Ranking szkół jazdy 2.01.2015r.

Piątek 2.01.2015

„DZIENNIK

ZACHODNI”taniej,niżwkiosku,z

dostaw

ądoTwojegodomu.Zadzw

ońdonas:bezp

łatnainfolinia80016

3020www.prenumerata.dziennikzachodni.p

l

www.dziennikzachodni.plwww.facebook.com/dziennikzachodni

Magazyn

Rozmowa:MojąrolążyciowąjestmówićinnymohistoriiPol-ski,uważaNormanDavies.aSTR.12-13

Reportaż:Wschroni-skudlazwierzątodbi-jasięświat ludzi.Dziświelekotówtoeuro-sieroty.aSTR.14-15

Pasje: „Sommy,somnahołdzie”, czyliwy-prawy(prawie) jakwHimalaje,naMo-untEverest.aSTR.16

Muzyka:JesionowarzeźbaRyśkaRiedlatomarzenieJerzegoPypłacza.aSTR.18

Kryminał:Trzymalisięzaręce,czytalinagłos„BiblięSzata-na”...aSTR.24

FOT.MREKMICHALSKI

Dziś w prezencie płytado rozliczenia PIT 2014

aSTR.9

Region

Agresjawszkole:pobicia i napadyRYBNIK.Znęcałsięnadkolegami. 14-latekprzez kilkamiesięcy znęcał sięnad innymiuczniami zGimnazjumnr 10.Wkońcu jedna zofiar poskar-żyła się rodzicom.aSTR.3

ISTEBNA.Stecówka:rokpowielkimog-niu.Minęło jużdwanaściemiesięcyoddramatycznegopożarudrewnia-negokościoła na Stecówce.Dziśświątynia jest już niemal odbudowa-na.aSTR.4

KATOWICE.WojewodawrozmowiezDZ.Tobędzie trudny rok, szczegól-nie dla górnictwa.Największyprob-lem?Zorganizowanie nowychmiejscpracy –mówiPiotr Litwa.aSTR.5

CZĘSTOCHOWA. Czasnakomiksy?Wmieście otwarto pierwsząw regio-nie CzytelnięKomiksów. Jej twórcymarzą o tym, by zgromadzić tysiącewoluminówz całego świata.astr.8

CZECHOWICE-DZIEDZICE.Pożar.Wy-buchł tuż przedpółnocą.Na szczęś-cie dwojgudorosłymoraz trójcedzieci nic się nie stało. Rodzinapo-trzebuje jednakpomocy.a str.2

NUMER 1 (21.117) // ISSN 2353-619 // NR INDEKSU 350-079

cena 2,80 (w tym 8% VAT)

NrISSN2353-619 Nrindeksu350-079

Sprawdź, gdziewarto zrobić kurs nauki jazdywwoj. śląskim – str. 6-7

Wielki rankingnajlepszychi najgorszych szkół nauki jazdy

To trzebamieć!Dziś z DZ płytaz programemdo rozliczeńpodatkowychi składaniadeklaracji.Piszemy takżeo e-deklaracjachi ulgach.

dziśmagazyn+ Telemagazyn+ Twój Tygodnik

60stron

do czytania Dziś z DZ dodatek:Słynne kuracjeZdrowie zprzyrody,czyli kuracje doktoraStanisławaBreyera.

Wybierz sobieMikołajaJużdziśwynikinaszej zabawySTR.21

DZIŚ OD RANANOWEWYDANIEnaszegointeraktywnegotygodnika

Druga strona

02//

Druga strona

www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni

Piątek, 2 stycznia 2015

PisząPaństwolistyimaile,pytająwkomentarzach,dyskutująnaFacebooku

iTwitterze.Rozmawiamyco-dziennie,alerazwrokuzbieramnajczęściejpojawiającesiękwe-stieikrótkowyjaśniam.Rokte-mubyłootym,dlaczegopisze-my„wŚląskiem”albo„Podbeskidzie”,albodlaczegoraznałamachjest„godka”ślą-ska,araz„język”.Wtymrokuwybrałem:

1.„Dlaczego,skoropiszecieoŚląsku,niemanicoOpoluczyWrocławiu?Chybawiecie,cotohistorycznyŚląsk?”.Toczęstepytanie.OczywiścieDZukazujesięnatereniewoje-wództwaśląskiego.Wwoj.opolskimjest,teżnależącydonaszegokoncernu,leczjed-nakinnytytuł–„NowaTrybunaOpolska”.WeWrocławiu–„Ga-zetaWrocławska”.Jesteśmynajwięksi,aleniewchodzimykolegomwdrogę.Obiecujęjed-nakczęstsząwspółpracę,bypo-kazywaćŚląskjakocałość.

2.„Czytrzymaciezprezy-dentemKomorowskim?”.

Ktośrazrzucił takiehasło inie-którymwyznającymspiskowąteoriępolityki imediówwszystkosiępięknieułożyło.Niewiem,cotoznaczy„trzy-maćz”.Trzymamyzprezyden-temRP,bo jestprezydentemnaszegokraju–wtymsensietak.Natomiastoceniamypoli-tykęPałacudokładnie taksamokrytycznie, jakposunięciawszystkich innychpolityków.

Od redaktora

MarekTwaróg,redaktornaczelnyDZ

Oglądaj, słuchaj, czytajnajnowsze wydaniena www.slaskplus.pl

aGotowinazwiedzanie?MiędzynarodoweCentrumKongresowewKatowicachkończysiębudować.Zapra-szamynawirtualnyspacerpownętrzach.

aSzczodre GodyCototakiego?Zobaczciemul-timedialnyfotoreportażoobrzędachSłowian.

aPodróżemaluchemNasimłodzireporterzyprze-jechalisięmaluchempierw-szyraz.Popatrzcienafilm.a

Dagmara iPrzemekpotrzebująpomocy, po pożarze w ich do-muifirmie–tej treściapelpoja-wiłsięnaFacebooku.Zostałza-mieszczony przez troje ludzi,gdyż Przemek to znany w śro-dowisku informatyk i inter-nauta oprzezwiskuKebab.

Pożar wybuchł we wtorektuż przed północą przy cze-chowickiej ul. Dojazdowej. Naszczęściedwómdorosłymoso-bom oraz trójce dzieci nic sięniestało.Wszyscyopuścilipło-nącyobiekt jeszczeprzedprzy-jazdemstrażaków.Pożaremob-jęte były zaadaptowane namieszkaniepoddaszeorazdachbudynku. Znajdujące się wśrodku wyposażenie całkowi-cie spłonęło.Nadpalony i zala-ny został parter, gdzie znajdu-je się siedziba firmy. Znajomii przyjaciele znanegow środo-wisku internautówKebabapo-stanowilizorganizowaćdlanie-go pomoc. Na portaluspołecznościowymutworzonezostało specjalnewydarzenie.

– Znam Przemka od wielu,wielu lat.Toprzesympatyczny,miły iuczynnyczłowiek–opo-wiada inicjatorakcjiMaciej JanBroniarz z Warszawy, znanyinternautom jakoGausus.

Dodaje, że obaj są informa-tykami, ich znajomość trwa

odczasu,kiedywPolscerozwi-jał się Linux – spotykali sięna różnych szkoleniach i kon-ferencjach. – Lata temu Prze-mek dostarczał do czechowic-kich szkół darmowy internet –wspominaBroniarz.

Dlatego, gdy tylko dowie-dział się, że potrzebna jest po-moc dla poszkodowanychwpożarze,niewahałsię–zało-żyłwydarzenie naFacebooku.

„Chcemy to dobrze skoor-dynować, więc proponujemy,byście wypełnili formularzzgłoszeniowy zWaszymi pro-pozycjami. Nie chcemy, by zo-stali „zasypani”nieskoordyno-wanąpomocą(7czajników,ze-ro talerzy, jak na weselu). Pro-simy,wypełnijcieszczegółowoformularz i czekajcienaodzew

zestronynaszej (Gausus,Skobi,Socrat) lub bezpośrednioodPrzemkaiDagmary” –napi-sali organizatorzy akcji naFacebooku.

Apelpojawiłsięogodz.7.00,a już o godz. 11.00 było stuuczestników. Obecnie jest ich400.

–W tymmomencie pomoczaoferowały 63 osoby z całejPolski. Niektórzy deklarują, żedadzą pieniądze w różnychkwotach. Inni, żepomogąprzyrozbiórce domu, jeszcze innioferowali,żedadząubrania czyinne rzeczy potrzebne do ży-cia–mówiBroniarz.Dodaje,żeterazszukajątransportu,byda-ryzebrać i6styczniazawieźć jeposzkodowanym.a

JACEKDROST,JM

„To był rok, w którymmieszkańcy Europy z od dawna niespotykaną brutalnościądowiedzieli się, jakie skutki ma naruszanie fundamentów naszego europejskiego ładupokojowego” – Angela Merkel w niemieckiej telewizji publicznej ZDF

DZISIAJ

MAX

5MIN

1

Niespodziewana pomoc dla pogorzelców z Czechowic-Dziedzic

Pożar zabrał Dagmarze, Przemkowii dzieciomdom. Pomogą internauci

b Pożarwybuchłwewtorek tuż przedpółnocą

FOT.YOUTUBE

Wydarzenie

RodzinaznanegointernautyzCzechowic-Dziedzicstraciładachnadgłową.Naszczęściepomócpostanowili ludziezcałejPolski.

Sobota,3stycznia

aNaszhoroskopnanowy2015rok

Wnumerzem.in.:

aPodsumowujemyrok,czyliOskary

regionalnejpolityki

aNowyrok,noweceny...Powinniśmy

sięprzygotowaćnapodwyżki?

aKoloniaFicinusznikniezeSzlaku

ZabytkówTechniki?

aHistoria: rok2015 jestRokiemPa-

mięciOfiarTragediiGórnośląskiej

Poniedziałek,5stycznia

aPodwójnewydanie

naświętoTrzechKróli

Wnumerzem.in.:

aProblemówwsłużbie

zdrowiaciągdalszy,czyli

spórotakzwanypakiet

onkologiczny

aPartnernastudniówkę

dowynajęcia

Zobaczcie, jakie niespodzianki przygotowujemy dlaWaswraz z najbliższymiwydaniami „Dziennika Zachodniego”

Proszęmi się tuwytłumaczyć...

Kalendarium

239lattemu(1776r.)APorazpierwszynaświecie

wszkołachwSaksoniiwprowa-

dzonowychowanie fizyczne.

176lattemu(1839r.)AFrancuzLouisDaguerrewykonał

pierwszezdjęcieKsiężyca.

86lattemu(1929r.)APowstałyPolskieLinieLotnicze

„LOT”.Rozpoczęłyprzewozynapię-

ciu liniachkrajowychoraz linii zagra-

nicznej:Katowice-Brno-Wiedeń.

42latatemu(1973r.)APolskieRadiorozpoczęłocałodo-

bowenadawanieprogramów. (JJ)

3.„CenzurawDZ!Kasujeciemojeposty?”ipotemleci

jeszcze„bęcwały,durnieitępa-ki”–takiewpisy(tylkowwersjihard)pojawiająsięnadzien-nikzachodni.pl.Wyjaśniam:codozasadyniekasujemypostów,bowiększośćCzytelnikówkul-turalniewyrażaopinie.Jeśli jużkasujemy,towyłączniekomen-tarze,którychtreśćnaruszapra-wolubdobryobyczaj.

4.„Nopięknie.Itopiszedziennikarz/redaktor!”.Tak–tylkowostrzejszejformie–pi-sząnanaszejstronieniektórzyCzytelnicy,bypokazaćswojądezaprobatędlazbytostrej(ichzdaniem)ripostydziennikarza,naogółautorakomentowanegomateriału.Oczywiściekażdymaprawodoswojejoceny,przy-pomnętutaj jednakprostązasa-dę,którąkierujesięnaforumiwmediachspołecz-nościowychwiększośćdzienni-karzyDZ:„Niejesteśmygrzecz-nizawszelkącenę.Językna-szychripostjestadekwatnydojęzykanarzuconegoprzezinternautę,widocznietaki języknaszoponentrozumielepiej”.Przyjmujemyzasadęwzajem-ności,przefiltrowanąprzezna-sząwłasnąwrażliwość.

5.CoztymŚląskiemPlus?Dlaczegojestpłatny?Dzien-

nikarstwotomisja,aledzienni-karstwototeżusługa.Usługapolegająca(wwielkimskró-cie)nadostarczaniurazinfor-macji iopinii, innymrazem–ro-zrywki.Wrazzrozwojemświatacyfrowego,corazczęściejzatęusługę,dostarczanądziekiinternetowi,będąpobie-raneopłaty.Bylebyłatojakoś-ciowausługa.Slaskplus.plkosz-tuje,aleoferujedobretreści, jużdocenionezarównoprzezCzy-telników,jakibranżę.Staramysię,byopłatabyłaniska.

Oczywiście,czekamnakolej-nepytania.a

TWITTER:@MAREKTWAROG

Styczniowy numernaszego miesięcznikahistorycznego

NaszaHistoria

Jużwkioskach.Awnimmiędzyinnymi:

aOśląskichseparaty-stach,którzypoIwojnieplanowali,żeŚląskbędziesamodzielnympaństwem.

aRok1945naŚląsku,czy-lipanicznaucieczkalud-nościcywilnejprzedSo-wietami.

//03

Wydarzenia

www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

Zmiany w komunikacji miej-skiej – podobnona lepsze. Jesz-czewiększe problemywgórni-ctwie.Nowyegzaminmaturalnyw liceach.Kolejnewybory, tymrazemprezydenckie i doparla-

mentu.Wielkie otwarcia inwe-stycji.Czysporekłopotyzesłuż-bązdrowia,którepacjencimogąodczuć już dziś. To kilkawyda-rzeń,któreczekająnasw2015ro-ku. Poprosiliśmy specjalistówzróżnychdziedzinżycia,byzdra-dzili swoje typynanajbliższe 12miesięcy. Mówią o szansach,przedjakimistoi region.Przewi-dują, że bez afer,m.in. w tran-sporcie czy służbie zdrowia, sięnie obędzie. Na kolejnych stro-nachDZczytajcie ichopinie.a

Taki będzie rok 2015

Prognozy

KatarzynaDomagała-Szymonek

[email protected]

EksperciDZmówią,czegospodziewająsięponadcho-dzących12miesiącachm.in.wsłużbiezdrowia,polityce,górnictwie,edukacji, sporcie...

Śląski samorząd lekarskioczekuje podjęcia praw-dziwegodialogupomię-

dzy rządzącymi amedyczny-mi samorządami zawodowy-mi, bo jest onnaszymzda-niemniezbędnydlawprowa-

dzania pilnych i koniecznychzmianwochronie zdrowia.Niemożnaprzygotowywaći z sukcesemwdrażać reformbez zasięgania opinii tych,którzy będą je na codzień rea-lizowali. Konsekwencją brakumerytorycznegodialogu jestm.in. pakiet onkologicznyi zamieszaniewynikające z je-gowprowadzania.

Pakiet spotkał się z krytykąsamorządu lekarskiegonie

z powodu swoich założeń i ce-lów, ale sposobuprzygotowa-nia iwdrażania. Podobnychproblemówmożnabyunikać,gdybydecydenci znależnąuwagąodnosili się dopostula-tówzgłaszanychprzezme-dyczne środowiska specjali-

styczne.Konieczne jest pilne,klarowneokreślenie zakresuodpowiedzialności państwazadostęp społeczeństwado świadczeńmedycznych.Jakpokazują doświadczeniakrajów rozwiniętych, funda-mentemdobrze funkcjonują-cego systemuopieki zdrowot-nej powinienbyć sektor pub-liczny, a jegodopełnieniempodmiotyniepubliczne.

Warto powracać dokon-cepcji śp. profesora Zbig-

niewaReligi, który będącmi-nistremzdrowia, przyjąłza podstawę zmianwpolskiejochronie zdrowiawprowa-dzenie sieci szpitali publicz-nych, opartej nadogłębnejanalizie potrzeb zdrowotnych.

Profesor uważał też za celowezmniejszenie znaczących róż-nicw finansowaniu ochronyzdrowia, jakie dzielą nasodwiększości krajóweuropej-skich.

Niezbędne jest podjęcieszybkichdziałańdotyczą-

cych zahamowania nieko-rzystnych tendencji demogra-ficznychwśródmedyków.Re-ceptą jest zwiększanie liczbyprzyjęć na studia oraz zagwa-rantowanie szkolenia specjali-zacyjnegowszystkimchęt-nym lekarzom i lekarzomdentystom.NOT.AGA

Ochrona zdrowia 2015

drn.med.JacekKozakiewicz

Lekarzeczekająna dialog

Dyżur reporteraMichał Nowak

32 634 22 24 (w godz. 8.30-22)facebook.pl/dziennikzachodni.pl

Wbijał szpilki.WkolegówA 14-latek z Rybnika znęcał się nad kolegamiw szkole. Bił ich, kopał, a nawet ranił szpilkami

14-latek z Rybnika przez kilkamiesięcy znęcał się nad rówieś-nikami w Gimnazjum nr 10w rybnickiej dzielnicy Ligota-LigockaKuźnia,trafiłdopopraw-czaka, awkrótceojegodalszymlosiezdecydujesąd.

W końcu któraś z ofiar po-skarżyłasięrodzicominauczy-cielom,więcdyrekcjapowiado-miłapolicję imłodyagresorsta-nie przed sądem. A ustaleniamundurowychsąwstrząsające.

– Chłopakma na koncie conajmniej 10 czynówkaralnych.Gimnazjalista na terenie szkołyznęcałsiępsychicznieifizycznienadrówieśnikami.Kopał,popy-chał i ranił swoich „kolegów”naprzerwach,używającszpilek.Kiedy szkoła dowiedziała sięo tymprocederze, natychmiastpowiadomiłapolicjantów.Śled-czyzgromadziliwtejsprawieob-szernymateriałdowodowy– po-twierdzanadkomisarzAleksan-draNowara zKomendyPowia-towej Policji w Rybniku. Agre-sorzRybnikazostałzatrzymany,bowpierwszejchwili jegoszko-

ła zareagowaławzorcowo i po-wiadomiłapolicję.

Potem jednak dyrekcja na-brała wodywusta, nie chciałarozmawiaćzmediami.Sprawieponaszej interwencjiobiecałsięprzyjrzeć Piotr Kuczera, prezy-dent Rybnika, jeszcze do nie-dawnaczynnynauczyciel.

– Szkołę tworzą rodzice,nauczyciele i uczniowie. Po-trzeba w tej sprawie rozmowyi jeślionanienastąpiła, tonale-ży to z całą surowością ocenić.Bezpieczeństwo w szkole jest

priorytetem. Co z tego, że bę-dziemy mówili o sukcesachwnauczaniu, jaknajważniejszarzecz, czyli bezpieczeństwo,jest naruszone. Przyjrzymy sięsprawie –mówiKuczera.

Niestety, przemoc towśro-dowiskudzieci imłodzieżyzja-wiskopowszechne.

– Jużwgimnazjumnadzieńdobry dzieci mierzą się z falą.Tym przecież jest „kocenie”.Można komuś dla żartu docze-pićogonek,amożnateżniezmy-walnymmarkeremnamalować

natwarzywąsy–mówiMariuszWiśniewski, prezes Stowarzy-szenia „17-tka” z Boguszowic,którypracujezmłodzieżą.

WedługnajnowszychbadańOśrodka Rozwoju Edukacji, codziesiąty uczeń bywa nękanyprzezswoichrówieśników.Alew podstawówkach problemobrażania iużywaniawyzwiskdotyka jużniemalpołowęucz-niów.Zkolei25procentzostajewykluczonychzgrupy rówieś-niczej, a co dziesiąty jest regu-larnie nękany.

JeszczebardziejniepokojącesądanezawartewraporcieNaj-wyższej IzbyKontroli.

Według tychdanych,zagre-sją słowną spotkało się 74 pro-cent uczniów i aż 43 procentnauczycieli ze szkół podstawo-wych, gimnazjalnych i ponad-gimnazjalnych. Na przemoc fi-zycznąwskazało natomiast 58procent uczniów i 15 procentnauczycieli.

– Agresję zauważamy jużw szkołach podstawowych. Tozarównoprzemocwerbalna,jaki niewerbalna. Zdecydowanawiększość dzieci umieszczanaprzykład90procentinforma-cji o swoim życiuw internecie.Toteżczęstoźródłoprzemocy–mówi namAdamKocjan, psy-cholog i dyrektor PoradniPsychologiczno-PedagogicznejwRybniku.

– Trafiają do nas na terapiędzieci skierowane przez SądRodzinny. Prowadzimy indy-widualnąterapiępsychologicz-ną oraz zajęcia grupowesocjoterapeutyczne dla osóbzzaburzeniami,czyli tychdzie-ci, które nie odróżniająwłaści-wychzachowańod tychzłych.Terapia jestprocesemdługofa-lowym, a ponieważ częstozprzemocąmamydoczynieniaw rodzinach dysfunkcyjnych,osobnomamy takżeszkołędlarodziców. Odwiedzamy też,naprośbydyrekcji szkoły –do-daje.a

BarbaraKubica

[email protected]

Przemocwszkołach

b Zdanychpolicji wynika, żew2014 rokuprawie6,5 tysiąca przestępstwwwojewództwie śląskimpopełnili nieletni.Wśródnichbyły rozboje iwymuszenia, ale także kradzieże i kradzieże zwłamaniem

FOT.BARBARAKUBICA

Ofiary przemocypo zmianie

środowiska częstosame stają się

oprawcami

A O agresji fizycznej w szkołach mówi już ponad58 procent uczniów i 15 procent nauczycieli

Pobicia,wymuszenia,rozboje,włamania.Młodzigniewni?AOdstyczniadolistopada2014rokunaŚląskuodnotowa-nołącznie122tysiące71prze-stępstw.Za6tysięcy372znichodpowiadająnieletni.Zaconaj-częściejodpowiadają?Okazujesię,żespośródwszystkichnapa-dówzkradzieżączywymuszeń,abyło ich2179,aż833powodo-walinieletnibandyci.Takżenie-letnipowodowali coczwartepo-bicie–spośródwszystkich1061odnotowanychpobić,ażw267przypadkachodpowiadałyosobyprzed18.rokiemżycia.AMłodocianiprzestępcymająnaswoimkoncietakże587kra-dzieżyi483kradzieżepołączo-nezwcześniejszymwłama-niem.Policjanieprowadziosob-nychstatystykdotyczącychprzemocywszkołach,alewieleinformacjiopobiciach,kradzie-żach iwymuszeniachtoefektdonosówdyrektorówplacóweki rodziców.AWedługopracowańOśrodkaRozwojuEdukacji,aż37proc.gimnazjalistówwskazało,żezdarzałyimsięsytuacje,gdywysyłalicośprzezinternet,abyzażartować,aichkomunikatokazałsięprzykrydla innych.Agresja internetowatocorazpo-ważniejszyproblem.8,4proc.gimnazjalistówstałosię jejofiarąrazwroku,a 15proc.było jejsprawcami.a(JACK)

Młodzi przestępcy

Czy Twoim zdaniemdzieci

w szkołach czują się bezpiecznie?

Porozmawiaj z autorką na:www.dziennikzachodni.pl

dr Jacek Kozakiewicz

jestprzewodniczącymOkręgowejRadyLekarskiejwKatowicach

Opinie naszych ekspertów

owydarzeniach2015r.zamieszcza-mynastronach:3,5,6,8,9 i38

04//Wydarzenia www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni


FOT.MACIEJGAPIŃSK

IFO

T.MACIEJGAPIŃSK

I

FOT.MACIEJGAPIŃSK

I

bDokładnie 308osób pobiegłownoworocznymmaratonie

bHania Płatek topierwszedzieckourodzonew2015 r.wŚląskiembCzęścią sylwestrowej nocypodSpodkiembyłpokaz fajerwerków

Nanajwiększybalw regionie,podkatowickimSpodkiem,przyszłokilka tysięcymiesz-kańców.Dozabawyzachęcałynasze rodzimezespoły.Wystą-pilim.in. Pokahontaz iCurlyHeads. „DziennikZachodni”imprezęobjął patronatem.Wtymsamymczasie, gdymieszkańcy regionuotwieraliszampany, akorki strzelaływgórę, na sali porodowejDariaPłatek z Jaworzna rodzi-ła córkę.Dwadzieściaminutpopółnocyprzyszłana światHania, któraokazała siępierw-szymdzieckiemurodzonymwŚląskiemw2015 roku.–Tobyławyjątkowomęczącanoc, ale jej rezultat jest świet-ny – śmieje sięmamaHani.Wdomuczekananią starszasiostra.Dziewczynkaurodziłasię cała i zdrowa,waży3950gimierzy58cm.Nasportowozdecydowali sięprzywitaćNowyRokuczestni-

cy IXŚląskiegoMaratonuNo-worocznego„Cyborg”,któryzorganizowałAugust Jakubik,maratończykzRudyŚląskiej.–Udałonamsiępobićzeszło-rocznyrekord,wystartowało308biegaczy (rok temu260–przyp. red.) –wyliczaorganiza-torbiegu. I jakdodaje, rekordtymbardziej gocieszy, żeNo-wyRokpowitałbiegaczygoło-ledzią. Zwycięzcąmaratonuzczasem2godziny58minuti 53 sekundyzostałLeszekMałyszek.Tensylwesterbyłbardzobez-pieczny. –Nieodnotowaliśmypoważniejszychzdarzeńiincy-dentówzfajerwerkami–mówiAnetaOrmanzKWPwKatowi-cach.Wostatnichdwóchdniachnadrogachregionudoszłodo16wypadków,wktórychzginęłajednaosobai15kolejnychzosta-łorannych.Zatrzymanoteż37nietrzeźwychkierowców(danezgodz.17).(KD)

ŚLĄSKIEBezpiecznie i głośno, takprzywitaliśmy2015

AWIĘCEJ ZDJĘĆ ZWYDARZEŃ SYLWESTROWYCH I NOWOROCZNYCHWNASZYM REGIONIENAWWW.DZIENNIKZACHODNI.PL

Minął rok od dramatycznegopożaru drewnianego kościołanaStecówce.Dziśświątynia jestjużniemalodbudowana.Sąbe-tonowe fundamenty, piękniezrobioneścianyzgrubychświer-kowychbali,całakonstrukcjazo-stała zadeskowana i przykrytapapą, więc do środka nie padaani deszcz, ani śnieg.Wpowie-trzu unosi się zapach świeżegodrewna–takrokpopożarzewy-glądaodbudowywanykościółeknaStecówce,wznoszącejsię760metrównadpoziomemmorza.Wykonawcypowiedzieliby:stansurowy otwarty. Jeszczewielezostało do zrobienia, jeszczeomnóstwo szczegółów trzebazadbać,aleitaksercerośnie,kie-dymasięwpamięcito,cowyda-rzyłosię tutajprzedrokiem.

TragicznanocTrzynaściemiesięcytemuwier-nizparafiipodwezwaniemMat-kiBożejFatimskiejniemielipo-wodówdo radości –wnocy z 3na4grudniadrewnianykośció-łekspłonąłdoszczętnie.

–Włączył się alarm.Kościółbył podłączony do instalacjiprzeciwpożarowej i antywła-

maniowejnaplebanii.Najpierwsprawdziłemsytuacjęnapleba-nii, czysięktośniewłamał.By-ło wszystko w porządku, więczacząłem patrzeć przez okna.Ostatnie okno wychodzi nakościół.Zobaczyłemwielkipło-mień od strony wejścia – opo-wiadał nam ksiądz GrzegorzKotarba, proboszcz parafii naStecówce, tużpoferalnejnocy.

Natychmiast zadzwoniłna112.Zanimprzyjechałastraż,poszedłzsąsiadem,HenrykiemKukuczką, zobaczyć, co się dauratować.

– Paliło się odwejścia głów-nego. Potężny płomień. Udałosię uratować to, co znajdowałosięwzakrystii.Zpomocąprzysz-li też inni parafianie. Dołączyliteżstrażacy.Zracjiwielkiegoza-dymienia nie dało się ratowaćwyposażenia wnętrza. Wma-skachstrażacywynosiliwszyst-kie stroje, księgi liturgiczne, ześrodka nic nie udało się urato-wać –wspominałks.Kotarba.

HenrykKukuczka prowadzigospodarstwo agroturystycznena Stecówce, jakieś stometrówodmiejsca,gdziestałapoprzed-niaświątynia,aterazbudowanajest nowa. – Każdej nocy, kiedysiębudzę,topatrzęprostowok-nowychodzącenakościół,iwte-dy widzę przed oczami tenstrasznypożar.Terazranytrochęsię podgoiły, ale zostanąwnas

dokońcażycia–zwierzasiępanHenryk. Idodaje:–Przezcałyrokcodzienniepatrzyłemnawielkądziurę po tamtym kościółku.Na szczęście teraz powstaje no-wy i jest jakoś raźniej na duszy,że odbudujemy to, cowydawa-ło się bezpowrotnie stracone.

Chciałoby się, żeby prace szłyszybciej.

JednakdrewnianyDecyzja o odbudowie kościół-ka zapadła tuż po ugaszeniupożaru, praktycznie na zglisz-czach poprzedniej świątyni.

Nikt nie miał wątpliwości, żetak trzeba zrobić – ani pro-boszcz, ani parafianie, bo zbu-dowanyw1954 rokukościółeknaStecówcenastałewpisał sięw tę częśćBeskidów.

–Uwielu ludzi tenkościółekbudził sentyment. Tu były nietylko PierwszeKomunie Świę-te,wszystkiechrzty iśluby,na-wet ludzi z odległych stron.A ileż niedzielnych spacerów,zarówno na msze, jak i tury-styczne...–zwierzałsięnamtużpo pożarze Jakub Kuc zWisły,dyrektorZespołuSzkółPonad-gimnazjalnychw Istebnej.

Pomoc w akcji odbudowyzadeklarowali znani ludzie,między innymi muzycy JózefSkrzek oraz Joszko Broda. Od-byłosiękilkakoncertówchary-tatywnych.

Msza jużnawiosnę?Nim jednak prace ruszyły, ko-nieczne było przygotowaniecałej dokumentacji budowla-nej. Pojawił się także innyproblem: proboszcz parafiipod wezwaniemMatki BożejFatimskiej postulował, by no-wy kościółek był murowany,parafianie obstawiali przydrewnianym.

Sprawa otarła się nawet okuriębiskupią.Wkońcustanę-ło na tym, że fundament świą-tyni będzie murowany, a kon-

strukcja drewniana – z isteb-niańskiego świerka.

Po załatwieniu wszystkichbudowlanychformalnościpra-ce ruszyływpołowiemaja.

–Dlanastowyjątkowocieka-wainwestycja,borzadkosiębu-duje kościoły, a kościoły drew-niane to już zupełny rodzynek,więc jest nammiło, żemożemynadzorować tę budowę – opo-wiadaPiotrWojtyłazfirmyWoj-tyła Budownictwo z podbiel-skich Janowic. Idodaje: –Na ra-zie jest stan surowy otwarty.Konstrukcjazostałazrobionaześwierka istebniańskiego, spe-cjalnie wyselekcjonowanego.Wmojejopinii todoskonałybu-dulec.Gontemświątynia zosta-nie przykryta nawiosnę, jak siępogodapoprawi–zapewniaWoj-tyła.

Powstający kościółek jestnieco większy od poprzednie-go, choć architekt starał się, bybył jegowiernymodwzorowa-niem. Nie zawsze to było jed-nakmożliwe, choćby z powo-du przepisów przeciwpożaro-wych.

PanHenryk jużniemożesiędoczekać, kiedy świątyniana Stecówce będzie gotowa.

–Wierzę, że jużwiosną udasię wkościółkuodprawićmszęświętą. Nie wyobrażam sobie,żemożebyć inaczej–mówiKu-kuczka.a

Rok powielkim ogniu, czyli pięknykościół na Stecówce rośnie w oczachA Ostatniemiesiące to czaswytężonej pracy,parafianie niemogą się doczekać końca robót

[email protected]

Kościół

b Budowa nowego kościółka ruszyławiosną ubiegłego roku.Parafianie liczą, że prace nie potrwają już długo

FOT.JA

N-VICTO

RLA

NDOWSK

IA Dobudowy świątyniwykorzystano świerkistebniański. Obrabiali go najlepsimiejscowi cieśle

Wydarzenia //05www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

2015 rokbędzierozstrzygający,jeślichodziogórnictwo.Czypan,jakopełnomocnikrząduwtere-nie,ostrzegłpaniąpremierprzedmożliwymiprotestamispołecz-nymi?Odpoczątkuswojejmisjipanipremiermusiałaangażowaćsięwrozwiązywanieproblemówdotyczącychgórnictwa.Naj-pierwbyłasprawakopalniKa-zimierz-Juliusz,awłaściwiesprawaprzyszłościcałejdziel-nicySosnowca i losu lokatorówprawiedwóchtysięcymiesz-kańzakładowych.Potemtrage-diawkopalniMysłowice-Weso-ła.Wiele razyzmoichustpadłysłowakierowanedopanipre-mierokoniecznościmądrej re-strukturyzacji tejbranży,ak-ceptowanejspołecznie.Panipremierświetniezdajesobiesprawęztrudnejsytuacji,w ja-kiejznalazłosięgórnictwo.WprzypadkukopalniKazimierz-Juliuszdoszłodoszybkiego„do-sypaniagrosza”,bylebytenspo-kójspołecznyzapewnić...Ubolewam,żetakwłaśnie tasprawajestpostrzegana.Wrze-czywistości sosnowieckako-palnianiebyławstaniesamasobieporadzićbezzewnętrzne-gowsparcia.Natakiewsparcieniemogła liczyćnawetzestro-nywłaściciela, czyliKHWSA.Opiniaspołecznanieakceptujejednaksytuacji,gdyzamiastre-formdajesiępieniądze, jaktylkogórnicytupnąnogą.Proszęmiwierzyć, że czasdo-sypywania grosza jużminął.Codozasady, taka sytuacjaniepowinnamiećnigdymiejsca.Właścicielemgrupykapitało-wejKHWSA jest jednakSkarbPaństwa, którymusiał siępo-chylićnad sprawą.Różnicapo-między firmąSkarbuPaństwaaprywatną jest również taka,żena stanie tej drugiej nigdyniebędziemieszkańzakłado-wych, których lokatorzy stalisię zakładnikamikomornikównie ze swojejwiny.

Kazimierz-Juliusztojednak„drobiazg”wobectego,coczekakopalnieKompaniiWęglowej,naktórąwciążoczekujemycu-downegopomysłu.Patrzącnasytuacjęwojewódz-twaśląskiegoprzezpryzmatbranżygórniczej – co jestuza-sadnione,bo tonajwiększypracodawca–należystwier-dzić, żeKatowickiHoldingWę-glowyoraz JastrzębskaSpółkaWęglowapowinnysobiepora-dzić,nawet jeśli cenywęgla,oczymmówiąanalitycy,będąw2015 rokunapodobnympo-ziomie.Zaś jeśli chodzioKom-panię,pełnomocnik rząduds.górnictwaWojciechKowalczykpracujenadspecjalnympro-gramemnaprawczym.Nieule-ga jednakwątpliwości, żenaj-bardziejproblemyodczują fir-myokołogórnicze.Tymma-łym,najsłabszymgrozi likwi-dacja lubupadłość.Tacygigan-ci jakFamurczyKopexmogązespokojempatrzećwprzysz-łość,podobnie jakwysoko-specjalistyczne firmy,bezktórychspółkiwęglowesięnieobejdą.Gorzejwprzypad-ku firmusługowychoprofilugórniczo-geologicznym.Czywzwiązkuztym,żeczekanasfalazwolnień,rządmapie-niądzenaprogramdobrowol-nychodejść?Czyrynekpracywwojewództwie jestwstaniesprostaćtemuobciążeniu?Dajmyszansępełnomocnikowirządu.Największymproble-membędziezorganizowanienowychmiejscpracy.Wobec-nej sytuacjiniemamyzbytwie-lumożliwości.Kiedyśmodelo-wymrozwiązaniembyłościąg-nięcieOpladoGliwicczyteżrozwójstrefyekonomicznej.Rozwójprzemysłumotoryza-cyjnegomajednakswojegrani-ce.Zresztą tobranża,któranaj-

szybciejodczuwaskutkikryzy-sugospodarczego.Amyjeszczekolejnychstolatbę-dziemysiępowoływaćnagliwi-ckiegoOpla.Nowetechnologieteżnarazieunaswpowijakach.Musimy szukaćmiejsc pracywnowychdziedzinach. Częśćznich zpewnościąwusłu-gach, turystyce.Piszemybajkęotym,jakbyłygórnikzostajehotelarzem?Czemunie? Jedno jest pewne:utrzymanie obecnej strukturygórnictwa jest niemożliwe.Trzeba jednakoperacji doko-nać tak, by zminimalizowaćskutki społeczne.Czy,panazdaniem,skalaproble-munie jestduża?Amożejednakwartopomyślećnadpowoła-niempełnomocnikarząduwrandzeministrads.restruktu-ryzacjicałegoregionu?Interesującypomysł. Z pew-nością trzeba zareagowaćna szereg zjawisk jednocześ-nie imocno. Toogromnewyz-wanie.Mamydużybagaż, ob-ciążeniewpostaci przemysłuciężkiego, który trzeba restru-kturyzować, alemamy teżsporą przewagęw innychdziedzinach: doskonałą loka-lizację namapie, infrastruktu-rę drogową, no i oczywiścielotniskowPyrzowicach.Janiewiem,czymyjesteśmypro-rozwojowi.Ciesząnowe,dużein-westycje,takiejakMuzeumŚlą-skie,czysiedzibaNarodowejOr-kiestrySymfonicznejPolskiegoRadia,aleprzecieżtrzebajeutrzy-mać,zapełnićmelomanami.Kalendarzmusi byćwypełnio-ny imprezami. Toważne, po-nieważpoprzez takie inwesty-cje zmieniamyprofil naszegoregionu.Niesądzipan,żewsensieorga-nizacyjnymaglomeracjawy-czerpała jużswojemożliwości,

aegoizmprezydentówmiastpowoduje,żetracimyszansenakolejneinwestycje,czyli –nanowemiejscapracy?Rzeczywiście,w tej sprawieabsolutnie doszliśmydo ścia-ny. Potrzebamądrej koncep-cji. Odwołamsię dobliskiejmisytuacjiwgórnictwie, czyliłączenia kopalń. Poza tymwgórnictwie zawsze byłyproblemyorganizacyjnei ludzkie, niechęć, ale odde-cyzji szefa nie było odwołania.Tomożewojewództwoniemaszefa?Unaskażdysobie rzepkęskro-bie.Zpunktuwidzenia intere-suwojewództwa,amożegłę-biej jegośrodkowej części,me-tropolitalnawspółpraca topoprostukonieczność. Silnecentrumzawszebędziezasobąciągnęło innych.Poza tym,zperspektywydziesięciumie-sięcysprawowaniaurzędu,wi-dzę, żenależypoddać retuszo-wi reformęadministracyjnąibardzoszybkozdecydowaćo losie samorządównaszczeb-lugmin ipowiatówwaspekcierealizowanychprzeznichza-dań i liczbystanowisk.Trzebateż rozstrzygnąćkwestiekom-petencyjne.Osobiścieuwa-żam,żeprzekazywaniezadańzzakresuadministracji rządo-wej zarządomwojewództwniejestoptymalnymrozwiąza-niem. Jakoprzykładprzytoczęinwestycjeprzeciwpowodzio-werealizowanedzisiajprzezsamorząd,wsytuacji, gdyod-powiedzialnośćzapodejmo-wanedziałaniawczasiepowo-dziponosiwojewoda.Tenproblemdotyczy równieżpre-zydentówmiastnaprawachpowiatów,np.wzakresiego-spodarowanianieruchomoś-ciamiSkarbuPaństwa.aRozmawiała AGATAPUSTUŁKA

W2015rokumakrogos-podarczewarunkidlagórnictwabędą jeszcze

trudniejsze.Cenysurowcanaświatowychrynkachmogąbyćmniejszeokolejne10pro-cent.Niezmniejszysięzatoza-potrzebowanienawęgielwPolsce,botakimamymodelenergetyczny.Zasprawąwybo-rówparlamentarnychniezano-si sięnagwałtowneruchywbranży.Zwłaszczatakie,któ-remogłybyspowodowaćnie-pokojespołeczne.Takwięcnapewnoniebędzie likwidacjikopalńczyzwolnień ichpra-cowników.

Będzieza toskutecznapróbaratowaniagórnictwaśrod-

kamipublicznymi i towtakisposób,bynie trzebabyłozgo-dyBrukseli.Mamnamyśli za-kupprzezWęglokokssześciukopalńodKompaniiWęglowej.Węglokokswcześniej zostałdokapitalizowanyakcjami

przedsiębiorstw,wktórychak-cjonariuszemjestSkarbPań-stwa.Ta transakcjazasili kontaKompaniio2mldzł.Kwotawystarczyna…10wypłat, czylidowyborów.Scenariusz tenbędziepodobnydowsparciaKompaniipieniędzmi JSW,którakupiłaza 1,5mldzłko-palnięSzczygłowice-Knurów.

Górnictwozłapieoddech,przeżyjekolejnyrok.Nie-

stety,niezostaniezrobionenic,copozwalałobynalepszeroko-wanianaprzyszłość.Amiano-wiciedalejnieeliminujemytrwalenierentownychkopalni.Nie inwestujemywnowezłożainieobniżamykosztówwydo-bycia.Odraczamykatastrofę li-cząc,żewrócikoniunkturace-nowanawęgiel.

Towszystko jestdowodemna„zwijaniesię”państwo-

wegogórnictwa.Alepamiętaj-my,żerynekwęglawPolscejestnanastępne50lat. Inatenrynekwejdziealbosurowiecz importu,alboprywatni inwe-storzy. JeśliPolskabędziemiałaszczęście, topozostaniezna-czącymproducentemwęglawUnii lubteżbędziemiałape-cha(azwłaszczaŚląsk) i staniesięnajwiększymrynkiemzby-tunawęgiel.NOT. AMC

Górnictwo 2015

JerzyMarkowski,ekspertgórniczy

Odraczaniekatastrofywwęglu

Piotr Litwa:Musimyszukaćmiejscpracy

bNowoczesną siedzibęNOSPR, którama zmienić „profil regionu”, trzeba zapełnić publicznością

FOT.ARKADIUSZ

ŁAWRYWIANIEC

Jedno jest dzisiajpewne: utrzymanieistniejącej struktury

górnictwa jestniemożliwe

Województwow2015roku

AgataPustuł[email protected]

Tobędzietrudnyrok,szczególniedlagórnictwa–mówi wojewodaPiotrLitwa.

Przednamikolejnyinten-sywnyrokwyborczy.Za-pewnewpołowiemajabę-

dziemywybieraćprezydentaRPitusytuacja jestraczejprze-sądzona.BronisławKomorow-skimożewygraćnawetwItu-rze.Comożemuzaszkodzić?NajbardziejchybakonfliktwewnątrzPO.AndrzejDuda?Jegowynikbędziezależnywy-łącznieodpoparcia imobilizacjielektoratuPiS.JaktewyborybędąwyglądaćnaŚląsku? Oba-wiamsięprzedewszystkimni-skiej frekwencji–wieluŚląza-kówniepójdziegłosować,niewidząckandydata,którypo-ważnietraktuje ichaspiracje.

Jesieniączekająnaswyboryparlamentarneiwnichcał-

kiemprawdopodobnejestzwy-cięstwoPiS.ZwycięstwoPiSi...kontynuacjarządówPOzPSLimożeSLD.Teoretycznie,naŚląskuPOmogąpogrążyćza-niedbaniawgórnictwie.Niespodziewamsię jednakwiel-kichplanównaprawczychze

stronyrządu,raczejznówbę-dziemyoglądaćkupowaniecza-sudoraźnymirozwiązaniami.Pamiętajmyprzytym,żewynikPOwwojewództwiemożeza-decydowaćolosieTomaszaTomczykiewicza,regionalnegoszefapartii.

Wlutymwyboryuzupełnia-jącedoSenatuwTychach,

Mysłowicachipowieciebieruń-sko-lędzińskim.Polityczneku-riozum,aledlapartiibędzietosondażpoparcia.Zaśfrekwen-cjamożebyćniższaniż10proc.

Cozobywatelskimprojektemustawyomniejszościach?

Mimorokuwyborczego,parla-mentarzyścizafundująnamgręnazwłokę.Finalnienicztejustawyniewyjdzie–niemazgody,niemaklimatu.

Wpolitycesamorządowejbę-dziemyobserwowaćpoli-

tykęnowegomarszałkawoje-wództwa.Jedno,comożnapo-wiedziećzpewnością, tożeWojciechSaługaniebędziegor-szynatymstanowiskuodMiro-sławaSekuły.Sądzę,żekoalicjaPO-PSL-SLDwregioniespróbu-jezafundowaćnammałąstabi-lizację,kadencjębezwiększychwpadek.MarszałekSaługaza-powiadaprogramoszczędnoś-ciowy.PieniądzezUE wno-wymokresiefinansowaniaunij-negopomogąwspokojniej-szychrządach.NOT.MZ

Polityka 2015

DrTomaszSłupik,politolog

Rokwyborczyprzednami.Conas czeka?

dr JerzyMarkowski

inżyniergórnik,byływiceministerprzemysłu,handlu igospodarki

dr Tomasz Słupikpracownik Insty-tutu Nauk Politycznych i Dzienni-karstwa Uniwersytetu Śląskiego



Niecierpliwie czekamnaotwarcieMuzeumŚląskiego. Tonapewno

będzie jedno z ciekawszychwydarzeńnowego roku.Na razie podziwiam jego ar-chitekturę przejeżdżając obokwdrodzedobiura.

Wubiegłym rokuogromnewrażenie zrobiła namnie

siedzibaNarodowejOrkiestrySymfonicznej PolskiegoRadiaoraz koncerty, któremiałemokazję tamzobaczyć i słyszeć.Towielki obiekt i czuję siędumny, żemamycoś takiegowKatowicach.Jegoprzyszłość,moimzda-niem, leżywdobrzedobra-nymrepertuarze.NOSPR to sala owybitnej aku-styce, idealnadla koncertówmuzykiwspółczesnej, dlame-lomanów.Osobiście skupił-

bymsięwłaśnie na tym. Jeżelichodzi o inne gatunki, to był-bymbardzoostrożnywdobo-rze.

Trudnowypowiadać sięmina temat przyszłości

wszystkich śląskich festiwali.Niewiem, jakie ktomaplany.

Najlepiej znamsię na festi-waluOff, a tutaj nie braku-

jemi zapału iwciążwidzęprzed sobą kolejne cele.Offma się aktualnie bardzodobrze. Co rokuKatowicewtymczasie odwiedzają gościez całej Polski i ze świata. Ame-rykańskimagazyn „TIME”uznał nas za jeden z 14najcie-kawszych festiwali na świecie.Po raz piąty nominowani je-steśmydo tytułunajlepszegofestiwaluwEuropie. W2015mamy 10. edycję,w tympo raz szóstywKatowicach.Pomiędzy 7 a 9 sierpniawDo-linie Trzech Stawówpojawisię niemal 100 świetnych ze-społówz całego świata. Robięwszystko, żeby to była ucztadla każdego fanamuzyki.Pierwsze ogłoszenia już 12styczniawProgramie III Pol-skiegoRadiawaudycji GH+po 19.00.NOT.OSZ

Kultura 2015

ArturRojek,muzyk

Off Festival,zagramy jużpo raz 10.

Wskrócie

RACIBÓRZ

WyborywRaciborzunieważne–uznałsądSądOkręgowywGliwicachuznał za zasadneprotestywy-borcze złożoneprzezKWWSLDLewicaRazemoraz osobęprywatną i unieważniłwybo-ry do radypowiatu racibor-skiegowkomisjachobwodo-wychnr 19 i 20 (wBudowlan-ce i ZSOMS). Tooznacza, że je-śli do 7dni niewpłynie pro-test, 12 radnych z 1 i 2 okręgustracimandaty i trzeba będziepowtórzyć tuwybory.

Przypomnijmy, 16 listopa-daw2komisjachwRaciborzupomylonokarty dogłosowa-nia.Mieszkańcy, którzyposzlidournwBudowlance, odda-wali głosyna kandydatówzSMS-u i na odwrót. Głoso-wanie przerwano, alewcześ-niej oddano już400nieważ-nych głosów.

– SLD i osobaprywatnazłożyli protesty i zostały oneuznaneprzez sąd –mówiMa-rianGasilewski, pełnomocnikkomitetu SLDLewicaRazem.Wyrok sądunie jest prawo-mocny. Jeśli nie będzie odwo-łania, uprawomocni się za 7dni. Tooznaczapowtórzonewyborydo rady.WobwodzieSMSuprawnionychdogłoso-wania jest ponad 2200osób,wBudowlance blisko 2000.(ALEK)

ŚLĄSKIE

CotrzeciaprzychodniawŚląskiemzamkniętaDokładnie284przychodniepodstawowejopiekizdrowot-nejwŚląskiemniepodpisałyumówzNarodowymFundu-szemZdrowia(stanzgodz.22,31.12.2014).Oznaczato,żepra-wiecotrzeciaprzychodniawre-gioniebędziezamknięta.Naj-większyproblemdotyczyćbę-dziemieszkańcówm.in.Biel-ska-Białej, Jastrzębia,Gliwic,Rybnika,ZabrzaiWodzisławiaŚl.Napodpisanieumowyzde-cydowałosięwregionie817placówekmedycznych. Jak in-formująpracownicyśląskiegoNFZ,wtychprzychodniachświadczeniamedycznemająbyćudzielanepacjentombezprzeszkód.Każdy,ktonapotkanazamkniętedrzwidogabine-tów,możedzwonićpodnumertelefonu32735 1600.Tocało-dobowa infoliniauruchomionaprzezŚląskiOddziałWoje-wódzkiNarodowegoFundu-szuZdrowia.Uzyska taminfor-macjęoczynnychplacówkachwjegookolicy.Listęplacówek,którepodpisałyumowęnaświadczenieusługmedycznych, jakitych,któreoddziśmająbyćzamknięte,znajdziecienanaszejstronieinternetowejpodadresem:www.dziennikzachodni.pl.(KD)

Wybierasz się na kurs prawajazdy? Zastanawiasz się, jakąwybrać szkołę? „Dziennik Za-chodni”służyCipomocą.Wrazz Wojewódzkimi OśrodkamiRuchu Drogowego w Katowi-cach, Bielsku-Białej i Często-chowie przygotowaliśmy ran-king ośrodków szkolenia kie-rowców; tychnajlepiejprzygo-towującychitychnajmniejsku-tecznych.Wjednychegzaminypraktyczne zdaje się średniozadrugimrazem,winnychna-wet dopiero za siódmym.Sprawdź, gdzie Cię najlepiejprzygotują.Możeniewartosu-gerowaćsięceną, iść tam,gdzienajtaniej?Możewartopostawićna skuteczność i doświadcze-nie?

