qali mariami - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/159054/1/Qali_Mariami.pdf · 2016-06-02 · 3...
Transcript of qali mariami - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/159054/1/Qali_Mariami.pdf · 2016-06-02 · 3...
qali mariamizRapari
lia gigitaSvili
winasityvaobis magivrad
anwlis kaba
kaba macvia anwlisa,Savi Camomdis wveTebi,fexebi lafiani maqvs,kaklianebSi Sevedi.
kaba macvia anwlisa,msvam, iTrobi da iameb,rac ar mogeciT, isa var,gamaRviZebT da inanebT.
3
qali mariami
deda mariamimcxeTaSi dabrZanda,senakia viwro, cida,
yru kedlebs naxati amSvenebs ubraloda aq anCisxatebs sZinavT
da rogorc moiRes,CarCoSi moqarges,
rogorc aRimaRles locva,am SuaRamisas ise gadmovidada gacda Tavis Tavs boZTan.
mcxeTa idga martod,saRebavi wveTda
da sicariele quxdamxolod erTi mRvdeligrZnobda xatis nebas
da SiSiT umzerda zecas.
4
Sexeda mariamssaxe rom ecvala,
sad gaqra RvTiuri kdema,mis win qali idga umSveniersi
xorci Tu aisxa leqsma.
gacda qali mariami sveticxovlis kedlebs, beWebze grZnobda moxuci mRvdlis mamaSvilur mzeras, magram es ver aCerebda. ramdenic nabijs gadadgamda, imdenad, ufro adamianuri xdeboda. bolos, mcxeTas rom gascda, aRarc axsovda vin iyo. icoda Tavisi saxeli mariami da misia, cTunebaSi myofi kacobriobis gadarCena. gza da gza sxvadasxva sacTuneblebisTvis damaxasiaTebeli vnebaTa Relvis mowme xdeboda, magram arsad ar Cerdeboda, xvdeboda, rom eSmakis sabrZnaebelSi ise unda Sesu liyo, rogorc sxvebi Sedian, raTa eWvi ar aRZvroda aravis:
5
RmerTma TbilisSi dalanda,qali spetaki, Tmiani,saxes imalavs diaci,Tu iyo diaciani.
ar CaeZia, ar mokla,Ze CauRvara mziani,imazec ar daaRona
saaTSi qmna cxraTviani,qali mivida eqimTan,
ukvirs siTeTre qviani.kedlebic TeTrada elavs,
civia, borotiani.ara aqvs cnoba, sabuTi,umzers viRaca rqiani,saxe iesos miugavs,
Tavs damxobia RvTis xati.mis garda veravin xedavs,eSmakis rqebi rom adgas,qals SeeSinda mariams,
6
vaime dedav, raRa vqna!pirveli kari gaiRoda jojoxeTic aalda,
samoTxis xidic mosCans Sors,ufskruli RmerTo aqaa.xorci daglija tkivilma,Zvlebi uarhyo saxsarma,
raRac wamlebiT da kveTiTSehyavT Cirqi da gaxrwnaca.
icno qalobam eSmakisumecreba da faTuri,am maRal mecnierebassjobia niWi xalxuri.
hoda, naxmalevSi borot mxecsSvili hyavs wamlad Casmuli,
an Sen mokvdebi, an isa,xsna damarxula qarTulSi.
7
qals isRa darCenoda, eloca, magram sa u be durod wamlebiT ise iyo gabruebuli, locva aRar axsovda. amitom...
mamao Cemo
mamao Cemo,cisa mflobelo,arsebiT wmindav,sufevav Cemo,nebiTa SeniT
movedi rwmenas,iqneb miwis zeviT,
iqneba zecas.(misamReri)
da erTi lukmac kipursa gTxov TavTavi,rom isev gavcocxldepurSi da yanaSi.
8
mere mivutevomters Cemsas mtroba,Sen xom momiteve
me ugonoba.
magram eSmaks, vici,me ver moverevi,ufalo, mixseni
saxe, rogorc RmerTi!amin!
mariamis sxeulma es saSineli wamlebi ukan amoiRo da adamianur tanjvas daub run da, sadRa iyo Cveulebrivi RmerTis na boZi mSobiarobis, sixarulis gancda (igi ve tanjva, anu erTi saxlidan meore saxlSi gadasvla, daculi adgilidan muc lidan, xilul samyaroSi). misi adgili, SvilisTvisac da dedisTvisac xor cis wamebas Caenacvlebina.
9
stkiva mariams, ar undasicocxle, xrCoba, siave,mTeli xorcebi ewveba,gvelis SxamiviT iamebs,yvela ujredi uaryofs,sxeuli eZebs mesias,
oRond uSvelos Tavis gvams,cxovrebas daTmobs zeciTa.
eyola biWi suliko,zeca gaapo tiriliT,mZime gza gamoiara,
wyliT gaabanes TbiliTi.es ki eama, dedasTan
igrZno saerTo naTargmni,mere ZuZu rom mowova,isev ayvavda baRdadi.mis palataSi wuTebSi
iqca kacis tol arwivad,fanjara iyo gaxsnili,qals akoca da gafrinda.
