Pytania do turnieju wiedzy o prawach człowieka.Przygotowania do turnieju obejmują dokumenty:Powszechna Deklaracja Praw CzłowiekaDeklaracja Praw DzieckaInformacje o Rzeczniku Praw DzieckaKonwencja o Prawach DzieckaAmnesty International – historia, informacje o organizacji i jej działaniachOrganizacje pozarządowe chroniące prawa człowieka

1. Który z wymienionych poniżej rządów naruszył prawa mniejszości narodowych:

a) rząd A zezwolił na nauczanie języka ojczystego mniejszości narodowych w szkołach,

b) rząd B wydał decyzję, zgodnie z którą władze gminy mogą zabronić kandydowania w wyborach samorządowych przedstawicielom mniejszości narodowych,

c) rząd C nie zgodził się na zwolnienie przedstawicieli mniejszości narodowych z obowiązku obrony kraju w razie wojny,

d) rząd D wprowadził kary za nawoływanie do waśni między narodami oraz publiczne obrażanie uczuć religijnych i narodowych.

2. Podaj datę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.- 10 grudnia 1948 roku 3. Jakiego rodzaju przepisów nie zawiera dokument PDPCz ?- przepisów wykonawczych (które pozwoliłyby wyegzekwować jego przestrzeganie)4. Które z wymienionych dokumentów są dokumentami prawa międzynarodowego ?

a) Konstytucja 3 Maja,b) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, c) Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, d) Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych,e) Francuska Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela.

5. Wymień trzy organizacje pozarządowe działające na rzecz praw człowieka:- Helsińska Fundacja Praw Człowieka,- Polska Akcja Humanitarna,- Komitet Ochrony Praw Dziecka,- Amnesty International,- Polski Komitet UNICEF,- Caritas Polska,- Polski Czerwony Krzyż,- Fundacja SOS,- Human Rights Watch.

6. Wymień trzy prawa kulturalne dziecka:- prawo do nauki (nauka w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjalnej jest

obowiązkowa i bezpłatna), - prawo do zmienności swych praw, - prawo do korzystania z dóbr kultury, - prawo mniejszości etnicznych do znajomości swojej kultury, wyznania i

praktyk religijnych.7. W którym roku Amnesty International otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla ?- 1977, w listopadzie (za „wkład w umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości, a tym samym pokoju na całym świecie”)8. Jak brzmi nazwa pierwszej deklaracji na temat praw człowieka przyjętej przez Organizację Narodów Zjednoczonych? - tym dokumentem była Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.9. Gdzie uchwalono Powszechną Deklarację Praw Człowieka? - w paryskim Palais de Chaillot10. Ile artykułów liczy Powszechna Deklaracja Praw Człowieka? - 3011. Kto uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka.- Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych.12. Wymień trzy prawa, o których mowa w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. - Prawo do życia, wolności , bezpieczeństwa osobistego i nauki; prawo wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo wolności opinii i jej wyrażania; prawo ubiegania się o azyl i korzystania z niego w innym kraju w razie prześladowania; zakaz zastraszania,

torturowania i stosowania niewolnictwa; prawo do życia w godziwych warunkach materialnych.13. Kogo dotyczy Powszechna Deklaracja Praw Człowieka? - wszystkich ludzi bez względu na płeć, rasę, wyznanie i korzenie kulturowe.14. Kiedy obchodzimy Dzień Praw Człowieka? - 10 grudnia każdego roku.15. Dlaczego Dzień Praw Człowieka jest obchodzony 10 grudnia? - dla upamiętnienia daty uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.16. Którą z umów dotyczących praw człowieka ratyfikowała największa liczba państw? - Konwencję Praw Dziecka, uchwaloną przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1989 roku.17. Które państwo jako pierwsze wystąpiło z inicjatywą zawarcia międzynarodowej umowy na temat praw dziecka? - Polska18. Dzięki jakiemu rekordowi Powszechna Deklaracja Praw Człowieka znalazła się w Księdze Rekordów Guinessa ?- PDPCz jest dokumentem najczęściej tłumaczonym na języki obce.19. W którym roku ogłoszono Deklarację Praw Dziecka ?- 20 listopada 1959 roku20. Ile zasad (praw) zawiera Deklaracja Praw Dziecka ?- 10 zasad.21. Kogo dotyczy Deklaracja Praw Dziecka ?- deklaracja dotyczy wszystkich dzieci, bez żadnego wyjątku i bez żadnej różnicy albo dyskryminacji z powodu rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych lub innych, narodowości lub pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub z jakiegokolwiek innego powodu, przy czym zasady Deklaracji stosuje się zarówno w stosunku do dziecka, jak i do jego rodziny.22. Która z wymienionych poniżej zasad nie znajduje się w Deklaracji Praw Dziecka ?

