PRZYRODA kl. IV - Szkoły Benedykta w...

PRZYRODA kl. IV - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny:

TEMAT (rozumiany jako

lekcja)

OCENA

DOPUSZCZAJĄCA

Uczeń:

OCENA

DOSTATECZNA

Uczeń:

OCENA

DOBRA

Uczeń:

OCENA

BARDZO DOBRA

Uczeń:

OCENA

CELUJĄCA

Uczeń:

JA I MOJE OTOCZENIE

1. Przyroda to ważny

przedmiot szkolny

– wyjaśnia, czym

będzie się zajmował

się na lekcjach

przyrody;

– omawia przyrodę

jako zbiór elementów

(organizmy, przyroda

nieożywiona);

– korzysta z różnych

źródeł wiedzy;

– efektywnie się

uczy, stosuje zasady

uczenia się;

– wyjaśnia, czym

zajmują się nauki

przyrodnicze;

– wskazuje

zastosowania wiedzy

przyrodniczej w

życiu;

2. Bezpieczeństwo

w pracowni

przyrodniczej

– wymienia zasady

obowiązujące w

pracowni;

– stosuje zasady

zapisane w

regulaminie

pracowni;

– wskazuje

zachowania

zagrażające

bezpieczeństwu

w czasie zajęć

przyrody i potrafi im

zapobiegać;

– omawia zasady

zapisane w

regulaminie pracowni;

– właściwie reaguje,

gdy jest w sytuacji

zagrażającej uczniom

(np. nie wchodzi do

pracowni bez opieki,

nie wyjmuje zwierząt

hodowanych z

klatek);

– wyjaśnia i rozwija

zapisy znajdujące się

w regulaminie

pracowni;

3. Czynniki

wpływające na nasze

samopoczucie

– nazywa czynniki

pozytywnie

i negatywnie

wpływające na

samopoczucie;

– wykazuje

zachowania

empatyczne;

– pomaga w trudnych

szkolnych sytuacjach

swoim kolegom (np.

gdy kolega źle się

czuje);

– podaje sposoby

zmniejszania wpływu

czynników

negatywnych;

– planuje sposoby

poprawienia nastroju,

np. mamie, babci;

– posługuje się

pojęciami:

samopoczucie,

emocje, empatia;

– poprzez działanie

wpływa na

samopoczucie swoje

i innych (pociesza,

doradza, cieszy się

z sukcesów innych);

4. Jak wyrażać swoje

emocje?

– wyjaśnia, jak

poradzić sobie ze

złością czy gniewem,

nie zachowując się

agresywnie;

– nazywa emocje

i podaje sposoby ich

wyrażania;

– wyraża emocje we

właściwy i

bezpieczny sposób;

– określa

odpowiednie sposoby

okazywania uczuć,

zwłaszcza

negatywnych;

– omawia sytuacje

szkolne ze

wskazaniem i

nazwaniem

przeżywanych

emocji;

– podaje przykłady

wskazujące na

możliwości unikania

negatywnych emocji;

5. O swój organizm

trzeba dbać?

– wyjaśnia rolę

odpoczynku, w tym

snu, dla zdrowia;

– wybiera właściwy

sposób

wypoczywania;

– stosuje zasady

bezpiecznego

wypoczynku;

– odczytuje

informacje z linii

czasu dotyczące

aktywności dobowej

człowieka;

– uzasadnia wybór

sposobu

wypoczywania;

– wyjaśnia, czym jest

cykl aktywności

dobowej człowieka;

– obserwuje liczbę

oddechów w czasie

odpoczynku i po

wysiłku, oblicza

liczbę oddechów;

– odczytuje

informacje zapisane

w postaci linii –

taśmy czasu;

– dokonuje

obserwacji liczby

oddechów

w zależności od

wysiłku, wyciąga

wnioski z obserwacji;

6. Zdrowe

odżywianie zapobiega

chorobom

– wymienia posiłki

i określa czas

spożywania tych

posiłków;

– wyjaśnia rolę

śniadania i innych

posiłków

w prawidłowym

odżywianiu;

– dobiera pokarmy na

podstawie kryterium

swojego zdrowia;

– stosuje zasady

prawidłowego

żywienia;

– odczytuje

informacje z piramidy

pokarmowej;


kaloria;

– oblicza z pomocą

odpowiednich tabel,

jaki wysiłek jest

potrzebny do spalenia

energii, którą daje np.

zjedzenie jednego

pączka;

7. Każdy z nas może

osiągać sukcesy

w szkole

– wskazuje sukcesy

swoje i kolegów;

– wyjaśnia, na czym

może polegać sukces

w szkole;

– podkreśla

różnorodne sukcesy

odnoszone w szkole

przez uczniów;

– omawia obowiązki

ucznia w szkole oraz

jego prawa;

– przedstawia drogę

ucznia do sukcesu

szkolnego;

– formułuje rady,

które pozwolą

osiągnąć sukces

szkolny;

8. Zasady

prawidłowego

uczenia się

– wymienia

podstawowe zasady

pomagające w nauce;

– organizuje swoje

miejsce pracy

(utrzymuje porządek

na biurku);

– właściwie ustawia

źródło światła na

swoim biurku;

– stosuje zasady

ułatwiające naukę;

– utrzymuje porządek

i organizuje miejsce

pracy w czasie nauki;

– określa czynniki

utrudniające naukę,

np. w czasie lekcji;

– organizuje kącik

nauki;


motywacja;

– wskazuje czynniki

wpływające

pozytywnie na

motywację ucznia;

9. Planowanie zajęć

w ciągu dnia to

ważna umiejętność

– odczytuje

informacje z planu

lekcji;

– odczytuje

informacje z różnych

planów;

– korzysta z różnych

rodzajów planów;


planów

długoterminowych

i krótkoterminowych;

– prowadzi swój

kalendarz w celu

planowania zajęć

i wolnego czasu;

10. Zaplanuj swój

czas pracy i

odpoczynku

– planuje swoje

zajęcia, korzystając z

rad dorosłych;

– samodzielnie

planuje swoje zajęcia;

– uwzględnia

w planowaniu czas na

pracę i wypoczynek;

– wykorzystuje różne

sposoby notowania;

– wymienia korzyści

wynikające

z planowania;

– regularnie planuje

swój czas pracy

i odpoczynku;

11. Przyrodę

poznajemy przy

pomocy zmysłów

– zachowuje

bezpieczeństwo

w czasie obserwacji

i doświadczeń;

– wymienia narządy

zmysłów;

– nazywa zmysły

i wskazuje ich

umiejscowienie,

stosując schematy

oraz modele;

– identyfikuje

sytuacje zagrażające

(np. nie wącha

substancji nieznanych

i ich nie próbuje);

– wyjaśnia rolę

zmysłów w

poznawaniu

przyrody;

– wyjaśnia

szczególną rolę

wzroku;

– bada

doświadczalnie rolę

zmysłów

w odbieraniu różnych

informacji;

– charakteryzuje

zmysł smaku dzięki

obserwacji lub

wykonaniu prostego

doświadczenia;

– samodzielnie

wyciąga wnioski z

doświadczeń;

14. Jak prowadzić

obserwacje

przyrodnicze?

