RADY PRACOWNIKÓWnowy aktor dialogu społecznego

Teoria i praktyka, szanse rozwoju na gruncie polskim

Geneza powstania

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 roku ustanawiająca podstawowe struktury informowania i konsultacji wśród pracowników we Wspólnocie Europejskiej (2002/14/WE)

• Implementacja Dyrektywy w postaci ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 roku o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. z 2006 roku Nr 79 poz. 550 z późn. zm.)

• Główny zamysł – stworzenie skutecznego i wiarygodnego systemu informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji

• Negocjacje między rządem, związkami zawodowymi i pracodawcami w przedmiocie kształtu Rad Pracowników zaowocowały ustawą o kompromisowej treści

Dyrektywa 2002/14/WE

• Ustala standardy prawa do informacji i konsultacji pracowników• Dyrektywa realizuje cel Wspólnoty zawarty w art. 136 TWE jakim jest

wspieranie dialogu społecznego• Zastosowanie w stosunku do przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej

50 pracowników lub zakładów pracy zatrudniających co najmniej 20 pracowników

• Obejmuje swym zasięgiem zarówno sektor prywatny jak i publiczny• Celem nadrzędnym konsultacji osiągnięcie porozumienia między

pracodawcą a reprezentacją pracowników• Ustala sposoby informowania i konsultowania, z możliwością zawarcia

porozumień odmiennie regulujących powyższe procesy z zachowaniem zasady skuteczności działań

• Wprowadza specjalną ochronę przedstawicieli pracowników• Określa sytuacje, w których pracodawca ma prawo odmówić przekazania

informacji poufnych

Ogólna charakterystyka ustawy• Ustawa implementuje główne zasady Dyrektywy, w szczególności w

zakresie informowania i konsultowania, ochrony członków Rad i informacji poufnych

• Brak rozróżnienia na przedsiębiorstwo i zakład – obecny próg minimalny zatrudnienia ustawa określa na 50 osób

• Ograniczono w stosunku do Dyrektywy zakres podmiotów zobowiązanych do jej stosowania ze względu na jego cechy

• Rozwiązania kompromisowe widoczne w pierwotnym brzmieniu, przykładowo gwarancja faktycznej hegemonii związków zawodowych w Radach

• Pierwotnie wprowadziła faktyczną hegemonię związków zawodowych w Radach ze względu na szczególny tryb wyboru ich członków

• W 2009 roku znowelizowana w sposób zasadniczy

Skutki nowelizacji z 2009 roku

• Usunięto szczególne kompetencji związków zawodowych w procesie wyboru i działalności Rad

• Powstała możliwość wyłaniania alternatywnej w stosunku do związków reprezentacji pracowniczej

Kompetencje Rady Pracowników

Do kompetencji Rady należy:• Informowanie• Opiniowanie• KonsultowanieSą to jedne z podstawowych form partycypacji we

współczesnych stosunkach pracyPonadto w efekcie konsultacji partnerzy mają

możliwość zawarcia porozumień, które mogą być źródłem prawa pracy zgodnie z art. 9 kodeksu pracy

Informowanie

Do obowiązków informacyjnych pracodawcy należą:– Działalność i sytuacja ekonomiczna pracodawcy

oraz przewidywane w tym zakresie zmiany– Stan, struktura oraz przewidywane zmiany

zatrudnienia– Działania mające na celu utrzymanie zatrudnienia– Działania, które mogą powodować istotne zmiany

w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia

Konsultowanie

• Celem konsultowania jest osiągnięcie porozumienia pomiędzy Radą a pracodawcą

• Konsultacje mogą mieć miejsce w sprawach dotyczących zatrudnienia oraz organizacji pracy

• Konsultowanie w dobrej wierze oraz z poszanowaniem interesów stron podstawową zasadą prowadzenia konsultacji

Rady Pracowników – konkurencja dla związków zawodowych?

• Stale spada uzwiązkowienie polskich przedsiębiorstw. Jednocześnie wzrasta ilość zarejestrowanych Rad (3026 w chwili obecnej)

• W wyniku nowelizacji ustawy Rady stały się teoretycznie niezależnym podmiotem reprezentującym interesy pracowników

• Pracownicy zaczynają poczytywać Rady za ich skutecznego pozazwiązkowego reprezentanta

• Pracodawcy po początkowej nieufności wobec Rad patrzą na nie bardziej przychylnym okiem

• Różnorodność postaw wśród związków jak i Rad we wzajemnych stosunkach – od współpracy do konkurencji

• W bieżącym roku duży procent Rad wybranych w 2006 roku kończy swoje kadencje – test postaw

Postulaty na przyszłość

• Wzmocnienie pozycji Rad Pracowniczych poprzez wprowadzenie kompetencji stanowczych

• Jednoznaczne rozwiązanie zagadnienia konkurencji ze związkami zawodowymi

• Zachęcanie do tworzenia większej ilości Rad• Zmniejszenie minimalnego progu zatrudnienia

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

PRZEMYSŁAW SOBUSIK