RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ - soswtanowo.pl ewaluacja 23 24.04.2014.pdf · Ewaluacja zewnêtrzna...

Nadzór pedagogiczny

System Ewaluacji Oświaty

RAPORT Z EWALUACJI

PROBLEMOWEJ

Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy

Tanowo

Kuratorium Oświaty w Szczecinie

Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 2/42

Wstęp

Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w placówce przez wizytatorów

do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej

wymagań państwa.

Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania placówki

w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa:

1. Placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków.

2. Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki.

3. Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.

4. Wychowankowie są aktywni.

5. Respektowane są normy społeczne.

6. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują w planowaniu i realizowaniu działań

odpowiednich do jej funkcji.

7. Promowana jest wartość edukacji.

8. Rodzice są partnerami placówki.

9. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju.

10. Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analiz badań zewnętrznych i wewnętrznych.

11. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.

Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez placówkę wymagań zawartych w rozporządzeniu

Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r.

Placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach:

● Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez placówkę.

● Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez placówkę.

● Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez placówkę.

● Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę.

● Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę.


Opis metodologii

Badanie zostało zrealizowane w dniach 23-04-2014 - 24-04-2014 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji,

w skład którego weszli: Iwona Matyjanowska, Agnieszka Stroynowska. Badaniem objęto 12 uczniów (wywiad

grupowy), 65 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 32 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy).

Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu

lokalnego i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki

i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe

obszary działania szkoły lub placówki.


Obraz ośrodka

Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Tanowie jako placówka dydaktyczno - wychowawcza dla dzieci

upośledzonych umysłowo powstał w roku 1966 na terenie ówczesnego ośrodka kolonijnego należącego

do Okręgowego Związku Spółdzielni Inwalidów we Wrocławiu. W 1965 roku na mocy ustawy o rozwoju oświaty

i wychowania podjęto decyzję o powstaniu Państwowego Zakładu Wychowawczego w Tanowie. W dniu 1

kwietnia 1966 roku po rocznych przygotowaniach Państwowy Zakład Wychowawczy rozpoczął działalność jako

placówka dydaktyczno - wychowawcza dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. W pierwszym roku

swego istnienia placówka objęła opieką 66 wychowanków. 1 września 1984 r. na podstawie Zarządzenia

Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 17 kwietnia 1984 r. zmieniono nazwę Państwowego Zakładu

Wychowawczego w Tanowie na Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Tanowie. Od 1 czerwca 2010 roku

ośrodek nosi imię Kawalerów Orderu Uśmiechu. W ciągu swojej prawie 50-letniej historii ośrodek był

systematycznie rozbudowywany. Pierwotnie szkoła i internat zajmowały jedynie dwa odrębne poniemieckie

pałacyki. W 1969 roku rozpoczęto rozbudowę budynku internatu, którą zakończono w 1983 roku. W ostatnich

latach przeprowadzono liczne remonty i modernizacje we wszystkich budynkach należących do ośrodka. W 1972

roku PZW w Tanowie zmienił profil przekształcając się w placówkę dydaktyczno - wychowawczą dla dzieci

upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym. Liczba dzieci wzrosła do 70 i podzielone zostały one na 6

klas i grup. Obecnie w ośrodku funkcjonują 3 szkoły: Szkoła Podstawowa, Gimnazjum i Szkoła Przysposabiająca

do Pracy oraz Przedszkole. Ich działalność dydaktyczna, wychowawcza i rewalidacyjna opiera się

na indywidualnych programach edukacyjno - terapeutycznych i indywidualnych programach rewalidacyjnych

ustalanych dla każdego ucznia na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania. Każdy zespół

klasowy i grupa przedszkolna liczy od 6 do 8 osób. W swoich działaniach edukacyjno – wychowawczych ośrodek

dąży do jak najlepszego przygotowania uczniów do niezależności życiowej, a także umożliwienia im

uczestniczenia w różnych formach życia społecznego. Oprócz zajęć dydaktycznych placówka oferuje bogaty

wachlarz zajęć rewalidacyjnych i terapeutycznych m.in. zajęcia korekty wad mowy, korekcji wad postawy, eeg

biofeedback, terapię Snoezelen, alternatywne metody komunikacji (Makaton), terapię psycholingwistyczną

Tomatis, stymulację bazalną, integrację sensoryczną, kinezjologię edukacyjną, logorytmikę oraz terapię

psychologiczną i pedagogiczną. Swoje pasje i zainteresowania uczniowie mogą rozwijać uczestnicząc w wielu

kołach zainteresowań między innymi: informatycznym, plastycznym, tanecznym, muzycznym, czytelniczym,

fotograficznym, ekologicznym i recytatorskim.


Informacja o placówce

Nazwa placówki Specjalny Ośrodek Szkolno - WychowawczyPatron Kawalerów Orderu Uśmiechu

Typ placówki Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy

Miejscowość Tanowo

Ulica Leśna

Numer 91

Kod pocztowy 72-004

Urząd pocztowy Tanowo

Telefon 0913126612

Fax 0913126612

Www www.soswtanowo.pl

Regon 00018866000000

Publiczność publiczna

Kategoria uczniów Dzieci lub młodzież

Uczniowie, wychow., słuchacze 78

Oddziały 12

Nauczyciele pełnozatrudnieni 32.00

Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 1.00

Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0.50

Średnia liczba uczących się w oddziale 6.5

Liczba uczniów przypadających na jednegopełnozatrudnionego nauczyciela 2.44

Województwo ZACHODNIOPOMORSKIE

Powiat policki

Gmina Police

Typ gminy gmina miejsko-wiejska


Poziom spełniania wymagań państwa

Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celówplacówki A

Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzajuplacówki: profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych,terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych programówedukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czasspędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. (D)

Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu podniesieniaefektywności pracy placówki. (D)

Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. (D)

Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się iplanować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywująwychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. (D)

Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami,nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości. Wychowankowie mają wpływna sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialniza własny rozwój. (B)

W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii wodniesieniu do każdego wychowanka. (B)

Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankompowiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnychpomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. (B)

Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem. (B)

Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej A

Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb imożliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając postępykażdego wychowanka. (D)

Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości, zdolności isposoby uczenia się wychowanków (D)

W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasoweosiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności (D)

Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem zalecanychwarunków i sposobów jej realizacji. (D)

Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami imożliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania wiedzy iumiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego wychowanka. (D)

Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijaniazainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. (B)

Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych działańprofilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych. (B)

Respektowane są normy społeczne A

Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje międzywszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. (D)

Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków,pracowników placówki oraz rodziców. (D)

Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianiewłaściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie potrzeby.(D)

Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków isprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. (D)


Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości. (D)

W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki. (D)

W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych,opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.Ocena ta jest uwzględniana przyplanowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. (B)

Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka. (B)

Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu irelacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, biorą udział w procesiepodejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. (B)


Wnioski

1. Prowadzenie działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych,

terapeutycznych, rewalidacyjnych i wynikających z indywidualnych programów edukacyjno-

terapeutycznych i kół zainteresowań sprawia, że potrzeby każdego wychowanka są zaspokojone,

rozwijają oni swoje uzdolnienia, a placówka została wyróżniona tytułem "Miejsce Odkrywania

Talentów" pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej .

2. Stosowanie w procesie edukacyjno-wychowawczym metody modelowania i metod opartych

na autorytecie, a także bazowanie na wartościach przyswojonych przez wychowanków usprawnia

proces nauczania i wychowania.

3. Ewaluowanie i nieustanne monitorowanie realizacji indywidualnych programów

edukacyjno-wychowawczych, formułowanie wniosków i zaleceń do dalszej pracy oraz stosowanie

różnorodnych form i metod pracy wpływa korzystnie na nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego

wychowanka.

4. Podejmowanie nowatorskich rozwiązań, prowadzenie innowacji pedagogicznych, wdrażanie programów

własnych nauczycieli sprzyja rozwijaniu u wychowanków umiejętności czytania, kompetencji

językowych, a także ogranicza zachowania niepożądane oraz pobudza do aktywności własnej.

5. Przyjazna atmosfera, wysoki poziom estetyki w wystroju placówki, wdrażanie prawidłowych wzorców

oraz pielęgnowanie stosunków koleżeńskich sprawia, że wychowankowie czują się bezpiecznie

pod względem fizycznym i psychicznym.

6. Współpraca placówki z Muzeum w Greifswaldzie, Ewangelickim Zespołem Szkół "Martinschule" i Randow

Schule Loecknitz sprzyja poznawaniu przez wychowanków kultury niemieckiej na niwie historycznej,

a także daje im możliwość zaprezentowania wytworów pracy własnej, co korzystnie wpływa na ich

poczucie wartości i kształtowanie adekwatnej samooceny.


Wyniki ewaluacji

Wymaganie:

Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów

placówki

Poziom spełnienia wymagania: A

W placówce prowadzi się działania profilaktyczno-wychowawcze, edukacyjne, prozdrowotne,

rekreacyjne, terapeutyczne, rewalidacyjne, w tym wynikające z indywidualnych programów

edukacyjno – terapeutycznych, które stwarzają wychowankom możliwość rozwijania uzdolnień.

Ośrodek został wyróżniony tytułem Miejsce Odkrywania Talentów. Lider zespołu

wokalno-instrumentalnego, mimo wady słuchu i barku znajomości nut odniósł sukces w grze

na metalofonie chromatyczny. Organizacja procesu nauczania i wychowania prowadzona jest

w oparciu o stały rytm dnia z uwzględnieniem inicjatyw rodziców, korzystnie wpływa na efektywną

pracę z wychowankami. Nauczyciele/wychowawcy doceniają nawet najmniejsze sukcesy

uczniów/wychowanków i wspólnie z nimi realizują różnorodne przedsięwzięcia. Stały monitoring

podejmowanych działań powoduje bezpośrednie reagowanie na ewentualne nieprawidłowości.

Wprowadzona „Karta Działań”zwiększa skuteczność oddziaływań wychowawczych. Stosowanie

specjalnych, różnorodnych i nowatorskich, metod i form pracy zwiększa efektywność oddziaływań

edukacyjno-wychowawczych. Wzajemna pomoc koleżeńska, wspólna zabawa, zdrowa rywalizacja

oraz przestrzeganie ustalonych reguł, a także nauka tolerancji i akceptacji wpływają na przyjazną

atmosferę panująca w placówce.

Obszar badania: Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju

placówki: profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych,

terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych

programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi

wychowanków. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie

wykorzystywany.

Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki: profilaktyczno-wychowawczych,

edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych

i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych

opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czas spędzany przez

wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. Dyrektor oraz nauczyciele i wychowawcy,


a także wychowankowie w wywiadzie podali, że w planie typowego dnia wychowanków znajdują się stałe

elementy takie jak: poranne zajęcia samoobsługowe i higieniczne (07:00 – 08:00); zajęcia szkolne wg planów

lekcji zgodnych z poszczególnymi etapami edukacyjnymi (08:00-15:00); zajęcia prowadzone w grupach

wychowawczych wg miesięcznych planów pracy (15:00-18:30); wieczorne zajęcia samoobsługowe i higieniczne

(18:30-21:00); cisza nocna (21:00-07:00).

Respondenci wypowiedzieli się, że w placówce prowadzone są działania stałe:

● opiekuńczo – wychowawcze;

● rewalidacyjne;

● dydaktyczne;

● gospodarczo – porządkowe;

● rekreacyjno – sportowe;

● rozwijające indywidualne zainteresowania wychowanków (koła zainteresowań);

● terapia psychologiczna i pedagogiczna.

Od czasu do czasu prowadzone są działania wynikające z aktualnych potrzeb. Na przykład są to:

● pogadanki tematyczne wynikające ze szczególnych sytuacji, jakie przynosi życie codzienne;

● akcje profilaktyczno – zdrowotne uwzględniające tematykę z zakresu bezpieczeństwa, profilaktyki

uzależnień, przeciwdziałania agresji;

● konkursy, imprezy i akcje wynikające z kalendarza imprez, w tym prowadzone na zaproszenie

z zewnątrz oraz wynikające z akcji ogólnopolskich, bądź aktualnych potrzeb (np. charytatywnych).