– podaje sposoby

zachowania się

podczas obserwacji;

– wymienia

przyrządy

pozwalające na

obserwacje obiektów

bardzo małych lub

oddalonych;

– korzysta z lupy

i lornetki w czasie

obserwacji;


zastosowania lupy,

lornetki, mikroskopu;

– omawia zasady

obserwacji i

notowania wyników;

– wyjaśnia działanie

przyrządów

optycznych;

– wskazuje części

przyrządów

optycznych;

– samodzielnie

omawia budowę i

zastosowanie

przyrządów

optycznych;

15. Przeprowadzamy

proste obserwacje

przy pomocy różnych

przyrządów

– dokonuje prostych

obserwacji przy

pomocy przyrządów,

korzystając z rad

nauczyciela;

– wybiera obiekt

obserwacji i dokonuje

obserwacji gołym

okiem i przy pomocy

właściwego

przyrządu (lupy,

lornetki);

– wykonuje prosty

rysunek

z przeprowadzonych

obserwacji (wygląd

kory wybranego

drzewa, układ gałęzi);

– planuje obserwację

przy pomocy lupy

i lornetki;

– planuje sposób

notowania wyników;

– prowadzi

obserwacje przy

pomocy lupy,

lornetki;

– samodzielnie

wykonuje rysunki

ilustrujące

obserwowane

obiekty;

– omawia obserwację

i przedstawia jej

wyniki;

16. Uczymy się

obserwować przy

pomocy mikroskopu

– przy pomocy

nauczyciela dokonuje

obserwacji

mikroskopowej;

– przygotowuje

mikroskop do

obserwacji;

– wykonuje proste

preparaty

mikroskopowe;

– podaje nazwy

istotnych części

mikroskopu (okular,

obiektyw, stolik,

śruba);

– nazywa sprzęt

potrzebny do

wykonania preparatu;

– oblicza

powiększenie

mikroskopu;

– analizuje obraz

mikroskopowy,

korzystając ze

schematów, z

rysunków i zdjęć;

– wykonuje prosty

rysunek z obrazu

mikroskopowego

(układ komórek

w korku);

– samodzielnie

i sprawnie dokonuje

obserwacji

mikroskopowej i

notuje wyniki;

– samodzielnie

interpretuje obraz

mikroskopowy;

17. Przeprowadzamy

proste obserwacje

mikroskopowe

– wykonuje preparaty

przy pomocy

nauczyciela;

– przygotowuje

mikroskop do

obserwacji;

– wykonuje proste

preparaty

mikroskopowe;

– analizuje obraz

mikroskopowy

korzystając ze

schematów, z


– wykonuje prosty

rysunek z obrazu

mikroskopowego

(układ komórek

w korku);

– z łatwością

analizuje obraz

mikroskopowy,

korzystając ze

schematów, z


– bezbłędnie

wykonuje prosty

rysunek z obrazu

mikroskopowego

(układ komórek

w korku);

– samodzielnie

i sprawnie dokonuje

obserwacji

mikroskopowej i

notuje wyniki;

– samodzielnie

interpretuje obraz

mikroskopowy;

18. Rośliny

hodowane przez

człowieka

– wymienia

przykłady świadczące

o ważnej roli roślin w

otoczeniu człowieka;

– wymienia czynniki

wpływające na życie

roślin;

– omawia wymagania

życiowe roślin;

– pielęgnuje rośliny,

zachowując zasady

bezpieczeństwa;

– wyjaśnia rolę roślin

w życiu ludzi;

– omawia sposób

przesadzania rośliny;


zależności

organizmów

zwierzęcych i ludzi

od roślin;

– wyjaśnia, kiedy

trzeba przesadzać

rośliny;

– włącza się w pracę

pielęgnacyjną przy

hodowlach

doniczkowych;

– przesadza rośliny;

19. Poznajemy

rośliny występujące

w naszym otoczeniu

– właściwie

(bezpiecznie) się

zachowuje w trakcie

pielęgnacji roślin

trujących;

– rozpoznaje rośliny

zawierające

substancje szkodliwe

i trujące;

– wymienia rośliny

zielarski, wskazuje

ich zastosowanie,

– wymienia rośliny

przyprawowe,

– korzysta z atlasów,

aby zdobyć

informacje o

hodowanych

roślinach;

– tworzy swoją

kolekcje roślin

doniczkowych;

– tworzy tematyczne

albumy o roślinach

– wyjaśnia, czym są

zioła i przyprawy

wytwarzane z roślin;

wskazuje ich

zastosowanie;

lub prezentacje, np.

zioła w naszej kuchni;

20. Zakładamy

hodowlę rośliny

doniczkowej

– sadzi roślinę

i pielęgnuje ją;

– samodzielnie

przesadza lub sadzi

roślinę doniczkową;

– pielęgnuje roślinę;

– przedstawia

informacje o

posadzonych

roślinach;

– tworzy kolekcje

roślin doniczkowych;

– opisuje rośliny,

tworząc metryczki na

tabliczkach;

21. Zwierzęta

hodowane przez

człowieka

– nazywa zwierzęta

hodowane w

pracowni;

– opowiada

o zwierzętach

hodowanych

w pracowni;

– pomaga w

pielęgnacji hodowli

zwierzęcych;

– korzysta z atlasów

zwierząt w celu

uzyskania informacji

o hodowanych

zwierzętach;

– angażuje się w

prace porządkowe

przy hodowlach

zwierzęcych;

– wykazuje właściwą

postawę

(odpowiedzialność,

systematyczność);

– gromadzi

informacje o

hodowanych

zwierzętach i je

prezentuje;

– samodzielnie, pod

nadzorem

nauczyciela,

prowadzi hodowlę,

zachowuje zasady

bezpieczeństwa;

– prowadzi zeszyt

hodowli z notatkami;

22. Jak zadbać

o zwierzęta domowe

– właściwie reaguje

w czasie zagrożenia

atakiem psa;

– prezentuje postawę

ochronną przed

atakiem psa;

– wymienia zwierzęta

domowe.