Racibórz,Chybie iHutaStaragórą!Najwyższązdawalnośćegzami-nu praktycznego w ośrodkachpodlegających WORD-owiwKatowicachgwarantujeBez-stresowa Szkoła Jazdy JózefaDrozdowskiego z Raciborza.Średnia zdawalność egzaminupraktycznegouczniówtejszko-łyprzekroczyła50proc.Rokte-mu ta szkoła także była wyso-kownaszymrankingu.

– W tym rokumoja szkołabędzieobchodziła25-lecie.Ma-mywięc duże doświadczenie,no i ciągle się uczymy: ja i moiinstruktorzy jeździmynaszko-lenia finansowane przez UE.Ostatnio z ekodrivingu, którybędzie obowiązkowy na egza-minachwtymroku.Towszyst-ko po prostu przynosi efekty –podkreśla Józef Drozdowski,właściciel szkoły.

WczęstochowskimWORD-zie bezapelacyjnie najlepszewyniki ma OSK Lider JanuszaLubasazHutyStarej (52,2proc.zdawalności egzaminu prak-tycznego). Zaś w bielskimośrodku prymwiódł OSK Ro-man Mikołajczyk z Chybia.W tymprzypadku zdawalnośćwyniosła aż 56,4 proc. i byłanajwyższa nie tylko wWORDBielsko-Biała, ale też w całymwojewództwie śląskim.Gratu-lacje za dobrze wykonywanąpracę.

OtojakprzygotowaliśmynaszrankingszkółJakwidać, są szkoły, gdzie bezproblemuegzaminpraktycznyod ręki zdaje co drugi uczeń,

ale są i takie, gdzie udaje się tonawet zaledwie co dziesiąte-mu. Ponieważ pod uwagę bra-liśmyszkoły, którenaegzamindodanegoWORD-ulubdojegoośrodka przysłali co najmniejstu uczniów – trudno mówićoprzypadku.Dane, jakiewyko-rzystaliśmy,dotycząwWORD-achKatowiceiBielsko-Białaeg-zaminów przeprowadzonychod 1 stycznia do 30 listopada2014 roku.

W przypadku częstochow-skiegoWORD-urankingopartonawynikachegzaminówprak-tycznychw okresie od 1 stycz-nia do 29 grudnia 2014 roku(minimum 100 egzaminów).W rankingu nie umieściliśmyośrodkówszkoleniakierowcówzRadomska(trzyznichbyłybywczołówce), bo nie korzystająznichmieszkańcynaszegowo-jewództwa.

EkstremalnezmianyjużsązanamiJanusz Kuwak, wicedyrektorWojewódzkiego Ośrodka Ru-chyDrogowegowKatowicach,podkreśla, że w przyszłym ro-ku w egzaminowaniu czekająnas pewne zmiany, ale nie są-

dzi, abybyłypowodydoobaw:–Teekstremalnezmianysą jużzanami.Terazto jużnaprawdętylkodrobiazgi.

Po pierwsze, od dzisiaj nietrzeba jużnaczęść teoretycznąchodzić do szkoły jazdy. Teoriimożna nauczyć się samemuczy przez internet. Egzamina-torów nie będzie interesowałożadnezaświadczenie.Egzami-nowany ma po prostu odpo-wiedzieć prawidłowo na pyta-nia testu.

Drugazmianadotyczyczęś-ci praktycznej.W tej części eg-zaminu pojawią się elementyekodrivingu.

– Musimy nasze przepisydostosować do unijnych, cho-dzi też oochronę środowiska –podkreśla JanuszKuwak.

Wiceszef katowickiegoośrodka dodaje jednocześnie,że tak naprawdęw ten sposóbniemal odruchowo jeżdżąwszyscy początkujący kierow-cy. – Chodzi o zmianę biegóww odpowiednim momencie,czylikiedyobrotysilnikasąpo-między1800a2600,onieżyło-wanie silnika, a takżeopłynnąjazdę, hamowanie silnikiem –mówi wiceszef katowickiegoWORD-u.a

Drozdowski:Wtymrokumoja szkoła

będzieobchodziła25-lecie.Mamy

dużedoświadczenie

Ranking szkół nauSpołeczeństwo

[email protected]

Najlepszewrankinguszkółnauki jazdy„DziennikaZa-chodniego”okazałysięośrod-kizChybia,Bielska-Białej,Hu-tyStarej iRaciborza.

Oto rankingnajlepiej i najsłabiej przygotowującychdoegzaminu

NajlepszewynikiA 1.OśrodekSzkoleniaKierow-cówRomanMikołajczyk,Chybie,ul.Dworcowa–56,4proc.A 2.OśrodekSzkoleniaKierow-cówKrzysztofChmiała,Bielsko,ul.Siemiradzkiego–51,9proc.A 3.OśrodekSzkoleniaKierow-cówAUTKOIwonaPisarek,Biel-sko,ul.Partyzantów–48,0proc.A 4.OśrodekSzkoleniaKierow-ców3GrzegorzBiałas,Pszczyna,ul.Chrobrego–46,5proc.A 5.OśrodekSzkoleniaKierow-cówPiotrSatawa,Łękawica,ul.Firmowa–46,0proc.A 6.OśrodekSzkoleniaKierow-cówMieczysławPiela,Bielsko,ul.Partyzantów–45,6proc.A 7.OśrodekSzkoleniaKierow-cówPRAWKODawidBiczak,Andrychów,ul.Legionów–45,1proc.A 8.PHUSALPRESSZbigniewWizner,Czechowice,ul.Koś-ciuszki–44,2proc.A 9.OśrodekSzkoleniaKierow-cówMagdalenaPiwowarczyk,Bielsko,ul.Karpacka–43,5proc.A 10.CentrumSzkoleniaKie-rowcówOMEGA,Czechowice,ul.Słowackiego–41,1proc.

NajsłabszewynikiA 1.OśrodekSzkoleniaKierow-cówPiotrSapeta,Radziechowy,ul.PodMatyską–16,0proc.A 2.OśrodekSzkoleniaKierow-cówPawełKnapek,Żywiec,ul.Wesoła–21,2proc.A 3.OśrodekSzkoleniaKierow-cówMagdalenaMika,Ujsoły,ul.Piotrowskiego–21,4proc.A 4.OśrodekSzkoleniaKierow-cówKarolGruszczyk,Wisła,ul.Wyzwolenia–22,0proc.A 5.UsługiMotoryzacyjneiTransportoweCaputaKrzysz-tof,Czechowice, ul.Traugutta–22,4proc.A 6.OśrodekSzkoleniaKierow-cówPawełSłowik,Żywiec,ul.Dworcowa–23,7proc.A 7.OśrodekSzkoleniaKierow-cówFIRLAŁukaszFirla, Dro-gomyśl,ul.Klonowa–24,1proc.A 8.OśrodekSzkoleniaKierow-cówJarosławGrzegorzek,Sko-czów,ul.Mickiewicza–25,5proc.A 9.OśrodekSzkoleniaKierow-cówKazimierzPęcikiewicz,Ży-wiec,ul.Dworcowa–25,6proc.A 10.OSKŻUBRJakubowskiWojciech,Kozy,ul.Krakowska–25,9 proc.JAK

Wojewódzki Ośrodek RuchuDrogowegow Bielsku-Białej

NajlepszewynikiA 1.BezstresowaSzkołaJazdyJózef Drozdowski,Racibórz,ul.Ogrodowa–50,6proc.A 2.OrlikSabina,OśrodekSzko-leniaKierowców„JAZDA”,Rad-lin,ul.Spacerowa–46,8proc.A 3.PrzemysławSitek,Gołko-wice,ul.ZimneDoły–46,3proc.A4.PaszynaJolanta,OśrodekSzkoleniaKierowców„KAMELE-ON”,Jastrzębie-Zdrój,ul.Traugutta–45,5proc.A 5.BiałasGrzegorzOśrodekSzkoleniaKierowców„3”,Pszczyna,ul.Chrobrego–43,9proc.A6.OleksyLeszek,OśrodekSzkoleniaKierowców„LESZEK”,Jastrzębie-Zdrój,ul.Jasna–43,1proc.A 7.ArgyriosGkeros,Żory,ul.Os.KsięciaWładysława–43proc.A8.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„ACHIM”JoachimPlura,Racibórz,ul.Ogrodowa–41proc.A9.SzmulikŁukasz,OSK„4KÓŁKA”,Jastrzębie-Zdrój,ul.Małopolska–40,7proc.A 10.DamianIstel„OSKISTEL-NY”,Racibórz,ul.Drzymały–40,4proc.

NajsłabszewynikiA 1.TylutkiAndrzej,FirmaUsłu-gowoHandlowa„AMT”,Jastrzę-bie-Zdrój,ul.Poznańska–16,9proc.A 2.DamianSzwagrzak,Radlin,ul.AndrzejaMielęckiego–23,6proc.A 3.EugeniuszBudniak–Ośro-dekSzkoleniaKierowców„BUD-GEN”,Żory,ul.Wodzisławska–23,8proc.A4.KrystianLiwarowskiLIWAR-7BIEG,Cieszyn,ul.Barteczka–23,9proc.A 5.MariuszLiptakOSK„AUTO-BOLO”,Racibórz,ul.Ogrodowa–24proc.A6.KrzysztofSzarowski,Ryb-nik,ul.Stawowa–24proc.A 7.AUTOKURSS.C.EwaWojcie-chowska-Świerczek,ANDRZEJWojciechowski,Racibórz,ul.Ogrodowa–25proc.A8.AndrzejWołczyk-OśrodekSzkoleniaKierowców,Żory,ul.Biesiadna–25proc.A9.PrzedsiębiorstwoUsługo-woSzkoleniowe,Jastrzębie-Zdrój,ul.Przemysłowa–26proc.A 10.WiesławJanulek OśrodekSzkoleniaKierowców„AUTO-SZKOŁAL.OK”–27,5proc. AMC

WORD Katowice Oddział Terenowyw Jastrzębiu-Zdroju

Artur Rojekmuzyk, kompozytor,

b. lider zespołu Myslovitz, dyrek-

tor artystyczny Off Festivalu


uki jazdy2014 r.wŚląskiempraktycznegodużychośrodkówszkolenia kierowcówwwojewództwie śląskim.Uwzględniliśmy tylko te, któredoośrodkaegzaminacyjnegoprzysłały stu lubwięcej uczniów

NajlepszewynikiA 1.SzkołaJazdyZebraDanutaMazanek,Bytom,ul.Moniuszki–45,2proc.A 2.OśrodekSzkoleniaKierow-cówKrzysztofKoziołek,PiekaryŚląskie,ul.Przyjaźni–41,2proc.A 3.OśrodekSzkoleniaMAX-elKrzysztofWarzycha,Bytom,ul.Dworcowa–39,6proc.A 4.P.W.JedynkaMichałUtracki,TarnowskieGóry,ul.Nałkowskiej–37,7proc.A 5.SzkołaNaukiJazdyBelferJanuszWójcik,TarnowskieGóry,ul.Mościckiego–35,6proc.A6.RadosławRabusNaukaJaz-dyProfessional,Wojkowice,ul.Stara–32,8proc.A 7.OśrodekSzkoleniaKierow-cówZdzisławNurek,PiekaryŚlą-skie,ul.Długosza–32,5proc.A 8.OśrodekSzkoleniaKierow-cówELDAR,Świętochłowice,ul.Karpacka–31,5proc.A 9.OśrodekSzkoleniowo--UsługowyRajdRyszardWalc,Radzionków,ul.MęczennikówOświęcimia–30,9proc.A 10.OSKEXPERTTomaszCzech,Radzionków,ul.Męczen-nikówOświęcimia–30,6proc.

NajsłabszewynikiA 1.PolskiZwiązekMotorowyOZDG,Katowice,ul.Łabędzia–14,1proc.A 2.LigaObronyKrajuOSK,Za-brze,ul.3Maja–17proc.A 3.OśrodekSzkoleniaKierow-cówLECHBarbaraStawiarz,Świętochłowice,ul.Komandra–17proc.A4.TomaszJaroszOSK„ELKA”,RudaŚląska,ul.Magnolii–17,5proc.A 5.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„DŁUBI”,Świętochłowice,ul.Polna–17,7proc.A6.ZDZwKatowicachCentrumKształceniaZawodowegowGliwi-cachzsiedzibąwZabrzu,Katowi-ce,ul.Krasińskiego–18,1proc.A 7.SzkołaJazdyTestRomanBętkowski.Chorzów,ul.Łagiewnicka–18,3proc.A8.ZDZwKatowicach,Ośro-dekKształceniaZawodowegowPyskowicach,ul.PowstańcówŚląskich–18,5proc.A9.OSKAdamWaszczyn,Za-brze,ul.Sądowa–18,8proc.A 10.OSKNaukaJazdyMarceli-naKrawiec,PiekaryŚląskie,ul.Diamentowa–19,2proc. AMC

WORD Katowice Oddział Terenowyw Bytomiu

NajlepszewynikiA 1.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„EURO”KlaudiuszKubecz-ko,Katowice,ul.Gdańska–40proc.A 2.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„100%”,Katowice,ul.Pow-stańców–35,7proc.A 3.OSK„ELA”,Jaworzno,ul.Farna–33proc.A4.IreneuszRudzkiOSK„CY-WIL”,RudaŚląska,ul.Łukowa–32proc.A 5.OśrodekSzkoleniaKierow-cówOLAFTomaszGołosz,Kato-wice,ul.3Maja–31,3proc.A6.CentrumSzkoleniaKierow-cówSmolińskiMichał,Katowice,pl.OddziałMłodzieżyPowstań-czej–30,9proc.A 7.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„LIDKA”LidiaGieroń,Cho-rzów,ul.Krzyżowa–30,8proc.A8.OSKLIDERMariuszSzy-mański,Katowice,ul.SaintEtienne–30,7proc.A9.FirmaUsługowaTomaszStefańczyk,Katowice,ul.Sowiń-skiego–30,6proc.A 10.FirmaSzkoleniowo-Han-dlowa„SELA”LeszekSkrodzki,Katowice,ul.Gdańska–30,2proc.

NajsłabszewynikiA 1.PolskiZwiązekMotorowyOZDG,Katowice,ul.Łabędzia–13,2proc.A 2.OSK„Luksun”KrzysztofDomarus,Mysłowice,ul.gen.Je-rzegoZiętka–13,5proc.A 3.PawełWójcikWWW.NAJLEPSZASZKOLAJAZDY.PL,Świętochłowice,ul.Ta-trzańska–15,4proc.A4.OSK.EUROKLASAMarzenaMularewicz,Katowice,ul.Krzywoustego–17,6proc.A 5.OSK„Kama”PiotrOlszowski,Mysłowice,ul.Stani-sławaStaszica–18proc.A6.PPHUDELTAJarosławWaluśkiewicz,Katowice,ul.Dę-bowa–18,3proc.A 7.LüftnerPatrykGoldenLion,DąbrowaGórnicza,ul.KrólowejJadwigi–19,8proc.A8.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„NowyDuet”,Jaworzno,ul.Pocztowa–20,2proc.A9.KRALEX-JanuszKralaSUPELMEN,Katowice,ul.Mikołowska–21,3proc.A 10.BarbaraPoranekOSK„BO-LID”,RudaŚląska,ul.Pokoju–22,1proc.AMC

Wojewódzki Ośrodek RuchuDrogowegow Katowicach

NajlepszewynikiA 1.OSK„Lider”JanuszLubas,HutaStaraB,ul.Główna– 52,2proc.A 2.OSK„AUTOFAN”MariuszRycharski,Kamyk,ul.Żerom-skiego–44,88proc.A 3.OSKNIEZŁAJAZDAŁukaszKurdziel,Częstochowa,ul.Wa-szyngtona–42,13proc.A 4.SUKCESS.C.MarekŁąpieś,MariuszKlepczyński,Często-chowa,ul.Kilińskiego–41,94proc.A 5.OSKSAFETYCARMaciejOrlikowski,Częstochowa,al.Wolności–39,36proc.A6.„START”PiotrSwodczyk,Częstochowa,ul.Limanowskie-go–38,94proc.A 7.OSKJerzyKowalski,Często-chowa,ul.Obr.Westerplatte–38,67proc.A 8.FORMATKatarzynaWeso-łowska-Łakomy,Częstochowa,ul.Nowowiejskiego–38,61proc.A 9.PUHOSKIwonaKRAKO-WIAK,Kłobuck,ul.Zamkowa–38,48proc.A 10.OSKASArkadiuszStępień,Częstochowa,al.NMP–37,38proc.

NajsłabszewynikiA 1.OśrodekSzkoleniaKierow-cówEUROSZKOŁAEdwardMu-chaLubliniec,ul.Plebiscytowa–14,09proc.A 2.ZakładDoskonaleniaZawo-dowegowKatowicachOSKŻarki,ul.Sosnowa–15,25proc.A 3.OśrodekSzkoleniaMotoro-wegoBogusławStachuraLubliniec,ul.Zwycięstwa –15,38proc.A4.OSKRobexRenataPASIE-KA,WręczycaWielka,ul.Sporto-wa–16,18proc.A 5.OSK„AUTO-SZKOŁA”Kata-rzynaGŁĄB,Kłobuck,ul.3Maja–16,37proc.A6.SzkołaBezpiecznejJazdyMarcinPośpiechLubliniec,ul.Piłsudskiego–18,88proc.A 7.OSKAndrzejFaltynowski,Kalety,ul.ks.Rogowskiego–21,37proc.A8.OSKJózefBłaszczyk,Kale-ty,ul. 1Maja–22,35proc.A9.OSK„EMZET”MarekORŁOWSKI,Krzepice,ul.Ryły–22,47proc.A 10.OSKIwonaKowal,Zawiercie,ul.Piwniczna–22,69proc.BAW

Wojewódzki Ośrodek RuchuDrogowegow Częstochowie

NajlepszewynikiA 1.k2BożenaSawicka,Rybnik,ul.ks.J.Szafranka–48,8proc.A 2.DariuszPichOSK„IN-STRUKTOR”,Rybnik,ul.Chro-brego–45,6proc.A 3.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„LISOWSKI”,Rybnik,ul.Chwałowicka– 41,1proc.A4.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„TRAFIC”A.Malinowska,Rybnik,ul.Raciborska–39,2proc.A 5.DamianIstel„OSKISTELNY”,Racibórz,ul.Drzyma-ły–38,6proc.A6.ArturGrzymisławskiOśro-dekSzkoleniaKierowców„IWAR”,Rybnik,ul.Żaglowa–38proc.A 7.EXTREMESP.ZO.O.,Racibórz,ul.Bosacka–37,9proc.A8.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„GOLOMB”–MirelaGołombek,Gliwice,ul.Zwycię-stwa–37,7proc.A9.P.P.H.U.„AVANT”DariuszSzulik,Jankowice,ul.Równole-gła–37,4proc.A 10.AUTOSzkoła„PRYMUS”EwaFrania,Sośnicowice,ul.Koś-ciuszki–36,6proc.

NajsłabszewynikiA 1.KaliszRobertOśrodekSzko-leniaKierowcówLEXUSRobertKalisz,Gliwice,ul.Kościelna–16,1proc.A 2.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„RENOMA”KrzysztofMu-siał,Knurów,ul.KazimierzaWiel-kiego–16,9proc.A 3.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„ALFA”AdamZieliński,Świerklany,ul.Spacerowa–17,4proc.A4.LUZSabinaNowak-Juśko,Gliwice,ul.Łużycka–17,5proc.A 5.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„ELMOT”EwelinaKozaczkiewicz,Gliwice,ul.JanaMatejki–19,4proc.A6.AdamAndrzejczakOSKSUKCES,Gliwice,ul.Wrzosowa–20,6proc.A 7.MIROXTomaszKożuch,Gli-wice,ul.Wolności–21,6proc.A8.AdamBodziony,Rydułtowy,ul.StrzelcówBytomskich–22,2proc.A9.LigaObronyKraju,Warsza-wa,ul.Chocimska–22,5proc.A 10.OśrodekSzkoleniaKierow-cówLEWGroupŁukaszLewiński,Gliwice,ul.Chodkiewicza–23,20proc.AMC

WORD Katowice OddziałTerenowyw Rybniku

NajlepszewynikiA1.JacekŁyp,ZbigniewŁyp,OSKBRACIA,DąbrowaGórnicza,ul.Szkolna–48,5proc.A 2.ZebraCollectiveBiznesJa-rosławWęsierski,DąbrowaGór-nicza,ul.Poniatowskiego–45,2proc.A 3.ZEBRA-1SzostakAdrian,Dą-browaGórnicza,ul.Poniatow-skiego–42,4proc.A4.SuwalskiMarcinNaukaJaz-dySAMMAR,Krzywopłoty,ul.Partyzantów–38,2proc.A 5.HosiawaBeataPPUH„Do-mino”,DąbrowaGórnicza,al.Zwycięstwa–36,4proc.A6.ArturMorawskiARTUR,Dą-browaGórnicza,ul.LegionówPolskich–36,1proc.A 7.GolińskiZbigniewOSK„EXPERT1”,DąbrowaGórnicza,ul.Majakowskiego–34,8proc.A8.SłoninaRafałOśrodekSzko-leniaKierowców„ARA”,Sosno-wiec,ul.Zapolskiej–34proc.A9.CentrumSzkoleniaKierow-ców„LEX”,DąbrowaGórnicza,ul.Kosmonautów–32,4proc.A 10.LüftnerPatrykGoldenLion,DąbrowaGórnicza,ul.Kró-lowejJadwigi–31,9proc.

NajsłabszewynikiA 1.OśrodekSzkoleniaKierow-ców„Zbyszko”,Jaworzno,ul.Są-dowa–15,2proc.A 2.OSKELEKTJolantaDąbkowska,Zawiercie,ul.Mar-szałkowska–15,4proc.A 3.OSKELEKTJolantaDąbkowska,Ogrodzieniec,placWolności–15,4proc.A4.KwiecieńDariuszPOSK„Adam”,Sosnowiec,ul.HubalaDobrzańskiego–16,8proc.A 5.SzkołaJazdyXXLJarosławSkorupa,Ogrodzieniec,placWolności–17proc.A6.RoznowskiMichałOSK„Mi-chał”,Sosnowiec,ul.Litewska–17,8proc.A 7.LigaObronyKraju,Zawiercie,ul.Bankowa–19,3proc.A8.OSK ALFASławomirOziembło,Łazy,ul.MariiDą-browskiej–19,3proc.A9.WojciechowskaEwelinaOSKELKAR,Sosnowiec,ul.Hallera–21proc.A 10. MaciejDomagalskiNAU-KAJAZDYELECTRA,Sosnowiec,ul.gen.KazimierzaPuławskiego–21,5proc.AMC

WORD Katowice Oddział TerenowywDąbrowie Górniczej

NajlepszewynikiA 1.OśrodekSzkoleniaKierow-cówKASKADERJanuszBerger,Tychy,ul.Sikorskiego–43,8proc.A 2.OSK„GOL”RomanBurghardt,Tychy,ul.Dąbrow-skiego–40,5proc.A 3.OSK„Jacek”JacekPieprzy-ca,Tychy,ul.ArmiiKrajowej–38,4proc.A 4.OśrodekSzkoleniaKierow-cówADEPTMartaLesiak,Tychy,ul.gen.deGaulle’a–37,5proc.A 5.OSKWaszczyn,Mikołów,ul.Stroma–35,5proc.A 6.OśrodekSzkoleniaKierow-cówCioosRafałBroncel,Bojszowy,ul.św.Jana–34,4proc.A 7.GRANDCHMIELOWIECTo-maszChmielowiec,Mikołów,ul.Żwirki iWigury–34proc.A 8.SzkołaKierowców„ZNAK”EugeniuszDziałowy,Przyszowice,ul.Spółdzielcza–33,8proc.A 9.Matyja–LeszekMatyja,Orzesze,ul.Kwiatowa–32,4proc.A 10. OSKBolid2GrzegorzŚlosorz,ChełmŚląski,ul.Kolber-ga–30,9proc.

NajsłabszewynikiA 1.PolskiZwiązekMotorowyOZDGSp.zo.o.,Katowice,ul.Ła-będzia–9,4proc.A 2.OSK„SPEED”TadeuszRapka,Libiąż,ul.WojskaPolskie-go–13,3proc.A 3.PrzedsiębiorstwoUsługo-wo-SzkolenioweSp.zo.o.,Ja-strzębie-Zdrój,ul.Przemysłowa– 13,3proc.A4.ZakładDoskonaleniaZawo-dowego,Katowice,ul.Krasiń-skiego–15,6proc.A 5.OSKGrzegorzSzarowski,Lędziny,ul.Lewandowskiej–16,4proc.A6.OśrodekSzkoleniaZawo-dowegoIKierowcówLUZEuge-niuszWiniarski,Chrzanów,ul.Wyszyńskiego–16,8proc.A 7.CaputaKrzysztofFirmaUsługMotoryzacyjnychiTran-sportowych,Pszczyna,ul.Ko-pernika–17proc.A8.OSK„MOTO-PAL”RafałStroiński,Trzebinia,ul.Kościusz-ki–17,8proc.A9. LigaObronyKraju,Oświęcim,ul.Konarskiego–18,4proc.A 10.OśrodekSzkoleńZawodo-wychDiagno,Mysłowice,ul.Świerczyny–19,2proc.AMC

WORD Katowice OddziałTerenowyw Tychach



Wewrześniu2015rokudoszkółwkońcupójdąwszystkiedzieci sześ-

cioletnie.Oznaczato,żewszkolnychławkachmożeza-siąśćblisko70tys.dzieci.Wy-mieszająsięobecne5- i6-latki,które jeszczeniezaczęłynauki.Rodzicezrzeszeniwstowarzy-szeniuRatujMaluchy,którzysąprzeciwnizmianom,całyczaswalcząocałkowitezniesienieobniżeniawiekuszkolnego.

Nakolejnezmianypowinnibyćprzygotowani licealiści,

którzywmajunapisząegzaminmaturalny.Będąmielidozda-niadodatkowyegzamin,tzw.przedmiotdowyboru. I tonapoziomierozszerzonym.Dotejporyobowiązkowebyłyegzaminyzjęzykapolskiego,matematyki i językobcego.Tazmianaspowodowanajestwprowadzeniemw2012roku,awięcnapoczątkunaukiwszkoleponadgimnazjalnejdla

przyszłychmaturzystów,nowejpodstawyprogramowej,którazakłada,żeuczniowieucząsięwybranychprzedmiotównapoziomierozszerzonym,terazichwiedzazostaniesprawdzo-na.Maturzyściniemusząprzy-gotowywaćprezentacjinaegza-minustnyzjęzykapolskiego.Wzamianzato,powejściudosali,będąlosowalipytaniaprzygotowaneprzezCentralnąKomisjęEgzaminacyjną.

Zaśnauczelniewyższedotrzepierwszafalaniżudemogra-

ficznego. Jakpodaje resortnau-ki, zcałymimpetemmaude-rzyćwplacówkiw2017r.Wte-dy liczbaabsolwentówszkółponadgimnazjalnychmabyćrównaz liczbąmiejscnauczel-niachpaństwowych.Aprzerze-dzonestudenckieszeregiozna-czająmniejsze finansowanieuczelniześrodkówminister-stwa.Mniej studentówimniejpieniędzyprzełożysięnasporekłopotyzfunkcjonowaniemuczelni.Przedsmaktegopo-czuliśmyjużwminionymroku,gdynaAkademiiWychowaniaFizycznegowKatowicach,doprowadzeniazajęćz języ-kówobcychzatrudnionozew-nętrznefirmy.Zwolnionowte-dykilkunastunauczycieli aka-demickich.NOT.KD

Edukacja 2015

RomanDziedzic,OKEwJaworznie

Rewolucji niebędzie, ale jestsporo zmian

Batman i... KapitanEuro,czyli czas na komiksy?

W Częstochowie otwartopierwszą w regionie czytelniękomiksów.–Komiksysądrogie,nie każdego stać, by je kupo-wać. Imwięcej ludzioddaswo-je komiksy do czytelni, tymwiększaszansa,żeznajdziemytu coś ciekawego – przekonujeMarcin Kozierkiewicz, często-chowski grafik i pomysłodaw-ca stworzeniawCzęstochowieCzytelniKomiksów,którafunk-cjonuje przy Centrum Promo-cjiMłodych.

Kozierkiewicz wyszedł na-przeciw oczekiwaniom fanówkomiksów pod Jasną Górą, alei w całym regionie, których –głównie za sprawąwielkich fil-mowychprodukcji–staleprzy-bywa. Są oniw różnymwieku,mają różną pracę – różnią siętak, jak różnią się komiksy te-matyką, fabułą, rysunkiemczydowcipem.

KolekcjakomiksówrośnieNazwaczytelniajest jaknajbar-dziej trafiona, bowbrewtemu,comogłoby sięwydawać, ko-miksy się czyta, nie ogląda. –Każdykomiksopowiada jakąś

historię. Jeśli nawet nie mawnimtekstu,bosąitakie,oglą-dając poszczególne rysunkiwjakiśsposóbjeczytamy–mó-wiAdamFlorczykzCPM,którypracuje przyorganizacji Festi-walu Dekonstrukcji Słowa„Czytaj!”.

–Mamyjużwczytelnisporyzbiór komiksów, jest z czymstartować, a przecież dopierozaczynamy.Pomysłstworzeniaczytelni nie wszystkim się po-dobał, pojawiły się sugestie, byzamiast czytelni zorganizowaćwymianę komiksów. Jamyślę,żeforma,którąprzyjęliśmy, jestlepszymrozwiązaniem,choćbydlatego, że ludziemająmożli-wość dotarcia do drogich albu-mów,naktórychzakupniemo-gą sobie pozwolić – dodajeKozierkiewicz.

Wczytelniprzyal.Wolności30miłośnicykomiksówznajdąpozycje starsze i nowsze, pol-skie izagraniczne,fantastycznei obyczajowe.

Twórcy częstochowskiejCzytelni Komiksówmarzą, bypodążyć śladamiGdańska i Po-znania, gdzie zgromadzono ty-siąceróżnychwoluminówznie-mal każdegozakątka świata.

Częstochowska czytelnianaraziejestskromniejsza–liczykilkasetwoluminów,alemożnadoniejprzyjść,poczytać,pody-skutować z innymimiłośnika-mikomiksówlubsamemuspró-bowaćjakiśnarysować.–Dote-gowcale nie trzeba być artystąplastykiem–przekonujeKozier-kiewicz.

BardzodrogiebiałekrukiWXXIwiekukomiksy stały siępopularne jak nigdy dotąd.W dużej mierze stało się toza sprawą hollywoodzkichsuperprodukcji,opartychnafa-bułach znanych komiksów.Dzięki temuHellboy, IronManczy Batman stali się znani nietylkofanomkomiksowychopo-wieści.

Trudno się dziwić, że kinoopanowała „komiksomania”,bowiem ekranizacje przygódsuperobohaterów przyniosływytwórniom filmowym kolo-salne zyski. „Avengers” sąna trzecim miejscu w gronienajbardziej kasowych filmówwhistoriikina,adochódponad1,4miliarda dolarów pozwoliłstanąć mocno na nogi WaltDisney Pictures. Awpierwszejdziesiątcenajbardziejkasowychfilmówsąjeszczetrzyinnepro-dukcje, które pierwotnie byłyprezentowanewformiekomik-sów: „Iron Man 3”,„Transformers 3” oraz „Mrocz-ny Rycerz Powstaje”. Średnizyskzfilmuosuperbohaterachto kilkaset milionów dolarów.Nicdziwnego,żewnajbliższychlatachbędziemyoglądaćkonty-

nuację losów Batmana czySpider-Mana.Wśladzafilmamiruszyła sprzedaż gadżetówigierzsuperbohaterami,którzyjuż dzisiaj stali się ikonamipopkultury.W Polsce komiksyamerykańskich wydawnictw,jak Marvel Comics czy DCComics,sprzedająsięznakomi-cie. Kupującymi często nie sąmłodzi ludzie,alepokolenie30-i40-latków,którepamięta jesz-cze lata 90. ubiegłego stulecia,kiedy przygody Spider-Mana,Batmana, Supermana i spółkiwydawałoowianelegendąwy-dawnictwoTM-Semic.WPolscekolekcjonerzy za „białe kruki”sprzed lat są w stanie zapłacićkilkaset złotych. W StanachZjednoczonych„ActionComicsNo. 1”z1938roku,opowiadają-cy o losach Supermana, zostałsprzedanyzaponad3,2milionadolarów!

NausługachpropagandyPopularność komiksów starasię wykorzystać nawet UniaEuropejska, której od 15 latstrzeże superbohaterKapitanEurowalczącyzDoktoremPo-działem. Najpierw przekony-wał onpaństwa członkowskiedowspólnejwaluty,dzisiaj jegotwórcaNicolas de Santis starasię dzięki bohaterowi przeko-naćWielką Brytanię do pozo-staniawUnii.a

b „V jakVendetta”, angielska seria komiksowaautorstwaAlanaMoore’a (scenariusz) iDavidaLloyda (rysunki) zagościławświatowejkulturzem.in. dzięki filmowio tymsamymtytule z2006roku.Maskęużywanąprzezgłównegobohatera zapożyczyli przeciwnicyACTA

FOT.ARC

Najdroższy komikso Supermanie

z 1938 rokusprzedano za 3,2miliona dolarów

Czytelnia Komiksów?

Cootymsądzisz?Porozmawiaj

zautorami tekstunanaszej stronie

www.dziennikzachodni.pl

Kultura

B.Romanek,A.Kaczmarek

[email protected]

Częstochowaikomiksy?Cze-munie!WCentrumPromocjiMłodychdziałalnośćrozpo-częłaCzytelniaKomiksów,ajejzbiorystalerosną.

WtymrokuTramwajeŚląskiezakończąswójprogrammoderniza-

cyjny, ażewtrakcie jego reali-zacji zaoszczędziłykilkanaścieprocentzaplanowanejna tokwoty, to spodziewamsię, żez tychoszczędności zakupiąjeszcze trochępojazdówiprze-prowadząwięcejmodernizacjiinfrastruktury.Widać, że tenprogrambardzodobrzesię roz-wija i tocieszy,gdyż towpływanie tylkonasamsystemtran-sportupublicznego, ale rów-nieżnawizerunekmiastwaglomeracji Śląska iZagłę-bia.

Jeśli idzieoKolejeŚląskie, tospodziewamsięmałegokro-

kudoprzodu,alebez fajerwer-ków.Tej firmiepotrzebnesąewolucyjnedziałania i –o ileniepopełnionabłędów–towtaki sposóbbędzie się rozwi-jać.Rewolucjinie spodziewamsię teżwtaborzeautobuso-wym,obsługującymlinieko-munikacjimiejskiej –on jest

i będzie systematyczniewy-mieniany,wciążnatomiastniewidzęoryginalnychrozwiązańmarketingowych,któremogły-byprzyciągnąćwiększą liczbępasażerów.

OpóźnionaŚląskaKartaUsługPublicznych,piloto-

wanaprzezKomunikacyjnyZwiązekKomunalnyGOP,za-pewnewejdziewżycie, ale są-dzę, żenastąpi todopierowdrugimpółroczu.Podejrze-wamtakże, żenieosiągnieonapełnej funkcjonalności, a jejwdrożeniu towarzyszyćbędziemasaproblemów,dużopreten-sji ze stronypasażerówiawan-turawmediach. Jakośniemo-gęuwierzyć, że taoperacjana-stąpibezkomplikacji –prze-cież teurządzeniaodmiesięcystoją jużnadworze, zabudo-wanesąwautobusach, a toniemożepozostaćbezwpływuna ichdziałanie.

Niczegowielkiegonieocze-kujęnatomiast, jeśli idzie

o infrastrukturędrogową. In-westycje już rozpoczętebędąkontynuowane,natomiastno-wościbymsięnie spodziewał.Wtymrokubędądopieroogła-szanekonkursynazadania fi-nansowanewramachnowegounijnegobudżetu,więcwy-mierne ich rezultatypoznamydopierowroku2016.NOT.MIW

Komunikacja 2015

Prof.RobertTomanek,UE

Będziewięcejtramwajówi sporekłopoty

RomanDziedzic

jestdyrektoremOkręgowejKomisji

EgzaminacyjnejwJaworznie.

Prof. Robert Tomanek

jestprorektoremUniwersytetuEko-

nomicznegowKatowicach.


PIT, czyli podatki za 2014 rok

Rozliczenie podatkowe za rok2014nie przynosi żadnych re-wolucyjnych zmianwstosun-kudopoprzedniego.Rozlicza-jącsięzfiskusemmamydody-spozycji takie same typy PIT-ów i załączników do nich jakprzedrokiem.Równieżterminzłożenia zeznania pozostajebez zmian. To czwartek, 30kwietnia.Naturalnieodkażdejreguły tak iw tymwypadkusąwyjątki.

Terminy,wyjątki,większeulginadzieci,e-deklaracjeWarto przypomnieć, że dokońca stycznia 2015 rokuswojezeznaniamuszązło-żyć właścicielefirm,któ-rychprzychódpodlegaopodatkowaniunaza-sadzie ryczałtu ewi-dencjonowanego.Aletoniewszystko.Rów-nież duchowni mająterminzłożeniaswoichPIT-ów–do31stycznia.

Jeśli pracownik chce,bypracodawcarozliczyłPITzaniego,musizgłosićtakądy-spozycjędo10stycznia.

Pozostalimusząrozliczyćsiędokońcakwietnia,jeślideklara-cje składasięosobiściewUrzę-dzieSkarbowymlubdrogąelek-troniczną.Wwypadkuwysłaniadrukupocztądecydujeniedatawpłynięcia deklaracji do US,a data stempla na kopercie.Możnazatemwysłaćdeklaracjęnawet31kwietniaogodz.23.59.

PIT-37,najbardziejpopular-ny,możnawysłaćdrogąelektro-niczną.Wypełniajągowszyscy,którzyuzyskalidochódzumówo pracę, o dzieło, praw autor-skich czystypendiów,aletakżez umowy-zlecenia czy świad-

czeńsocjalnych,doktórychza-liczasięemerytury,rentyizasił-kiprzedemerytalne.

Zformyelektronicznejprze-syłaniaPIT-umożnaskorzystaćwówczas, jeśliwcześniejzałożysięspecjalnyprofilwportalupo-datkowymMinisterstwaFinan-sów. Szczegółową instrukcjękrok po kroku można zna-leźćpodadresem:www.finan-se.mf.gov.pl/systemy-informa-tyczne/e-deklaracje.

W2015 r. podwyższonoul-gę na dzieci.Można z nowychzasad skorzystaćw rozlicze-niu podatkowym za 2014rok. Jednak nic się niezmieniawwypadkujed-negoalbodwójkidzieci.Tuulgawynosi 1112,04zł.Zato jużwprzypad-ku trójki dzieci odpisrośnieoprawie400zł,awypadku czwartegodzieckaoblisko500zł.Warto pamiętać też,

że ulga internetowa(maksymalnie 760 zł),

przysługujewyłączniewko-lejno po sobie następującychdwóch latach podatkowych,jeżeli w okresie poprzedzają-cym te lata nie korzystało sięz tegoodliczenia.

NajczęstszebłędywdeklaracjachPITZazwyczajbłędywychwytywa-nesąjużnaetapieskładaniade-klaracji, imożnanamiejscudo-konać korekty, jednak takamożliwość odpada, gdy PITwyślemy pocztą i na dodatekostatniego dnia przewidziane-go prawem.Wówczas drobneniedopatrzenie może urosnąćdorangipoważnegoproblemu,

którykosztowaćbędzienie tyl-komasęnerwów,ale ikonkret-nepieniądze.

Na pierwszym miejscuwśród błędów popełnianychprzez podatników jest brakpodpisu pod deklaracją PIT.Miejsce na podpis znajduje sięna ostatniej stronie deklaracjii jest jedną z ostatnich rubrykw zeznaniu. Zapomina sięonimzazwyczajwówczas,gdydeklaracjędrukujemyporozli-czeniu podatku w programiekomputerowym.

RozliczającPITzmałżonkiempodecyzji,kto jestpodatnikiemwzeznaniu,należysiętegotrzy-mać. Zmiana kolejności w dal-szychczęściachformularzadys-kwalifikujebowiemdeklarację.

Kolejnym na liście błędówjest przy korzystaniu z ulg nie-dołączenie załącznika. Tym-czasem zgodnie z przepisami,załącznik jest nieodłączną, in-tegralnączęściązeznania. JegobrakdyskwalifikujePIT.Zpew-nościąurządskarbowywezwiepłatnika do jego uzupełnienia.Warto pamiętać, że dokumen-typotwierdzająceprawodoul-gi należyprzechowywaćprzez5 lat i okazać na każdewezwa-nie urzędu.

Częstymbłędem,wychwyty-wanym przez skarbówki, jestskładaniedeklaracjinanieaktu-alnychdrukachPIT.Choćwyda-ją się identyczne jak przed ro-kiem,tozgodniezordynacjąpo-datkową należy zaopatrzyć sięwnajnowszą ichwersję.Tak jakwówczas, gdy rozliczamy sięzapomocąprogramukompute-rowego. To dlatego dziśdo „Dziennika Zachodnim”do-łączyliśmynajnowsze oprogra-mowaniezaktualnymiformula-rzami. Tozubiegłego roku, jeślijeszcze gdzieś jestwdomu, jużsięnieprzyda.

Ostatnimwśród najczęściejpopełnianych błędów jestwpi-sanie nieprawidłowego nazwi-ska.Dotakichsytuacjidochodzi,gdypozmianiestanucywilnegonie zgłoszono tego faktuwUS,a zmienione zostaniewpisanedodeklaracji.Jaksięokazuje,do-tyczy to nie tylko kobiet, aleimężczyzn, którzy częściej niżdekadę temuprzyjmują nazwi-skopożonie.

Błędy zdarzają się takżeprzywpisywaniu dwuczłono-wego nazwiska zapisywanegoz łącznikiem. Brak łącznika jestbłędem,któryteżpodatnikmu-si skorygowaćosobiście.a

bProgramkomputerowy

ułatwia rozliczenie podatku

DrukiPIT i programykomputerowe

zubiegłego rokuniemogąbyćużywane

do rozliczeń

Informatorpodatkowy

Sł[email protected]

Zmianwpodatkachjestnie-wiele,aleitakzdarzająsiępo-myłkiwobliczeniach.DlategowartoskorzystaćzdołączonejdziśdoDZpłytyzPIT-ami.

Tobędzieważnyrok.Musi-mywnimzakończyćwy-dawaniepieniędzyzesta-

regounijnegobudżetu, aza-temczekanas rozliczaniepro-jektów,uroczysteprzecinaniewstęg iodbieranieukończo-nych inwestycji.Niemazagro-żenia, żebędziemymusieli od-daćdounijnegobudżetu jakieśpieniądze–wartośćpodpisa-nychumównieznacznieprze-kroczyłanawetprzeznaczonena ich realizację fundusze,awięcmamypewienbezpiecz-nymarginesnawypadek,gdy-byczegośnieudałosięzreali-zowaćwterminie.Wtakiej sy-tuacji zawszebędziemożnaprzenieśćwówczas te fundu-szena innyprojekt

Przyszły rokbędzie takżeczasemprzygotowywania

projektówwramachkolejnegounijnegobudżetu,ogłaszaniai rozstrzyganiakonkursów,a takżepodpisywaniaumów.Wymierneefekty tegobędąwi-docznedopierownastępnych

latach.Kluczemdosukcesujest jednakdobystart idlategonajbliższe 12miesięcybędzietak istotne.Wierzę, że takwłaśnie się stanie. Samorządypoznaływcześniej założeniaiprojekty, azatemwiedzą,do jakiej szufladki sięgnąć,byznaleźćpotrzebnepieniądzenaplanowaneprzezsiebie in-westycje. Z ichpunktuwidze-nianajwięcej funduszybędziemożnazdobyćnaprzebudowęimodernizację systemówtran-sportupublicznego, zakupni-skoemisyjnego taboru,dokoń-czenieprojektówzwiązanychzgospodarkąwodnościekową,ograniczaniemniskiej emisjizanieczyszczeń, rewitalizacjąorazkulturę. Spodziewamsięzatemprawdziwej lawinyzgła-szanychprzezsamorządywnioskówwogłaszanychkon-kursach.

Nawiększewsparcie finan-sowebędąmogli także li-

czyćpolscyprzedsiębiorcy.Wichprzypadkuważnąspra-wąbędzie też to, żedecyzjewwiększymniżdo tejporystopniuzapadaćbędąwKato-wicach, aniewWarszawie.Napoziomiekrajowym–wra-machProgramuOperacyjnegoInfrastruktura i Środowisko–największepieniądze trafiąna-tomiastna inwestycjewdrogii kolej.NOT.MIW

Unijne dotacje 2015

AdamZdziebło,senatorRP

Pieniądze są,teraz czasnadobrepomysły

RUDAŚLĄSKA

Ponarkotykachtrudniej sięmyśliPolicjancizRudyŚl.pokrótkimpościguzatrzymalimężczyznę,któryukradłpaliwozbytom-skichstacji.Okazałosię,żetoniejedyneprzewinienie, jakiemanaswoimkoncie.Wrazzeswoimkolegąwłamalisięwcześniejdosamochoduiukradli tablicerejestracyjne.Wzatrzymanymsamochodziepolicjancizabezpieczyliprzed-miotypochodzącezkradzieży.37-letnikierowcai jego35-letnipasażer,mieszkańcyRybnika,bylipodwpływemnarkotyków.(KD)

DĄBROWAGÓRNICZA

WNowyRokpróbowały się zabić25-latkawyskoczyłazczwarte-gopiętra.Dowypadkudoszłowpierwszychgodzinach2015r.Wcześniejmiałamiejscerodzin-nasprzeczka,poniejkobietaza-groziła,żezrobisobiekrzywdę.KilkagodzinpóźniejzwiaduktunadulicąWojskaPolskiegosko-czyła39-latka.Wcześniej rów-nieżpokłóciłasięztowarzysza-mi.Kobietyprzeżyły,alesąwkrytycznymstanie.(KD)

Wskrócie

AdamZdziebło

senator,byłysekretarzstanuwMini-

sterstwie Infrastruktury iRozwoju

REKLAMA 004807920

SPOTKANIA MEDYCZNE im. Krystyny Bochenek

Na pytanie uprawniające do udziału można odpowiedzieć:

Nietrzymanie moczui inne dolegliwości intymne

Gościem spotkania będzie prof. Andrzej Witek– Ordynator Oddziału Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej

Centralnego Szpitala Klinicznego w KatowicachSpotkanie odbędzie się w poniedziałek 12 stycznia 2015 r.

o godzinie 17.00 w Malarni Teatru Śląskiego, Teatralna 2a

Oryginalny kupon wyślij na adres: „Dziennik Zachodni”, Media Centrum, ul. Baczyń-skiego 25 a, 41-203 Sosnowiec, w terminie do 9.01.2015 r. (decyduje data wpłynięcia). Nazwiska osób zaproszonych opublikujemy 10.01.2015 r. na łamach naszej gazety.

przez SMS:

Należy wysłać SMS o treści DZME.imie i nazwisko na numer 72355. Koszt jednego SMS-a to 2,46 zł z VAT. Na SMS-y czekamy do 9.01.2015 r. do godz. 15.00. Nagrodzonych poinformujemy o wygranej SMS-owo.

• Szczegóły w Radiu Katowice w sobotę w godzinach 9-12.

• Kupony można zostawić w Biurze Ogłoszeń Dziennika Zachodniego w Katowicach, ul. Pocztowa 16

• Na zwycięzców czeka 90 podwójnych zaproszeń na spotkanie.

przez kupon:

Podane dane osobowe będą przetwarzane zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych przez Polskapresse Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przy ul. Domaniewskiej 45, 02-

672 Warszawa, wpisaną do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000002408 z

kapitałem zakładowym w wysokości 42.000.000 PLN, NIP 522-01-03-609 dla celów realizacji, dostawy oraz / albo świadczenia zamówionych towarów lub usług, w szeroko pojętych celach marketingowych

i promocyjnych towarów i usług Polskapresse Sp. z o.o., w tym organizacji takich działań, a także w celach statycznych, analitycznych oraz nawiązywania kontaktu z właścicielem danych. Polskapresse Sp. z

o.o. informuje, że jest administratorem danych osobowych w rozumieniu ww. ustawy. Właściciel danych ma prawo do wglądu do swoich danych oraz ich poprawiania w siedzibie Polskapresse Sp. z o.o. Nadto

właściciel danych ma prawo w każdym czasie wyrazić sprzeciw co do przetwarzania jego danych przez Spółkę w zakresie dozwolonym przez ww. ustawę. Z uwagi na względy bezpieczeństwa we wszystkich

tych sprawach właściciel danych winien osobiście zwracać się do Polskapresse Sp. z o.o. na piśmie.

Biorąc pod uwagę powyższe oświadczam nadto, iż:

[__] wyrażam zgodę / [__] nie wyrażam zgody na przetwarzanie moich danych osobowych przez Polskapresse Sp. z o.o. w szeroko pojętych celach marketingowych i promocyjnych towarów i usług Polskapresse

Sp. z o.o., w tym organizacji takich działań, a także w celach statystycznych, analitycznych oraz nawiązywania ze mną przez Polskapresse Sp. z o.o. kontaktu;

[__] wyrażam zgodę / [__] nie wyrażam zgody na przetwarzanie moich danych osobowych przez Polskapresse Sp. z o.o.

w szeroko pojętych celach marketingowych i promocyjnych towarów i usług podmiotów współpracujących

z Polskapresse Sp. z o.o. na odrębnych zasadach, w tym organizacji takich działań. podpis .................................

W jakiej dziedzinie specjalizuje się prof. Andrzej Witek?

Odpowiedź ......................................................................................................

Imię i nazwisko ................................................................................................

adres ...............................................................................................................

.........................................................................................................................

adres e-mail ....................................................................................................

telefon ............................................................................................................