Pomoc, w zakresie szkoleń, kierowana jest także do rodzin wychowanków, np. w zakresie przeciwdziałania

uzależnieniu od nikotyny. Podejmowane działania wykorzystują bazę ośrodka, w taki sposób, że wychowankom

umożliwia się dokonanie zakupów w sklepie, a następnie przygotowanie z nich ciekawych potraw. W pracowni

gospodarstwa domowego organizowane są ciekawe imprezy integracyjne i okolicznościowe. Podczas realizacji

różnorodnych przedsięwzięć zaspakajane są potrzeby wychowanków:

● potrzeba bezpieczeństwa (wychowankowie znają plan dnia i uczestniczą w układaniu miesięcznego

planu zajęć; znajdują się pod stałą opieką i zawsze mogą liczyć na pomoc; uczestniczą w akcjach

dotyczących różnych aspektów bezpieczeństwa);

● potrzeba rozwoju (jest realizowana poprzez dostosowanie edukacji do możliwości psychofizycznych

każdego dziecka; wdrażanie indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych; prowadzenie

rewalidacji zgodnie z zaleceniami; tworzenie dla wychowanków szerokiej oferty kół zainteresowań

(szkoła otrzymała tytuł "Miejsca Odkrywania Talentów" pod patronatem MEN): koło muzyczne „

Akord”, koło plastyczne, koło teatralne „Pinokio”, koło czytelnicze „Literka”, koło recytatorskie „Rytm”,

koło „Aktywny gimnazjalista”, koło „Akademii Zdrowia”, koło informatyczne „Enter ”, koło nordick

walking „Włóczykije”, koło rękodzielnicze „Igła z nitką”, koło rytmiczno – taneczne, koło sportowe,

koło gospodarczo - ogrodnicze „Zielonym do góry”, koło przyrodniczo – turystyczne, koło ekologiczno

– przyrodnicze, koło fotograficzne, klub melomana;


● potrzeba samodzielności (poprzez pomoc młodszym i słabszym, przez co uczą się od siebie

nawzajem; przydzielanie zadań samoobsługowych, uwzględniających możliwości rozwojowe każdego

dziecka, przy czym czynności samoobsługowe uczone są wieloetapowo, a każdy sukces jest

nagradzany i wzmacniany; kształtowanie umiejętności samoobsługi niezbędnych w codziennych

sytuacjach związanych z ubieraniem się, jedzeniem, higieną osobistą, czynnościami fizjologicznymi,

ochroną organizmu przed czynnikami szkodliwymi, co daje wyrabianie nawyków i postaw ogólnie

akceptowanych; uczenie czynności pomocnych w dorosłym życiu);

● potrzeba komunikacji (kształtowanie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem za pomocą mowy

oraz alternatywnych i augmentatywnych sposobów komunikacji (Makaton, piktogramy, mowa ciała,

język gestów), za pomocą nowych technologii (telefony komórkowe, Internet);

● potrzeba poczucia własnej wartości i sukcesu (tworzenie sytuacji wzmacniającej samoocenę,

wprowadzanie dyplomów i nagród za osiągnięcia, wzmacnianie pozytywne w codziennych sytuacjach,

nauka zachowań i wizerunku społecznie akceptowanych pozwalających na niewyróżniające się

funkcjonowanie w otoczeniu, a co w rezultacie pozwala wychowankom na korzystanie z dóbr kultury

na równi z innymi ludźmi.

W planowaniu działań placówki wykorzystywane są wszystkie informacje na temat potrzeb wychowanków

uzyskane od rodziców, samych uczniów, z dostępnej dokumentacji wychowanków (orzeczenia, opinie

pedagogiczne, psychologiczne, informacje medyczne). Ponadto informacje o potrzebach pojawiają się w trakcie

obserwacji i diagnozy uczniów. Są to informacje o potrzebie dodatkowej opieki ze względu na sprzężenia

występujące u dziecka, czy konieczności podawania leków stałych. Niektórzy wychowankowie muszą

zachowywać określoną dietę. Deficyty rozwojowe uczniów wskazują na konieczność prowadzenia konkretnych

zajęć rewalidacyjnych. Ponadto wielu wychowanków, ze względu na dodatkowe sprzężenia i choroby obejmuje

się wzmożoną opieką psychologa i pedagoga. W ich pracy wykorzystywane są również informacje o sytuacji

rodzinnej, materialnej i prawnej dzieci. Rodzice mają wpływ na działania placówki. Na początku września, we

współpracy z nimi tworzony jest, a następnie realizowany w ciągu roku szkolnego, Program Współpracy

z Rodzicami. Program podlega ewaluacji – rodzice wypełniają ankiety dotyczące m.in. ich oczekiwań w stosunku

do placówki. Na podstawie ewaluacji program jest modyfikowany. Zgodnie z założeniami programu z inicjatywy

rodziców zorganizowano wystawy prac plastycznych uczniów: „Stare Tramwaje, Stary Szczecin” – w Muzeum

Techniki i Komunikacji w Szczecinie oraz „Portrety Kobiet” i „Gliniane Koguty” podczas Konferencji Metodycznej

dla nauczycieli z województwa zachodniopomorskiego. W ośrodku działa Rada Rodziców, która wspiera grono

pedagogiczne poprzez wyrażanie opinii na temat funkcjonowania szkoły. Współdecyduje w sprawach ważnych

dla ośrodka. Rodzice aktywnie włączają się w życie placówki. Systematycznie kontaktują się z wychowawcami

i nauczycielami celem uzyskania informacji o postępach dziecka i jego zachowaniu w placówce. Współpracują

z nauczycielami, wychowawcami, pedagogiem i psychologiem w sytuacji występowania u dziecka trudności

dydaktycznych lub wychowawczych. Włączają się do terapeutycznej pomocy dzieciom oraz wspólnym

z rodzicem wyznaczaniu priorytetów pracy z dzieckiem w ośrodku i w domu.


Obszar badania: Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby

modyfikowane w celu podniesienia efektywności pracy placówki.

Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu

podniesienia efektywności pracy placówki. Z wypowiedzi dyrektora ośrodka, wynika, że różnorodne

działania podejmowane w placówce są monitorowane. Dotyczy to prawidłowości prowadzenia dokumentacji

przebiegu nauczania; przebiegu procesów prowadzonych na podstawie przepisów prawa oraz obowiązujących

w ośrodku programów i planów pracy; funkcjonowania indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych

uczniów kontynuujących naukę oraz uczniów rozpoczynających naukę; organizowania zajęć rewalidacyjnych

w zakresie zgodności z zaleceniami zawartymi w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego; zapewniania

uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki; prawidłowości organizacji turystyki

i krajoznawstwa. Również z wypowiedzi nauczycieli oraz wychowawców wynika, że proces uczenia się

wychowanków jest monitorowany. Prowadzona jest analiza arkuszy diagnostycznych; ewaluacja indywidualnych

programów edukacyjno-terapeutycznych; współpraca między nauczycielami polegająca między innymi

na ustalaniu wniosków wynikających z obserwacji wychowanków; rozmowy z rodzicami, ze specjalistami.

W ośrodku zaistniała potrzeba modyfikacji działań wynikających z prowadzonego procesu wychowawczego.

Dokonano zmian w pracy zespołu wychowawczego. Dotyczyły one sposobu realizowania zaleceń. Wprowadzono

„Karty Działań”, które pozwalają na lepszą kontrolę podejmowanych prac. Ponadto na podstawie informacji

uzyskanych w wyniku ewaluacji programu wychowawczego oraz profilaktyki powstają co roku zmodyfikowane

programy dla klas i grup wychowawczych. Modyfikowane są także indywidualne programy

edukacyjno-terapeutyczne wychowanków w zależności od poziomu nabytej wiedzy i umiejętności. Widoczna jest

powszechność i systematyczność monitorowania działań.

Obszar badania: Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane

wobec nich oczekiwania.

Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich

oczekiwania. Wypowiedzieli się w wywiadzie, że to czego uczą się w ośrodku służy temu, aby w przyszłości

mogli funkcjonować w społeczeństwie i być bardziej samodzielni. Nauczyciele i wychowawcy podali, że rozmowy

dotyczące oczekiwań formułowanych wobec wychowanków prowadzone są między wychowawcami

i nauczycielami, z kierownictwem ośrodka oraz innymi osobami mogącymi pomóc (pedagog, psycholog,

pielęgniarka), a także samymi wychowankami podczas:

● codziennych rozmów między nauczycielami w sytuacjach dotyczących osiągnięć, czy trudności

wychowawczych oraz zdrowotnych (np. w trakcie przekazywania wychowanka pod opiekę innego

opiekuna lub telefonicznie);

● omawiania działań prowadzących do osiągnięcia sukcesu w wybranej dziedzinie (np. podczas

przygotowywania dziecka do konkursu lub zawodów);

● zebrań zespołów wychowawczych, rad pedagogicznych, zespołów do spraw tworzenia indywidualnych

programów, podczas których tworzy się plan postępowania wobec wychowanków na cały rok;

● spotkań z rodzicami i wymiany spostrzeżeń z uwzględnieniem potrzeb rodziców dotyczących ich

dziecka;


● zajęć z wychowankiem (odpowiedzi na pytania i prośby wychowanka, polecenia, informacje udzielane

wychowankowi);

● spotkań zespołu wychowawczego, gdy ustalany jest indywidualny plan pracy z dzieckiem

sprawiającym trudności wychowawcze.

Obszar badania: Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają

wychowankom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby

realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych

sytuacjach.

Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się

i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki

motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Nauczyciele i wychowawcy

w wywiadzie podali, że wspierają wychowanków w rozwiązywaniu trudnych sytuacji. Wszyscy ich podopieczni

wymagają indywidualnego podejścia określonego na podstawie dokumentacji dziecka, ze szczególnym

uwzględnieniem indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dostosowanych do ich możliwości

i potrzeb. Dla wychowanków wszystkie sytuacje nieznane są bardzo trudne. Od pierwszego dnia pobytu

w przedszkolu, szkole, grupach wychowawczych uczniowie muszą oswajać się z nieznanym sobie środowiskiem.

Dzieciom niepełnosprawnym intelektualnie trudno zrozumieć co się dzieje, gdzie są ich rodzice, dlaczego ich nie

ma przy nich. Nauczyciele i wychowawcy wspierają wychowanków, tworzą atmosferę akceptacji i poczucia

bezpieczeństwa oraz zaspakajania potrzeb podopiecznych. Eksponują mocne strony każdego wychowanka

i pomagają w pokonywaniu codziennych trudności poprzez:

● rozmowy wspierające, wychowawcze, a w razie potrzeby dyscyplinujące;

● organizowanie wspólnych działań, z podziałem na zadania dla poszczególnych uczniów, dostosowane

do ich możliwości, zainteresowań;

● organizowanie indywidualnej pomocy psychologicznej i pedagogicznej na terenie placówki;

● organizowanie spotkań ze specjalistami z różnych dziedzin.

Ponadto nauczyciele wspierają wychowanków osiągających pełnoletniość, dla których wszystkie sytuacje

wymagające załatwienia własnych spraw życiowych, z racji ich niepełnosprawności intelektualnej, są niezwykle

trudne poprzez:

● pomoc w załatwianiu niezbędnych do codziennego funkcjonowania spraw w urzędach i instytucjach

wspierających rodzinę;

● organizowanie pomocy w dotarciu do lekarzy specjalistów, terapeutów;

● praktyczną pomoc w uzyskiwaniu należnych z racji niepełnosprawności świadczeń (renta socjalna,

zasiłek pielęgnacyjny zasiłki celowe, stypendia); asystę wychowanków podczas samodzielnych wizyt

u lekarzy, w urzędach, załatwiania spraw w PCPR i OPS itp;

● praktyczną pomoc w uzyskiwaniu dokumentacji niezbędnej do kontynuowania nauki i pobierania

świadczeń socjalnych;


● przygotowywanie i prezentowanie materiałów pokazujących skutki potencjalnych sytuacji

zagrażających życiu i zdrowiu, przekraczania norm i regulaminów, postępowania niezgodnego

z prawem;

● prowadzenie edukacji prawnej.

Nauczyciele i wychowawcy motywują wychowanków do dalszego rozwoju poprzez:

● dostosowanie stopnia trudności do możliwości psychofizycznych ucznia;

● zapewnienie odpowiednich warunków do nauki;

● eksponowanie ich osiągnięć;

● stosowanie wzmocnień pozytywnych, stosowanie nagród;

● udział w realizacji programów edukacyjnych;

● współpracę z rodzicami, uwzględniającą możliwości dziecka i troskę o jego rozwój;

● rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań;

● organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań;

● zachęcanie do zadawania pytań;

● uczenie tolerancji;

● uczenie radości życia i cieszenie się z drobnych osiągnięć;

● szukanie aktywizujących metod prowadzenia zajęć, atrakcyjnych pomocy dydaktycznych;

● organizowanie wzajemnej pomocy.

Obszar badania: Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują

wspólnie z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich

możliwości. Wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu

wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój.

Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie

z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości,

a wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego i czują

się odpowiedzialni za własny rozwój , co wynika z wywiadu i badań ankietowych nauczycieli, wywiadu

z wychowankami oraz z obserwacji placówki. Wychowankowie mówili, że zgłaszają nauczycielom/wychowawcom

propozycje tego, co chcieliby robić, a nauczyciele/wychowawcy zachęcają ich do realizacji pomysłów.

Obserwując ośrodek można było zauważyć indywidualne podejście do wychowanków oraz niezwłoczną reakcję

na ich specjalne potrzeby. Ponadto można dostrzec dbałość o estetykę sal w grupach wychowawczych, która

jest wynikiem wspólnej pracy wychowawców z wychowankami, np. ciekawa kolorystyka i wystój, ozdobienie

pomieszczeń obrazami i wyrobami z ceramiki wykonanymi przez wychowanków, urządzenie sal w sposób

przytulny przypominający dom rodzinny. Nauczyciele poinformowali, że każdy uczeń/wychowanek chce i może

mieć wpływ na to, co dzieje się w jego klasie, szkole i grupie wychowawczej. Podali m.in. następujące pomysły

i inicjatywy wychowanków, które są realizowane przez ośrodek: zorganizowanie siłowni na ternie placówki,

wyjazdów na basen do Polic, pracowni gospodarstwa domowego. A także uwzględnili zrealizowane postulaty

wychowanków dotyczące jadłospisu, wyboru tematyki zajęć w grupach wychowawczych, spędzania czasu


wolnego na terenie placówki. Nauczyciele podali przykłady działań wykonywanych wspólnie z wychowankami,

np. konkurs czystości w grupach wychowawczych, przygotowywanie trasy podczas imprezy „Leśne

podchody”, organizowanie Jesiennego Turnieju Piłki Nożnej, współtworzenie planu koła sportowego,

wykonywanie drobnych napraw na terenie ośrodka i remontowanie i aranżacja wystroju sal i klas

lekcyjnych, zorganizowanie stolarni, pracowni garncarskiej, konserwacja i opieka nad ścieżką edukacyjną.