– odpowiedzialnie

zajmuje się

zwierzętami, które są

pod opieką, lecz

zawsze zachowuje się

ostrożnie i

bezpiecznie;


zwierząt

hodowlanych

i wyjaśnia przyczyny

prowadzenia hodowli.

– omawia sposób

opieki nad

zwierzętami

domowymi;

– wyjaśnia, czym

zajmuje się

weterynarz;


przedmiotów

potrzebnych

hodowcy, np. psa.

– omawia przyczyny

i konieczność opieki

nad zwierzętami

domowymi;

– tworzy ulotki

mówiące o właściwej

opiece nad

zwierzętami;

– propaguje właściwe

zachowanie wobec

bezpańskich psów

i kotów.

ORIENTUJĘ SIĘ W TERENIE

1. Widnokrąg i

kierunki widnokręgu

Uczeń:

– wskazuje

widnokrąg w terenie;

Uczeń:

– wyjaśnia, że

widnokrąg ma kształt

Uczeń:

– wyjaśnia, dlaczego

widnokrąg się

Uczeń:

– sprawnie określa

kierunki główne

Uczeń:

– samodzielnie

układa dyktando

– wyjaśnia, co

oznacza pozorne

zetknięcie się nieba z

ziemią;

– określa kierunki

główne widnokręgu;

– stosuje polskie

oznaczenia literowe

głównych kierunków;

koła;

– wyjaśnia pojęcie

linii widnokręgu

(horyzontu);

– określa kierunki

główne i pośrednie

widnokręgu;

– stosuje polskie

oznaczenia

kierunków głównych

i pośrednich;

powiększa;

– stosuje angielskie

oznaczenia

kierunków głównych

i pośrednich;

i pośrednie

(w dyktandzie

kierunkowym);

kierunkowe

i prezentuje je w

klasie;

2.–3. Wyznaczamy

kierunki widnokręgu

– wyznacza kierunek

północny przy

pomocy kompasu;

– wyznacza kierunek

północny według

Słońca w południe;

– wyznacza główne

kierunki geograficzne

przy pomocy

kompasu;

– wykonuje kolejne

czynności podczas

wyznaczania

kierunku północnego

za pomocą gnomonu;

– wyznacza kierunki

główne i pośrednie za

pomocą kompasu,

– określa położenie

wybranych obiektów

na widnokręgu za

pomocą kierunków;

– wyznacza

orientacyjnie kierunki

na podstawie

obserwacji przyrody;

– sprawnie określa

wzajemne położenie

obiektów na

widnokręgu za

pomocą kierunków;

– samodzielnie

wyznacza kierunki

przy pomocy

gnomonu

przenośnego;

– wyznacza kierunki

za pomocą zegarka;

– prowadzi

samodzielne

obserwacje

gwiazdozbioru

Wielkiej

Niedźwiedzicy i

gwiazdy polarnej w

różnych porach roku,

zapisuje wnioski;

4. Widoma wędrówka

Słońca nad

widnokręgiem

– dostrzega zmiany

długości cienia w

ciągu dnia;

– wyjaśnia, że Słońce

góruje w Polsce po

południowej stronie

nieba;

– wskazuje kierunek

widomej wędrówki

Słońca nad

widnokręgiem;

– formułuje

prawidłowości

dotyczące zmian

długości cienia w

ciągu dnia;

– wskazuje kierunki

widnokręgu, w

których Słońce

wschodzi, zachodzi i

góruje;

– dostrzega zależność

długości cienia od

wysokości Słońca

w czasie widomej

wędrówki nad

widnokręgiem;

– omawia na

podstawie rysunku

zmiany w widomej

wędrówce Słońca nad

widnokręgiem

w poszczególnych

porach roku;

– przestawia na

rysunku zmiany

zachodzące w

widomej wędrówce

Słońca nad

widnokręgiem

w poszczególnych

porach roku;

5. Do czego

potrzebny jest plan

miasta?

– odnajduje na planie

miejsce obserwacji;

– odczytuje nazwy

– orientuje plan

według

charakterystycznych

– podaje kierunki

przebiegu ulic na

planie;

– ustala trasę

wędrówki po mieście

z podaniem

– przewodzi grupie

kolegów w wędrówce

z planem po mieście

szukanych ulic na

planie;

– przestawia trasę

dotarcia do szukanej

ulicy z miejsca

obserwacji;

obiektów w terenie;

– odnajduje obiekty

na planie, np. ulice,

place, zabytki;

– określa za pomocą

kierunków położenie

wybranych obiektów

na planie w stosunku

do miejsca

obserwacji;

kierunków;

6. Jak korzystać z

mapy topograficznej?

– orientuje mapę za

pomocą kompasu;

– wskazuje w terenie

i na mapie obiekty

położone na północ

i południe od miejsca

obserwacji;

– wskazuje w terenie

i na mapie obiekty

położone w różnych

kierunkach od

miejsca obserwacji;

– odczytuje

informacje z mapy za

pomocą znaków

topograficznych;

– określa wzajemne

położenie obiektów

na mapie i porównuje

je z obserwacjami

w terenie;

– opisuje okolicę na

podstawie mapy

topograficznej;

– posługuje się

typowymi znakami

topograficznymi do

przedstawiania

informacji na planie;

– sporządza szkic

własnej okolicy przy

pomocy znaków

topograficznych;

7. Określamy

odległości przy

pomocy podziałki

liniowej mapy

– odczytuje odległość

na podziałce liniowej;

– mierzy przy

pomocy cyrkla

(kroczka) długość

odcinka na mapie

mniejszego od

podziałki liniowej i

odczytuje jego

odległość

rzeczywistą;

– mierzy przy

pomocy cyrkla

(kroczka) długość

odcinka na mapie

większego od

podziałki liniowej i

odczytuje jego

odległość

rzeczywistą;

