RAWO

REFLEKSJE

IPOSZUKIWANIA

KSIQGA JUB1LEUSZOWA

PROFESORA

JERZEGO WRATNEGO

Redakcja naukowa

Gertruda Uscinska

Warszawa 2013

Spis tresci

Gertruda Uscinska WPROWADZENIE PROFESOR JERZY WRATNY PRACA I ZYCIE 21

Cz$sc I

Ogölne zagadnienia prawa pracy oraz jego stosowanie wpraktyce przedsi^biorstw

Michal Sewerynski KRYZYS GOSPODARCZY I PRAWO PRACY 27 1. Konsekwencje kryzysu gospodarczego w dziedzinie zatradnienia 27 2. Zmiany prawa pracy w okresie kryzysu gospodarczego 28 3. Konkluzje 32

Teresa Liszcz KONSTYTUCYJNA ZASADA OCHRONY PRACY 34 1. Charakter, zakres obowi^zywania i tresc art. 24 Konstytucji 34 2. Obowi^zek sprawowania przez panstwo nadzoru nad warunkami wykonywania pracy 38 3. Ochrona trwalosci stosunku pracy 39 4. Prawo do pracy 40 5. Rozwini^cie art. 24 w innych postanowieniach Konstytucji 43 6. Konkluzja 45

Walerian Sanetra PYTAN1A W SPRAWIE PYTAN PRAWNYCH 47

Arkadiusz Sobczyk PRACOWNICZE I LOKATORSKIE PRAWO SOCJALNE - ELEMENTY WSPÖLNOTY AKSJOLOGICZNEJ I KONSTRUKCYJNEJ 61 1. Uwagi wstgpne 61 2. Doktrynalne i dogmatyczne przyczynki do analizy poröwnawczej 61 3. Wspölnota konstrukcyjna 64 4. Wspölnota aksjologiczna - „prawo do mieszkania" i „prawo do pracy" 65 5. Pracownicze i lokatorskie prawo socjalne 70

Andrzej Patulski PRACA NIEPEWNA JAKO PRODUKT ZM1AN NA WSPÖLCZESNYM RYNKU PRACY 72 1. Wstgp 72 2. Rozwöj nietypowych (niestandardowych) form zatrudnienia w UE i w Polsce 75 3. Koncepcje polityki rynku pracy 77 4. Segmentacja rynku pracy i wysokie bezrobocie wsröd mlodziezy 81 5. Prekariat jako nowa kategoria spoleczna 87 6. Zakonczenie 90

6 Spis tresci

Helena Szewczyk PRAWO PRACY JAKO INSTRUMENT PRAWNY WPLYWAJ/yCY NA WYSOKA WYDAJNOSC ORAZ NALEZYTA JAKOSC PRACY W WARUNKACH SPOtECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ 95

1. Uwagi wprowadzaj^ce ^5 2. Wysoka wydajno^c oraz nalezyta jakosc pracy jako kategoria prawa pracy 97 3. Poj?cie i Charakter prawny obowiqzku prawidlowego organizowania pracy

przez pracodawc? w celu osiajiania jej wysokiej wydajnosci i nalezytej jakosci 98 4. Uwagi koncowe ^4

Cz?scII

Zbiorowe prawo pracy

Ludwik Florek CHARAKTER PRAWNY POROZUMIEN ZBIOROWYCH 107

Krzysztof W. Baratt Z PROBLEMATYKI POROZUMIEN W SPRAWIE STOSOWAN1A UKLADU ZBIOROWEGO PRACY 118

Boguslaw Cudowski DOPUSZCZALNOSC SAJJOWEGO MODYFIKOWANIA UPRAWNIEN PRACOWNICZYCH WYNIKAJACYCH Z NORMATYWNYCH POROZUMIEN ZBIOROWYCH 125 1. Wprowadzenie 125 2. Ograniczenia ksztaltowania tresci porozumien 126 3. Swoboda stron w ksztaltowaniu tresci pakietu socjalnego 128 4. Wnioski 131

Teresa Wyka ZNACZENIE PRAWA O UKLADACH ZBIOROWYCH PRACY DLA POZAUKLADOWYCH POROZUMIEN ZBIOROWYCH 136 1. Prawo o uk lad ach zbiorowych pracy a pozaukladowe porozumienia zbiorowe 136 2. Plaszczyzny badania prawa pozaukladowego 138 3. Wartosci prawa ukladowego 141 4. Prawo ukladowe jako nadrzqdne i stuzebne wobec pozaukiadowych

porozumien zbiorowych 146 Andrzej Swiqtkowski STRAJK I LOKAUT 148 1. Strajk 14X 2. Lokaut