10
isev atirda mariami. ar eloda, ase uceb Tu dakargavda Svils. amitom fsalmunis gaxsenebas Seecada.
fsalmuni 30sulieri sneulebis Jams: davsneuldi
davsneuldi,suls Cavxede TvalebSi,
gamigo daTavi Cemi daixrCo,
dammarxes da damawvines miwaze,xorci dalpa,
Zvlebsac am qvebs mivafSvnet.da damxrCvali
amitirda suliko,rad dalpio! gecocxlao, fuliTo!ar mWirdeba me aseTi Tavzari,
sulo, modi, Camosaxldi rac davrCi,amosxlti da
gadamSale balaxSi,
11
tani isev momizile talaxSi,gamacocxle da wamali ar maso,arasodes davsneuldeT, lamazo!
adga mariami, gamovida ezoSi da gza gaagrZela. saavadmyofoSi fusfusi ar wydeboda, veravin ver mixvda, rom maT Tavze mfrinavi uzarmazari arwivi, ramdenime wuTis win dabadebuli Cvili iyo, xolo ezodan gamavali aSoltili qali is usabuTo, upatrono mSobiare; mxolod eSmaki artyamda agurisfer did Senobas wres. viRacam misi kari gadmokveTa, yvelaferi dauTvaliera da ise gaqra, kvalic ar datova. rogor Semovidao Cems sabrZanebelSi ucodveli sulio, an rogor damtova ise, rom erTi nabadi vneba ar avkideo zurgze; sulac vin iyoo es arseba _ sulieri Tu usuloo, ukvirda rqians.
12
qals moSivda, Zalian moSivda. ukve kargad iyo ganaTebuli. SeniSna gzis piras patara mownuli qoxebidan misnair moSiebul mgzavrebs epatiJebodnen. mariami ukve mixvda, fulis yovlisSemZleoba yovelgvar zRvars gascdenoda. aq mas ufulod aravin arafers aWmevda. isev RmerTs mimarTa:mwuxarebisa da SeWirvebis Jams (Seni
kvnesa)
iqneba aRarc var
keTili qali var,movedi taZarSi,kari ar daketoT,
guli var da damwviT,rom Wiam ar mWamos,rom CemiT ar gaZRnen,
13
mwvadi var da sunigaaqreT, gaaqreT!nadiri krutunebs
da laSebs ilokavs,sxeulSi Ze araqimia iSoba,
Tqven Cems mwuxarebasver awondawoniT!
groSic ki ara maqvsam sawyal walkotSi!sityva maqvs sawyobi,mTawmindis myinvarze,oRondac gaxsovdeT,oRondac giyvardeT,sul damiqucmacdaWkviani ujredi,iqneba aRarc var,
wigni var, sul leqsi!
14
mariamma jibeSi Caiyo xeli da fulis bRuja SerCa; es ar gamoparvia daxlidars, umal Seiyvana qali gancalkevebul oTax Si. win CamonaTvali daudo. Tvalis erTi gadavlebiT mixvda mariami, ras sTavazobda qveyana.
magidaze awyviaSoTi puri dedasi,iseTi xunCulaa,
mamis varclSi ver gacvli.SuaSi dabrawulimsuqani da axali,
wverikana tkacunobs,pirSi dneba lavaSic.kitri da pamidoriisev ise Taflia,
mwvanilebi sxvadasxva,samarilec savsea.
15
sulguns isev rZe gasdis,bRavilsac grZnobs mewvelis,
magram ukve SemoaqvTuSobelis neknebi,
goWi mTlad devs langarze,sanelebliT najeri,guli misdis mariams,es ar aris saWmeli!
Tavisnairs ver SeWams,Sen ra, xorci ara xar?gemos mainc usinjavs,
rom ipovos, rada vklavT.gemo aris RvTiuri,
bostneuls gavs, simindis,kuWs aamebs da Tvalsac,miCveulis Wiri sWirs.
mariami gasuqda,Zlivs bajbajebs,
bayays gavs,
16
saxe Rors daemsgavsa,silamaze dakarga.
magram xorcis sakvebiZneli aris, ar Wamoda Tan raodenobiT
kuWi mTlad ar gaavso.erTi, ori saaTiT
bavSvi Sva da gazarda,magram wamSi aTasSi
mTlad sicocxle damTavrda.Zlivs ajoba wyeul jams,Caxoxbils da Caqafuls,wvenebs, nitrats, qimias,mowamlul vazs da baxuss.gzas gauyva asfaltis,welangara, lamazi,uflis fuli uaryo,rom Seergo naWami.