W związku z tym, że w procesie edukacyjno-wychowawczym dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu

umiarkowanym lub znacznym ważny jest stały i przewidywalny rytm dnia, to nauczyciele wychowawcy

w badaniach ankietowych stwierdzili, iż rzadko dają wychowankom możliwość wpływania na plan dnia. Dla

wychowanków powtarzalność zdarzeń jest gwarancją poczucia bezpieczeństwa i sposobem na orientację

w życiu. Nadmienić należy, że centralny układ nerwowy wychowanków przyzwyczajony do stałości

wykonywanych czynności w ciągu dnia przyzwyczaja się do nieustannego pobudzenia i potem domaga się

ciągłej stymulacji, co wpływa na proces usprawniania. Dlatego bardzo ważny jest plan ze stałymi punktami,

których nie powinno się zmieniać z uwagi poziom funkcjonowania dzieci. Wszyscy nauczyciele/wychowawcy

wypowiedzieli się, że dają wychowankom możliwość wpływania na sposób wykonywania czynności (Wykres 1j),

organizację ciekawych wydarzeń (Wykres 2j), wybór zajęć dodatkowych (Wykres 3j), z kim będą

współpracować w realizacji różnych zajęć (Wykres 4j), co świadczy o tym, że rozwijają ich kreatywność.

Ponadto nauczyciele/wychowawcy podali różnorodne inne przykłady, kiedy dają wychowankom możliwość

wyboru:

● wychowankowie wybierają gry komputerowe, które lubią najbardziej, wyznaczają kolejność grania,

zamieniają się sprzętem do gier,

● decydują o rodzaju zajęć sportowych - np. piłka nożna czy koszykówka, prowadzą rozgrzewkę

z pomocą wychowawcy,

● w miarę możliwości decydują o wspólnym wyjściu na zakupy, gospodarują pieniędzmi,

● wybierają sposób ubierania,

● podczas imprez i w czasie wolnym słuchają ulubionej muzyki,

● dzielą się obowiązkami zgodnie ze swoimi umiejętnościami,

● często proponują formę i sposób, w jaki chcą wypoczywać,

● korzystanie ze środków multimedialnych (TV, Internet, telefony itp.) – proszą o wyświetlenie swoich

ulubionych bajek,

● proponują formę i sposób, w jaki chcą wypoczywać, spędzać czas wolny, np. jazda na rowerze, gra

w berka lub chowanego.


Wykres 1j Wykres 2j

Wykres 3j Wykres 4j


Obszar badania: W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację

procesu edukacji i terapii w odniesieniu do każdego wychowanka.

W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii

w odniesieniu do każdego wychowanka , co wynika z wywiadu z nauczycielami, badań ankietowych

rodziców i obserwacji zajęć prowadzonych w placówce. Wszyscy rodzice uważają, że ich dziecko otrzymuje

indywidualne wsparcie (Wykres 1j). Nauczyciele podali następujące przykłady indywidualizacji pracy

z wychowankami:

● opracowanie dla każdego ucznia/wychowanka przez zespół nauczycieli i wychowawców

pod kierunkiem psychologa i pedagoga we współpracy z rodzicami/opiekunami prawnymi

wielospecjalistycznej diagnozy będącej podstawą do budowania indywidualnego programu

edukacyjno-terapeutycznego,

● opracowywanie dla każdego ucznia/wychowanka i realizowanie indywidualnego programu

edukacyjno-terapeutycznego;

● prowadzenie zajęć rewalidacyjnych dostosowanych do specjalnych potrzeb każdego

ucznia/wychowanka,

● realizowanie zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez

zespół orzekający poradni psychologiczno-pedagogicznej dla każdego ucznia/wychowanka;

● stosowanie specjalnych form i metod pracy uwzględniających możliwości rozwojowe i dysfunkcje

uczniów/wychowanków;

● indywidualizacja treści nauczania;

● stopniowanie trudności;

● dostosowanie tempa pracy do danego ucznia/wychowanka;

● wykorzystywanie środków dydaktycznych dostosowanych do możliwości percepcyjnych każdego

ucznia/wychowanka;

● stosowanie zróżnicowanych zadań opracowanych dla każdego ucznia/wychowanka kartach pracy;

● planowanie i prowadzenie zajęć pozalekcyjnych dostosowanych do potrzeb i zainteresowań uczniów;

● prowadzenie zajęć relaksacyjnych dostosowanych do kondycji psychofizycznej

uczniów/wychowanków.

Z obserwacji zajęć wynika, że wszyscy uczniowie otrzymują od nauczycieli/wychowawców indywidualne

wsparcie podczas zajęć w szkole i w grupach wychowawczych. Nauczyciel stwarza uczniom możliwość wyboru

pomocy dydaktycznej, zadaje pytania dostosowane do poziomu funkcjonowania każdego ucznia, organizuje

naukę na materiale konkretno-obrazowym oddziałując na dzieci/młodzież polisensorycznie.


Wykres 1j

Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom

powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów

edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności

lokalnej.

Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy

i jej wykorzystanie, a taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej

funkcjonować w społeczności lokalnej, co wynika z wywiadu z dyrektorem, nauczycielami/wychowawcami

i wychowankami. Dbałość o związki między tym, czego uczą się wychowankowie, a wydarzeniami

lub sytuacjami z życia codziennego nauczyciele/wychowawcy osiągają poprzez organizowanie imprez i działań

zawartych w harmonogramie imprez oraz w planach i programach wychowawczo - profilaktycznych klas i grup,

czy też w miesięcznych planach pracy nauczycieli i wychowawców. Wszystkie zajęcia w klasach i w grupach

wychowawczych odbywają się zgodnie z założeniami planu profilaktycznego i wychowawczego Specjalnego

Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tanowie i są ze sobą spójne. Stosowanie odpowiednich metod (np. metodę

obserwacji kierowanej, pokazu , naśladownictwa, metodę nauczania funkcjonalnego, metodę nauki przez

zabawę, metodę wychowania przez pracę, metodę praktycznego działania i wiele innych), wykonywanie

codziennych czynności samoobsługowych wykorzystywanych w konkretnych sytuacjach, akcjach,

przedsięwzięciach pomaga uczniom lepiej funkcjonować. W związku z tym, że uczniowie mają duże problemy ze

zrozumieniem i właściwą oceną sytuacji społecznych w procesie dydaktycznym i wychowawczym

nauczyciele/wychowawcy pracują na materiale konkretno-obrazowym i posługują się praktycznym działaniem.

Uczniowie/wychowankowie uczą się samodzielności w poruszaniu się po drogach publicznych w ruchu ulicznym,

w środkach komunikacji miejskiej, dokonują zakupów podstawowych artykułów, przygotowują posiłki i planują

wydatki. Ponadto są aktywizowani do uczestnictwa w formach życia społecznego i kulturalnego poprzez


wyjazdy: do kina, do teatru, filharmonii, do muzeów, na wystawy, kiermasze (przygotowują i biorą udział

w sprzedaży swoich wyrobów). Rozwijają swoje uzdolnienia i zainteresowania uczestnicząc w turniejach,

konkursach (sportowych, tanecznych, informatycznych, fotograficznych, plastycznych, krajoznawczych itp.).

Kształtują postawy proekologiczne w kontakcie z przyrodą wykonując prace porządkowo – ogrodnicze

na terenach zielonych przyległych do placówki lub uczestnicząc w akcjach np. ”Ratujmy kasztanowce”, jesienna

zbiórka kasztanów, zbiórka i segregacja surowców wtórnych (makulatura, baterie), czy też ucząc się

z wykorzystaniem ścieżki ekologicznej. Sprawniejsi uczniowie w asyście nauczycieli nabywają umiejętności

załatwiania spraw urzędowych (dowody osobiste, paszporty, świadczenia, renty socjalne, karty bankomatowe,

konta bankowe, telefony komórkowe, Internetu). Nauczyciele/wychowawcy uwrażliwiają wychowanków

na ochronę danych osobowych przed wykorzystaniem przez osoby niepowołane oraz przed cyberprzemocą.

W tym celu wykorzystują zaistniałe sytuacje, przykłady zaczerpnięte z mediów, filmy edukacyjne i organizując

spotkania ze specjalistami. Związki między zagadnieniami poruszanymi na różnych przedmiotach nauczyciele

pokazują w oparciu o plany koncentryczne. Na wszystkich zajęciach łączą teorię z praktyką, a treści poznawcze

dodają stopniowo i rozszerzają, np. na bazie wiedzy o roślinach konstruują zajęcia doskonalące czytanie,

pisanie, liczenie, sprawność manualną, umiejętność kojarzenia faktów. Opracowując tygodniowe bloki

tematyczne dla poszczególnych klas nauczyciele wykorzystują elementy metody ośrodków pracy. Treści

nauczania czerpią ze środowiska społeczno – przyrodniczego i obejmują następujące działy: pory roku

i związane z nimi przemiany w przyrodzie; szkoła, klasa, otoczenie szkoły, droga do szkoły, dom dziecka, życie

w rodzinie, mieszkanie; rodzinna miejscowość; tematyka okolicznościowa związana ze świętami i aktualnymi

wydarzeniami. Program zbudowany jest koncentrycznie. Treści poznawcze narastają stopniowo w każdej

kolejnej klasie. Te same tematy realizowane są coraz szerzej, w innym kontekście, a zagadnienia dostosowane

są do coraz wyższego poziomu uczniów. Zagadnienia poruszane na zajęciach pozostają otwarte dzięki czemu

można do nich powracać, wzbogacać je i sprawdzać. Uczeń poznaje zagadnienia od najprostszych przechodząc

stopniowo do coraz bardziej skomplikowanych, dzięki czemu może opierać się na doświadczeniach już

zdobytych i sprawia, że poznanie jest wzbogacane i kontrolowane. Czas przeznaczony na nauczanie każdego

przedmiotu jest rozkładany dowolnie w ciągu dnia. Czytanie, pisanie czy liczenie nie są traktowane jako cele

same w sobie, ale stosuje się je w zależności od potrzeb, zgodnie z potrzebami programowymi oraz

możliwościami uczniów. Lekcje jednego dnia stanowią podstawową jednostkę dydaktyczną, tzw. dzienny

ośrodek pracy. Nauczyciel wychodzi z jednego zagadnienia, wokół którego grupują się inne, bezpośrednio

wiążące się z nim tematy. Dzienne ośrodki pracy składają się na ośrodki tygodniowe, a te z kolei na ośrodki

okresowe i roczne. Planując ośrodek pracy nauczyciel określa cele jakie zamierza osiągnąć oraz formy i metody

jakie chce zastosować do ich osiągnięcia z uwzględnieniem cech indywidualne uczniów, ich zainteresowania,

tempa pracy oraz przeplata wysiłek umysłowy z fizycznym. Taki sposób prowadzenia zajęć pozwala poznać

i zrozumieć uczniom z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym związki między

zagadnieniami poruszanymi na różnych przedmiotach i lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Za pracę

z uczniami zdolnymi placówka otrzymała tytuł Miejsce Odkrywania Talentów. Lider zespołu

wokalno-instrumentalnego, mimo wady słuchu i braku znajomości nut odniósł sukces w grze na metalofonie

chromatycznym. Zespół występuje cyklicznie podczas integracyjnych konkursów kolęd i na koncertach. Mając

na uwadze powyższe należy stwierdzić, że wychowankowie nabywają w ośrodku różnorodne umiejętności

przydatne w życiu dorosłym.


Obszar badania: Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem.

Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem , co wynika z wywiadu z nauczycielami/wychowawcami

i obserwacji placówki. W pracy z uczniami/wychowankami istotną rolę odgrywa metoda modelowania, czyli

uczenia poprzez naśladowanie zachowań i upodabnianie się do innych osób. Stąd w pracy

nauczycieli/wychowawców widoczna identyfikacja z wychowankiem poprzez oddziaływania oparte na autorytecie

(nauczyciel mówiąc o sobie podkreśla sformułowanie np. pani Gosia), dbałość o przekazywanie atrakcyjnych

treści dostosowanych do poziomu funkcjonowania ucznia/wychowanka (odpowiedni dobór pomocy

dydaktycznych, właściwy język komunikacji z uczniem), bazowanie na wartościach przyswojonych przez dziecko

(np. tradycje dotyczące Świąt Wielkanocnych). Nauczyciele/wychowawcy świadomie dobierają i stosują metody

pracy edukacyjno-wychowawczej takie, by ukształtować u dziecka właściwą postawę wobec siebie, innych ludzi,

ich wytworów i otaczającej przyrody. Rezultaty zależą od stopnia znajomości dziecka i dostosowania do jego

możliwości i potrzeb metod i form pracy. Uczeń/wychowanek uczy się zachowań społecznie akceptowanych

poprzez obserwowanie zachowań innych, co powoduje przejęcie tych zachowań drogą naśladownictwa. Głównie

nacisk jest położony na rozwijanie zachowań społecznie akceptowanych, takich jak: przestrzeganie norm

społecznych w klasie i grupie wychowawczej, zdrowy styl życia, szacunek wobec innych, kultura spędzania

czasu wolnego, kultura słowa, troska o środowisko naturalne w toku codziennych czynności (czynności

samoobsługowe). Sprawniejsi wychowankowie zazwyczaj pomagają młodszym dzieciom podczas ubierania

w szkole i w grupach wychowawczych. Wspólne posiłki dzieci młodszych i starszych są okazją do obserwacji

i naśladowania kulturalnego zachowania się na stołówce. Wzajemna pomoc koleżeńska pozwala pozbyć się

egoizmu, uczy zrozumienia innych. Wspólna zabawa uczy stosowania reguł, tolerancji i akceptacji. Podczas

zajęć występują elementy zdrowej rywalizacji i motywacji do nauki, które uczą zachowań społecznych. Sukcesy

uczniów zachęcają do działań w czasie realizacji wspólnych przedsięwzięć. Wychowankowie uczą się pełnienia

ról, doprowadzania pracy do końca, radości ze wspólnego tworzenia i przebywania ze sobą. Powoduje to zanik

niezdrowej rywalizacji na rzecz wspólnego działania w czasie imprez szkolnych i pozaszkolnych. Kulturalne

i aktywne spędzanie czasu wolnego, radość zabawy podczas wyjazdów i wycieczek rozbudza ciekawość świata.