Lukasz Pisarczyk W POSZUKIWANIU POLSKIEGO MODELU REPREZENTACJI ZBIOROWYCH INTERESÖW PRACOWNICZYCH NA POZIOMIE ZAKLADU PRACY 160 1. Uwagi wstepne 2. Modele zbiorowej reprezentacji interesöw pracowniczych 161 3. Podmioty reprezentujqce pracowniköw 164 4. Rokowania zbiorowe 1 gg

Spis tresci 7

5. Udzial przedstawicieli pracowniköw w zarz^dzaniu zakladem pracy 171 6. Informacja, konsultacja, wyrazanie opinii 172 7. Zakonczenie 173

Jakub Stelina EUROPEJSKIE RADY ZAKLADOWE Z POLSKIEJ PERSPEKTYWY 175

Dagmara Skupien WPLYW ZW1AZKÖW ZAWODOWYCH NA POWOLANIE I DZIALANIE NIEZW1AZKOWYCH ORGANÖW PRZEDSTAWICIELSKICH 186 1. Wprowadzenie 186 2. Wplyw zwi^zköw zawodowych na powolanie i funkcjonowanie rad pracowniköw

w Polsce 188 3. Wplyw zwiqzköw zawodowych na powolanie i dzialanie organöw ogölnozakladowych

w Niemczech i Franc) i 192 4. Wplyw zwiqzköw zawodowych na powolanie i dzialanie ponadnarodowych organöw

przedstawicielskich 195 5. Podsumowanie 198

Marcin Wujczyk PRAWO DO 1NFORMACJ1 1 KONSULTACJI JAKO PODSTAWOWE PRAWO PRACOWNIKÖW W SWIETLE STANDARDÖW EUROPEJSKIEJ KARTY PRAW SPOLECZNYCH 199 1. Wprowadzenie 199 2. Standardy migdzynarodowe prawa pracowniköw do informacji i konsultacji 200 3. Prawo do informacji i konsultacji w Europejskiej Karcie Praw Spolecznych 202 4. Zakres podmiotowy prawa do informacji i konsultacji 202 5. Zakres przedmiotowy art. 21 ZEKS 207 6. Sposöb prowadzenia procedury informacji i konsultacji 208 7. Sposöb realizacji prawa ido informacji i konsultacji przez wladze panstw czlonkowskich 209 7. Zasada „wigkszosci zainteresowanych pracowniköw" 210 9. Sankcje za nieprzestrzeganie art. 21 ZEKS 210 10. Standardy Europejskiej Karty Praw Spolecznych a prawo polskie 211 11. Podsumowanie 211

Katarzyna Serafin POROZUMIENIE MIF.DZY PRACODAWCA.A RADA PRACOWNIKÖW DOTYCZi\CE PROCEDURY INFORMACJI I KONSULTACJI - WYBRANE PROBLEMY 213

Monika Smusz-Kulesza PRAWNOKARNA OCHRONA ZBIOROWEGO PRAWA PRACOWNIKÖW DO INFORMACJI 222 1. Pojgcie zbiorowego prawa pracowniköw do informacji 222 2. Charakter zbiorowego prawa pracowniköw do informacji 222 3. Tresc zbiorowego prawa pracowniköw do informacji 223 4. Uzasadnienie ochrony zbiorowego prawa pracowniköw do informacji 224 5. Wykroczenia przeciwko zbiorowemu prawu pracowniköw do informacji 225 6. Przest^pstwa przeciwko zbiorowemu prawu pracowniköw do informacji 228 7. Wnioski i uwagi de lege ferenda 230

8 Spis tresci

Aneta Kowalczyk ROLA MEDIATORA W SPORACH ZBIOROWYCH 233 1. Rola mediatora w sporach zbiorowych 233

Lena Krysiiiska-Wnuk MF.DIAC.TA W ROZWIAZYWANIU SPORÖW ZBIOROWYCH - WYBRANE ZAGADNIENIA 241

1. Cechy i cele postgpowania mediacyjnego w procedurze ro/wiazywania konfliktöw zbiorowych 241

2. Mediator w procedurze rozwiazywania sporöw zbiorowych - wyzwania a uprawnienia 246

Marek Bednarski PARTYCYPACJA PRACOWNICZA A NIESTABILNE ZATRUDNIEN1E 255 1. Uwagi wst^pne 255 2. Zrödla niestabilnosci we wspölczesnej gospodarce 256 3. Underemployment w gospodarce niepewnosci 258 4. Prekariat - problem spoleczny o podlozu ekonomicznym 260 5. Partycypacja pracownicza a problemy niestabilnego zatrudnienia 261