17
gzaze moswyurda. gaixeda da wyalTan patriarqi ilia meore zis, wminda da netari da mwyurvalT asmevs. (kanoni pirveli).
aliluia
netar var kaci marTalisityvas vwer marTals, marTali,
uSjulod ara davjdebi,qari waiRebs ganqrebis.
xe var, cnobili furceli,sjulsa uflisas vumReri,gza var marTali savali,
uflisa dasanaxavi.gzai uRmrToi warwymdebis,
dRe da Rame sjuls gavyvebi,
18
davinergebi win wyaroaliluia, ufalo!
amasobaSi eSmaki ise asdevnebia mariams, rom ver xvdeba, rom es is qalia, vinc mis oTxfexa magidas erTi fexi motexa; vis gamoc, Tavad Wamasmis eSmaki, cofianiviT darboda Tavis samyofSi. eSmaki ki ver xvdeba, rom mariams misidevda, magram mariami xvdeboda, rom eSmaki mosdevda. dro aRar aqvs, RmerTs veRar mimarTavs, erideba yovel gagogmanebaze misi Sewuxeba. verc mamamTavars sTxovs Svelas. iqneb wmindanebma SesZlon misi daxmareba.amitom yvela wmindans mimarTa: borot sulTa TavdasxmaTa sawina
aRmdegod
19
mxecis mosvlamde
miSveleT, miSveleT,gamiReT karebi,
mgeli momdevs ukan,mTvareze nawyeni.da unda WadiviT
damfSxvnas da damSalos,namcecad maqcios,
`stomaqSi~ Camagdos.cxel gulze
Waobis wyali svas dampali,sunTqva amouSvasleSis da naylapis,mere gadagordes
qvebze da napralze,iqac momineloskarebi gaaReT!
20
naferdal cxvris qonzemiabas Cemica
SeWmulad maqcios,mosvlisa mxecisa!!!
gaixsna mama malxazis saxlis kari, Sig aravin cxovrobda. Sevida mariami da Wamasmis eSmakma Tvalic ver mokra, cam Caylapa Tu miwam. raki qali xelidan dausxlta, axla mcenareebisa da cxovelebis jiSebze daiwyo cdebis Catareba, radgan aucileblad unda aRmoeCina ucxo stumari.mariams maleve gamoeRviZa, daaTva
liera saxli, Tan sul amas fiqrobda, visiao es saxli. saxlSi ojaxisTvis damaxasiaTebeli siTbo da simyudrove ar iyo, zogi oTaxi mowyobili iyo, zogic _ ara. erTdroulad simdidrec iyo am saxl
21
Si da siRatakec. ise Canda, TiTqos mTel cocxal da aracocxal bunebas emuSava, am uzarmazari, rogorc bolos mixvda, koSkis Seqmnaze, garda adamianisa.
adga da TviTon aagosaxli viT klde da taZari,
xelebi gadaeqliSa,Tvalidan wveTavs talaxi.kedlebSi qalis sinaze,amotvifra da moqarga,qalis tkivili daxata,
Tan mReroda, Tan moTqvamda.haeri misca saxls janad,sisufTave da sinaTle,mere sibnelec saamo,
Tavis tkivils rom giamebs.gaawyo xiT da metaliT
sirbiliT bewviT, siTboTi
22
da yvela nivTiT univTod,yvela saWiro SemTxveviT.
ara da ara, am saxls mainc raRac aklda. iqneb kacis marjvena? iqneb marani?xedavs qali mariami, rom mis garSemo
ufro lamazi saxlebi aaSenes, ufro kargad gaawyves. gaicno es xalxi, iqneba Cemze ukeT iciano es qveyana, nacnobobam araferi ar misca. erTxelac poeziis moyvarulma xalxma dapatiJa TavisTan. esi kvdileboda, magram mainc wavida. ori darbazi iyo erTmaneTis gverdiT gaxsnili. erTs qeTo da kote erqva, meores _ qeTo da zao.radgan qeTo da kote ukve icoda rac
iyo, qeTo da zaoSi Sevida. pirveli poeti:
23
kiko, kikli qalobaorRobeSi garboda,
ukan qmari misdevda,ise magra mibegva,waaqcia, uryamda,
xan win, xanac ukana,qalmac sadRac moartya,mere zurgze moaxta,aba axla miTxariT,
amiT Caval Sildamdis?!
gaisma taSi, gaTamamda Cveni mgosani da gadaaba:
mumlaZe da qaloba,sayofebSi vaWrobda,muxis xidan kaklamde
fuTebs xsnida nacvamebs.izomebda jer Tavad,woniT, gana metrada,
24
mere sxvasac aZlevda,gana imas? naWersa.uxarisxo xarisxSi
ver Sevedi klasikiT,aba axla ras ityviT,SiSveli ras ganvicdi.
xalxma kidev dascxo taSi, gaTamamebulma ki ara da, ukve Tavgasulma poetma mesame tyupiscali leqsic miayola:
rom agixsnaT Znelia,ra qalwuli viyavi,
nikofsidan(?) gvirabSibombi Semomiyares,
magram mainc mTeli var,qera qalis jinaze,ukan jari momyveba,qalwuli var imaze,
25
virze ar gadavjdebixoxviT Caval Sildamde,
vai da gza ameriosamaze da imaze,
rusTaveli ara var,Sildeli var! ivanev.
amodena taSsa da mopaeqres aRzevebas ver gauZlo meore poetma da sityva waarTva piridan, saTauris gagonebaze xalxma xma gakminda.
dedamTilis locva
locvad idga dedamTili,Cemi rZali mokalio,Cemi muli mokalio,ara vnaxo cocxalio!
26
ar usmino RmerTo amas,xan iRebs da xanac marxavs, _ (Tan
niSnismogebiT gadaxeda pirvel poets)murTazaanT TvidmfrinavSidedamiTli dawva rZalTan.