– mierzy długość

dowolnego odcinka

na mapie przy

pomocy paska

kratkowanego papieru

lub nitki i odczytuje

jego odległość

rzeczywistą przy

pomocy podziałki

liniowej;

– mierzy na mapie

dowolnym sposobem

długość trasy

wędrówki i odczytuje

jej długość

rzeczywistą przy

pomocy podziałki

liniowej

– opracowuje

instrukcję pomiaru

odległości na mapie

różnymi sposobami;

– opracowuje

instrukcję określania

odległości

rzeczywistych przy

pomocy podziałki

liniowej;

8.–9.Wędrujemy

z planem i mapą

– orientuje plan lub

mapę w terenie;

– odnajduje na mapie

najbardziej

charakterystyczne

obiekty mijane na

trasie;

– odnajduje na mapie

większość obiektów

mijanych na trasie;

– oblicza długość

poszczególnych

odcinków trasy przy

pomocy podziałki

liniowej;

– identyfikuje obiekty

w terenie na

podstawie mapy;

– oblicza długość

całej trasy na

podstawie mapy;

– planuje trasę

wycieczki na

podstawie mapy,

– oblicza czas

wędrówki,

– opisuje trasę

wycieczki;

– przygotowuje

wystawę po

zakończeniu

wycieczki: sporządza

dokładny plan

wędrówki na

podstawie mapy,

opisuje obiekty

spotkane na trasie,

przedstawia zebrane

okazy przyrodnicze,

fotografie, rysunki

itp.;

10.–11. Wykonujemy

pomiary odległości

i wysokości w terenie

– mierzy odległość

w terenie przy

pomocy taśmy

mierniczej;

– wyznacza średnią

długość swojego

kroku;

– dokonuje pomiaru

odległości za pomocą

kroku;

– szacuje odległości

porównując je ze sobą

i ze znaną

odległością, np.

długością własnej

ulicy lub boiska;

– odmierza

wysokości

co 1 m przy pomocy

szkolnego niwelatora

i zaznacza je na

pagórku;

– oblicza wysokość

pagórka na podstawie

pomiarów niwelatora

i łaty mierniczej;

– określa kolejność

wykonywanych

czynności podczas

pomiaru wysokości

względnej pagórka;

– szacuje wysokości

względne obiektów

w terenie na

podstawie

porównywania, np.

z wysokością

kondygnacji;

– podaje sposoby

określania wysokości

budynków, drzew,

masztów itp.;

12. Wypukłe i

wklęsłe formy terenu

– rozpoznaje na

ilustracjach i w

terenie wypukłe i

wklęsłe formy terenu;

– rozróżnia na

podstawie opisu

(wysokości

względnych) pagórek,

wzgórze i górę;

– wymienia elementy

pagórka;

– wskazuje na modelu

pagórka stok stromy

i łagodny;

– wskazuje na modelu

strome i łagodne

zbocze doliny;

– wykonuje dowolny

model pagórka;

– wykonuje model

pagórka zgodnie

z opisem;

– wykonuje dowolny

model doliny rzecznej

– wykonuje modele

innych form terenu,

np. wulkanu, kotliny,

wąwozu;

– przygotowuje

plakat

przedstawiający

formy terenu w

najbliższej okolicy i

ich genezę;

13. Jak

przedstawiamy formy

terenu na mapie

poziomicowej?

– wskazuje poziomice

na mapie;

– odczytuje

wysokości

bezwzględne

punktów położonych

na poziomicach.

– odczytuje

orientacyjne

wysokości

bezwzględne

punktów położonych

między poziomicami;

– rozpoznaje na

mapie poziomicowej

formy wklęsłe i

wypukłe,

– oblicza wysokość

względną wzniesienia

– rozpoznaje stok

stromy i łagodny,

zbocze strome

i łagodne na

podstawie rysunków

poziomicowych.

– rozpoznaje na

mapie poziomicowej

pagórek, wzgórze i

górę;

– przedstawia

rysunek poziomicowy

pagórka zgodnie z

opisem.

– przedstawia

rysunek poziomicowy

różnych form terenu

zgodnie z opisem.

na podstawie mapy

poziomicowej.

OBSERWACJE, DOŚWIADCZENIA PRZYRODNICZE I MODELOWANIE

1. Prowadzimy

obserwacje rozwoju

fasoli

Uczeń:

– obserwuje

kiełkowanie nasion;

Uczeń:

– prowadzi hodowlę

fasoli;

Uczeń:

– wyróżnia zawiązek

korzenia, łodygi i

liści w nasieniu

fasoli;

– wyjaśnia role

liścieni;

Uczeń:

– wykonuje rysunek

dokumentujący

obserwację

kiełkującego nasienia

fasoli;

Uczeń:

– prowadzi notatki

w czasie hodowli

fasoli;

2. Rośliny

jednoroczne,

dwuletnie i

wieloletnie

– wymienia

przykłady roślin

jednorocznych,

wieloletnich;

– omawia,

korzystając ze

schematycznego

rysunku, rozwój

roślin dwuletnich

i wieloletnich;

– omawia wzrost i

rozwój rośliny

jednorocznej,

dwuletniej i

wieloletniej;

– posługuje się

pojęciem bylina, pęd,

kiełkowanie;


okres wegetacji u

roślin;

– analizuje

i samodzielnie

wykonuje schematy

przedstawiające

rozwój roślin;

3. Trzy stany

skupienia wody

– wymienia trzy stany

skupienia wody,

podaje przykłady;

– rozróżnia i opisuje

stany skupienia

wody;


występowania wody

w różnych stanach

skupienia

w naturalnych

warunkach;

– bada właściwości

wody w różnych

stanach skupienia

(temperatura, kształt);

– samodzielnie

omawia stany

skupienia wody,

posługując się

przykładami;

4. Woda może

zmieniać stan

skupienia

– wymienia nazwy

przemian wody,

– korzystając ze

schematu omawia

przemiany wody

– wskazuje przykłady

przemian stanu

skupienia wody

obserwowane w

przyrodzie

– wykonuje proste

doświadczenia

wykazujące

przemiany stanu

skupienia wody;

– posługuje się

termometrem

(odczytuje

temperaturę wrzenia i

topnienia);

– wyjaśnia zmiany

stanów skupienia

wody w zależności od

temperatury;


wpływające na

szybkość parowania;

– planuje

doświadczenie

ilustrujące parowanie,

skraplanie, topnienie

czy wrzenie, omawia

je i wyciąga wnioski;