Czf sc III

Indywidualne prawo pracy

Antoni Dral DYFERENCJACJA STATUSU PRAWNEGO PRACODAWCÖW Z UWAGI NA LICZBF, ZATRUDNIONYCH PRACOWNIKÖW 271 1. Uwagi wprowadzaj^ce 271 2. Podstawy aksjologiczne i cele wyröznienia malego pracodawcy 273 3. Kategoria malego pracodawcy w prawie MOP oraz prawie wspölnotowym 276 4. Liczba zatrudnionych pracowniköw jako kryterium wyodrgbnienia i dyferencjacji

statusu malego pracodawcy w polskim prawie pracy 278 5. Problem röwnego traktowania pracodawcöw i zatrudnionych przez nich pracowniköw 284 6. Obszary röznicowania statusu prawnego malych pracodawcöw w obowi^zujqcym

prawie pracy i tendencje zmian 286 7. Podsumowanie 289 Tomasz Duraj PRACOWNICZE PODPORZADKOWANIE A POZYCJA STRON STOSUNKU PRACY I JEGO CHARAKTER PRAWNY 290 Zal^cznik 1 299 Za%znik 2 30] Monika Latos-Milkowska OCHRONA PRACOWNIKÖW W ATYPOWYCH FORMACH ZATRUDNIENIA TENDENCJE ZMIAN 303 1. Uwagi wprowadzaj^ce 303 2. Specyfika ochrony pracowniköw w zatrudnieniu atypowym 303 3. Ochrona warunköw pracy i placy 304 4. Ochrona trwalosci stosunku pracy 306 5. Ochrona zbiorowa pracowniköw atypowych 309

Spis tresci 9

6. Ochrona przed wymuszonym zatrudnieniem atypowym 311 7. Wnioski 315

Monika Nowak ROZW14ZAN1E NIEZWEOCZNE UMOWY O PRAC£ PRZEZ PRACOWNIKA W RAZIE UPADLOSCI PRACODAWCY 317

Magdalena Rycak UWAGI DO ZMIAN W PRZEPISACH O CZASffi PRACY OBOWIAZUJACYCH OD 23 SIERPNIA 2013 R 326 1. Zarys wprowadzonych zmian 326 2. Uwagi dotycz^ce deklarowanego celu wprowadzenia ustawy 327 3. Uwagi dotycz^ce mozliwosci wprowadzania przedhizonego okresu rozliczeniowego

czasu pracy 329 4. Uwagi d0tycz3.ce wprowadzenia szerszej mozliwosci stosowania przerywanego czasu pracy..334 5. Uwagi dotycz^ce mozliwosci stosowania ruchomego czasu pracy 335 6. Wnioski koncowe 338

Krzysztof Walczak POJEJCIE PLACY GODZIWEJ W UJF£IU MULTIDYSCYPLINARNYM 340 1. Wstgp 340 2. Poj^cie placy godziwej w swietle katolickiej nauki spolecznej 341 3. PojQcie placy godziwej w aktach mi?dzynarodowego prawa pracy 342 4. Pojgcie placy godziwej w naukach ekonomicznych i zarz^dzania 346 5. Pojgcie placy godziwej w polskim prawie pracy 349 6. Podejscie do problematyki godziwosci wynagrodzenia w regulacjach autonomicznych

zrödel prawa pracy 352 7. Podsumowanie 353

Leszek Mitrus W4TPLIWOSCI WOKÖL URLOPU RODZ1CIELSKIEGO 355

Malgorzata Gersdorf WYROK TRYBUNALU KONSTYTUCYJNEGO Z DNIA 16 MARCA 2011 R.K 35/08 O NIEKONSTYTUCYJNOSCI STANU WOJENNEGO A ROSZCZENIA ZE STOSUNKU PRACY 366 1. Sentencja wyroku TK 366 2. Naruszenia praw i wolnosci zwi^zanych ze stosunkiem pracy w dekrecie o stanie wojennym 367 3. Wniosek rzecznika Praw Obywatelskich 367 4. Uzasadnienie wyroku TK 369 5. Zakres kognicji s^döw po ferowaniu wyroku trybunalskiego K 35/08 371 6. Ustawodawstwo rekompensuj^ce naruszenia praw pracowniczych w stanie wojennym

daj^ce podstawg obnizenia odszkodowania za bezprawie legislacyjne 372 7. Wznowienie postgpowania 377 8. Odpowiedzialnosc za bezprawie legislacyjne 380

