw klastrowych z branży turystycznej w zakresie zarządzania, markeUngu, kapitału ludzkiego, innowacji, finansów, internacjonalizacji
23.05.14 46
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka klastrów -‐ Klastry w Opolu
4. Klaster Energii Odnawialnych – „Ekoenergia Opolszczyzny“ (od 2008 r.) Liczba członków: 78 Koordynator klastra: Fundacja Promocji Innowacji Gospodarczych w porozumieniu z urzędem marszałkowskim, OCRG i Opolskim Parkiem Naukowo-‐
Technologicznym Cele: budowa pla�ormy współdziałania przedsiębiorstw, samorządów lokalnych, uczelni wyższych, instytutów badawczo-‐rozwojowych, instytucji otoczenia
biznesu, organizacji prywatnych oraz lokalnych mediów w zakresie energii odnawialnej szkolenia i upowszechnianie informacji dotyczących energii odnawialnych, stworzenie współpracy pomiędzy producentami, handlowcami i klientami, polepszenie współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i sferą nauką w dziedzinie badań i innowacji
5. Klaster Chemiczny – „Innowacyjna Chemia“ (od 2008 r.) Liczba członków: 13 (m.in. Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny, Politechnika, Uniwersytet Opolski, OCRG, Mexeo, Atmoterm) Koordynator klastra: porozumienie między przedsiębiorstwami chemicznymi Cele: rozwój i umocnienie przedsiębiorstw chemicznych, wykorzystanie potencjału spółek regionalnych w dziedzinie nowych technologii i produktów,
maksymalne wykorzystanie surowców i możliwości produkcyjnych regionu, zmniejszenie negatywnych skutków spowolnienia gospodarczego, nowe pomysły, zwiększenie potencjału rozwoju przedsiębiorstw, pozyskanie nowych rynków, wspólne badania rynkowe, podział kosztów produkcji
6. Klaster w zakresie budownictwa energooszczędnego – klaster „Termomax“ (od 2008 r.) Liczba członków: 11 Koordynator klastra: Naczelna Organizacja Techniczna Cele: współpraca między przedsiębiorstwami i szkołami wyższymi w następujących obszarach: tworzenie i wdrażanie innowacji w budownictwie
energooszczędnym, systemy ogrzewania w budownictwie, wykorzystanie ekologicznych materiałów budowlanych i systemów grzewczych, wykorzystanie i upowszechnianie technologii słonecznej i innych innowacyjnych technologii w budownictwie
23.05.14 47
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka klastrów -‐ Klastry w Opolu
7. Klaster Przetwórstwa Spożywczego – „Zielona Dolina“ (od 2004 r.) Liczba członków: brak danych Koordynator klastra : Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny Cele: wzmocnienie konkurencyjności w sektorze artykułów spożywczych i rolniczych, zwiększenie rentowności produkcji rolnej, ścisłe powiązanie producentów,
handlowców i dostawców
8. Opolski Klaster Medyczny (od 2011 r.) Liczba członków: 14 z obszaru medycyny i rehabilitacji (m.in. Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny, Politechnika Opolska, OCRG) Koordynator klastra : brak danych Cele: wspólny rozwój usług medycznych
9. Regionalny Opolski Klaster Senioralny (od 2014 r.) Liczba członków: brak danych Koordynator klastra : 2 prywatne firmy, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, Caritas Diecezji Opolskiej, Samodzielny Publiczny Zespół
Szpitali Kup-‐Pokój i Towarzystwo Społeczno-‐Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim Cel: opracowanie innowacyjnych rozwiązań w związku ze świadczeniem usług zdrowotnych i usług opieki dla seniorów
10. Klaster Turystyczny „Klaster Gór Opawskich” (od 2012 r.) Liczba członków: 15 Koordynator klastra : Stowarzyszenie „Kopa Biskupia” Cel:stworzenie całorocznej atrakcyjnej ofertę dla turystów i osób przyjeżdżających w celach biznesowych w rejonie Gór Opawskich, innowacyjne rozwiązania w
zakresie usług turystycznych
23.05.14 48
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Polityka klastrów Klastry w Opolu
