Psychometria nr 3 21. październik 2006

PSYCHOMETRIA WYKŁAD NR 3

Przebieg

Anastasi i Urbina „ Testy psychologiczne” –rozdziały 1-7

Ferguson od r 23-25

Brzeziński część V. Rozdziały od 15-20. Metodologia badań psychologicznych.

Brzeziński J. (2000) Podstawowe metody badawcze – teoria i praktyka testowania – rozdział 11 w Strelauie

Cecha

Właściwość psychologiczna

=Buss, 1989, cecha to względnie stała, charakterystyczna dla jednoski zgeneralizowana tendencja do określonych zachowań, przejawem czegoś tam.

=Allport; struktura neuropsychiczna mająca zdolność dostarczania wielu bodźców funkcjonalnie równoważnych oraz inicjowania i ukierunkowania równoważnych (spójnych zna...)

Pomiar a opis jakościowy

Trzeba czegoś dowiedzieć sie o ludziach. Na różny użytek.

Pomiar=przyporządkowanie natężeniu cechy pewnej liczby. Pomiar polega na używaniu liczb. Cyfra jest tylko etykietą, a liczbą obrazujemy natężenie cech.

Opis jakościowy:

-Wady:

Brak ekonomii czasowej

Ewentualne kłopoty z dostępem do profesjonalisty

-Zalety

Ewentualne uchwycenie ważnych charakterystyk nie obejmowanych przez test.

Opis jakościowy ma jedną przewagę nad opisem psychometrycznym (może go zastosować każdy po szybkim, krótkim przeszkoleniu).

>> Sposoby pomiaru

- zliczanie zdarzeń

- Format likertowski

Strona 1 z 5

Psychometria nr 3 21. październik 2006

Hornowska: im częściej (w im większej liczbie zróżnicowanych sytuacji) osoba przejawia zachowania określonego rodzaju (diagnostycznie) tym wyższy jest poziom cechy, której te zachowania są ekwiwalentną sytuacją.

Jeśli ktoś częściej przejawia zachowanie asertywne tym zakładamy, że ma wyższą asertywnośc. Zliczając zachowania można wnioskować o natężeniu danej cechy u danej osoby.

Test – mógłby zawierać: np. Potrafię odmówić ... Zgadza się lub nie. I wierzymy tej osobie, że tak się zachowuje w życiu.

Dzięki tej deklaracji uzyskujemy możliwośc zliczenia liczbowego ekwiwalentu tej cechy.

Istnieje pewna liczba maksymalna zdarzeń.

W klasycznej teorii testu, natężenie cechy definiuje się przez częstość występowania określonej klasy zachować będących przejawem tej cechy.

Zachowania diagnostyczne.

Nie musimy mierzyć tylko tego co widać. Możemy mierzyć również zmienne latentne.

>>Format „likertowski”

Korzyści są duże, ale mają też wady.

1932 – po raz pierwszy opisana skala Likertowska

Główne założenie: nie tylko cała skala, lecz każde z jej twierdzeń odnosi się do pewnego kontinuum, a nie tylko do dychotomii.

Każde pytanie jest zróżnicowane pod kątem natężenia danej cechy.

W klasycznej ortooksyjnej jest tylko wystąpiło lub nie wystąpiło. W klasycznej nieortodoksyjnej dochodzi również to, z jakim natężeniem coś wystąpiło. Powstaje kontinuum.

W żadnym z amerykańskich hoteli nie powinno być miejsc dla Murzynów:

- zdecydowanie zgadzam się

-zgadzam się

- jestem niezdecydowany

Strona 2 z 5

Psychometria nr 3 21. październik 2006

- nie zgadzam się

-zdecydowanie się nie zgadzam.

Wynik końcowy to nie tylko zliczanie zdarzeń, ale sumowanie wag – np. To pierwsze ma 5 pkt. A ostatni ma 1 pkt.

Zakłada to, że odl. Natężenia cechy zdecydowanie zgadzam się od „zgadzam się” jest samo jak między ‘zgadzam się” , a jestem niezdecydowany.

Format likertowski c.d.