Agata Ludera-Ruszel ZAKRES SWOBODY STRON PRZY ZAWARCIU UMOWY O PRACg NA ZASTFtPSTWO PRACOWNIKA W CZASIE JEGO USPRAWIEDLIWIONEJ NIEOBECNOSCI W PRACY 381

10 Spis tresci

Marta Derlaez-Wawrowska WHISTLEBLOW1NG A OCHRONA INFORMACJIPOUFNYCH PRACODAWCY 390 1. Wprowadzenie 390 2. Pojecie whistleblowingu i jego rola 391 3. Whistleblowing w prawie mi^dzynarodowym 392 4. Whistleblowing w doswiadczeniach wybranych krajöw 394 5. Ujawnianie informacji poufnych w interesie publicznym w prawie polskim 396 6. Problem wzmocnienia ochrony prawnej sygnalistöw w Polsce 401 7. Whistleblowing w Polsce - perspektywy zmian legislacyjnych 402 8. Podsumowanie 403

Piotr Grzebyk DF.T FGOWANIF, PRACOWNIKÖW W CELU SWIADCZENIA USLUG W INNYM PANSTWIE - WYBRANE PROBLEMY STOSOWAN1A DYREKTYWY 96/71 404 1. Wstgp 404 2. Wielogalgziowosc delegowania pracowniköw do innego panstwa 404 3. „Wewnajxzwspölnotowa mobilnosc pracy" a dyrektywa 96/71 405 3. Sprawy Rüffert i Komisja przeciwko Luksemburgowi, Laval 409 4. Dyrektywa 96/71 a (europejskie) prawo pracy 412 5. Prawo pracy jako Instrument regulacji rynku (market regulator) 412 6. Konkluzje 413

Tadeusz Kuczynski NIEKTÖRE PROBLEMY ZATRUDNIENIA PRACOWNIKÖW SLUZB ZMILITARYZOWANYCH (MUNDUROWYCH) 414 1. Wprowadzenie 414 2. Pracownicy 415 3. Pracodawca 420 4. Uprawnienia pracowniköw w sprawach zbiorowych 423 Ewa Kulesza ORZECZNICTWO IZBY PRACY I UBEZPIECZEN SPOLECZNYCH SN W SPRAWACH PRACY A OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH - WYBRANE ZAGADNIENIA 425 Tatiana Wroclawska O ZNACZENIU WYROKU S^DU KARNEGO W POST^POWANIU W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY NA PRZYKLADZIE WYBRANYCH INSTYTUCJ1 PRAWA PRACY 437 l.Ogölne zasady zwigzania s^döw cywilnych wyrokiem kamym 438 2.Wplyw postgpowania kamego na postqpowanic w sprawach z zakresu prawa pracy 441 3. Znaczenie wyroku s%du kamego na przykladzie wybranych instytucji prawa pracy 443 4. Uwagi koncowe 453 Krzysztof Stefanski ODPOWIEDZIALNOSC WYKROCZENIOWA ZA NARUSZANIE PRZEP1SÖW O CZASIE PRACY 1. Zakres podmiotowy odpowiedzialnosci 454 2. Przeslanki odpowiedzialnosci 455

Spis tresci 11

3. Kary 459 4. Zakres przedmiotowy odpowiedzialnosci 461 5. Orzekanie o wykroczeniach 462 6. Przedawnienie wykroczenia i zatarcie kary 464

Edyto Bielak-Jomaa ZWOLNIENIE MONITOROWANE JAKO SPOSÖB LAGODZENIA SKUTKÖW UTRATY PRACY 465 1. Uwagi wst^pne 465 2. Pojgcie zwolnien monitorowanych 468 3. Procedura zwolnien monitorowanych 470 4. Programy w ramach zwolnien monitorowanych 471 5. Finansowanie programöw 473 6. Uwagi koncowe 475

Agata Drabek POJ^CIE NIELEGALNEGO ZATRUDNIENIA W PRAWIE POLSKIM 477

Marcin A. Mielczarek NEUTRALNOSC SWIATOPOGL^DOWA PANSTWA JAKO DYREKTYWA LEGISLACYJNA W PRAWIE PRACY (WYBRANE ASPEKTY) 493 1. Uwagi wstgpne 493 2. Poj^cie i tresc neutralnosci swiatopogl^dowcj paristwa 493 3. Status prawny duchownych 497 4. Status prawny nauczycieli religii 499 5. Kontratyp od zasady röwnego traktowania bez wzgl^du na religio, wyznanie

lub swiatopoglqd 502 6. Podsumowanie 505

Cz^sc IV

Inne zagadnienia

Gertruda Uscinska SWOBODA PRZEPLYWU OSÖB. EWOLUCJA ROZWIAZAN PRAWNYCH 509 1. Ewolucja zakresu podmiotowego swobody przeplywai osöb w UE 509 2. Obywatei Unii Europejskiej i jego uprawnienia 509 3. Pracownicy migruj^cy 514 4. Inne kategorie osöb objgte prawem do swobodnego przemieszczania sig 519 5. Podsumowanie 523

