Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz ... · Spójność społeczna i...
Transcript of Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz ... · Spójność społeczna i...
Trendy makroekonomiczne
Główne tezy diagnozy
Kwestie makroekonomiczne:
• Umiarkowane ożywienie w tempie wzrostu PKB
w latach 2014 -2015 (3,3% w 2014 r. i 3,6% w 2015 r.)
• Sukcesywny spadek inflacji z 2,6% w 2010 r.
do 0,0% w 2014 r.
• Spadek stopy bezrobocia z 9,6% do 7,7% (BAEL, 2010-2014)
Zmiana PKB per capita w PPS
w latach 2008-2013, p.p.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.
PKB, zmiana w %
W latach 2004-2014 nastąpił wzrost relacji produktu krajowego brutto per capita według
parytetu siły nabywczej z około 49% do około 68% średniej UE-28, co oznaczało,
że średnioroczne tempo konwergencji wynosiło blisko 2 p.p. Niepokojącym zjawiskiem
jest spowolnienie tempa konwergencji; w roku 2014 Polska poprawiła pozycję względem
UE-28 zaledwie o 1,4 p.p.
Trendy makroekonomiczne
Wymiar terytorialny
Zwiększają się zróżnicowania regionalne m.in. w PKB per capita - na skutek wyższego
wzrostu gospodarczego w regionach wyżej rozwiniętych.
Jednocześnie maleje w stosunku do średniej krajowej PKB per capita
Polski Wschodniej (72,2% średniej krajowej w 2013 r.)
Udział województw w tworzeniu PKB w latach 2009-2013 (w %)
Zatrudnienie i obciążenie demograficzne
Wskaźnik zatrudnienia w pierwszych latach członkostwa Polski w UE
kształtował się na niskim poziomie (57% w grupie wiekowej 20-64 w 2004 r.),
nawet w porównaniu z pozostałymi nowymi państwami członkowskimi.
W latach 2009-2013 rejestrujemy systematyczny, szybszy niż w całej UE
wzrost jego poziomu (66,5% w 2014 r.).
W latach 2009-2014 nastąpiło pogorszenie wskaźnika obciążenia
demograficznego. W 2009 roku na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało
55 osób w wieku nieprodukcyjnym, zaś w 2014 r. wskaźnik ten osiągnął poziom
58,8. Jednocześnie wzrosła znacząco liczba ludności w wieku poprodukcyjnym.
Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym stanowi nieco ponad 18%
społeczeństwa, a w wieku poprodukcyjnym prawie 19%.
Z długofalowych prognoz demograficznych GUS wynika, że w Polsce liczba osób w wieku 15-64
lat zmniejszy się w perspektywie do 2050 roku o 8,3 mln, z czego ponad 75% w miastach.
Finanse publiczne
Deficyt i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych
w latach 2011-2014 (mln zł)2011 2012 2013 2014
Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych 851 692 878 905 926 605 867 066
%PKB 54,4% 54,0% 55,9% 50,4%
Deficyt / Nadwyżka sektora instytucji rządowych i samorządowych -75 995 -60 107 -66 572 -56 767
%PKB -4,9% -3,7% -4,0% -3,3%
Wydatki samorządowe w Polsce stanowiły
w 2014 r. 27,4% wydatków publicznych ogółem.
Ponad 30% wydatków inwestycyjnych samorządów w 2014 roku
było finansowanych poprzez dotacje inwestycyjne z UE.
Nastąpiło zmniejszenie długu i deficytu sektora instytucji rządowych
i samorządowych o odpowiednio 5,5 p.p. i 0,7 p.p. (2013-2014)
Inwestycje
Stopa inwestycji (%)
Stopa inwestycji ogółem - 19,6% PKB w 2014 r.
Inwestycje publiczne na dość stabilnym poziomie (w latach 2012-
2014 pomiędzy 3,9 a 4,6% PKB).
Stopa inwestycji prywatnych – 12,9% PKB.