Przebywając ze sobą dzieci lepiej poznają się, uczą się opiekuńczości wobec mniej sprawnych, naśladują

zachowania bezpieczne podczas spotkań integracyjnych. Poprzez wspólną naukę i zabawę z dziećmi sprawnymi

mogą w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Obserwując innych uczą się prospołecznych zachowań, kultury

spędzania czasu wolnego, życzliwości w relacjach międzyludzkich. Podczas apeli porządkowych i tematycznych

identyfikują się z uczniami wyróżnionymi i starają się zachowywać podobnie.


Wymaganie:

Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej


W specjalnym ośrodku szkolno – wychowawczym diagnozuje się potrzeby i możliwości

wychowanków, a także dostosowuje się do nich działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności.

Rozwój wychowanków przebywających w placówce planuje się indywidualnie, biorąc pod uwagę

postępy każdego z nich. Wykorzystuje się różnorodne metody pracy, mając na względzie

indywidualne możliwości i sposoby uczenia się wychowanków. W szkołach funkcjonujących

w ośrodku realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne

każdego wychowanka. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych

warunków i sposobów jej realizacji, a ponadto monitoruje się proces nabywania wiedzy

i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego z nich. Ośrodek

podejmuje nowatorskie rozwiązania w zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji

nauki, metod pracy i wychowania. Realizowane są innowacje pedagogiczne: „W krainie słów

i słówek”, „Wspomaganie rozwoju dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w przedszkolu

specjalnym”, „Wspomaganie komunikacji językowej dzieci z niepełnosprawnością intelektualną

w stopniu umiarkowanym i znacznym z wykorzystaniem Metody Tomatisa" oraz liczne programy

własne nauczycieli. Informacje dotyczące losów byłych wychowanków gromadzone w toku

podejmowanych działań potwierdzają skuteczność prowadzonych działań

profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.

Obszar badania: Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do

zdiagnozowanych potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się

indywidualnie, uwzględniając postępy każdego wychowanka.

Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb

i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając

postępy każdego wychowanka. Wszyscy ankietowani nauczyciele wypowiedzieli się, że planowane przez nich

działania uwzględniają indywidualne potrzeby, możliwości i postępy wychowanków. Z analizy danych zastanych

wynika, że opracowane w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Tanowie indywidualne programy

edukacyjno – terapeutyczne dla wychowanków (IPET) zawierają: diagnozę potrzeb rozwojowych

i edukacyjnych; wnioski wynikające z charakterystyki funkcjonowania ucznia; wskazówki do pracy z dzieckiem,

które wynikają z przeprowadzonej diagnozy; zalecenia z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Ponadto IPET jako ogół działań na rzecz ucznia z niepełnosprawnością intelektualną funkcjonuje na trzech

poziomach. Poziom pierwszy – diagnostyczny zawiera diagnozę potrzeb edukacyjnych i rozwojowych opartą

na analizie wynikającej z obserwacji obszarów ujętych w „Arkuszu Diagnostycznym”, uzupełnianą przez zespół


nauczycieli pracujących z danym uczniem, którzy dokonują ogólnej diagnozy pedagogicznej ucznia, opartej na:

obserwacji zachowania dziecka w sytuacjach zadaniowych i społecznych; rozmowach z dzieckiem; wywiadach

z rodzicami dotyczących funkcjonowania dziecka; analizie wytworów dziecka; badaniach diagnostycznych

(tempo pisania, czytania itp., testy psychologiczne); szczegółowych i wnikliwych analizach dokumentów dziecka

(zaświadczenia lekarskie, notatki służbowe asystenta rodziny itp.) W wyniku analizy diagnoz cząstkowych

rozpoznawane są indywidualne potrzeby ucznia, a następnie ustalane cele oddziaływań edukacyjno –

terapeutycznych określone w postaci wymagań stawianych uczniowi i nauczycielowi, aby dziecko się rozwijało

zgodnie ze swoimi potrzebami i możliwościami. Określa się również w jakich zajęciach rewalidacyjnych powinien

uczestniczyć uczeń, zakres pomocy psychologiczno-pedagogicznej jakiej będzie udzielał psycholog i pedagog

w trakcie pracy z dzieckiem oraz formy konsultacji dla rodziców, nauczycieli oraz ewentualne zalecenia do pracy

indywidualnej z dzieckiem. Poziom drugi – programowy czyli IPET. Dokument ten zawiera:

1. Zapis wskazań do pracy z uczniem określony w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, tj.

diagnozę zespołu specjalistów, diagnozę lekarską oraz zalecenia do pracy z dzieckiem;

2. Zapis charakterystyki funkcjonowania ucznia na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu

funkcjonowania;

3. Zakres wymagań edukacyjnych (stawianych uczniowi i nauczycielowi, aby dziecko się rozwijało

według swoich potrzeb i możliwości) oraz formy i metody pracy z uczniem. Ponadto wymagania

wobec ucznia w następujących sferach funkcjonowania: samoobsługa; komunikacja; umiejętności

matematyczne; funkcjonowanie w środowisku społeczno-przyrodniczym (uspołecznienie);

kreatywność artystyczna; motoryka; przysposobienie do pracy.

4. Indywidualne programy rewalidacyjne, tj. zestawy obowiązkowych zajęć rewalidacyjnych zaleconych

przez zespół nauczycieli i specjalistów w porozumieniu z rodzicami. (np. zajęcia usprawniająco –

rozwijające; korekta wad mowy; korekcja wad postawy; logorytmika; stymulacja bazalna; terapia

taktylna; integracja sensoryczna; trening eeg biofeedback; kinezjologia edukacyjna; terapia

Snoezalen; alternatywne metody komunikacji: Piktogramy, Makaton; tyflopedagogika; metoda

Tomatis.

5. Zakres i formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej (kiedy, w jakiej formie), tj. zapis na temat

działań wspierających dziecko przez psychologa/pedagoga w trakcie pracy z uczniem i rodzicami (w

formie porad, konsultacji, przygotowywania i kompletowania dokumentacji ucznia, rozmów

indywidualnych itp.) z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniach i opiniach.

6. Działania wspierające rodziców oraz zakres współdziałania z poradniami, instytucjami.

7. Zakres współpracy rodziców z nauczycielami i specjalistami, tj. formy i zakres działań podejmowanych

we wzajemnych interakcjach między nauczycielami i specjalistami, a rodzicami.

Poziom trzeci – praktyczny, opracowany na cały etap edukacyjny. Po każdym roku nauki następuje ewaluacja

IPET. Jeśli zachodzi potrzeba program jest modyfikowany. W czasie roku szkolnego uczeń wspólnie

z nauczycielami realizuje wyznaczone cele na zajęciach. Zespól tworzący program spotyka się po każdym

półroczu, aby dokonać oceny funkcjonowania ucznia. Zapisuje się stopień opanowania umiejętności w arkuszu

„Ocena poziomu funkcjonowania ucznia” oraz umieszcza wnioski i zalecenia do dalszej pracy z uczniem.

W związku z powyższym widoczna jest powszechność i adekwatność działań w stosunku do wychowanków.


Obszar badania: Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając

różne możliwości, zdolności i sposoby uczenia się wychowanków

Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości,

zdolności i sposoby uczenia się wychowanków. Nauczyciele i wychowawcy w wywiadzie podali, że pracują

z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną i w związku z tym korzystają z wielu koncepcji, technik i wielu

metod nauczania, tak by każde dziecko miało szansę rozwoju na miarę własnych możliwości. Wymienili

najczęściej stosowane specjalne metody pracy :

1. Metoda wzmocnień pozytywnych. Polega na promowaniu zachowań pożądanych za pomocą udzielania

pochwał lub przyznawania nagród.

2. Metoda doświadczalna - demonstracje, obserwacje i eksperymenty.

3. Metoda ośrodków pracy - treści nauczania czerpane ze środowiska społeczno-przyrodniczego.

4. Metoda M. Frostig - ćwiczenia i zabawy ukierunkowane na rozwijanie percepcji wzrokowej,

spostrzegawczości i umiejętności dokonywania wyboru.

5. Metoda G. Domana. W metodzie tej przyjmuje się wczesne usprawnianie dzieci. Ma ono doprowadzić

do tego, by nieuszkodzona część mózgu, przyjęła zadania jego uszkodzonej części.

6. Metoda Christophera Knilla. Pozwala rozwijać u dziecka kontakt społeczny, ruch i zabawę, co pomaga

dziecku poznawać własne ciało, pobudza do aktywności i działania, porządkuje zachowanie dziecka

niedostosowanego społecznie.

7. Metoda nauczania funkcjonalnego.

8. Metoda stymulacyjna.

9. Metoda time out.

10. Meta plan.

Podali też inne metody wykorzystywane w pracy z uczniami/wychowankami, np. matematyka dziecięca E.

Gruszczyk – Kolczyńskiej, relaksacja progresywna, metoda osiemnastu struktur wyrazowych, wychowanie przez

pracę, metoda obserwacji kierowanej, pokazu, naśladownictwa, Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz,

metoda W. Sherborne „Ruchu Rozwijającego", kinezjologia edukacyjna, muzykoterapia, pedagogika zabawy.

Ponadto nauczyciele i wychowawcy stwierdzili, że przy doborze ww. metod pracy uwzględniają zalecenia

zawarte w „Orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego”, informacje pozyskane w wyniku diagnozy

przeprowadzonej narzędziem badawczym w ośrodku - „Arkuszem Diagnostycznym”, zainteresowania i potencjał

wychowanków, bazę dydaktyczną placówki i dostępną poza placówką oraz dodatkowe kwalifikacje nauczycieli.

Podczas obserwacji zajęć widoczna była w ośrodku trafność doboru metod i form pracy z dziećmi.


Obszar badania: W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania

uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i

zdolności

W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające

dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności.

Wychowawcy i nauczyciele podali w wywiadzie, że wspierają się w organizacji i realizacji procesów

edukacyjnych. Wzajemna pomoc polega na współpracy w zespołach edukacyjnych, rewalidacyjnych

i wychowawczych mających na celu stworzenie wielopoziomowej diagnozy uczniów danego zespołu oraz

zwrócenie uwagi na indywidualne możliwości i potrzeby uczniów, na ich deficyty rozwojowe. Analiza problemów

dydaktycznych i wychowawczych uczniów w gronie nauczycieli pracujących z dzieckiem daje szersze spektrum

możliwości rozwiązania problemów, wspólnego ustalenia formy działania. Przekazywane są informacje na temat

dziecka z zakresu funkcjonowania społecznego i społecznej kompetencji komunikacyjnej. Ustalane są jednolite

procedury reagowania w określonych sytuacjach. Wspólnie planuje się nauczanie indywidualne, sposób

prowadzenia zajęć, organizowanie kół zainteresowań. Wszyscy angażują się w organizowanie uroczystości,

konkursów oraz różnego typu imprez. Planują wspólnie wyjścia do różnych ciekawych miejsc. Pomagają sobie

podczas imprez szkolnych i wycieczek. Nauczyciele i wychowawcy współpracują z psychologiem i pedagogiem

w trudnych i niecodziennych sytuacjach wychowawczych. Funkcjonuje wzajemne wsparcie w ramach

wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli oraz prowadzone są szkolenia zewnętrzne. Nauczyciele

i wychowawcy wymieniają doświadczenia, dzielą się spostrzeżeniami dotyczącymi uczniów, z którymi pracują.

Z wypowiedzi dyrektora ośrodka wynika, że programy nauczania uwzględniają dotychczasowe osiągnięcia,

różne możliwości i zdolności wychowanków.

Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce

z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji.

Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem

zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Z wypowiedzi nauczycieli i dyrektora ośrodka wynika,

że przy tworzeniu programów nauczania uwzględniane są wszystkie elementy podstawy programowej.

Specyfika pracy z uczniem niepełnosprawnym intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym w ośrodku

polega na nauczaniu i wychowaniu całościowym, zintegrowanym, opartym na wielozmysłowym poznawaniu

otaczającego świata - w całym procesie edukacji. Wszystkie działania edukacyjne są ukierunkowane

na zaspokajanie specyficznych potrzeb edukacyjnych uczniów, odpowiednio do ich możliwości psychofizycznych.

Nauczyciele prowadzą zajęcia edukacyjne zgodnie z IPET, zachowując korelację treści nauczania i wychowania.