10//

Polska/Świat

www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni


BUKOWINATATRZAŃSKA

ŚmiertelnaofiaranożownikaPrzed jedną z restauracjiw centrumBukowinyTa-trzańskiej (województwoma-łopolskie) doszło do sprzeczkimiędzy grupami świętujący-mi nadejście nowego roku. Je-den zuczestnikówzajściawy-ciągnął nóż i ugodził dwóchmężczyzn. Jeden zposzkodo-wanych zmarł poprzewiezie-niudo szpitala.Mężczyzna,który zaatakował nożem, od-jechał samochodem. Jest po-szukiwanyprzez policję.(AIP)

Wskrócie WILNO

Litwa 19.państwemstrefyeuroLitwa jest ostatnimzpaństwbałtyckich, które dołączyłodo strefy euro.Od 1 styczniablok krajówzewspólnąunijnąwalutą liczy już 19państw.Przyjęcie unijnejwalutymapomócLitwie rozruszać go-spodarkę. BankomatynaLi-twie zostały przestawionenawypłaty banknotóweuro,chociaż jeszcze przezdwa ty-godnie będziemożna równieżpłacić starąwalutą – litem.Ce-nywsklepachbędąpodawanepodwójnie –weuro iw litachażdo czerwca.Wszystkopo to, aby ludziemogli łatwiejprzeliczać dotychczasowe ce-nyna euro i przyzwyczaić siędonowejwaluty. (AIP)

SZANGHAJ

Deszczbanknotówi36ofiarpanikiConajmniej 36 osób zostałozabitychpodczas imprezy syl-westrowej naplacuChenLiwcentrumSzanghaju.Wśródludzi czekającychnapokaz fa-jerwerkówwybuchłamasowapanika.Wedługniepotwier-dzonych informacji porusze-niewywołały osoby, którez balkonu jednego znocnychklubów rzucały pęki bankno-tów–niewiadomo, czypraw-dziwych, czy fałszywych.Część ludzi rzuciła się, by jezbierać.Wwynikunagłegoporuszenia tłumuzadepta-nych zostało na śmierć 36osób, około40 zostało ran-nych.Wśródofiar przeważająstudenci. (AIP)

„Żyjemy pojedynczymi, ulotnymi momentami, które są odłączone od naszej przeszłości i przyszłości.Powinniśmy raczej świadomie i pełnie doświadczać teraźniejszości, która prowadzi nas do wieczności”.Papież Franciszek, wBazylice św. Piotra, wwigilię NowegoRoku (AIP)

Aż 98 osób mogło zginąćna greckim promie „NormanAtlantic”, na którymprzed kil-komadniamiuwybrzeżyKorfuwybuchł pożar – pisze „TheTimes”. Prom płynął z portuPatras w Grecji do włoskiejAnkony. Według wcześniej-szychinformacji,zpromuewa-kuowanoponad420osób, a 13osób zginęło.

– Losniemal 100osóbnadalpozostaje nieznany – powie-działGiuseppeVolpe,prokura-tor w Bari, prowadzący śledz-two w sprawie przyczyn kata-strofy promu. Dotychczas je-dynie80osóbspośródpasaże-rówpromuprzybyłodoGrecji,chociaż – jakpowiedziałVolpe– spodziewano się stu osóbwięcej. Dodał, że nie wiado-mo, czy kiedykolwiek znaleźlisięoninapokładziepromu,zo-stali uratowani czy zginęliwpożarze.

Przynajmniejkilkoroczłon-ków załogi promu uciekałow łodziach ratunkowychwcześniej niż pasażerowie –w tym kobiety i dzieci – twier-dzi jeden zbrytyjskichpasaże-rów. On sam – zamiast załogi –miałteżpomagaćwakcji ratun-kowej nadolnympokładzie.

NickChanning-Williamspo-dróżował promem z Grecji

do Włoch. Jak pisze dziennik„The Times”, kiedy wybuchłpożar na pokładzie samocho-dowym, pośród kłębów dymui w ciemnościach to on miałpójść z pięcioma innymi pasa-żeraminadolnypokład,byna-prowadzać łódź holownicząprzysłaną w celu ściągnięciauszkodzonegopromudobrze-gu.–Niebyłotamczłonkówza-łogi, tylko my – powiedział„Timesowi” Brytyjczyk. – Niemogłem tego zrozumieć. Z te-go,cowidziałem,kilkoroczłon-kówzałogi promuwyskoczyło[do szalup ratunkowych] jużna początku – dodał. – Na pro-mie pozostało natomiast takwiele kobiet i dzieci. Dlaczego

to ich nie umieszczono jakopierwszych w łodziach ratun-kowych?Tambyłchaos.Sądzę,że kilka osób powinno nosićgłowynieconiżej – dodał.

Rzecznik greckiej firmyAnekLines,któraczarterowałaprom pływający pod włoskąbanderą,powiedział, żeniemadowodów,byzałogaopuszcza-ła„NormanAtlantic”przedpa-sażerami. Już po zakończeniuakcji ratowniczejmediazuzna-niempisałyokapitaniepromu,który zszedł zniego jakoostat-ni. Po zakończeniu ewakuacjipromupodano,żewsumiezgi-nęło tam 13 osób, jednak zda-niem„Timesa” liczbaofiarmo-że byćwiększa.a

b Wgoficjalnych informacji na „NormanAtlantic” zginęło 13 osób

FOT.AP/COSIMOCALA

BRESE

Część załogipromuuciekłaA Nawet 98 osóbmogło zginąć podczas pożaruna greckim promie „Norman Atlantic” koło Korfu

WojciechRogacin/[email protected]

Katastrofapromu

Dokorzystania zKartDużejRo-dzinyuprawnienisączłonkowierodzinywielodzietnej – rodzic(rodzice) lubmałżonek rodzica,którzymają na utrzymaniu conajmniejtrojedzieci.Dzieckonie

możemiećwięcej niż 18 lat lub25lat(gdyuczysięwszkolewyż-szej).Wprzypadkudziecizorze-czoną niepełnosprawnościąw umiarkowanym lub znacz-nymstopniu ograniczeniawie-kowenieobowiązują.

Posiadacze KDR są upraw-nienim.in. do zniżek nawstępdoobiektówużytecznościpub-licznej, takich jakmuzea, rezer-waty przyrody i obiektyrekreacyjno-sportowe. Oprócztych instytucji ulgi oferują rów-nież podmioty prywatne. Naj-bardziej atrakcyjne są zniżkiprzewoźników kolejowych, ta-kichjakPKPIntercity(25%zniż-

ki dla każdego członka rodzinyprzyjednoczesnymprzejeździeminimum 3 uprawnionychosób)czyPrzewozyRegionalne(roczna REGIOkarta 140 zł, za-miast175,taryfaRAZEM30%dlaposiadaczaREGIOkartywprzy-padku biletu jednorazowego,a 15%wprzypadku biletumie-sięcznego).

Dotejporykarta funkcjono-wała namocy rządowego pro-gramu. Od Nowego Roku marangę ustawy. Jak szacuje re-sort, od lipca wydano ok. 650tysięcy Kart Dużej Rodziny.Uprawnionychdonichjestoko-ło 3,5mlnosób.a

ZKartąDużejRodziny taniej

Wsparciedlarodzin

StefanKowlaski/[email protected]

Odwczorajrodzinywielo-dzietne,którezłożyływgmi-niewniosekowydanieKartyDużejRodziny,mogąkorzy-staćzprzywilejów.

REKLAMA 004810588

ZMIANA TARYFY ZA WODĘ W BYTOMIU

Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunalne od 1994 r. odpowiada za dystrybucję i sprzedaż wody. Dziś spółka dostarcza ją do prawie 160 tys. bytomian. W ostatnich latach dzięki konsekwentnie prowadzonej polityce ograniczania kosztów cena wody utrzymywana była na tym samym poziomie. Jeszcze w 2011 r., kiedy to miała miejsce ostatnia podwyżka, Bytom zajmował 2. miejsce w rankingu cen wody na Śląsku. Od tego czasu cena wody u hurtownika, jakim jest Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągowe, wzrosła dwukrotnie. Mimo to, dzięki utrzymaniu takiej samej stawki do 2014 r., pozycja Bytomia w rankingu znacznie się poprawiła. Dziś zajmujemy w nim 24. miejsce. – W sumie koszty dostarczanej do naszych klientów wody wzrosły o prawie 17 procent. Jednak dzięki realizowanemu od dwóch lat programowi naprawczemu oraz reorganizacji firmy, nie musieliśmy przerzucać skutków tych podwyżek na mieszkańców – wyjaśnia prezes Dawid Zięba. –Pomimo podwyżki mamy realne szanse na utrzymanie jednej z niższych stawek za wodę na Śląsku w ciągu najbliższych dwóch lat – dodaje.

W związku ze zbliżającym się upływem terminu obowiązującej taryfy BPK przedstawiło propozycję nowej ceny wody Radzie Miejskiej w Bytomiu. Po trzech latach utrzymywania stawek za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków na tym samym poziomie BPK zaproponowało nieznaczną, bo jedynie o 4,6%, wyższą taryfę, która przyjęta została przez radnych podczas ostatniej w tym roku sesji Rady Miejskiej. – Długo udawało się unikać podwyżek. Jednak aby zagwarantować jak najwyższą jakość świadczonych usług, przy opracowywaniu propozycji nowej taryfy musieliśmy uwzględnić koszty, które przez ostatnie dwa lata BPK brało na siebie, aby nie obciążać nimi mieszkańców. Przed nami w perspektywie dwuletniej ogromne inwestycje w rozwój i modernizację urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych - podkreśla Dawid Zięba, prezes BPK.

Od 1 lutego za 1 m3 zużytej wody i oddanych ścieków mieszkańcy Bytomia będą musieli zapłacić w sumie 14,44 zł, czyli 64 grosze więcej niż teraz. Biorąc pod uwagę średniomiesięczne zużycie wody na poziomie 2,5 m3 na osobę, rachunki bytomian wzrosną o ok. 1,6 zł na mieszkańca miesięcznie. Spółka BPK zapewnia, że nowe stawki taryfowe zostały skalkulowane w taki sposób, aby zapewnić jej przychody na poziomie zapewniającym samofinansowanie się spółki oraz by wyeliminować tzw. subsydiowanie skrośne (finansowanie działalności wodociągowej ze środków pochodzących z działalności kanalizacyjnej).

- Wprowadzenie podwyżek pozwoli spółce nie tylko sfinansować działalność wodno-ściekową, ale również gwarantuje realizację wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych – wyjaśnia prezes Zięba. – Nowe taryfy pozwolą nam również spłacić zaciągnięte na realizację tegoż planu zobowiązania – dodaje.

W latach 2013 – 2016 Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunalne planuje na rozwój i modernizację swojej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej wydać prawie 63,5 mln złotych. – To będzie wymagać od nas ogromnego wysiłku organizacyjnego oraz finansowego, zwłaszcza że realizujemy nasze inwestycje według najlepszej dostępnej technologii – podkreśla prezes BPK.

W ostatnich latach BPK zrealizowało szereg inwestycji zmierzających do ograniczenia strat wody. Ich efekty są już widoczne. Jeszcze w 2012 roku spółka traciła z powodu różnych awarii ponad 113 tys. m3. Rok później strata ta kształtowała się na poziomie niecałych 55 tys. m3. Natomiast w tym roku według danych z końca września br., spółka straciła niespełna 48 tys. m3 wody co stanowi 9,3%. W zestawieniu z danymi innych przedsiębiorstw jest to bardzo niska wartość.

Do tej pory Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunalne kupowało rocznie ok. 6 mln metrów sześciennych wody. Niestety z roku na rok ilość zużywanej przez mieszkańców Bytomia wody maleje, głównie ze względu na postęp technologiczny i zakup coraz oszczędniejszych urządzeń. W 2012 roku spółka sprzedała 7,6 mln m3 wody. Tymczasem w tym roku sprzedaż wyniesie 6,83 mln m3. – Musimy pamiętać, że wielkość sprzedaży wody, jak i ilość odprowadzanych ścieków mają istotny wpływ na kształtowanie się wysokości taryf – zwraca uwagę Dawid Zięba.

www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

magazyn Piątek, 2 stycznia 2015

To Iwonapierwsza za-częła „zakli-nać” koty.S z c z u p ł a ,energiczna

blondynkaodkryławsobieko-ci zew, gdy jako plastyczkapracowałaprzy jednymz tele-wizyjnych przedstawień tea-tralnych.

Kotzeschroniska„grał” jed-nąz ról. –Miałamsięnimopie-kowaćnaplanie i taksięzaopie-

kowałam, że trafił do mniedodomu–mówi.

Potem przeszła szybki kursedukacjinaforum„Miau”,któ-re jest skarbnicąkociejwiedzy.Na forum zawiązała się grupakocichwolontariuszek. Jużniebyło odwrotu.

– Relacje z kotem sąwyma-gające. Nie da się go wytreso-wać.Piesnamsłuży,dlakota je-steśmyrównoprawnymczłon-kiemjegostada–wyjaśnia Iwo-na.

W katowickim schroniskudla bezdomnych zwierząt kociwolontariat togłówniekobiety.

Iwcalenie stereotypowobied-ne „kociary”, samotne, bezdzieci.Wręcz przeciwnie.

Sylwianacodzieńprowadzikancelariępodatkową. Jest żo-ną i matką. Magda tuż po zaj-ściu w ciążę adoptowała dwiekociesieroty,choćrodzinamy-ślała, że całkiem zwariowała.Dziś jeden z kotów jest najlep-szymprzyjacielem2,5-letniegosynaMagdy, jego przytulankąi towarzyszem wędrówekpodomu.

Iwona lubi koty z charakte-rem, trochę złośliwe, nieprze-widywalne. – Kot wyrzucony

z domu do piwnicy traci całyswój świat.Onniewie, żepozadomem coś istnieje. To trochęjak z nami. Czujemy się pewnina ziemi, ogarniamy jako takogalaktykę, ale dalej to wielkaniewiadoma. Kot domowy niewie, że istnieje śnieg, deszczi łąka. Traci zapach otoczenia,który wyznacza granicę jegobezpieczeństwa–mówiIwona.

Taki kot potrafi wcisnąć sięwkąt ipoprostuumrzeć.Misją„zaklinaczek kotów” jest niedopuścić do tego.a

AgataPustułka

[email protected]

Zaklinaczki kotów dajązwierzętom z katowickiegoschroniska nadzieję na dom

Czytaja str. 14-15

FOT.ARKADIUSZŁAWRYWIANIEC

b Iwona lubi koty z charakterem, nawet te nieprzewidywalne

James Bond w końcumadziewczynę w swoimwieku!Dość dyktatu dzierlatek tylkoz pięknym ciałem. W nowymfilmie o przygodach 007 zagraboska Monica Bellucci

[str. 30]

Sommy na hoł-dzie, czylipierwsze bez-tlenowe wejściena hałdę. Żartdość poważny

[str. 16]

Czy wszyscyjesteśmy waria-tami? – pytamyprofesor psy-chiatrii Domini-kę Dudek

[str. 22-23]

FOT.AP/ANDREW

MEDICHINI

12//Magazyn www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni


WXIXw.przezEuropęprzetoczyłasiędysku-

sjaotym,którynaródzasługujenaokreślenie

„historyczny”,aktórynie–przypominaoniej

panaksiążka„SerceEuropy”.Czemupodobne

rozważanianiepowróciłyteraz,przyokazjidy-

skusjioniepodległościSzkocjiczyKatalonii?

Tamta dyskusja została jednakmocnoskompromitowana. Była ona związanazkoncepcjąewolucji,opracowanąwtamtymokresieprzezKarolaDarwina,któramówiłaotym, dlaczego niektóre gatunki potrafiąprzetrwać,ainnenie.Tyleżeprzełożenietejteoriinastosunkimiędzypaństwowebardzoszybkozamieniłosięwrasizm,coskompro-mitowałotegotypudywagacje.

Alewcześniejwzbudzałyonemnóstwoemocji.

Tobyły typowedlaXIXw.dyskusje.Na-rody imperialneuważały, że przyszłość na-leży donich – iże inne narody są skazanenawymarcie.

WśródnichwymienianowtedyPolskę.

Nie tylko.MatthewArnold, znanyXIX-wiecznypoetaiznawcaliteraturywalijskiej,dla rządubrytyjskiegonapisał raportoedu-kacji ikategorycznie odrzuciłwnimmożli-wośćuczeniaWalijczyków ichwłasnego ję-zyka.PóźniejnajegotezypowoływałsięBer-lin, twierdząc, że także Polacy nie powinniuczyćsiępolskiegowszkołach.Prusacywte-dyjasnomówili:Polacytomililudzie,aleniemająprzyszłości,zastolatwszyscystanąsięNiemcami.

Toczemuimsięnieudało?Czemunieudałosię

Rosjanom?Przecieżmieliponadstolatnawy-

rugowaniepolskościzPolaków?

Popierwsze,Polakówbyłozadużo,żebytakpoprostuodciąćichodkorzeni.Taklicz-

ny iuparty naród trudno zniszczyć wtakkrótkimczasie. PrzecieżWalia została zdo-byta przezAnglików800 lat temu – ale do-pierostokilkadziesiątlattemuuznali,żeniemasensuwprowadzaćnaukitegojęzykadoszkół,dopieropotakimczasieLondynmógłprzyjąćzanormę,żejęzykikulturaWaliinieistnieją. Szkoci, podobnie jak Irlandczycy,przestali się posługiwaćwłasnym językiemdawnotemu.Podejrzewam,żetosamosta-łoby się zPolakami, gdyby rozbiory trwałysto latdłużej.Tobywystarczyło.Ale jedno-cześniesamfakt,żejakiśnaródprzestajemó-wićwłasnym językiem, nie oznacza utratywłasnej tożsamości. Szkoci są tego najlep-szymdowodem.

Determinacja–na ile jest toważnapolskace-

cha?

BezwątpieniaPolacymająmocnątożsa-mośćnarodową.Choćwartoteżwspomniećoosiągnięciach króla StanisławaAugusta,któryświadomyzagrożeńpaństwawprowa-dził środki zaradcze: stworzył pierwszemi-nisterstwo,zleciłnapisaniepierwszejhisto-riikraju.Onpowiedziałważnezdanie.Otóż,zaznaczył, że jeśli za200 lat dalej będą żyćosobymówiącepopolsku,będzietoznaczyć,że jegopracanieposzłanamarne.

Terazopowiadapanodziałaniachzaplanowa-

nych,przewidującychrozwójsytuacjiwprzysz-

łości.Alewswojejksiążcekładziepannacisk

naserce,czylinaemocje.Jaktorozumieć?

Sercetodlamniesymbolżycia.Choćna-wetsięniespodziewałem,żetosercewzbu-dzityledyskusji.TużpowydaniutejksiążkidostałemlistzBelgii,wktórymnadawczynitłumaczyłami,żeserceEuropyniebijewPol-sce,tylkowjejojczyźnie.Rzeczywiście,gdywybuchła Iwojna światowa, Belgia byłanaustachcałejEuropy,boataknanią, jakie-go dokonali Niemcy, zostałmocnonagłoś-niony iprzedstawiony jako akt barbarzyń-stwa.Ale japierwszewydaniemojejksiążki

pisałemw1983r.WtedytoPolskabyławta-kiej sytuacji jakBelgiaw1914r.

Czyli„serce”należyrozumiećtakżejakometa-

foręofiary?

Ofiary,którawzbudzaemocjewcałejEu-ropie.

Bokażdywspółczujenajmniejszemuwklasie,

któregoregularnietłukąwięksikoledzy?

Bez przesady, nie należy tej metaforynadinterpretować. Natomiast uważam, żeniedasięzrozumiećEuropybezPolski. Jestonapunktemczułościnaszegokontynentu.

Odebrałemtojakopróbędefiniowaniacharak-

terównarodowychPolaków.

Niemaczegośtakiego jak„charakterna-rodowy”. To fikcja. Są natomiastwspólneprzeżycia–choćwcalenieoznaczatowspól-noty reakcji nanie. Dotyczy to choćby po-wstań. Żaden zrywwhistorii Polski nie byłpopieranyprzezwszystkich, zakażdymra-zembudziłyonekontrowersjeisprzecznere-akcje.Dodziświdać,jakwieledyskusjiiskraj-nych emocji wzbudza choćby powstaniewarszawskie.

Wspólneprzeżyciapotrafiądzielić, ale także

naskształtują.Jakpansądzi,którafazahisto-

riimanaPolakówwiększywpływ?Okresroz-

kwitu,szybkiegorozwojukrajuwczasachmo-

narchii, czy raczej fazaporażek, którychdo-

świadczaliśmywostatnich200latach?

HistoriaPolskitrwatysiąclatiwtymcza-siebyłowielednisłonecznych,aletakżespo-ropochmurnych.Optymiścibędąwidziećtepierwsze, pesymiści drugie. Choć ciągle teżspotykamosoby,którewogólenieznająpol-skiej historii, niewiedząnaprzykład, żeKi-jówkiedyśznajdowałsięwgranicachKróle-stwa Polskiego – ito nie przez kilka lat, aleprzezkilkastuleci.Kiedyśbyłemnastypen-diumnajednej zuczelniwUSA.Naścianiew swoim gabinecie powiesiłem mapę

Nieda się zrozumiećEuropy, nieRozmowa

AgatonKoziński

Twitter:@AgatonKozinski

NormanDavies,

brytyjskihistoryk

walijskiegopo-

chodzenia,profesor

UniwersytetuLondyń-

skiego,członekPolskiej

AkademiiUmiejętności

iAkademiiBrytyjskiej,

autorpracdotyczących

historiiEuropy,Polski

iWyspBrytyjskich.

„SerceEuropy”,czyli

KrótkahistoriaPolski

– toosobistapodróż

autoraprzezpolskąhi-

storię, literaturę, reli-

gię, konflikty i intrygi.

Moją rolą życiowąjestmówić innymjak najwięcej o historiiPolski. Zależymina upowszechnianiuwiedzy o niej, boprzeszłość Polski jestciągle zbytmało znana– uważaNormanDavies, historyk,profesor UniwersytetuLondyńskiego

Koniecrokusprzyjapodsu-mowaniom,bilansomizestawieniom.Takąsu-

biektywnąocenęzdarzeńzmi-nionegorokurozpoczynamodaktupolitycznego imilitar-negoobezprecedensowymcharakterze.Otowdrugiejde-kadzieXXIstuleciaFederacjaRosyjskaanektuje regionynale-żącedoinnegosuwerennegokraju.Robi topraktycznebez-karnie,niebaczącnareakcjędemokratycznychpaństwświata,wtymzupełniebezrad-nejUniiEuropejskiej.Prezy-dentPutinosiągaspołecznepo-

parcieswojegonarodu,po-twierdzonewniezależnychba-daniachsocjologicznych,po-równywalnejedynieztym,ja-kimchełpisięzdemoralizowa-nadynastiaKimówwKoreiPół-nocnej.Pogwałceniewieluza-pisówprawamiędzynarodowe-go,zieloneludziki,dramatpa-sażerówzestrzelonegosamolo-tumalezyjskichlinii lotniczych,zbójeckie iagresywnepaństwoniezmieniajątychnotowań.

Pamiętajmyjednak,żetoPutinpodniósłRosjanzkolan,dałnadziejęnacywilizacyjnyawansiziściłsenopolitycznejpotędzekraju.Wartonp.przy-pomnieć,żewciągu15ostat-nichlatpensjeRosjanwzrosłyponaddwudziestokrotnie,po-bory,rentyiemeryturywypła-canebyłyisąregularnie,askle-powepółki–zwłaszczawdu-żychmiastach–zapełniłysięto-warami.Tonic,żenaprowincji,wosadachiwsiachulokowa-nychnakrańcachFederacjiRo-syjskiejniewielesięzmieniło,alebezcennajestnadzieja,żezcałąpewnościąbędzie jużtyl-kolepiej.

Wwarunkachpolskichnaj-istotniejszymzdarzeniem

byłoodejściezrodzimejpolitykiDonaldaTuska.Zrobiłtonawła-snychwarunkach,niecoprzesa-dnieprzywiązującsiędomianapolitykaniepokonanego.Obję-ciefunkcjiprzewodniczącegoRadyEuropejskiej jestnietylkosukcesemgdańskiegopolityka,aleteżdowartościowaniemca-łegokrajuiroliPolskiwUE.Mo-żnaniecenićdokonańpolitycz-nychTuska,krytykowaćposz-czególnejegoprzedsięwzięcia,licznebłędypersonalne,aletru-

dnokwestionowaćjednąznaj-bardziejbłyskotliwychkarier,jakastałasięudziałemPolakawpowojennejhistoriiEuropy.Iniezmienitejocenyzawsty-dzającybrakwyobraźnibliskichwspółpracownikówD.Tuska,podsłuchanychpodobnoprzezkelnerówwrestauracji„SowaiPrzyjaciele”.Cogorsza,niepot-rafilioniznaleźćsięwtejnieko-mfortowejsytuacji ipodaćna-tychmiastdodymisji lubconaj-mniejdodyspozycjipremiera.Jedenzbohaterówafery,Bart-łomiejSienkiewicz,niezłyprze-cieżministersprawwewnętrz-nych,zamierzałnawetprowa-dzić„śledztwopodsłuchowe”,łamiącodwiecznązasadę,żeniemożnabyćświadkiemwewłasnejsprawie.

Gdzieśwtlenieudanychob-sadpersonalnychpremierazna-lazłsięministerSławomirNo-wak,któryniewpisałdozaso-bówmajątkowychzegarkawar-tegokilkanaścietysięcyzł.Póź-niejuczestniczyłwniehonoro-wymspektaklupolitycznym,wktórymopowiadałopożycza-niutejmęskiejbiżuteriiwkręgu

przyjaciół izapowiadałrezyg-nacjęzposelskiegomandatu.WieluPolakówodtegoczasujestprzekonanych,żezegarekS.Nowakatorekordowacenowopółkachronometrów.Wystar-czyjednakspojrzećnaofertęta-kichfirmjakHublotczyPatekPhilippe,byzrozumieć, jakbłę-dnejesttoprzekonanie.

Zcałąpewnościąważnymzdarzeniem2014r.byłaim-

potencjawliczeniugłosówpowyborachsamorządowych.Byłatokompromitacjapaństwaijegoorganów,wtymPaństwo-wejKomisjiWyborczej,nieprzy-gotowanejdosytuacjikryzyso-wejichybaczęściowocyberwy-kluczonej.Tazwłokawogłosze-niuwynikówposłużyładogło-szeniaspiskowychpoglądównatematfałszerstwwybor-czych,rozmyślnychmanipula-cji,któredoprowadziłydoduże-goodsetkagłosównieważnych.Teraztegłosypartiiopozycyj-nychjużcichną,alezłewrażeniazapewnepozostanąnalata.

Wkońcówcerokuwszystkieniemalmediazajęłysiępodró-żamiposłówponiefortunnej

wyprawieAdamaHofmana,MariuszaA.KamińskiegoiAda-maRogackiegodoMadrytu.Mlekosięrozlałoikolejniparla-mentarzyści jęli siętłumaczyćzeświatowychperegrynacji,aniektórzynawetzwrócilidokasySejmunienależniepo-branekwoty.Nieznośnymneo-logizmem,jaki towarzyszytejsprawie, jest„kilometrówka”–liczbakilometrówprzejecha-nychprzezpolityków.

Naregionalnympodwórkunajistotniejszeokazałysię

wyborysamorządowe,wwyni-kuktórychwiększośćurzędują-cychsamorządowcówzachowa-łaurzędyistolce,niektórzywwidowiskowyiniekwestiono-wanysposób,np.prezydenciGliwicczyTychów.AleŚlązacywciążniesąuznanizamniej-szośćetniczną,aśląskiniemastatusujęzykaregionalnego–mimozapewnieńodobrejwolirządzącejpartii i jejprominent-nychprzedstawicieli.Jakma-wiałWilliamHazlitt,angielskieseistaipisarz:„Niektóreosobyskładająobietnicedlasamejprzy-jemnościichniedotrzymania”.a

Pamiętajmy,żetoPutinpodniósłRosjanzkolan,dałnadziejęnacywilizacyjnyawansiziściłsenopolitycznejpotędzekraju

Patrząc z boku

MarekS.Szczepański,socjolog

Rok 2014 –mój bilanssubiektywny

FOT.GRZEGORZMEHRING

Magazyn //13www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

Problemuznaniaśląskiejgodkiza językregionalnypodstępniesprowadzono

nagruntnatury lingwistycznej.Tymczasemtoproblemowielewiększej skali.Wystarczycof-nąćsiędopiątejdekadyubie-głegowieku,byzrozumieć,żecelemsamymwsobienie jestuznawanie„jakiegośtamjęzy-ka”za język,alekontynuacjapolitykiwykolejaniaśląskiejtożsamości.

Wmaju1945r.zustgenera-łaAleksandraZ.–naczelnegokopidołaśląskiejautonomii ro-demzZagłębia–padłysłowa,któreopasaływieńcemprze-dwojennąsamorządnośćŚląza-ków:„nazawszeskończyłsięsławetnejpamięciokres (…)traktowaniaŚlązakówjakona-rodowośćodrębną,pośredniąmiędzyPolakamiaNiemcami”.

Wtymmiejscuwłaściwiemożna jużzakończyć.

Generaładawnojużniema,niemajuż jegoPolski,nie-

wielupozostałoNiemcównaGórnymŚląsku.NaziemiachdawnejautonomiiŚlązacyto„indianery”pochowanewką-tach,którewychodzą jedyniedorachmistrzówspisupow-szechnego.

Alew„Pendolinolandzie”,wcesarstwie topmodelcesa-

rzowej iwjejdworzeszlache-ckim,któryzachłopski trybutwcelachsłużebnychpoświeciepodróżuje–mottogenerałaZ.jest jakpaciorekpowtarzanyrytmiczne,wceluzbawieniapołudniowo-zachodniejPolskiprzedśląskimgrzechempier-worodnym.

Językśląski – lub jakktowo-li –„godka”uznanyzaodręb-ny(!) język,świętesłowagene-rałaZ.zamieniłbywherezję;ale–zdajesię–nikt tegoniechce.

Nadtematemoddawnapracujekilkupolskich lingwi-stycznychmędrców,którzygimnastykująswojerozumy,byudowodnić„prawdypożąda-ne”.Wtenotosposóbwiemyjuż,że–popierwsze– językślą-ski to... językpolski –podrugie–żemakilkaodmian,więcniedasięgoskodyfikować.

Mądrości temająswojekon-sekwencje.

Językpolski –wformieregio-nalnejnaGórnymŚląsku–

rozwijał sięsześćstulecipozaPolską,wustachmieszkańców,którzymieliprawoniewie-dzieć,czymwogóle jestPolska.Jaktomożliwe,żeprzywielo-wiekowejseparacjiodźródła,przywpływachodmiennejpaństwowości, języktennadaljest tymsamymjęzykiem(je-dyniegwarą)?

Skoropoprzezzróżnicowa-nie językśląskiniemożebyćskodyfikowany, torozumiem,że językpolski, zróżnicowanynp.poprzezgwaręśląską,zo-stałunormowanypozornie?Więcejpolitykiniż„ślonskiejgodki”wtymwszystkim.a

Felieton

PawełSmolorz,felietonistasmolorz.com

Śląskina językupolskim

To najnowszy tekst autora.

Wszystkie felietonyPawłaSmolorzamożeszteżczytać ikomentowaćna:www.dziennikzachodni.pl

e znając historii PolskiIRzeczpospolitej, apóźniej słyszałem ko-mentarzezsąsiedniegopokoju,gdziesiedzie-lihistorycyamerykańscy,otym,żeNormanDavieswymyślił sobie jakąś dziwnąmapę.Oniniemoglipojąć,czemuUkrainaznajdo-wałasięwgranicachPolski,gdyżdlanichby-ła ona rosyjska.Moją rolą życiową jestmó-wićinnymjaknajwięcejohistoriiPolski.Alenie jestempropagandystąmówiącym,żetowspaniały kraj wEuropie. Zależymi nato-miastnaupowszechnianiuwiedzyonim.Bojegohistoria jestciąglezamałoznana.

Jak żywe jestdziedzictwo IRzeczpospolitej

wewspółczesnejPolsce?Boskrajneugrupo-

waniaprawicoweregularnie szermująhasła-

miwielkiejPolskiipodkreślają,żewgranicach

RzeczpospolitejkiedyśznajdowałysięWilno

iLwów?

Odwoływaniesiędotejspuściznytoznaksłabości. Zresztą tak naprawdę nie rozu-miem,ocochodzitym,którzyciąglepowta-rzają,żechcąsilnejPolski.Zależyimnawoj-nie,czynatym,byzmusićsąsiadówdotego,bynakażdąsprawęprzyjęlipolskipunktwi-dzenia?BoczemuwłaściwiePolskamabyćsilna? Przecież nie jest specjalnie słaba, aleteżniepowinnazakładać,żebędziesięmu-siałamierzyć zsąsiadami. Powinna raczejznimiwspółpracować.

JakichinspiracjidziśmożnaszukaćwIRzecz-

pospolitej?PrzecieżzaczasówJagiellonówto

było jednoznajpotężniejszychpaństwwEu-

ropie. Czy terazniemożemyszukaćwzorów

wtamtejepoce?

Do połowy XVII w. Polskamiała dużeosiągnięciagospodarcze.Miasta,jakGdańskczyKraków, były bogate icenione.Wtam-tymokresie Europawięcejwiedziała oPol-sceniżdzisiaj, dużowiększybył teżwpływPolski nasąsiadów. Przecież uniwersytetypowstającenaLitwie,UkrainieczyBiałorusimiały swoje początkiwpolskich kolegiachjezuickich – dziś otymmało kto pamięta.

W tamtym okresie polska kultura miałaogromnywpływ, aówczesny systempoli-tyczny,zwłaszczasposób,wjakiwybieranokróla,byłbardzonowatorskiiinspirującydlainnych.Wokresieabsolutyzmueuropejskie-goPolskauchodziła zawzórwolności. Pro-szę zwrócić uwagę, że już po rozbiorachwGdańskuwybuchło powstanie antypru-skie – gdańszczanie zwyczajnie nie chcielistaćsięczęściąpaństwapruskiego,gdyżwo-leli być częściąwolnej Polski itowsytuacji,gdywiększośćmieszkańców tegomiastamiaławspólne korzenie zPrusakami. Dziśtrudnowtouwierzyć,żeNiemcywolelibyćobywatelamiPolski,aniepaństwapruskie-go, alewXVIII wieku tak było.Wtamtychczasach swobody IRP były jednak dla nichbardziej atrakcyjneniżpruskadyktatura.

W„SercuEuropy”napisałpan, żegeneralnie

historia kołemsięnie toczy, a jedyne, czego

sięzniejmożnanauczyć, totego,żepaństwa

iimperia–podobniejakludzie–sąśmiertelne.

Polskajestświetnymprzykłademtegotwier-

dzenia.

AleterazPolskasięodradza.Jamamoby-watelstwobrytyjskie,aodniedawnateżpol-skie.AlemojapierwszaojczyznaniedawnobyłaokrokodzniknięciazmapyEuropy.

WielkaBrytania?

Tak.PrzecieżgdybyreferendumwSzko-cji zakończyło się sukcesemseparatystów,doszłoby dorozbioru Zjednoczonego Kró-lestwa. Regułą jest, że nawet największepaństwawkońcu upadają. Napisałemna-wet książkę „Zaginione królestwa” okra-jach,któreznikłyzmap.AlenapewnoPol-scetodziśniegrozi,sąwEuropieterazpań-stwawdużogorszej sytuacji.

Jestdużoróżnychrankingówpaństw.

Polska niemawnich szans napierwszemiejsce,ale teżniegrozi jejmiejsceostatnie.Polskatokrajześwietnąhistorią,alenajlep-szelatamiałtakdawnotemu,żeniktichniepamięta.Dlatego trzebasię cieszyć, żedziśgramywdrugiej lidze, aniewtrzeciej.

ARosja?Doktóregoklububy jąpanporów-

nał?Bowidać,żeztreneremPutinemsłabnie.

Związek Radziecki rozpadł się inie po-wróci. ZaJelcyna Rosja spadła dodrugiejczynawettrzeciej ligi–alePutin jąstamtądwyciągnął. Niemamożliwości, by dopro-wadzićRosjęnaszczyt tabeli, tymbardziejże Moskwa jeszcze nie grała kluczowegomeczuzChińczykami.

RosjajużgraomistrzostwoAzji,anieEuropy?

Nie, oni chcą grać w lidze światowej.Trochę zbyt dużą wagę przywiązujemydo jej meczu zUkrainą – to konsekwencjatego, że ciągle pamiętamy czasy ZSRR i jejekspansywnej, imperialnej ideologii. Aleteż nie należy się spodziewać, że Rosjaznów spadnie zpierwszej ligi. To zbyt sil-na drużyna.a

Niemaczegośtakiegojak„charakternarodowy”.Tofikcja.Sąnatomiastwspólneprzeżycia–choćwcalenieoznaczatowspólnotyreakcjinanie.Dotyczytochoćbypowstań.ŻadenzrywwhistoriiPolskiniebyłpopieranyprzezwszystkich,zakażdymrazembudziłyonekontrowersje

Mieli życiewymarzoneprzezwielu –wysokiepłace, przywileje i pre-

stiż.Nagle, jak zadotknięciemróżdżki złejwiedźmy,wszyst-kozaczęło się zmieniać. Preze-si powiedzieli im, że zarabiajązadużo (pensjeo89proc.wy-ższeniż średniawpozostałychgałęziachgospodarki; dlapo-równania –wNiemczecho 10proc.), politycy – że ichprzy-wileje sąnadmierne i zadro-gie.Aprestiż jużwcześniej za-częli tracić.Górnicy, boonichtumowa,nagle zobaczyli ko-niec śląskiegoeldorado.Ko-

niecmarzeńokrainie, któradawała chleb, a często i nowydom.

Maszerowali tucałymi tysią-cami–zbiednychpowia-

tówRzeszowskiego iPod-beskidzia –kuszeniofertądo-brzepłatnejpracy,mieszkania-mi, talonamina lodówki ipral-ki, anawet samochody.Takby-łozaGierka,kiedywęgiel sta-nowiłnaszą jedynąwalutęwy-mienialną–zaniegomożnabyłodostaćdolary ikupićno-woczesne technologiedlana-szegozacofanegoprzemysłu.

Takbyło i za Jaruzelskiego,zktórymmałokto chciał han-dlować, bo – zamiast argu-mentów–wyciągał pistolet.Skończyło sięwszystkowrazzgospodarką tzw. rynkową,kiedyokazało się, żewęgielmożnabezproblemukupićnp.wAustralii, a konkurencjądla śląskiego czarnegozłotajestnawetwęgiel z Lubelskie-go – czyli stamtąd, skąddonie-dawnaprzyjeżdżali donas lu-dzie za chlebem.

Śląscygórnicy są zadrodzy,schodzązagłębokopowę-

giel,większośćkopalń jestnie-rentowna inajlepiej byłoby jezamknąćzostawiając trzy,czterynajlepsze – grzmiałaznajomakoleżankadzienni-karka (ekonomistka!) na jed-nymze spotkań. –Czyżniemożnaznaleźćpieniędzynaodprawydla 15 tysięcygór-ników,wysłać ichnazielonątrawkę iw ten sposób tnąckoszty, uratować całąbranżę –pytałanieco retorycznie.Wie-luprzytaknęło znanej publi-cystce ze znanegodziennika.Oni rozwiązalibyproblemgór-

nictwa i górników jednymmachnięciempióra. Zwolnić,daćodprawy, zamknąć to, conieopłacalne, ograniczyćwy-dobycie –oto ich recepty.

Sękw tym, że taknieda sięrozwiązywać trudnych

kwestii społecznych–bonieopieniądze,nieo zyski tu tyl-ko chodzi, aleprzedewszyst-kimo ludzi.Nasz regionodpo-nad200 lat jest związanyzwę-glem(najstarsza czynnakopal-niawęglakamiennegowEuro-pie toKWKMurcki).Niemarodzinywwiększości śląskichmiast, któranieotarła się o tębranżę.

Wtej sytuacji zwolnienie 15tysięcygórnikówoznaczałobykłopotydlanawet 50 tysięcyosób, które są znimi związa-ne.Naglepojawiłby sięprob-lemgospodarczy i społecznyodpowiadający skalą kryzyso-wiwsporymmieście.Obszarybiedy,nieprzystosowania, pa-tologii, zwiększonej przestęp-czości – oto skutki łatwych re-ceptdomorosłychuzdrowicie-li górnictwa.Wszystkimtym,którzy jedają, powiemkrótko

–postawsięwsytuacji facetawpełni sił, chętnegodo robotyi dowielkichpoświęceń –botakichwymagakopalnia – któ-remumówią: jesteśpiątymko-łemuwozu,wypad, bez ciebiebędzie lżej pchać tę furę.

Pewniewodpowiedziusły-szę – ale tak sięwłaśnie stałoze stoczniowcamiwGdańskuczywłókniarkamiwBielsku.Tozłaodpowiedź.Temiastaniebyły takmocnozwiązanez jednąbranżą, jaknasz regionzwęglem.W latach 1998-2001zgórnictwadobrowolnieode-szłoponad100 tys. osób. Jakitodramat, dobrzewiedząwła-dzeSosnowca,Bytomia czyZabrza, czyli gmin, gdzieko-palniepozamykano.

–Trzebapamiętać, że likwi-dująckopalnię, likwidowanotakżemiejsce,którewcześniejwyznaczało rytmistyl życiacałej społeczności – twierdzimój„sąsiad”zestronyprof.MarekSzczepańskiwwywia-dzie rzecezatytułowanym„Ży-cie to socjologia”. –Naprzyk-ładwgraniczącymzGórnymŚląskiemZagłębiuDąbrow-

skim,wGrodźcu,po tym, jakzlikwidowanokopalnię, upad-łyknajpki, bary, bozabrakłoklienteli. TerazwtymGrodźcujest trochęprywatnychboga-tychdomów.Ale generalnie tosmutny, szary świat.Niewol-no tworzyć społecznej próżni.Zamykając jakieśnierentowneprzedsiębiorstwo, trzebaofe-rować cośwzamian –podkre-ślaprofesor. I to jedynadobrareceptana reformębranży.

PremierKopaczniepoprze-stałanapowołaniu swoich

znajomychnaministerialnestanowiska. –Wostatnichdniachdo rządudołączyły ja-ko jej pełnomocniczki trzyko-lejne „psiapsiółki” –piszepo-seł ZbigniewKuźmiuk. –Tegorodzajudecyzje są chybawy-razemzwątpieniapremierKo-paczwkompetencje i skutecz-nośćkierowania (...) resortamiprzez ichkonstytucyjnychmi-nistrów–dodaje.Największąporażką rządu jest reformagó-rnictwa.Może i tu trzebapo-wołać specjalnąpełnomocni-czkępanipremier, skoro facecisobie zwęglemnie radzą?a

Wopinii żurnalisty

MariuszUrbanke,publicysta

Koniecśląskiegoeldorado

Porażką rządu jestreformagórnictwa.Może i tu trzebapowołać specjalnąpełnomocniczkępani premier, skorofaceci sobienie radzą



Zaklinaczki kotów sprawiają, że świat jeSpołeczeństwo

Iwona nie pozwoliła, by rozpaczpogrążyła koty Melkora i Zuzię.Swój smutekprzemieniływagre-sję.Trzeba jebyłopowolutku„za-klinać”. Dziś Melkor wróciłdo równowagi, ale z Zuzią wciąż

należy pracować.Wkatowickimschroniskudlazwierząt

kociwolontariat togłówniekobiety. Iwca-le nie stereotypowobiedne „kociary”, sa-motne, bez dzieci.Wręcz przeciwnie.

Sylwia znalazła swoje kocie przezna-czenie sześć lat temuwlesiewwojewódz-twie świętokrzyskim.W czasie świątecz-nego spaceru. Zagubiona, wygłodzonaGinger, wałęsająca się po polance, poje-chałazniądodomu.NacodzieńSylwia toprowadząca kancelarię podatkowąbizneswoman. Uporządkowana, poukła-dana. Mama, żona. Ginger to był prezentod losu, bo koci wolontariat stał się od-skoczniąodcodzienności, lekiemnastres.I dał poczucie, że robi się coświęcej.

Misianajpierw jako licealistka fotogra-fowała koty ze schroniskawKatowicach.Chciała zrobić kalendarz, zbiórkę pienię-dzy. W końcu zdjęcia jej nie wystarczyłyi zaczęła przynosić do domumiauczącesierotyzeschroniska,apotemstałasięwo-lontariuszką.

Magdazajęła siękotembrata, bowyje-chał do Danii. Powoli poznawała kociświat.Nastudiachdorabiała sobiewskle-pie zoologicznymw jednej z katowickichgalerii. Tampoznała Iwonę,którawłaśnieorganizowałaakcjęadopcyjną.Magda razposzładoschroniska,drugi i... jużniemo-gła przestać. Bo nie zapomina się tychmiauczących klatek.

DlakogokocienieboW schronisku, oceniając świat przez pry-zmat kocich nieszczęść, można wyrobićsobieniezbytdobrezdanieo ludziach, alepomagającmożna spłacić ten dług.

– W pierwszej kolejności zapewniamyim odpowiednią opiekę zdrowotną. Topodstawa.Potemjest czasnasocjalizację,czylim.in. głaskanie. Nie zawsze się uda-jeprzywrócićkota społeczeństwu–żartu-je Sylwia. Dziś w domu Sylwii na stałemieszkają: królowa Ginger z lasu, LunaorazDymek. –Uznaliśmy,żeznimimiesz-kanie jest pełne, a my bardziej wyciszeni

AgataPustułka

[email protected]

Kot bierzena siebienasz ból i leczyduszę. Sam z rozpaczypotrafi wcisnąć sięw kąt i tak po prostuumrzeć. Jak bliskonamdo kotów... I jakczasem bardzodo nich daleko

–uśmiechasięSylwia,wspominajączakrę-cony,chaotycznyczassprzedkotówi„pra-wie” idyllę z nimi. Np. przy telewizorzesiedzą sobie leniwie razem. Alboprzy komputerze: jeden kot na klawiatu-rze, drugi na kolanach, a trzecina papućkach.Wszystkie po przejściach.

Najwięcej w schroniskach jest kotówsierotspołecznych,zresztą jakdzieciwdo-mach dziecka, po „mamusiach” i „tatu-siach”, którzy wyjechali za chlebemw świat, jednym słowem, koty emigran-tów.

Druga grupa to sieroty biologiczne, se-niorzy, po zmarłych właścicielach, wy-pieszczone, wygłaskane, wygrzane.Z pewnością żałują, że nie poszły za swo-imczłowiekiemdokociegonieba. Imnaj-trudniej znaleźć nowy dom. Często wpa-dają w taką depresję, że w ogóle nie wy-chodzą ze swoich legowisk, nie jedzą.Po prostu cierpią. – Nawet jak im się pod-stawi miseczkę z karmą pod pyszczek, toodrzucająpomoc– twierdzi Iwona.Odrę-ki niemal nowe domy znajdują maluchy(też jak w domach dziecka). Zabieranewprzedświątecznymprzypływiedobrocii miłości do całego świata. Niestety, cza-semwracają na stare śmieci. Bo okazujesię, żenowarodzinacierpinaalergiębądźnie mogła sobie poradzić z nagłym zapa-leniemkociegopęcherza,bokotnieokazałsię tak milutki, na jakiego wyglądał. Alezdarzają się i tacy, którzy od progu schro-niskawołają, że chcą starego, ślepego ko-cura, nawet bez łapki, żebymu zapewnićgodną starość i śmierć.– Wtedy serce nam rośnie – wzdycha„zaklinaczka”Misia. –Wiemy,żenaszesta-ruszki trafiają poddobry adres.

PonadsześćmilionówPolakówmako-ty.Toabsolutnyrekord.Skądtenprzypływmiłości? Nie ma co oszukiwać: kot w ob-słudze technicznej jest łatwiejszy od psa.Ale nie chodzi tylko owygodę.

– Koty są jak magiczny klucz, któryotwiera drogę drzwi do ludzkiej duszy –wyjaśniaBarbaraWujczyk,prezesFunda-cji „Razem łatwiej – zwierzęta przełamu-ją bariery”. Ta pochodząca ze Śląskaterapeutka i nauczycielka, jako pierwszaw Polsce zastosowała felinoterapię, czylimówiąc w skrócie – leczenie z kotem.Zmiauczącymi„lekarzami”chodzidoho-spicjum i do szkół oraz przedszkoli.Odwiedziła np. Żory. – W hospicjum pa-cjent jest często pozbawionywłasnejwo-li, trochę odczłowieczony. Podaje mu się

leki, jedzenie, jest podłączony do cewni-ka.Mymudajemyprawowyboru.Pamię-tam swoją pierwszą wizytę. Jadę dumnaprzez pół Warszawy z kotem, a w hospi-cjum starszy pan mnie wygania. Byłamrozczarowana. Wtedy koleżanka powie-działami, że tobyłwłaśnie efekt terapeu-tyczny,boodtygodnia tenmężczyznabyłapatyczny, z nikimnie rozmawiał, a terazbędzie miał powód – wyjaśnia BarbaraWujczyk.

MiauczącaprzychodniazdrowiaGdy „zaklinaczkę” Magdę boli głowa, tojej apapem staje się Talinka.Wie, że trze-ba się przy swojej pani położyć. Bierze jejból na siebie. Ale kot jest też dobry na de-presję, zaburzenia lękowe, zaburzeniaemocji, na zbytwysokie ciśnienie.

Świetnie sprawdza się jako terapeutadla dzieci z autyzmem i u osób z różnymischorzeniami psychicznymi (jako pierw-sza kociąmocdlamedycyny odkryła bra-zylijska lekarkapsychiatraNisedaSilveira,któreprzemyciłakotanaoddział, apotemopisała, jak reagowali na niego chorzy).

– U nas felinoterapia powoli się rozwi-ja, ale bardzo popularna jest wUSA. Kotyto stali lokatorzy nie tylko hospicjów, aleteż domów seniora –mówiWujczyk.

Mamywięcpraktyczne iwymierneza-lety posiadania kota.

Głaskaniego,oczywiście jeślinatopoz-woli, todawkowanie sobienie tylkonatu-ralnego antydepresanta. Podczas głaska-nia dochodzi do jonizacji futra. Wytwa-rzamysamisobiedomowąelektrownię jo-nówujemnych.Odnas „mruczek”odbie-ra niekorzystne jony dodatnie. Kot działawięc jak... bursztyn, czyli kamień równo-

Miejskie

Schronisko

dlaBezdom-

nychZwierząt

wKatowicachznaj-

duje sięprzyul.