5. Materia jest

zbudowana z drobin

– wskazuje na

schematach ciała

stałe, ciecze i gazy;

– posługuje się

pojęciem drobina;


„substancja”, podając,

że jest ona

zbudowana z takich

samych drobin;

– omawia budowę

ciał stałych cieczy i

gazów;

– tworzy modele ciał

stałych, cieczy i

gazów;

– prezentuje na

modelach

właściwości ciał

stałych, cieczy

i gazów wynikające

z ułożenia drobin;

– wyjaśnia różnice

właściwości

substancji ciekłych,

stałych i gazowych

(kształt, ściśliwość);

6. Poznajemy budowę

różnych substancji

(ciał stałych, cieczy i

gazów)


substancji w różnych

stanach skupienia;

– omawia cechy

poznawanych

substancji;

– prezentuje na

modelach

właściwości ciał

stałych, cieczy

i gazów wynikające

z ułożenia drobin;

– wyjaśnia różnice

właściwości

substancji ciekłych,

stałych i gazowych

(kształt, ściśliwość);

– doświadczalnie

bada ściśliwość

gazów, cieczy i ciał

stałych;


wykorzystania

właściwości

substancji w różnych

stanach skupienia;

7. Poznajemy

mieszaniny


mieszanin;

– odróżnia substancje

od mieszanin

substancji;


„mieszanina

substancji”,

posługując się

pojęciem „drobiny

różnych substancji”;

– tworzy modele

substancji i mieszanin

substancji;

rozpoznaje

mieszaniny

jednorodne

i niejednorodne;

– posługuje się

pojęciem „roztwór”;

8. Ruch drobin

w gazach

– podaje przykład

przemieszczenia się

drobin w gazie

(zapach);

– omawia przykłady

ruchu drobin w

gazach;

– tworzy modele

i rysunki

przedstawiające

zjawisko dyfuzji;

– wyjaśnia zjawisko

rozprzestrzeniania się

drobin w gazach;

– wyjaśnia, co

nazywamy dyfuzją;

– wyjaśnia znaczenie

nadawania zapachu

niektórym gazom (np.

gaz spalany

w kuchence);

9. Ruch drobin

w cieczach


przemieszczania się

drobin w cieczach;

– omawia przykłady

ruchu drobin

w cieczach;

– tworzy modele

i rysunki

przedstawiające

zjawisko dyfuzji

w cieczy;

– omawia dyfuzję

w cieczach na

– doświadczalnie

sprawdza

rozprzestrzenianie się

drobin atramentu

w wodzie;

– omawia znaczenie

zjawiska dyfuzji;

– samodzielnie

wykonuje

doświadczenia,

stawia hipotezy i

wyciąga wnioski;

przykładach;

10. Rozszerzalność

cieplna ciał stałych

– wyjaśnia skutki

rozszerzalności

cieplnej ciał stałych

na przykładzie szyn

i przewodów

elektrycznych;


ilustrujące

rozszerzalność

cieplną ciał stałych, w

życiu codziennym;

– samodzielnie

wykonuje proste

doświadczenia

wykazujące istnienie

zjawiska

rozszerzalności

cieplnej;

– wyjaśnia

obserwowane

doświadczenia

wykazujące

rozszerzalność

cieplną substancji;


rozszerzalności

cieplnej, posługując

się schematami i

modelami;

– samodzielnie

planuje

doświadczenia,

podaje przykłady i

wyjaśnia zjawisko

rozszerzalności

cieplnej;

11. Znaczenie

zjawiska

rozszerzalności

cieplnej

– wyjaśnia

rozszerzalność gazów

na przykładzie

wypełnionego gazem

balonika, poddanego

działaniu różnych

temperatur;

– wyjaśnia

obserwowane

doświadczenia

wykazujące

rozszerzalność

cieplną substancji;

– samodzielnie

wykonuje proste

doświadczenia


zjawiska

rozszerzalności

cieplnej;


rozszerzalności

cieplnej posługując

się schematami

i modelami;

– wyjaśnia zasadę

działania termometru

cieczowego;


ilustrujące

rozszerzalność

cieplną, cieczy i

gazów w życiu

codziennym;

12. Powietrze tworzy

atmosferę Ziemi

– wyjaśnia, że

powietrze jest

mieszaniną gazów;

– wymienia

przynajmniej jeden

składnik powierza;


powietrza dla życia

człowieka;

– podaje uproszczony

skład powietrza (tlen,

dwutlenek węgla,

azot);

– wyjaśnia istnienie

powietrza na

podstawie

doświadczenia ze

strzykawką i

tłoczkiem;

– omawia cechy

powietrza na

podstawie

przeprowadzanych

doświadczeń;

– proponuje

doświadczenia

dowodzące istnienia

powietrza;

– wykazuje znaczenie

powietrza dla

organizmów żywych;

– samodzielnie

przeprowadza

proponowane przez

siebie doświadczenie


powietrza, opisuje

wynik;

13. Jak wykazać

istnienie ciśnienie

atmosferycznego?

– wyjaśnia, że

powietrze wywiera

ciśnienie na

powierzchnię Ziemi i

na wszystkie ciała,

– omawia wynik

doświadczenia

wykazującego

istnienie ciśnienia

atmosferycznego;

– wyjaśnia zależność

ciśnienia

atmosferycznego od

wysokości n.p.m.;


ciśnienie zmniejsza

się wraz z wysokością

n.p.m.;

– proponuje własne

doświadczenie


ciśnienia

które otacza; atmosferycznego;

14. Poziomy i

pionowy ruch

powietrza

– wyjaśnia na

podstawie obserwacji,

że powietrze ciepłe

wydostaję się

z pomieszczenia górą,

a zimne wchodzi

dołem;

– buduje prosty

wiatromierz;

– ocenia, kiedy wiatr

jest silny, a kiedy

słaby na podstawie

obserwacji przyrody

i za pomocą prostego

wiatromierza;


powietrze ciepłe

wznosi się, a zimne

opada;


wiatr;

– ocenia siłę wiatru,

korzystając ze skali

Beauforta;

– formułuje

prawidłowość

dotyczącą zależności

między ciśnieniem

i temperaturą

powietrza;


powstaje wiatr;

– wyjaśnia

mechanizm

powstawania

pionowych ruchów

powietrza;

– wskazuje niż

baryczny i kierunek

wiatru na rysunku

przedstawiającym

wyż;