11. Klaster Dobrej Żywności „Oleski Koszyk“ Liczba członków: 12 przedsiębiorstw z branży spożywczej (m.in. również OCRG) Koordynator klastra: brak danych Cele: wspólne strategie markeUngowe, efektywne wykorzystanie wspólnego potencjału
12. Klaster Budowlany – „Opolski Dom“ (od 2010 r.) Liczba członków: 15 (m.in. Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny) Koordynator klastra : brak danych Cele: kontakt pomiędzy przedsiębiorcami, wspólne projekty (np. analizy, spotkania)
23.05.14 49
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
„Śląski Klaster Drzewny“
Założenie: 2007 Ilość członków: 56 przedsiębiorstw z branży drzewnej i meblarskiej Koordynator klastra: Izba Gospodarcza Śląsk Cele:
-‐ bliższy kontakt pomiędzy członkami -‐ organizacja branżowych imprez informacyjnych, szkoleń i konferencji -‐ wspólne wystawienie się na targach -‐ reprezentowanie na zewnątrz wspólnych interesów -‐ udostępnienie informacji o dotacjach
Współpraca: -‐ wewnątrz klastra: zakup wspólnej instalacji do termowania drewna, wspólne prezentowanie się/wystawianie się na targach „Budma“ w Poznaniu, wspólne inicjatywy -‐ z innymi przedsiębiorcami z branży drzewnej: Morawsko-‐Śląski Klaster Drzewny -‐ z jednostkami samorządu terytorialnego: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, powiat Oleski, gmina Chrząstowice -‐ z instytutami i placówkami badawczymi: Politechnika Opolska, Instytut Technologii Drewna w Warszawie, Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny
23.05.14 50
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Zalety i problemy klastrów w Opolu
Zalety: -‐ podział kosztów -‐ koordynacja i współpraca pomiędzy przedsiębiorcami z jednej branży -‐ ważne przede wszystkim dla MŚP -‐ wspólne wnioski o dotacje -‐ wymiana wiedzy -‐ zwiększenie innowacyjności Problemy: -‐ słaba własna inicjatywa przedsiębiorstw przy tworzeniu klastra -‐ często zainicjowane publicznie i rozwiązane po zakończeniu dofinansowania
à rzadko posiadają potencjał do samodzielnego utrzymania się na rynku -‐ po części kilka klastrów z jednej branży, które razem nie współpracują
23.05.14 51
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Kontakt Izby
23.05.14 52
Opolska Izba Gospodarcza
Izba Gospodarcza "Śląsk"
Izba Rzemieślnicza w Opolu
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Kontakt: OCRG
23.05.14 53
OCRG Klastry
Przedsiębiorstwa
Izby
Klub 150 i podobne grupy
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim 23.05.14 54
Na pytania z chęcią odpowiedzą:
Anna Likierski Pracownik naukowy [email protected]‐mannheim.de
Marie Oehme Pracownik naukowy [email protected]‐mannheim.de
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Przegląd węzłów sieci – regionalna sieć współpracy Opole
23.05.14 55
ID Nazwa 1 OCRG 2 Dział Współpracy i Rozwoju Politechniki Opolskiej 3 Agencja ochrony Środowiska 4 Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Uniwersytetu Opolskiego 5 Urząd Pracy 6 Banki 7 Klaster Chemiczny 8 CTC Polska 9 Wydział Chemii Uniwersytetu Opolskiego 10 Izba Skarbowa 11 Izba Rzemieślnicza w Opolu 12 Heidelberg Cement 13 Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu 14 Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Politechniki Opolskiej 15 Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych 16 Klub 150 17 Mexeo 18 PARP 19 Prywatne szkoły wyższe w Opolu 20 Prof. Foltys Wydział Ekonomii i Zarządzania Politechniki Opolskiej 21 Przedsiębiorstwa regionalne 22 Regionalne fundusze gwarancji kredytowych 23 Śląski Klaster Drzewny 24 Szkółki Konieczko 25 Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny 26 Politechnika Opolska 27 Uniwersytet Opolski 28 Uniwersytet Opolski profesor Nowak Wydział Przyrodniczo -‐ Techniczny 29 Opolski Park Naukowo-‐Technologiczny 30 Opolska Izba Gospodarcza