Milowickiej 1b, tel. 32

25661 15. Przebywa

wnimokoło 150psów

i70kotów.Zwierzęta

przeznaczone

doadopcjimożna

obejrzećna stronie

www.schronisko-ka-

towice.eu. Tamteż

znajdziemy informa-

cje, jakmożnazostać

wolontariuszem

wschronisku.


Dziśwschroniskudla zwierząt odbijasię świat ludzi.Wiele kotówto eurosierotypowłaścicielachemigrantach

b Kotypotrafiąodwzajemnićuczuciawniezwykłysposób b Iwona iMisiazeswoimipodopiecznymiwkatowickimschroniskudlazwierząt



est lepszy

Była piorunująco urocza.Zwiniętawkulkępodfurt-ką patrzyła namnie oczy-ma kota ze „Shreka”. Niedałosięjejominąć.Możnają było rozdeptać, wyrzu-

cić lubwziąćnaręce.Akiedyjużwziąłem…Niewiedziałemwtedyjeszcze,żeprzeno-

szącjąprzezprógdomu,wkraczamwniezna-nymiwcześniej świat. Świat,wktórymro-dzicewłaścicielkichomikabezwahaniawy-dająnaoperacjęwartego5złzwierzątka700zł(wtymznieczulenie50zł),aniedojadającysamotnyemerytotrzymującyzZUS-uokrą-głytysiąc leczyswegokundlaza3tys.zł.

Świat klimatyzowanych kuwet, złotychmisek, ekskluzywnychwybiegówdla świ-nek, ubranek z australijskiej wełny i psichgarderób (wkształciepralki – za jedyne598złwpromocji),hoteli(orazspa!)dlakoniwce-nie nocleguwMarriotcie. Świat cyfrowychmediówspołecznościowych,wktórychzdję-ciapsówikotówpojawiająsiędwarazyczęś-ciejniżzdjęcia ludzi.

Przezwiele lat Polacymieli zwierzęta.Dziścorazczęściej zwierzętamająPolaków.Na torby, słoiczki, puszki i saszetki z poży-wieniemdlasamychtylkopsówikotówwy-damyw tym rokuponad 2mld zł. Na raziegotowymjedzeniemkarmiony jest copiątyzwierzakwPolsce, podczas gdy na Zacho-dzie–codrugi.Alenaszrynekrośniewtem-pie8proc.rocznie,więczaparęlatdogonimybogatekraje.Równieżpodwzględemjakoś-ci produktówpodawanychmilusińskim –szybkospadaunassprzedażnajtańszejkar-my, a rośnie udział jedzenia z górnej półki.Żaden segment branży spożywczej nie roz-wijasiętakszybko.Ćwierćwiekutemupro-rok wieszczący takie zjawiska trafiłbydopsychiatryka.

– Polska lat 80. była krajembardzobied-nychludzi,którzysaminiemielico jeść.Po-siadanie w domu zwierzaka potęgowałoproblem iwprzypadkuwiększegopsawy-magałonieladawyrzeczeń–wyjaśniadrJa-rosławOrzeł, lekarzweterynarii.Dodaje, żePRLnie traktował poważniemałych zwie-rząt. Państwowidziało jedynie krowy, świ-nie, konie…Donich dostosowało cały sy-stemżywieniaileczenia.–Kotyipsy?Toby-łafanaberiairzeczniepotrzebnasystemowi–komentujedoktor.

Za komuny lekarzeweterynarii byli pra-cownikami państwowego zakładu leczeniazwierząt–jeździliwterendokoniabądźkro-wy,leczyli,apaństwoimzatopłaciło.Ćwierćwieku temu ten systemsię rozpadł. – Leka-rzenieznalisięażtakdobrzenamałychzwie-rzętach. Na studiach psy i koty zajmowałyzaledwiekilkaprocentwpajanejnamwie-dzy–przyznajedrOrzeł.

W latach 90. lekarzeweterynarii stracilipaństwowe posady i rozpoczęli pracęnawłasnyrachunek.PoupadałyPGR-y,ain-dywidualni rolnicy niemieli pieniędzy. Sy-tuacjawydawała się beznadziejna. Studen-tomweterynarii,zuwaginakrachstaregosy-stemu finansowania zoolecznictwa, propo-nowanoprzejścienastudiamedyczne.Tyl-koczęśćznichwidziałaprzyszłośćwwybra-nymwcześniejfachu.DziśwsamymKrako-wiedziałaponad100lecznic,aprognozymó-wią,żewkrótcemożebyćich400.Kosztnor-malnejwizyty: około 50 zł, nocą do 150 zł.Kilkutygodniowa terapia – z diagnostykąnatakimsamympoziomie jaku ludzi –mo-że pochłonąć kilkaset złotych. Zabiegi chi-rurgicznesądużodroższe.–Bywa,żewielo-krotnie przekraczają nominalną wartośćzwierzęcia. Ale tawartość jest dla ludzi bezznaczenia. Chodzi przecież o przyjaciela,a tenniemaceny–mówidrOrzeł.

W całej Polsce pracuje już ponad 15 tys.lekarzyweterynarii.Zkażdymrokiemprzy-bywa ponad 700nowych. Prowadzą 7 tys.indywidualnychpraktyk, 3 tys. gabinetów,lecznic, przychodni i klinik kurującychma-łezwierzętaoraz2,3tys.leczniczajmującychsię zwierzętami hodowlanymi. Dorzucićdo tego trzeba półtora tysiąca praktykmie-szanych i 150wyspecjalizowanychw lecze-niukoni.Zatemto,cowydawałosiędwiede-kadytemuniewyobrażalne,psyikoty–zpo-mocą królików, świnek i chomików – dająutrzymaniewiększej liczbie fachowcówniżkrowy, świnie i drób. Za porady, lekarstwa,zabiegi płacąw stu procentachwłaścicielezwierząt.Iniemająprzytymżadnychwątpli-wości.Ba,gotowisązapłacićwięcej,byledo-staćsiędoodpowiednie-gofachowca.

Zwierzęta weszły ludziomna głowę, a ci są szczęśliwi

Zwierzęta

ZbigniewBartuś

[email protected]

Czasem koszt zabiegu u weterynarza wiele razy przekracza nominalną wartośćzwierzaka. Ale to jest dla ludzi bez znaczenia, chodzi przecież o przyjaciela, a jegozdrowie i życie nie ma ceny – mówi dr JarosławOrzeł, doświadczony weterynarz

Połowapol-

skichrodzin

mapsy i koty.Należy-

my tudoświatowej

czołówki.

Piesmacha

ogonemprzyjaźnie,

gdychce siębawić.

Kot –wtedy, gdy jest

zdenerwowany.

Kotnienawidzi i nie

wybacza złego trakto-

wania.Niczymgóral

długonosiwsobie za-

drę.Dobrze traktowa-

nyprzywiązuje się

dowłaściciela i od-

wdzięcza swymtowa-

rzystwemorazpodsu-

waniemkarkudopo-

głaskania.

wagi. Taka miaucząca przychodnia zdro-wia.

Najmniej rokującenaadopcję–Naszzabetonowanyświat staje się corazbardziej zamknięty dla kota. Zamurowa-ne okna piwniczne, zamknięte komórki –żali się Iwona. Jej misją jest szukanie do-mów dla schroniskowych kotów.„Zaklinaczki” już dla kotów gotowychdopójściaw inne ręce są domami zastęp-czymi, przejściowymi. U nich czekająna adopcję. Bywa, że kilka tygodni, alezdarzasię, że tygodnieprzechodząwmie-siące.

– To nie człowiekwychowuje kota, alejest całkiem odwrotnie. Nie tak łatwo gooswoić. Czasem trzeba lat. On uczy nascierpliwości,wytrwałości i tolerancji, amydziś chcemymiećwszystko,natychmiast,najlepsze. Liczy się wygląd, a nie charak-ter. Dlatego kupujemy rasowe koty, a lek-ceważymydachowce,bo takie zwyczajneiniemożnasięprzedznajomymipochwa-lić jak nową sukienką –mówiMagda.

Rodzinapomyślała, żeMagdacałkiemzwariowała, gdy tuż po zajściu w ciążęadoptowała dwie kocie sieroty Figlai Ozzy. Obie po przejściach. Z patologicz-nego, alkoholowegodomu.Ozzymiał takzepsute, bolące zęby, że trzeba jebyłopo-wyrywać. Bał się dotyku, kulił się, ucie-kał.Dodziś,mimopostępów,nie czuje sięwpełni swobodnie.Wciążnie jestdokoń-ca ufny. Figiel stał się najlepszym kum-plemMarcina, 2,5-letniego synkaMagdy.Awłaściwie stał się jego pluszakiem, po-duchą, towarzyszemwędrówekpodomu.Niewyśpi się przyMarcinie, oj, nie.

ZiemskiczyściecdlakotaPrzez domMiśki przeszło już 30 kotów,które szczęśliwie znalazłydom.Uniej zo-stały Zołi, Joszko, LiśkaorazTijka.Każdyze swoją historią, każdy ze schroniska.Joszkozostał porzuconyprzezwłaścicie-li. Powolutkuumierał zniechęconydoży-cia. Niemogła go tak zostawić.

– Ludzie chcą rudego, małego kotkazniebieskimioczkami, a takie to rzadkość– obrusza sięMiśka.

– Najgorszy jest los takich odchowa-nych, dwuletnich, bo wszyscy myślą, żeone i tak znajdą dom, albomająmniejszepotrzeby. Cóż, gdy trafią do kociarni, toszanse na rodzinęmaleją. Stają się dzikiei trzeba wiele pracy, by je doprowadzićdo równowagi. Kociarnia to niestety takiziemski czyściecdlakota.Musi znaleźć sięwśródkilkunastu, kilkudziesięciukotów,z których każdy ma inne doświadczeniai podejście do życia.

Miśkaswoje serceoddała tymnajmniejrokującymnaadopcję.Doschroniska tra-fia też wiele niewidomych kotów. Tracąwzrokzpowodukociegokataru,którynieleczony, nieodwracalnie uszkadza źreni-ce. Opieka nad nimi wymaga jeszczewiększejmiłości.

– Mam szczęście, że rodzice mnie ro-zumieją. Zresztą to, żedonas trafiłaLiśka,jest zasługą mamy, która wypatrzyław internecie ogłoszenie, żekotka zLubli-na szuka domu. I co było robić. Pojecha-łyśmy po nią i jest – wyjaśnia„zaklinaczka”Misia.

– Co mi dały koty? Ciepełko w zimnedni i noce – śmieje się Magda. – A tak na-prawdę stały się dopełnieniemdomu.a

–Niestety,samwidzę,żeczęśćwłaścicie-lizwierząt,zwłaszczaosóbstarszychisamot-nych, niema pieniędzy na coraz kosztow-niejszeusługiilekarstwa–przyznajedrOrzeł.

Coraz bardziej świadomyklient oczeku-jeusługnanajwyższympoziomie.Branżasięprzeztospecjalizuje.Sąspecjaliściodkotów,odpsów, od chomików, odptaków. Są chi-rurdzyidiagności,powolipojawiająsięane-stezjolodzy, a także zwierzęcy kardiolodzy,onkolodzy,gastrolodzyi–oczywiście–psy-cholodzy.Wzabiegu kota potrafi uczestni-czyćnawetsiedemosób. –Zmierza to,wzo-rem Zachodu, w tym samymkierunku comedycyna ludzka–komentujedrOrzeł.

Jeśliwpomieszczeniuustawionostopu-dełek,towktórymjestkot?Wkażdym.Tenżart wydawałmi się abstrakcyjny, dopókinieprzyniosłemdodomudwumiesięcznejkotki. Po kwadransie była wszędzie. Naz-waliśmyjąZosia.Odrazuzostałaczłonkiemrodziny. Ponadto zastępuje telewizor. Jejpopisysąwarteoglądaniasto razybardziejniżpopisypolityków.–Zwierzęmomental-nie podnosi poziom empatii. Cała rodzinazaczyna inaczej funkcjonować – twierdziJarosławOrzeł.

Pozostajeodwiecznepytanie:cooznaczafakt, żemamkotanapunkciekota.Wedługobiegowejopinii kociarze tomiłośnicywol-ności i twórczego nieładu (co by się ponie-kądzgadzało). Psiarze zkoleimają cenić lo-jalność ipodporządkowanie.

– A może kociarze są bardziej leniwi,apsiarzebardziejaktywni?–drOrzełzuśmie-chemkwituje,żekotjestmniejabsorbujący,nie trzeba znimwychodzić zapotrzebą itp.Anp.choroba60-kilogramowegopsa,którywymagazniesienianarękachztrzeciegopię-tra, to nie lada problem, niewspominająco jego regularnymwyprowadzaniu na spa-cer.–Ztegopowoduludziestarsi,zwłaszczaniedołężni, niesamodzielni, preferują koty.Niema tonicwspólnego z ich charakterem–podkreśla lekarz.

DostrzegawsercachiumysłachPolakówdwie rewolucyjne zmiany. Pierwsza to nie-bywaływzrostempatiidozwierząt.Dotyczyto wszystkich niemal grup społecznych.–Jeszczepostudiachdominowałapraktykaeutanazjimiotówślepych.Byłotobarbarzyń-stwo. A teraz?Miotów się już nie usypia.Po prostu energicznie szuka się domudlakażdegopsaikażdegokota–mówidrOrzeł.

– Zdecydowana większość z nas wiei czuje, że zwierzę nie jest towarem. Pozo-stałości starego podejścia dostrzecmożnajuż tylkonagłębokiejwsi.WiększośćPola-kówwidzi w pupilu normalnego domow-nika,powiernikaswoichuczuć.Zasługują-cego na szacunek, częstomiłość – opisujelekarz.

Efektemtegojestdrugaistotnazmiana:corazwięcej ludziwierzy,żezwierzęmożecałkowiciezastąpićinnegoczłowieka.–Ro-zumiem, gdy ktoś – np. z powodu śmierciwspółmałżonka–został sam.Aleniepoko-jąco często zdarza się, żemłode parymająpsa lub kota zamiast dzieci – zauważa drOrzeł. AF

OT.123RF

+ Więcej na slaskplus.pl



Sommy, som na hołdzie! Wyprawa(prawie) jak na samMount EverestPasje

Jesteśmy na szczycie.... hołdy.Pierwszebeztlenowewejściewhi-storii – łamiącymsię głosemmó-widokameryMichałSłowioczek.Nakręcony przez niego film„ExtremeHołdaExpedition”robi

furorę na festiwalach górskich i podróżni-czychwcałejPolsce.Ostatniomożnagoby-ło oglądać na Beskid Extreme FestiwalwSzczyrku, łaziskim festiwalu „Pod górę”,czyrudzkich„Lawinach”.Wszędziewywo-ływałpodobnereakcje–publikazrywałabo-kiześmiechuobserwując,jakdwójkaśmiał-kówatakuje górującą nadŁaziskami hałdękopalni „BolesławŚmiały”. Trudno się dzi-wić. Nakręconywkonwencji górskiegodo-kumentu filmmoże zpowodzeniem rywa-lizowaćzkażdąprodukcjąsłynnejgrupyko-mikówspodznakuMontyPythona.Absur-dalnywydajesięjużsamtytułijużpopierw-szychkilkunastusekundachfilmuwiadomo,że... jest towrażenie jaknajbardziejuzasad-nione.

W 11-minutowym dokumencie jestwszystko, comożna zobaczyćw „normal-nym”filmiegórskim.Są„poręczówki”,obo-zy, nocne biwaki, okna pogodowe, atakszczytowy iwyczerpani zdobywcy, którzyzdyszanym,pełnymemocji głosemmówiądonasze„szczytuhołdy”(nicto,żewtledy-miąkominyelektrowni).Skojarzeniazfilma-mi, jakiewdobiewypraw spod znaku Pol-skiego Himalaizmu Zimowego zasypałyinternet, są namiejscu. Kto pamięta, jakAdamBielecki zwielkim soplemna nosiekrzyczy do kamery „Jestem na szczycieBroad Peak, pierwsze zimowewejście” (tonagranie ze słynnej zeszłorocznej ekspedy-cjinatenośmiotysięcznik),niemożeniero-ześmiaćsię słysząc, jakKamilSobota (drugiz uczestnikówwyprawy na łaziską hałdę)woła„Sommy,sommynahołdzie!”.

– Początkowo film miał być takimsupportemdla prelekcji „Ze śląskiej hałdynawulkany Ekwadoru”, którą prezentujęjuż od pięciu lat. W pewnymmomenciezauważyłem jednak, że film na tyle się lu-dziompodoba, iżmógłbybyćpokazywanysamodzielnie.Niespodziewałemsię,żezo-

MichałWroński

[email protected]

NepalmaHimalaje,Pakistan Karakorum,amynaGórnymŚląskumamyhałdy...I one też przyciągajązdobywców chcącychpójśćw śladyHillary’ego,Messnera, KukuczkiczyWielickiego

stanieażtakdobrzeprzyjęty.Myśmygona-kręcili w jedno popołudnie, nic w nimniereżyserując.Poszliśmynażywioł,robiącso-biekompletnejaja.Tymczasemczęśćosób,słyszącopierwszymbeztlenowymwejściu(boprzecieżnaŚląskuniematlenu–przyp.red.)nahołdę,traktowałatopoważnieido-piero potem reflektowała się, że to od po-czątkudokońcajestżart–opowiadaMichałSłowioczek, który – poza wspomnianymiwulkanami Ekwadoru – ma w dorobkuMont Blanc i Aconcaquę. W porównaniuztymiszczytamihałdawŁaziskachniepre-

zentujesię imponująco–zaledwie389me-trównadpoziomemmorza–aleodzawszepobudzała wyobraźnię pobliskichmiesz-kańców.

– Już jako dziecko na niąwchodziłem –wspominaSłowioczek.

Nie był zresztą ani pierwszy, ani zapew-neostatni. Pewniekażdyznaskiedyśwlazłna jakąś hałdęw sąsiedztwie (jestw czymwybierać–wregioniejestok.150różnejwiel-kościhałd).Nato,abyjeździćpoŚląskuwpo-szukiwaniu tych najwyższych i najwięk-szych,decydująsię jednaktylkonieliczni.

„Perłąwkoronie”śląskichhałdiobowiąz-kowympunktemnatrasiekażdegozdobyw-cyjestoczywiściegórującanadRydułtowami„Szarlota” (nieznacznie, bo zaledwie 8441metrówniższaodMt.Everestu).Przydobrejpogodzie z jejwierzchołkawidać znajdują-cegosięwczeskichSudetachPradziada,Ba-biąGóręwBeskidzieŻywieckim,anawetTa-try (kto niewierzy, niech zajrzy na stronęwww.dalekieobserwacje.eu).

Formalniewejścienahałdęjestzakazane(podobnie zresztą jak na hałdę „Skalny”wŁaziskachGórnych), o czym stanowczoprzypomina Tomasz Głogowski, rzecznikKompaniiWęglowej.

–Toniejestatrakcjaturystycznainiejestto obiekt ogólnodostępny. On znajduje sięna terenie zakładu i aby tam legalniewejść,trzeba posiadać zgodę dyrektora kopalni –podkreślaGłogowski.

Powodem takiego rygorystycznego sta-nowiskasąprzedewszystkimwzględybez-

pieczeństwa–hałdawdalszymciągugdzie-niegdziesię tli,możliwesąosunięciaziemi.

Łatwiej jednak powiedzieć „niewolno”niżtakizakazwyegzekwować.Trudnosobiewyobrazić, by ochrona kopalni ganiałapohałdzie za domorosłymi naśladowcamiJerzegoKukuczki iWojciechaKurtyki (obuwspomnianymhimalaistom zdarzało sięna„nielegalu”zdobywaćośmiotysięczniki).

Bardziej aktywni pod tymwzględemsąlokalni samorządowcy zRydułtów, którzykilkalattemuwpisali„Szarlotę”dogminnejewidencji zabytków,obawiając się jej likwi-dacji. Dziśmartwią ich quadowcy, którzywjeżdżają na dumęmiasta i rozjeżdżają jejcharakterystycznystożeknasypowy.

–W tym rokumieliśmy znimi problem.Policja i strażmiejska starały się jakośukró-cić ten proceder – przyznaje KrzysztofJędroska, sekretarzRydułtów.Dla liczącegoniespełna 22 tysiąceduszmiasta „Szarlota”jestniczymwieżaEiffladlaParyża.Hałdajestw logomiasta, ana jej zboczachstanąłpod-świetlanynapiskojarzącysięztym,jakizna-my zHollywood. Architekci i studenci kre-śląśmiałewizjejejprzyszłegozagospodaro-wania,choćKrzysztofJędroskazastrzega,żedo ichrealizacji jest jeszczedalekadroga.

– Przez najbliższe 50 lat niczego nie bę-dziemożnajeszczezrobić, jeślichodzioza-gospodarowanie „Szarloty” – oceniaJędroska.a

„Szarlota”(407

mn.p.m.)oraz

„Skalny”(389m

n.p.m.) todwanaj-wyższepunktywKoro-nieŚląskichHałd.Pozanimidotegozestawie-niamożnazakwalifiko-waćhałdęprzykopalni„BożeDary”(obecnieruchKWK„MurckiSta-szic”)wKatowicach(339mn.p.m.),hałdywCzerwionce-Leszczy-nach(ok.325mn.p.m.),tarnogórski„RedRock”(327mn.p.m.),znajdującysięniedalekoPniówkaiJastrzębia-Zdroju„Kościelniok”320mn.p.m.) inależącądoKWK „Zofiówka”hałdę„Pochwacie”.

Zrydułtowskiejhałdy„Szarlota”przydobrejpogodziewidaćPradziada,BabiąGórę,anawetszczytyTatr

FOT.YO

UTUBE


b Kadry z 11-minutowego filmu „ExtremeHołda Expedition”, dokumentującego pierwsze beztlenowewejście na hałdęwhistorii


–Dlaczegoakuratoni?WKeniispotkałamsię ze szczególnymentuzjazmem, zarównozestronynauczyciela, jak idzieci –przyzna-je.–Widzę,żetutajtapomocmasensimożeprzynieśćnamacalneefektywprzyszłości.

JęzykikomputertolepszeżycieGdyzobaczyławarunki,wjakichucząsięma-li Kenijczycy, od razu zadecydowała: trzebadać im laptopy i stworzyć lepszą szkołę.Dlalaikajejpomysłmożebyćzaskoczeniem.Lu-dziemieszkająw lepiankach zkrowichod-chodów.Niemaprądu.Niemawody.Atulap-topy? Jak to? Po co? A co z tablicą, kredą?Watołaodrazuwyjaśnia,żedladziecikompu-tertomediumbardzoatrakcyjne,doktóregolgną.Ważne, bywkomputerze znalazły sięodpowiednieprogramyedukacyjne.

–Napoczątku lat 90., gdypisałamz tegotematudoktorat, na rynkupojawiły siępro-gramyszkodliwedlarozwojudzieci.Dziśma-mywczymwybierać.Komputery, które za-wiozłamdoKenii,majązainstalowanewyse-lekcjonowaneedukacyjneprogramy, tenaj-lepszedla rozwojunajmłodszych –podkre-śla.Zauważateż,żedziśniemawEuropiesta-nowiskapracy,naktórymniemusielibyśmyposiadać, choćpodstawowej, umiejętnościposługiwaniasiękomputerami.–Światidziewstronę skomputeryzowania, takżeKenia,tylkotamtazmianadopieroraczkuje.Lepiej,byodrazumielikontaktzodpowiednimipro-gramami – podkreśla. Drugaważna sprawatonaukajęzykaangielskiego.Kenijczycy jużzdają sobie sprawę, że da imonmożliwośćnazmianężycia.Ichdzieciucząsięangielskie-go.Wtymprzypadkukomputerteżsięprzy-daje.

Watoła cel ma dobrze sprecyzowany.–Chcę, bydzieciwKenii, dzięki nauce języ-ka angielskiego i obsługi komputera,mogłystarać się opracęwparkach czyw loggiachturystycznych, tymbardziej żewiem, iż jesttamdlanichzajęcie–podkreśla.–Czywszy-scymoikenijscyuczniowiedojdądoczegoś?Raczejnie,taksamojakwPolsce.Jednymży-cieułożysięlepiej,drugimgorzej.Pewnienaj-więcejzostaniewśrodkowejgrupie.Mimototrzebaspróbowaćimpomóc.

ZanimzaczęławyposażaćszkoływKenii,musiałazmierzyćsięzestarszyznąMasajów.Tworzą ją seniorzy, którzy nie akceptujązmian. Przekonywali ich do nich młodsiMasajowie, którzy zdają sobie sprawę z ichnieuchronności.Mimotowszystkodziejesiębardzo powoli. To, czy dziecko pójdziedoszkoły,zależyodilościobowiązków.Jeślijest robota, niemaszkoły.Dziewczynkinaj-pierwmusząpomócprzynieśćwodę, przy-gotowaćposiłki, oporządzić gospodarstwo.Każdegodniadoszkołyprzychodząteżinnegrupki uczniów. Budynki są tak małe, żewszyscychętniniezmieścilibysięwnich.

LudziezdobrymsercemPodczasdrugiejwyprawy,naktórąpojecha-ła z córką Martą, Anna Watoła do parkuwAmposeli zabrała sześć laptopów, tablet,pendrive’y,myszkidokomputerów,telefonkomórkowyorazniezliczoną ilośćkabli i ła-dowarek.Bytowszystkomożnabyłopodłą-czyć doprądu,wzięła też solary fotowolta-iczne.Wcześniej przezkilkamiesięcyuczy-łasięzcórką,jakjezmontować.–Myjeskła-dałyśmyzgodniezinstrukcją,amążrozmon-towywałitakkilkarazywtygodniuprzezkil-kamiesięcy –wspomina przygotowania. –Gdybyśmyzajechałynamiejsce iniepotra-fiły ich zmontować, zmoichplanównic byniewyszło –dodaje. Aproblem i tak się po-jawił.Wpokoju hotelowymzpudełekwy-padłajednamałaśrubka.DrWatołaodrucho-woodłożyłająnabok.Nieskojarzyła,żemo-żesiędoczegośprzydać.Przymontowaniuokazało się, żewłaśnie jednej śrubki braku-je.–Drogadohotelu,byznaleźćzgubę,byłajedną z bardziej stresujących, jakiewżyciu

odbyłam – przyznaje. Po tych przejściachwszystko ruszyło i sprawnie działa dodziś.– Co jakiś czasdostajęmaile odnauczycielazAmposeli,dołączadonichzdjęciaczypra-cedzieci–opowiadapanipedagog.–Naszko-leniadomojegonauczycielazjeżdżająsiępe-dagodzyzokolicznychwiosek.Okompute-rach i prądzie w parku dowiedział się teżkenijski rząd. Pomysł przypadł imdogustuidalikolejnego laptopa–dodaje.

Kolejną wyprawę dr Watoła planujena przełomie stycznia i lutego tego roku.Chcezabraćkolejnysprzęt (używane lapto-py czy tablety) i przybory szkolne. PlanujezakupićsolarynawyspęWasini.Wieleztychrzeczyjużma,bokiedyrozreklamowałaak-cjęwśródznajomych,zgłosiłosięwielu.

– Wmój pomysłwciągnęli się znajomi,studenci, rodzicedziecizUniwersytetuŚlą-skiegoDzieciwKatowicach,aleteżzupełniemiobcy ludzie.Linia lotniczaEnterAirpoz-woliłami za darmoprzewieźć solary, samizorganizowalizbiórkęprzyborówszkolnych.FirmaOnzRzeszowa, u której zamówiłamsolary,zdecydowałasiędaćmi jezadarmo.

Panipedagogwie,żezKeniązwiązałasięjużnastałe,dlategocałyczaszbierakolejneprzedmioty. Potrzebne są też pieniądze,choćby na zakup angielskiego oprogramo-wania,wymianęsprzętuczynaprawękom-puterów.

–Wiem, żenajtrudniej zbiera się gotów-kę, ludziew tej kwestii są bardzo ostrożni,i słusznie. Dlatego poprosiłamopomoc ro-dzicówzPrzedszkolanr29zOddziałamiIn-tegracyjnymiwTychach –wyjaśnia. –Udo-stępnilinumerkontaRadyRodziców,naktó-rymożnawpłacać datki (numer konta: 19102025280000070202714889zdopiskiem„PomagamdzieciomwAfryce”). Kiedyuz-bierasiękonkretnasuma,kupujęniezbędneprzedmiotynafakturęiproszęrodziców,bysprawdzili rozliczenie–wyjaśnia.

Na tymnie koniec potrzeb. Od jednegozKenijczykówdostaładziałkępodbudowęnowejszkoły.–Podarowałmijąojciecdwóchsynów,którypochodzizwyspyichce,byje-godzieciuczyłysię tam.Napoczątkuuzna-łyśmytozażart,jednakkilkagodzinpóźniejnazgromadzeniumieszkańcówwyspytain-formacja została potwierdzona. Kenijczycyzapowiedzieli, że sami zbudują budynek,brakuje tylko cementu –wyjaśnia. Obliczy-ła,że jesttokosztokoło5tys.dolarów.Prositeż,bykażdy,ktochcewymienićsprzętelek-troniczny na nowy, starego niewyrzucał,aoddałjej.Zostaniedostosowanydopotrzebkenijskich dzieci. By darczyńcymieli pew-ność, że sprzęt nie idzie na zmarnowanie,Watołaprosiozrobieniemuzdjęć.Samaro-bi kolejne namiejscu, by potwierdzić, żewszystkodotarłodokenijskichdzieci.a

Afrykapachnie,itobardzoin-tensywnie. Nie wszędzieprzyjemnie. Smród stęchli-zny, pleśń i grzyby. Toude-rzyłodrAnnęWatołę,peda-gogazUniwersytetuŚląskie-

go,gdyporazpierwszyznalazłasięwszkolenamałejwyspieWasiniwKenii. Jeszczego-rzej byłowAmboseli. Tamwszkole zbudo-wanejzblachywogóleniedałosięoddychać.Wystarczyła jej chwila, by podjąć decyzję –muszęimpomóc.

PrestiższkołyjestogromnyOsobywrażliwenaspecyficznezapachymo-gąmiećproblem,bywejśćdoszkoływrezer-wacieprzyrodyAmposeliwKenii.

– Przed pierwszym razem trzebawziąćgłębokioddechiwstrzymaćpowietrzewpłu-cachlubfunkcjonowaćnapółoddechu–de-monstrujew swoimkatowickimgabineciedrAnnaWatoła. –Musiminąć sporo czasu,nimczłowiekprzyzwyczai siędozapachu–dodaje. Budynek szkoły zbudowany jestzblachy.Masajowiesązniegodumni!Woko-licy drugiego takiego niema.Wkenijskichwarunkach budulec, tak popularny na sta-rymkontynencie,niesprawdzasię.Odsłoń-ca blacha skrzypi, piszczy, trzeszczy. Czło-wiekmawrażenie, że zarazwszystko runiemu na głowę. Do tego ten smród. Niemawentylacji,wśrodkujestz50st.C.Wtakichwarunkachuczą się dzieci z ichwioski. Potlejesięznichciurkiem,niemajączymoddy-chać.Mimotodoszkołychodząchętnie.Niewiedzą, co towagary. Jeszczew 2013 rokudoszkołychodziliwyłączniechłopcy.Dzię-ki dr Watole zaczęto posyłać do niej teżdziewczynki.

Trochę lepiej, przynajmniej jeśli chodziozapach,jestwszkolenamałejwyspieWasiniwKenii. Tambudynek jestmurowany. Toznaczybyłmurowany.Najprawdopodobniejrozleciałsięprzezostatnirok.Jegostanzimą

2013,kiedypanipedagogporazpierwszywy-jechała doKenii, u nas nadawałby się tyl-kodoumieszczenia nanim tablic: „Uwaga,grozizawaleniem”lub„Budynekdorozbiór-ki”.Ześcianodpadałtynk.Wszędziewilgoć,pleśńigrzyb.–Rozwijająsięnaścianachbły-skawicznie,betonowemuryprawiewcałoś-cisąnimipokryte–podkreśla.

DrWatoławierzy,żeedukacjadajenajlep-sze perspektywy na przyszłość. Dlategoodzawszepracowała z dziećmi. Zaczynałatużpo studiach jakonauczycielkaw tyskimprzedszkolu.Dziś uczyprzyszłychnauczy-cieli, jakpracowaćznajmłodszymi.Do tegocały czas chcepoznawaćnowemetodywy-chowawcze.Nieszukaichwyłączniewksiąż-kach.Jeździpoświecie.Wkażdymzkrajów,jakiodwiedzi,nawłasneoczychcezobaczyć,jakfunkcjonujeszkoła.ByławNorwegii,Da-nii,Holandii,Wielkiej Brytanii, Niemczech,wIndiachczyChinach.Zawszezabierazeso-bą prezenty, które przydadzą sięwkażdejszkole.Dobiednychkrajówprzywoziołówki,kredki,flamastry,papierkolorowy,nożyczkiczytemperówki.DoAfrykitrafiłowsumiejużponad120kilogramówprzyborówszkolnych.Do tych bogatszychmiejsc zabierawłasneksiążki czy prace innychpracowników ślą-skiejuczelni.Podpisujeumowyowspółpra-cyizbieradokumentypotwierdzającejejwi-zytę.Dlaludzi,którychpoznaławKenii,chcezrobićwięcej.

Komputer i językangielski przepustkądo lepszego życiaLudzie

KatarzynaDomagała-Szymonek

[email protected]

DrAnnaWatoła,pedagogzUŚ,wKeniispotkała ludzi, którzymająwyjątkowyentuzjazmdonauki.Szybkopodjęładecyzję.Musi pomócim stworzyć jaknajlepszewarunkido rozwijania się

bDzieci wKenii uwielbiają się uczyć,mają teżmundurki szkolne.

Jest to jedyne ubranie, jakiemają.Ma im starczyć naminimum rok

FOT.ARCHIW

UM

PRYWATNEANNYWATO

ŁY

DrAnna

Watołapracęzdziećmizaczęła

w1984roku,wprzed-szkolunr24wTychach.Od2005rokupracujejakowykładowcanaUŚ.Odtegorokustarasięprzynajmniejrazwrokuwyjeżdżaćdoinnychkrajów,bypoznać, jakwyglądawnichedukacja.

Watoławie, żez Kenią związałasię na zawsze.Dlatego cały czaszbiera sprzętkomputerowyi przybory szkolne




RysiekRiedel powrócił „PodJesiony”. W kapeluszuizkuflempiwawręcesiedzinaprzeciw ściany, na którejwiszą jego zdjęcia,wycinkiz gazet.Wrócił jako… jesio-

nowa rzeźba. –Wyrzeźbiona z jednego ka-wałka 248-letniego jesionu, który rósłprzykościelewRawieWyżnej –mówi rzeź-biarzJerzyPypłacz,którywrazzkolegą,Ma-rianemCzekalskim, jest twórcą tegodzieła.– Był posadzonywmomencie rozpoczęciabudowy, stąd tak dokładnie znamy jegowiek.Jesiontobardzodobredrewno,prawietak twarde i wytrzymałe jak dąb. Ze 100,amożei200latwytrzyma–dodajePypłacz.

Obaj znali Ryśka,więc starali się jak naj-lepiejuchwycićpodobieństwo,choćwprzy-padku twarzy bardzopomocne okazały sięwskazówkijednegozmuzykówDżemu,któ-ry z Riedlemgrał przez jego ostatnich pięćlat.

–Rysiekmiał lekkoopadniętączęśćwar-gi.Takigrymas.Symetriajegotwarzynieby-ła zbyt czysta – opowiada Jerzy Pypłacz.–Towszystko jestodwzorowane.

Jesionowa rzeźba Riedla to spełnieniemarzeniaJerzego.Takiosobistyhołddlanie-tuzinkowegoczłowieka,którystałsięlegen-dąpubu„PodJesionami”.

Tupowstała„Cegła”,tuurodziłasię„Whisky”– Tubyła taka naszamała enklawa –wspo-mina JerzyPypłacz. – Przychodzili tu artyś-ci,pisarze.Ludzieciekawi,nieciekawi.Dziśjedenznichmawyspęnaoceanie, aRyśka,najsłynniejszego znas, niema…Alewtedybyliśmymłodzi. Długiewłosy, swojewłas-ne poglądy, inne spojrzenie na świat, ener-gia,apetytnażycie,głowypełnepomysłów.IRysiek–jedenznas.Przychodziliśmynapi-wo,gadaliśmyiztychrozmów,ważnych-nie-ważnych, rodziły się piosenki. Tupowstała„Cegła”, tusięurodziła„Whisky”.Oczywiś-ciepracanadcałościąbyłapóźniej,aletuby-łainspiracja,tupowstawałypierwszezwrot-ki…Tudochodziłodoprawdziwychkoncer-tów.Mieliśmytuczłowieka,któryniesamo-

wiciegrałna łyżkach.Tobyła takamuzyka,żenaperkusjilepszejsięniezagrało.Ktośgrałnagrzebieniu,Rysiekteżzresztą,świetnybyłw tym. Znajdowała się gitara, ktoś dołączałna flecie. I już był wielki improwizowanykoncert. Pamiętam jeden taki, wyjątkowoudany.Ażesiedzieliśmyraczejnazewnątrzpubu,podzadaszeniem, toniosło się tona-szegranie.Aleten,októrymmówię,toz300ludziściągnął.Staliprzypłocieisłuchali.Du-szątegokoncertubyłoczywiścieRysiek.Grałten swój blues, przerabiał stare piosenki,aranżował na nowo, po swojemu –mówiPypłacz.

Nawetjaksiedziałtakinieobecny,tomuzykawnimgrałaOczywiściedotakichkoncertówRysiekmu-siał być w formie, czyli tuż po odwyku.–Wracał po takimodwyku szczęśliwy,we-soły.W takim stanie górymógł przenosić.Niestety,wystarczyłypierwszeniepowodze-nia, wystarczyło, żeby coś nie szło po jegomyśli, wtedy gasł iwracał do tego swojegoświata–wspominarzeźbiarz. – Imbliżejko-

lejnegoodwyku,tymtrudniejbyłosięznimporozumieć.Alenawet jak tak siedział, takijakby nieobecny, to nawetwtedymuzykawnimgrała.Onbyłniąprzenikniętydoszpi-kukości.Cośsobietamgrałnagrzebieniulubharmonijceustnej, cośsobiemruczał…

Zperspektywyczasu coraz lepiejwidać,jakitenczłowiekbyłsamwsobiespójny.Dziśtakich ludziokreślasiękrótkim: inny.

RysiekRiedelbyłinny,począwszyodstro-ju, którywówczas był trudny do zdobyciawnormalnymsklepie,ponietuzinkoweza-chowanie.

–Tobyłczłowiekzjednejstronysłaby,ła-twy do zranienia, a jednocześnie trudnydo opanowania. Można było wiele z nimosiągnąć, jeśliumiałosięgo takpodejść, że-bywyszłonato,żetoontegochce–opowia-da autor rzeźby. – Najtrudniej było z nimnascenie,kiedyzmieniał tekst, improwizo-wał.Robiłtodoskonale,potrafiłsięutrzymaćw rytmie, alemuzycy za nimnie nadążali.Doprowadzało ichtodoszewskiejpasji.Niebrakowałonatymtlekonfliktów.

Wyrzeźbionyzdrzewa,wktóretrafiłpiorunJesionowarzeźbaRiedlaz„PodJesionami”jestdrugąrzeźbąartystywmieście.Pierw-szaodtrzechlatstoiprzyaleiNiepodległoś-ci,przyprzystanku,zktóregoczęstoRiedeljechałautobusemdoKatowic.Twórcątam-tej jest inny tyski rzeźbiarz, TomaszWenklar.

–BardzodobrzeoddałwyglądRyśka.Ry-siek chodził tak właśnie lekko pochylonydoprzodu, jak tamwidać,z jednąrękąwy-suniętą do przodu. Ta postawa pogłębiałasię po kilku piwach. Tylko czemumu zro-bił teksańskie buty z góralskimimotywa-mi?–zastanawiasięPypłacz.–Rysiekmiał,owszem, buty w szpic, ale z taką szerokąsprzączką, sięgającedokostki.

Takiebutyma jesionowa rzeźba.W „Pod Jesionami” będzie jeszcze pła-

skorzeźbaprzedstawiającaRiedlazchustkąna głowie, w jakiej często występował

Wyrzeźbili Ryśka Riedla z jesionu.Biegnie przez niego ślad piorunaMuzyka

JolantaPierończyk

[email protected]

Jesionowa rzeźbaRyśka Riedlato spełnieniemarzeniatyskiego rzeźbiarzaJerzegoPypłacza.Taki osobisty hołddla nietuzinkowegoczłowieka, który stałsię legendą tyskiegopubu „Pod Jesionami”

na koncertach. – Ale ona już będzie z lipy,bo prawdopodobnie nie znajdzie się jużz tamtego jesionu odpowiedni kawałek –mówiPypłacz.

Warto dodać, że tak jak niezwykłymczłowiekiembyłRiedel, takniezwykłytra-fił się kawałek jesionu, z którego powstałarzeźba.Widaćwnim ślad…pioruna. Prze-leciał m.in. wmiejscu, w którym – tak sięzłożyło – jest sercewokalisty.

– Szkoda, że tak jakoś nie doceniało sięgo,kiedybyłwśródnas.Dopieropośmier-ci jegomuzykaitekstyzaczęłynabierać in-negowyrazu –mówi JacekMrozowski, są-siad Riedla. – Przyznam, że nie bardzomisiępodobałoto,coonśpiewał.Alepolatachtakiepiosenki jak„ListdoM.”czy„Czerwo-ny jak cegła” zaczynały zupełnie inaczejprzemawiać do człowieka. Jestemdumnyz tego, że los zetknąłmnie z takimartystą.Że tyle lat spędziliśmy niemal drzwiwdrzwi.Tobyłczłowiek,którybardzowie-ledobregozrobił. Żałuję, żenieceniłemgotak za życia. Że traktowałem go tylko jakostarszego kolegę, a nie widziałemw nimmuzyka. Jego wielkość nie docieraładomnienawetpodczaskoncertów,naktó-rychbywałemwTeatrzeMałym–mówi.

Nieodłączny kapelusz, na nim sznurek,długiewłosyspiętewkucyk,skórzanespod-nie, butywszpic – tak go ludzie pamiętają.– Jego twarz tkwiwmojej pamięci. I ten je-gouśmiech–mówiJacekMrozowski.–Szko-da, że go nie ma. Byłby fantastycznymdziadkiem dla swoich wnuków. Powiemwięcej: myślał o tej roli, zastanawiał sięnadnią.Kiedyśpowiedział:„Czyjabędęta-kisamjakmojamama?”.Niewiem,cochciałprzez to powiedzieć. Jegomama była jużwtedybabcią.Dobrąbabcią.Rysiekteżbył-by taki samdla swoichwnuków. Uczynny,dobry.Miał tow sobie. Taki był. Szanowałludzi.

–Rysiekbyłpoprostuinny.Poprzezswo-jewłosy, ubranie, styl bycia, ale sercemiałdobre – mówi Zofia Mrozowska. W lipcu2014minęło20 latod jegośmierci.a

FOT.ARKADIUSZGOLA

RysiekRiedel

– lider „Dżemu”,

legendamuzyki.

Człowiek, któregopio-

senki nadal są aktual-

ne.Urodził się

7września 1956 r.

wChorzowie, zmarł

30 lipca 1994 również

wChorzowie.Miesz-

kał przezwiele lat

wTychach, gdzie jest

pochowanynacmen-

tarzuwWartogłowcu.

Minionego lata fani

uczcili 20. rocznicę je-

go śmierci.

Wracał zodwykuszczęśliwy,wesoły,alewystarczyło,bycośnieszłopo jegomyśli,wtedygasłipowracałdo tegoswojegoświata

b RysiekRiedel i JerzyPypłacz z piwem„Pod Jesionami” – jak kiedyś. Znówmożna się doRyśkaprzysiąść, jakwtedy, kiedy tu zachodził i tworzył swoje piosenki


Amerykaniezakochali sięw balansujących rzeź-bach Jerzego Jotki (takartysta jest nazywanyza granicą) Kędziory.Po raz kolejny często-

chowski twórca prezentuje swoje dziełana Florydzie, wWest Palm Beach.Wcześ-niej jego dzieła były pokazywane na wy-stawienajachciezacumowanymprzynad-morskiej promenadzie centralnej dzielni-cyMiami,Downtown.Balansujące rzeźbypokazanoteżna festiwalusztukiMiamiIn-ternational Artfair.

Rzeźbami balansującymi Jerzego Kę-dziory zainteresowała się największanapołudniuStanówZjednoczonychinsty-tucja powołana do gromadzenia i prezen-tacji sztuki, głównienowoczesnej.

Na nadmorskiej promenadzie wWestPalm Beach, które jest miejscem niezwy-kle prestiżowym i zaliczanym do dóbr hi-storycznychikulturowychStanówZjedno-czonych,conajmniejdo1marcaprezento-wanychbędzie 20 rzeźbbalansujących Je-rzego Kędziory z różnych okresów jegotwórczości. Ponadto inne prace artystymożna zobaczyć w gmachu muzeum,gdzie można też obejrzeć multimedialnąprezentację dorobkuKędziory.

Ameryka to kolejny kontynent, którypodbiłJerzyKędziora.Jest jużznanywEu-ropie iwAzji. Jerzy Kędziora i jego rzeźby

toobokMagdalenyAbakanowicz i jej aba-kanównajbardziej znany i rozpoznawalnyna świecie polski rzeźbiarz i jegodzieła.

WDubajuartystanie tylkomiał jużwer-nisaże. Prowadził tamwarsztaty dla gru-pystudentówiwykładowcówdubajskiegoUniwersytetu Amerykańskiego, najwięk-szejuczelniwtymrejonie świata.WZjed-noczonychEmiratachArabskichbyłaple-nerowaekspozycjazłożonaz31kompozy-cji rzeźbiarskich autorstwa Jerzego Kę-dziory.

Nastałą,dużąekspozycjędziełKędzio-ry czekaza to jego rodzinnaCzęstochowa,gdzie jak dotąd jest tylko kilka jego rzeźbbalansujących.

Kiedywparkachpodjasnogórskichpre-zentowana była czasowawystawa plene-rowaartysty, toprzyciągałarzeszewidzów.W2015 rokuwreszcie na częstochowskimStarym Rynku ma powstać Teatr RzeźbPrzestrzennych.

Artysta jestpomysłodawcą iprojektan-tem rzeźb wróżebnych „Polskich postacilegendarnych i prehistorycznych”, takichjak:Krak,Częstoch,Sandomir,Wars iSawa,Piast Kołodziej, Skarbnik Śląski, Dwuwoj,Twardowski. Jego rzeźba „Przechodzącyprzez rzekę”, nadBrdąwBydgoszczy, jestuznawana za symbol miasta. Największy,stałyzbiór rzeźbbalansującychmaFunda-cjaSztukiprzyberlińskichKlinikachCzer-wonego Krzyża. Rzeźbami częstochow-skiegoartystyzachwycili się teżmieszkań-cy i goście księstwaMonako.

Podziwiając te niezwykłe rzeźbywieleosóbzadajesobiepytanie, jak tosiędzieje,że nie spadają. Jerzy Kędziora odpowiadażartobliwie, że jest z Częstochowy i dlate-go to się tak zachowuje, czyli utrzymujena linie.

Taknaprawdęekspozycjesąpoprzedzo-ne licznymi próbami w pracowni artysty,wpodczęstochowskiejPoczesnej.Chociażniewszystkodokońcamożnaprzewidzieć.Jeśli to tylkomożliwe, rzeźbiarz przepro-wadza szczegółową dokumentację miej-sca, gdzie jego dzieła mają być prezento-wane. Jedzie przygotować aranżację tegoterenuprzedekspozycją.Rzeźbywygląda-ją, jakby byływykonane ze spiżu, co jesz-cze bardziej potęguje wrażenie łamaniapraw fizyki.

Figury wykonane są z kompozycji ży-wicznych zpyłkamimetali.

Pracownia Jerzego Kędziory to trochępracownia alchemika. Na pomysł tworze-niarzeźbbalansującychartystawpadłpod-czas jednej z rzeźbiarskich Nocy Kupały,których jest organizatorem. Przygotowy-wałsięwtedydocyklu„PortretPolakacza-sówtransformacji”.Onswoją transforma-cją zachwycił świat.a

b WZjednoczonychEmiratachArabskichKędziora nie tylkoprezentował dzieła, ale takżemiałwykładyo sztuce

FOT.ARCJERZEGOKĘDZIORY

Balansująna przekórprawom fizykiRzeźby Jerzego Kędziory podbijają świat.Zachwycili się nimi Amerykanie.Na Florydzie jest obecnie prezentowanawystawa dzieł częstochowskiego artysty

Sztuka

JanuszStrzelczyk

[email protected]

b Duża czasowaekspozycja rzeźbbalansującychodbyła sięwparkachpodjasnogórskichwCzęstochowie

FOT.JA

NUSZSTRZELCZYK

FOT.ARCJERZEGOKĘDZIORY

b JerzyKędziora (na zdjęciu środkowympierwszyodprawej)wymyślił rzeźbybalansujące podczasNocyKupały

Rzeźbywyglądająjakbybyływykonane ze spiżu,cododatkowopotęgujewrażenie,że cudemunosząsięwpowietrzu



Gościniec „Bonjour”w Chy-biunaŚląskuCieszyńskim.Wprzestronnejsaliwgrud-niowe, późne niedzielnepopołudnie gromadzi siękilkadziesiąt osób na pre-

mierze filmu „Kawalerskie”. To ostatniew2014 rokuwydarzenie związane z45-le-ciem Amatorskiego Klubu Filmowego„Klaps”.Nawidowni dominująmłodzi lu-dzie, ale są i starsi klubowicze.

–Zanaszychczasówtrzebabyłomieć18lat,bynależećdo„Klapsa”–mówiZbigniewSzweblik, w AKF od 1973 roku. – Teraz sągrupymłodzieżowe.Ibardzodobrze,niechdziałają.Zamiastsiedziećwparku,mająpa-sję i kręcą filmy.

Młodziucząsięzasadsztukifilmu,foto-grafii, pracyw zespole. Od ponad roku jużbezFranciszkaDzidy, człowieka, który za-kładajączkolegamiAKF„Klaps”wywróciłżycieniewielkiejmiejscowościdogóryno-gamiizainspirowałKrzysztofaKieślowskie-go do zrealizowania filmu „Amator” z Je-rzymStuhremwroli głównej.