Saliko (mekubove) ki akakunebs,mezoblebSi dgeba zafra,daaWyita sedam Tvali,
vaiTu pirjvars gadasaxavs.
moulodnelad erTi giJi qali Semovarda da axla aman gamoacala leqsi piridan mTqmels. darbis aqeT, iqiT da ise ambobs leqss, lamis Tvalebi gamosTxaros yvelas.
xom ar gipovniaT!!!qmari davkarge veZeb,
( (
27
iqneba sadme SegxvdeT,isic dameZebs viciTu mnaxa, cema icis,
ver mnaxavs tiris, tiris,meore ar yavs viri... (Tvalebs
aelmebs)Solti davuwan bambisa,TviTon arCia matylisa,ra enaRvleba mwarea,
arc me maqvs ena tkbili,saxli damidga ficrisa,me ki damtvreva vici,buxarSi kargad iwvis,buxaric roa ficris?
qmari davkarge sayvareliauRebeli cixe,
Sen sxvisi coli ginda?sul ar mWirdeba qmrisi. (isa ra
qvian, qmroba)
28
isev aelmebs Tvalebs, gaismis sicili. veRar gauZlo mariamma aseT poezias da gamoiqca. daclili da atirebuli poeziis caTambjenTan, axla miwaze dajda da gaifiqra (misi azri ase gaileqseboda).
qeTevan dedofali
Tvalebi, daTxrili Tvalebi,yvelaze lamazi dedoflis,qeTevan SeReba nawnavi,
gulmkerdze dayrilma lurjma cam!kefidan daRvrilma wiTelma sisxlma da Wrilobis naJonma!da axla miyureb diddidiTvalebiT ki ara _ ormoTi!xelSi miWeria Tmis bRuja,goneba waSlili dedoflis.
29
da isev trialebs mtris xmali, SanTi, iaraRis nakrebi;
(oh, isev cdiloben Sens sikvdilssiZvaSi Cafluli qalebic)
Sen ar SelanZRurxar, dediko.gamures yayaCo xalebiT.
adga mariami da Tavisi aSenebulis dangreva daiwyo.
Zlivs daangria sasaxle,naduRi iyo mtkiceda,
yvela qvis moxsna guls tkenda,yvela kedeli suls esxa.da roca yores daxeda,cremlma mdinared iara,lodebis Sua gaiWra
da mtkvarze Caemdinara.
30
zurabma suramis cixe / gatexa, darCa nangrevi
dedis cremlebis wyaroSiamosuliyo vardebi,
dro isev keTilad dajda,gulic keTilad moiqca,
eSmaki gardaicvala (Seicvala)da ostats eqca Segirdad.
qali mariami Zalian daiRala, jer sul oriode dRe gavida, rac Camovida xatidan da ase egona, ramdenime aTasma welma gaiarao, Zalebis aRsadgenad tyeSi wavida, ase advilad, uiaraRod Sesul qals rogor gamouSvebda tyis eSmaki.
eSmaki cocavs balaxSi,nestars atokebs Sxams, asxams,
icis viRaca qalurma
31
misi tye fexiT dalaSqra.verc mglebiT ver SeaCera,uRranSi kaba dalanda,qalma tyes farda axada,yvela buCqi da qva naxa.mglebmac ilaCres, iymuvles,ver Wames qali qalada,neta vin iyo, ra qali,qali Tu davidaraba.
radgan mglebma qali ver SeWames, eSmakma sxva xerxi moifiqra, kacis dagebul maxeSi gaaba. saSinlad etkina fexi mariams. RmerTs evedreboda miSveleo, magram saSveli ar Canda. imedi rom gadaewura, Tavs monadire daadga. am dros eSmaks SeeSinda, radgan monadire, maxis damgebi moxuci mgelo ki ara, TviTon giorgi iyo. eSmakma icoda erTerTi Ta
32
visiani giorgis unda moekla, emand me ar momklaso da ise rom arc iyo darwmunebuli, qali RvTiuri arseba iyo Tu ara, im adgilidan miimala.giorgim fexi gauTavisufla qals da
Tavisi ambis moyola daiwyo.
giorgis leqsi
jixvi movkali TeTrio,camde awvdili rqebio,mTeli Tve vdie mSierma,ukan damdevdnen mglebio.
tyviebic gamomelia,erTi davtove CemTvino,Rame xo xeze meZina,dRisiT meZebda mexio.
33
fexebze Ceqma damadna,wyalic ar mqonda wveTio,TovlSi SiSvelma viare,bevri gavuSvi Svelio.
iseT mwvervalze avedi,jer ar dadgmula fexio,dablidan afTari miRrens,maRlidan micqers RmerTio.
parviT davdivar miwaze,rogorc bumbuli mwyeriso,
ar gatokdeba balaxi,ar SeinZreva kenWio.
sunsac vgrZnob yovel nabijSi,me TviTona var mxecio,zed davadeqi deda jixvs,Svilebi ewva gverdiTo.