Struktura gospodarki
2009 2010 2011 2012 2013 2014Zmiany w latach 2009-2014 (2009-2012
dla struktury WDB Polski Wschodniej)
WDB (Polska)
Sektor I 2,9 3,0 3,3 3,2 3,3 3,4 +0,5
Sektor II 33,1 32,9 33,7 32,9 32,4 32,6 -0,5
Sektor III 64,0 64,1 63,0 63,9 64,3 64,0 bez zmian
WDB (Polska Wschodnia)
Sektor I 4,5 4,8 5,4 5,0 b.d. b.d. +0,5
Sektor II 31,6 31,5 32,2 32,2 b.d. b.d. +0,6
Sektor III 63,9 63,7 62,4 62,8 b.d. b.d. -1,1
Pracujący (Polska)
Sektor I 13,3 13,1 12,9 12,6 12,0 11,5 -1,8
Sektor II 31,1 30,3 30,7 30,4 30,5 30,5 -0,6
Sektor III 55,6 56,6 56,4 57,0 57,5 58,0 +2,4
Pracujący (Polska Wschodnia)
Sektor I 23,0 22,8 22,7 22,3 21,1 19,9 -3,1
Sektor II 26,4 26,3 27,1 26,8 26,5 27,1 +0,7
Sektor III 50,6 50,9 50,2 50,9 52,4 53,0 +2,4
Struktura gospodarki w przekroju sektorów ekonomicznych (udziały w %, zmiany w p.p.)
Innowacyjność i konkurencyjność gospodarki
Produktywność sektorów gospodarki (WDB w zł na 1 pracującego)
Niskie wynagrodzenia + niski PKB + niska wydajność + niska specjalizacja
= pułapka średniego dochodu
Wydajność pracy jako % średniej UE w latach 2009-2014 (PKB na
pracującego, UE=100)
Poziom produktywności mierzony PKB na jednego pracującego w PPS wynosił w 2013 r.
74,4% średniej unijnej. W latach 2009-2013 zwiększył się on o 8,9 p.p.
(z 65,5% średniej UE w 2009 r.). W porównaniu z krajami sąsiedzkimi Polska odnotowała
w ostatnich latach wyższy wzrost tego wskaźnika.
Innowacyjność i konkurencyjność gospodarki
• Niski poziom wydatków na działalność B+R, zwłaszcza w sektorze przedsiębiorstw;
niedostateczna współpraca nauka-biznes
• Awans w rankingu Doing Business z 32. w 2013 r. na 25. miejsce w 2014 r.
Wydatki na B+R (% PKB)
Wyniki państw
członkowskich UE
w dziedzinie innowacji
Innowacyjność i konkurencyjność gospodarki
Niska innowacyjność + „kryterium niskiej ceny” +… = Pułapka przeciętnego produktu
Wzrost udziału eksportu i importu w tworzeniu PKB (2010-2014) o odpowiednio 7,4 p.p. i 4,5 p.p.;
Powiększanie polskich inwestycji zagranicznych w ostatnich latach
Umiędzynarodowienie polskiej gospodarki
Innowacyjność i konkurencyjność gospodarki
Dysproporcja miedzy importem a eksportem + dysproporcja między PIB i BIZ
= Pułapka braku równowagi
Do końca 2014 r. inwestorzy zagraniczni ulokowali najwięcej środków w usługi (58,5%), następnie przetwórstwo
przemysłowe (29,4%) i budownictwo (4,6%).
Dane na temat wartości zainwestowanego kapitału zagranicznego w poszczególnych województwach wyraźnie wskazują na
dominację Mazowsza, na które przypada prawie 50% kapitału zagranicznego
i prawie 39% spółek z udziałem zagranicznym
Skumulowana wartość
bezpośrednich inwestycji
zagranicznych w Polsce
przekroczyła poziom 170
mld EUR.
Dostępność transportowa
Mapa międzygałęziowej dostępności terytorialnej, 2013
Obecnie w Polsce użytkowanych
jest 1556 km autostrad, prawie
1496 km dróg ekspresowych,
285 tys. km dróg publicznych
o twardej nawierzchni oraz 19328
km linii kolejowych (w tym 11868
km zelektryfikowanych).