Dozwoloneodlat18FranciszekDzidawrazzJózefemOrawcemiKazimierzemPudełkowczerwcu1969ro-ku założyli w Chybiu Amatorski Klub Fil-mowy „Klaps”. Ich pasją było kręcenie fil-mów i etiud, ale generalnie – popularyzo-waniekulturyisztukifilmowej.Wedługsta-tutu,członkiemAKFmogłybyćosoby,któ-reukończyły 18 lat.

– To było o tyle wygodne, że rozwiązy-wałoproblemynp.tematyki, jakąporusza-liczłonkowie„Klapsa”–wyjaśniaRafałCy-morek,dyrektorGminnegoOśrodkaKultu-rywChybiu,od1994członekAKF„Klaps”.

Ponieważ głównym tematem był czło-wiek i jegonatura,powstawałym.in. filmyz elementami erotyzmu, odważne jaknatamteczasy.Niebrakowałosesji fotogra-ficznych, których tematembył akt. Pełno-letność rozwiązywała problemy udziałuw takich przedsięwzięciach. Ale i takw Chybiu panowała obiegowa opinia, żew„Klapsie”dziejąsięniestworzonerzeczy.

– Różne rzeczy ludzie mówili – uśmie-cha się ZbigniewSzweblik. –Wiadomo, żenierazwsztucepojawiał się erotyzm i tro-chę piersi można było zobaczyć na filmieczy zdjęciu, więc niektórzy przychodzilinafestiwale,bobędą„momenty”.Aleniktnie bruździł. Ani władze lokalne, aniksiądz.Byłacichaakceptacja tego,corobi-my –dodaje.

JózefBrzóska,wAKFod1979roku,dzię-ki„Klapsowi” imożliwościzetknięciazka-merą,zyskałzawód–filmujewesela,przy-jęcia okolicznościowe.

–„Klaps”tobyłaodskoczniaodcodzien-ności, odmonotonii domowej, choć i takz żonami przychodziliśmy na spotkaniaAKF. I tak jest dodziś –przyznaje. – Pozna-liśmysetkiciekawychludzi, reżyserów,ak-torów.Zyskaliśmybogateżyciekulturalne.Jedni siedząwgołębnikach, inninadrzekąprzy wędce, amy raz w tygodniu, kiedyśdwa razy, spotykamysięwAKF–dodaje.

W 1977 roku, podczas OgólnopolskiegoPrzeglądu FilmówAmatorskich wKrako-wie,KrzysztofKieślowskipoznałFrancisz-ka Dzidę. Zainspirowany pasją filmowcaamatorazChybianakręciłdwalatapóźniejfilm„Amator”. 29września 1979 rokupre-mierategofilmuodbyłasięwChybiu,gdziekażdy wiedział, że pierwowzór FilipaMosza, głównego bohatera „Amatora”, towłaśnieFranciszekDzida.

– Franekwierzył wmisję sztuki w spo-sóbniesamowity,niedzisiejszywręcz–pod-kreśla Jan Dzida, brat Franciszka. – Sztukiszukał całe życie, już od dzieciństwa: po-przezplastykę, film, fotografię.Ciągle szu-kał wyrazu poprzez sztukę. Stawiał tonapierwszymmiejscu – zaznacza.

Po śmierci Franciszka Dzidy jego pry-watnearchiwumzostałoprzekazaneprzezjego żonę AKF-owi. Członkowie „Klapsa”skrupulatnieprzejrzeli,cozawierało. Izna-leźli perełki.

– Znaleźliśmymnóstwo różnychmate-riałów,októrychniewiedzielinawetczłon-kowie„Klapsa”.Zapiskifilmowe,chomiko-wane przez Franciszka i zgrane na VHS,obrazki z Chybia,wywiady, unikatowe za-piski celuloidowe, bogate archiwum foto-graficzne z tysiącami negatywów, na któ-rych jest kawał historii Chybia i „Klapsa” –wyliczaRafałCymorek.

W archiwum znaleziono zdjęcia z pra-premiery „Amatora” w Chybiu oraz zapisfilmowyztegowydarzenia.Dotejpory ist-niał2,5-minutowyzapis.Terazokazałosię,że jestceluloid,naktórymjest9minutzte-gowydarzenia.

Coniezabiło,awzmocniło„Klapsa”–W„Klapsie”nierobimytakichfilmów,jakkino zawodowe. To jednocześnie nasza si-ła, żemożemywyrażać się w sposób nie-skrępowany. Jedyną rzeczą, jaka nas ogra-nicza, jest... wyobraźnia – mówi RafałCymorek.

Zastrzega, że niema czegoś takiego jak„kinospodznakuKlapsa”,choćtokultowyjużnaswój sposóbAKF.Tokinoautorskie,będące próbą przełożenia otaczającej rze-czywistości z użyciem kamery. Przyznaje,żeFranciszekDzidanieograniczałwyobraź-ni filmowcówaninieukierunkowywał ich.

–Zawszebyłsilnymliderem,osobowoś-cią,mającąwielkiwpływna klub, lokomo-tywą,któraciągnęła klubdoprzodu.Choć

zdarzało się, żektośniepotrafił zanimna-dążyć –mówiCymorek.

ZbigniewSzweblikiJózefBrzóskawspo-minają wspólne wycieczki klubowiczów,które integrowały towarzystwo i zarazembyłyokazjądopowstawania filmów.

–Zrobiliśmynaprzykładwypaddolasu,aFranekmiałpodtymkątemprzygotowa-ny scenariusz. Nie spisany na kartce, alew głowie. Scenariusz powstawał na bieżą-co iwychodziła fabuła –mówiSzweblik.

– To było jego życie i trochę też namsięudzieliło. Chodziliśmy za nim. Brakuje goteraz…–nieukrywaBrzóska.

Osobowość Dzidy pozwoliła przetrwaćAKF-owi trudne chwile, czyli okres tran-sformacji ustrojowej. Po 1989 rokuwięk-szośćAKF-ówzaczęłaupadać.Finansująceich wcześniej zakłady pracy samemiałyproblemy. Ludzie zaczęli się wykruszać,a technologiaVHSszybkowyparłaceluloi-dowe taśmy 8 i 16mm. Ale „Klaps” przet-rwał.Niepowaliłagonawetkradzieżsprzę-tuw1989 roku.

–GdybynieupórFranciszka, jegoprze-bojowość granicząca z bezczelnością, niebyłobydziś „Klapsa” –mówiCymorek.

Klubowi pomogło otwarcie się namło-dych,zktórymiDzidamiałświetnykontaktinowafalaczłonków, jakam.in.wrazRafa-

Wszystko jest „Klapsem”, czyliwielkie zwycięstwoFranciszkaDzidyKultura

ŁukaszKlimaniec

[email protected]

Tworząc AmatorskiKlub Filmowy „Klaps”FranciszekDzidawywrócił do górynogami życiespokojnegoChybia.Choć filmowiec nieżyje od ponad roku,jego idea przetrwałai rozwija się świetnie łem Cymorkiem trafiła do AKF z „Klubu

podAmfiteatrem”.Milowymkrokiem by-ło powstanie Gminnego Ośrodka Kultury,któregoszefemw1998rokuzostałwłaśnieCymorek.FunkcjonowanieAKFstałosięła-twiejsze. Pojawiały się kolejne grupymło-dych.KamilMatusiak,młodyreżyser isce-narzysta, przyznaje, że udział w „Klapsie”uwrażliwił gonasztukę.

– UczyłemsięjejodpanaFranciszka,onmnieukształtowałwkierunku filmu–wy-znaje.–Czybyłwymagający?Lubiłkrytyko-wać,aletobyładobrakrytyka,którapoma-gała.Cieszęsię,żepojegośmiercikontynu-ujemy jego ideę –dodaje.

Gdzieidziesz?Do„Klapsa”!„Klaps”przyciągamagiąmiejsca.Człowiekczuje się dobrzewpomieszczeniupełnymarchiwalnych zdjęć i w sąsiedztwie wielufilmowychurządzeń.Aura sprzyja.Alenietylkoona.Wobec internetu,komórek,któ-rymimożnakręcić filmy,„Klaps”musibyćkonkurencyjny.

–Proponujemymłodymludziomformęodpowiedzialnej zabawy, połączonej z faj-nąprzygodą.Zabawąsąwarsztaty,pokaza-nie, jak robić zdjęcia, kręcić film. Tworzy-my szansę rozwoju. To przygoda pełnaśmiechu i zabawy–mówiRafałCymorek.

Ale też taka, która nobilituje, gdy pod-czaswydarzeńkulturalnychmłodziczłon-kowieAKFmogąubraćkoszulkiznapisem„AKFKlaps” iwejśćnp. zakulisy.

Młodychniebrakuje.WAKF„Klaps”jestdziś 45 osóbw różnymwieku –właściwiejest reprezentant każdej dekady.

–TonajwiększezwycięstwoFranciszkaDzidy.Jegoideadalejżyje–mówiCymorek.

Przejęty przez urząd gminy dawny bu-dynek cukrowni, w którymmieści się sie-dziba „Klapsa”, został przeznaczony nadziałalność grup GOK. Wyremontowa-ny i zaadaptowany na potrzeby GOK jestdziś wyjątkowym miejscem w Chybiu.Działa w nim aż 17 grup warsztatowych,m.in. plastyczne, teatralne, literackie, fil-mowe, fotograficzne, taneczne. Ale gdybyzapytaćdzieci, gdzie idąnazajęcia,powie-dzą że... do„Klapsa”.

–Całośćbudynkuwpowszechnymod-czuciunazywanajest„Klapsem”.Tonietyl-kopiętro, gdziew trzechpomieszczeniachdziała AKF. Dla nich wszystko jest „Klap-sem”–mówiRafałCymorek.a

b FranciszekDzida, jakiego pamiętamy. Choć filmowiec zmarł10 października 2013 roku, jego idea znakomicie się rozwija

FOT.ARC/LUCJU

SZCYKARSKI

Amatorski

KlubFilmowy

„Klaps”

wChybiu to fenomen

i kulturowezjawisko.

Wdorobkumaponad

180 filmówna taśmie

8mm, 16mm,wideo

iDVD.Wiele znichby-

łonagradzanychna fe-

stiwalach filmowych.

Czterokrotnie filmy

FranciszkaDzidyza-

kwalifikowały się

dokonkursukinanie-

zależnegoFestiwalu

FilmówFabularnych

wGdyni.A filmwre-

żyserii FranciszkaDzi-

dy „15 fotografii” zo-

stałwyemitowany

wCanalPlus.

GdybynieosobowośćDzidy,jegoprzebojowośćgraniczącaz bezczelnością,nie byłobydziśAKF „Klaps”


Gwiazdkowazabawa „DziennikaZachodniego” –Wybierz sobieMikołaja

Wrolędarczyńcówwcieliły sięnajbardziej znanepostacienaszegoregionu inie tylko.Publiku-jemynazwiskaosób,doktórychuśmiechnął się los.Zezwycięzcami skontaktujemysię tele-fonicznie.Wręczenienagród 16styczniawTeatrzeNowymwZabrzu.a

Twitter:@MariaZawała

[email protected]

Powoli dobiega końca nasza zabawa „Wybierzsobie Mikołaja”. Dziś publikujemy nazwiskazwycięzców. Wręczenie nagród – 16 stycznia

1. Marek Balt – poseł na Sejm RP, przewodniczący SLD w woj. śląskim – JerzyWilkoń z Rybnika

2. Elżbieta Bieńkowska – komisarz UE ds. rynkuwewnętrznego, przemysłu orazmałych i średnich przedsiębiorstw – Stefania Augustyn z Chorzowa

3.EugeniuszBudniok – kanclerz LożyKatowickiej Business Centre Club –WiolettaStaniak z Katowic

4. Prof. Paweł Buszman – prezes Zarządu Polsko-Amerykańskich Klinik Serca SA–Helena Przybył z Piekar Śląskich

5. Prof. Jerzy Buzek – eurodeputowany, były przewodniczący Parlamentu Euro-pejskiego – Katarzyna Gadowska z Chełma Śląskiego

6. Grzegorz Chmielewski – prezes Śląskiego Oddziału Polskiej Izby Turystyki –Krystyna Gaczkowska z Bytomia

7. Tadeusz Donocik – prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach – An-na Paliczka z Siemianowic Śląskich

8.ArkadiuszGodlewski – prezes Parku Śląskiego –AgataReimer zNakła Śląskie-go

9. Jerzy Gorzelik – przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska – Julian Przepióraz Bytomia

10. Dawid Kostempski – przewodniczący Zarządu Górnośląskiego Związku Me-tropolitalnego – Przemysław Chaberski ze Świętochłowic

11.Marcin Krupa – prezydent Katowic –Henryk Rebeś zWojkowic12. Gabriela Lenartowicz – członek Zarządu Województwa Śląskiego – Wisława

Federowicz z Zabrza13. Piotr Litwa – wojewoda śląski – Edyta Jacek z Rudna14.Dariusz Lubera – prezes Zarządu TAURONPolska Energia SA – Izabela Sarnek

z Gliwic15. Prof. JanMalicki – dyrektor Biblioteki Śląskiej – Ewa Krawczyk z Rybnika16.MałgorzataMańka-Szulik – prezydent Zabrza –AngelikaGrajek zOrnontowic17.Wojciech Saługa –marszałek województwa śląskiego – EwaGodecka z Gliwic18. Jan Olbrycht – eurodeputowany – Andrzej Malinowski z Katowic19.Maria Pańczyk-Pozdziej – wicemarszałek Senatu RP – Bernard Otawa z Żor20. Prof. Katarzyna Popiołek – psycholog, dziekan Szkoły Wyższej Psychologii

Społecznej w Katowicach – Danuta Zjawiona z Zawiercia21. Zbigniew Stryj – aktor – Barbara Olszewska z Sosnowca22.Wojciech Szarama – poseł, przewodniczący Rady Regionalnej PiS w woj. ślą-

skim – Piotr Stanisławczyk z Lędzin23. Prof. Marek Szczepański – socjolog z Uniwersytetu Śląskiego – Łukasz Ko-

złowski z Sosnowca24.Marek Szołtysek – historyk, autor książek o Śląsku –Tadeusz Jagoda z Jaworz-

na25. Robert Talarczyk – dyrektor Teatru Śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Kato-

wicach –Magdalena Kuśmierek z Lędzin26. Tomasz Tomczykiewicz – sekretarz stanuwMinisterstwie Gospodarki – Bro-

nisławWojka zMszany27.MarcinWyrostek – akordeonista, wykładowca Akademii Muzycznej w Kato-

wicach –Maciej Lubaś ze Szczekocin28. Adam Zdziebło – senator RP – Edwarda Cieślik z Dąbrowy Górniczej29. Prof. Marian Zembala – kardiochirurg, dyrektor Śląskiego Centrum Chorób

Serca w Zabrzu –MieczysławMożdżyński z Myszkowa30. Andrzej Żylak – prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Rybnickiego Okręgu

Przemysłowego, konsul honorowy Chorwacji – Janusz Zdój z Mysłowic

Gwiazdka z DZ



Zaburzeniapsychicznetowciążwstydliwyte-

mat...

Niestety tak,chociaż totrochęsięzmie-nia. Ale niema coukrywać, żewciąż pew-nechorobypsychiczne,naczele ze schizo-frenią, są stygmatyzujące. Tomaodzwier-ciedleniewcodziennymjęzyku.Określenie„schizofrenik” użyte podczas sprzeczkiuchodzi za obraźliwe. A słyszała pani kie-dyś,żebyludziekrzyczelinasiebie: tynad-ciśnieniowcu!?

Czemuschizofreniajesttematemtabu?

Dlatego,żeprzeciętnyzjadaczchlebatejchorobynierozumie.Ajeślinierozumie,tosięboi.Osobyzzaburzeniamilękowymije-steśmyw stanie zrozumieć – bo kto z nasnie odczuwał lęku przed egzaminem alboidącciemnąulicą?Możnawyobrazićsobie,co czują osoby z depresją, bo każdy z nasbyłkiedyśprzygnębiony.Natomiasturoje-nia czy omamy schizofreniczne to coś, codla większości ludzi jest niezrozumiałe.Skojarzenia czerpiemyz filmów, z literatu-ry, z doniesieńmedialnych. A one często –iniesłusznie–pokazujątakieosobyjakonie-bezpieczne. Prawda jest inna – osoby zeschizofrenią rzadziej niż zdrowepopełnia-jąprzestępstwa.

Statystykipokazują,żezatoczęściejsąofiara-

miprzestępstw.

Bo są wycofane, mają problemw kon-taktach społecznych i wwielu sytuacjachniepotrafią się obronić.

Dodepresjiprzyznaćsięłatwiej?

Szczególnie ostatnio, gdy powyznaniuJustyny Kowalczykmożemywręcz obser-wować wśród znanych i mniej znanychtrend ujawniania tej choroby. Pytanie, czywszyscydoniejsięprzyznającyrzeczywiś-cie są chorzy.

Tentrendpanioceniaźle?

Nie.Wręczprzeciwnie. Imwięcejmówisięochorobie–każdej,czytodepresji,schi-zofrenii czy nowotworze – tym większauwaga opinii publicznej skupiona na tymproblemie, większa świadomość, większemożliwościprofilaktyki,diagnozy,leczenia.Pomaga to również chorym, bomniej sięwstydzą.Widzą, że ta choroba dotyka teżznanych, lubianych ludzi, żewżadnejmie-rzeniejestdomenąsłabeuszyinieudaczni-ków.Tylkożeczasemto, conazywamyde-presją, jest obniżonymnastrojem, reakcjąna żałobę, jakąś tragedię. Awdzisiejszychczasach lubimyszukać łatwychrozwiązań.Atakimjeststwierdzenie,żejestsięchorym

ipoproszenieotabletki,poktórych–jaknamsięwydaje – świat znówbędziekolorowy.

Alewartootymmówić.

Warto, szczególnie że psychiatria jestbardzo niedofinansowaną specjalizacją.Standardnaniektórychoddziałachjestdra-matyczny. Grzybwwarszawskim Instytu-ciePsychiatrii iNeurologii, októrymostat-nio rozpisywały sięmedia, jest wierzchoł-kiemgórylodowej.Politycyidecydencinieinteresują siępsychiatrią.

Wolimysiętrzymaćodpsychiatrówzdaleka?

Boimysię, że jakbypogrzebać, to iwnaszym

mózgucośbysięznalazło?

Bopewnieby się znalazło.Badaniawy-kazują, że co czwarty Europejczyk cierpinachorobyczyzaburzeniapsychiczne.Ateliczbyobejmują tylkokonkretnediagnozy.Agdzieprzypadkinagranicyzaburzeńpsy-chicznych ipatologii, gdzie stanyniezdefi-niowanych problemów emocjonalnych,z którymi niełatwo sobie poradzić?Do lobbowania na rzecz onkologii czy kar-diologiipolitykówłatwonamówić,bokaż-dybezoporówprzyznasię,żeprzeszedłza-wał–on lubktośz jegorodziny.Aktozdra-dzi,żemiałojcachoregonaschizofrenięal-bożezdarzająmusięniekontrolowanena-padyagresji?

Wszyscyjesteśmywariatami?

Tozbytmocnopowiedziane.Aleuwie-luzdrowych,dobrzefunkcjonującychludziznalazłoby się jakieś zaburzenie. Ktoś pa-nicznieboisiępająkówalbowysokości,ktośmanaturęmelancholijną,aktośinnyzaczę-stomyje ręce albo 20 razywraca siędodo-musprawdzić, czy zamknąłdrzwi.

Gdziejestgranicamiędzyzaburzeniemacho-

robą?

I tu jest całe sedno psychiatrii: ta grani-ca jest płynna.

Jeślipo20razydzienniemyjęręce, to jestem

jużchora?

Jeślimyjejepani20razydziennie,bolu-bimieć je pani czyste, ale nie przeszkadzatopaniwnormalnymżyciu,niemusisiępa-ni przejmować. Lecz jeśli szoruje je paniprzezkilkadziesiątminutdokrwi, jeślispóź-nia się pani przez to dopracy, jeśli niemo-że pani powstrzymać się od obsesyjnychmyśli o bakteriach, to już sugerowałabymleczenie.Tagranica jestpłynna,bojestgra-nicą wpływu na pani życie.Wmedycyniesomatycznej, czyli tej, któradotykanasze-go ciała – i któramawtymciele konkretneodzwierciedlenie–najważniejsza jestdiag-noza. Gdy ktośmiał wypadek, sprawdza-my, czy złamał żebra i stosujemy leczenie.Jeśli podejrzewamy cukrzycę, badamykrzywącukrową.Zdiagnozązaburzeńpsy-chicznych nie jest tak łatwo, bo nie da sięza pomocą jakiegoś konkretnego badaniastwierdzić czywykluczyć takiej choroby.

Paniprofesor, czywszyscy jesteśm

Rozmowa

Gdyby pogrzebaćw naszymmózgu, coś by sięznalazło? – pytamyprof. DominikęDudek,psychiatrę z CollegiumMedicumUniwersytetuJagiellońskiego. – Pewnie tak. Co czwartyz nasma choroby i zaburzenia psychiczne,a te liczby obejmują tylko konkretne diagnozy

FOT.ANDRZEJBANAŚ

Tojakjądiagnozujecie?

Jeśli pacjent ma pewną liczbę dolegli-wości, stwierdzamy, że prawdopodobniecierpi na zaburzenie czy chorobę. I tak np.w przypadku zespołu obsesyjno-kom-pulsywnego to będą kompulsje: przymusodliczania, szorowania ciała, wracanie siędo domu, by sprawdzić, czy zamknęło siędrzwi. Często towarzyszy temuwrażenie,że jeśli się czegoś nie zrobi, np. nie będziesię liczyć, tostaniesięcośzłego.Żenp. jeślinie udanamsię przejść przez przejście dlapieszych stawiając stopy tylko na białychpasach, to coś złegowydarzy się w naszejrodzinie. Alemusząbyć i obsesje, czyli na-tarczywemyśli,częstoniezgodnezcharak-terem, takie, których„nie chcemy”.

Naprzykład?

Osobawierzącamożemieć w kościelebluźnierczemyśli,naprzykładfantazjesek-sualnezwiązanezobrazemprzedstawiają-cym jakiegoś świętego. Albomłodamatkamożepatrzećnaswojedzieckoiwyobrażaćsobie,że jezabija. Ioczywiścietychfantazjinigdyniewprowadzi sięw życie, ale samaichobecność jest koszmarem.

I jeślimasięjednoidrugie,tostwierdzacieist-

nieniezespołuobsesyjno-kompulsywnego?

Wuproszczeniu tak. Ale w przypadkupsychiatrii„etykieta”chorobyczyzaburze-nia jest drugorzędna. Skupiamy się na le-czeniu.Objawowym.Naprzykładosobomze stanami depresyjnymi podajemy lekprzeciwdepresyjny. Bywa że ta diagnozazmienia sięw trakcie choroby,wmiarę jakpoznajemypacjenta lubdochodzą kolejneobjawy.Naprzykładprzychodzidonaspa-cjent zdepresją, apotempojawiają się epi-zodymaniakalneistwierdzamyjednakcho-robę dwubiegunową. Poza tym dochodzikwestiawspółistnieniakilkuzaburzeńpsy-chicznych. Depresja często idzie w parzez zaburzeniami lękowymi, a schizofrenia

czy chorobadwubiegunowa – zuzależnie-niami. I takdalej.

Skądwtakimraziewiecie,żeschizofreniajest

schizofrenią, adwubiegunowośćdwubiegu-

nowością?

To są umowne kwestie. Weźmy takąschizofrenię. Która zresztą niejednomaimię i do dziś psychiatrzy spierają się, czyto zespół odrębnych chorób psychicznychczy jedna? A jeśli jedna, czym uwarunko-wana? Jednym czynnikiem czywieloma?Jesthipoteza,żewadliwymrozwojemmóz-gu, jest i taka, że dysfunkcjonalnymsyste-mem rodzinnym. Choć najprawdopodob-niej wieloma czynnikami, w tym społecz-nymi, osobowościowymi, genetycznymi.Ale znów– to nie jest tak, że jest jeden genodpowiedzialnyza tę chorobę.

Ponoćniektórenarkotyki,takiejakLSD,mogą

aktywowaćwnasschizofrenię,jeślitrafiąnapo-

datnygrunt.Toprawda?

Jest teoria, że nawet stosunkowo nie-winnamarihuanamoże powodować psy-chozy. Ale teraz pytanie, czy to narkotykiaktywująschizofrenię, czyosobypodatnenazachorowanieczęściej sięgająpoużyw-ki? I to jest największewyzwaniepsychia-trii, bo oprócz kilku wyjątków – na przy-kładzaburzeńpsychicznychwywołanychprzezbakteriękiły –niemamypełnejwie-dzy,gdzietkwiprzyczynachoróbpsychicz-nych icopodczasnichdziejesięwnaszymmózgu.

Ponoć terazpsychiatrzyzaczęli zastanawiać

się,czyniektórechorobyizaburzeniawogóle

istnieją.NaprzykładADHD.

Istnieje. Pytanie jest inne: czywszyscyleczeni z powodu ADHD rzeczywiście jemają?Obserwujemy tendencję domedy-kalizacji życia psychicznego. Kiedyśmó-wiło się, żedziecko jest niegrzeczne, dziś– żemaADHD. Albo że nie chce się uczyć

bProf.DominikaDudek:–Psychiatrzyniesąpoto,byoceniać ludzi,apoto,by ichzrozumieć i leczyć.Uważamjednak,żebezwzględunato,comamywmózgu,zawsze jesteśmywstaniepracowaćnadsobą.Tonaszobowiązek

MariaMazurek

[email protected]

ProfesorDomi-

nikaDudek jestpsychiatrą, kierowni-kiemZakładuZabu-rzeńAfektywnychKa-tedryPsychiatrii Colle-giumMedicumUJ, au-torkąkilkusetpublika-cji naukowych i kilkuksiążek.


i jest leniwe, a dziś dopatruje się u niegodysleksji. Dawniej ktoś był smutny, dziśzaraz diagnozuje się u niego depresję,a u kogoś, kto dawniej był po prostu nie-śmiały – fobię społeczną. Często pacjen-tomłatwiejprzyjąćperspektywęmedycz-ną, bo onaw pewnym sensie zwalnia ichz odpowiedzialności za swoje zacho-wania.

Zmieniasięperspektywakulturowa?Zachowania,którekiedyśbyłyuważane

zaniezdrowe,dziśstająsięnormąiodwrot-nie. Biczujący się asceci w średniowieczunie dziwili. Dziś byliby uznani co najmniejzadziwaków.

Pani specjalizuje sięw chorobie dwubiegu-nowej.Naczymonapolega?

Pacjencimająepizodydepresyjne ima-niakalne.Tedepresyjne,naogół częstsze,przypominają klasyczną depresję, stąddwubiegunowość jest częstodiagnozowa-na jakotachoroba.Niemająsiłyżyć,wstaćz łóżka.Mają zaniżoną samoocenę,myślisamobójcze,wydaje się im, że są nikim.

Apotemprzychodzi fazamanii...…I wtedy wydaje im się, że mogą

wszystko. Stają się weseli, aktywni, mająmilionpomysłów.Biorąkredyty, zakłada-ją firmy, wyruszają w podróż dookołaświata. Bardzo zwiększa im się poczuciewłasnejwartości.Wydaje im się, żemogąstartować wwyborach na prezydenta al-bonaMissWorld.Żesąwstaniegóryprze-nosić. Są skłonni do ryzykownych zacho-wań.Miałampacjentkę,którapędziła200km/godz. autostradą i nie byłoby w tymnic dziwnego, gdybynie to, że jednocześ-niemalowałapaznokcie i robiła sobie fry-zurę. Pacjenci sami mówią, że „sąna haju”. Miałam pacjenta, który w faziemanii chciał kupić samolot. Nie kupił,a długi zostały. Inna pani poszła na rynekpodrywać mężczyzn. Jakiś jej się spodo-bał, więc zabrała go do drogiego butikui kupiłamu stos ubrań, łącznie ze skórza-ną kurtką, garniturami.

Wdepresjipacjenci tęskniązatymstanem?Tak,bowmanii światwydaje imsięko-

lorowy. Są szczęśliwi. Ale zdrugiej stronytenstan jestpiekielnieniebezpieczny– lu-dzie się zadłużają, rozwodzą, wchodząwchaotycznezwiązki.Cociekawe, tacho-roba wiąże się z pewnymi pozytywnymicechamicharakteru–ciekawością świata,otwarciem na nowości, poszukiwaniami,kreatywnością. Dlatego wśród artystówjestnadreprezentacjachorychnadwubie-gunowość, by wymienić tylko Hemin-gwaya, Czajkowskiego, VanGogha.

Ponoćw jednymczłowiekumogą żyć dwieosoby–mająinnąosobowość,zainteresowa-nia,wspomnienia,nawetiinneciśnieniekrwi.

Psychiatriaznatakieprzypadki, aleonesą niezwykle rzadkie. Zaburzeniedysocjacyjne tożsamościpowstajenaogółpo jakichś traumach, jakby pacjent „od-ciął” jedną osobowość. Sama nie spotka-łamnigdy takiegopacjenta.Miałamnato-miast do czynienia z mężczyzną po cięż-kich przejściach kardiologicznych, któryprawieumarł imiałbardzoniedotlenionymózg.Odratowali go i kiedywrócił dodo-mu,stał się innymczłowiekiem.Wiedział,żemażonę,alezupełnienieczułzniąwię-zi,nie rozumiał, czemusięzniąożenił. Je-

go „nowe ja” interesowało się zupełnieczymś innym.

Czymjestzkolei socjopatia?Tozaburzenieosobowości.Kiedyśmó-

wiliśmy o takich ludziach „psychopaci”,obecnie mówimy o osobowości dys-socjalnej. Takie osoby są niezwykle egoi-styczne, nie szanują norm etycznych,krzywdzą innych,nie liczą sięznimi.Cza-sempotrafiąbyćpowierzchownieurocze,ale równocześnie świetnie manipulująotoczeniem.

Skoro potrafiąmanipulować, to znaczy, żemają inteligencję emocjonalną nawysokimpoziomie.Żerozumiejąuczucia innych.

Rozumieją, ale ich nie respektują, niewspółodczuwają, nie empatyzują.

Towtakim razie, czymróżnią się odpopro-stuzłych ludzi?

Wpowszechnym rozumieniu to właś-nie są tzw. źli ludzie. Tylko żepsychiatrzynie są po to, żeby oceniać, a zrozumiećipróbować leczyć.Uosóbsocjopatycznychmniejaktywnajestkoraprzedczołowa,od-powiedzialna za ocenę moralną, za tzw.sumienie. Mniej aktywne jest też jądromigdałowate, odpowiedzialne za lęk,awięc również za hamowanie zachowań,któremogąpodlegaćkarze.Ale socjopatięmożna też nabyć. Pierwszym takim zna-nymprzypadkiembył Phineas Gage, któ-rywXIXwiekupracował na kolei –wysa-dzał skałydynamitem.Doszłodowypad-ku,metalowyprętprzebiłmupłatyczoło-we. Odtąd stał się innym człowiekiem.Zmiłego, skromnego i oddanego rodziniemężczyzny stał się grubiańskim, egoi-stycznym,nieodpowiedzialnymczłowie-kiem. Po prostu „złym”. Więc proszę po-wiedzieć:mamygo prawooceniać?

Nie.Alewtakimrazie,jakiemamyprawooce-niaćmoralnośćinnych,którzytakimwypad-komnieulegli?Skoroto,czyjesteśmydobrzyczynie, tkwiwnaszymmózgu?

Osobiście sądzę, że nie mamy prawaoceniać.Poznaniedrugiegoczłowiekamo-żezadziwić izawstydzić.Możewartosobiezadać pytanie „jaka ja bym była, gdybymmiała takie obciążenie genetyczne, takiedzieciństwo, takieprzeżycia, takąhistorię,taki mózg?”. Ale uważam też, że bezwzględunato, comamywmózgu,zawszejesteśmyw stanie pracować nad sobą. Tonasz obowiązek.a

mywariatami?

Zwykształceniajestpanhistorykiem,pracowałjako dziennikarz radiowy i muzyk. I nagle,w 2008r.debiutujepanjakopisarz,wydającbestseller.Jaktomożliwe?

Dodam jeszcze, że przez lata, nawetpodebiucie, pracowałemwdużej firmie ja-komenedżer zajmujący się rynkiemnieru-chomości. Jest kilka przesłanek, które spo-wodowały,żerobięto,corobię.Popierwsze,pochodzę z domu,w którymmój ojczym,CezaryChlebowski,pisałksiążkioArmiiKra-jowej, za komunybył znanympopularyza-toremwiedzyoAK. I to jegodziałalnośćza-inspirowałamniedozdawanianastudiahi-storyczne. Bezpośrednim zaś impulsemdonapisaniapierwszejksiążkibyłfilm„Koń-cowe odliczanie”, o amerykańskim lotni-skowcu atomowym, który przenosi sięwczasyIIwojnyświatowej.Pomyślałem,żeciekawe byłoby przeniesienie tej historiina nasz grunt – pokazanie konfrontacjiwspółczesnościzhistorią, zderzeniawspół-czesnego polskiego żołnierza z Wehr-machtem. Tak zacząłem pisać„www.1939.com.pl”.

Doświadczeniazawodowe iprywatnemająwpływna panaksiążki?

Tak.To,że trenowałemnarciarstwo,po-łączone zmoimi przemyśleniami na tematsłużbspecjalnych,zaowocowałonapisaniem„Wiatru” – poprzedniej książki, której akcjarozgrywa się naKasprowymWierchu. Po-myślałem,żetoniesamowitagóra,doktórejwystarczy dodać wicher, noc, grupę syl-westrowiczów,mordercę.

Jakaliteraturabyładlapanainspiracją?Czytamnałogowo.Mamwielu ulubio-

nych pisarzy. Dość późno odkryłemStephenaKinga.Zafascynowałmnieipobu-dziłwyobraźnię.Kingjestwspaniałymarty-stą, jeśli chodzi o słowo. Kapitalnie się nimbawi,mazaskakujące skojarzenia, świetniebudujezdania.Towszystkojestdlamniein-spirujące.

Myślipanosobie„pisarz”czypisaniejestdodat-kiemdożycia?

Zrezygnowałem z pracy w korporacjiponapisaniuszóstej książki.Od2,5 rokupi-szęzawodowo.

To,żeseria„WWW”odniosłatakisukces,niejestdlapanaobciążeniem?Bokolejneksiążkimusząbyćrówniedobrealbo lepsze?

Rzeczywiście, seria była bestsellerem.Sukcespowoduje,żeludziechcąpodobnychrzeczy, jestempoddawanypresji, boczytel-nicydomagająsiędalszychprzygódbohate-rówserii.Ja„WWW”zamknąłemzaklinając

JakpokochaliśmyczytaniekryminałówKsiążki

[email protected]

RozmawiamyzMarcinemCiszewskim, autorempowieści kryminalnych

bNowa książka „Krüger. Szakal” jest już dziewiątą pozycją

Marcina Ciszewskiego, a piątąwydaną przez Znak Literanova

FOT.ARCHIW

UM

Mojapacjentkajechała autem200km/godz.,jednocześniemalowałapaznokcie i robiłasobie fryzurę

się,żeto jużkoniec.Lubięzmiany,niemóg-łbymnapisać dziesięciu książek z tym sa-mymbohaterem,gdziezmieniasiętylkofa-buła.Terazniewykluczamjednakdopisaniajeszcze jednego tomu „WWW”.Mambo-wiem pomysł na książkę. Ale czytelnicy,oprócztego,żechcąkontynuacji,pragnąbyćrównieżzaskakiwani.Dlategomojaostatniapowieść,„Krüger.Szakal”jestcałkowiciein-nymspojrzeniemnafabułę.Pojawiasięno-wy bohater, nowa epoka, nieco inna kon-strukcja, pewnego rodzaju psychologiczneposzukiwania.

Czytelnicypokochajątakże„Krügera”?Chciałbym.Możedlaniektórychosóbbę-

dzie w tej książce zamało akcji – bo seria„WWW”ma konstrukcję dobrego serialusensacyjnego.W„Krügerze”bohaterowiesąlepiej nakreśleni,mająwięcej cech osobo-wych.Skupiłemsięnapsychologii.

„Krüger”tojużpanatrzeciaseria.Łatwiejpiszesięseriami?

Ja torzeczywiście lubię, tak jak lubiędo-breseriale.Lepiejmisięrysujefabułę,kiedymaonakontynuację.

Zaczynającpracęnadseriąwiepan,jakskończysię historia?

Oczywiście. Nie siadamdo komputera,dopóki nie napiszę konspektu całości. Po-wieśćwszczegółachmożesięróżnićodkon-spektu, ponieważ gdy zaczyna się pisać, toczęstoprzychodządogłowynowepomysły.Bohaterowiezaczynająbrykać, robiączasa-mi nie to, co zaplanowałem.Ale to znaczy,że są dobrze napisani, żemają silną osobo-wość.Staramsięsłuchaćmoichpostaci,po-dążaćzanimi,choćoczywiściewpewnych,założonychwcześniejramach.Chociażprzy„Krügerze”metacałejhistoriipowstałanasa-mympoczątku.

Naczympolegamagiakryminału?Dlaczegolu-dziewciążchcą jeczytać?

Towynika z potrzeby uporządkowaniachaosu. Każdy dostrzega konieczność po-rządkuwżyciu i otoczeniu. Opowieść kry-minalnatemuodpowiada–napoczątkupo-jawiasięzbrodnia,którazaburzaharmonię.Śledztwojestdrogądoprzywróceniaporząd-ku.Rozwiązaniesprawydajepoczuciespra-wiedliwości, bezpieczeństwa. Chaos znika,pojawiasięład.Apozatymludziesązłaknie-nisensacji.Lubią,byichpostraszyć.Równieżdlategotakkochająkryminały.a

MarcinCiszew-ski jest nazywa-

nymistrzem literackiej

sensacji. Absolwent

InstytutuHistoryczne-

goUniwersytetuWar-

szawskiegoze specja-

lizacjąhistorianajnow-

sza.Był dziennika-

rzemmuzycznym

wProgramie3Pol-

skiegoRadia, grał

nabasiewzespołach

KosmetykiMrs. Pinki,

Delator i FullMetal

Jacket.



Alfabet zbrodni: S jak satanistycznymord w bunkrze w Rudzie ŚląskiejKryminał

Dożywociedlajednegoi25latwięzienia dla drugiegosprawcyrytualnegomordu.16 lat temu tą zbrodnią żyłcałyregion.2marca1999ro-kuw poniemieckim bun-

krzewrudzkimlesie20-letniTomaszS.i19-letniRobertK.wsatanistycznymrytualeza-bilidwójkęprzyjaciół–KarinęM.iKamilaW.Mielipopełnićsamobójstwo,alezabrakłoimodwagi.

– Zabójstwo człowiekaw imię jakiejkol-wiekideologiizasługujenaszczególnepotę-pienie.TomaszS.iRobertK.precyzyjnieza-planowalizbrodnię,aichczynzostałpopeł-nionyzniskichpobudek.Chcielizłożyćofia-rę szatanowi –mówił uzasadniającwyrokprzewodniczącyskładuorzekającego,sędziaHenrykWach.

Tasprawaspowodowałagorącądyskusjęogroźnychsektachdziałającychwkraju,ichofiarach,manipulacji.Twórcąwspółczesne-gosatanizmujestAntonSzandorLaVey,emi-grantwęgierski,któryw1966r.założyłwSanFranciscoświatowy„KościółSzatana”.Jegodoktrynęzawarłwksiążcept.„BibliaSzata-na” (zwanej „CzarnąBiblią”).Mianował sięteż„czarnympapieżem”.Tojemuuwierzy-limłodzi rudzianie. Sataniści są uznawaniza jeden z najbardziej destrukcyjnych ru-chówwyznaniowych.Oddawaniekultusza-tanowi,„czystemuzłu”,kojarzysięgłówniezczarnymimszami,orgiamiczyskładaniemofiarzezwierząt i ludzi.

Ofiary imordercy, ich rodziny,mieszkalina spokojnym górniczym osiedluwHalembie,dzielnicyRudyŚląskiej.Bloko-wisko,jakichwiele.Dzieciprzyjaźniłysię,ro-dziceutrzymywalisąsiedzkierelacje.Dlacze-godoszłodotakniebywałej tragedii?Fakty,jakieodkryli śledczy,sąporażające.

Z sądowychaktwynika, żeTomasz iRo-bert zaplanowali morderstwo pół rokuwcześniej.Byli satanistami.Wleśnymbun-krze z grupą znajomychodprawiali rytuałyod kilku lat. Trzymali się za ręce, czytalinagłos„BiblięSzatana”,palilikartkiiświece.Czasami uprawiali rytualny seks.Nazywalitowywoływaniemduchów.Zaśwniedziele

AldonaMinorczyk-Cichy

[email protected]

Tomaszmyślał, żedozabiciaczłowiekawystarczy jedencios.Wmarcu 1999 r. Karinadostała sześćuderzeńnożemwgłowę,następnewbrzuch,klatkępiersiową,Kamil osiemwplecy,potemwgłowę

częśćznichgrzecznieklęczaławkościelnychławkach.Dziecinada?Ztegosięwyrasta?Byćmoże,aleniewtymprzypadku.

27 lutego 1999 rokuTomasz zRobertempojechalinazakupydoKatowic.Kupilidwanoże. Jeden w kształcie małego mieczazczarnąrękojeścią,drugizpodobiznągłowykonia.Robertdlasiebiedokupiłznakpenta-gramu. Tego dnia do Polski przyjechałaz Londynu ich znajomaKarina. Uczyła siętam.PocichukochałasięwTomku.Ontrak-tował ją jak znajomą. Za toRobert niewyo-brażałsobieżyciabezniej.

Pięćdnipóźniejwczwórkę(zKarinąiKa-milem)poszlidobunkra.Okołogodz.20Ro-bertiTomasznamalowalinaścianiejednegoz pomieszczeń bunkra czerwoną farbą od-wróconykrzyż, trzy cyfry 6, trzy literyF (tosymbolbestii),krzyżKonfucjuszaisymboleegipskich bóstwAmona i Ra. Do tego duży

napis „Dies Mies Jeschet boenedoesefdouvena enithemaus”, czyli „Ta podwójnaofiaradobrajestdlamiejscadwóchżyć”.Roz-palili czarneświece.

Kamil i Karina czekali w tym czasienazewnątrz.Niczegoniepodejrzewali.Usta-lenia były takie: Tomaszmiał zabić Karinę.Robertniepotrafiłbytegozrobić.Dziewczy-namusiępodobała.Dlaczegowybraliwłaś-nieKarinę?Robertzeznał:„Chciałemzabraćjąnadrugąstronę.Wżyciepośmierci”.

Ofiarąmordu rytualnegomiała być teżAnna, dziewczyna Tomasza. Była z nimwciąży.Onniewyobrażałsobie,bywprzysz-łości ktośwychowywał jegodziecko. Annadowiedziała się o tymwszystkim z gazet.Chciałausunąćdziecko.Niezrobiłatego.Wy-chowujesyna.

O tym, co stało sięnocą 2marca, zwtor-kunaśrodę,Robertopowiadałszczegółowowprokuraturze. Karina i Kamil uklękli od-wróceni do siebie plecami, pochylili głowy.„Mieliśmyprzysobieświeczki.Jatrzymałemjąwlewejręce.Wtejsamejręcemiałemkart-kęzformułką.Wpołowieodczytywaniafor-mułekwyciągnęliśmynoże, unieśliśmy jenadichgłowami.JadźgnąłemKamilawoko-licepleców,boków.PopierwszympchnięciuKamilnamniespojrzał. (...)Zacząłemzada-wać kolejne uderzeniawszędzie, gdzie sięodsłonił.Wkońcuznieruchomiał,więcprze-stałem. (...)Widziałem, żeTomek szamocesięzKariną.Błagałaożycie:„Ratujmnie,Ro-bert”.Niezareagowałem.(...)Chciałemzdo-byćprzychylnośćzłazabijającKamila.Jestemzdrajcą, boniewypełniłemrytuału,niepo-pełniłemsamobójstwa”.

W śledztwie Tomasz przyznał także, żemyślał,żedozabiciaczłowiekawystarczyje-den cios. „Takie filmy cały czas lecąw tele-wizji”–mówił.Karinadostałasześćuderzeńnożemwgłowę,następnewbrzuch, klatkę

piersiową, Kamil – osiemwplecy, potemwgłowę.Wsumiekilkadziesiąt.Tomaszoce-niłpóźniej:„Niezdawałemsobiesprawy,żetak trudno zabić człowieka”. Następnegodnia ktoś próbował zatrzeć ślady zbrodni.Nad ranem przyszedł do bunkra, ułożyłzwłoki namateracu i usiłował je spalić. Za-bójcysiędotegonieprzyznali.

Karinamiałakatolickipogrzeb.PodobnojejostatniesłowabyłyskierowanedoJezusa.Kamil nie był ochrzczony, ale jego rodzinapoprosiła, bywdrodze na cmentarz towa-rzyszył jejkapłan.

Podczas procesu prokuratura ujawniła,że Tomasz S. zlecił swoje odbicie z aresztu,apotemzabójstwosiostrywspółoskarżone-goRobertaK.Oferowałzato100tys.zł.Uda-łosię teżprzechwycić jegogryps,wktórymprosiłbrata JackaS.ozorganizowanieodbi-cia. Akcjęmiał przeprowadzić ich znajomyJacekK.Przyokazjiwyszłonajaw,żeTomaszS.szukałpoprzezznajomychwareszcieczło-wieka, który by zamordował siostręRober-taK.ChciałzmusićRobertaK.dowzięciaca-łejwinynasiebie.

Psychologowie uznali, że Tomasz byłwpełnipoczytalny.Miałzatodwoistąnatu-rę.Zzewnątrzogłada,spokój.Wewnątrztłu-mionaagresja,zaburzonauczuciowośćwyż-sza.Gwałtowny,czasemfanatyczny.Kilkalatprzedzabójstwemstałsięgłowąrodziny.Je-goojcieczmarłnaraka.Sądorzekłmudoży-wocie.

Robertpochodziłzrozbitej rodziny.Miałżal do ojca. Z opinii psychologicznej: „zain-teresowanie filozofią zła było odpowiedziąna fałsz i kłamstwa ojca”.Nawolnośćwyj-dziew2024 roku, czyli za9 lat. Będziemiał44 lata. a

ObecniewPol-

scedziałaokoło

300sekt.Sza-

cunkowomająone

wsumie300000

członków, aleprzeszło

milionosóbznajduje

siępod ichwpływem.

WPolscedotychczas

nieodnotowanoprzy-

kładówzbiorowych

samobójstwnadużą

skalęna tle rytualnym.

Jednakznane sąprzy-

padki zabójstw, samo-

bójstw,uprowadzeń

i innychprzestępstw,

popełnianychwzwią-

zkuzdziałalnością

sekt.W1996 roku

wOpoludokonano

zabójstwa73-letniej

kobiety; sprawczyni

– 15-letniawnuczka –

związanabyła z sub-

kulturą satanistów.

b Wtymbunkrzew lesiewRudzie Śląskiej Robert i Tomasz zamordowali Kamila i Karinę, swoich przyjaciół, znajomych z sąsiedztwawHalembie

FOT.MARZENABUGAŁA-AZARKO

Trzymali sięza ręce, czytalina głos „BiblięSzatana”, paliliczarne świece.Czasami uprawialirytualny seks



Kilkanaście dni temu całyświatobiegławiadomośćo japońskiej „czarnejwdowie”, którą policjaoskarżaozamordowanienie jednego, ale... kilku

mężów.Do zatrzymania 67-letniej kobie-tydoszłoniedługopo tym, jak śledczyba-dający sprawę śmierci jej ostatniego mę-ża natrafili na ślady sugerujące, że kilkujejpoprzednichpartnerówtakżenieopuś-ciło tegopadołuwskutekwyrokunatury.

Jak twierdzi policja,w ciągu ostatnich20 latwniejasnychokolicznościachzmar-ło co najmniej pięciu partnerów ChisakoKakehi. Ten sam los spotkał także jejostatniego męża, choć początkowo my-ślano, że zmarł wskutek zwykłego zawa-łu serca. To, co udowodniła sekcja zwłok75-letniego nieszczęśnika, przeszło jed-naknajśmielszeoczekiwaniaprzeprowa-dzających sekcję lekarzy.Wciele zmarłe-goznalezionowysokie stężenie silnej tru-cizny – cyjanowodoru. To zasugerowałopolicji, żeprzyczyna śmierci poprzednichpartnerów kobietymoże byćmniej oczy-wista, niż im się początkowowydawało.

Kobieta stwarzała pozory całkowicienormalnej. Niegdyś była zwykłą urzęd-niczkąwbanku, jednakniedawnoprzesz-ła na milionową, jak się okazuje, emery-turę.

Na zabójstwie pierwszegomęża zaro-biła 4miliony jenów, awyszukiwanieko-lejnych ofiar było już formalnością – po-magały jej w tym biura matrymonialne,zapośrednictwemktórychudawało jej siędotrzeć do panów w przedziale wieko-wym70-80 lat, koniecznie zwłasnymdu-żymdomem.

Skądwspołeczeństwiebiorąsię ludzie,którzymordujądlazysku lubdlaprzyjem-ności,nadalpozostajekwestiąsporną.Nie-którzybadaczetwierdzą,żeczłowiekuczysię zachowań przestępczych, inni – że sąoneefektempołączeniaprzeżytejwdzie-ciństwie traumyzwrodzonymiskłonnoś-ciami do przemocy.

Obie strony sporu wciąż wymieniająsię argumentami, faktem pozostaje, żewiększośćosób skazywanychzabrutalnemorderstwa samadoświadczyłaprzemo-cy na którymś etapie życia.

Wieleznichmacechycharakterystycz-ne dla psychopatii lub antyspołecznego

zaburzeniaosobowości, które czasemby-wają trudne do rozróżnienia.

Równie zróżnicowane co przyczynybrutalnych zachowań są także ich bezpo-średniemotywacje – specjaliści dzielą se-ryjnychmorderców na dwa podstawowetypy –misjonarzy i hedonistów.

Misjonarze to ci, którzy zabijają z po-czuciamisji.Naprzykładuśmiercająpart-nerówze związkówmieszanych, bouwa-żają, żenależyeliminowaćtych,którzyka-lają czystość rasy; inni za punkt honorustawiają sobie na przykład likwidację ko-

biet parających się nierządem. Do takiejgrupynależałwlatach60.katowickimor-dercaprostytutekBogdanArnold.Tenwy-dawałoby się spokojny i kulturalny elek-trykwciągu jednego rokuzabił 4 kobiety,a ich poćwiartowane zwłoki przechowy-wał wwannie na poddaszu, gdziemiesz-kał.