Zofia Czepulis-Rutkowska REFORMY PUBLICZNYCH UBEZPIECZENIOWYCH SYSTEMÖW EMERYTALNYCH 525 1. Ewolucja systemöw emerytalnych 526 2. Wyzwania reformatorskie od konca lat siedemdziesiatych XX wieku 528 3. Reformy w Niemczech 530 4. Reformy w Polsce 532 5. Podsumowanie 535

12 Spis tresci

Danuta Kilian-Surdykowska RfF.DNH KOLO PRAKTYK1 USTALAN1A N1EZDOLNOSCI DO PRACY NA PRZYKLADZIE PRACOWNIKÖW MORZA - PRZYCZYNEK DO DYSKUSJI 537 1. Uwagi wst^pne 537 2. Uciqzliwosc pracy na morzu 538 3. Przypadek poszkodowanego pracownika statku morskiego 539 4. Koniecznosc ustalenia zrödla nabycia niezdolnosci do pracy 541 5. Kontrowersyjna praktyka wiazania sip s^döw orzeczeniami ZUS 543 6. Uwagi koncowe 545

Herbert Szurgacz SYTUACJA PRACOWNIKÖW POLSKICH ZATRUDNIONYCH W NIEMCZECH W LATACH 1946-1994 W SWIETLE PRAWA PRACY 1 UBEZPIECZEN SPOLECZNYCH... 546

DOROBEK NAUKOWY PROF. DR. HAB JERZEGO WRATNEGO W LATACH 1969-2013 558

LABOUR LAW REFLECTIONS AND SEARCHES

Table of Contents

Gertruda Uscinska INTRODUCTION PROFESSOR JERZY WRATNY LIFE AND WORKS 21

Parti

General issues in the field of labour law and its practical application

Michal Sewetyriski ECONOMIC CRISIS AND LABOUR LAW 27 1. The consequences of economic crisis in the field of employment 27 2. Changes in labour law in the period of economic crisis 28 3. Conclusions 32

Teresa Liszcz THE CONSTITUTIONAL PRINCIPLE OF THE PROTECTION OF LABOUR 34 1. The status, the scope and the content of Article 24 of the Constitution 34 2. The Obligation of the State to supervise the working conditions 38 3. The protection of the continuation of employment relation 39 4. The right to work 40 5. The principles of Article 24 as reflected in other provisions of the Constitution 43 6. Conclusion 45

Walerian Sanetra QUESTIONS IN REGARD TO THE JUDICAL QUESTIONS 47

Arkadiusz Sobczyk WORKERS' AND TENANTS' SOCIAL LAW - THE ELEMENTS OF AXIOLOGICAL AND CONSTRUSTIONAL COMMONALITY 61 1. Introductory remarks 61 2. Doctrines and paradigms for the comparative analysis 61 3. Constructional commonality 64 4. Axiological commonality - "the right to accomodation" and "the right to work" 65 5. Workers' social rights and tenants' social rights 70

Andrzej Patulski PRECARIOUS JOB AS THE PRODUCT OF THE CHANGES IN THE CONTEMPORARY LABOUR MARKET 72 1. Introduction 72 2. The development of the new (non-standard) forms of employment in the EU and in Poland 75 3. The concepts of the labour market policy 77 4. The stratification of labour market and the high level of unemployment among the young 81 5. Precariousness as the new social category 87 6. Concluding remarks 90

14 Table of Contents

Helena Szen'czyk LABOUR LAW AS THE LEGAL INSTRUMENT INFLUENCING THE HIGH EFFICENCY OF LABOUR AND THE PROPER QUALITY OF WORK UNDER THE CONDITIONS OF THE MARKET ECONOMY 95 1. Introductory remarks 95 2. The high level of efficiency and the proper quality of work as the categories of labour law 97 3. The notion and the legal status of the Obligation to ensure a proper Organization of work

by the employer in order to achieve its high efficiency and proper quality 98 4. Concluding remarks