– wskazuje przykłady

wykorzystania

pionowych ruchów

powietrza przez

organizmy żywe, w

tym człowieka;

15. Obserwujemy

zmiany pogody

– opisuje pogodę za

oknem;

– wymienia opady

typowe dla pory

ciepłej i chłodnej w

Polsce;

– wyjaśnia, co to jest

pogoda;

– wymienia elementy

pogody;

– wymienia główne

cechy pogody (jest

zawsze, często się

zmienia);

– wyjaśnia, jakie

zmiany w pogodzie

zapowiadają niektóre

rodzaje chmur;

– wyjaśnia, w jaki

sposób powstają

chmury i jakie

zmiany w pogodzie

zapowiadają;

– wyjaśnia, w jakich

warunkach powstają

opady i osady

atmosferyczne;

– wyszukuje

i internecie informacji

na temat

ekstremalnych

zjawisk pogodowych

w Polsce i na świecie;

16. Meteorolog

opisuje zjawiska

pogodowe

– odczytuje wartości

temperatury

powietrza i ciśnienia

atmosferycznego na

szkolnym

termometrze i

barometrze;

– wymienia

przyrządy znajdujące

się w ogródku

meteorologicznym;

– podaje jednostki

pomiaru temperatury,

ciśnienia powietrza,

opadów, prędkości

i kierunku wiatru;

– wyjaśnia, w jakim

celu prowadzi się

obserwacje pogody

na stacjach

meteorologicznych;


stacji i obserwatoriów

meteorologicznych

oraz sąd i satelitów

meteorologicznych

w prognozowaniu

pogody;

– projektuje ogródek

meteorologiczny na

placu przyszkolnym;

17. Odczytujemy

informacje z mapy

pogodowej

– wyjaśnia na

podstawie prognozy

telewizyjnej, jaka

będzie pogoda

następnego dnia;

– wybiera właściwy

do przewidywanej

pogody ubiór;

– odczytuje

maksymalne

i minimalne

temperatury i inne

zjawiska pogodowe

na podstawie mapy

pogody w prasie lub

internecie;

– odczytuje kierunki

wiatrów na mapie

pogody;

– opisuje pogodę

w swojej

miejscowości za

pomocą znaków

meteorologicznych

(synoptycznych);

– opracowuje mapę

pogody dla Polski na

podstawie opisu

pogody;

18. Prowadzimy

obserwacje pogody

– prowadzi dziennik

pogody w sposób

niesystematyczny,

niestaranny, nie

wykonuje wszystkich

pomiarów i

obserwacji;


pogody

w wyznaczonym

okresie czasu,

zapisuje podstawowe

pomiary i obserwacje

(temperatura

powietrza, kierunek

i siła wiatru, opady,

stopień

zachmurzenia);


pogody

w wyznaczonym

okresie czasu,

prowadzi dokładne

zapisy stanu pogody,

wymienia, np. rodzaje

chmur i opadów;

– prowadzi bardzo

starannie

szczegółowy

kalendarz pogody,

podsumowuje wyniki

obserwacji;


pogody przez dłuższy

czas, podsumowuje

wyniki obserwacji,

przedstawia je w

klasie;

19. Pogoda zmienia

się wraz z porą roku

– wyjaśnia zasadnicze

różnice pogody w

lecie i w zimie;

– podaje

charakterystyczne dla

każdej pory roku

oznaki przyrody.

– podaje daty

rozpoczęcia czterech

pór roku.

– omawia zmiany

pogody wraz z porą

roku.

– omawia zależności

pomiędzy wysokością

Słońca a długością

dnia i temperaturą

powietrza;

– wskazuje zjawiska

atmosferyczne


poszczególnych pór

roku.

– przedstawia

charakterystyczne

cechy pogody

w poszczególnych

porach roku na

plakacie.

NAJBLIŻSZA OKOLICA

1. Krajobraz i jego

składniki

Uczeń:

– wymienia składniki

krajobrazu w swojej

okolicy;

– rozróżnia składniki

przyrodnicze na

ożywione i

nieożywione;

Uczeń:

– wyróżnia

przyrodnicze

i antropogeniczne

składniki krajobrazu;

Uczeń:


krajobraz;

– omawia wpływ

działalności

człowieka na

krajobraz;

Uczeń:

– wskazuje zależności

pomiędzy

składnikami

krajobrazu;

Uczeń:

– wskazuje

w krajobrazie swojej

okolicy przykłady

korzystnych

i niekorzystnych

zmian

spowodowanych

działalnością

człowieka;

2. Życie w mieście i

na wsi

– wskazuje cechy

charakterystyczne

krajobrazu miejskiego

(w tym

przemysłowego)

i wiejskiego;

– omawia zalety i

wady życia w mieście

oraz na wsi;

– wyjaśnia

konieczność troski o

krajobraz;

– omawia wpływ

działalności

człowieka na

krajobraz;

– podaje zawody

wykonywane w

mieście i na wsi;

– opisuje krajobraz

swojej miejscowości

wskazując cechy

charakterystyczne

oraz zalety;

– tworzy materiały

reklamujące własna

miejscowość;

– podaje argumenty

przemawiające za

wyborem miejsca

zamieszkania;

3. Czynniki

warunkujące życie na

lądzie

– rozróżnia

środowiska lądowe i

wodne;

– podaje różnice dla

tych środowisk;



lądzie;

– omawia czynniki


lądzie;

– dokonuje

obserwacji

i pomiarów

temperatury,

wilgotności, siły

wiatru;

– odnosi

przystosowania

organizmów do

poszczególnych

czynników

działających na lądzie

(temperatura, wiatr,

woda, tlen);

– wyjaśnia budowę

i sposoby zachowania

organizmów

zmieniającymi się

czynnikami, np.

temperaturą;

– planuje

doświadczenia

i obserwacje

wykazujące wpływ

czynników (tlenu,

temperatury,

wilgotności, wiatru)

na życie organizmów;

4. Warstwowa

budowa lasu

– wyróżnia warstwy

lasu;

– rozpoznaje niektóre

drzewa występujące

w lesie (dąb, sosna,

brzoza, świerk);

– zna zasady

zachowania się w

lesie;


lasu dla ludzi;

– rozpoznaje drzewa

spotykane w lesie

– wyróżnia krzewy,

krzewinki oraz

drzewa;