Inni seryjni mordercy twierdzą, że za-bili, bo tak podpowiadał im demon alboDuch Święty, zależnie od postaci obłąka-nia.

Druga grupa, nazywanaprzez psycho-logówhedonistami, jestbardziej zróżnico-wana. Największa część z nich popełniamorderstwadlazaspokojeniapotrzebsek-sualnych, innizabezpieczająwtensposóbpotrzebę dominacji i przejęcia nad kimśkontroli.

Jednym z największych przestępcówseksualnych w Europie był Peter Kürten,zwany wampirem z Düssseldorfu. Z wy-glądu–sympatycznystarszypanzniewiel-kim wąsikiem, z charakteru – rasowywampir.Wieczoramiwychodziłnaspace-rydoparku tużobokstacji kolejowej i tamczatował na swoje ofiary. Zupodobaniemnacinał także tętnice swoich ofiar, zlewałkrewdokubka, po czym jąwypijał.

Większości z naswydaje się, że seryjnimordercy są łatwi do zidentyfikowania –gdymyślimy o kimś takim, przed oczamiwyobraźni staje nampodpity facet o twa-rzy typaspodciemnejgwiazdy.Rzeczywi-stość jest jednak zupełnie inna, jak poka-zujepowyższyprzykład.Takieosobyczę-stookreśla sięmianemludzikameleonów,ponieważdoskonaleodgrywają role trosk-liwych członków rodziny, kochającychwspółmałżonków czy pomocnych sąsia-dów.Nawetnajbliższe imosobyzazwyczajniczegoniepodejrzewają, a rodzina idzie-ci bywają dla nich świetną przykrywką.

Kiedy mieszkanki brytyjskiegoYorkshire drżały ze strachu przed „Roz-pruwaczem”, sprawca 13 zabójstw PeterSutcliffe, nie wzbudzając żadnych podej-rzeń,odprowadzałdopracyswoją siostrę,która w obawie przed „Rozpruwaczem”wieczorami nie poruszała się samotniepomieście.

Seryjni mordercy potrafią być tak cza-rujący,że ichurokdziałananiewieścieser-ca nawet po ogłoszeniu wyroku. Wieluz nich (między innymi właśnie PeterSutcliffe, słynnyRozpruwaczzYorkshire)siedzącwwięzieniach lubwzamkniętychzakładachpsychiatrycznychotrzymuje li-sty od swoich fanek. Skrajnym przykła-dem takiej fascynacji jest... ślub, jaki pla-nuje obecnie 80-letni morderca, CharlesManson, ze swoją 26-letnią fanką, AftonElaine Burton. Kobieta utrzymuje, żeManson jest niewinny i działa na rzecz je-go uwolnienia z więzienia, w którym od-siaduje karę dożywocia. Burton od 9 latodwiedza go w więzieniu i chyba mówiprawdę, kiedy twierdzi, że wychodziza Mansona z miłości. Przestępca cieszysię wyjątkowym powodzeniem wśródprzedstawicielek płci przeciwnej – AftonElaineBurtonbędzie już trzeciązkolei żo-ną CharlesaMansona.

Takieosobybudząpozytywneuczuciatakżewśród znajomych. Przyjaciele TedaBundy’ego, amerykańskiego mordercy,śmiali się z niego, kiedyw telewizji zoba-czyli... jego portret pamięciowy. Byli takrozbawieni tym, że ich dobry, zupełnienormalny kumpel jest tak podobnydo mężczyzny poszukiwanego w całymkraju,żeżadnemuznichnawetnieprzysz-łodogłowy,żebyzgłosić topodejrzanepo-dobieństwona policję...

Myślisz, że nie powierzyłbyś swoichdzieci opiece seryjnegomordercy?Nawetnie wiesz, jak bardzo się mylisz. Rodzice

dawali swoje pociechy w opiekę międzyinnymi Eda Geina, w któregomieszkaniupolicjaodnalazła fotel iabażuryobite ludz-ką skórą, a także pudełko wypełnionespreparowanymi kobiecymi genitaliami.

Także klaun może okazać się nie naj-lepszym wyborem na kinder party. Psy-chopatycznymorderca, JohnWayneGacy,dorabiał właśnie występami na dziecię-cych imprezach urodzinowych. Karieraklaunanieprzeszkodziłamuwzabójstwie33chłopcówimłodychmężczyzn,którychzwłoki ukrywał w niewielkiej piwnicypoddomem.Bezgranicznieufasznauczy-cielomswoichdzieci? Takimsamymzau-faniemrodzicepiotrkowskichuczniówob-darzyli ich nauczyciela wychowania fi-zycznego, Mariusza Trynkiewicza.W1988 r.Trynkiewiczwykorzystał i zabiłczterechprzypadkowospotkanychchłop-ców w wieku od 11 do 13 lat. Wcześniejdwukrotnie był karany za seksualne wy-korzystanie chłopców.

Sam proces wykrywania seryjnychprzestępstw jest wyjątkowo żmudny.Na początku śledztwa nie zawsze przypi-suje się serię morderstw jednej osobie,zwłaszcza że seryjnimordercy zazwyczajsą wyjątkowo sprytni i inteligentni. Czę-stoświadomie lubnieświadomiezmienia-jąmodusoperandi –niewybierająpodob-nych ofiar, zmieniają sposób zabijania,broń,niepopełniająmorderstwwpodob-nymczasie. Jednak jeśliwzbliżonymcza-sie i nieodległych od siebiemiejscach zo-stało popełnionych kilka zabójstw, koor-dynuje się śledztwa, przyjmuje się, żeprzestępstwmogła dokonać jedna osoba.Specjaliści twierdzą,żeseryjnizabójcypo-zostawiają namiejscu zbrodniwięcej śla-dów niż sprawcy pojedynczych mor-derstw.

Zazwyczaj są trudnidoschwytania,po-nieważnajczęściejprzeddokonaniemza-bójstwaniemają żadnego związku zofia-rą. Za toofiary częstomiewają ze sobącośwspólnego – na przykład sąwpodobnymwieku,mająwłosy takiegosamegokolorulub noszą podobne zestawy kolorystycz-ne ubrań. Mogą przypominać mordercynaprzykładbyłądziewczynę,któragopo-rzuciła, albo toksycznego ojczyma, którygobiłczywykorzystywałseksualnie.Agre-sorzy nie dostrzegają w swoich ofiarachżadnejwartości, dlategoczęstowybierająosoby, które odbierają jako słabe. Słabośćmoże sugerować choćby chód przyszłejofiary. Istnieją także społeczne i zawodo-wegrupywyższegoryzyka– taksówkarze,prostytutki, małe dzieci i osoby starsze,a także kobiety, które pracują na nocnezmiany. Są one łatwym celem, a brak ro-dziny i przyjaciół daje mordercy sporągwarancję, że nikt nie dowie się o tym, cozrobił.a

Nauka jest bezradna,niewie, jak rodząsię seryjni zabójcyZaskakują nas swoimi brutalnymimordami, nie oszczędzajązarówno swoich bliskich, jak i osób całkiem imnieznanych.Seryjnimordercy budzą grozę i jednocześnie fascynują.Wciąż jednak nie wiemy, skąd się biorą takie bestie

Kryminał

ZuzannaWierus

[email protected]

Ofiary seryjnychmordercówczęstomają ze sobą cośwspólnego– kolorwłosów,podobneubranie

b TedBundybył jednymznajbardziej krwawychmordercówwUSA

b Banda CharlesaMansona zabiłam.in. żonę Polańskiego

FOT.AP(2)



Cośmi się zdaje, że trochęprzytyłeśw tejAmeryce...

Comam zrobić, udawać, że tego py-tania nie słyszę? (śmiech). No dobrze,już słyszę. Może jak posypią się terazgromy na moją głowę, to wreszcie sięprzemogę i wrócę do diety. Przytyłemjak cholera!Ważę 127 kilogramów. O 20kilo więcej niż w dniu przeprowadzkido Ameryki. Masakra!

Jakwygląda życie krakusawUSA?No, precli tu nie ma. I proszę mi tu

niemówić, że to nie precle, tylko bajglealbo obwarzanki! Umnie w domu zaw-sze się mówiło precle – proszę zapytaćmoją mamę albo tatę! Tęskno mi tu,wStanach, trochę za krakowskimRyn-kiem Głównym, trochę za pizząna Szewskiej – tak samosmacznąod latosiemdziesiątych. Staram się przynaj-mniej dwa razy w roku pojawić sięw Krakowie. Dla mnie jest najważniej-sze, bymojedzieci,Maja i Janek, dobrzepoznały ukochane miasto taty! Ale ge-neralniewStanachZjednoczonych czu-ję się dobrze.

LubiszAmerykę?Zauważyłem,żegeneralnie ludziema-

jądoStanówZjednoczonychstosunekze-ro-jedynkowy. To znaczy albo Amerykęlubią, i już, imogątużyć,alboczująsię tufatalnie.Wronysąwtejpierwszejgrupie.Początki były słabe, ale teraz, po ośmiulatach, czujemy się iwAmeryce, iwPol-sce równie dobrze.

A jakwyglądaPolska z perspektywyWa-szyngtonu?

Nakażdym kroku słyszę w Stanachodludzi,którzywiedzącośonaszymkra-ju i świecie: „Wow! Polska! Ależ wyma-cie wspaniały sukces gospodarczy”. Toprawda, nasz kraj jest wAmeryce po-strzegany jako epicentrum sukcesu.Zdrugiej strony zdaję sobie sprawę, żenie jesteśmy dla Amerykanów najważ-niejszymkrajemświata.Dlaczego?Boonimają interesy wszędzie, czyli na całymświecie.

A jak postrzegany jest reporter TVNwAmeryce?

Fatalne jest to, żenikt tunie znaTVN,czyli muszę tłumaczyć od zera, co toza stacja, kto to jest Marcin Wrona, coi dlaczego robimy.

Aletakizimnyprysznickażdemusięprzyda.Acojestfajnewtejrobocie?

Genialnejest to,że jesteśmywciągłymruchu,podróży, żewidzimycałąAmery-kę,anietylko jedenczydwastany.Sątyl-ko dwa stany, w których jeszcze nigdymojawronia noganie stanęła.

Aniedenerwujecięczasemtatypowoame-rykańskagrzecznościoważyczliwość?

Lubię ją.Nawettodyżurne„Cześć.Jaksięmasz?” i uśmiech od ucha doucha sąw porządku.Wolę to niż wściekłe „Cze-go?!”, które czasamimożna jeszczeusły-szećwnaszympięknymkrajunadWisłą.Ale jest też jeden minus kontaktówz Amerykanami – strasznie trudno sięz nimi naprawdę zaprzyjaźnić. Po latachmamkilkuprzyjaciół, ale łatwoniebyło.Ostatnio o tych przyjaźniach rozmawia-liśmy w polskim gronie i wszyscy mieli

podobnezdanie:że jest to tudośćtrudnezadanie.

Czyzdarzyłoci się tuprzeżyć jakąśprzygo-dędziennikarską?

Wiele. Ale w czołowej dziesiątce jestostatnistartpromukosmicznego.Cieszy-łemsię jakdziecko, gdywkuli ogniawa-hadłowiecprułwgórę.Dotegodochodząwizytywbazachwojskowych–możewy-chodzi zemnie niedojrzały chłopiec, alegdy kilka razy latałem helikopteramiChinook, to czułem się jak najszczęśliw-szyczłowieknaziemi.Alechybadokoń-cażycianiezapomnęmateriałuz2010ro-kuz Haitipotrzęsieniuziemi.To,co tamzobaczyłem,przechodziłowszelkie ludz-kiewyobrażenie, nawetmojewyobraże-nie reportera zponad25-letnimprzecieżdoświadczeniem.Jabyłemnawojnieiwi-działem inne katastrofy. Ale na Haiti byłbezmiar bólu i ludzkiego nieszczęścia,którego się nie zapomni.

Opisałeśtowswejksiążce?Też, ale moja książka pod tytułem

„Wrony w Ameryce” to nasze, wroniespojrzenie na kraj po drugiej stronie At-lantyku.Napisałemteżociężkichpierw-szych chwilach w Ameryce, o naszychłzach i chęci szybkiego powrotu i o tym,conasbawi, aczasemzadziwia.Wksiąż-ce też jest o Demolition Derby – zawo-dach,wktórych chodzi o skuteczne roz-walenie aut przeciwników, i jest teżoamerykańskiej biedzie io tym,comnieniebywale tu ujmuje, czyli o ogromnymszacunku Amerykanów dla swoich żoł-nierzy. Ta książka to nasza opowiastkaonaszej Ameryce.

A co najbardziej cię wkurza w tej twojejAmeryce?

Doszaleństwadoprowadzamniebez-myślna, powolna, „dziamdziowata” jaz-dasamochodem.Jawiem,uważasiędośćpowszechnie,żewolnotobezpiecznie.Alesą jakieś granice! Szlagmnie czasem tra-fia, ale biorę głęboki oddech i też staramsię jechać jak ostatnia łajza. A za co lubięten kraj? A na przykład za to, że zawszemożna tu zacząć od zera. Nikt nie stuka

sięwgłowę,gdypięćdziesięciolateknaglepostanawia zmienić zawód i idziena stu-dia. Gdy ja sam rok temu postanowiłemzacząć się uczyć graćnabasie, to zamiastkpin i śmiechówusłyszałem same słowazachęty. To jest fajne, bo zawsze maszszansę zmienić cośwswoimżyciu.

Gdzieterazmieszkasz?Mieszkamz rodzinąwWirginii, wew-

nątrzwaszyngtońskiejobwodnicy.Zesno-bistycznegopunktuwidzeniatoważne,bojestbardzodobralokalizacja.Dlawieluży-jącychtuświatdzieli sięnatychześrodkaicałąresztę.Dlamnietoważneakuratdla-tego, że do centrummiasta, gdy niemakorków,mam zaledwie dziesięćminut.MiasteczkoFallsChurchjestmałe,urokli-we i daje namiastkę tej fajnej małomia-steczkowejAmeryki. Ipolskichprzyjaciółmamtucorazwięcej.FallsChurchmachy-bajakiśpolskimagnes.NaszsynJanekcho-dzi do szkoły z innym Jankiem, pewienMarcinmieszkaprzecznicęodnas,jeszczeinnyMarcinjakiśkilometrwdrugąstronę.Fajnie mieć takie rodzime grono znajo-mych.Azeświętamitomamywtymrokuproblem.Zwyklepakowaliśmysięwsamo-chód i gnaliśmy przez jakieś 15 godzinnaFlorydę–botamciepło,wzimienawet25 stopni. Ale słowo daję, niemampoję-cia, gdziew tym roku będzie nasze BożeNarodzenie(rozmowabyłaprzeprowadzo-na przed świętami – przyp. red.). Bezwzględunato,gdziebędzie,będziefajnie.

KiedyPolacybędąmogliodwiedzaćswero-dzinywUSAbezwiz?

Wizytoterazgłówniepowóddowsty-du dla Amerykanów. Jesteśmy najwięk-szym,najbliższym, inajbardziej lojalnymsojusznikiem Stanów z Unii Europej-skiej i strefySchengen,któregoobywate-lepotrzebująwizdoUSA.Prawda jest ta-ka, że kilka lat temumogliśmymocniejgrać kwestią wizową, ale teraz to już to-talnie zmartwienie tylko Amerykanów.Cztery lata temu, 8 grudnia 2010 roku,Barack Obama pytany przeze mnie po-wiedział, że zniesieniewiz będzie dla je-go administracji jednym z priorytetów.I co?Anowłaśnie...a

b MarcinWrona zaczynał od radia i Krakowa, teraz jest korespondentem telewizyjnym ze StanówZjednoczonych.MieszkawWirginii, niedalekoWaszyngtonu, z rodziną – żoną i dwójką dzieci

FOT.TVN/PIOTRLITWIC

Wronanadajez Ameryki

Rozmowa

MartaRawiczzUSA

[email protected]

ZMarcinemWroną,byłym dziennikarzemRMF, od ośmiu latkorespondentemTVNwUSA, rozmawiamyo tym, dlaczegolubi Amerykę i czemunie cierpi tamtejszychkierowców

MarcinWrona–

dziennikarz, uro-

dził sięw1969

rokuwKrakowie, re-

porter i korespondent

„Faktów”wStanach

Zjednoczonych.

Ukończył II LOwKra-

kowie. Jako student

anglistyki naUniwer-

sytecie Jagiellońskim,

w 1990rozpoczął pra-

cęwradiuRMFFM.

Byłdidżejem,dzienni-

karzem i reporterem

informacyjnym,

współtwórcą iprowa-

dzącymaudycję

„JW23”.Od 1997 r.

pracujewTVN.W la-

tach 1997–1998był re-

porterem„Faktów”.

W latach 1998-2006

prowadził talk-show

„Podnapięciem”.

Od2006 jest kore-

spondentem„Fak-

tów”wStanachZjed-

noczonych.Autor

książki „Wrony

wAmeryce” (2012),

opisującej jegowraże-

nia zpobytuwSta-

nachZjednoczonych.


BurjChalifa,marzenianadachuświataArchitektura

Dubaj, największe miastoZjednoczonych EmiratówArabskich. Na 124. piętrzebudynkuBurjChalifaludzienie rozmawiają zbytwiele.Dlaczego?Popierwsze,wi-

dokmiastazwysokościprawiepółkilometranaprawdęzapieradechwpiersiach. Podru-gie,wszyscyrobiązdjęcia.Grzejąsię tablety,komórki,aparatyfotograficzneikamery.

DubajskiwieżowiecBujrChalifa,czyliwie-żaChalify,nazwany taknacześćChalify ibnZajidAlNahajjana,drugiegowhistoriiprezy-dentaZEA,towciążnajwyższybudynekświa-ta.Mawysokość828metrów.Smukłasylwet-ka, szkło, stalnierdzewnaialuminiumspra-wiają,żeobiektbłyszczywsłońcuzwieluki-lometrówizdecydowaniegórujenadsetka-mi innychwieżowcówwDubaju. Jegokon-strukcjaupodstawymakształtprzypomina-jący literęY. Inspiracją dla słynnegoamery-kańskiego architekta Adriana Smitha byłHymenocallis,pustynnykwiatotrzechpłat-kach.Całybudynekwyglądajakzłożonyzkil-kudziesięciumniejszychcylindrycznychbiu-rowcówzwieńczonychiglicą.

Wieżamaaż 163piętra użytkowe, ale jejbudowa trwała zaledwie sześć lat (2004-2010).Wartododać,żesambudynekbyłtyl-koczęściąwielkiej inwestycji.Wokół,napo-wierzchni ok. 2 kilometrówkwadratowych,powstało centrumhandlowe, kilkadziesiątinnychbiurowców i hoteli, a nawet jezioroi11-hektarowypark.

Turysta,któryporazpierwszystajeustópwieży,zastanawiasię,jaktomożliwe,żecoś,cowuproszczeniuprzypominagigantycznyelegancki długopis, trzy razy większyodwszystkichokolicznychwieżowców,nieprzewróci się.Można sobiewyobrazić, jakietechnologiczneprzeszkody trzebabyłopo-konać,żebytakwysokibudynekuczynićsta-bilnym,bezpiecznymiwygodnymdopracyiżycia. –Tuniemamiejscanaimprowizację–mówiKarolinaRogowska,architektpracow-ni ImpetzKatowic. –Każdyaspekt funkcjo-nowaniabudynkumusi byćwcześniej pod-danydokładnymobliczeniomisymulacjom.Pięknawizjaarchitektatojedno,alenadpro-jektamipracująwielkie zespoły inżynierówi specjalistów, które zajmują się każdymszczegółemobiektu: logistykąbudowy,wy-trzymałością poszczególnych elementów,wpływemwarunkówatmosferycznych, sy-stemami ewakuacji,wentylacji, kanalizacji,

MarcinKasprzyk

Twitter:@Kasprzyk20

Z tarasuwidokowegonajwyższego budynkuświata wDubajuwidaćwyraźnie, o czymdziśmarzą szejkowie.Żeby zpustyniuczynić centrumświata, trzeba całyświat zachwycićswymrozmachem

b Burj Chalifa, najwyższy budynek świata,mawysokość 828metrów

FOT.

123RF

wind,anawetprzyszłąorganizacjąpracyiza-rządzaniemnp.powierzchniąhotelową,jeślitakajestprzewidywana–dodajeRogowska.

CosięznajdujewśrodkuBurjChalifa?To,cojestpotrzebnedoluksusowegożycialudzi,którymmożebrakowaćwszystkiego,alenig-dypieniędzy. Luksusoweapartamenty i re-zydencje, baseny, ośrodki fitness, restaura-cje, sale doorganizacji imprez, sklepy, setkidziełsztukiorazpierwszynaświecieArmaniHotel, zaprojektowany przez GiorgioArmaniego.

Budynek jest także jednąznajwiększychatrakcji turystycznychDubaju.Tylkow2013rokuodwiedziłogo1,8mlnturystów.Wejściedo budynku i wjazd na taras widokowynawysokości124.piętrakosztujeod95do200dirhamów(AED)odosoby(kurstejwalutytoobecnie0,96złotego).Wjazdnapoziom148kosztuje500dirhamów.

Zwiedzając najwyższy budynek świata,możnadowiedziećsięwielenietylkooarchi-tekturze,aleiocałychEmiratach.WBurjCha-lifa ukryta jest filozofia szejków, którzy pa-miętają, skądwziął się ich kraj i doskonalewiedzą,czymmabyćwprzyszłości.Żebysiętegodowiedzieć,wróćmyna taraswidoko-wy.Szybkąwindądojeżdżasiętambezprze-siadki. Jejwnętrzetowłaściwie jedenwielkiledowyekran.Naścianachoglądamymulti-medialnąhistorięEmiratów.Aponieważhi-storiapaństwowościZEAzaczęłasiędopierow1971 roku, przejażdżkawindąwystarczy,żebyjąwskróciepoznać.

Na tarasie przy szybie, za którą roztaczasięwidoknaDubaj, stoi ekran komputera.Możnagoskierowaćnakażdyfragmentmia-sta i przybliżać detale. Po kliknięciuprzyci-sku „historic” z ekranu znikawspółczesnyDubaj.Widzimyza to, jakwyglądał najdalejkilkadziesiąt lat temu.Akilkadziesiąt lat te-mubyłtugłówniepiasek.Niskiebudynki,tro-chędróg, nicwięcej, poza pytaniem: jak tomożliwe,żebywciąguzaledwie40latnapu-stynipowstałojednoznajszybciejrozwijają-cychsięmiastnaświecie?Każdyszybkood-powienatopytanie:zatymcudemstoiropanaftowa. Jasna sprawa. Ze stolicy krajuAbuDhabi ropapopłynęławświatw 1968 roku.Federacjaemiratówpowstała2grudnia1971roku.Miastaistniałytuodwieków,aledopie-rood1971r.zacząłsięichrozwójibudowakra-juodpodstaw.Wciągu43latgospodarkaZEAwzrosła236-krotnie.W1971r.byłoto1,77mldAED,teraz–419mldAED.

Jednakwpewnejchwilizdanosobiespra-wę, że zasoby ropynie sąwieczne. Podjętodecyzję o stopniowymuniezależnianiu go-spodarkioddochodówzropy.Tom.in.zde-cydowało owielkimboomie budowlanym.Gałęziegospodarki,któremająprzynosićzy-ski,tom.in.energiaatomowa,energiaodna-wialnaiekologia.ZEAchcąbyćrównieżjed-nym z centrów handlowych i bankowychświataorazcentrumwszelakich innowacji.

Towłaśnieztegosposobumyśleniawzię-ła sięwieżaChalify oraz inne ambitne pro-jekty. I dlategogdygdzieśbuduje się luksu-sowyośrodekturystyczny,wZEAprojektu-je się palmowewyspyoraz Saadiyat – tury-stycznemiasto z systememklimatyzowa-nychulic,hotelami,domami,sklepamiitrze-mamuzeami. Gdy gdzieś powstaje nowo-czesna galeria handlowa,wZEAprojektujesięMallofTheWorld,galerię,którarównieżprzypominamiasto.Gdyktośnaświeciemó-wioenergiiodnawialnej,wEmiratachtrwabudowaekologicznegomiasta,któreniebę-dzieprodukowaćdwutlenkuwęglaiśmieci.Po co towszystko? Żeby z pustyni uczynićcentrumświata,trzebaświatzachwycić–takmyśląwZEA.a

b Widok z tarasu na 124. piętrze. To ok. 2/3wysokości budynku

FOT.MARCIN

KASPRZYK

bDubajmadługąhistorię,ale jegowielki rozwójzacząłsięniedawno

b Gdy na 124. piętrze spojrzyszwgórę, ciągle niewidać szczytu

b Nie tylkoBurj Chalifa, ale cała architekturaDubaju robiwrażenie

FOT.MARCIN

KASPRZYK

FOT.MARCIN

KASPRZYK

FOT.MARCIN

KASPRZYK



Julia Chmielnik: Brakujemi tRozmowa

Dasięstrzecprywatności,będącosobąpub-liczną?

To bardzo trudne. Niektórzy artyściwshow-biznesierozumieją,żeto jestele-ment ich pracy, że tak jest skonstruowa-ny świat. Widzowie chcą wiedzieć wię-cej,dlategotabloidytakdobrzesięsprze-dają.Każdymusipodjąćdecyzję, ilechcepokazać, a ile zachować dla siebie. Rze-czywiście, ja imojarodzinabyliśmyprzezchwilę gorącym tematemdla tabloidów.Ale to, co się pojawiało, było zazwyczajwytworemwyobraźni piszących.

Czyta panikomentarzewinternecienaswójtemat?

Zdarzyło mi się, ale to nie wpływadobrze na psychikę. Anonimowośćwinterneciedajepoledopopisu,dooce-niających, często wulgarnychwypowie-dzi. Mam już grubszą skórę, ale było todla mnie przykre, kiedy czytałam ko-mentarze niemające żadnego związkuz rzeczywistością.Najgorzej, że tegoniedasięzatrzymać,nikt jeszczeniewymy-ślił, jak chronić publiczne osobyprzed internetową nienawiścią. Tak, żeparęrazypoczytałamidałamsobiez tymspokój.

Alemediachybainteresowałysiępanirodzi-nąodzawsze?

Oczywiście, jakodzieckoznanegoak-toramiałam z tymkontakt i rozumiałamte mechanizmy. Dlatego dość łatwo sięuodporniłam.Najgorszemamzasobą,nicmnie jużnie zaskoczy inie skrzywdzi.

Jakiebyłopanidzieciństwo?Mam bardzo dobre wspomnienia

zdzieciństwa.Byłownimdużomuzyki,boodmałegomama,którapracowała ja-ko dyrygent, zabierała mnie do pracy,gdzie mogłam słuchać i obserwować.A jeśli nie szłam zmamą, tata brał mnieze sobą do teatru na próby. Grasowałampomagazynachzkostiumamiiposcenie.To byłomagiczne dzieciństwo, inne niżwszystkie. Było w nim mało zabawyna podwórku, grania w piłkę, bawieniasię lalkami, a dużo uczestniczenia w ży-ciu artystycznym rodziców. Ale to byłocudowne, zbudowało mnie i stworzyło

KatarzynaKojzar

[email protected]

Córka znanegoaktora, byłażonaHubertaUrbańskiego,dyrygentka,instruktorkadykcji i śpiewu JuliaChmienik opowiadao dzieciństwie i swojejpracyw show-biznesie

jakoartystkę.Miałowpływnamojepóź-niejszedecyzje –zdawałamdoszkoły te-atralnej idoAkademiiMuzycznej.Dosta-łamsię do tej drugiej i tam już zostałam.

Jednakmiałapaniepizodaktorski.Tak. Zagrałam raz wmusicalu „Grają

nasząpiosenkę”wGliwickimTeatrzeMu-zycznym.Tobyłagłówna rola, którawy-magałaodemnieprzebieraniasiędokaż-dejsceny.Przezdwiegodzinyśpiewałam,grałam, zmieniałam stroje. To byłoogromne wyzwanie i wielka przygoda,która wiele mi dała. Dzięki temuwiem,jaka toadrenalina i jaki trud.Rozumiem,co czująmoi podopieczniwprogramie.

Czyli aktorską tradycjękontynuuje jedyniepanibrat.

Tak, ja nie poszłamw ślady ojca, aleIgor jest aktorem w teatrze w Słupskui świetnie sobie tam radzi.

Waszdombyłtypowym,otwartymdomemartystów?

Rodzicemielipaczkęznajomychakto-rów, z którymi grali w ambasadora, czylikalambury.Bawili się takcałymiwieczo-rami, odgrywali różne scenki, pękali ześmiechu. Tuptałam do nich, żeby zoba-czyć, co się dzieje, żeby przez chwilęuczestniczyć w tych zabawach i śpie-wach.Tataniebył tylkoaktorem,ale tak-że reżyserem i dramaturgiem, więc czę-sto wśród naszych gości toczyły się dy-skusje o teatrze. To nieuniknione, kiedywykonujesięartystycznyzawód. Inaczejwyglądają rozmowyw domach prawni-ków,lekarzy,ainaczejwśródaktorów.Ak-torstwo niesie za sobą niepowtarzalnytemperament.

Oglądałapanitatęnaekranie?Oczywiście. Pamiętam, że kiedy tata

kręcił„Kingsajz”,gdziegrałkrasnoludka,bardzochciałamwiedzieć,oczymbędziefilm.Byłamdumnazbyciacórkąkrasno-ludka, ale ciekawiłamnie fabuła.Wkoń-cu tata dał się namówićnaopowieść, alecałąhistorię zmyślił – zresztą jakwszyst-kiebajki,któremiopowiadał.Kiedyobej-rzałamfilm,byłamnaniegowściekła, żetakmnienabrał.Zdrugiejstronyfilmbar-dzomi się podobał, chociaż byłamdzie-ckiem i nie rozumiałamwielu ukrytychznaczeń, odnoszących się do ówczesnejsytuacji politycznej.

Tojestpaniulubionyfilmzudziałemojca?Tak, chybadoniegomamnajwiększy

sentyment.

Zdradzi pani, jakimojcembyłJacekChmiel-nik?

Kiedybyłammała,dużorazempodró-żowaliśmy,bawiliśmysięrazem.Gdydo-rosłam, tata stał się autorytetem, które-mubardzochciałamdorównać,uczyłamsięodniego.Byłznakomitympartneremdorozmowynakażdytemat,miałogrom-ną wiedzę, którą mi imponował. Mogli-śmy rozmawiaćowszystkim–odpolity-ki, przez ekonomię, ażpo sztukę. Braku-je mi go. Niema na świecie drugiego ta-kiegopartnera do rozmowy.

Wświętatęsknisiębardziej?Zdecydowanie. To są szczególnemo-

menty,którezawszespędzaliśmyrazem.WmoimdomuBożeNarodzenie zawsze

b Julia Chmielnik, ur. 1981. SkończyłaAkademięMuzycznąwKrakowienaWydzialeTwórczości, Interpretacjii EdukacjiMuzycznej.Dyrygenturę studiowałapodkierunkiemprof. StanisławaKrawczyńskiego.W2005 r.debiutowała jakoaktorkawmusicalu „Grająnaszą piosenkę”. Była żona Huberta Urbańskiego, mają dwie córki

FOT.BARTEKSYTA


było bardzo rodzinne – śpiewaliśmy ko-lędy, mieliśmy choinkę, która czubkiemzahaczała o sufit, na stole pojawiały siętradycyjne potrawy. Rodzice zawszeprzedWigiliąprzezcałąnocprzygotowy-wali karpiaw galarecie. Tych ich głosównad garnkami bardzo mi teraz brakuje.Brakuje jegoobecności.Tatęsknotaodzy-wa się we mnie szczególnie w czasieświąt.

Widzipaniwsobie jakieścechyojca?Napewnoto, jak funkcjonujęwpracy.

Tata teżwchodziłwkażdeprzedsięwzię-ciewstuprocentach,oddawałcałegosie-bie, bowiedział, że sukcesmożewynik-nąć jedynie z umysłu, z duszy i z mozo-łu. Obserwowałam go, kiedy pracowałi teraz widzę, że robię podobnie. To sięsprawdza. Nie da się robić czegoś na półgwizdka,wchodzićwcoś jednąnogą, botopoprostunie zadziała.

Todzieciństwo, o którympani opowiada,jestnierozerwalniezwiązanezKrakowem.TęsknipanizatymmiastempracującwWar-szawie?

Trafiła pani w samo sedno. Krakówprzez lata wypełniał mnie całą, spędzi-łam tu piękne dzieciństwo, cudowną ar-tystycznąmłodość zprzyjaciółmi. Częśćznichzostałamuzykami,częśćaktorami.Mamnaprawdęwspaniałewspomnieniazwiązane z Krakowem. Mieszkałamw centrum, więc wszędzie poruszałamsię piechotą. Tęsknię za tym. Brakujemiteż tej krakowskiej łatwości kontaktu,spokojuwcodziennymżyciu.WWarsza-wiewszyscypędzą.

Ma pani nadal swoje ulubione miejscapodWawelem?

Mam, i to mnóstwo! MieszkałamnaulicyŁobzowskiej i bardzo lubię tamwracać. Nie mam już tego mieszkania,ale czasamipodchodzępodswójdawnydom. Na Plantach mam swoją ławkę,na której siadywałamw liceum–nieda-leko ulicy Basztowej, bo tam była mojaszkoła. Uwielbiam Kazimierz, miejsca,gdzie spotykałam sięzprzyjaciółmi.Lu-bięulicę św.Tomasza,którąprzemierza-łam setki tysięcy razy idąc doAkademiiMuzycznej.Mamswojeulubioneknajp-ki, lubię spacerować po Rynku Głów-nym.

Chciałabypani tamwrócić?Bardzo!Kiedy tylkomamwolnywee-

kend, jadę do Krakowa, zabieram tamdzieci,które teżsązachwyconetymmia-stem. Kraków kusi i mam nadzieję, żekiedyś tamwrócę. Na stałe.

Czymjestdlapanimuzyka?Muzyka towarzyszyła mi od zawsze,

od wczesnych lat dziecięcych. Chodzi-łam do podstawówki muzycznej, do li-ceummuzycznego.PóźniejdostałamsięnaAkademięMuzyczną.Dodatkowomoirodzice bylimuzykalni, tatagrałnagita-rze,mamanapianinie,dużo razemśpie-waliśmy.Muzykawypełnia praktyczniecałemoje życie.

Próbujepaniniązarazićswojedzieci?Tak!Dziewczynkibardzo lubią, kiedy

siadamdo instrumentu, gram, śpiewampiosenki. Mimo wszystko wciąż czasuna takie chwile jest zamało.

Mapaniswójulubiony instrumentmuzycz-ny?

Dogrania czy słuchania?

Zacznijmyodgrania.Uczyłam się gry na fortepianie, więc

na nim gram najlepiej. Ale czasami pró-buję zagrać na gitarze taty i chciałabymteżnauczyć się graćnaakordeonie. Z ko-lei jeśli chodzi o słuchanie, touwielbiamwiolonczelę.

Niemapaniczasamidośćtejmuzyki?Istnieje pewien poziom przesycenia.

Kiedy byłam na studiach, nie mogłamna przykład słuchać muzyki rozrywko-wej po zajęciach, po prostu nie miałamjuż natomiejscawgłowie.Całedniespę-dzałam zmuzyką, w szkole wciąż byłosłychać kakofonię dźwięków z różnychsal, gdzie jedni ćwiczyli śpiew, inni gręna instrumencie.Kiedywracałamdodo-mu, byłam złakniona ciszy. I tak jestdodziś.

Aleteżdzisiajchybatrudniej jestpaniuciecod muzyki rozrywkowej. Pracuje paniz uczestnikami telewizyjnego programu„Twojatwarzbrzmiznajomo”.Jakwyglądaprzygotowanietakiegowidowiska?

Ta praca ma wiele etapów. Moja rolazaczyna się od analizy repertuaru, po-przezgodzinyspędzonenasaliprób,póź-niej w studiu, gdzie uczestnik po razpierwszymierzysięzesceną,kamerami,charakteryzacją. Biorę udział w każdymetapie przygotowań. Piosenki są przy-dzielaneuczestnikomnadrodze losowa-nia,nigdyniewiadomo,nacosię trafi. Ja,jako trener,muszępóźniej takustalić to-nację, żebyartystabyłwstanie towogó-le zaśpiewać. Na szczęście podkłady sąnagrywanenażywo,wstudiu,więctąto-nacjąmożemy trochępomanipulować.

Jak się pracuje z gwiazdami? Są trudnymiuczniami?

Wręcz przeciwnie! Ja miałam bardzodużo szczęścia i trafiałam na świetnychludzi. Paulla i Paweł Tucholski, którymizajmowałam się podczas pierwszej edy-cji, byli cali utkani z emocji, więc opróczroli trenera odgrywałam też trochę rolępsychologa.Wdrugiejedycji trafilimisiędwaj aktorzy –Marcin Przybylski i JacekKawalec – którzy wynieśli z teatru etospracy, nie spóźniali się na próby, działaliz pasją i z humorem.Nigdy nie zobaczy-

łamunichżadnychzadartychnosówczyfochów.

Stresuje siępani, kiedypodopieczni już sąnascenie?

Jachybazewszystkichtrenerówprze-żywamtonajbardziej!Zawszepodchodzędoswojej pracyzpasją, angażuję się całąsobą. Ale nie jest to dlamnie obciążenie,lubiętenstan.Przeżywamzmoimipodo-piecznymi każdą nutę i każde słowo,apóźniej,ponagraniach,długoniemogęzasnąć.Zresztą,zawszechciałamtakpra-cować. Zawsze chciałam, żeby praca do-starczała mi emocji, które zostaną wemnie na dłużej i dadzą siłę do dalszegodziałania.

Pani z wykształcenia jest dyrygentem.Taprofesja pomagadziś przy trenowaniuśpiewu?

Bardzo pomaga! Pozwala mi analizo-wać to, co w utworze dzieje się w całejstrukturzemuzycznej,nietylkowwokal-nej.Dyrygentmusirozumiećmuzykę,że-byopowiadać ją całej orkiestrze czychó-rowi. Uwielbiam ten zawód, bardzo sięcieszę, żemogęodczasudoczasupraco-wać także jako kierownik muzycznyprzyróżnychwydarzeniach.Mamwtedyokazję realizować się przygotowując ze-społy i aranżacje.

Proszę powiedzieć – czy każdegomożnanauczyćśpiewać?

Ja się nigdy nie poddaję, nawet jakmam trudnymateriał, a cel jest z pozorunieosiągalny.Robię,cowmojejmocyiza-zwyczaj się udaje. Są takie osoby, któreniemająsłuchu,ale i takchcąnauczyćsięśpiewać.Towymagaodnichwielkiejde-terminacji, bo muszą rozwinąć się mu-zycznie, nie tylkonagrunciewokalnym.Sprawia im to więcej trudności niż ko-muś, kto jest obdarzony naturalnym ta-lentem, ale... nie ma rzeczy niemożli-wych.

Którapracadajenajwięcej satysfakcji – tre-nera, dyrygenta, czymoże jurorawpre-castingachdo„MustBeTheMusic.TylkoMu-zyka”?

Zkażdegozadaniawyciągamto,codlamnie jest najciekawsze. Lubię miećwpływ na to, co się dzieje, dlatego wy-brałam zawód dyrygenta. Bo dyrygentjest jeden i ma największą moc w kreo-waniudzieła, łączy i spajawieleelemen-tów, pracując na końcowy efekt. Takąpracę lubię najbardziej.

Większość pani zajęć koncentrowała sięi koncentruje nadal wokół telewizyjnychprogramów typu talent show. Jedni jeuwielbiają, a inni krytykują. Co, zdaniempani,dajątakieprogramywidzomiuczest-nikom?

Widzowie chcą je oglądać, bo z cieka-wością patrzy się i słucha głosów, którerobiąwrażenie. Z kolei uczestnicy takichprogramów pragną się sprawdzić, poka-zaćszerszejpubliczności,wyjśćdalej,po-za swoje lokalne otoczenie. Chcąwystą-pić na większej scenie niż ta, jaką mająw swoim pobliskim domu kultury. Cza-samizdarzasię,żeosobazmałejmiejsco-wościwychodzinascenę iporywamilio-nywidzów.Możnawtedybyć świadkiemczegośnaprawdęfascynującego ipowie-dzieć: Tak się rodzą gwiazdy!a

taty, naszychdługich rozmówKiedy dorosłam,tata stał się dlamnie autorytetem,któremu chciałambardzo dorównać,chciałamuczyćsię od niego

b Jacek Chmielnik (1953–2007) aktor, reżyser, dramaturg orazprezenter telewizyjny. Znany z ról w filmach „Vabank” i „Kingsajz”.Prowadził w TVP1 teleturniej „Kochamypolskie seriale”

FOT.MICHAŁGMITRUK/FORUM



Monica Bellucci kiedyśporównałasiędonie-dojonej krowy. Nie-dawno znów nawią-załadorolniczychkli-matów, mówiąc, że

jest kawałkiem baraniny.Wieść o tym, żewłoska seksbomba zagraw nowym filmieoBondzie,wywołałaporuszeniewśródmi-lionów jejwielbicieli.

Promieniejąca naturalnym pięknemBelluccizaliczasiędogronaponętnychdiwfilmowych,takichjakSophiaLoren,MonicaVitti,GinaLollobrigida iClaudiaCardinale,którychuroda i zmysłowa tajemniczość sąponadczasowe.50-letniaWłoszkauchodzizanajbardziej pożądanąkobietę świata.

Wielumawpamięci hollywoodzki de-biut Bellucci w roli jednej z półnagich na-rzeczonych Drakuli z ekranizacji powieściBrama Stokera w reżyserii Francisa FordaCoppoli czy jej Persefonę w dwóch częś-ciach trylogii „Matrix” zKeanuReevesem.Wdorobkuaktorskimmazarównowielkiekinowehity, jak imałe,niezależneproduk-cje – od „Podejrzanego” z Gene’emHackmanem i Morganem Freemanem,przez „Dobermana”, po kontrowersyjną„Pasję”MelaGibsona.

Jej ponadczasowaatrakcyjność sprawi-ła, że wieku lat 50 dołączyła do zastępuślicznotekw24.częściprzygódagenta007.TylkoHonor Blackman, któramiała 39 lat,gdy zagrała odzianąw skórę Pussy Galorew „Goldfingerze” z 1964 r., kwalifikuje siędotejkategoriiwiekowej.Byćmożeprodu-cenci Bonda czekali, aż Bellucci dojrzeje –w 1997 r. aktorka ubiegała się o rolęw „Ju-tro nie umiera nigdy”, ale przegrała z TeriHatcher.

Niemal dwie dekady później zagra Lu-cięSciarręw„Spectre”(dlatych,którzymo-gą nie pamiętać drobnych ciekawostek,SPECTREtoakronimSpecial Executive forCounter-Intelligence, Terrorism, RevengeandExtortion,czyliSpecjalnejEgzekutywyKontrwywiadu,Terroryzmu,OdwetuiWy-muszania). Oprócz niej do brygady dziew-czynBonda –podokiemDanielaCraiga ja-ko 007 – dołącza francuska aktorka Léa

Seydoux,aBrytyjkaNaomieHarrispowra-cawroli pannyMoneypenny.

Podobnie jak Loren, która twierdzi, żeperfekcyjną figurę zawdzięcza spaghetti,„La Bellucci” śmieje się z modnych dieti powtarza, że jest zbyt leniwa, by chodzićnasiłownię, i jewszystko,nacomaochotę.Nie ma oporów przed rozbieraniem sięprzed kamerą, bo jak tłumaczy, jej ciało toinstrument: – Jestemjakmuza,któraprzy-glądasię, jakartystająportretuje, iktóraży-jeprzez twórcówopisujących jej formę.

ZdaniemCamilli Long, krytyk filmowej„The Sunday Timesa”, która śledzi karierębyłejmodelki,Bellucci jest tylkotym– cia-łem. „Cycki przesłaniają jej istotę, to typo-wa pusta koza w typie Ciccioliny, którasprzedaje włoską erotykę w rozczarowu-jąco jednowymiarowy sposób. Jej karierajest nieciekawa od dobrych 15 lat. Idealniepasuje do pustego, przesyconego seksemcharakteru współczesnych »Bondów«”.Bellucci słyszała gorsze epitety: w Cannespodczas premiery filmu „Nieodwracalne”z2002r.widzowiebuczeli iwychodzilizki-napodczasdługiej,drastycznejscenygwał-tu. To był succes de scandale: rok późniejzaproszono ją na festiwal, by poprowadzi-ła ceremonięotwarcia.

AktorkamadomwLondynie–udogod-nieniedlaproducentówBonda–atakżenie-ruchomości weWłoszech, Francji i w Bra-zylii.LubiWielkąBrytanię,porównujejązeswoją ojczyzną,Włochami. – Jesteście du-żoodważniejsi,zwłaszczawsposobieubie-rania –mówiła. Jeszcze w ubiegłym rokudzieliła domy z francuskim aktoremVincentem Casselem, znanym z „Nie-nawiści”,„Ocean’sTwelve:Dogrywka”czygangsterskiego„Mesrine”.

Parapoznałasięnaplanieprzełomowe-go dla kariery Bellucci thrillera „Aparta-ment”z1996r.,poktórymnominowanojądonagrodyCezarazarolętajemniczejmło-dej aktorki. Cassel, którymiał opinię naj-większego ekscentryka francuskiego kina,sprzeciwił się obsadzeniuw filmieniezna-nej włoskiej modelki zamiast francuskiejaktorki. Bellucci pamięta, żemyślała wte-dy:„Coonsobiewyobraża?Zakogosięuwa-ża”.Aleodpoczątkumiędzynimizaiskrzy-ło.

Pobrali sięw 1999 r. i zostali złotą parą:nakręcili wspólnie osiem filmów, majądwie córki Devę i Léonie — dziewczynkiprzyszłynaświat,gdyBelluccimiała39i45lat.Byćmożewodpowiedzinauporczyweplotkioproblemachmałżeńskichw2012r.Bellucci tłumaczyławwywiadzie, że żyjązmężemw różnych światach: – Nie znamjegoprzyjaciół,aonnieznamoich.Nieży-jemy tym samym życiem. Jesteśmy dwo-ma zupełnie różnymi zwierzętami. Ja je-stem bardzo niezależna i on jest niezależ-ny. Uważam, że to jedyny sposób, by byćrazem –mówiła. To były próżne nadzieje,rok później para poinformowała o separa-cji.

W oczach większości mężczyzn, prze-prowadzających z nią wywiady, Belluccijest niedostępnym przedmiotem pożąda-nia. W 2004 r. oczarowany Bryan Apple-yard opiewał jąw „The SundayTimes” ja-ko „ucieleśnienie włoskiego ideału – kru-czoczarnewłosy,wydatne usta, szczupła,ale kształtna figura, łabędzia szyja i szla-chetna linia szczęki, łącząca się z długimi

niemal jakuSpockauszami.Mógłbymroz-pisywać się tu o jej oczach, skórze, o tym,jakwyciera zust pianę cappuccino…”.

W przeciwieństwie do Loren Belluccinieurodziłasięwbiedzie.Przyszłanaświat30września 1964 r. w niewielkimmieścieCitta di Castello we włoskim regionieUmbria, jako jedyne dziecko Pasquale,właściciela firmy spedycyjnej, i Brunelli,malarki amatorki. Mimo że żyła otoczonakuzynami,byładzieckiemsamotnymiczę-stosmutnym.Gdypojawiłsię„sprzęt”, jakto kiedyś określiła RaquelWelch, zaczęłamarzyćodorównaniuwłoskimgwiazdomkina, takim jakLollobrigida. –Możliwe, żedlatego występuję w filmach – przyznałakiedyś.–Onemiaływielkąosobowość,by-ły piękne i kobiece.

Na poważnie jednak chciała zostaćprawniczką. Podczas studiów na Uniwer-syteciewPerugiiktośzeznajomychzabrałją do Mediolanu, gdzie odwiedziła kilkaagencjimodelek.Zmiejscaznalazłapracę.Z początku robiła to, by opłacić studia.

– Wydawałomi się, żedamradę jedno-cześnie pracować i studiować, ale późniejoczywiście zaczęły się podróże związanez karierą i musiałam rzucić uniwersytet –opowiadała. Kilka lat później jej zdjęciewkolorowymczasopiśmie zauważyłwło-

Nieustraszony James Bondmawkońcudziewczynęw swoimwiekuFilm

„TheTimes”[email protected]

Monica Bellucci,zmysłowawłoskaaktorka, ikonakina podziwianaza odważne nagiesceny, udowodniła,że nawetwwieku50 latmożna zostaćdziewczynąJamesaBonda ski reżyserDinoRisi,któryobsadził jąwjej

pierwszymfilmie telewizyjnympt. „Życieubokudzieci”.Dwalatapóźniejna jejzdję-cie w innym magazynie uwagę zwróciłCoppola, który zaproponował jej rolęw„Drakuli”.

Myślopowrociedomodelingunagleza-częłanapawaćjąobrzydzeniem.–Czujęsięjakkrowapełnamleka,którejniktniechcewydoić. Nie chcę tego więcej robić, chcębyć aktorką – stwierdziła.

Świadomawłasnychograniczeńwróci-ła doWłoch i zapisała się na lekcje gry ak-torskiej. Jakomodelkapróbującazaistniećw kinie zmagała się ze stygmatem urody.Kierownicy obsady z trudem dostrzegalicoś więcej niż jej olśniewający dekolt.–Ponieważ jestempiękna,wszyscyuważa-ją, że jestem idiotką – przyznaje.

Wystąpiła w kilku włoskich filmach,w końcu sfrustrowana brakiem szansi stłamszona przez środowiskowyjechaładoFrancji.

Francuscyagenciniedodali jejodwagi.Owszem,byłapiękna,alenadawałasię tyl-kodo rólWłoszek, powtarzali. Jej upór sięopłacił. – Zagrałamw jednym filmie, po-temwnastępnym inastępnym.

Dążącdotego,bytraktowanojąpoważ-niej,Belluccizaangażowałasięwkilkakon-trowersyjnych produkcji. Podobał jej się„Braveheart.Waleczneserce”MelaGibso-na. Gdy dowiedziała się, że kręci filmoostatnich12godzinachżyciaJezusa,zdia-logami w języku aramejskim i łacińskim,zadzwoniła do swojego agenta i zażądała:– Natychmiast umówmnie z nimna spot-kanie.