- Sposób obliczania wyniku końcowego :

-zsumowanie wag od 1 do 5 (sposób prostszy)

-estymacja wag (prawie nie stosowany)

<>Założenia testów><

- Cechy istnieją (Mischel przykładowo myśli, że nie ma cechy – istnieje bardzo mało dowodów, że cechy istnieją, myśli, że nasze zachowanie jest bardziej sytuacyjnie a nie cechowo)

- Cesze odpowiada kontinuum, na którym mozna rozmieścić badane osoby zgodnie z wartością (natężeniem) tej cechy (nic nie jest ylko albo czarne, albo białe)

- Względna stałość czasowa cechy, (nie zmienia się z tygodnia na tydzien, do bardzo niezmiennych jest inteligencja i podatność na hipnozę)

- Względna stałość sytuacyjna cechy (W.Mischel ma najwięcej zastrzeżeń) – tendencja do określonych zmian – nawet na pogrzebie ktoś bardzo wesoły zachowuje się ewidentnie inaczej niż ktoś depresyjny.

- Ekwiwalentność odpowiedzi testowych (wszystkie poszczególne pozycje w teście ważą tyle samo i mają ten sam wpływ na końcowy wynik testu)

-Reprezentatywność próbki zachowań (reprezentatywne dla danego obszaru/danej cechy)

- Adekwatność autopercepcji (że osoba badana potrafi i chcedobrze odpowiedzieć)

Im rzadziej coś występuje tym wyższą dostaje wagę. Tym jest mniej typowa.

W psychometrii przyjmuje się za oczywiste, ze cechy istnieją w tym sensie, że zachowania ludzi są różne interindywidualne oraz względnie stałe intraindywidualne. Podłoże cechy, np. Neurofizjologiczne, jest tu nieistotne. Innymi słowy psychometria......

Ludzie zachowują się tak, akby cechy istniały, więc przyjmujemy, że one istnieją (przyjmujemy w

Strona 3 z 5

Psychometria nr 3 21. październik 2006

psychometrii).

Odmienne stanowisko: Magnusson 1976: psychologia interakcyjna.

Odrzuca narzędzia skonstruowane wesług klasycznej psychometrii, postulując takie, które oprócz właściwości jednostki pozwalają na uchwycenie - jako determinanty – także właściwości sytuacji.

Test musi uwzględniać różne sytuacje! Zrobienie takich narzędzi testowych jest jednak bardzo skomplikowane.

Kontruowanie testu psychologicznego

e-mail Saby: j.sabina@interia.pl

Etapy konstruowania testu

- podstawy teoretyczne I deginicja

- skonstruowanie testu

- badania empiryczne testu

Podstawy teoretyczne – przykład

Regulacyja Teoria Temperamentu

-istnieją względnie stałe różnice indywidualne w formalnej charakterystyce zachowania

-każde zachowanie, bez względu na formę i treść, może być scharakteryzowane w aspekcie trwałości (czas) i intensywności (energia)

Definicja temperamentu

-Temperament odnosi się do podstawowych, względnie stałych cech osobowości, które przejawiają się głównie w formalnej charakterystyce zachowania.

Konstruowanie testu – Etap I

Kontrola teoretyczna.

- wyodrębnienie zachowań składających się na mierzoną cechę (przejwów)

Strona 4 z 5

Psychometria nr 3 21. październik 2006

- generowanie itemów (15 studentów i 5 psychologów)

- formułowanie itemów (600 itemów)

-ocena językowa itemów (18 studentów i 1 językoznawca)

- ocena trafności treściowej

-sortowanie itemów do skal (12 ekpertów)

-ocenianie itemów w skalach (9 eksp.)

-sortowanie itemów do podskal (2 eksp.)

-badanie preferencji formatu odpowiedzi (334 OB) – czy tak/nie czy likertowskim

-opracowanie instrukcji dla badanych i tytułu narzędzia oraz projektu graficznego

Jeżeli którakolwiek z osób badających ma zastrzeżenia to takie coś się wyklucza

Badania empiryczne testu

-analiza treściowa (analiza czynnikowa) – czy są pozycje sensowne dla testu

-analiza rzetelności – dobrze mierzy to co mierzy (z małym błędem)

-wewnętrznej

-stabilności czasowej

-analiza pozycji testowych (związane z rzetelnościa)

-moc dyskryminacyjna

-rzetelność skali bez danego itemu

-analiza trafności – czy mierzy w ogóle to co autor chce żeby mierzył

(Badanie I wersją testu – ponad 2000 osób)

Strona 5 z 5