a) dziecko powinno zawsze mieć pierwszeństwo do ochrony i pomocy.b) z chwilą przyjścia na świat dziecko ma prawo do nazwiska i obywatelstwa.c) dziecko może podejmować pracę zarobkową od 10 roku życia. d) dziecko ma prawo do nauki; nauka ta jest bezpłatna i obowiązkowa, przynajmniej

w zakresie szkoły podstawowej.23. Podaj nazwę organu władzy, stojącego na straży praw dzieci w Polsce.- Rzecznik Praw Dziecka.24. Kiedy została przyjęta Konwencja o Prawach Dziecka ?- 20 listopada 1989 roku.25. Jaka jest różnica pomiędzy konwencją a deklaracją ? Konwencja jest prawnie wiążącą umową, nabierającą mocy po ratyfikacji przez pewną liczbę państw. Deklaracja nie jest wiążąca w sensie prawnym, ale jako dokument przyjęty przez wspólnotę międzynarodową ma charakter moralnego zobowiązania.26. Od którego roku życia dziecko, na podstawie Konwencji Praw Dziecka, może brać bezpośredni udział w działaniach zbrojnych ?- od 15 roku życia27. Jakich praw nie przyznano dzieciom według Konwencji Praw Dziecka ?- dzieciom nie przyznano praw ekonomicznych pozostawiając je pod opieką prawną dorosłych. Nie ma praw ekonomicznych, uznaje się bowiem, że dziecko winno uczyć się, a nie pracować.28. Jakie prawa składają się na katalog praw przyznanych dziecku w Konwencji Praw Dziecka ? - na katalog praw przyznanych dziecku składają się prawa cywilne, socjalne, kulturalne i polityczne (dla starszych dzieci).29. W jakim dokumencie po raz pierwszy pojawił się zapis dotyczący praw dzieci ?- w Deklaracji Genewskiej z 1924 roku.30. Od którego roku Konwencja o Prawach Dziecka obowiązuje w Polsce?- w Polsce Konwencja o Prawach Dziecka obowiązuje od 30 września 1991 roku.31. Jaka jest definicja pojęcia „dziecko” według Konwencji o Prawach Dziecka ?- Konwencja określa definicję dziecka, jako osoby poniżej 18 roku życia pozostającej pod specjalną ochroną prawa do osiągnięcia pełnoletności.32. Jakie dwa zastrzeżenia do tekstu Konwencji o Prawach Dziecka wniosła Polska ?- 1. dopuszcza się zachowanie tajemnicy pochodzenia dziecka w przypadku adopcji (art. 7), co w pewnym sensie oznacza ograniczenie prawa dziecka do znajomości swojego