Choć uchodzi za gwiazdę filmową,Bellucciniemyśliosobiewtensposób.Jestzwykłą aktorką, zapewnia. – Najbardziejznani ludzie, jakichpoznałam, boją się, żestracąwładzę.Tostaje się ichwięzieniem.

Znakiem rozpoznawczymBellucci jestpołączenie seksualności i spokoju. Aktor-kazapewnia jednak,żepozorymylą.–Mo-że wyglądam na osobę spokojną, ale takanie jestem –mówi. Jej zdaniem to zasługawłoskiego pochodzenia. – Zawsze jestemWłoszką:wtymjakmówięi jem,wtymjakważna jest dlamnie kobiecość.

Najstarsza dziewczyna Bondama filo-zoficzne podejście do starzenia się: –Poprostu trzebanauczyć się z tymżyć.TŁUMACZENIE: LIDIA RAFA

b Monica Bellucci jestw tej chwili najpopularniejsząwłoską

aktorką. Porównuje się ją z takimi ikonami jak Sophia Loren

FOT.MATERIAŁY

PRASOWE

Życieaktorkiznanej z rólw ta-

kich filmach jak

„Malena”, „Pasja” czy

„Asterix iObelix:Misja

Kleopatra” jest ko-

mentowane równie

często co jej kreacje

filmowe.Rozstanie

zdrugimmężem

VincentemCasselem

nabieżącoomawiały

wszystkiegazety

na świecie.

Czuję się jakkrowapełnamleka, którejnikt nie chcewydoić. Nie chcębyćdłużejmodelką,chcę zostać aktorką–mówiłaBellucci


Zwróciłem im uwagę, żena stacji PaddingtonwLon-dynieniemaurzęduimigra-cyjnego–opowiadaMichaelBond.Natooni: –„OK,prze-niesiemy akcję gdzie in-

dziej”. Wtedy stwierdziłem, że przecieżgdyby znaleźli niedźwiadka na stacjiPaddington, to na pewno nie pędzilibyz nim do urzędu imigracyjnego. Raczejwezwaliby bagażowego albo zadzwonilido towarzystwaopieki nad zwierzętami.

Trudno sobie wyobrazić, że film dladzieci o samotnymmisiumógłby wywo-łać imigracyjnekontrowersje, aleprotestypisarza niezadowolonego ze scenariuszaniebyły jedynymproblememtwórcówfil-mowego „Paddingtona” (polska premieradzisiaj).

Odniesieniaerotycznewfilmieosłodkimmisiu?Kilka tygodni temubrytyjscy cenzorzywy-wołali lekki zamęt, kwalifikując filmdoka-tegorii PG (film, który dziecimogą oglądaćjedynie za zgodą rodziców), ze względunarzekome„odniesieniaerotyczne”.Cota-kiego?SekswfilmieoPaddingtonie?–zasta-nawiałysięmilionyoburzonychrodziców.

Później jednak uznano, że kontrower-syjnymateriał to tylko „podtekst” – prob-lematyczna scena z przebieraniemokaza-łasięniebardziejsprośnaniżbożonarodze-niowe jasełka.

Mimowątpliwości co do oryginalnegoscenariusza i zastrzeżeń do kilku scen,MichaelBondzapewnia,że jestzadowolo-ny z efektu końcowego. – Przybyłem, zo-baczyłem i zostałemzwyciężony –mówi.

Film ten to dla całego pokolenia dziecipierwsze spotkanie z przygodami uprzej-mego i spokojnego, choćniecociapowate-gomisia uwielbiającegomarmoladę.

Można się zastanawiać, dlaczegopopo-nadpółwiekuodpublikacjipierwszejksiąż-ki Bonda oPaddingtonie tenniepowtarzal-ny peruwiański poszukiwacz przygód cią-glesprawia,żechcemygoprzytulić.

35mlnksiążekoPaddingtonieHistoria narodzin Paddingtona jest taksławna jak sammiś.Wwigilię BożegoNa-rodzenia1956r.Bond,wtedy30-letniope-ratorwBBC i początkujący pisarz, zauwa-żyłwjednymzlondyńskichsklepówostat-niego pluszowegomisia. „Nie mogę poz-wolić,bytenmiśspędziłświętasamotnie”,pomyślał i zabrał pluszaka do domu, jakoświątecznyprezent dla żonyBrendy.

–Mieszkaliśmywmałympokoju,prak-tycznie w przyczepie kempingowejprzy Portobello Road – wspomina pisarz.– Kilka dni później zauważyłemmisia sie-dzącegonanaszej półce i zacząłem się za-

stanawiać, co by było, gdyby prawdziwyniedźwiadek wylądował na stacjiPaddington. Zacząłem to zapisywać, bezzamiaruopowiadaniawiększejhistorii, aledałemsięporwać ipociągnąłemtematda-lej.Wciągu 10dni powstała cała powieść.

Bond napisał jeszcze 25 książeko Paddingtonie, które przetłumaczononaponad40 języków.

Na całym świecie sprzedano ponad 35mln egzemplarzy powieści o sympatycz-nym misiu. Najnowsza, „Love fromPaddington”, która ukazała się w grudniuwAnglii, składasięz listówmisiapisanychdo ciotki LucywPeru.

W ciągu ponad 50 lat od narodzinPaddingtona powstał o nim serial telewi-zyjny, musicale, a teraz film, ale najwięk-sząpopularnościąwśróddziecizawszecie-szą się zabawki.

RodziceJeremy’egoClarksonastworzylipierwszemisiePierwsze misie Paddingtony stworzyłowlatach60.małżeństwozDoncaster,pań-stwo Shirley i Eddie Clarksonowie, którzypodarowali jewprezencieswoimdzieciomJeremy’emu i Joannie.

Jeremy’ego Clarksona znają dziśwszy-scy.Bondwspomina,żemałyJeremylubiłszybką jazdę na długo przed tym, jak zo-

Mójmały biednyMiś Paddingtonz Peru i ci zwariowani ClarksonowieTwórca postaciMisia Paddingtona przyznał, żemiał duże obiekcje po przejrzeniu scenariusza filmuo Paddingtonie (w naszych kinach od dzisiaj). Ale w końcu dał się przekonać. Świetnie, bo film jest uroczy!

Kulturamasowa

OliverThring

[email protected]

FOT.MATERIAŁY

PRASOWE

stałprezenteremprogramu„TopGear” i fe-lietonistą „Sunday Timesa”. – Kiedyś wi-działem, jakwjechał rowerkiemna trzechkołachprostowsamochód.

O tym, że Clarksonowie zaczęli sprze-dawaćmisie, Bond dowiedział się, dopie-rogdyztaką informacjązadzwoniłdonie-go sklepikarz z Surrey. – Poszedłem z tymdo prawnika – wspomina Bond. –Wwin-dzie spotkałemShirley i Eddiego. Bylimi-li i udawali, że towszystko to jednawielkapomyłka.Zanimwysiedliśmyzwindy,zdą-żyliśmy się zaprzyjaźnić. Dałem im licen-cję.

Clarksonowie zbili namisiach fortunę.Szylidlanichminiaturoweprochowceiwy-kupili wszystkie dziecięce kalosze w naj-mniejszym rozmiarze firmy Dunlop, byPaddington mógł stać – Bond musiałumieścić kaloszewpowieści z 1964 roku.

Wkrótce podobizny Paddingtona zdo-biływszystko.Kubki i filiżanki,książkiku-charskie,koce,puszkizherbatą icukierka-mi, torby podróżne i portfele i staływ do-mach na półkach – to tylko kilka przykła-dów przedmiotów, jakie można dziś zna-leźćw serwisie eBay.

Film zpewnością ożywi zainteresowa-nie przedmiotami kolekcjonerskimi i plu-szowymimisiami, choćniektórzy krytycynarzekają, że stworzony komputerowo

Paddington jest bardziej podobny do lisaczy surykatki niż niedźwiadka.

NigdyniewychodzizdomubezkapeluszaBondtwierdzi, żemiśPaddingtonmawie-lecechjegoojca,mężczyzny,którybyłrów-nie uprzejmy i nigdy nie wychodził z do-mubezkapelusza.–Światbardzoprzyspie-szył,alePaddingtonżyjewłasnymtempem–uważapisarz. –Ludziepewniezazdrosz-czą skromnemumisiowi, który idzie spać,gdy tylkomana to ochotę.

Dzięki nowemu filmowi niebezpieczeń-stwo, że ukochanymiś Brytyjczykówznik-nieznarodowegożycia,zostałozażegnane.Dzieciwychodzącezkinbędąoczekiwaćmi-siawprezencie,rodziceprzyniosązestrychuzakurzone książki, by przypomnieć sobieprzygody Paddingtona. Jeśli filmprzyciąg-niewidzów,powstaniedrugaczęść.

Wczasachgdydziecicorazrzadziejpod-noszągłowyznadtętniącychakcjągierwi-deo, spokojny peruwiański miś włóczęgato zupełnie innapara kaloszy.

Paddingtonma więcej uroku niż Jogi,SuperBallo czyRupert –niektórzyuważa-ją, że jest bardziej uroczy od KubusiaPuchatka. Tylko nie nazywajcie tego sek-sapilem!TŁUMACZENIE: LIDIA RAFA

b Miś Paddington, ubranywniebieskie palto i czerwony kapelusz, przypływa do Londynu zmrocznych zakątkówPeru. Pieska pożycza sobie tylko na chwilę



Aktorka Agata Kulesza pewniepoczuła się dopiero po trzydziestceSylwetka

Stowarzyszenie KrytykówFil-mowych z Los Angeles przy-znało nagrody filmowi „Ida”,wreż.PawłaPawlikowskiego.Pierwsządlanajlepszegofilmunieanglojęzycznego,adrugą–

zanajlepsząrolędrugoplanowądlaAgatyKu-leszy.Wbranżyfilmowejnatychmiastpoja-wiłysięspekulacje,że„Ida”maszansęnano-minacjędoOscara. I tosiępotwierdziło.

– Podchodzędo tego ze sporymdystan-sem,możenawetzezbytwielkim,możepo-winnamfaktycznieszalećzeszczęścia?–mó-wiła 43-letnia Agata Kuleszawwywiadzietelewizyjnym. –Doceniamnaprawdę to, żefilmzaistniał takżena świecie, pozakrajemiokazałosię,żeludzietamgorównieżświet-nierozumieją,anaszeaktorstwojestnatyleuniwersalne, że przeżywają film znaszymibohaterkami.Czegóżwięcejmożnachcieć?– dodała. Dzięki występowi w „Idzie”,awcześniejw„Róży”,uważasię,żeKuleszatodzisiajnajlepszapolskaaktorka.

KoleżankaKasiNosowskiejPochodzi ze Szczecina. Należała do kilkudziecięcych zespołów, śpiewaław chórze.Jedną z jej najbliższych koleżanek od naj-młodszych latbyłaKasiaNosowska.

–Podobnopierwszyrazbawiłyśmysięra-zemmając trzy lata. Alewpamięci utkwiłnam inny obrazek.Mamy zKaśką pięć latimalujemylalkęfarbkami.Wpodstawówcebyłyśmy kumpelami. Przyjaźniłyśmy sięwczasachlicealnych.Potemzdawałyśmyra-zemdoPaństwowejWyższejSzkołyTeatral-nej –opowiadawserwisie„Temi”.

Mimo żeAgata dostała się do aktorskiejszkoły,aKasiazostaławokalistkąrockowegoHey,kontaktyprzetrwały.KiedyszczecińskizespółnagrywałpierwsząpłytęwIzabelinie,wszyscymuzycyspaliuAgatywWarszawie.

AktorskierzemiosłoAgatamiałakilkapomysłównażycie.Chcia-ła być sprinterką, lekarzem i dyrygentem.Wliceumzafascynowało jąaktorstwo.Zda-ładowarszawskiejPWST.Niemalodrazuod-krytowniej talent.

PawełGzyl

[email protected]

Zastanawiała się,czy dobrze zrobiła,wybierając aktorstwo.Dzisiaj aktorka AgataKuleszamadużeszanse, by stanąćnaoscarowymczerwonymdywanieza doskonałą rolęw filmie „Ida”

–Jużwszkoleaktorskiej jedenzprofeso-rówmówiłmi:„WieszAgata,bonawet,gdysię uśmiechasz, to jamyślę, że płaczesz”.Chybacośwtymjestikameratowidzi.Wy-ciąga zemnie smutek – tłumaczyw serwi-sie„TylkoToruń”.

Po skończeniu uczelni w 1994 roku nieprzebieraławofertach,bomusiałazczegośżyć. –Usłyszałamostatnioodpewnego re-żysera: „Po co ty chodzisz na te durnecastingi? Grasz w jakimś serialu?”. Odpo-wiedziałam, że każdymusi uprawiać swójzawód.Mój jest również rzemiosłem. Cu-

downie, że czasem zdarzają się wyzwaniaartystyczne.Aleniebędęsiedziećwdomu,klepać biedy i czekać na propozycje, któremożenigdynieprzyjdą.Wykonujęswójza-wód najlepiej jak umiem, obojętnie, czyw serialu, na scenie, czyw filmie – tłuma-czyw„Gali”.

Początkowo grała niemal wyłączniewwarszawskim Teatrze Dramatycznym.Dopieronapoczątkuminionejdekadyzau-ważyło jąkino.

– Poczułam się pewnie po trzydziestce.Nietylkowzawodzie,poczułamsiępewniewżyciu.Dziśmyślę,żetodobrze,żetakzwa-nysukcesprzyszedł takpóźno.Gdybyzda-rzył się zaraz po szkole, nie wiem, czy niebyłabymdziś kompletnie pustą lalą, którazagubiła sięwżyciu–podkreśla.

NajlepszatancerkaPopularność przyniosły jej telewizyjne se-riale: „Klan”, „Złotopolscy”, „PensjonatpodRóżą”, „Daleko odnoszy”, no iwresz-cie„Helawopałach”.

–WPolscewieluaktorówgrawserialach.Pensjewteatrzesąniewysokie,aja, jakkaż-dyczłowiek,muszęsięutrzymać.DziękiBo-gu teraz gramw serialu, w którymdobrzesiębawię.Gorzej, jeżelirobięcośdlapienię-dzy, nie lubię tego. Szłamwtedy na plani przeliczałam sobie, ile rachunków za toopłacę.Pojawiałysięzłotówkiwoczachija-kośtoszło–zaznacza.Kiedystałasięgwiaz-dą TVN, szefowie stacji zaproponowali jejudziałw„Tańcuzgwiazdami”.Sześć lat te-

mu ze Stefano Terrazzino zdobyła głównąnagrodę.–Przez„Tanieczgwiazdami”mo-je nazwisko się umocniło. To rzeczywiściejakiśewenement–deklaruje.

PartnerskiemałżeństwoOpinięnajlepszejpolskiejaktorskiprzynio-sły jej trzy filmy: „Sala samobójców”,wo-jenna „Róża”, no iwreszcie „Ida”.Wszyst-kie te rolekosztowały jąwielewysiłku.

–Częstopracujęnadpostaciamizmaga-jącymisięzdramatycznymiwyboramiczystrasznymi czasami. Oczywiście, odczu-wamsmutek,aletoemocjapodobnadotej,którasię rodzi,gdysłuchasięsmutnejmu-zyki czy czyta smutną książkę. Wchodzęw postać, ale potem skupiam na codzien-ności. Tematy, które się przerabia, zostająjednakwczłowieku–podkreślaławWirtu-alnej Polsce.

Ucieczkioddramatycznychprzeżyćod-twarzanych przez siebie bohaterek szukaw rodzinie. Jejmężem jest operator filmo-wyMarcinFigurski.

– Mąż bardzo mnie „pionizuje”. Niegłaszczepogłowie i niemówi: „Moja bied-na Agatka”, tylko: „Dziewczyno, niemaszsię czymprzejmować. To przecież dupere-le”. I na ogół ma rację. WychowujemyMariankę,jesteśmynaprawdędobrymmał-żeństwem–wyznajew„Gali”.

Zmężemdająsobienawzajemdużowol-ności. On realizuje swoją pasję – pływaniekajakiem po Wiśle, a ona pokazuje sięnabranżowychspotkaniach.a

WpadkaAgaty.

Chcącprzełamać

filmoweemploi

postaci tragicznych,

AgataKulesza zagrała

w (pseudo)komedii

„Pani zprzedszkola”

w reż.Marcina

Krzyształowicza.Od-

twarzałapostaćma-

mygłównegobohate-

ra, która zakochuje się

(zewzajemnością)

w tytułowejpani

przedszkolance.Nie-

stety filmnie znalazł

uznaniawidzów i kry-

tyków,oceniających

go jakonudny, żenują-

cy imało (jeśliwogó-

le) zabawny.

FOT.TOMASZBOLT

Jeden zprofesorówmówiłmi: „WieszAgata, bonawet,gdy się uśmiechasz,to jamyślę, żepłaczesz”. Chybacośw tym jest

b AgataKulesza na 38. FestiwaluPolskich FilmówFabularnychwGdyni (2014)b Agata Kulesza i Agata Trzebuchowskaw „Idzie” P. Pawlikowskiego (2013)

b Agata Kuleszaw rolimatki głównego bohateraw „Sali samobójców” (2011) b Aktorka zMarcinemDorocińskimw„Róży”WojciechaSmarzowskiego (2011)

FOT.SOLO

PAN

FOT.SOLO

PAN

FOT.MONOLITH

Magazyn //33www.dziennikzachodni.plPolska Dziennik ZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

Przezminioneświętapo-stanowiłemnicnierobić.Leżałemnatapczanie

ioglądałemtelewizję.Niestetymojenerwyniebyływstaniewytrzymaćpolskiej telewizji.Anajgorszesątefilmyoamery-kańskichkrasnoludkach–nazy-wanychprzezwielkąkulturowąpomyłkę–świętymiMikołaja-mi.Tegotypufilmównaliczy-łemponad20.Znudzeniepol-skimiprogramamiskłoniłomniedozerknięcianaprogra-myczeskie–bowmoimdomuwRybnikuodbieramichażosiem.Inatknąłemsiętam

nafilm„Shrek”,któryopowia-daozielonympotworze,którywpolskimtłumaczeniunazwa-nyjestogrem.Jednaksłowo„ogr”pochodzizkręgukulturyanglosaskiej,natomiastczeskietłumaczeniefilmowegotekstuużywasłowa„zlobr”.Wpierw-szejchwili tegoniezrozumia-łem,aleszybkoprzypomnia-łemsobie,żewśląskiejmowiejesttakieokreślenie jak„żłob”.Maonodwaznaczenia:żłob,czylinaczynienapaszędlabyd-ła iżłob–ktośobrzydliwy,zły,niemoralny.Mówisię:Tyżło-bie!Alezciebieżłob!Zniegoto

konsekżłoba!ZadzwoniłemdokilkuŚlązokówioniteżmipotwierdzili takiesameznacze-nietegośląskiegożłoba.Zatemczeskiezlobr iśląskieżłobmająnajprawdopodobniejwspólnepochodzenie.

Zastanawiamsię jednak,czyśląskieokreślenieżłobjestod-powiednie,bygozastosowaćwewentualnymtłumaczeniutekstudośląskiejwersji filmu„Shrek”. I tuuważam,żeskoroShrekwpierwotnejangielskiejwersji jestogrem,którywtam-tejszejkulturzeporywaizjadadzieci, towśląskiejwersji trzeba

toinaczejprzetłumaczyć.Ow-szem,możnaShrekanazwaćpośląskużłobemczyoszkliwcem,aletotylkobędziedookreślenie.Wśląskiejkultu-rzebajkowejniebyłotakiejgru-pystworkówjakżłobyczyoszkliwce.Najbliższygermań-skiemuogrowiShrekowibyłbyśląskiShrek,podciep.Tak,uwa-żam,żeśląskiShrekjestpodciepem.Botopodciepyby-wająpomawianenaŚląskuowykradaniedzieci–podobniejakogrywkulturachgermań-skich.

Wróćmydooglądanejcze-skiejwersji„Shreka”,wktórejusłyszałemtakieczeskieokre-ślenia,którerozumiałemdziękiznajomościśląskiejmowy.Otoniektórezapisanefonetycznie:DoczkejShreku; Dejpozorosliku;ZlobrShrekpokojnieżijewbarzinie;princeznaFionajeoszkliwa;boiszsećmy;draczica(smoczyca)zeżereLordaFarquaada…Krótkomówiąc–czeskawersja„Shreka”nadajesięteżdlaŚlązoków. a

Na śląski rozum

Marek Szoł[email protected]

Śląski Shrekto podciep? b Oglądałem„Shreka”poczesku.Naprawdęwarto!

ZARCHIW

UM

MARKASZ

OŁTYSK

A

DZIENNIK ZACHODNIwww.dziennikzachodni.pl www.naszemiasto.plREDAKCJA Media Centrum, ul. Baczyńskiego 25a,41-203 Sosnowiec, tel. 32 634 21 00,faks 32 634 21 06, [email protected]

Redaktor naczelny Marek Twaróg;tel. 32 634 21 01, marek.twarog @dz.com.plZastępca redaktora naczelnego JanuszSzymonik; tel. 32 634 21 04, [email protected] redaktora naczelnego ds. internetu MarcinKasprzyk; tel. 32 634 21 09, m.kasprzyk@ dz.com.pl

Redakcja internetowa Marcin Twaróg,tel. 32 634 21 10, [email protected] Sławomir Cichy,tel. 32 634 21 75, [email protected] Anna Ładuniuk, tel. 32 634 21 03,[email protected] i magazyny Maria Zawała, tel. 32 634 21 51,[email protected] i łączność z CzytelnikamiJadwiga Jenczelewska, tel. 32 634 21 50,[email protected] Jacek Sroka,tel. 32 634 21 22, [email protected] Karina Trojok, tel. 32 634 21 30,[email protected]

Redakcje lokalne i biura ogłoszeń:

Katowice, ul. Pocztowa 16, tel. 32 634 24 56, faks32 634 24 94, Bielsko-B., ul. Mickiewicza 19, tel.33 813 78 30, Bytom, ul. Gliwicka 25, tel. 32 63424 60, Cieszyn, ul. Mennicza 10, tel. 33 813 78 11,Chorzów, ul. Zjednoczenia 2/1, tel. 32 634 24 66,Częstochowa, al. NMP 16, tel. 34 365 14 93, Gliwi-ce, ul. Zwycięstwa 14, tel. 32 634 24 87, Lubliniec,ul. Kopernika 5, tel. 34 351 33 80, Rybnik, ul.Sobieskiego 15, tel. 32 634 24 74, Sosnowiec,Media Centrum, ul. Baczyńskiego 25a, tel. 32 63421 00, Tarnowskie G., ul. Piastowska 12/3, tel. 32634 24 67, Tychy, al. Niepodległości 87, tel. 32634 24 78, Zawiercie, ul. 3 Maja 21, tel. 32 634 2485, Żywiec, ul. Rynek 7, tel. 33 813 78 20

Polskie Badania Nakład

Czytelnictwa Kontrolowany ZKDP

WYDAWCA Polskapresse Sp. z o.o.,Oddział Prasa Śląska, Media Centrum,ul. Baczyńskiego 25a, 41-203 Sosnowiec,

Prezes Prasy Śląskiej Zenon [email protected], tel. 32 634 22 00

Biuro reklamy Aneta Sarga, [email protected],tel. 32 634 24 14Marketing Anna Jawor-Lachowicz,[email protected], tel. 32 634 21 96Kolportaż Tomasz Osoliński,[email protected], tel. 32 634 22 55Dział wydawniczy Piotr Piersiak,[email protected], 32 634 22 30Prenumerata infolinia 800-16-30-20,32 634 22 70Ogłoszenia przez telefon 800-47-28-52DRUK Polskapresse Sp. z o.o. Oddział Poligrafia,ul. Baczyńskiego 25a, 41-203 Sosnowiec MilowiceREDAKTOR PROWADZĄCY WYDANIEGrzegorz Lisiecki

Projekt „Polska”Redaktor naczelny Paweł FąfaraWydania regionalne Adam Buła 22 201 43 59Dział projektów specjalnychIzabela Wilgan 22 201 22 65Foto Sylwia Dąbrowa 22 201 42 20Grafika Piotr Butlewski 22 201 43 98Projekt graficzny Tomasz Bocheński

WYDAWCA Polskapresse sp. z o.o.ul. Domaniewska 45, 02-672 Warszawa,tel. 22 201 41 00, faks 22 201 44 10

Prezes zarządu Dorota StanekWiceprezes Dariusz ŚwiąderCzłonek zarządu Paweł FąfaraPrezes Oddziału Warszawa Aureliusz MikosPrezes Oddziału Biuro ReklamyWiktor Pilarczyk 22 201 41 00Dział wydawniczy Izabela Marciniak 22 201 41 21Marketing i PR Sławomir Nowak 22 201 44 13Kolportaż Natalia Dudek 22 201 41 01Produkcja Dorota Czerko,Olga Czyżewska-Tochowicz, 22 201 41 00Internet – reklama Paweł Kossek 22 201 44 36Rozpowszechnianie redakcyjnych materiałów publicy-stycznych bez zgody wydawcy jest zabronione.

Prognoza pogody

Lubliniec

KATOWICE

Częstochowa

ZabrzeBytom

Sosnowiec

Bielsko-Biała

Gliwice

Tychy

Dąbrowa Górnicza

Myszków

Żywiec

Zawiercie

RybnikRacibórz

Cieszyn

Gdańsk

Poznań

Wrocław

KrakówKatowice

Łódź

Rzeszów

Lublin

WARSZAWA

Szczecin

Białystok

Kłobuck

5 23 0

4 1

1 0

3 1

Pogoda na dwa dni

SOB/DZIEŃ SOB/NOC NDZ/DZIEŃ NDZ/NOC

MAX MIN2 1

MAX MIN1 0

MAX MIN1 -1

MAX MIN-1 -3

4 2

3 14 2

Źródło:meteoprog.pl

5 2

4 2

Krzyżówka bez jednej litery

W odgadywanych wyrazach wy-stępuje 31 z 32 liter polskiego al-fabetu. Rozwiązaniem jest poda-nie brakującej litery.Poziomo:1)bohaterksiążekAndrzejaSapkowskiego,8)ciastko jakzamekbłyskawiczny,9)Piotrnanartach,10)Roman,zagrałMaliniakaw„Czterdziestolatku”,11)dzieje rodziny,15)zatrzaskprzykurtce,17)powieść |HelenyMniszkówny,18)krążekkiełbasy,19)drzewowsadzie,20)mieszkaniepodparterem.Pionowo:2)małżonkaOzyrysa,3)chryja,awantura,4) twardedrewnonameble,5) faworytwpływowejosoby,6)Aleksandra,królowaBonawse-rialu,

7)złośliwa ironia,11)uczuciezaspokojeniagłodu,12)czeluśćoceanu,

13)słodkiemaleństwo,14)mężczyznapotocznie,15)silnapresja,16)długiwążdusiciel.

Szyfrogram

Rozwiązaniem jest przysłowie lu-dowe.1)kopertazwydrukowanymznacz-kiemopłaty:6 – 31 – 34 – 3 – 39 – 2 – 1– 35,2)obserwatormeczu:26–18–16–17,3)pojemniknagaz:11 – 20 – 30 – 14– 24,4)opłatazanaukę:4 – 27 – 7 – 36 –37 – 38,5)połowapolowy:13 – 32 – 22 – 40 –41 – 25,

6)strasząwstarymzamczysku:9 –15 – 42 – 5 – 12,7)sąsiadFina:21–8–33–43–23,

8)ciałoorganizmówzwyjątkiemko-mórekrozrodczych:29 – 10 – 19 –28.

Krzyżówka A-Ż

Każdy odgadywany wyraz (w na-wiasie liczba liter) zaczyna się li-terą poprzedzającą określenie.Miejsce wpisywania do odgad-nięcia. Litery w polach z kropką,czytane rzędami, utworzą roz-wiązanie.A)dowodziłpodMonteCassino(6),B)panujewmieszkaniuflejtucha(7),C)strażwojskowa(5),Ć)małabutelkazprocentami (8),D) legendarnazałożycielkaKartagi-ny(6),E)stolicakrajunaZakaukaziu (6),F)naczeleWatykanu(10),G)drobiazgznadrukiemreklamo-wym(6),H)przywódcazbójnikówtatrzań-skich(6),I)duchownywmeczecie (4),J)gotowanenatwardo(4),K)samica łosia (5),L)maszyna,którazaciebiewybierzeszczęśliwenumerki (8),Ł) roślinapodobnadokomosy(6),M)milionherców(8),N) łanfalującegozboża(4),O)cesarzniemiecki,gośćBolesławaChrobrego(5),P)potocznieonauczycielcewszko-leśredniej (10),

R)większaodstrugi (5),S)biegrozstawny(8),Ś)pogardzatchórzem(7),T)śpiewsłowika(5),U)krwionośnyworganizmie(5),

W)nadmiernepowiększenietarczy-cy(4),Z)częśćstodoły (6),Ż)najwyższawogrodziezoologicz-nym(6).

A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż

Rozwiązania

szyfrogram:Ktochcezdobyćludzi,musidaćwzastawwłasneserce;krzyżówkaA-Ż:daltonista;krzy-żówkabezjednejlitery:brakJ.

34//Ogłoszeniadrobne www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni


DrobneJak zamieścić ogłoszenie drobne:

A PRZEZ Internet na www.dziennikzachodni.pl A TELEFONICZNIE 800 472 852 A E-MAILEM: [email protected] A W Biurach Ogłoszeń i SMS-em tel. 32 634 23 01

Biuro OgłoszeńKatowice ul. Pocztowa 16 40-002 Katowice tel. 32 634-24-56 fax 32 634-24-94

nieruchomości

mieszkania - sprzedam

A M3 po remoncie, os. Zadole - 502254268

mieszkania do wynajęcia

A Chorzów - mieszkanie do wynajęcia, tel. 32 239-77-77

A Chorzów, ul. Gałeczki, 47m2 , 2 pok., I piętro, co, czynsz 900zł Tel.: 607-513-308.

A Częstochowa, kawalerka 600zł, 513-195-005

A Mysłowice - Centrum, 108 m2, tel. 32 239-77-77

A Noclegi 600zł/m-c - Katowice, Mysło-wice, 666-500-200

A Tychy, M3, po remoncie, 601-44-14-74

domy - sprzedam

1/5 kamienicy w Centrum Piekar Śląskich za 10% wartości pilnie sprzedam, 501-517-590

A Bytom- dom jednorodzinny- sprze-dam. Tanio! Tel. 504-128-436

A Katowice Brynów, 603-100-386

lokale użytkowe - sprzedam

A Katowice- Piotrowice, pawilony han-dlowe 17m i 35m, tel. 501-460-541

A Tanio sprzedam obiekt produkcyjno--magazynowy 900m. Zabrze. 728 940 331.

lokale użytkowe - kupię

A Lokal handlowy kupię 791-236-577

lokale użytkowe - do wynajęcia

A Bytom ul. Dworcowa 22- ścisłe cen-trum do wynajęcia lokal o pow. 123 m2. tel. 601-424-929

A Chorzów - ścisłe centrum- lokale do wynajęcia na każdą działalność, handel, biura. tel. 32 / 239-77-77

A Katowice ul. Gliwicka 125 - do wynaję-cia - lokale o pow. 60 m2, 52,5 m2, tel. 601-424-929

A OPOLE ul. Krakowska 43 - Ścisłe centrum do wynajęcia lokal o pow. 100 m2, tel. 601-424-929

A RACIBÓRZ ul. Bosacka 61 - do wynaję-cia - biura o pow. 35 m2, 48 m2, 100 m2 oraz lokal o pow. 331 m2, w kompleksie handlowym na każdą działalność - tanio, tel. 601-83-44-42

A Świętochłowice Centrum, były warsz-tat samochodowy blacharsko-lakierni-czy, dobrze prosperujący, na dowolną działalność, 280m2 : 609-415-415.

A Świętochłowice ul. Katowicka- do wynajęcia pomieszczenia o pow. 183 m2 na każdą działalność- magazyn, biura- tanio 5 zł m2 oraz lokale o pow. 245,5 m2 i 346 m2. tel. 601-83-44-42

A Zabrze Deptak ofic. 19 m2, 697-475-585

A Zabrze magazyny 900m. 728 940 331.

działki, grunty sprzedam

A Tworóg-Koty tanio sprzedam działkę budowlaną 2100 m2. Tel. 503 449 283.

garaże

A "E.Więckowski" 32/4730-995. Garaże ocynk., domki gospodarcze. Schowki budowlane, www.blaszoki-bramy.pl

A "Prosper" 32/4707-100 garaże blaszane, bramy, kioski, altany. Obiekty gospodarcze. Wyprzedaż. 601-942-409

A Atrakcyjne ceny garaży blaszanych i bram garażowych. Producent. 666 553 126, 694 240 794.

A Atrakcyjne zimowe promocje, ocynko-wana także konstrukcja, 18/332-00-18, 18/332-00-23, 795 477 296

BRAMY GARAŻOWE - na wymiar. 501-527-857, www.bram-bet.pl

Garaże blaszane. Bramy gara-żowe. Kojce. Transport. Montaż gratis - cały kraj! Raty. Produ-cent 34/387-15-51, 32/4453420, 18/3344504, 604397105, www.kon-stal-garaze.pl

Kalendarz z kultowymirysunkami GwidonaMiklaszewskiego

Wyjątkowy kalendarz na 2015 rok

KUP W SKLEPIE

INTERNETOWYM

dziennikzachodni.pl

/sklep

Cena

10 zł

004806713

REKLAMA 004800292

OPIS WSPÓŁPRACY:Dystrybucja gazety minimum dwa razy w tygodniu: w poniedziałki i czwartki wraz z okazjonalnym świadczeniem innych usług z tym związanych.

Oferty prosimy przesyłać drogą elektroniczną na adres: [email protected] wpisując WSPÓŁPRACA w temacie wiadomości.

Zastrzegamy sobie prawo do odpowiedzi tylko na wybrane oferty.

WYDAWCA „Dziennika Zachodniego”Poszukuje dystrybutora bezpłatnego dziennika

na terenie woj. Śląskiego.

REKLAMA 004798562

Sygn. akt KM 1675/09W odpowiedzi podać: sygn. akt KM

O B W I E S Z C Z E N I E Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mysłowicach Marek Mrzyk zawiadamia

na podstawie art. 953 w związku z art. 955 Kodeksu Postępowania Cywilnego, że w dniu 20 lutego 2015 roku o godz. 9.00 w sali nr 108 Sądu Rejonowego w Mysłowicach

przy ul. Krakowskiej 2 odbędzie się:

P I E R W S Z A L I C Y T A C J A nieruchomości położonej w Mysłowicach przy ul. Gościnnej 4.

Nieruchomość posiada założoną księgę wieczystą w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Mysłowicach nr KA1L/00020613/9 i składa się z działki gruntu o powierzchni 550 m2 w użytkowaniu wieczystym oraz budynku mieszkalnego o powierzchni użytkowej 45,90 m2

stanowiącego odrębną od gruntu własność. Nieruchomość została oszacowana na kwotę 122.000 zł. Cena wywoławcza w powyższej licytacji wynosi trzy czwarte wartości oszacowania, tj. 91.500 zł. Przystępujący do licytacji zobowiązany jest do złożenia w kancelarii komornika rękojmi w wysokości 10% ceny oszacowania nieruchomości, tj. 12.200 zł, najpóźniej do godziny 15.00 w dniu poprzedzającym licytację w gotówce lub w postaci książeczki oszczędnościowej zaopatrzonej w upoważnienie właściciela do wypłaty całego wkładu stosownie do prawomocnego postanowienia sądu o utracie rękojmi. Wpłaty rękojmi można dokonać także przelewem na rachunek bankowy komornika w PKO BP SA nr 69 1020 2528 0000 0602 0103 4289 uznanym do godziny 15.00 dnia poprzedzającego licytację. Nieruchomość można oglądać w ciągu dwóch tygodni przed licytacją po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z komornikiem, elaborat szacunkowy tej nieruchomości znajduje się do wglądu w biurze komornika (tel. 32 223 40 00).

REKLAMA 004798332

Sygn. akt KM 3535/13W odpowiedzi podać: sygn. akt KM

O B W I E S Z C Z E N I EKomornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mysłowicach Marek Mrzyk zawiadamia

na podstawie art. 953 w związku z art. 955 Kodeksu Postępowania Cywilnego, że w dniu 6 marca 2015 roku o godz. 10.00 w sali nr 108 Sądu Rejonowego w Mysłowicach

przy ul. Krakowskiej 2 odbędzie się:

P I E R W S Z A L I C Y T A C J Anieruchomości położonej w Mysłowicach przy ul. Sienkiewicza 62

– udziałów wynoszących 3/8 oraz 5/8 części. Nieruchomość posiada założoną księgę wieczystą w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Mysłowicach pod numerem KA1L/00008753/2 i opisana jest jako działka gruntu o powierzchni 517 m2, zabudowana budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 199,70 m2. Nieruchomość została oszacowana na kwotę 553.000 zł (wartość udziału 3/8 – 207.375 zł, wartość udziału 5/8 – 345.625 zł), cena wywoławcza w powyższej licytacji wynosi trzy czwarte wartości oszacowania, tj. 414.750 zł. Licytowane będą poszczególne udziały dłużników, których cena wywołania wynosi odpowiednio 155.531,25 zł (udział 3/8) oraz 259.218,75 zł (udział 5/8). Przystępujący do licytacji zobowiązany jest do złożenia w kancelarii komornika rękojmi w wysokości 10% ceny oszacowania nieruchomości, tj. 55.300 zł, w przypadku przystąpienia do licytacji udziału licytant zobowiązany jest do wpłaty rękojmi odpowiednio 20.737,50 zł lub 34.562,50 zł. Rękojmię należy wpłacić najpóźniej do godziny 15.00 w dniu poprzedzającym licytację w gotówce lub w postaci książeczki oszczędnościowej zaopatrzonej w upoważnienie właściciela do wypłaty całego wkładu, stosownie do prawomocnego postanowienia sądu o utracie rękojmi. Wpłaty rękojmi można dokonać także przelewem na rachunek bankowy komornika w PKO BP SA nr 69 1020 2528 0000 0602 0103 4289 uznanym do godziny 15.00 dnia poprzedzającego licytację. Nieruchomość można oglądać w ciągu dwóch tygodni przed licytacją po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z komornikiem, elaborat szacunkowy tej nieruchomości znajduje się do wglądu w biurze komornika (tel. 32 22-34-000).

REKLAMA 024806874

REKLAMA 004799864

Niemiecka firma transportowa zatrudni

kierowcę w transporcie krajowym i międzynarodowym.

Wymagane prawo jazdy kat. C, E i praktyka na składach naczepowych.

Gwarantujemy stale zatrudnienie z pełnym ubezpieczeniem i godziwe wynagrodzenie.

Kontakt +49 2368692470, +49 1636924751, +49 1636924752.

Ogłoszeniadrobne //35www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

inne

A Schody drewniane tel. 604 330 003

A Schody drewniane, 604-330-003

handlowe

antyki

A Antyki. Złote, srebrne monety, bank-noty, zegarki, srebrne wyroby, widoków-ki, odznaczenia, starocie. Uczciwie! Gotówka. 32/251-57-54, 691-376-075.

A Antyki K-ce Pl. Wolności 11, 609554433

A Antyki, pożyczki pod zastaw lombard S-c Modrzejowska 5 660731731; 501701626

A Antykwarusz kupi książki u klienta w domu. Dobre ceny! 534-758-950

A Kupię Meble przedwojenne, szafy, kredensy, sypialnie - gotówka, 605-255-770

Kupię przedwojenne obrazy, zega-ry, meble, porcelanę, biżuterię, sre-bra, rzeźby, itp. Tel. 601-428-898.

A Meteoryty, wykopaliska ziemi, antyki kupię. S-c 660 731 731; 501 701 626

kolekcjonerstwo, sztuka

A Arkadia - skup i sprzedaż monet i banknotów, Katowice, 32-251-16-43, 500-223-234

maszyny urządzenia

A Łożyska, skup-sprzedaż, (32)271-27-52

A Skup maszyn do metalu., 668-779-566

tekstylia, odzież

A Skup tkanin z likwidacji firm, szwalni, sklepów, minimum 5 tys. mb. Tel. 721-110-011. skup-tkanin.pl

inne

Drewno kominkowe 110zł510272120

A Drewno kominkowe, opałowe, brykiet, tanio, transport gratis, 515-477-660

Ekogroszek, groszek, orzech, kost-ka, miał, flot, muł, koks. Luzem, workowany. Węgiel brunatny. Drewno kominkowe i rozpałowe. Sól drogowa workowana. Trans-port od 2 do 26 ton. Tel. 32/4400373, 32/4400374 www.wegiel-kruszy-wa.pl

motoryzacja

osobowe sprzedam

Autoskup Tel.32/279-57-95

"Art-Car" Auto-Skup złomowanie, każde, gotówka! 503-302-263.

ABSOLUTNIE kupię wszyst-kie płacimy najwięcej!!!, Dojazd 792-31-31-31

AUTA-AUTO SKUP gotówka, su-per ceny skupu!, Dojazd, Ch-ów Krakowska 8. Tel. 601-480-570, 32/249-52-10

A Autoskup dobra cena, 503 918 822

A Autoskup, gotówka, tel.: 508-446-675.

A FORD Focus, 1.8 D, 2001r, 665-415-201

A OPEL meriva A, 2003r., stan b. dobry, 502-738-746

osobowe kupię

A "Autozłom"przyjmujemy samocho-dy na stację demontażu pojazdów (uszkodzone, używane, powypadkowe)Oferujemy własny transport, płatność gotówką, wydajemy zaświadczenia o demontażu 800180001 (bezpł. infoli-nia)lub 880912118

Absolutnie kupię, Rybnik 604793348

Auta kupię gotówką - każde, na-tychmiast, płacę najlepiej ! Cho-rzów 501-172-900, 32/249-53-03

AUTA-AUTA KUPIĘ, każdy samochód osobowy i dostawczy. Cały Śląsk: 32/793-94-11; 660-476-276.

Autosalon-skup za gotówkę samo-chodów 1991-2010r. Przyjeżdżamy! Kulturalna, profesjonalna transak-cja. Zwrot OC, 602-322-233

Autoskup każde osobowe i dostaw-cze. Najlepsze ceny! 514-012-642.

A Autoskup- wszystkie marki 515-274-430

Autozłomowanie: 32/793-94-11.

A Kupię auta osob. i dostawcze do 2000zł, stan obojętny, auto-złom: 798-718-455.

Seicento, matiz kupię, 501-463-388

ciężarowe, dostawcze sprzedam

AutoSkup Chorzów Tel. 32 249-52-10

ciężarowe, dostawcze kupię

A Autoskup got. 501-172-900; Chorzów

części wyposażenie sprzedam

A Silniki, części 32/246 25 87, 503 918 822

usługi

A "AUTOGAZ- Market-Pol". Najtaniej na Śląsku. Katowice, Bytkowska 1B, rej. MTK. 32/258-97-98

A Autogaz APS S-c, Plonów 24, tel. 32/2912996 www.autogaz.sosnowiec.pl

A Autogaz APS S-c, Plonów 24, tel. 32/2912996 www.autogaz.sosnowiec.pl

A AUTOGAZ Procar Katowice 32/7302526

A Autogaz. Radzionków, instalacja se-kwencyjna od 1900 zł. Tel. 607-843-171.

finanse biznes

kredyty, pożyczki

A CHWILÓWKI - LOMBARD - KANTOR. PSZCZYNA - Kaufland. 506-311-177.

A Rodzinne chwilówki, np. 500 zł do zwrotu 650; 750 zł do zwrotu 950, 661-727-629, www.ambulancebanking.com

"Duomax" Chwilówki 500zł, 250zł bez zaświadczeń, minimum for-malności, szybka decyzja w domu klienta tel. 32/280-40-70

" AGART" -CHWILÓWKI !!! Ponad 20 lat na rynku usług finansowych. Nie przepłacaj za taką samą pożyczkę! Sprawdź! Katowice, ul. Mickiewicza 28/4, Ip. tel. (32)353-32-29 Zabrze, ul. Wolności 294 tel. (32)278-53-30 Gliwice, ul. Zwycięstwa 14/17, Ip. tel. (32)337-36-30 Tychy, Aleja Piłsudskiego 1 tel. (32)724-80-15

" AGART" -CHWILÓWKI !!! Ponad 20 lat na rynku usług finansowych. Nie przepłacaj za taką samą pożyczkę! Sprawdź! Jastrzębie Zdrój, ul. Wrzosowa 12A tel. (32)471-18-02 Żory, ul. Moniuszki 28 tel. (32)434-02-06 Rybnik, ul. Powstańców Śląskich 7 tel. (32)433-10-83

"Aureus" - chwilówki od 150zł do 500zł w domu klienta, wypłata na-tychmiast, minimum formalności 32/282-01-12, 33/497-55-60

A "CFC" Kredyty bankowe i pozabanko-we. Kontakt: 513-093-347, 32/247-37-96, www.cfc-finanse.pl

A A 50 000, rata 689 zł, 535-456-541

A A CONTO FINANCE: szybka pożyczka w domu klienta. Zadzwoń: 668-437-873

A A może chwilówka do 3600 zł ? Wypła-ta od ręki 502-299-234, 530-530-610

A Abc 10 000, rata 179 zł 535-000-286

Ale nowość! POŻYCZKA na dowolny cel. Na jasnych zasadach, szybka decyzja. Tel. 32/2557330, 512255401

Ale szybka gotówka - nawet 10.000zł! Proste zasady, bez zbęd-nych formalności. Provident Polska S.A. 600 400 295 (opłata wg taryfy operatora)

Atrakcyjna chwilówka 500 lub 250 zł bez zaświadczeń, natychmiast w domu. Cały Śląsk. EUROMAX tel. 32/240-83-20, 501-244-661

Atrakcyjne pożyczki do 1000 zł. Do-jazd natychmiast 501-505-128

A Bez BIK-u. Pewne 100%! Kredyty. Chwilówki! 32/269-90-33, 608-388-540 Dojazd

A Błyskawiczne chwilówki bez BIK. Nie zwlekaj! 608390143, 504860307 Dojazd!

Chwilówka 700zł natychmiast, bez BIK, Silesia Pożyczki, 533-850-950

A Chwilówka natychmiast, bez zaświad-czeń. Dojazd do klienta (32)761-42-07

A Chwilówki - 100% Pożyczki. Szybko. Dojazd. 608-389-120, 795-414-180

Chwilówki 300-1500 bez BIK bez zaświadczeń. Decyzja 5 min. Dą-browa G. Sobieskiego 15 tel 32/739 07 78, Bytom Dworcowa 11/15; 501 340 307

Chwilówki 500 zł! Natychmiast bez zaświadczeń o dochodach! "Euro-Cash". (32)7384027, 518 807 807; 801807807 (koszt połączenia 0,33gr)

A Chwilówki! 518 807 807; 801-807-807 (koszt połączenia 0,33 gr)

A Kredyt konsolidacyjny do 150 tys., 530-530-610, 502-299-234

A Kredyt, również z zajęciami, bez BIK, trudna hipoteka. Dojazd, 601-142-789

A Kredyty pomoc zadłużonym 514448626

A Nowe oferty pożyczek niebankowych, również z komornikiem.Tel. 501 36 45 45

A Ochrona prawna dłużnika, restruktu-ryzacja długów. Tel. 500-405-358

A Pożyczka w domu klienta! 780-116-672

Pożyczki krótkoterminowe CDF 32/260-00-33, 513-599-779

SZYBKA DECYZJA, kredyt 15.000 rata od 250zł, skutecznie: 731-500-901

004810101

KREDYTYgotówkowe i konsolidacyjnebrak zdolności kredytowejdo 150 tys., na oświadczenie do 20 tys.bez ograniczenia wiekubez zgody współmałżonkaopóźnienia, różne źródła dochodubez opłat za wniosek

CHWILÓWKI300, oddajesz 400 750, oddajesz 950500, oddajesz 650 1000, oddajesz 1250

661 727 629, 601 413 414

biura rachunkowe

A Bezpłatny odbiór dokum. księgowość kompleksowo 697-032-101 Katowice

nauka

kursy/szkolenia

A KOMPUTEROWE, indywidualne kursy, mgr, od g. 6 do g. 23, dojazd, 501-179-640

Stara matura! Ostatnia szansa! Średnie i gimnazjum w rok! kursy, www.ckefekt.pl,660-365-225

korepetycje

A Matematyka, 32/785-62-64

A Matematyka, Chemia, tel. 608-138-035 Również przypadki beznadziejne

praca

zatrudnię

A ABUD zatrudni operatora ładowarki kat. 2 oraz mechanika maszyn budowla-nych. Tel. kont. 505-051-944

A Agent Celny Kurs Prak Praca 502592214

A Agent ochrony kursy kwalifikacyjne wg. nowej ustawy bez egzaminów w KWP. 32/2032701,605294324, grom--ochrona.pl

A Atrakcyjne Panie zatrudnię. Katowice. Towarzyskie wykluczone. 789-155-188

A Bardzo dobre zarobki dla Pań. Kato-wice. Możliwość pracy w weekendy. Towarzyskie wykluczone. 731-231-149

A Bdb praca dla Pań dyskrecja K-ce tel. 505-699-202 (towarzyskie wykluczone).

A Betoniarzy, zbrojarzy do Stuttgartu na prefabrykaty ze znajonością j. niemiec-kiego; tel. 68 329 00 03 [email protected]

Centrum Medyczne Sigma-Bi w nowym POZ i NiŚOM zatrudni lekarzy: pediatrów internistów, lekarzy rodzinnych, pielęgniarki endoskopowe, ogólne, lekarzy spe-cjalistów. www.sigma-bi.pl tel.: 32/389-70-84.

A Cieśli, tynkarzy, dociepleniowców, operatorów koparko-ładowarki 517-744-416

A Cukiernika- Katowice 501-018-593

A Diagnostę samochod. S-c 514-491-876

A EKSKLUZYWNY nowootwarty klub, SPA w Bielsku-Białej zatrudni barmanki, kelnerki, tancerki, hostessy z zakwate-rowaniem, Wysokie zarobki, tow. wykl., 503-064-847, www.secretdeluxe.pl

A Ekspedientki - sklep spożywczy w Ka-towicach Załężu, 32/250-75-88

REKLAMA 004800263

Od kandydatów/kandydatek oczekujemy między innymi:

• wykształcenia wyższego, najlepiej z zakresu marketingu i zarządzania

• znajomości rynku mediów, śledzenia najnowszych trendów oraz

umiejętności ich wykorzystania

• wiedzy i doświadczenia w zakresie wykorzystywania różnych strategii

komunikacji marketingowych

• doświadczenia w planowaniu i zakupie mediów oraz innych kanałów

komunikacji (mile widziane)

• prawa jazdy kat. „B” popartego praktyką

W zamian oferujemy:

• interesującą pracę w irmie o ugruntowanej pozycji rynkowej

• korzystne warunki pracy

• możliwość rozwoju zawodowego

• pracę w zgranym zespole

Osoby zainteresowane prosimy o przesyłanie ofert zawierających list

motywacyjny oraz CV do dnia 15 stycznia 2015 roku (decyduje data wpłynięcia)

na adres e-mail: [email protected], lub: „Dziennik Zachodni”, Media

Centrum, ul. Baczyńskiego 25a, 41-203 Sosnowiec z dopiskiem: „Marketing”.