34
xarbad qaCavdnen tkbil curebs,idga xmauri tlekviso,
iseTi silamazea,kaco gagiwyres RmerTio!
jixvi TvalebSi miyurebs,gadaugdia yelio,
ar momkla monadireo,ar gaifuWo xelio.
amikankalda marjvena,magram guli maqvs mteriso,aqamde ro Sen mjobnidi,
axla jeria Cemio.
daveci tyvia mucelSi,rZe SevuRebe TeTrio
da Tand davWyivle dedaCems,cremli aqvs Senze metio.
35
maSin daiwyo tirili,dana davusvi erT Cvilso,fexze kankaliT rom idga,jer ar gamSrala mzeSio.
ar Sevibrale, SeWamdaT,cocxlad tura da mgelio,Cavxoce, guli amtkivda,
vRrialeb rogorc vefxvio.iqve davtove suyvela,
kbils ar gavisvri rZeSio,mere mamris kvals gavyevi,ZaRlmac momagno yefiTo.
lekSi gadaval alias,tyvias movparav bnelSio,mamaCems unda wavuRo,
Savi xorci da rqebio...
36
qal mariams qalaqSi dabruneba eCqareba, amas ki Tavis ambis damTavreba. ver gautexa xaTri RvTiurma da bolomde mousmina. gaocda kacis naambobiT, xom sisxliani iyo misi monaTxrobi, magram mis mxaresac, ara naklebi sikeTe idga, vidre bunebis lamazi warmomadgenlebis, jixvebis mxares.
giorgis leqsi(meore nawili)
rogor movkali rqiani,amaze uceb getyviTo,
mosarekSi ar wavsulvar,marto viyavi erTio!
avaswar bolo myinvarze,miWrida muxli mgeliso,
37
gavTxare gamoqvabuli,lulis gavyavi wverio.
guls vaCerebdi, feTqavda,dakruli viyav, Zeglio,viyinebodi, vxedavdi,
dro aRar mqonda metio.
modi, vuTxari sikvdilo,damtove TofiT xelSio,maxsovda lekTa wioki,
erT qals vakoce yelSio.
mTeli sofeli momdevda,tyviebi mewyo vercxliso,
rogor vesrodi leks, Cems Zmas,vaJkacs da ganTqmuls CvenSio.
ase gadavrCi, ver mixvdnen,saiT vfrinavdi frTebiTo,
38
Tvalebi damZimebia,vkvdebi, dedilo, vkvdebio.
modi, mimRere nanina,xma gamagone Senio,
mesmis xmauri nanatri,gayinuli maqvs xelio.
jiqur momadga ifSvina,amemRvra sisxli cxelio,gaqra yinva da koconi,
SublSi davasvi vercxlio.
waiqca ise yviroda,SiSi daTesa mTebSio,mere giJiviT metaka,lamis amago rqebSio.
moWidave var aseTi,jer ar minaxavs wreSio,
39
albaT momklavda, mjobnida,ZaRli etaka mkerdSio.
megona lekebma mokles,Turme CamomrCa xevSio,me daniT, is ki eSvebiTavayiraveT TeTrio.
Cems ZaRls vexute, vefere,gavaZRe sisxlis xvrepiTo,rqebi jixvisa Zlivs vzide,
TiToa sami metrio.
mainc avlale sukebic,varcls gaavsebda erTico,Tan WapWapeben badeSi,
Tan Toxlo, rogorc kvercxio.
movdivar kiserze madevserTi moRobva neknio,
40
sofelSi andro Semomxvda,Zlivs gaviSale welSio.
wvers ilokavda beberi,Camoidioda cremlio,eSmakis rqaSi CavidasamCafiani qvevrio.
wamoiyvana giorgim qali, sofelSi erT saxlTan gaaCera da patrons dauZaxa:
Tofi aiRe, mixiav,vefxvi dagvesxa Tavzeda,tyeSi mglebic ki daWames,gana salafavs Wamena.
es ezo rom gaarRvies,Tavlafdasxmulma qalebma,vefxvi mters SemouZRveba,sofelSi leSi gaCndeba.
41
raze daparakobo, kiTxa mariamma._ raze da omzeo._ romel omzeo,
_ gorSi rom ariso._ ram gamoiwvia es omio
_ enamo,... rusebs ena aqvTo? _Seubruna kiTxva kacma._ me ra vici, ubiri var,
arc xma maqvs da arc kalamida rodesac avtirdebi,
sicilisgan kvdeba xalxi,wigns bolomde ver vkiTxulob,
qaRalds vfurclav,esec marTobs,
vaJafSavelas viwuneb,SoTa rusTaveli masxrobs,ese aris blagvi kacis,Seuvali mkacri xedva,
42
msubuqia Cemi leqsi,lamazia umecreba.
mariami verc mixvda, rogor aRmoCnda omis SuagulSi.
ruso, morwmune qveyanav,mxsneli aqaa ieso,
ena ara gaqvs qarTuli,rusulSi ki xar sul eso.
ecotaveba Tavis miwa rusuli miwis eSmaks da cdilobs saqarTvelos waarTvas, amaze brazdeba RvTismSoblis wilxvedri qveyana da TviTon miwa bubunebs:
Cemi saqarTvelosauflo Svilia,
misTvis minda xseni,Rvinoc da maWaric.