pochodzenia biologicznego; 2. nie dopuszcza rekrutowania do wojska poniżej 18. roku życia, a nie jak w Konwencji, która tę granicę określa na 15 lat.33. Z jakiego powodu Polska wniosła zastrzeżenia do tekstu Konwencji o Prawach Dziecka ?- z uwagi na uwarunkowania kulturowe i prawne obowiązujące w Polsce.34. Ile krajów na świecie ratyfikowało Konwencję o Prawach Dziecka ?- wszystkie kraje świata z wyjątkiem dwóch. (ponad 190 państw)35. Kogo dotyczy Konwencja o Prawach Dziecka ?- Konwencja dotyczy dzieci i młodzieży od urodzenia do 18. roku życia, dlatego też często bywa nazywana Światową Konstytucją Praw Dziecka.36. Z ilu artykułów składa się Konwencja o Prawach Dziecka ?- z 54 artykułów.37. Jak nazywa się obecny Rzecznik Praw Dziecka w Polsce, wybrany na ten urząd w 2008 roku ?- Marek Michalak38. Ile lat trwa kadencja Rzecznika Praw Dziecka w Polsce ?- 5 lat39. W którym roku po raz pierwszy powołano w Polsce Rzecznika Praw Dziecka ?- w 2000 roku40. W jaki sposób można skontaktować się z Rzecznikiem Praw Dziecka w Polsce ?- Kontakt z Rzecznikiem odbywa się za pośrednictwem Biura Rzecznika Praw Dziecka. 41. Kto może kierować swoje uwagi do Biura Rzecznika Praw Dziecka ?- Każdy może kierować swoje uwagi wprost do Biura Rzecznika osobiście lub za pomocą poczty elektronicznej, telefonicznie lub wysyłając list.42. Czym zajmuje się Rzecznik Praw Dziecka ? Podaj dwa zadania Rzecznika. - Rzecznik stoi na straży praw dziecka, a w szczególności:- prawa do życia i ochrony zdrowia,- prawa do wychowania w rodzinie,- prawa do godziwych warunków socjalnych,- prawa do nauki.- Rzecznik podejmuje działania na rzecz zapewnienia dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości. 43. W jakich dokumentach zawarte są zasady, którymi kieruje się Rzecznik Praw Dziecka wykonując swoje uprawnienia ?- w Konstytucji RP, Konwencji o Prawach Dziecka i ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka.44. Ile razy w roku Rzecznik Praw Dziecka musi przedstawiać sprawozdanie ze swojej działalności Sejmowi i Senatowi ?- raz w roku.45. Co zawiera coroczne sprawozdanie Rzecznika Praw Dziecka dla Sejmu i Senatu ?- sprawozdanie zawiera informacje o działaniach Rzecznika oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce.46. Od kiedy obowiązuje w Polsce Konwencja o prawach dziecka ?- od 7 lipca 1991 roku.47. Do którego roku życia dziecko ma obowiązek nauki w szkole ?- do 18 roku życia.48. Jakie prawa obejmują prawa pierwszej generacji ?- obejmują prawa osobiste jednostek, np. prawo do życia, równości wobec prawa, prawo do uczestniczenia w życiu publicznym.49. Jakie prawa obejmują prawa drugiej generacji ?- obejmują prawa społeczne, gospodarcze i kulturalne, a więc prawa służące zabezpieczeniu bytu materialnego jednostek, ich rozwoju fizycznego i duchowego, np. prawo do pracy, prawo do informacji.50. Jakie prawa obejmują prawa trzeciej generacji ?- obejmują one prawa wynikające z globalizacji świata i mogą być urzeczywistniane stopniowo i jedynie wspólnym wysiłkiem społeczności międzynarodowej, np. prawo do nieskażonego środowiska, prawo do pokoju, prawo do rozwoju, prawo do wspólnego dziedzictwa ludzkości.51. Jak nazywa się najstarsza organizacja pozarządowa, działająca w Polsce od 1919 roku ?- najstarszą organizacją pozarządowa działającą w Polsce jest Polski Czerwony Krzyż, powołany 27 czerwca 1919 roku.52. Wymień dwie instytucje skargi, do których może zwrócić się obywatel każdego kraju europejskiego ze skargą wtedy, gdy uzna, że odpowiednie