Na aplikacji prosimy o dopisanie klauzuli: „Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy

dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji, zgodnie z Ustawą z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych Dz. U.

nr 133 poz. 883.” Skontaktujemy się z wybranymi osobami. Nie odsyłamy przesłanych dokumentów.

Poszukujemy osoby na stanowisko:

SPECJALISTA DS. MARKETINGUMiejsce pracy: Sosnowiec

REKLAMA 004806209

FIRMA WSPÓŁPRACUJĄCA Z WYDAWCĄ W ZAKRESIE OBSŁUGI PRENUMERATY

POSZUKUJE

SOLIDNYCH DORĘCZYCIELI GAZET

Z rejonu: TYCHY

Z rejonu: BIERUŃ

Z rejonu: BOJSZOWY

790-266-995, e-mail: [email protected]

36//Nekrologi/Ogłoszeniadrobne www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni


zamieszczane są w postaci anonsu na stronie:

Firma MARBACH Budowa Form z Tarnowskich Gór zatrudni FREZE-RA CNC, (32)783-44-81

Firma MARBACH-Budowa Form z Tarnowskich Gór zatrudni kon-struktora-programistę CAD-CAM ze znajomością budowy maszyn i ob-róbki skrawaniem (32)783-44-81

Generalny wykonawca zleci roboty drogowe, brukarskie, żelbety-fun-damenty i inne. Budowy na terenie całego kraju. Kontakt: 664 498 751, 694 494 968, 512 024 155, e-mail: [email protected]

A Kelnerkę przyjmę- Katowice 501018593

A Kierowcę C+E (kraj) Tel. 505-390-018

A Kierowcę kat. C z uprawnieniami. Praca na terenie Tychów. 603643774, 609812835

A Kierowców kat. C + E z doświadcze-niem na wywrotki w transporcie mię-dzynarodowym, [email protected], www.kempkatsl.eu, 668-552-700

A Kierownika z bardzo dobrą znajomo-ścią j. niemieckiego do prowadzenia projektu Stuttgart 21; tel. 68 329 00 03 [email protected]

Magazyniera zatrudnię. Psary k/Bę-dzina, tel. 609-320-884

Monterów, spawaczy: 512-228-862.

A Niemcy - Opieka nad starszymi osoba-mi.Wymagane doświadczenie i bdb. zna-jomość j. niemieckiego. Mile widziane prawo jazdy. Tel.: 0049/640-469-744-33, mail: [email protected]

A Niemcy zatrudnimy opiekunki osób starszych, legalnie, język kom., atrakcyj-ne zarobki tel. 728590798, 327186958, rekrutacja@perfekt-pflege24, pl

A Norwegia-28 tys.zł, pracownik fizycz-ny. Tel.696-344-590.

A Ochrona Zabrze, Bytom, Katowice. Tel. 604-944-728.

A Panie do sklepu spożywczego w Byto-miu. Tel. 32/289-98-65, 512-429-579.

A Piekarza przyjmę- Katowice 501018593

A Pilarz prawo jazdy, S-ce Śl., 510-272-120

A Poszukujemy partnerów franczy-zowych- handlowców, teren woj. śląskie, małopolskie (stolarka okienna i drzwiowa) Zapraszamy do współpracy 502-609-226 lub e-mail: [email protected]

A Pracownikow do Stuttgartu do obslugi Suwnic z certyfikatami i ze znajomo-ścią j. niemieckiego, tel. 68 329 00 03 [email protected]

A Restauracja w Bytomiu zatrudni kucharzy, pomoce kuchenne, osobę do obsługi baru i cateringu z prawem jazdy 663 950 077 [email protected]

A Szukamy statystów i epizodystów do seriali "Szkoła" oraz "Szpital". Mile widziane osoby w wieku 15-65 lat, tel. 519674853

A Traktorzystę z doświadczeniem. Praca na terenie Tychów. 603-643-774, 609-812-835 do 16.00

A Zatrudnię brygady murarsko-cie-sielskie do pracy na terenie Gliwic, od zaraz. Tel. 500 122 201

A Zatrudnię kierowców kat C, C+E w Niemczech - zakwaterowanie, 0049 177-690-1232

A Zatrudnię mechanika (samochody ciężarowe Mercedes) Sosnowiec 601451374

Zatrudnimy osoby dp pracy w cha-rakterze pracownika ochrony - re-kontroli w Centrum Dystrybucyj-nym na pograniczu miast Sosnow-ca - Mysłowic - Jaworzna. Stawka początkowa 7,50 netto. Tylko Panie. Kontakt: 503 620 470.

zdrowiechirurgia

A "Panaceum" esperal, tel. 501-31-28-29

A Agencja - Esperal, terapia. 601-502-234

ginekologia

A Ginekolog, najtaniej, 518-990-370

A Ginekolog -tanio 0-502-865-184

A Ginekolog A-Z 514-933-932

Ginekolog kobieta- wszystko bez-boleśnie 605-046-395

zabiegi

Masaże lecznicze 501-158-598

A Pełny masaż zdrowotny 797 815 900

A Rabka SanVita turnusy rehabilitac., www.sanvita-rabka.pl, 33/816-86-00

opieka

A Profesjonalna, domowa opieka dla Twoich bliskich na godziny lub cało-dobowo. Tel. 32/7246004, 604150279

uroda

A Chudnij. Herbalife 32/615-62-14

A Herbalife - produkty, 32/616-58-16

A Laserami: żylaki, brodawki, włosy, znamiona, przebarwienia, piegi. Tel. 32/251-48-40, 606-855-813

usługi

agd rtv foto

A Naprawa telewizorów, 603-89-83-00

budowlano-remontowe

A A-Z Remonty-Kafelkowanie! 783002748

A Atrakcyjne ceny!!! Malowanie, gładzie, kafelkowanie Kompleksowo, 514-357-173

A Awarie hydrauliczne, 24h: 509-451-078.

A Cykliniarskie (32)243-30-24, 501-281-222 Układanie. Kuśmierski, K-ce

A Cykliniarskie 32/250-95-96, wynajem

A Cykliniarskie, bezpyłowe, 32/258-23-15

A Cyklinowanie + schody, 697-143-799.

A Cyklinowanie Jendruś tel.502660958

A Dachy, papa termo. rynny 888-160-673

A Dachy, szczeliny, sufity podwie-szane pod ciśnieniem styropianem, 888-253-846

A Docieplenia budynków., 512-648-814

Malowanie, tapety, rem.,508286313

A Naprawy w domu i ogrodzie 504533669

A Odnawianie wanien 32/384-91-98

A Ślusarz, spawacz. Tel.: 798-700-796.

Tynki gips. i cem. wap., wylew-ki masz. Wycena gratis u klienta. Szybka realizacja, 880-857-303

Wylewki maszyn.-różne rodzaje So-lidnie, dogodne terminy 880835954

instalacyjne

A Elektryk, woda, CO - tanio: 662-721-765.

biurowo - projektowe

A Świadectwa Energetyczne 606 307 123

przeprowadzki

A Przeprowadzki tanio, 510-482-600

A A-Z Przeprowadzki+Ekipa, 504-709-047

A Ekipa + Przeprowadzki, 510-320-064.

A Ekipa taniuśko. Tel. 601-292-699

A Przeprowadzę, dojazd gratis 605109517

stolarskie

A Schody, wyrób- montaż, 511-798-722

uroczystości

A Film, foto, studniówki, 32-202-10-69

zabezpieczające

A Domofony Alarmy Kamery

32/2581800

inne

A Studnie - czyszczenie, uzdatnia-

nie i badanie wody, 33\819-28-64,

602-107-837

turystyka

wycieczki

Indie Południowe i Dubaj 12-26.02; Kolumbia, Kostaryka i Panama 27.2-16.3; Japonia 10-22.04. EXPLORER tel. 32/609-40-32, www.egzotyczne-wycieczki.pl

A SZCZYRK, -Promocyjne Turnusy

Rehabilitacyjne 2015, posiłki, zabiegi,

wycieczki + Wielkanoc. 503-492-

612,33/853-01-10

A USTROŃ Wczasy Rehabilitacyj-

no-Wypoczynkowe od 580 zł, 7 dni,

posiłki,20 zabiegów. Tel. 503-492-612,

33/853-01-10

noclegi - hotele

A WISŁA, DW LIMBA - wczasy, obozy,

zimowiska, pokoje z łazienkami i TV,

blisko centrum, www.dwlimba.pl,

33/855-21-74

noclegi - pensjonaty

A JELEŚNIA, pokoje z łaz., 604-284-801

A KUDOWA ZDRÓJ, SPA wczasy, narty

zima nocleg+ śniad. bufet od 65 zł,

dzieci 50%. Ferie rodzinne 1 tydz. 595

zł; dziecko 298 zł. Weekend narciarski

+SPA-195 zł/os. Wielkanoc 1-8.04-755zł,

dzieci 378 zł. T. 71/344-82-48; kom.

697-094-500

A SZCZAWNICA, centrum, noclegi,

www.willa-potok.pl, 511-815-652

A SZCZYRK, pokoje, łaz., 661-786-022

A ŚWINOUJŚCIE, blisko plaży tanio.

Styczeń - kwiecień nocleg od 40 zł/os.

Ferie/wczasy rodzinne dziecko 350 zł,

dorosły 1 tydz. z wyżywieniem 495 zł/os.

Wielkanoc 1-11.04 do 840 zł, dzieci 50%.

Kom. 697-094-500, tel. 71/344-82-48

A USTROŃ, sanatorium bez skiero-

wania z zabiegami od 699zł/8dni, tel.

33/8543690

A WISŁA, -Kuligi zimowe z biesiadą

w bacówce-grupy zorganizowane

oraz klienci indywidualni.503-492-

612,33/853-01-10

A WISŁA, Pensjonat przy wyciągach

Cieńków i Klepki! Zapraszamy na ferie.

www.usmiech.com.pl, tel. 509-745-096

A WISŁA- 33/855-34-38, 509-303-028

noclegi - pokoje gościnne

A Agro. Milówka, święta, 506-019-343

A Ferie w Kotlinie Kłodzkiej

490 zł/7 noclegów z wyżywieniem.

Tel. 74/813-92-94, www.ponikwa.com

A Ustroń www.willazrodlo.pl 512752073.

A ZAKOPANE MURZASICHLE,

Tatrzańska Sichła. Promocja- styczeń,

luty - ferie zimowe. Tel. 501-576-548,

18/208-41-85

zwierzęta rośliny ogrody

zwierzęta

A 601-416-905 Rottweilery sprzedam.

Marlon to duży, łagodny, ok. 1,5 rocz-ny pies. Dogaduje się z innymi psami. Kocha ludzi. Jest zdrowy, zaszcze-piony, zachipowany i wykastrowany. Pies nie zostanie wydany na łańcuch ani do kojca. 505 126 095, 604 907 348

matrymonialne A "ROMEO" Biuro Matr. Tanio

502363127

A Emeryt, 63 lata, technik, uczciwy, zmotoryzowany, mieszkanie- pozna Panią do lat 60, do 160cm wzrostu, szczupłą lub lekko puszystą (cel matrymonialny) Listy: 41-300 Dąbrowa Górnicza, box 91

A Kawaler, 47 l., bezdzietny, wysoki, normalny, niezależny finansowo, ciemny blondyn, pozna nie brzydką zgrabną Panią wiek do 47 l. stan cywilny Pani nieistotny, Pani może posiadać dzieci, cel stały związek, 660-006-217

A Wolna, 50+, pozna Pana 535-030-918

A Wolna, lat 44 pozna Pana. Listy: K-191 DZ 40-002 Katowice, ul. Pocztowa 16

różnePreparaty tanio, 500-620-720

A Kupię monety, banknoty, starocie, znaczki, medale, zegarki: 660-482-319

A Kupię-lampa lecznicza BIOPTRON, ZEPTER lub MEDICOLUX, naczynia ZEPTER. Tel. 724-422-397.

A Panowie preparaty, 696-380-047

Preparaty dla panów, 501-341-917

A Skup książek, płyt muzycznych, Dojazd. Gotówka. Tel. 508-245-450.

A THERMOMIX lub KOHERSEN, MYCOOK, - robot kuchenny kupię, 668-623-675.

Wróżka-jasnowidz D.G. 694-551-981

rolnicze

inne rolnicze

A Nawozy NPK azot 8%, fosfor 25%, po-tas 24%, siarka 9%, magnez 17%, wapń 10% - Bigbag 1650zł, 500-669-621

usługi kamieniarskie

A Jagiełło, K-ce Gliwicka 81. Nagrobki - piwnice, 32/254-39-09, 602-474-287

A KATOWICE „Kin” Nagrobki, parapety. Kontakt 32/203-91-75, 601-415-614

A Katowice-Ligota Kolejowa 5. Nagrob-ki, schody, parapety, blaty. 32/252-52-47

usługi pogrzebowe"CHARON" usługi pogrzebowe i kremacyjne. Katowice: ul. Pa-newnicka 29, (32)782-02-32; ul. Mikołowska 30, (32)252-28-69; (32)200-06-20; kom. 880-565-342

A "Kocel" 24h, Chorzów 601-447-504

A Bielsko-Biała. Centrum Pogrzebowe "Żurek" ul. Szkolna 1. Czynne całą dobę, tel. 33/812-42-16, 33/815-88-33

A RUDA ŚL. ZZM- kompleksowe usługi pogrzebowe i kremacyjne. Całodobowo, 32/248-13-32, 248-73-41, 503-117-076

004484154

ZAKŁAD POGRZEBOWY KCKul. Murckowska 9, Katowice

Całodobowo: 32-255 15 51, 607 399 321

www.kck.katowice.pl

POGOTOWIE POGRZEBOWE

004765377

�� RESURREXIT

ul. Warszawska 58ul. Mieszka I 6 ul. gen Jankego 68ul. Sienkiewicza 45

��

��

004797451

KOMPLEKSOWE USŁUGI POGRZEBOWE

„WALCZAK”Katowice, ul. Dębowa 28

Tel. 32/254-46-45, 504-087-200

004722982

004811324

Zakład Pogrzebowy „ZORZA”Katowiceul. Piotrowicka 58ul. Michałowskiego 17

32/4110757 501 834 163tel. całodobowe

004811998

Z głębokim żalem

przyjęliśmy informację

o śmierci

Jacka Nocko

Dyrektora ds. Pracy KWK Pokój

Rodzinie i Najbliższym

składamy

wyrazy głębokiego żalu

i współczucia.

Zarząd i Pracownicy Kompanii Węglowej S.A.

004811541

„Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą” (Jan Twardowski)

Rodzinie

wyrazy współczucia i pokrzepienia w trudnych chwilach po śmierci

śtp

Andrzeja Haśnikaskładają

Zarząd i Pracownicy PWiK Sp. z o.o. w Rudzie Śląskiej

Sport //37www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

MagiaDakaru imarzeniakierowcówA 4 stycznia 2015 r. z rampyw stolicy ArgentynyBuenos Aires ruszy już 37. edycja Rajdu Dakar

Marzeniem każdego kierowcyjest zmierzenie się z legendar-nymRajdemDakar. Tegozasz-czytumogądostąpić jednak je-dynie nieliczni. – Najpierwczłowiekmyśli o starcie, o do-jechaniu do mety tych niesa-mowicie trudnych morder-czych zawodów, a kiedy tegodokonapojawiasiękolejnycel,walka o podium – mówiKrzysztof Hołowczyc, kierow-cazespołufabrycznegoX-Raid.

Tegorocznyrajddla„Hołka”będzie wyjątkowy, pojedziew nim po raz 10! Dwukrotniezajmowałwnimpiątemiejsce.

–Popierwszymstarcie my-ślałem, że to na tym konieci nigdy więcej już nie wsiądęzakierownicesamochodutere-nowego – wspomina trzykrot-nymistrz Polski w rajdach sa-mochodowych.–Zczasemjed-nak zmieniłem zdanie i dałemsię wciągnąć w magię „tere-nówki”.

Dwa lata temu Hołowczyczakończył rajd już na trzecimodcinku. Jego samochód przydużejprędkości spadłz2-3me-trowejpiaskowejskarpy.Wstę-pnadiagnozawykazałazłama-nie kilku żeber i uraz kręgosłu-pa. Polski zawodnik zostałprzetransportowanyhelikopte-remdo szpitala.

52-letni Hołowczyc, któryostatnie dni przed ciężkimiprzeprawami w Ameryce Po-łudniowej spędzał na wyspieFuertaventura, ma na konciejednoetapowezwycięstwo,byłteż lideremklasyfikacjigeneral-nej. – Ale marzenie pozostajeniezmienne od lat, stanąć napodium –mówi olsztynianin,

który w tegorocznym rajdziepojedzie, podobnie jak przedrokiem,czarno-niebieskimMi-niAll4Racingznumeremstar-towym307.

Napodium, i to trzykrotnie,stał już jeden z najlepszychquadowców na świecie RafałSonik.Pierwszy razdebiutującw2009 roku zajął trzeciemiej-sce, sukces ten powtórzyłw 2013 roku, a przed rokiemnamecie w Valparaiso ustąpiłtylko Chilijczykowi IgnacioCasale. Kapitan Poland Natio-nal Team, który po raz trzeciwygrał Puchar Świata FIM, za-powiada,żeteraz teżpowalczyomiejsce na podiumwDaka-rze, o tonajwyższe.–Tobyłdlamnie najlepszy rokwkarierze,ale nie powiedziałem jeszczeostatniegosłowa–mówiłSonikprzedodlotemdoAmerykiPo-łudniowej. Jego quad YamahaRaptormanumer 251.

Bezwzględnienajwiększymdoświadczeniemnatrasie tegomorderczegomaratonumożepochwalić się Jacek Czachor.WDakarzewystartujeporaz15!Za każdym razem dojechałdomety,comożnauznaćzanielada wyczyn. Wcześniej jakomotocyklista,aterazzakierow-nicą samochodu.Podobnie jakjegopartnerzzespołuOrlenTe-am Marek Dąbrowski pojadąporazdrugi ToyotąHilux zna-klejonym311 numerem.

– Na razie uczymy się jazdysamochodem, ale nie będęukrywał, żemierzymywmiej-sce w pierwszej dziesiątce –mówił Czachor na konferencjizorganizowanej przez swój ze-spół. – Jak dobrze rozpocznie-myrajd ipóźniejomijaćnasbę-dziepech, tomamnadzieję, żewynik będzie przyzwoity. Ma-mydużyrespektdonajbliższejedycji. Z roku na rok trasy wy-dają się coraz trudniejsze – do-

dałbyłymistrzPolskiwrajdachenduro.

Napierwsządziesiątkę liczytakże AdamMałysz i jego pilotRafał Marton. Czterokrotnymistrz świata w skokach nar-ciarskich, który zaliczy czwar-ty start w Dakarze, wystartujew nowym, wyposażonymwsiedmiolitrowąjednostkęna-pędową, tylnonapędowymbuggy SMG2015.

– Start nowym samocho-dembudziwiele emocji –mó-wi Orzeł z Wisły, który na po-czątkugrudnia skończył 37 lat.– Trochę nim pojeździłem, aleto nie to samo co ściganiena trasie rajdu. Naszymcelemjestpierwszadziesiątka, rokte-mu byliśmy blisko, trzy dniprzedkońcemnawetzajmowa-liśmy dziewiąte miejsce, alemieliśmypecha.Napewnonie

będzie łatwo, organizatorzyzawszelką cenęchcąudowod-nić, że to jest najtrudniejszyrajdna świecie.

Małysz w swoim debiuciew 2012 roku za kierownicąMitsubishiPajerozajął38.miej-sce, rok później jadąc ToyotąHiluxbył15.,anastępniepopra-wił swój życiowywynik odwakolejnemiejsca izajął 13.pozy-cję.

Polscy kibice mogą liczyćtakże na dobry wynik JakubaPrzygońskiego.Wpoprzedniejedycjipolskimotocyklistazająłszóstemiejsce. Później jednakpodczas rajdu w Abu Dhabimiałpoważnywypadek,uszko-dziłkręgosłup iprzezpięćmie-sięcy leczył kontuzję. – To byłbardzo trudny okres wmoimżyciu.Podczas jazdytrzebabyćprzygotowanymnakażdąsytu-acje, zwłaszcza, że nie znamyterenu. Warunki były trudne,wystarczył moment nieuwagi– wspomina swój nieszczęśli-wy wypadek motocyklistaOrlen Teamu, który pojedziew rajdzieKTM znumerem8.

Przygońskizawiesił terazso-bie wyżej poprzeczkę, zamie-rzawdrapać się napodium.

– Dam z siebie wszystkoprzezteczternaściednizmagańz morderczą trasą i własnymisłabościami – zapewnia.

Po raz pierwszy na trasęDakaruwyruszyutalentowanyJakubPiątek. Kilkanaście lat te-mujegoojciecDariuszzmierzyłsię z piekielnie trudną trasąwiodącą wówczas jeszcze popustynnych bezdrożach Afry-ki,aleniedojechałdomety.Te-raz kolej na Jakuba, którywtymrokuwywalczyłmistrzo-stwoświatarajdówcrosscoun-tryFIMwklasie junior.–Odkądmój tata wystartował w tymmorderczym rajdzie pasjono-wałem się Dakarem. Teraz

mamokazjęzmierzyćsięznim,spełnićswojenajwiększespor-towe marzenie. Nie mam ce-lów,chcępojechać jaknajlepieji dojechać do mety – mówiłprzed wyprawą za oceanmło-dy polski motocyklista, którypojedzie znumerem36.

Pierwsze dakarowe szlifyzdobywać będą także PawełStasiaczek (70), Michał Hernik(82) orazMaciej Berdysz (147).W klasie ciężarówek z nume-rem 539 pojadą JarosławKazberuk iRobinSzustkowski,którymw Tatrze Jamal trady-cyjnie będzie towarzyszyćCzech Filip Skrobanek. Będzieto jedyny polski samochódw „wadze ciężkiej”, ale to niekoniec polskich akcentówwtymrajdzie.Znumerem 368BMWpojadąPiotrBeaupre iJa-cek Lisicki, aw rywalizacji cię-żarówekwholendersko-belgij-skimsamochodziezobaczymyDariusza Rodewalda. Urodzo-ny w Oleśnie mechanik jestpierwszymi jedynymjakdotądPolakiem, który wygrał RajdDakar!

Rajd jak zwykle rozpoczniesię od odbiorów technicznychpojazdówizałatwianiaprzeróż-nychpapierkowych spraw. Po-jazdywtymczasiezostająunie-ruchomionewparcfarme,skądzostaną„wypuszczone”dopie-ro w dniu startu. Rywalizacjarozpocznie się 4 stycznia. Zestolicy Argentyny karawanauda się na zachód w kierunkuAndów,anastępniewzdłużchi-lijskiego wybrzeża dotrze doIquique. Stamtąd kolumnaprzejedziedoBoliwii, gdzie ry-walizacja odbywać się będzienawysokości prawie 4 tysięcymetrównadpoziomemmorza.Następnie wróci do Chile i Ar-gentyny. Rajd zakończy siępo14wyczerpującychetapach,17 styczniawBuenosAires.a

LeszekJaźwiecki

[email protected]

Rajdyterenowe

A Na starcie stanie 414 pojazdów, zawodnicy będąmieli do pokonania blisko 9 tysięcy kilometrów

bAdamMałysz i RafałMarton będą rywalizowaćwDakarze po raz czwarty, ale po raz pierwszyza kierownicą buggy. Nowy samochódma im zagwarantowaćmiejscewpierwszej dziesiątce

FOT.GRZEGORZJA

KUBOWSKI

bKapitan polskiej ekipy Rafał Sonikma największe szanse na podium, ale krakowianin będziemusiałstawić czoła całej armii quadowców zAmeryki Południowej, których na liście startowej jest aż 33

FOT.VICTORR.C

AIVANO/AP

FOT.DAKAR.COM

b 37.Rajd Dakar ruszy ze stolicy Argentyny by po pokonaniubezdroży Boliwii i Chile ponownie zawitać doBuenos Aires

38// Sport www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodni


Jesieńbyławpanawykonaniutakudana, żechybażałujepan,iż świątecznaprzerwawroz-grywkachprzerwaładobrąpas-sęArkadiuszaMilika?Bez przesady. Przerwa przy-da się każdemu. Graliśmyprzez ostatnich kilkamiesię-cy non-stop, dlatego odczu-wałem już trochę zmęczeniesezonem i taki reset organi-zmu na pewno się przyda.Dobrze jednak, że ta przerwajest taka krótka, bo dzięki te-mu łatwiej będzie po nowymrokuwrócić do zajęć. Dobrze,że zaczynamy szybko roz-grywki ligowe, bo każdy za-wodnik chce przecież grać.PoprzenosinachdoHolandiiwyraźniepanodżył.WAjaksienie tylkopangra, ale też regu-larnie strzelabramki.Wciągujednej rundywewszystkichrozgrywkachstrzelił panwbar-wachAjaksu 17goli i zaliczyłsiedemasyst. Te liczbymusząrobićwrażenie.Na pewnowHolandii jestemszczęśliwszy niż byłem

wNiemczech.WBundeslidzemało grałem, bo głównieprzesiadywałemna ławce re-zerwowych.WAjaksie nato-miast gram regularnie i jakwidać są tego efektywposta-ci strzelanych bramek.Wmediachpojawiła się infor-macja, żeAjax,doktóregonarazie jestpan tylkowypoży-czony, zamierzawykupićkartęArkaMilikazBayeruLeverkusenza2,5mlneuro.To są tylkomedialne spekula-cje. Oficjalnie nic na ten te-mat niewiem.Skoro takądeklarację składawprasie trenerFrankdeBoer,tonie są tochyba tylkospeku-lacje...Jeśli trener takmówił, tomo-że rzeczywiście coś jestna rzeczy. Sam jużwcześniejpowiedziałem, że chciałbymzostaćwAjaksie, bo dobrzesię czujęwAmsterdamie.Miałem bardzo udaną koń-cówkę tej rundy imamna-dzieję, żewiosną będę spisy-wał się równie dobrze.Chciałbym cały czas rozwijaćsię jako zawodnik i wierzę, żewAjaksie będęmiał ku temuwarunki. Po tej jesienina pewno jestemw tej kwe-stii dobrejmyśli, bowAm-sterdamie nie boją się stawiaćnamłodych zawodników.Dodatkowezajęcia zesłynnymDennisemBergkampem,któryzagrał 79meczówwreprezen-tacjiHolandiiwystępującwta-

kichklubach jakArsenal czyInter,pomagająpanustawaćsię lepszympiłkarzem?To nie są specjalne zajęcia dlamnie. Każdy z piłkarzyAjaksumoże zostać

powspólnym treningu i poć-wiczyć z Bergkampem. Sambardzo chętnie z tego korzy-stam. Nie robimy nic specjal-nego. Szlifujemy podaniai strzały jak u każdego innego

trenera, ale wiadomo, że odtakiej gwiazdy jak Denniszawszemożna sięwiele nau-czyć.PańskiebramkiwAjaksie cie-sząpolskichkibiców,ale jesz-czewiększą radość fanomnadWisłą sprawiająpana tra-fieniawreprezentacjiPolski,wktórej strzelałpangolewkażdymzczterechostatnichpojedynków.Po tej jesienimamy 10 punk-tówwgrupie i jesteśmy jej li-derem. Fajnie, że pomogłemreprezentacji Polskimoimibramkami, ale jeszcze niewywalczyliśmy awansuna Euro. Przed nami jeszczesporomeczów eliminacyj-nych iwielemoże sięw nichzdarzyć.Grapanwkadrze takdobrzedlatego, żeczujewsparcie tre-neraAdamaNawałki?Trener Nawałka zawszemniewspierał i wemniewierzył.Nawet jakmi nie szło, to byłprzymnie i dawałmi szansęgry. Za to jestemmubardzowdzięczny, bowiadomo, żew życiu piłkarza zdarzają sięteż trudnemomenty i wtedytaka pomoc szkoleniowcajest bardzoważna.Wplebiscyciewłoskiej gazety„Tuttosport”nanajlepszegopiłkarzamłodegopokoleniagrającegowEuropiezająłpanwgłosowaniu internautówdru-giemiejscezaplecamiRaheemaSterlingazLiverpoo-

lu.Nieżałujepan, żeniezdobyłtytułu „ZłotegoChłopca”,poktórywcześniej sięgalim.in.Rooney,Messi, Fabregas,Balotelli czyGoetze?Nie interesowałem się tymspecjalnie, bo nie przywiązu-ję do tego typu plebiscytówżadnej wagi. Jeszcze raz pod-kreślę, żemoim celem jestrozwijanie się jako piłkarz,zdobycie z Ajaksemmistrzo-stwaHolandii i zajście jaknajdalej w Lidze Europejskiej(w 1/16 finału Ajax zagra z Le-gią – jac). Jeżeli nadal będęregularnie grał w klubiez Amsterdamu, tomyślę, żezarówno kibice jak i trenerNawałkamogą być spokojniomoją karierę, bo cały czasbędęwpiłce szedł do przodu.GdzieArkadiuszMilik spędziłświętaBożegoNarodzenia?Wświęta byliśmy umojej ro-dzinywTychach i u rodzinymojej dziewczyny Jessikiw Siemianowicach. Późniejbyliśmy na ślubie umojegobyłego kolegi z Górnika Za-brze Pawła Olkowskiego, któ-ry zaraz po świętach ożeniłsię wRudzie Śląskiej. Na Syl-westra chcieliśmy natomiastrazemwyskoczyć z przyja-ciółmiw góry (rozmawiali-śmy jeszcze przed NowymRokiem – jac).Wypad będziejednak bardzo krótki, bomójurlop trwa tej zimy tylko dwatygodnie i już 7 styczniamu-szęwracać doHolandii. a

WHolandii jestemszczęśliwszyniżwNiemczech.Dlaczego?Bogram!

b ArkadiuszMilik przed świętami zagrał w Tychachw spotkaniu

charytatywnym, z którego dochódwsparł leczenie Julii GrobelFO

T.LU

CYNANENOW

Rozmowa

[email protected]

21-letniArkadiuszMilikwyko-rzystałkrótkizimowyurlopnaodwiedzinyrodzinnychTychów.Wartośćreprezen-tantaPolskicałyczasrośnie.

AFutsal.TurniejCzterechNarodów(Tychy,halaprzyaleiPiłsudskiego20),niedz.Mołdawia–Macedoniagodz.17,Polska–Estonia19.15,pon.Macedonia–Estonia17,Polska–Mołdawia19.15,śr.Estonia–Mołdawia17,Polska–Mace-donia19.15.Siatkówka.PlusLigaMKSBanimexBędzin–JastrzębskiWęgiel(piąt.18),BBTSBielsko-Biała–CerradCzarniRa-dom(sob.14.45),AZSCzęstochowa–EffectorKielce(niedz.18).Koszykówka.TauronBasketLigaMężczyznMKSDąbrowaGórnicza-AssecoGdynia(sob.18).Hokej.EkstraligaHCGKSKatowice–PoloniaBytom(piąt.18.30),Naprzód

Janów–UniaOświęcim(piąt.18.30),HCGKS–Podhale(niedz.17),JKHJa-strzębie–GKSTychy(niedz.18).ANasinawyjazdach

Siatkówka.OrlenLigaPałacByd-goszcz–TauronBanimexMKS Dąbro-waG.(sob.17),KSZOOstrowiec–BKSAluprofBielsko-Biała(niedz.17).Hokej.EkstraligaCiarkoSanok–JKHGKSJastrzębie(piąt.18),OrlikOpole–GKSTychy(piąt.18.30),Cracovia–Na-przód(niedz.18.30).A Imprezydlawszystkich

RowerowyIIOgólnopolskiWyścig

PrzełajowyCXKatowice. (Katowice,DolinaTrzechStawów,sob.10,więcejinformacji:sportpelenpasji.pl. (JAŹ)

Sportowe propozycje naweekend

W2015rokuoczywiś-ciebędętrzymałkciukizaKamilaStocha, Ju-

stynęKowalczyk,AgnieszkęRadwańską,naszych lekkoatle-tów, łyżwiarzyszybkich,kola-

rzy.BędęwWiśle15stycznianaPucharzeŚwiatawskokach.Doceniamwysiłek jakimusząpodejmowaćci sportowcy i tonie tylkowzwiązkuzcięż-kimtreningiem.Oniczęstoma-jąnagłowieteż innesprawy,jakpozyskiwaniesponsorów.

Najbliższamojemusercu jestjednakpiłkanożna,dlatego

najważniejszymsportowymwydarzeniemwtymrokusądlamnieeliminacjeME.AdamNawałka i jegoreprezentacjasąnadobrejdrodzedoawansuiwierzę,że tegodokonają.Ważny jest teżstylwjakimsięprzechodzieliminacje. Jeśliudasię jeprzebrnąćwdobrymsty-

lu, torówniedobrzepowinnobyćwfinałachweFrancji.War-toprzypomnieć,żeFranciszko-wiSmudziewEuro2012 iLeoBeenhakkerowiw2008rokunieudałosięwyjśćzgrupy.Eki-paNawałkimożetozmienić,alenajpierwmusiawansować.

Mediazabardzorozdmu-chałysprawęopaskikapi-

tanareprezentacji.Wedługmnie,że takiproblemwogólenie istnieje.KubaBłaszczy-kowski jestnatyledoświadczo-nymzawodnikiem,żezpew-nościądocenia fakt, iżostatniedobrewynikikadrybyłybez je-goudziału iniebędziesiędo-magałoddaniaopaskiodRo-

bertaLewandowskiego.BardzodoceniamRobertazaudźwig-nięciepresjinanimciążącejiwBayernie iwreprezentacji.Teraz tapresja jestznaczniewiększa iwiążesięzeznaczniewiększymipieniędzminiżzaczasówinnychkapitanówkadry,MłynarczykaczyBońka.

RuchChorzóww2015ro-kuobchodzi jubileusz95-le-

ciapowstania.Będętrzymałkciukizato,abyNiebiescyzos-taliwekstraklasie,bozapowia-dasięwalkananoże...a (TOK)

Sportw 2015 roku

AntoniPiechniczek,byłyselekcjonerreprezentacjiPolski

Będę trzymałkciuki za kadrę

Antoni Piechniczek

byłselekcjoneremkadry,któraw1982rokuwHiszpaniisięgnęłapobrązMŚ

044741190

Dodatek sportowy KIBIC

Jak Kamil Stoch wypadł w turnieju w Innsbrucku?Ranking Kibica: Kto ze śląskich piłkarzy ekstraklasy gra najdłużej w swoim klubie.Zimowa giełda transferowa w naszym regionie.

Już w poniedziałek

5.01

Sport //39www.dziennikzachodni.plPolskaDziennikZachodniPiątek, 2 stycznia 2015

Stary rok, nowy roki... trochędobrych radAUjawniamy tajemnicę: tow stołówce naszej redakcji Stary Rokprzekazał rządyw ręceNowego. Udało nam się z nimporozmawiać

Cośpansłabopotym sylwe-strzewygląda...Nocóż, 0,63 promila towynik,który powoduje zaburzeniapostrzegania rzeczywistości.Wsumiemiałpancoświętować,bosporoosóbpanachwali.Mo-żepanpowiedzieć, jakpantoosiągnął?Byłem jedynymwhistorii,którywykładał kasę ze swoje-goportfela i dzięki temu stra-ciłemmajątek (śmiech).Niechcęzaglądaćwportfel,alejestażtakźle?Finansowo,mimozaciągnię-tychpożyczek, niemamypo-wodówdonarzekań, bonaszeprzychodybyły rekordowowysokie.I takterazpantosobiewszystkowyrówna.Toprawda,żenaeme-ryturzebędziepandostawałty-le,coprzeciętnypolskipiłkarz iże jestpanztegopowoduszczę-śliwy?Tak, bo tonajbardziej przepła-cony zawód świata.Nieżalbyłopanuodchodzić?Mamcodogarnkawłożyć,więc nie narzekam. Poza tymwierzę, że to, conajlepsze,jeszcze jest przednami.Wszyscysobietegożyczymy.Dobrze,żeobózprzygotowaw-czymiałpansolidny. Widywanopanam.in.wBeskidach.Gdyby ludzie zobaczyli,w ja-kichwarunkachpięściarzetrenująwStanach i z jakich salwychodząwielcymistrzowie,toGilowice są przy tym jakManhattan.Podobnonajwiększeproblemybyłynasamympoczątku,tużpopółnocy?Wiedziałem, żedostanę za tolądowanie od trenera solidnąburę. Zresztą na jegomiejscuchybabymzbiegł z tejwieżyi dopadłmnie jużna zeskoku.Notowesołoniebyło.Miałemmały kryzys psychofi-zyczny, ale jużminął.Myślę,że zewszystkich stron towa-rzyszyłami zadużapresja.

Musiałemsobie trochę rzeczyodnowapoukładać, przemy-śleć. Alewróciłemnawłaści-we tory.Tomożetrzebabyłojeszczetro-chęzostać?Ja samsiebie niemogę zatrud-nić, piłeczka jest po stroniedziałaczy.Alenaprzykładpanapoprzed-nikdodziśmadepresjępoodej-ściu.Walnie lufę imuprzejdzie.Możelepiej jednakzastosowaćinnemetody?Niewolipannaprzykładuprawiaćsportu?Najpierwmuszęustalić swojecele orazulokować i uporząd-kować sprawy finansowe, awtedypomyślę o takimwyz-waniu.Alenasiłownipanbywał?Nie chodzi o to, żebywyglą-dać jak kulturysta z żyłaminawierzchu, alewartomiećtak zwaną rzeźbę.Nicdziwnego,żewidywałosiępanawotoczeniuślicznychdziewczyn.Tenwystęp cheerleaderek tobył ruch i energia. A ruchi nauka sąnajważniejsze.Mu-sicie to sobie zapamiętać.Conajmniej jednazpanawielbi-cieleknietylkotańczy,alerów-nieżdobrzegrawszachy.Panteżje lubi?Staramy się jednak ze sobąniegrać. Dlaczego? Powiedzmy,że onaniema tak stalowychnerwów jakmistrz Carlsen,więc po co ryzykować rodzin-nenieporozumienia?

Rodzinne?Rzadkopanmówioswoimżyciuprywatnym.Kimjestpanawybranka?Znamy się już odkilku lat, aodparumiesięcy jesteśmypa-rą.W trakcie transmisji kon-kursuMiss Polski,wktórymstartowała, bardzo się dener-wowałem.Razemzkolegamiwysyłaliśmynanią smsy. Cie-szę się, że zostaławybranaMissWidzówPolsatu.Toonatakpanaubrała?Liczę się z jej zdaniem, gdyidziemyna zakupy, bo jeślichodzi o stylizacje ubiorów, tojestw tymnaprawdędobraNaemeryturzebędziepannadalwspółpracowałztymiosobami,coprzezminione365dni?Wziąłem już sobie kartkę i za-znaczyłem, kogo chciałbymnaprzyszły sezon zostawić.Alecopanwłaściwiechceterazrobić?Chcędać ludziom jaknajwię-cej ciepła i sympatii. Chcę imoddać to całe ciepło, któremiokazują od samegopoczątku.Robię to zapomocąTwitteraczyFacebooka.Niemaw tymżadnegoPR, podchodzędotego spontanicznie, tak toczuję. Jestemosobą aktywną,impulsywną i to teżwidaćw tej działalności. Robię to, coczuję, nie zastanawiamsięnad tym.Wieścigłoszą,żemapanzatodostaćOrderUśmiechu.Nic o tymniewiem, alemożedziennikarze są lepiej zorien-towani.

Alebezwzględunawszystkoniezrezygnujepanzluksusowegostylużycia?Dwa telewizorybędądostępneodpoczątkuprzygotowańdo rundywiosennej. Codo sa-mochodówsłużbowych, toprowadzimy rozmowyzdea-lerami.Urlopteżpanplanuje?Już zrozumiałem, żewolne towolne, trzebamieć czystą gło-wę, boprzyjemniej się spędzawolny czas, kiedy się relaksu-jesz.Jakiewnioskimapanposwojejkadencji?Najważniejsza zawsze jest taostatnia piłka. Dopóki jej niewygrasz, niemożesz byćpew-ny, żewszystkodobrze sięskończy.Dopiero poniejmo-żesz czuć się zwycięzcą.Noapotemsypiąsiępucharyiodznaczenia...Większość znich jestwłaści-wiemoja, bo ja je dostawałemdo ręki iwłaściwiemogłemzabrać dodomu.Dogablotoddałem je tylkonaprzecho-wanie. Zawsze jednakbędęczuł się ich kustoszem.a

Wszystkie odpowiedzi StaregoRokupocho-dzą z tekstów, jakie ukazały się na łamachDZwostatnich 12miesiącach.Wykorzystali-śmy cytaty, których autorami są StanisławPłoskoń, Krzysztof Brzózka, Dariusz Smago-rowicz, Tomasz Adamek, Kamil Stoch, Le-szekOjrzyński, Franciszek Smuda, AndrzejGołota,MariuszWlazły,Wojciech Cygan,Angel PerezGarcia, JanKocian,Michał Rus,Agnieszka Radwańska, StanisławOślizło,Piotr Żyła, Grzegorz Gajewski iMichał Efir.

RafałMusioł[email protected]

Wywiad

b Sylwester już za nami. Sportowynowy rok tradycyjnie rozpoczęli piłkarze Cracovii. Po raz pierwszyrozgrywanewsamopołudnie 1 stycznia spotkanie odbyło się jużw latachdwudziestychXXwieku

FOT.ANDRZEJBANAŚ

Garmisch-PartenkirchenwNiemczechjakzwyklegościłouczestników noworocznegokonkursu w ramach TurniejuCzterechSkoczni.Zawodyodby-ły się przy pięknej, słonecznejpogodzie, choć czasami wiatrtrochęprzeszkadzałskoczkom.

Przedwielką szansą awansudo drugiej serii stanął DawidKubacki, który rywalizowałwparzezAndreasemWankiem.Niemiecskoczył118,5m,alePo-lakbyłsłabszy–117,5m.

Pozostałeparyzudziałemna-szych skoczkówgwarantowałyawans Polaka – Kamil Stoch(123,5 m) pokonał KlemensaMurańkę (109,5m), a Piotr Żyła(127m)niemiałproblemuzAlek-sandremZniszczołem(118,5m).PopierwszejseriiŻyłazajmował15.miejsceexaequozNiemcemRichardemFreitagiem.Stochbył18. Prowadził Norweg AndersJacobsen, który oddał skokna odległość 135,5m. Najdalejskoczył zajmujący drugiemiej-sce Szwajcar SimonAmmann –138m.TrzecibyłSłoweniecPeterPrevc–136,5m.

Kubackizostałsklasyfikowa-ny na 38. miejscu, Zniszczołna41.,aMurańkana47.

Wdrugiej serii poprawił sięStochdolatującna 126metr. Ży-ła ponowniemiał 127metrówipojegoskokuoglądaliśmymiłyobrazek na tablicy wyników –pierwszybyłStoch,adrugiŻyła,który stracił na notach od sę-dziów.

Najdłuższy skok wczoraj-szych zawodów w drugiej se-riioddałAustriakGregorSchlie-renzauer(139,5m),aleniewsko-czył napodium i znalazł się tużzanim.Pierwszatrójkapozosta-ła bez zmian – Jacobsen – 136,5m,Ammann–133 iPrevc–136.

W czasie środowych trenin-gów Jacobsen ustanowił nowyrekord skoczni – wylądowałna 145 metrze. Ten wynik niemożebyćjednakoficjalnieuzna-ny,boniebyłoddanywkwalifi-kacjach lubkonkursie. Wostat-nimdniu 2014 roku odbyły siękwalifikacje, którychnie przeb-rnąłJanZiobro(56.miejsce)ipo-stanowiłwycofaćsięzTCS.

–Nie da się ukryć, że nie jestdobrze. Nie będęmówił nic in-nego,ponieważkażdywidzi, żeskoki nie są dobre – przyznałZiobrow rozmowie z serwisemskijumping.pl.–Jakaśideawgło-wiejest,alemiskokiniewycho-dzą.Nazawodachjestciężkotre-nować idlategopodjąłemdecy-zję,żewtymmomencieTurniejCzterech Skoczni się dlamniekończy iwracamdodomu.Niema sensudalej sięmęczyć i de-nerwować. Wracam potreno-wać. Mamy w Polsce gotoweskocznie.Jaksiębędęczułnasi-łach, towtedywrócę.

Trzecikonkursturniejuodbę-dzie się w austriackim Inns-brucku. Kwalifikacje w sobotęogodz.14,następnegodniaotejsamejporzepierwszaseriakon-kursowa (transmisje w TVP1iEurosporcie).a

WynikiKonkurswGa-Pa 1.Anders Jacobsen (Norwe-gia) –286pkt. (135,5m/136,5m),2. SimonAmmann(Szwajcaria) –279,4 (138/133), 3.PeterPrevc (Słowenia) –276,9 (136,5/136)...15.Kamil Stoch–243,8 (123,5/126), 17.PiotrŻyła –241,7 (127/127), 38.DawidKubacki – 103,1 (117,5),41.AleksanderZniszczoł – 102,3 (118,5m),47.KlemensMurańka–90,6 (109,5)LideremTCSnadal jestAustriakStefanKraft

StochprzedŻyłą.Anders JacobsennajlepszywGa-PaSkokinarciarskie

TomaszKuczyń[email protected]

Drugikonkurs63.edycjiTurniejuCzterechSkoczniwygrałAndersJacobsen.KamilStochbył15.,natomiastPiotrŻyłazajął17.miejsce.

TYLEDNI RZĄDZIŁ 2014ROKJego następca też otrzyma tylesami czasu, by dostarczyć namwielu emocji i... cytatów

365bAndersJacobsendziesiąty razwygrał zawodyPucharuŚwiata.Lideremklasyfikacji generalnejpozostałAustriakMichaelHayboeck

FOT.AP/KERST

INJO

ENSSON



MariaJunosza 2–8I2015

b Czy państwomogliby się zaopiekować naszymdzieckiem i psem, bomy chcemypójśćdo znajomych na prywatkę noworoczną!...

b Moja żona zawsze po paru kieliszkach lubi tańczyć na stole!b Już ja cię dobrze znam, zrobiłeś to tylko dlatego, żeby nie iść zemnąna zabawę!...

b Proszę dokładnie tak samo jak rok temuprzed zabawą!... b Słyszałaś! Coś jakby trzasnęło!...

b Następnego dnia, u szefa, z życzeniami noworocznymi!...b Mógłby pan coś odpowiedzieć, kiedy kulturalny człowiek życzy panu „DoSiego Roku”!

BARAN21.03–20.04

Szalonytydzień. Intrygującepropozy-

cjezawodowe,zaskakującazamiana

miejsc wżyciuprywatnym,anadokładkę–no-

waosobawrodzinie.Możezostanienastałe…?

BYK 21.04–21.05

Tosięnazywa„żyćbezograniczeń”!

Jeśli zaufaszSkorpionowi,zaliczysz

najbardziej intrygującąprzygodę…nadchodzą-

cegoroku. I tobezkonsekwencji finansowych.

BLIŹNIĘTA 22.05–21.06

Tentydzień(choćmiałbyć leniwy)

wykorzystajnarozpoznaniesytuacji.

WnowymukładziesiłwielezależyodTwojej

opinii iumiejętnościwspółpracyzBykiem.

RAK 22.06–22.07

Wnowyrokwkroczyszspokojnie

iwzgodziezoczekiwaniami.To,czego

sięobawiałeśwostatnichtygodniach,okażesię

niegroźne,anawet–odziwo–przyjemne.

LEW 23.07–22.08

Początekstyczniatoidealnapora

nazmianęstrategiiwżyciuosobistym.

Zainteresowaniepartnera(-ki)Twoimnowymwi-

zerunkiem–murowane.Niebędzieszsięnudzić!

PANNA 23.08–22.09

Czasunaodpoczynekniebędzie.

Wponiedziałekrozpoczniesięspraw-

dzianTwoichzdolnościorganizacyjnych i test

na...działaniewgrupie.Alewdomuspokój.

WAGA 23.09–23.10

Wszyscytacyzaaferowani,auCiebie–

luz,ażmiło.Wykorzystajwolnyczas

dlasiebie.Dosyć„poświęcaniasię”dla innych!

SKORPION24.10–22.11

Weekendbezstresu,odwtorkutem-

powzrośnie.Zasprawąniezadowolo-

nejRybywpadnieszwsiećpodejrzeń iniepew-

ności.Udawaj, że jejniedostrzegasz.Zadziała!

STRZELEC23.11–21.12MilczenieWodnikatodobrawiado-

mość.Zapomniałopretensjach,szy-

kujesiędoodnowieniapropozycji.Dajmuchwi-

lęnazastanowienie.Grawarta jestkompromisu.

KOZIOROŻEC22.12–20.01Decyzjezawodoweprzełóżnakoniec

miesiąca.NiektóreTwojeargumenty

zmieniąsię podwpływemnowychokoliczności.

WODNIK21.01–20.02Pomysł, zrealizowanywstylu„rzut

nataśmę”,okażesięźródłemdodatko-

wychdochodów.Todobrawróżbadlaplanowa-

nejpodróży lubdużej inwestycjidomowej.

RYBY21.02–20.03Fajerwerkisięskończyły,czaswziąć się

zakonkretnąrobotę.Barannieodmówi

pomocy,alezachwyconyraczejniebędzie…

HoroskopGwidonMiklaszewski na dobry humor

054741177

3 stycznia 2015

Bezpłatny dodatek do „Dziennika Zachodniego”

Horoskop

Co przyniesie ten rok? Zdrowie, szczęście...

Sprawdź, jaki będzie.

Horoskop na 2015 rokJuż

jutrospecjalny

dodatek

Ranking szkół jazdy 2.01.2015r.

Documents

Transcript of Ranking szkół jazdy 2.01.2015r.