– omawia rolę

leśnika;


roślin występujących

w różnych warstwach

runa leśnego;

– omawia zagrożenie

lasu pożarem na

skutek długotrwałej

suszy;

– rozróżnia lasy

liściaste, iglaste

i mieszane;

5. Warunki panujące

w różnych warstwach

lasu

– przy pomocy

nauczyciela opisuje

warunki panujące

w lesie;

– porównuje warunki

panujące w lesie i

poza nim;

– wykonuje proste

obserwacje

i doświadczenia w

celu zbadania

warunków

panujących w lesie;


środowiska

wpływające na

warunki panujące

w lesie,

– omawia

przystosowania

organizmów do

środowiska życia;

– opisuje warunki

panujące w różnych

warstwach lasu;

– planuje

doświadczenia

i obserwacje,

samodzielnie je

wykonuje i wyciąga

wnioski;

6. Mchy i paprocie to

rośliny runa leśnego

– prowadzi

obserwacje

organizmów lasu;

– wyróżnia mchy

i paprocie wśród

roślin runa leśnego;


znaczenia mchów

i paproci;

– wyjaśnia rolę

mchów w

utrzymywaniu

wilgotności gleby;

– prowadzi

obserwacje przy

pomocy lupy

(budowa mchu,

budowa liści

paproci);

– posługuje się

pojęciami mchy,

paprocie, widłaki;

– omawia

przystosowania do

środowiska życia

u mchów i paproci;

– rozpoznaje gatunki

mchów, paproci;

– wymienia gatunki

objęte ochroną;

– wyjaśnia rolę runa

leśnego lasu;

– przygotowuje

preparat z zarodni

paproci i

przeprowadza

obserwację

mikroskopową;

– wyjaśnia powody

ochrony gatunkowej

roślin runa;

– samodzielnie

przygotowuje

materiały (np. rośliny

runa leśnego – mchy

i paprocie lub

paprocie chronione);

7. Poznajemy grzyby – prowadzi

obserwacje

organizmów lasu;


grzybów i zwraca

uwagę na ostrożność

w czasie ich

zbierania;

– rozpoznaje wybrane

gatunki grzybów;

– określa rolę

grzybów w lesie;

posługuje się

pojęciami: grzyby,

owocnik, grzybnia;

– wskazuje grzyby

pasożytnicze (huba);

– omawia budowę

grzybów

kapeluszowych;

– wymienia grzyby

chronione;

– doświadczalnie

sprawdza obecność

zarodników

w blaszkach

kapelusza pieczarki;

– korzysta

z różnorodnych

źródeł w

poszukiwaniu

informacji o

grzybach, tworzy

własne materiały

(albumy, postery,

prezentacje);

8. Zwierzęta leśne

– prowadzi

obserwacje

organizmów żyjących

w lesie;

– odróżnia owady

i pajęczaki;

– podaje cechy

charakterystyczne

– posługuje się

pojęciami, nazywając

organizmy: ssaki,

ptaki, płazy, gady,

– odróżnia żmiję

i zaskrońca;

– wymienia

zagrożenia związane

– samodzielnie

i ciekawie omawia

życie organizmów

zwierzęcych

– wymienia zwierzęta


lasu;

– omawia zasady

bezpiecznego

zachowania się w

lesie;

ptaków, ssaków;

– omawia

przystosowania do

środowiska życia

u organizmów

typowych dla lasu;

bezkręgowce;

– podaje

najważniejsze cechy

ssaków, ptaków,

gadów,

bezkręgowców;

ze zwierzętami

leśnymi;

w środowisku

leśnym;

9. Poznajemy rośliny

żyjące na łące

– prowadzi

obserwacje


na łące;

– wyjaśnia, czym

charakteryzuje się

łąka;

– wyjaśnia

niebezpieczeństwo,

jakie niesie ze sobą

wypalanie trawy;

– rozpoznaje kilka

gatunków roślin

łąkowych;

– posługuje się


organizmy: źdźbło,

trawy;

– charakteryzuje

warunki panujące na

łące (dużo światła,

brak drzew,

krzewów);

– wyjaśnia budowę

źdźbła –

przystosowanie trawy

do warunków życia;

– samodzielnie

omawia warunki

życia na łące,

charakteryzuje trawy,

rozpoznaje niektóre

rośliny łąkowe;

10. Zwierzęta, które

możemy spotkać na

łące

– prowadzi

obserwacje

organizmów łąki;

– wymienia


tych środowisk

organizmy;

– omawia

przystosowania do

środowiska życia

u organizmów

typowych łąki;

– posługuje się


organizmy: płazy,

bezkręgowce;

– wyjaśnia

niebezpieczeństwo

wynikające z

wypalania trawy;

– stosuje zasadę

ochrony zwierząt,

przestrzegając zakazu

wypalania traw;


owadów

występujących na

łące;

– samodzielnie

poszukuje informacji,

korzysta z atlasów

oraz tworzy

samodzielnie

materiały, np.

prezentacje, postery;

11. Jakie rośliny są

uprawiane na polach?

– prowadzi

obserwacje


na polu;

– rozpoznaje

podstawowe rośliny

uprawiane na polu;

– wyróżnia okopowe,

włókniste oleiste

i zboża;

– posługuje się


organizmy: okopowe,

włókniste, oleiste,

zboża, podaje

przykłady;

– obserwuje budowę

zbóż, podaje cechy

różniące gatunki

zbóż;

– charakteryzuje

środowisko życia

i rośliny występujące

na polu;

12. Zwierzęta żyjące

na polach uprawnych

– prowadzi

obserwacje

organizmów;

– posługuje się


organizmy:

szkodniki;


szkodnik;

– wyjaśnia rolę

miedzy i zadrzewień

wśród pól;

– omawia

przystosowania do

środowiska życia

u organizmów

typowych dla pola;

– wyjaśnia rolę

miedzy i zadrzewień

wśród pól;

– poszukuje

informacji o owadach

i ptakach żyjących na

polach;

13. Rośliny to

organizmy

samożywne


organizmów

samożywnych;

– określa rolę

organizmów

samożywnych;

– omawia sposób

odżywiania się

organizmów

samożywnych;


procesu fotosyntezy;


sposób powstaje tlen

– składnik powietrza;

– doświadczalnie

stwierdza

wytwarzanie tlenu u

roślin wodnych

(moczarka) w czasie

fotosyntezy;