43
Cemi saqarTvelomamaa ufali,lazares enaa,enaa ukvdavi.
rogor vTqva, rom miyvars,kalams viT vajobo,an sityva ra Sevqmna,wigni ra davwero,Cemi saqarTvelolxenaa sicocxlis,karia samoTxis,miwaa saRmerTo.
gaukvirda omis eSmaks, saqarTveloSi ratom gaCerdao rusi eSmaki ase maleo, iqiT rus eSmaks ukvirs, omis aseTi swrafi dasasruli, eZeben kacs, romelmac maTi mzakvari miznebi amoicno da vera
44
xvdebian, rom kaci ki ar unda eZebon, aramed qali. ocdaaTi vercxlic uWeriaT xelSi, eZeben gamyidvels, gamcems, axal iudas. is ki ar ician, rom qali mariami martoa. zogi Tavsac yidis, magram mariami mtersac ara! mariamma kidev aRidgina fsalmuni.
kanoni meocedaviTisi goliaTisTvis
xeli Cemi
xelebo, daRlilo,kalmisa WeriTa,rogor ZneliaSeneba SeniTa.
da TiTTa brZolebi,mravali mravali,
45
sad aris visTana,naweriT naTqvami.
vis yurebs ukocnis,vis saxes, vis Tvalebs,
me isev gavqrebi,gavCndebi uflamde.oboli sityvebi,ivlian wyeniTa,patrons ipovnian,aTasgzis ZebniTa,
magram ver mnaxaven,mariams,
maT damTess,zoggan miagneben
am saxes, am Tvalebs,sisxlsac ipovnian,mCqefares, CqefviTa,mainc ver mnaxaven
46
namdvilsa xlebiTada dauyvireben
cru RmerTsa, anbanze,RvTismSobelia da
arasdros ar gagvcems.
roca mariamis sityvebi qals daeZebda, mariami _ Tavis arwiv Svils.
Cemo vaJkaco arwivo
sul moiare mTabari? miTxari rusul anbanSimdinare Tua damdgari?!
iqneba frena iswavlesqalebma, anda vaJebma
da ar WirdebaT metali,an bombebi, an gza, mcneba.sad ar Wris dana iolad,
47
sad ar Wirdeba Tofs tyviamanadac ulokavs mamali,
dedal loms, gulSi natyviars?am qveyanaSi rad gavCndi,dedad ki ara qalada,
Sen ratom gqvia suliko,me ki var mariamada.
qali mariami omidan gamovida da soflebis Semovla daiwyo. erTgan...
es xo kacia ufalo,rato miyurebs, ra unda,guli CitiviT ufeTqavs,
mkocnis da mkocnis qalwulsa.
unda meqmros da macolos,qedze uReli ataros,amitacos da meferos,yanebi Semomataros.
48
Cemgan ar elis saswauls,TviTon Tavs swiravs, jans maWmevs,
da ise melicliceba,TiTqos bavSvs vgavde sayvarels.
amitom jvarsac daviwer,amitom misi gavxdebi,
ufleba xom maqvs cota xniT,mqondes patarZlis saxeli.
Sevida qali kacis saxlSi. kacs maranic aqvs, yanac da venaxic.
TavTavebSi mivabijeb wminda nino
vazis jvaro,ra mkacria Seni sunTqva,
Rvinis Cqefa xom iesos sisxlia,da radganac
am RvTiur jams mivepare,
49
codvili var,miwam mSva damiwis var!
vin gabeda vazis lerwisdakaveba,
jvari SeqmnaermaneTTan daaba,
Tmebs mkveTaven, romdaTrgunon kacis vneba
da zed yurZnis wveni wveTavsjvarcma var!
isev ise getaneba,loTi beri
da zed isxamsguadSuris yaCaRi,
macdurad Cans awewili nawnavebivazis jvarze, sadaca Tvlems badagi.
_ Sen arao!!!Rvino qalis Tmas dastiris,
50
da mefe loms eZaleba xaxaSi,oflis lukmas aWmevs ojaxs
RvTis saxeba,naxevari wveTi aqvs da
WaWas xdis...erTad xarobs TavTavi da
rqawiTeli,sufraze ki sefis kveris qada devs,
dRes giorgi aRzevebulurCxuls moklavs,
rom RvTismSoblis xvedri miwa gadarCes.wyali isev dagvigubda nedl yanaSi,sadac puri _ RmerTo Cemo, cxelia!
(xmelia)TavTavebSi mivabijeb wminda ninoda sisxli mdis daxeTqili fexidan.Semoiara mariamma kacis yana da venaxi.
exeba yovelive imas, rac am miwaze kacis SromiTa da oflis fasad mosula da
51
sadac wminda ninos gauvlia. unda, rom adamianad igrZnos Tavi. saswaulmoqmedma nikolozma mariami, rogorc Cvili, ise aiyvana xelSi da maro margalitisa umRera, am wmindans ar undoda RvTaeba adamians dakavSireboda, amitom Seecada daeZinebina.