Cz^sc II

The collective labour law

Ludwik Florek THE LEGAL CHARACTER OF THE COLLECTIVE AGREEMENTS 107

Krzysztof W. Baratt ISSUES IN THE APPLICATION OF THE COLLECTIVE LABOUR AGREEMENT 118

Boguslaw Cudowski THE POSSIBILITY FOR THE JURIDICIAL MODIFICATION OF WORKERS' RIGHTS ISSUING FROM THE NORMATIVE COLLECTIVE AGREEMENTS 125 1. Introduction 125 2. The limitations in the determination of the content of the agreements 126 3. The freedom of parties to determine the content of the social package 128 4. Conclusions 131

Teresa Wyka THE MEANING OF THE LAW ON COLLECTIVE AGREEMENTS FOR THE NON-CODIFIED COLLECTIVE AGREEMENTS 136 1. The law on collective agreements and the non-codified forms of collective agreements 136 2. The levels of study of the non-codified agreements 138 3. The value of the non-codified collective agreements 141 4. The codified agreements law as supreme and subsidiary in the relation

to non-codified collective agreements 146

Andrzej Swiqtkowski THE STRDCE AND THE LOCKOUT 146 1. Strike 148 2. Lockout 152 Lukasz Pisarczyk IN SEARCH OF THE POLISH MODEL FOR THE REPRESENTATION OF WORKERS' INTEREST AT THE LEVEL OF WORK1NG PLACE 160 1. Introductory remarks 160 2. The models of the collective representation of worker's interest 161 3. The subjects representing the workers 164 4. Group negotiations 168

Table of Contents 15

5. The participation of the workers' repräsentatives in the company's Management 171 6. Information, consultation and the expression of opinion 172 7. Conclusions 173

Jakub Stelina EUROPEAN WORKBVG COUNCILS FROM THE POLISH PERSPECTIVE 175

Dagmara Skupien THE IMPACT OF THE TRADE UNIONS ON THE APPOINTMENT AND FUNCTIONING OF THE NON-UNION BODIES OF REPRESENTATION 186 1. Introduction 186 2. The impact of the trade unions on the appointment of workers' councils in Poland 188 3. The impact of the trade unions on the non-codified collective agreements in Germany and France... 192 4. The impact of the trade unions on the functioning of the international representational bodies 195 5. Recapitulation 198

Marcin Wujczyk THE RIGHT TO INFORMATION AND CONSULTATION AS THE BASIC RIGHT IN THE LIGHT OF THE EUROPEAN CHART OF SOCIAL RIGHTS 199 1. Introduction 199 2. International Standards for the workers' right to Information and consultation 200 3. The workers' right to Information and consultation in the European Chart of Social Rights 202 4. The personal scope of the right to Information and consultation 202 5. The material scope of the Article 21 of the Chart 207 6. The procedura of Information and consultation 208 7. The Implementation of the workers' right to Information and consultation

by the authorities of the Member States 209 7. The "majority of the workers concemed" principle 210 9. Sanctions for the breach of the provisions of Article 21 of the Chart 210 10. The Standards of the Europan Chart of Social Rights and the Polish law 211 11. Recapitulation 211

Katarzyna Serafln THE AGREEMENT BETWEEN THE EMPLOYER AND THE WORKERS' COUNCIL UPON THE PROCEDURE OF INFORMATION AND CONSULTATION - SELECTED PROBLEMS 213

Monika Smusz-Kulesza THE LEGAL PROTECTION OF THE COLLECTIVE RIGHT OF WORKERS TO INFORMATION 222 1. The notion of the collective right of workers to Information 222 2. The character of the collective right of workers to Information 222 3. The content of the collective right of workers to Information 223 4. The principles of protection of the collective right of workers to Information 224 5. The cases against the collective right of workers to Information 225 6. The criminal offences against the collective right of workers to Information 228 7. Conclusions and remarks de lege ferenda 230

16 Table of Contents

Aneta Kowalczyk THE MEDIATORS ROLE IN THE COLLECTIVE DISPUTES 233 1. The role of the mediator in the collective disputes 233

Lena Krysinska-Wnuk MEDIATION IN THE COLLECTIVE CONFLICTS - SELECTED ISSUES 241 1. The features and aims of the mediation in the conflict management procedure 241 2. Mediator in the procedure of collective dispute management - challenges and legal

capabilities 246

Marek Bednarski WORKERS' PARTICIPATION AND THE UNSTABLE EMPLOYMENT 255 1. Introductory remarks 255 2. The sources of instability in the contemporary economy 256 3. Underemployment in the economy of precariousness 258 4. Precariousness - a social problem with economic basis 260 5. Worker's participation and the problems of unstable employment 261