urzędy w jego kraju wydały decyzje na jego niekorzyść, i że te decyzje są według niego niezgodne z prawami człowieka.- Komitet Praw Człowieka w Genewie, Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.53. Gdzie ma siedzibę Europejski Trybunał Praw Człowieka ?- w Strasburgu.54. Gdzie jest siedziba Komitetu Praw Człowieka ?- w Genewie.55. Kiedy obchodzimy Powszechny Dzień Dziecka ?- 20 listopada.56. O jakich dwóch wydarzeniach przypomina Powszechny Dzień Dziecka ?- Przypomina o uchwaleniu Deklaracji Praw Dziecka z 1959 roku oraz Konwencji o Prawach Dziecka z 1989.57. Jaka jest podstawowa forma działalności Amnesty International ? - Podstawową formą działalności Amnesty International jest prowadzenie kampanii.58. Jaki zasięg ma działalność Amnesty International ?AI ma zasięg globalny.59. W którym roku powstało Stowarzyszenie Amnesty International Polska ?Stowarzyszenie Amnesty International Polska powstało w 1989 r.60. Jak nazywa się założyciel organizacji Amnesty International ?- brytyjski prawnik - Petere Benenson.61. Kim jest Irene Khan ?- Jest pierwszą kobietą i pierwszą muzułmanką stojącą na czele największej na świecie organizacji broniącej praw człowieka – Amnesty International. Pochodzi z Bangladeszu i została wybrana w sierpniu 2001 roku na stanowisko Sekretarz Generalnej AI.62. Skąd pochodzą pieniądze na działalność Amnesty International ?- Fundusze pochodzą wyłącznie ze składek członkowskich i działalności fundraisingowej (proces zdobywania funduszy poprzez proszenie o wsparcie osób indywidualnych, firm, fundacji dobroczynnych lub instytucji rządowych - kwesty, loterie, aukcje, imprezy publiczne połączone ze zbiórkami pieniędzy, biegi uliczne, sprzedaż cegiełek, klikanie w bannery na stronach internetowych).63. Kto i w jaki sposób po raz pierwszy użył pojęcia „więzień sumienia” ?- Peter Benenson w artykule do brytyjskiej gazety „The Observer”, wzywając wszystkich ludzi do przeprowadzenia międzynarodowej kampanii, mającej na celu bombardowanie władz na całym świecie żądaniami uwolnienia „zapomnianych więźniów”, czyli więźniów sumienia.64. Jaką nagrodę otrzymała Amnesty International w 1978 roku ?- Nagrodę Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych.65. Kto wymyślił znak Amnesty International (okoloną drutem kolczastym świecę) ?- plastyczka Diana Redhouse, na prośbę Petera Benensona.66. Co było inspiracją do wyboru jako logo AI świecy okolonej drutem ?- stare chińskie przysłowie wielokrotnie spotykane w literaturze angielskiej: lepiej zapal świecę, niż byś miał przeklinać ciemność.67. Kto nadał ostateczny kształt świecy w znaku AI ?- po wielu modyfikacjach ostateczny kształt nadał jej w latach 70. George Kasabov.68. Dla kogo, według słów Petera Benensona, płonie świeca z logo AI ?- "Ta świeca nie płonie dla nas, a dla tych wszyst- kich, których nie zdołaliśmy oswobodzić z więzień, których zabito ..., których torturowano, których porwano, którzy "zaginęli". Ta świeca płonie dla nich właśnie..."69. Jak można wstąpić do Amnesty International ?- trzeba wypełnić formularz rejestracyjny ze strony AI i opłacić składkę członkowską.70. Kto jest prezesem Polskiej Akcji Humanitarnej ?- Janina Ochojska-Okońska71. Co jest misją Polskiej Akcji Humanitarnej ?- misją jest uczynić świat lepszym przez zmniejszenie cierpienia i promowanie wartości humanitarnych.72. Na czym polega pomoc głodnym dzieciom na stronie www.pajacyk.pl ?- klikając w brzuszek pajacyka pomagamy nakarmić głodne dziecko.73. Jaki cel ma pierwsza edycja Akcji Edukacja PAH-u ?- Celem tegorocznej, pierwszej edycji Akcji jest pozyskanie środków na zapewnienie jak największej liczbie dzieci, młodzieży i dorosłym w Afganistanie dostępu do edukacji oraz budowanie w Polsce świadomości skali problemu na świecie.

1. Prawa i wolności człowieka określa się jako nienaruszalne i niezbywalne, co oznacza, że:

a) odebrać je może jednostce tylko prezydent albo premier,

b) nikt nie może odebrać tych praw jednostce, chyba że sama z nich zrezygnuje,c) nikt nie może ich odebrać, nie można też z nich samemu zrezygnować, d) przysługują one tylko ludziom uczciwym i sprawiedliwym.

2. Który z poniższych dokumentów związanych z prawami człowieka spełnia następujące warunki: jest dokumentem prawa międzynarodowego i zawiera przepisy wykonawcze, które umożliwiają sądzenie państw nie realizujących jego postanowień ?

a) francuska Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela,b) Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, c) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka,d) Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych.