`gogov, gogov, Ravriano,daiZine daxatulo,
oqrovercxlis kalmiano,maro margalitisav,
lalis Tvalo, visi xar!iqneb TibaTvisi xar,yanisa xar mwifisa,
angelozo, sam frTiano!mxatvris funjo naRvliano,
yvavilebis tivi xar!suni agdis mindvrisa!
52
mzem rZe gasva piriTa!mTvarem gbana finjniTa!
ubeSi mariamma CaiRiRina:
vaJo margalitisav,yanisa xar mwifisa,yurZnisa tkbilisa,rqawiTlisa Rvinisa.dageZina wirvisas,darweviTa rbiliTa,RiRiniTa TbiliTa,anglozis xilviTa.
mariami ar daemorCila wminda nikolozis maro margalitisas, iavnana sjobiao da wmindanis ubidan mamakacs mklavebSi Caugorda. am dros mtredma RuRuni daiwyo.
53
dro saswaulad amCatda,qorwilSi SevsviT yanwebi,qvitkiris didi saxli dgas,wawlurs cekvaven bavSvebi,TviTon erTi dRe iwvala,
weliwadia aswledi,qmari moukvda, gagiJda,
Svilebic, maTi bavSvebic. (RmerTo, ras merCi!)
Zlivs wamovida, atirda,Tavi rom gayo maxeSi,ukvdavebisTvis miezRo
kacic uyvarda, saZvleTic.patara eSmaks keraSiumal Cauqra naCexi,
eZebs da vera poulobs,qali rom yavda naymevi.rogor awvala, awama,
maT baRs umRerdnen yvavebi,
54
Cxubi, cema da wioki,ra ara hqonda sarqeni.
gareT narnariT, tantaliT,yrma qali Saras damdgara,
es is beberi ar Canso,eSmaki isev Samcdara!
qali mariami soflis ganapiras kaklis xis qveS dagdebul qvaze dajda. veRar uZlebda am qveynis sisastikes, saxlSi undoda dabruneba, sveticxovlis freskaSi daZineba. arada, cTunebaTa naxevaric ar qonda gavlili, ar undoda Tavis gadawyvetilebisTvis eRalata. xedavs, qvis qveS kibea, aweria: `satana~. SekrTa, icis es gansacdeli SeiZleba dasasruli aRmoCndes, mas ki Zala sul gamolevia. mainc ar daixia ukan. Tu TviTon uWir
55
da eSmakTan gamklaveba, adamiani rogor moereoda mas. satana ukve eloda, aTasi xriki moegona, rom qali mariami masac, sxva eSmakebis darad, xelidan ar gasxltomoda. da ai, pirveli mcdeloba yvelaze ufro amazrzeni da sastiki iyo, satanas qali mariamis Svilis leqsos saxe mieRo, romelic sami wlis asakSi daeRupa. igi xevSi daixrCo. daibna mariami, sanam eSmakis Canafiqrs mixvdeboda, sapatimroSi amoyo Tavi, verc gaigo, xis qveSidan rogor aRmoCnda betonis saknebis tyveobaSi. Tavs, aqac misi Svilis saxis mqone mosamarTlesTan, imarTlebda, romelic isev is satana iyo. rac ufro gulwrfeli iyo misi monayoli, miT ufro umZimdeboda danaSauli. Turme nu ityviT, qurdic yofila, mruSic, cilismwamebelic,
56
moZaladec da mkvlelic. kanonSi muxli ar iyo, rom mas ar Sexeboda. esRa ifi q ra, xalxi Cems mosasvlelad jer mzad ar ariso. gaSterebuli TvalebiT uyurebda irgvliv gamefebul sisastikes. erT axalgazrda kacs samudamo patimroba hqonda misjili. qali gamoelaparaka. moewona misi azrebi, es adamiani ar unda yofiliyo sisxls mowyurebuli da Tundac ase yofiliyo, mariamis azriT, aravis ar aqvs ufleba adamians RvTisgan naboZebi Tavisufleba waarTva. mariamma kacs Zeglis werai daviTisi mouTxro, kacma ki ase Camoayaliba qalis gadmonacemi (uRirsad):ratom vkvdebiT (zariT nabutbutebi)
ufalo, Cemi xari Sen!neba Senia,
57
Cemi sxeulis yoveli nawilivici Senia,
zogi Tu momkvdara,zogi ibadeba,
saxels ver vuwodeb,es ukve momxdara,
Sena gsvam,Sena gWam,
suls vZerwav SenTana,asxmulic Sena var,daRvrilic Sena var,Tirkmelis simrTele,an guli dartymuli,bumbulis gareSeCitia gabmuli...peplebs ki,am filtvebs!
feri aqvT Warbica,ise daqsaqsulan,
58
wvrilmsxvili ZarRviTa,iZvreba sxeulis,yoveli mtkaveli,yvela erTada varT,maxeSi gavebiT;
da suli CurCulebs,iyaviT CemTana,gareT ise civa,
nu waxvalT mkvlelTana!magram guls ar unda,ikmaros samyofi,
gareT frTebi ucdis,gafrena, amboxi,
yanyratos swor xazzear unda yanyali,ise gasxlteboda,
qvebSi da balaxSi,Tvalebi tirian,
sxva wyals da sxva mlaSes,
59
iseTi kargia,gacurde sxva tbaze,daatkbo silorwe,siSiSvlis yurebiT,oRond rogorc ginda,
sul tkboba,sul xorci,
am xorcs ki satolmes,gemo aqvs survilTa,iyos didi tkboba,boyini suniTa,
ganavlad qceva damiwasTan Wartloba,
mSobiareba da xelaxla aRdgoma.