Zakres treści nauczania i wychowania ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości,

umiejętności i sprawności. Szczególną uwagę nauczyciele zwracają na cele edukacyjne. Starają się wyposażyć

ucznia w takie umiejętności, aby mógł zdobyć maksymalną niezależność w zakresie podstawowych potrzeb

życiowych, był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności

i umiejętności, mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, znając i przestrzegając ogólnie przyjęte

normy współżycia społecznego oraz zachowując prawo do swojej inności. W planowaniu pracy z konkretnym

uczniem szczególną uwagę zwracają na te elementy podstawy programowej, które będzie on mógł najpełniej

realizować lub na te, które ze względu na jego deficyty są najbardziej pożądane (np. uczeń z zaburzeniami

mowy jest kierowany na korektę wad mowy). Ponadto wiele uwagi poświęcają na nabywanie i doskonalenie


przez uczniów umiejętności samoobsługi, dbałości o zdrowie, poznawanie najbliższego otoczenia i środowiska

społeczno-kulturowego. Prowadzą współpracę z rodzicami poprzez włączanie ich w proces rewalidacyjny.

Realizacja podstawy programowej jest monitorowana przez zespoły nauczycieli i wychowawców, które analizują

sposób realizacji podstawy programowej oraz korelacji programów z podstawą programową, w tym programów

własnych i innowacji pedagogicznych. Nauczyciele uwzględniają w treściach nauczania zajęcia na ekologicznej

ścieżce edukacyjnej, innowacje i programy własne. Są one tworzone, aby poszerzyć ofertę edukacyjną placówki

i uzupełnić o takie elementy, które najlepiej wyposażą naszych wychowanków w wiadomości i umiejętności

przydatne w samodzielnym życiu.

Obszar badania: Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z

rozpoznanymi potrzebami i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki,

monitoruje się proces nabywania wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do

potrzeb i możliwości każdego wychowanka.

Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami

i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania

wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego

wychowanka. Nauczyciele i wychowawcy wskazali następujące działania, które umożliwiają

uczniom/wychowankom wielokierunkowy rozwój:

1. Tworzenie sytuacji wychowawczych umożliwiających doświadczanie relacji społecznych np. poprzez

wycieczki do różnych instytucji (medycznych, administracji publicznej);

2. Tworzenie sytuacji sprzyjających poznawaniu świata zewnętrznego (spacer po Szczecinie, turnusy

rehabilitacyjne, współpraca z Kołem Łowieckim);

3. Umożliwianie uczniom udziału w różnych wydarzeniach społecznych i kulturalnych w roli odbiorcy

i twórcy kultury (wyjścia do teatrów, muzeów);

4. Przybliżanie tradycji i obyczajów lokalnych, narodowych (jasełka, integracyjny koncert kolęd

w kościele w Tanowie "Zaśpiewajmy Jezusowi", konkurs "Jaka to kolęda", kiermasze

bożonarodzenowe, uroczystości z okazji świąt narodowych);

5. Umożliwianie poznawania środowiska przyrodniczego, budzenie zainteresowania i szacunku dla

otaczającej przyrody – (imprezy „Dzień Ziemniaka”, „Leśne Podchody”, „Powitanie wiosny”,

„Sprzątanie Świata”, wycieczki do Transgranicznego Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Zalesiu);

6. Tworzenie warunków do uprawiania przez uczniów różnych dyscyplin sportu, udziału w zawodach

sportowych, turystyce i krajoznawstwie („Integracyjny Turniej Piłki Nożnej”, „Razem przez mroźną

zimę”, „Szczecińska Olimpiada Integracyjna”, rajdy piesze, imprezy na Jasnych

Błoniach, liga koszykarska oraz biegi przełajowe,);

7. Tworzenie warunków do zdobywania umiejętności technicznych i wykorzystywania ich w różnych

sytuacjach życiowych („Przygody z gliną”);

8. Współpraca międzynarodowa (projekty z uczniami i ich opiekunami z Martinschule z Greifswaldu i

Randow Schule w Locknitz w Niemczech; organizowanie wspólnych wycieczek po Polsce i Niemczech

oraz imprez, a także wspólnych warsztatów tematycznych (warsztaty plastyczne „Malowanie muzyki”,

„Portret mojego kolegi - malowanie na folii osoby stojącej po drugiej stronie”, „Warsztaty

ceramiczne”, „Warsztaty kulinarne”);


9. Rozwijanie indywidualnych zdolności i zainteresowań wychowanków poprzez ich udział w zajęciach

różnych kół zainteresowań (np. Szkolnego Koła Recytatorskiego „Rytm” oraz udział w szkolnych

i pozaszkolnych konkursach recytatorskich, plastycznych („Leśni muzykanci”);

10. Tworzenie i realizowanie programów własnych nauczycieli (program „Wychowanie przez sport”,

umożliwiający kształtowanie właściwych postaw wychowanków w odniesieniu do reguł i zasad

obowiązujących w sporcie; program „Rozwój psychoseksualny osób z głębszym upośledzeniem

umysłowym oraz spotkania z seksuologiem, wykładowcą Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego dr

Stanisławem Kulewiakiem pt. „ Problemy związane z rozwojem seksualnym dzieci i młodzieży

z niepełnosprawnością intelektualną”);

11. Współpraca z instytucjami wspierającymi rodzinę; organizacja akcji dotyczących profilaktyki zdrowia

i bezpieczeństwa („Bezpieczny Tydzień”, „Bezpieczne Dni”, „Tydzień profilaktyki”, „Świeć

przykładem”, „Wystawa na temat szkodliwości palenia”.

Prowadzone w ośrodku działania są systematycznie monitorowane, by umożliwić uczniom/wychowankom rozwój

adekwatnie do ich indywidualnych potrzeb oraz możliwości.

Obszar badania: Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w

zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania.

Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijania

zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. Dyrektor ośrodka oraz

nauczyciele i wychowawcy podali w wywiadzie, iż przykładami nowatorskich rozwiązań programowych

realizowanych w placówce są innowacje pedagogiczne:

1. „W krainie słów i słówek” – innowacja metodyczna nauki czytania dla dzieci z niepełnosprawnością

intelektualną realizowana z uczniami klasy pierwszej, drugiej i trzeciej szkoły podstawowej. Ma

na celu ułatwienie uczniom niepełnosprawnym intelektualnie nabywanie umiejętności czytania

w sposób jak najbardziej naturalny i zgodny z ich możliwościami rozwojowymi. Opanowanie mowy

graficznej jest dla nich znaczącym postępem w dążeniu do samodzielności i zaradności, a przy

stosowaniu tradycyjnych metod, dostępne nielicznym. Głównym założeniem jest celowe integrowanie

metod, które ułatwi dostosowanie nauczania do indywidualnych predyspozycji danego dziecka tak,

aby mogło ono rozwijać się według własnego tempa i własnych możliwości. Wykorzystywane są

koncepcje uczenia, w których prawie zupełnie pomija się analizę i syntezę słuchową, tak trudną dla

dzieci z zaburzeniami rozwojowymi. Realizacja programu pomaga uczniom nie tylko w nabyciu

sprawności i umiejętności czytelniczych, ale również wpływa na rozwój czynnego słownika dziecka,

umiejętność prawidłowej artykulacji, spostrzegawczość wzrokową i słuchową, sprawność

manualno-graficzną oraz rozbudzenie zainteresowań czytelniczych uczniów.


2. „Wspomaganie rozwoju dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w przedszkolu specjalnym” -

innowacja pedagogiczna w zakresie rozwiązań programowych i organizacyjnych, obejmująca

wszystkich przedszkolaków w ośrodku. Głównym celem jest wspomaganie i ukierunkowywanie

rozwoju dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym w wieku od 3 do 8 lat w dwóch

grupach przedszkolnych oraz strukturalizacja czasu w planie dnia, dzięki czemu dzieci zyskają

poczucie bezpieczeństwa i poznają ramy czasowe poszczególnych zajęć. Przewidziana organizacja

czasu wpływa na ograniczenie zachowań niepożądanych oraz pobudza dzieci do aktywności własnej.

Wprowadzenie elementów metody TEACCH w diagnozie umożliwia wnikliwe poznanie dzieci w zakresie

ich możliwości i zachowań, a także specyfikacji trudności.

3. „Wspomaganie komunikacji językowej dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu

umiarkowanym i znacznym z wykorzystaniem Metody Tomatisa". Głównym celem innowacji jest

poprawa jakości komunikowania się dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu

umiarkowanym i znacznym poprzez rozwijanie funkcji słuchowo - językowych z wykorzystaniem

Metody Tomatisa. Zastosowanie tego nieinwazyjnego treningu wpłynie na zwiększenie umiejętności

słuchania oraz przezwyciężenia problemów związanych z zaburzeniami uwagi słuchowej, takimi jak

zaburzenia mowy, języka, głosu, uczenia się, zaburzenia koncentracji uwagi i komunikacji.

Odpowiednia organizacja sytuacji edukacyjnych i jednoczesne wykorzystywanie sytuacji życiowych

do rozwijania umiejętności komunikacyjnych uczniów, w tym także umiejętności czytania i pisania,

jak również elementarnych umiejętności matematycznych wpływa na poprawę funkcjonowania

dziecka w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. Motywuje ucznia do porozumiewania się z drugą

osobą (rówieśnikiem, dorosłym), komunikowania potrzeb i stanów emocjonalnych.

Programy własne nauczycieli oraz wychowawców realizowane są w ośrodku zarówno na zajęciach w szkołach,

grupach wychowawczych, jak i kołach zainteresowań:

1. „Program przeciwdziałania agresji” - stanowi podstawę do podjęcia działań, dzięki którym realizowana

jest funkcja wychowawcza szkoły. Wśród celów programu wyróżnić należy kształtowanie:

pozytywnych wzorców zachowania, umiejętności radzenia sobie w nowych sytuacjach oraz

w sytuacjach przemocy, umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów z rówieśnikami,

rodzicami i dorosłymi i odreagowywania napięć emocjonalnych.

2. „Program wiedzy prawnej” - podstawowe przepisy prawa socjalnego w odniesieniu do osób

z niepełnoprawnością intelektualną kierowany do grupy chłopców i dziewcząt w przedziale wieku 17 –

24 lata z dobrą komunikacją werbalną i umiejętnością samodzielnego korzystania ze środków

komunikacji między szkołą a domem rodzinnym. Ponadto program dotyczy form pomocy możliwych

do uzyskania w Centrum Pomocy Rodzinie ze szczególnym uwzględnieniem roli asystenta osobistego.

3. „Program wspierania rozwoju seksualnego osób z głębszym upośledzeniem umysłowym”- program

przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym

i znacznym w ośrodku. Celem jest przygotowanie wychowanków do życia na miarę ich możliwości,

nauczenie zachowań społecznie akceptowanych w każdej sytuacji również w dziedzinie seksualności.


4. „Program koła informatycznego ENTER”. Celem jest dążenie do rozwijania umiejętności obsługi

komputera w podstawowym zakresie oraz stymulowania aktywności poznawczej i twórczej uczniów.

Program powstał, aby wyjść naprzeciw potrzebom i zainteresowaniom uczniów o obniżonych

możliwościach intelektualnych. Przybliża dzieciom, w bardzo prosty sposób, świat komputerów tak,

aby wiedziały jak je wykorzystywać w nauce, zabawie i realizacji własnego hobby.

5. „Poznajemy to co blisko” - program wiedzy przyrodniczej dla dzieci. Celem jest pogłębianie przez

uczniów wiedzy z zakresu przyrody i ekologii, uczenie prowadzenia obserwacji i wyciągania z niej

właściwych wniosków oraz wykształcenie właściwych postaw i zachowań wobec otaczającego

środowiska. Bliskość lasu i pomoce znajdujące się na terenie ośrodka, a szczególnie „Ścieżka

edukacyjno - ekologiczna” pozwalają młodym ludziom odkrywać i zrozumieć tajemnice natury

i zachęca do poznawania oraz ochrony przyrody.

6. Program koła muzycznego AKORD - przeznaczony jest do realizacji w formie zajęć pozalekcyjnych.

Celem jest rozwój naturalnych zdolności muzycznych dzieci poprzez wzbogacanie ich doświadczeń

muzycznych, kontakt z różnorodnymi formami muzyki. Wspólne muzykowanie pomaga wytworzyć

silną więź z grupą rówieśniczą, a ponadto jest atrakcyjną formą rozwijania zainteresowań muzycznych

i okazją do wyrażania własnych uczuć.

7. „Uczniowska Firma Ekologiczna” - program zainicjowany przez wychowanków i uczniów ośrodka,

którzy aktywnie uczestniczyli w działaniach i akcjach na rzecz środowiska np. uczestnicząc w Dniu

Ziemi czy dokarmianiu zwierząt. W ramach programu, propagowane są wśród uczniów, rodziców

i mieszkańców Tanowa elementy etyki ekologicznej.

8. Program „Wychowanie przez sport” - umożliwiający kształtowanie właściwych postaw wychowanków

w odniesieniu do reguł i zasad obowiązujących w sporcie.

9. Program „Jestem zdrowy i bezpieczny” – celem jest pomoc dzieciom w poznaniu problematyki ruchu

drogowego, wyposażenie uczniów w umiejętności właściwego reagowania w sytuacji zagrażającej

życiu i zdrowiu, wykształcenie postawy odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne oraz

innych. Program obejmuje zasady ruchu pieszego, uczy dojrzałego uczestnictwa w ruchu drogowym,

umożliwia kształcenie u dzieci bezpiecznych zachowań podczas wycieczek, nabycie umiejętności

zachowania w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia oraz nabycie podstawowych umiejętności udzielania

pierwszej pomocy poszkodowanym.

