RAK JAJNIKA

PRZYPADEK KLINICZNY

Do praktyki lekarza rodzinnego zgłosiła się 54 - letnia kobieta skarżąca się na bóle w odcinku lędźwiowo - krzyżowym kręgosłupa, promieniujące do prawego podżebrza i powiększenie obwodu brzucha. Od miesiąca dokuczał jej kaszel, suchy i uporczywy. W badaniu przedmiotowym brzuch miękki , niebolesny przy palpacji, nieznacznie wzmożony objaw Goldflama po stronie prawej, a w badaniach dodatkowych:OB- 40, WBC- 6.1, RBC- 4.65, HGB- 12.5, HCT- 36.8, PLT- 247. W wykonanym badaniu ultrasonograficznym opisano: trzustka niecowzmożonej echogeniczności, prawidłowej wielkości, watroba zbyt echogeniczna otoczona płaszczem płynu grubosci 3 cm, obie nerki bez cech zastoju, wzmożone włóknienie w części centralnych obu nerek między nimi pojedyncze niewielkie zwapnienia lub kamyki. Pęcherz moczowy o nieco pogrubiałych ściankach. Najwięcej płynu w jamie otrzewnej w dole brzucha. Podejrzewałam nowotwór jajnika.

EPIDEMIOLOGIA

w ostatnich latach stwierdza się powolny wzrost zachorowalności na raka jajnika. W Polsce zajmuje on 6 miejsce pod względem częstości i jest na 5 miejscu na liście przyczyn zgonu u kobiet.

duża śmiertelność nowotworów jajnika związana jest z późnym rozpoznawaniem , aż 75% kobiet w chwili rozpoznania znajduje się w III lub IV stadium klinicznym.

rak jajnika występuje u kobiet w każdym wieku, ale wzrost zachorowań następuje od 40 do 70 roku życia.

CZYNNIKI RYZYKA

brak potomstwa nowotwory jajnika lub sutka u krewnych mutacja w zakresie genów BRCA 1 i BRCA 2

OBJAWY

Wczesne stadia rozwoju nowotworów jajnika są na ogól bezobjawowe lub objawy te są mało charakterystyczne. 94 % kobiet w ostatnim roku przed diagnozą skarżyło się na:

wzdęcia brzucha, powiększenie obwodu brzucha, zmęczenie, objawy dyzuryczne, uczucie pełności w brzuchu, bóle podbrzusza i całego brzucha, zaparcia,

Objawy te mają zwykle charakter nawracający i są podobne do występujących w zespole jelita drażliwego. U 1/3 chorych następuje powiększenia obwodu brzucha spowodowane wodobrzuszem.

DIAGNOSTYKABiorąc pod uwagę trudności diagnostyczne oraz dane epidemiologiczne, które

mówią ze co 4 -ty guz jajnika jest guzem złośliwym, należy podejrzewać raka jajnika we wszystkich klinicznie stwierdzanych przypadkach guzów przydatków, szczegolnie u kobiet po menopauzie.

Przy podejrzeniu guza jajnika należy wykonać: badanie ginekologiczne dwuręczne przez pochwę i przez odbytnicę, badanie obrazowe- ultrasonografia przezbrzuszna i przezpochwowa,

umożliwiająca wykrywanie zmian guzowatych, określenie ich wielkości oraz rozległości procesu nowotworowego,

tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny uzupelniają w wybranych przypadkach badanie ultrasonograficzne,

w przypadku wodobrzusza można wykonać punkcję jamy otrzewnej z obraniem płynu do badania cytologicznego,

badanie stężenia markerów nowotworowych w surowicy krwi CA-125 w rakach jajnika; AFP,CEA, HCG – w guzach zarodkowych,

ROZPOZNANIE

Prawdopodobieństwo, że guz jajnika jest rakiem wzrasta szczególnie w następujących przypadkach:

guz występuje o kobiety w okresie okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym,

guz jest dużej średnicy, guz wielokomorowy z ogniskami litymi lub lity, guzy występujące obustronnie, współistnienie wolnego płynu w jamie otrzewnej,

LECZENIE

1. Leczenie chirurgiczne jest postępowaniem z wyboru we wszystkich guzach jajnika. Wykonuje się następujące rodzaje zabiegów operacyjnych:

zabieg radykalny- ma na celu usunięcie możliwie całej masy guza i ustalenie stopnia zaawansowania choroby. Polega on na usunięciu całego narządu rodnego wraz z siecią większą i wyrostkiem robaczkowym

zabieg cytoredukcyjny – wykonywany jest, gdy nie ma możliwości przeprowadzenie zabiegu radykalnego z powodu dużego stopnia zaawansowania choroby, dąży się wówczas do usunięcia wszystkich widocznych ognisk nowotworu. 2. Chemioterapia ma zastosowanie w leczeniu raka jajnika jako:

uzupełnienie radykalnego zabiegu operacyjnego oraz po zabiegach cytoredukcyjnych (nieradykalnych).

leczenie cytoredukcyjne- przed zabiegiem operacyjnymwyłączne leczenie u chorych , u których z przyczyn ogólnomedycznych lub

onkologicznych (przerzuty odległe) , nie jest możliwe podjęcie leczenia chirurgicznego,

ROKOWANIE

Niezadawalające

U około 40% chorych, mimo pierwszego radykalnego zabiegu, uzupełmiającej chemioterapii oraz powtórnej operacji, dochodzi do wznowy w ciagu 5 lat.

Do czynników rokowniczych należą także : stopień zaawansowania klinicznego, typ nowotworu, stopień zróżnicowania histologicznego wiek i stan ogólny chorej.

DALSZE LOSY

Pacjentka ta trafiła do szpitala w połowie czerwca 2007 r. i podana była w pierwszej kolejności chemioterapii z powodu rozpoznania nowotworu złośliwego jajnika z przerzutami do sieci większej i otrzewnej ściennej. W listopadzie 2007 r. wykonano zabieg operacyjny – usunięcia macicy z przydatkami oraz węzłów chłonnych i resekcji sieci z pobraniem wycinków z otrzewnej ściennej. Zakwalifikowana do dalszej chemioterapii.