ID Nazwa 30 Opolska Izba Gospodarcza 31 Izba Gospodarcza Śląsk 32 Wojewódzkie centrum Gospodarcze w Opolu 33 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska 34 Instytut Technologii Drewna w Poznaniu 35 Polskie przedsiębiorstwa 36 Uniwersytet Wrocławski 37 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 38 Różne ponadregionalne intytuty badawcze 39 Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach 40 Izba Rzemieślnicza Węgier 41 Politechnika Częstochowska 42 Zagraniczne szkoły wyższe (nie sprecyzowano) 43 Szkółki leśne w Niemczech 44 Szkółki leśne na Ukrainie 45 Szkółki leśne na Węgrzech 46 BIT Group 47 Niemieccy partnerzy (nie sprecyzowano) 48 DHBW Mannheim 49 Finnischer Technologiepark Quopio 50 Handwerkskammer Mannheim 51 Izba Rzemieślnicza Słowacji 52 Handwerkskammern Deutschland 53 Partnerzy międzynarodowi 54 Instytut badania żywności w Brukseli 55 Czeskie instytuty badawcze 56 Czeski Uniwersytet w Ostrawie 57 Różni partnerzy międzynarodowi 58 Instytut na rzecz zrównoważonego rozwoju 59 Dom Współpracy Polsko-‐Niemieckiej 60 Opolskie Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych 61 Uniwersytet Mateja Bela 62 Opolskie Centrum Demokracji Lokalnej 63 Klaster Drzewny Dobrodzien
Regionalny System Innowacji w województwie opolskim
Literatura
Ø Bekkers, R., & Bodas Freitas, I. M. (2009): BACKGROUND PAPER -‐ An evaluaUon of incenUves and policies that affect research insUtuUons’ knowledge transfer acUviUes. Ø Bruneel, J., d’Este, P., & Salter, A. (2010). InvesUgaUng the factors that diminish the barriers to university–industry collaboraUon. Research Policy, 39(7), 858-‐868. Ø Cha|erton, P., & Goddard, J. (2000): The response of higher educaUon insUtuUons to regional needs. European Journal of EducaUon, 35(4), 475-‐496. Ø Czarnitzki, D., Licht, G., Rammer, C., & Spielkamp, A. (2001): Rolle und Bedeutung von Intermediären in Wissens-‐und Technologietransfer. ifo Schnelldienst, 54(04), 40-‐49. Ø Dacin, T. M., Oliver, C., & Roy, J.-‐P. 2007. The legiUmacy of strategic alliances: An insUtuUonal perspecUve. Strategic Management Journal, 28: 169-‐187. Ø Dhanaraj, C. & Parkhe, A. 2006. OrchestraUng innovaUon networks. Academy of Management Review, 31(3): 659-‐669. Ø Fahrenberg, J. & Wi|er, L. (2013): GeisUges Eigentum erfolgreich verwerten: Technologietransfer und InnovaUon aus der Wissenschaw. Log X Verlag GmbH, Ludwigsburg. Ø Feldman, M. & Francis, J. (2004): Homegrown soluUons: fostering cluster formaUon. Economic Development Quarterly, 18: 127-‐137. Ø Feldman, M. (2003): The locaUonal dynamicy of the US Biotech industry: Knowledge externaliUes and the anchor hypothesis. Industry and InnovaUon, 10(3): 311-‐328. Ø Gnyawali, D. R. & Madhavan, R. (2001): CooperaUve networks and compeUUve dynamics: A structural embeddedness perspecUve. Academy of Management Review,
26(3): 431-‐445. Ø Granove|er, M. (1992): Problems of explanaUon in economic sociology. In N. Nohria & R. Eccles (Eds.), Networks and organizaUons: structure, form, and acUon: 25-‐56.
Cambridge: Harvard Business School. Ø Moody, J. & White, D. 2003. Structural cohesion and embeddedness: A hierarchical concept of social groups. American Sociological Review, 68(1): 103-‐127. Ø Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczosci (2012): Klastry w wojewodztwie Opolskim. Ø Powell, W., Koput, K., & Smith-‐Doerr, L. (1996): InterorganizaUonal collaboraUon and the locus of innovaUon: Networks of learning in biotechnology. AdministraUve
Science Quarterly, 41: 116-‐145. Ø Raport o sytuacji – Mikro I Malych Firm – W Roku 2013. Bank Pekao Ø Saxenian, A. (1990): Regional networks and the resurgence of Silicon Valley. California Management Review, 33(1): 89-‐113. Ø Saxenian, A. (1999): Comment on Kenney and von Burg "Technology, entrepreneurship and path dependence: Industrial clustering in Silicon Valley and Route 128".
Industrial and Corporate Change, 8(1): 105-‐110.
23.05.14 56