10. Program koła „Tańczący Zodiak”. Celem jest rozbudzanie i rozwijanie umiejętności tanecznych,

kształtowanie pozytywnej postawy wobec aktywności ruchowej, rozumienia sensu starania się

o sprawność fizyczną i zdrowie oraz aktywnego spędzania czasu wolnego.

11. Program „Od słowa do słowa”. Zawiera cele, treści, metody nauczania i ćwiczenia, których realizacja

sprzyja rozwojowi mowy i umiejętności porozumiewania się z innymi.

12. Program „Nauka bez barier”- program przeznaczony do realizacji w klasie trzeciej szkoły podstawowej

dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. Podaje ogólne założenia i kierunki

oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego skierowanego do zespołu uczniów będących w stanie

opanować podstawowe techniki szkolne; czytanie, pisanie i liczenie na poziomie elementarnym.

Nauczyciel dokonuje wyboru szczegółowych metod, form pracy i środków dydaktycznych, kierując się

ich skutecznością, z wykorzystaniem zasad ortodydaktyki.


13. Program nauczania dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów niepełnosprawnością

intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Program powstał na bazie podstawy programowej

kształcenia ogólnego dla szkół specjalnych i przysposabiających do pracy dla uczniów

z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz uczniów

z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Został opracowany dla czwartego etapu kształcenia oraz

zakłada kontynuację, doskonalenie wiedzy oraz umiejętności nabytych przez uczniów

na wcześniejszych poziomach edukacyjnych (szkoła podstawowa i gimnazjum), a także poszerzenie

umiejętności praktycznych związanych z przygotowaniem wychowanków do podjęcia

„parazawodowej” aktywności w warunkach pracy chronionej, warsztatów terapeutycznych

lub własnych gospodarstw domowych.

14. Program „Lubię i chcę pracować” - przeznaczony jest do pracy z uczniami z niepełnosprawnością

intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Powstał jako dopełnienie programu nauczania

w Szkole Przysposabiającej do Pracy w ośrodku. Treści programu wychowania przez pracę i do pracy

zostały dobrane ze względu na możliwości, które stwarza środowisko społeczno - przyrodnicze regionu

oraz wynikają z życzeń rodziców uczniów.

15. Program „Literatura dziecięca w muzycznej interpretacji” celem jest urozmaicenie lekcji muzyki i zajęć

szkolnego koła muzycznego. Uwzględnia przesłanie ogólnopolskiej akcji „Cała Polska czyta dzieciom”.

Umożliwia przybliżenie uczniom twórczości najbardziej znanych pisarzy, a także podejmowanie

różnego rodzaju działań muzycznych , zabawowych, przynoszących korzyści edukacyjne

i emocjonalne.

16. Program „W świecie muzyki filmowej” - opracowany głównie z myślą o członkach szkolnego zespołu

AKORD. Przeznaczony do realizacji na lekcjach muzyki oraz podczas zajęć szkolnego zespołu wokalno

- instrumentalnego. Pozwalający uczniom zdobyć nowe umiejętności artystyczne i wiedzę na temat

najsłynniejszych dzieł muzyki filmowej, odnieść sukces na miarę ich możliwości oraz odczuć radość

z samodzielnego odtwarzania fragmentów melodii ze znanych produkcji filmowych.

17. Program „Mówię bez słów” - skierowany do dzieci mających trudności z komunikacją werbalną,

opierający się na Alternatywnych i Wspomagających Metodach Komunikacji, w szczególności

na Piktogramach i Makatonie. Celem jest umożliwienie dzieciom podstawowej komunikacji

z otoczeniem, a także: pomoc w rozumieniu mowy, ułatwienie interakcji społecznych, stymulacja

rozwoju intelektualnego, wzbogacenie słownictwa, redukcja napięć i frustracji, budowanie

pozytywnego obrazu własnej osoby.

18. Program „Aktywny gimnazjalista” – celem jest rozwój harmonijnej, otwartej, zintegrowanej, pełnej

i twórczej osobowości gimnazjalisty oraz przygotowanie uczniów do świadomego odbioru sztuki

poprzez następujące formy aktywności twórczej: działalność plastyczną, ekspresję muzyczną,

twórczość literacką i teatralną.


Obszar badania: Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają

skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych,

terapeutycznych i resocjalizacyjnych.

Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych

działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych . Z

wypowiedzi wszystkich nauczycieli oraz wychowawców wynika, że informacje o losach wychowanków są

wykorzystywane do doskonalenia procesu nauczania oraz wychowania (wykres 1j). Pozyskane informacje

o losach wychowanków są monitorowane. Stanowią one wskazania umożliwiające sformułowanie wniosków

do pracy z wychowankami aktualnie przebywającymi w ośrodku, ze szczególnym uwzględnieniem spraw

dotyczących ich dalszego, samodzielnego funkcjonowania (odnoszących się np. do uzyskania renty, orzeczenia

o niepełnosprawności, dowodu osobistego oraz załatwiania innych spraw w urzędach). W tym celu realizowany

jest w ośrodku program, którego istotą jest przygotowanie wychowanków do większej samodzielności w życiu

poprzez wyćwiczenie umiejętności korzystania z pomocy jaką oferują Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.

Zawiera on trzy działy tematyczne: znajomość własnych danych osobowych, wiedzę o przepisach prawa

socjalnego dotyczącą osób niepełnosprawnych i kształtowanie umiejętności dotarcia do PCPR w celu załatwienia

własnych spraw przy pomocy asystenta osobistego. Nawiązano współpracę z instytucjami odpowiedzialnymi za

usamodzielnianie i dalszą opiekę nad osobami niepełnosprawnymi oraz prowadzącymi warsztaty terapii

zajęciowej, z ośrodkami pomocy społecznej. Pozyskano partnerów do udzielania pomocy wychowankom. Byli

wychowankowie sami kontaktują się z ośrodkiem z własnej inicjatywy. Zwracają się o pomoc w załatwianiu

różnych spraw i uzyskują adekwatne do ich potrzeb wsparcie pracowników ośrodka. Dotychczasowe losy

wychowanków, którzy przybywają do ośrodka są analizowane.

Wykres 1j


Wymaganie:

Respektowane są normy społeczne


Wychowankowie w placówce czują się bezpiecznie, na co wpływają wzajemne relacje oparte

na szacunku i zaufaniu, przyjazna atmosfera, wystrój placówki wykonany z wysokim wyczuciem

estetycznym, dbałość o prawidłowe wzorce i pielęgnowanie stosunków koleżeńskich. Cykliczna

kontynuacja współpracy placówki z Muzeum Pomorskim w Greifswaldzie sprzyja poznawaniu przez

wychowanków kultury niemieckiej na niwie historycznej. Trwająca od 2010 r. współpraca

z Ewangelickim Zespołem Szkół "Martinschule" i Randow Schule w Loecknitz ukierunkowana jest

na pracę z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną i społecznie pokrzywdzoną, sprzyja organizowaniu

wspólnych wycieczek i imprez oraz warsztatów tematycznych. Stosowanie specjalnych oddziaływań

wychowawczych, wdrażanie uzgodnionych z całą społecznością placówki zasad postępowania,

prowadzenie wizyt studyjnych i zajęć pokazowych dla studentów, a także integracja ze

środowiskiem lokalnym, czy też korzystanie z aktywnego wolontariatu młodzieży szkół

ponadgimnazjalnych sprawia, że wychowankowie potrafią przestrzegać norm społecznych

i zachowują się adekwatnie do sytuacji. Nieustanny monitoring oddziaływań wychowawczych

powoduje, że wychowankowie potrafią przejawiać postawę asertywności, okazywać szacunek

do ludzi, mają poczucie własnej wartości, obowiązkowości, odpowiedzialności, cechuje ich kultura

bycia, uczciwość, a także znają podstawowe zagadnienia prawne dotyczące, np. załatwiania spraw

urzędowych. Wychowankowie bawią się i uczą w grupie z rówieśnikami, wspierają się

przy wykonywaniu zadań zleconych przez nauczyciela. Funkcjonująca w placówce Fundacja

„Bądźmy Razem z Niepełnosprawnymi w Tanowie” wspiera proces rewalidacyjny wychowanków.

Obszar badania: Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i

psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na

wzajemnym szacunku i zaufaniu.

Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje

między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu

, co wynika z wywiadu z rodzicami, wychowankami, pracownikami niepedagogicznymi, partnerami, a także

z obserwacji placówki i prowadzonych zajęć. Rodzice poinformowali, że ich dzieci czują się w ośrodku

bezpiecznie. Przebywają zawsze pod opieką nauczycieli lub wychowawców, którzy uczą ich wykonywania

codziennych czynności, jak i rozwijają ich zainteresowania, czy uczą wzajemnego szacunku.Ośrodek jest dla

wychowanków ich „osobistym światem” stworzonym tylko dla nich, w którym czują się dobrze. Rodzice

podkreślili, że tylko jeden raz w roku ich dzieci w palcówce są smutne, tj. na zakończenie roku szkolnego.

Wtedy dzieci wiedzą, że wakacje spędzą niestety bez ulubionych przyjaciół. Wychowankowie poinformowali,


że w placówce jest miło, wesoło i bezpiecznie. Pracownicy niepedagogiczni dodali, że teren placówki jest

ogrodzony, a tematy dotyczące bezpieczeństwa omawiane są w ramach współpracy z Policją, Strażą Miejską

i różnymi specjalistami. Nauczyciele realizują liczne programy oraz akcje, np. „Bezpieczna szkoła”, a także są

przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy oraz znają procedury postępowania w sytuacji nagłych

wypadków. Zdaniem partnerów wychowawcy i nauczyciele troszczą się o wychowanie i edukację wychowanków.

Oddziałują na wychowanków m.in. poprzez tworzenie przyjaznej atmosfery (wystrój placówki przypomina dom

rodzinny), pokazywanie prawidłowych wzorców (jak dbać o relacje koleżeńskie, jak pielęgnować miłość, jak

dbać o wygląd i właściwą sylwetę), realizowanie programów prozdrowotnych (np. „Profilaktyka

Antynikotynowa”, „Trzymaj Formę”, „Trening Zastępowania Agresji TZA”). W ramach współpracy z Kołem

Łowieckim „Jeleń” w Szczecinie wychowankowie uczą się zachowania w lesie, obserwują przyrodę, biorą udział

w akcjach organizowanych w celu pozyskiwania karmy dla zwierząt. Na bezpieczeństwo wychowanków wpływa

ich funkcjonowanie w małych grupach pod stałym nadzorem nauczyciela, a często też pomocy nauczyciela.

Wychowankowie biorą udział w indywidualnych lub grupowych zajęciach profilaktyczno-wychowawczych,

rewalidacyjnych i usprawniających ruchowo, które przygotowują ich do samodzielności w życiu społecznym np.

wytwarzają wyroby ceramiczne, uczestniczą w imprezach plenerowych i piknikach, recytują na forum wiersze.

W ramach współpracy placówki z Muzeum Pomorskim w Greifswaldzie wychowankowie mają możliwość

poznania kultury niemieckiej na niwie historycznej. Ośrodek od 4 lat realizuje ww. współpracę w ramach

projektów historyczno-kulturowych, a od 2010 r. współpracuje ze szkołą w Greifswaldzie.

Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane

przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców.

Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków,

pracowników placówki oraz rodziców , co wynika z wywiadu z rodzicami, wychowankami i partnerami.

Wszyscy uczestniczący w wywiadzie rodzice poinformowali, że ich zdaniem uczniowie są informowani

o zasadach obowiązujących w placówce. Wychowankowie powiedzieli, że m.in. nie wolno uciekać, a wolno m.in.

jeździć na rowerze, korzystać z komputerów, telefonów komórkowych. Ponadto dodali, że lubią grać w piłkę,

pływać w basenie, uczyć się, rozmawiać z kolegami i koleżankami. Partnerzy stwierdzili, że ośrodek zapewnia

wychowankom specjalne oddziaływania wychowawcze, pomoc psychologiczno-pedagogiczną oraz zajęcia

rewalidacyjne ze względu na występujące niepełnosprawności z powodu, których nie mogą uczęszczać do szkoły

w miejscu zamieszkania. W związku z tym dzieci są bardzo dobrze uspołecznione i zorganizowane. Efektywna

praca nauczycieli/wychowawców, specjalistyczne oddziaływania wychowawcze, terapeutyczne, rehabilitacyjne,

adekwatne metody pracy i bogata oferta ośrodka powoduje, że wychowankowie potrafią przestrzegać norm

społecznych i zachowują się adekwatnie do sytuacji. Placówka jest otwarta na środowisko lokalne. Uczniowie

XIV Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie uczestniczą w procesie edukacyjnym organizowanym dla

wychowanków Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tanowie w ramach aktywnego wolontariatu.

Na terenie placówki cyklicznie organizowane są wizyty studyjne i zajęcia pokazowe dla studentów Wyższej

Szkoły Humanistycznej w Szczecinie oraz Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.


Obszar badania: Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie

zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana

oraz modyfikowana w razie potrzeby.

Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń i wzmacnianie

właściwych zachowań, a realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie

potrzeby , co wynika z wywiadu i badań ankietowych rodziców, nauczycieli, ankiety dyrektora, wywiadu

z pracownikami niepedagogicznymi oraz obserwacji placówki i analizy danych zastanych. Wszyscy ankietowani

rodzice poinformowali, że pozytywne zachowania ich dziecka są chwalone przez nauczycieli/wychowawców

(Wykres 1j). W wywiadzie stwierdzili, że zdarzają niewłaściwe zachowania przejawiane przez ich dzieci

wynikające z ich poziomu funkcjonowania, które mogą zagrażać innym. Jednak nie dochodzi do sytuacji

niebezpiecznych, gdyż niezwłocznie reagują nauczyciele/wychowawcy i w sposób profesjonalny rozwiązują

problem. Wychowawcy/ nauczyciele utrzymują stały kontakt z rodzicami i informują na bieżąco o zachowaniu

dziecka w placówce. Z uwagi na właściwe oddziaływania wychowawcze przebiegające w ośrodku

wychowankowie mogą uczestniczyć w zajęciach dodatkowych poza terenem placówki (np. basen w Policach),

wyjściach, wycieczkach oraz turnusach rehabilitacyjnych. Przyjazna atmosfera panująca w placówce

i profesjonalne zajęcia terapeutyczne i rewalidacyjne sprzyjają rozwojowi dzieci. W placówce

nauczyciele/wychowawcy, pedagog i psycholog podejmują szereg działań mających na celu wzmocnienia

pożądanych zachowań wychowanków. Od pierwszego dnia pobytu w przedszkolu, szkole, grupach

wychowawczych wychowankowie czują się ważni i docenieni. Nauczyciele eksponują mocne strony

wychowanków i wspierają ich w pokonywaniu codziennych trudności poprzez rozmowy i organizowanie

wspólnych działań dostosowanych do ich możliwości i zainteresowań. Organizują także indywidualną pomoc

psychologiczną i pedagogiczną na terenie placówki, spotkania ze specjalistami z różnych dziedzin. W ośrodku

panuje atmosfera akceptacji i życzliwości, dzieci uczą się okazywania serdeczności i życzliwości. Uczniowie

uczestniczą w apelach i imprezach szkolnych oraz akcjach ekologicznych (np. "Sprzątanie świata", "Dzień

ziemi"). W ośrodku promowane są takie postawy, jak: asertywność, szacunek do ludzi, poczucie własnej

wartości, obowiązkowość, odpowiedzialność, kultura bycia, zdyscyplinowanie, punktualność, uczciwość, postawy

prospołeczne i proekologiczne. Nauczyciele/wychowawcy w swojej pracy stosują:

● wzmocnienia pozytywne;

● zwracają uwagę na postępy wychowanków, nawet najdrobniejsze;

● pochwały, listy gratulacyjne, wyróżnienia uczniów na apelach.

Uczniowie biorą udział w konkursach, zawodach sportowych, uczestniczą w zajęciach kół zainteresowań,

co wpływa na wzmocnienie ich poczucia wartości.Celem wzmacniania pożądanych zachowań oraz eliminowania

zdiagnozowanych zagrożeń nauczyciele prowadzą następujące działania:

● systematycznie angażują się wspólnie z rodzicami w pracę zespołu wychowawczego,

● organizują spotkania z przedstawicielami policji, straży miejskiej, stacji sanitarno-epidemiologicznej,

ratownictwa medycznego, nadleśnictwa i okazjonalnie innych instytucji wspierających,


● realizują program profilaktyki, program wychowawczy i współpracy z rodzicami, a także programy

własne nauczycieli np. „Jestem zdrowy i bezpieczny”, „Wspieranie rozwoju seksualnego osób

z głębszym upośledzeniem umysłowym”, „Program kształtujący umiejętności radzenia sobie ze

stresem wśród dzieci i młodzieży - Ratuj się kto może”, „Program wiedzy prawnej. Podstawowe

przepisy prawa socjalnego w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością intelektualną”, „Program

przeciwdziałania agresji” oraz programy edukacyjno - profilaktyczne np. „Nie pal przy mnie proszę”,

„Znajdź właściwe rozwiązanie”, „Alfred radzi”,

● włączają wychowanków w prowadzone akcje np. „Rzuć palenie razem z nami”, „Dzień bez papierosa”

oraz prelekcje antynikotynowe,

● organizują wystawy np. Wystawa antynikotynowa we współpracy z PPISE,

● prowadzą róże formy zajęć tematycznych np. "Zajęcia koła Akademii Zdrowia"'

● realizują wychowanie prozdrowotne w ramach programu „Trzymaj Formę”,

● organizują spotkania z pracownikiem PPISE w Policach na temat profilaktyki grypy, profilaktyki

palenia,

● w ramach lekcji wychowania fizycznego propagują zdrowy styl życia.

Wszelkie działania profilaktyczne i wychowawcze prowadzone zgodnie z harmonogramem imprez: Jesienny rajd

pieszy, Wiosenny rajd pieszy, Jesienny turniej piłkarski, Turniej tenisa stołowego, Bezpieczny Tydzień. Ośrodek

planuje i realizuje intensywne działania w zakresie eliminowania zagrożeń i wzmacniania właściwych

zachowań. Do zmodyfikowanych lub wdrożonych działań prowadzonych w placówce należą:

● prowadzenie zeszytów zachowań dla niektórych wychowanków,

● edukacja prawna uczniów i rodziców,,

● zapoznawanie rodziców z zaplanowanymi działaniami z zakresu profilaktyki bezpieczeństwa np.

„Świecę przykładem” (akcja tegoroczna),

● spotkania ze specjalistami - rozszerzono listę specjalistów o inspektora ds. nieletnich,

● prowadzenie systematycznych spotkań monitorujących w zespołach wychowawczych.

Niektórzy z nauczycieli/wychowawców ukończyli Policyjne Studium Bezpieczeństwa i wdrażają działania

niwelujące zagrożenia w formie atrakcyjnej dla uczniów . Działania edukacyjno-wychowawcze podejmowane

w placówce są diagnozowane i modyfikowane. Co roku Rada Pedagogiczna zatwierdza zmodyfikowany, po

ewaluacji wewnętrznej program wychowawczy i program profilaktyki. Na bieżąco monitorowane są

i diagnozowane wszystkie sytuacje mogące być przyczyną zagrożeń np. wynikające z prowadzonych obserwacji

uczniów. Nauczyciele przekazują sobie informacje o występujących zagrożeniach, wspólnie podejmują działania.

Ponadto jest opracowany system działań profilaktyczno - wychowawczych. Każdy wychowawca opracowuje dla

zespołu klasowego/grupy wychowawczej program profilaktyczno-wychowawczy spójny z programem

wychowawczym ośrodka i programem profilaktyki. Na początku roku szkolnego we wrześniu ustalane są

wspólnie kierunki pracy wychowawczej i profilaktycznej na dany rok szkolny. Każdy wychowawca monitoruje

prowadzone działania i analizuje je pod kątem ich skuteczności. Wnioski z analizy działań wychowawczych

i profilaktycznych przedstawiane są po pierwszym semestrze i na koniec roku szkolnego w formie sprawozdań

na Radzie Pedagogicznej. Dodatkowo analiza podejmowanych działań jest przeprowadzona w formie ankiety dla

nauczycieli i wychowanków (program wychowawczy) oraz ankiety dla nauczycieli (program profilaktyczny).

Podejmowane działania są modyfikowane w zależności od wyników analiz i ewaluacji wewnętrznej. Wszystkie

działania nauczycieli są poprzedzone spotkaniami z rodzicami, którzy są włączani w proces


edukacyjno-wychowawczy. W ośrodku funkcjonuje Program Współpracy z Rodzicami, który jest monitorowany

podczas badań ankietowych i modyfikowany w zależności od wyciągniętych wniosków. Ponadto w placówce

działa Zespół Wychowawczy, który omawia sytuację każdego wychowanka. Analizie poddawane są także

działania wynikające z realizacji Programu Profilaktyki i Programu Wychowawczego, w których zdefiniowane są

zagrożenia (np. zagrożenie wykluczeniem społecznym, nałogami) i określone sposoby ich eliminacji, a także

sposoby wzmacniana właściwych zachowań. Analizy działań wychowawczych, w trakcie cyklicznych spotkań

lub indywidualnie na podstawie rozpoznania, obserwacji, analizy dokumentów, dokonują: wychowawcy klas

i grup wychowawczych indywidualnie (tak często jak to jest konieczne), zespoły wychowawców klas szkoły

podstawowej, gimnazjum i szkoły przysposabiającej do pracy, pedagog, psycholog, zespół do spraw programu

wychowawczego i profilaktyki (podczas ewaluacji programów po zakończeniu roku szkolnego), zespół

wychowawczy (każdorazowo podczas podejmowanych działań), koordynator ds. bezpieczeństwa (w trakcie

bieżącej pracy). Działania wychowawcze analizowane są podczas rad pedagogicznych (zgodnie

z harmonogramem spotkań), zespołów przedmiotowych, zebrań z rodzicami (na zebraniach ogólnych,

klasowych i grupowych). Ankiety, wywiady z rodzicami, nauczycielami, niektórymi uczniami (szczególnie klas

starszych) to materiał służący do głębokiej analizy zaobserwowanych zjawisk i zbierania informacji

o ewentualnych zagrożeniach. Opracowane wnioski i zaplanowane odpowiednie do tego działania są

monitorowane i w zależności od potrzeb modyfikowane. Analizy zachowań i zagrożeń dotyczą

m.in. kształtowania i usprawniania nawyków higieniczno – porządkowych, wdrażania zasad bezpiecznego

zachowania, przygotowania do prawidłowego funkcjonowania w grupie i kształtowania umiejętności

bezpiecznego zachowania się w ośrodku i poza nim, kształtowania zachowań społecznie

pożądanych, kształtowania i rozwijania zainteresowań wychowanków, zapobiegania podejmowaniu przez

wychowanków zachowań ryzykownych(tj. palenie tytoniu, używania alkoholu, używanie środków

psychoaktywnych i nadużywanie leków, zapobieganie wczesnej inicjacji seksualnej), kształtowania

przedsiębiorczości i radzenia sobie w życiu dorosłym.

Wykres 1j


Obszar badania: Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie

do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i

zachowań.

Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb

wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań , co wynika

z badań ankietowych rodziców i dyrektora, a także z wywiadu z nauczycielami oraz pracownikami

niepedagogicznymi. Spójność oddziaływań wychowawczych jest domeną placówki i bezpośrednio przekłada się

na sukcesy pedagogiczne oraz zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Funkcjonujące w ośrodku

Program Profilaktyki i Program Wychowawczy są podstawą do tworzenia klasowych i grupowych programów

profilaktyczno-wychowawczych. Treści w nich zawarte są ze sobą spójne. W każdym roku szkolnym ww.

programy poddawane są ewaluacji i modyfikacji. W ośrodku obowiązuje następujący system procedur

postępowania w różnorodnych sytuacjach wychowawczych. Rodzice poinformowali, że nauczyciele traktują ich

dzieci w sposób uwzględniający ich potrzeby i możliwości, np. zapewniają udział w zajęciach rewalidacyjnych

(korekta wad mowy, korekcja wad postawy, integracja sensoryczna), kołach zainteresowań (koło plastyczne,

koło muzyczne, koło czytelnicze „Literka”, koło taneczne, koło ceramiczne), konkursach, zawodach sportowych,

zajęciach sportowych na basenie w Policach, turnusach rehabilitacyjnych, a także indywidualizują oddziaływania

edukacyjno-wychowawcze, uczą codziennych czynności (spożywania posiłków, korzystania z toalety, higieny

osobistej, ubierania, prac w ogrodzie, prac porządkowych w grupach wychowawczych), bawią się z dziećmi,

potrafią w razie potrzeby w sposób profesjonalny wyciszyć je oraz organizują dla uczniów uzdolnionych

plastycznie wystawy ich prac. Ponadto rodzice podkreślili, że dyrekcja dba, aby dzieci bezglutenowe miały

zapewnione odpowiednie wyżywienie. To w jaki sposób placówka wychowuje dzieci odpowiada potrzebom

wszystkich rodziców (Wykres 1j). Pracownicy niepedagogiczni powiedzieli, że w placówce rozmawiają

z nauczycielami i wychowankami na temat pożądanych postaw uczniów, ich właściwego zachowania, czy

odpowiedniego odżywiania.


Wykres 1j

Obszar badania: Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości.

Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości , co wynika z wywiadu

z wychowankami i obserwacji zarówno placówki, jak i prowadzonych zajęć. Wychowankowie poinformowali,

że wspólnie grają w piłkę, chodzą na spacery, jeżdżą na rowerach, bawią się na terenie placówki oraz dbają

o swoje sale w grupach wychowawczych. Obserwując zajęcia i zabawy w sali można było zauważyć, że dzieci

bawią się i uczą w grupie z rówieśnikami, wspierają się przy wykonywaniu zadań nauczyciela lub w trakcie

zabawy, pomagają sobie wzajemnie podczas realizacji różnorodnych zadań zleconych przez nauczycieli.

Widoczne były życzliwe relacje koleżeńskie oraz wsparcie nauczyciela adekwatne do danej niepełnosprawności

dziecka. Podczas obserwacji całej placówki nie można było dostrzec agresywnych zachowań

uczniów/wychowanków. Wychowankowie z chęcią współpracowali ze sobą zespołowo i grupowo podczas zajęć

nieobowiązkowych organizowanych w ramach kół zainteresowań, zarówno w szkole, jak i w grupach

wychowawczych (koło muzyczne „ Akord”, koło plastyczne, koło teatralne „Pinokio”, koło czytelnicze „Literka”,

koło recytatorskie „Rytm”, koło „Aktywny gimnazjalista”, koło „Akademia zdrowia”, koło Informatyczne „ Enter

”, koło Nordick Walking „Włóczykije ”, koło rękodzielnicze „ Igła z nitką”, koło rytmiczno – taneczne, koło

sportowe, koło gospodarczo - ogrodnicze „ Zielonym do góry ”, koło przyrodniczo – turystyczne, koło

ekologiczno- przyrodnicze, koło fotograficzne, Klub Melomana).