Cz^sc III

Individual labour law

Antoni Dral THE LEGAL STATUS OF EMPLOYER AS BASED ON THE NUMBER OF THE WORKERS EMPLOYED 271 1. Introductory remarks 271 2. Axiological basis and the aims of the category of 'small employer' 273 3. The 'small employer' category in the ILO regulations and in the Community law 276 4. The number of workers employed as the criterion for the Classification of the

small employer within the Polish labour law 278 5. The issue of the equal treatment of employers and the equal treatment of workers 284 6. The Classification and the legal satus of small employers in the current legal framework

and the tendencies of its development 286 7. Recapitulation 289

Tomasz Duraj THE WORKERS' SUBMISSION AND THE POSITION OF THE PARTIES IN THE EMPLOYMENT RELATION AND ITS LEGAL STATUS 290 Appendix 1 299 Appendix 2 301

Monika Latos-Milkowska THE PROTECTION OF WORKERS IN THE ATYPICAL FORMS OF EMPLOYMENT. THE TENDENCIES OF CHANGE AND DEVELOPMENT 303 1. Introductory remarks 303 2. The specific character of the protection of workers in the atypical employment 303 3. The protection of working conditions and wage 304 4. The protection of the duration of employment 306 5. The collective protection of the atypical workers 309

Table of Contents 17

6. The protection against the enforced atypical employment 311 7. Conclusions 315

Monika Nowak THE 1MMEDIATE TERMINATION OF THE EMPLOYEMNT CONTRACT BY THE WORKER IN CASE OF THE EMPLOYER'S BANKRUPTCY 317 Magdalena Rycak SOME REMARKS ON THE CRANGES IN THE LEGAL PROVISIONS ON WORKING TIME ADOPTED FROM 23 AUGUST 2013 326 1. The outline of the modifications 326 2. Remarks on the delcared purpose of the modifications 327 3. Remarks on the option of prolonged calculation period of the working time 329 4. Remarks on the widening of the application scope of the intermittent working time 334 5. Remarks on the application of the flexible working time 335 6. Concluding remarks 338

Krzysztof Walczak THE NOTION OF THE FAIR PAY IN THE MULTIDISCIPLINARY APPROACH 340 1. Introduction 340 2. The notion of the fair pay in the Iight of the Catholic social doctrine 341 3. The notion of the fair pay in the international labour law 342 4. The notion of the fair pay in the economic sciences and management studies 346 5. The notion of the fair pay in the Polish labour law 349 6. The approach to the fair pay in the regulations of the autonomus sources of the labour law 352 7. Recapitulation 353

Leszek Mitrus DOUBTS SURROUNDING THE PARENTAL LEAVE 355

Malgonata Gersdorf THE JUDGEMNT BY THE CONSITUTIONAL COURT FROM 16 MARCH 2011 ON THE UNCONSTITUTIONAL CHARACTER OF THE MARTIAL LAW AND THE CLAIMS RESULTING FROM THE EMPLOYMENT RELATIONS 366 1. The Contents ofthe Court's judgement 366 2. The violation of rights and freedoms stemming from the employment relations

in the decree on martial law 367 3. The petitition of the Civil Rights Spokesman 367 4. The grounds for the Court's judgement 369 5. The scope ofthe Cognition of courts after passing the judgemnt K 35/08 371 6. The Renumeration acts for the victims of the martial law which inhibited the workers'

rights as the basis for the compensation procedure 372 7. The resumption of the case 377 8. Responsibility for the Inhibition of due rights 380

Agata Ludera-Ruszel THE SCOPE OF THE FREEDOM OF PARTIES IN CONCLUDING AGREEMENTS FOR THE TEMPORARY REPLACEMENT OF WORKERS IN ABSENCE DUE TO SICKNESS 381

18 Table of Contents

Marta Derlacz- Wawrowska WHISTLEBLOWING AND THE PROTECTION OF THE CONFIDENTIAL INFORMATION ON THE EMPLOYER 390

1. Introduction 390 2. The notion of whistleblowing and its role 391 3. Whistleblowing in the international law 392 4. Whistleblowing and the experience of selected countries 394 5. The disciosure of confidentiai data for the sake of public interest in Polish law 396 6. The problem of the renewal of legal protection of whistleblowers in Polish law 401 7. Whistleblowing in Poland - perspectives for the future legal changes 402 8. Recapitulation 403