3. Prawa człowieka dzieli się na osobiste, obywatelskie (czyli polityczne), ekonomiczne i socjalne. Prawo do organizowania zgromadzeń i manifestacji, a także tworzenia stowarzyszeń, należy do grupy praw:

a) socjalnych,b) obywatelskich (politycznych), c) osobistych,d) ekonomicznych.

4. Amnesty International jest jedną z najbardziej znanych organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną praw człowieka na całym świecie. Który z poniżej wymienionych faktów dotyczących działalności tej organizacji jest prawdziwy:

a) Amnesty International finansuje swoją działalność z pieniędzy otrzymywanych od rządów państw demokratycznych i realizuje ich cele,

b) Amnesty International jest organizacją zaangażowaną politycznie i pomaga tylko tym osobom, których przekonania zgodne są z ideologią założycieli tej organizacji,

c) członkowie Amnesty International działający w danym kraju pomagają tylko swoim współobywatelom, np. działacze polscy pomagają tylko Polakom,

d) Amnesty International jest organizacją apolityczną i nie korzysta z pomocy finansowej rządów żadnych państw.

5. Wskaż, w której z opisanych sytuacji została naruszona zasada wolności słowa:

a) władze Postulacji zakazały emisji w telewizji publicznej filmów zawierających sceny szczególnego okrucieństwa,

b) władze Ekwitanii uchwaliły ustawę, zakazującą wypowiedzi szerzących nienawiść narodową i rasową,

c) władze Jurysdycji ogłosiły nowe prawo, zakazujące krytykowania działań urzędników państwowych,

d) władze Legocji wprowadziły prawo, zgodnie z którym osoba zniesławiona może odwołać się w tej sprawie do sądu.

6. Wskaż, w której z opisanych niżej sytuacji doszło do naruszenia praw dziecka:

a) 12-letni chłopiec jest zmuszany przez rodzinę do pracy zarobkowej w barze szybkiej obsługi,

b) 12-letni chłopiec jest zmuszany przez mamę do wynoszenia śmieci,c) 11-letnia dziewczynka musi codziennie odrabiać lekcji,d) 11-letnia dziewczynka musi mówić rodzicom dokąd i na jak długo wychodzi.

7. W okropnej szkole w mieście X dyrektor wydał cztery zarządzenia, które wzbudziły wielkie oburzenie uczniów. Uczniowie mają właściwie rację – trzy zarządzenia istotnie naruszają uprawnienia uczniów, jedno jest jednak całkowicie zgodne z prawem. Wskaż które:

a) dyrektor zakazał wydawania gazetki uczniowskiej,b) dyrektor zakazał nauczycielom ujawniania uczniom ocen z klasówek – mogą

poznać je tylko rodzice w czasie dni otwartych szkoły,c) dyrektor unieważnił wybory do samorządu szkolnego i sam wyznaczył jego władze,d) dyrektor zakazał działania uczniowskiego stowarzyszenia „Śmierć kotom”, którego

członkowie gnębili i poniżali uczniów klas pierwszych.8. Do jakiej instytucji może się odwołać polski obywatel od decyzji władz państwowych, jeśli wyczerpał już wszystkie krajowe możliwości dochodzenia swoich praw ?

a) Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości,b) Europejski Trybunał Praw Człowieka, c) Rada Bezpieczeństwa ONZ,d) Sojusz Północnoatlantycki.

9. Połącz imię i nazwisko danej osoby z funkcją, którą wykonuje. Wpisz w rubryki odpowiednie litery a, b, c, d i e.

A. Janina Ochojska B. Marek Michalak C. Petere BenensonD. Irene KhanE. Diana Redhouse

a. Rzecznik Praw Dziecka w Polsce.b. brytyjski prawnik, założyciel organizacji Amnesty International.c. prezes Polskiej Akcji Humanitarnej.d. plastyczka, wymyśliła znak organizacji Amnesty International (świeca okolona drutem kolczastym).e. od sierpnia 2001 roku Sekretarz Generalny Amnesty International.10. Jak wygląda znak Polskiej Akcji Humanitarnej ?