Obszar badania: W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą

społeczność placówki.

W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki

, co wynika z wywiadu z dyrektorem. W ośrodku dyskryminacja występuje w niewielkim stopniu, dlatego

działania antydyskryminacyjne mają głównie charakter profilaktyczny. Omawiane i analizowane są z uczniami

prawa dziecka i prawa człowieka. Na zajęciach w szkole i grupach wychowawczych kształtowane są postawy

obywatelskie, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także poszanowania dla innych kultur

i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji

poprzez organizowanie różnorodnych uroczystości i imprez, np. Dzień Chłopaka, imprezy integracyjne

z wychowankami szkół i przedszkoli publicznych oraz uczniów z Niemiec (Martinschule Greifswald, Randow

Schule Loecknitz), wystaw we współpracy z Martinschule Greifswald (udział bierze 13 uczniów z Greifswaldu i 7

wychowanków placówki), zajęć prowadzonych przez pedagoga i psychologa dla uczniów i rodziców pt. „Zły

Dotyk”, „Cyberprzemoc” (udział bierze 30 rodziców i 31 starszych wychowanków),integracyjnych spotkań

z przedszkolakami z Tanowa i ze Szczecina, a także spotkań z uczniami z Zespołu Szkól Ogólnokształcących nr

2, Liceum Katolickiego w Szczecinie, Szkoły Podstawowej nr 54 w Szczecinie, Specjalnego Ośrodka

Szkolno-Wychowawczego nr 1 w Policach, Szkoły Podstawowej w Tanowie. W placówce działa Fundacja

„Bądźmy Razem z Niepełnosprawnymi w Tanowie”. Dzięki niej wychowankowie mają zapewnione cotygodniowe

wyjazdy na basen integrujące młodzież z różnych szkół. Osiągnięcia uczniów prezentowane są na wystawach

prac plastycznych w Miejskim Ośrodku Kultury w Policach, Nadleśnictwie Trzebież, w Domu Dziecka w Tanowie,

w Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie. Powyższe działania sprzyjają kształtowaniu postaw tolerancji,

szacunku, empatii, troski o słabszych i mniej sprawnych. Widoczna jest równość w traktowaniu wszystkich

członków społeczności placówki.

Obszar badania: W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań

profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i

resocjalizacyjnych.Ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu

kolejnych działań.

W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych,

opiekuńczych, edukacyjnych i terapeutycznych, a ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu,

realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań , co wynika z wywiadu z dyrektorem. Nauczyciele

modyfikują indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne i prowadzą ewaluację wewnętrzną. Na bieżąco

doskonalą Program Wychowawczy, Program Profilaktyki, Program Współpracy z Rodzicami. Analizują

dokumenty, plany pracy pod kątem osiąganych efektów w pracy dydaktyczno-wychowawczej, a także

skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno - wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych,

rewalidacyjnych. Na skuteczność podejmowanych działań wpływa:

● analizowanie osiągnięć uczniów na podstawie karty pracy i wytworów oraz ich zaangażowania

w zawody i konkursy,

● porównanie diagnozy wstępnej i końcoworocznej uczniów „Arkuszem Diagnostycznym”,

● badanie postępów pracy rewalidacyjnej,

● prowadzenie rozmów z rodzicami i absolwentami placówki.


Zespół Wychowawczy wprowadził tzw. ,,indywidualne karty zadań” dla wychowanka, nauczycieli, wychowawców

i rodziców, w których znajduje się diagnoza sytuacji i problemów ucznia oraz dokumentacji udzielonej mu

pomocy. Wdrożenie podjętych działań jest oceniane poprzez pryzmat ich skuteczności i uwzględnia ocenę

wcześniejszych działań. W pracy nauczycieli/wychowawców widoczna jest systemowość oddziaływań

na uczniów/wychowanków, która rzutuje na skuteczność procesu edukacyjno-wychowawczego.

Obszar badania: Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka.

Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka , co wynika z badań ankietowych

rodziców, obserwacji placówki, analizy dokumentów. Każda sala lekcyjna wyposażona jest w nowoczesne

i bardzo atrakcyjne pomoce i środki dydaktyczne, które pozwalają każdemu wychowankowi na pracę bez

względu na poziom rozwoju intelektualnego. Szczególnie ważne są pomoce, umożliwiające manipulowanie,

konstruowanie i układanie, cięcie i wycinanie, nawlekanie i przewlekanie dla wychowanków o mniejszych

możliwościach oraz takie, które ułatwiają innym wychowankom opanowanie umiejętności czytania i pisania

w podstawowym zakresie i opanowanie praktycznych umiejętności matematycznych. Uatrakcyjniają one proces

rehabilitacji, przyczyniając się tym samym do podejmowania przez dzieci coraz trudniejszych zadań

edukacyjnych. Każda klasa ma do dyspozycji jeden lub więcej laptopów z drukarką i zestawem programów

multimedialnych, a także także dostęp do bezprzewodowego internetu. Pozwala to wspomagać konwencjonalne

metody nauczania nowoczesnymi środkami technicznymi. Multimedialne programy edukacyjne mają

zastosowanie w rozwijaniu umiejętności polonistycznych, matematycznych, plastycznych i technicznych.

Zabawowa forma tych programów podnosi efektywność nauczania, uatrakcyjnia zajęcia i powoduje znacznie

większą koncentrację uwagi. Programy edukacyjne przyczyniają się do wspomagania, rozwijania i kształtowania

wyobraźni, pamięci, logicznego myślenia i spostrzegania. Ważną rolę terapeutyczną w pracy z dzieckiem

niepełnosprawnym intelektualnie spełnia muzyka. W gabinecie muzycznym wychowankowie mają do dyspozycji

zestaw nowych instrumentów muzycznych dzięki którym zajęcia są niezwykle atrakcyjne. Telewizor i zestaw

DVD znacznie poszerzają możliwości realizowania programu z przedmiotu muzyka z rytmiką, uatrakcyjniają

zajęcia i umożliwiają wychowankom w sposób pośredni obcowanie ze sztuką. Zajęcia plastyczne rozwijają

motorykę małą, analizę i syntezę wzrokową. Wychowankowie oprócz codziennej pracy na zajęciach plastyki

biorą również udział w wielu konkursach plastycznych odnosząc w nich liczne sukcesy. Uczniowie bardzo chętnie

spędzają czas w pracowni plastycznej nie tylko w czasie lekcji, ale również po zajęciach. Zajęcia wychowania

fizycznego cieszą się ogromnym zainteresowaniem wychowanków. W sali gimnastycznej widoczny jest

różnorodny sprzęt, umożliwiający prowadzenie ciekawych zajęć ruchowych. Dzięki temu wychowankowie

osiągają znakomite rezultaty w różnych dyscyplinach sportowych podczas wielu zawodów. Działalność

dydaktyczna, wychowawcza i rewalidacyjna placówki opiera się na indywidualnych programach edukacyjno -

terapeutycznych i indywidualnych programach rewalidacyjnych ustalanych dla każdego ucznia/wychowanka

na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania.

Działania edukacyjno – wychowawcze zmierzają do przygotowania uczniów/wychowanków do maksymalnej

niezależności życiowej. Oprócz zajęć dydaktycznych placówka oferuje bogaty wachlarz zajęć rewalidacyjnych

i terapeutycznych m.in. zajęcia korekty wad mowy, korekcji wad postawy, eeg biofeedback, terapię Snoezelen,

alternatywne metody komunikacji (Makaton), terapię psycholingwistyczną Tomatis, stymulację bazalną,

integrację sensoryczną, kinezjologię edukacyjną, logorytmikę oraz terapię psychologiczną i pedagogiczną.

Swoje pasje i zainteresowania uczniowie mogą rozwijać uczestnicząc w wielu kołach zainteresowań m.in:

informatycznym, plastycznym, tanecznym, muzycznym, czytelniczym, fotograficznym, ekologicznym

i recytatorskim. Wychowankowie nie czują się w placówce odizolowani, a wręcz przeciwnie mają możliwość


uczestniczyć w imprezach o charakterze integracyjnym. Spotykają się dziećmi i młodzieżą z Tanowa, Szczecina,

Polic, czy Niemiec. Podejmowanie przez nauczycieli/wychowawców działania związane są z organizacją pomocy

w usamodzielnianiu się każdego wychowanka. Nauczyciele/wychowawcy inicjują działania na rzecz

wszechstronnego rozwoju wychowanków i ich rewalidacji, rehabilitacji. Placówka współpracuje z różnymi

organizacjami lub osobami prywatnymi celem realizacji zadań statutowych, szkoleń, czy konferencji naukowych.

W placówce działa od 26 września 2007 r. Fundacja "Bądźmy Razem z Niepełnosprawnymi w Tanowie", która

powstała z inicjatywy wychowawców i nauczycieli SOSW w Tanowie. Celem Fundacji jest przede wszystkim

pomoc dzieciom ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tanowie oraz ich rodzinom. W ramach

fundacji podejmowane są działania w zakresie profilaktyki i rehabilitacji, integracji ze środowiskiem i aktywizacji

wychowanków w życiu społecznym. Rodzice twierdzą, że placówka spełnia ich oczekiwania i odpowiada

potrzebom ich dzieci. Zwracają uwagę na indywidualne podejście nauczycieli/wychowawców do dzieci, ich

życzliwe traktowanie, właściwą i troskliwa opiekę, atrakcyjny program zajęć i bogatą ofertę

rewalidacyjno-eduakacyjną, a także bezpośredni przepływ informacji na linii nauczyciele/wychowawcy - rodzice.

Obszar badania: Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się

odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do

swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.

Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu

i relacjach społecznych, a także biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań

placówki , co wynika z wywiadu z dyrektorem, nauczycielami/wychowawcami, wychowankami oraz

pracownikami niepedagogicznymi. Podejmowanie decyzji o życiu placówki przez uczniów/wychowanków jest

ograniczone w związku z ich specyficznymi możliwościami percepcyjnymi (dzieci z upośledzeniem umysłowym

w stopniu umiarkowanym lub znacznym, często z niepełnosprawnością sprzężoną). Niemniej jednak są to osoby

twórcze, które z ciekawymi pomysłami i propozycjami. Inicjatywy ich w miarę możliwości są realizowane.

Uczniowie/wychowankowie pomagają w organizacji imprez, niejednokrotnie planują kolejne kroki działań (np.

podłączenie sprzętu nagłaśniającego, rozłożenie ławek, krzeseł), które wykonują pod kierownictwem

opiekunów. Sami decydują o udziałach w konkursach, wyborze stroju, czy trasy lub miejsca odpoczynku

podczas wycieczki. Przygotowując się do konkursów prezentujących talenty plastyczne lub recytatorskie.

Wykorzystując wolę i motywację do działania uczniów nauczyciele/wychowawcy angażują ich do różnych

przedsięwzięć zgodnie z harmonogramem imprez szkolnych, np. Sprzątanie lasu, kiermasze świąteczne

(bożonarodzeniowe, wielkanocne, adwentowy kiermasz w Greifswaldzie), zawody i turnieje sportowe (piłki

nożnej, tenisa stołowego, zawody pływackie). Uczniowie sami mogą decydować o organizacji swojego czasu

wolnego. Wybierają rodzaj kół zainteresowań z bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych. Mogą również decydować

o tym, czym będą się zajmować na kole zainteresowań i wspólnie z nauczycielem omawiają tematykę zajęć.

Każdy nauczyciel prowadzący koło uwzględnia te propozycje, ponieważ gwarantują one właściwy poziom

motywacji do efektywnego i zgodnego z zainteresowaniami uczniów udziału w zajęciach. Zajęcia pozalekcyjne

są również organizowane pod kątem zainteresowań uczniów/wychowanków. W Ośrodku działają liczne koła

zainteresowań. Rozwijanie umiejętności uczniów w zajęciach pozalekcyjnych zostało docenione przez Ministra

Edukacji Narodowej. Po weryfikacji wymagań doceniono działalność edukacyjną placówki i w rozwijaniu

szkolnych talentów i przyznano tytuł „Miejsce Odkrywania Talentów”. Nadmienić też należy, że Uczniowie sami

także proponują i inicjują powstanie nowych typów zajęć w danym roku szkolnym np. powstanie siłowni, zajęcia

pływackie. Mają także wpływ na jadłospis. Komisja do spraw żywienia zbiera propozycje ulubionych potraw

dzieci i w miarę możliwości je realizuje. W weekendy uczniowie pozostający w placówce mają możliwość


samodzielnego przygotowania posiłku. Zajęcia w pracowni gospodarstwa domowego inicjują sami

wychowankowie planując menu i zdobywając potrzebne środki lub produkty. Powyższe wskazuje dojrzałość,

świadomość i umiejętność współdziałania wychowanków w zakresie podejmowania inicjatyw dotyczących zadań

placówki.


Raport sporządzili

● Iwona Matyjanowska

● Agnieszka Stroynowska

Kurator Oświaty:

........................................

RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ - soswtanowo.pl ewaluacja 23 24.04.2014.pdf · Ewaluacja zewnêtrzna...

Documents

Transcript of RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ - soswtanowo.pl ewaluacja 23 24.04.2014.pdf · Ewaluacja zewnêtrzna...