Piotr Grzebyk POSTING OF WORKERS TO PERFORM SERVICES IN ANOTHER COUNTRY - SELECTED PROBLEMS IN THE APPLICATION OF THE DIRECTIVE 96/71 404 1. Introduction 404 2. The multibranching of the posting of workers to another country 404 3. The "intra-community mobility of work" and the Directive 96/71 405 3. The Rüffert case and the Commission against Luxemburg, Laval 409 4. The Directive 96/71 and the (European) labour law 412 5. Labour law as the market regulator 412 6. Conclusions 413

Tadeusz Kuczyriski SELECTED ISSUES IN THE EMPLOYMENT OF THE MILITARY WORKERS 414 1. Introduction 414 2. Employees 415 3. Employers 420 4. The rights of workers in the collective affairs 423

Ewa Kulesza THE CASE-LAW OF THE CHAMBER OF LABOUR AND SOCIAL INSURANCE OF THE SUPREME COURT IM THE F1ELD OF EMPLOYMENT AND THE ISSUE OF THE PROTECTION OF PERSONAL DATA - SELECTED PROBLEMS 425

Tatiana Wroclawska ON THE SIGNIFICANCE OF THE CRIMINAL JUDGEMENTS FOR THE LABOUR LAW CASES ON THE EXAMPLE OF A SELECTED LABOUR LAW INSTITUTIONS 437 1.General rules regarding binding civil court by criminal judgement 438 2.The impact of criminal law proceeding on the cases in the field of labour law 441 3. The significance ofthe criminal judgement on the example of a selected institutions of

labour law 443 4. Concluding remarks 453 Krzysztof Stefanski LIABILITY FOR THE OFFENCES AGAINST THE PROVISIONS ON WORKING TIME 454 1. The personal scope of liability 454 2. The grounds for liability 455

Table of Contents 19

3. Penalties 459 4. The material scope of liability 461 5. Case-law 462 6. Limitation of offenes and punishemnt 464

Edyta Bielak-Jomaa THEMONITORED DISMISSAL AS A ME ANS FOR AT .1 .EVI ATINO THE CONSEQUENCES OF A JOB LOSS 465 1. Introductory remarks 465 2. The notion of the monitored dismissal from work 468 3. The procedure of the monitored dismissal 470 4. Programs within the field of the monitored dismissal 471 5. Financing of the programs 473 6. Concluding remarks 475

Agata Drabek THE NOTION OF THE ILLEGAL EMPLOYMENT IN THE POLISH LAW 477

Marcin A. Mielczarek THE WORLD-VIEW NEUTRALITY OF THE STATE AS A LEGISLATIVE PARADIGM IN LABOUR LAW (SELECTED 1SSUES) 493 1. Introductory remarks 793 2. The notion and the content of the world-view neutrality of the State 493 3. The legal status of the clergy 497 4. The legals status of the religion teachers 499 5. The counter-type for the equal treatment regardless of religion and world-view principle 502 6. Recapitulation 505

Part IV

Other issues

Gertruda Uscinska FREEDOM OF MOVEMENT OF PERSONS. THE EVOLUTION OF THE LEGAL SOLUTIONS 509 1. The evolution of the personal scope of the freedom of movement of persons in the EU 509 2. The EU Citizen and his/her rights 509 3. Migrant workers 514 4. Other categories of persons covered by the freedom of movement law 519 5. Recapitulation 523

Zofia Czepulis-Rutkowska THE REFORMS OF THE PUBLIC OLD-AGE PENSION INSURANCE SCHEMES 525 1. The evolution ofthe old-age pension schemes 526 2. The challenges for the reformers since the seventies of the XX Century 528 3. Reforms in Germany 530 4. Reforms in Poland 532 5. Recapitulation 535

20 Table of Contents

Danuta Kilian-Surdykowska THE VISCIOUS CYCLE OF THE PRACTICE TO DETERMINE THE INCAPACITY TO WORK ON THE EXAMPLE OF THE SEAFARE WORKERS - PROLOGEMENA FOR D1SCUSSION 537 1. Introductory remarks 537 2. The difficulty of the work at sea 538 3. The case-study of the seafare worker 539 4. The necessity of establishing the source of the incapacity to work 541 5. The controversial practice of the courts' reliance on the decisions undertaken by the Social

Security Insitution 543 6. Concluding remarks 545

Herbert Szurgacz THE SITUATION OF THE POLISH WORKERS EMPLOYED IN GERMANY IN YEARS 1946-1994 IN THE LIGHT OF LABOUR AND SOCIAL INSURANCE LAW 546

THE ACADEMIC PUBLICATIONS IN THE YEARS 1969-2013 558