gamodioda, rom saxelmwifo yvelaze didi damnaSave iyo. Zaladobas ufro didi ZaladobiT pasuxobda, danaSauls
60
ufro didi danaSauliT da mcdar gzaze damdgar adamians pridapir ufskrulSi Cexavda. Tu gzaze gadarCenis didi albaToba iyo, ufskrulSi Cavardnili adamiani iseTi kupriT iRebeboda, TviTon romc sdomeboda, sazogadoeba mas TavisTan aRar abrunebda da amisTvis isic moegonebina am Sav manqanas, rom Tvalis asaxvevad, iSviaT gamonaklis gakuprul adamians yvelaze saukeTesos wodebasac aniWebda. morCileba yvela wreSi, yvelanairi morCileba. ai, ra qceuliyo saxelmwifoTa uzarmazar Wirad. mariami ar iyo Tanaxma Tundac erTi dRiT vinme daepatimrebinaT, rac ginda didi yofiliyo danaSauli. amoqmedda manqana da mariamis uxrwnel sxeulsac daesivnen WiaRuebi, raki satanam naxa qali mariami Tavs ar icavso, yvela saxis adami
61
anuri gansacdeli daatexa. mere Tavis Tavsac ajoba da aramiwieri daavadebebiTac daajildova. roca iZulebis ZaliT mariams aTive mcneba daarRvevina, maSinRa gamouSva gareT im imediT, rom amas RmerTic ar ipatiebso. qali mariami iseTi dauZlurebuliyo, rom nabijis gadadgmac ar SeeZlo, arc sityvis warmoTqma, radgan ena aRar qonda. Sesaxedadac sazizRari gamxdariyo, igi ukve kacTa da RmerTis siyvaruls ki ara, Ta nagrZnobasac aRar imsaxurebda.yvelaze did mxecs antiqristes, ukve
msoflios mravali qveyana daepyro da am arsebis `qali mariamis~ sakuTari tyves sanaxavad mosuliyo. ainteresebda ras ityoda mariami da ena daubruna, antiqristes mier micemuli ena, aRar iyo srulyofili, amitom qalma xma ar
62
amoiRo. gaSmagda mxeci. mTel Tavis Zala mouxmo, rom daemtkicebina RmerTiviT yovlisSemZle varo. aqimoba Tu swavluloba, yvela cocxali arsebis enis gakveTilebi, usuloTa xmebis aTviseba, urTulesi meqanizmis sikvdilis gadasvla axal sicocxleSi da amis filosofiuri dasabuTeba, moparuli da warTmeuli qalobis, dedobis, Svilobis, qalwulobis erT marcvalSi Tavmoyra da mariamisTvis dabruneba (romelic sityvaTa Soris usityvobaSi imaleboda, romelic am cisqveSeTis meobaSi imaleboda) da deda RvTismSobels Tavisi pirvandeli saxe daubrunda.
eSmaki Zlier daibna,qalma dascincla sikvdilida saidumlos suls Caswvda,
63
axla mxecs udgas pirispir;da SeuZlia qveyana
ixsnas, is kidev gaaqros;da mTeli es jojoxeTikokidan Tavze daamxos!
magram is ambobs: ara kla!!!amoisunTqa mesiam,
qals mieZina freskaSi,mec Rame gamiTevia.
64
SeniSvna: es nawarmoebi (teqsti) moiazrebs, Zvel qarTul anbansac.
rigiTi
nomeri
mxedruli
anbani
asomTavruli
beWduri
nusxuri
beWduri
asomTavruli
xelnaweri
nusxuri
xelnaweri
nusxuri
xeln.2
ricxviTi
mniSvneloba
1 a a a a a a 1
2 b b b b b b 2
3 g g g g g g 3
4 d d d d d d 4
5 e e e e e e 5
6 v v v v v v 6
7 z z z z z z 7
8 H H H H H E 8
9 T T T T T T 9
10 i i i i i i 10
11 k k k k k k 20
12 l l l l l l 30
13 m m m m m m 40
14 n n n n n n 50
15 Y Y Y Y Y I 60
16 o o o o o o 70
17 p p p p p p 80
18 J J J J J J 90
19 r r r r r r 100
20 s s s s s s 200
21 t t t t t t 300
22 K K K K K V 400 (xelnawerSi)
23 u u u u/U u u 400 (nabeWdSi)
24 f f f f f f 500
25 q q q q q q 600
26 R R R R R R 700
27 y y y y y y 800
28 S S S S S S 900
29 C C C C C C 1000
30 c c c c c c 2000
31 Z Z Z Z Z Z 3000
32 w w w w w w 4000
33 W W W W W W 5000
34 x x x x x x 6000
35 P P P P P X 7000
36 j j j j j j 8000
37 h h h h h h 9000
38 O O O O O O 10000