W udziale długości autostrad
w całkowitej długości dróg Polska
zajmuje jedną z ostatnich lokat
w UE (2012 rok – Polska 0,3%;
Niemcy – 5,6%).
Duży postęp - wskaźnik
dostępności wzrósł z 28,98 do
34,62 w latach 2007-2014.
Energetyka
Produkcja energii elektrycznej
w Polsce wyniosła w 2014 r.
159,1 TWh i była o 4,8%
wyższa niż w 2009 r. Według
danych Urzędu Regulacji
Energetyki, udział węgla
kamiennego w produkcji tej
energii wyniósł w 2014 r. około
51%, węgla brunatnego około
35%. Udział OZE
w produkcji energii elektrycznej
wynosił w 2014 r. w skali całego
kraju 12,4% (wobec 5,8%
w 2009 r.).
Schemat krajowej sieci przesyłowej
(stan na 30 kwietnia 2015 r.)
W Europie niższy poziom dzietności niż w Polsce
występował tylko w Portugalii oraz Hiszpanii (2013 rok, niewielkie różnice).
Spójność społeczna i demografia
Wskaźnik dzietności kobiet
Niska dzietność + odpływ kapitału ludzkiego = pułapka demograficzna
Spójność społeczna i demografia
Odsetek osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym w roku 2008 i 2013 (w %)
Polska plasuje się na 19. miejscu w Europie pod względem odsetka osób
zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
Usługi publiczne
Personel medyczny na 10 tys. mieszkańców
Polska korzystnie wyróżnia się ze względu na wskaźnik „łóżka szpitalne na 100 tys. mieszkańców”. Pięć polskich
województw: dolnośląskie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie oraz świętokrzyskie i podkarpackie
należy do wiodących w tej dziedzinie wśród regionów europejskich, pozostałe są w nieco gorszej sytuacji.
Polska krajem z jednym z najniższych udziałów wydatków na opiekę medyczną
(4,5% PKB - publiczne nakłady na służbę zdrowia w Polsce)
Kwestie instytucjonalne
• Słabość wdrażania strategii i programów rozwoju
• Niska sprawność funkcjonowania sądownictwa,
aparatu skarbowego, planowania przestrzennego
Europejski wskaźnik jakości rządzenia, 2013
Stosunek wskaźnika wydatków publicznych do
wskaźnika efektywności rządzenia (brak korelacji)
Kwestie instytucjonalne
Kwestie instytucjonalne
Poziom rozwoju e-samorządu, 2013
Zwraca uwagę fakt, że trzy województwa Polski Wschodniej (lubelskie, podlaskie i świętokrzyskie)
pozostają w większości zestawień na odległych miejscach pod względem rozwoju e-administracji.
Niska efektywność rządzenia + brak koordynacji polityk z finansami + słabość e-państwa
= Pułapka słabości instytucjonalnej
Wyzwania i rekomendacje
Przedsiębiorczość
+ Pobudzanie procesów inwestycyjnych i aktywizacja
kapitału krajowego; wzrost przedsiębiorczości
Rynek
+ Zmiana modelu gospodarki w celu uniknięcia pułapki
średniego dochodu; przyspieszenie wzrostu gospodarczego
+ Wspieranie reindustrializacji i innowacyjności oraz
proeksportowej orientacji gospodarki
+ Zmiany klimatyczne
Kapitał ludzki
+ Polityka społeczna i prorodzinna w kontekście
procesów demograficznych
+ Rozwój kapitału ludzkiego i kapitału społecznego oraz
wykorzystanie zasobów ludzkich
+ Wspieranie wzrostu dochodów społeczeństwa
Wymiar terytorialny
+ Rozwój nowoczesnej infrastruktury technicznej i wysokiej
jakości usług publicznych
+ Terytorializacja interwencji publicznej
+ Poprawa zdolności instytucjonalnej państwa oraz jakości
myślenia strategicznego
pracownicy,
konsumenci
kapitał
regulacje, dostępność
oszczędności, dochodyspójność
włączenie