– samodzielnie

wyjaśnia, na czym

polega samożywność

i jakie jest znaczenie

procesu fotosyntezy;

14. Poznajemy

organizmy

cudzożywne


organizmów

cudzożywnych;

– omawia różne

sposoby odżywiania

się organizmów

cudzożywnych;

– charakteryzuje

grzyby i bakterie jako

organizmy

cudzożywne;

– omawia zależności

pomiędzy roślinami

i zwierzętami na

przykładzie układu

ryby;

– opisuje rośliny

wodne w akwarium;

– charakteryzuje

organizmy

cudzożywne, omawia

samodzielnie różne

sposoby zdobywania

pokarmu przez

organizmy

cudzożywne;

15. Zależności

pokarmowe pomiędzy

organizmami

– odczytuje z sieci

i łańcuchów

pokarmowych

podstawowe

informacje;

– wskazuje zależności

pokarmowe na

schemacie sieci

pokarmowej;

– wyróżnia ogniwa

łańcuchów

pokarmowych;


producentów,

konsumentów

i reducentów;

– samodzielnie

interpretuje schematy

przedstawiające

zależności

pokarmowe,

wyróżnia

producentów,

konsumentów

i reducentów, podaje

liczne przykłady;

16. Łańcuchy

pokarmowe

w środowisku

lądowym

– wskazuje w obrębie

sieci pokarmowej

łańcuchy pokarmowe;

– zapisuje zależności

w postaci łańcuchów

pokarmowych;

– wyróżnia ogniwa

łańcuchów

pokarmowych;


producentów,

konsumentów

i reducentów;

– omawia miejsce

organizmu w

łańcuchu

pokarmowym;

– charakteryzuje

sposób odżywiania

się organizmu,

– interpretuje

łańcuchy i sieci

pokarmowe;

– przewiduje

konsekwencje

masowego pojawienia

się wybranych

wnioskując z jego

miejsca w łańcuchu

pokarmowym;

gatunków lub ich

zaniku dla

pozostałych

organizmów sieci

pokarmowej;

17. Rodzaje wód

powierzchniowych

– wymienia rodzaje

wód występujących

w najbliższej okolicy;

– opisuje wygląd

zbiornika wodnego

w najbliższej okolicy,

omawia jego

gospodarcze

wykorzystanie;

– przedstawia pełny

opis zbiornika

wodnego, jego genezę

i wykorzystanie

gospodarcze;

– bierze udział

dyskusji na temat

budowy sztucznych

zbiorników wodnych;

– przedstawia pełny

opis zbiornika

wodnego w swojej

okolicy, prezentuje

zdjęcia lub rysunki;

– przedstawia

konkretne argumenty

w dyskusji na temat

budowy sztucznych

zbiorników wodnych;

– przedstawia

argumenty za i

przeciw oraz wyniki

dyskusji na temat

budowy sztucznych

zbiorników wodnych

w formie plakatowej;

18. Nad rzeką

w najbliższej okolicy

– określa kierunek,

w którym płynie

rzeka;

– wskazuje prawy

i lewy brzeg rzeki;

– oblicza prędkość,

z jaką przepływa

woda w rzece;

– wskazuje elementy

doliny rzecznej:

zbocze, koryto, dno

doliny;

– opisuje wygląd

doliny rzecznej,

koryta i brzegów

rzeki;

– omawia

wykorzystanie rzeki

przez człowieka;

– wykonuje pełny

opis rzeki, jej doliny i

koryta, podaje

prędkość przepływu;

– ocenia wpływ

działalności

człowieka na stan

czystości rzeki;

– przestawia w formie

metaplanu stan

czystości rzeki i jej

doliny;

19. Z biegiem rzeki – wskazuje na mapie

miejsca: początek

(źródło) i ujście rzeki;

– odróżnia dopływy

lewobrzeżne

i prawobrzeżne;

– opisuje wygląd

rzeki w

poszczególnych jej

biegach;

– omawia działalność

rzeźbotwórczą rzeki

w poszczególnych jej

biegach;

– wymienia formy

rzeźby doliny

powstałe w wyniku

działalności

rzeźbotwórczej rzeki;

– wykonuje schemat

przedstawiający

działalność

rzeźbotwórczą rzeki

oraz formy terenu

powstałe w wyniku

tej działalności;

20. Czynniki

warunkujące życie

w wodzie


wpływające na Zycie

organizmów

wodnych;

– omawia czynniki

warunkujące życie w

wodzie,

– omawia skutki

braku tlenu w wodzie

– porównuje warunki

życia w wodzie i na

lądzie;

– wyjaśnia wpływ

różnych czynników

na ilość tlenu w

wodzie;

– objaśnia schematy

dotyczące

temperatury

zbiorników (jezior) i

jej zależności od pór

roku;

– samodzielnie

omawia warunki

życia w wodzie,

posługuje się

schematami i

wskazuje różnice

pomiędzy

środowiskiem

lądowym i wodnym;

21. Poznajemy

rośliny wodne


roślin wodnych i je

rozpoznaje (trzcina,

pałka wodna, grążel

żółty, grzybień biały,

rzęsa, moczarka);

– rozpoznaje rośliny

wodne;

– wyróżnia strefy

roślinności w wodzie;

– prowadzi

obserwacje terenowe

za pomocą lornetki i

lupy;

– charakteryzuje

przystosowania roślin

do życia w wodzie;

– wskazuje rośliny

poszczególnych stref

kierując się kształtem

liści, łodyg;

– posługuje się

pojęciem „plankton”

w stosunku do

drobnych

organizmów

wodnych;

– wyróżnia plankton

roślinny i zwierzęcy;

– przygotowuje

samodzielnie ciekawe

informacje o

roślinach wodnych i

je prezentuje;

22. Ryby to zwierzęta

wodne

– posługuje się

pojęciem „ryby”;


ryb;

– podaje ważne

przystosowania ryby

do życia w wodzie

(ruch, oddychanie);

– podaje cechy ryby;

– omawia sposób

poruszania się

i oddychania u ryb;

– wyjaśnia rolę

kształtu ryby,

pokrycia ciała oraz

linii bocznej, a także

pęcherza pławnego;

– omawia

przystosowania ryby

do życia w wodzie,

podkreślając rolę

narządów ruchu

(wyróżnia płetwy

parzyste i nieparzyste,

je nazywa),

oddychania, linii

bocznej oraz pęcherza

pławnego;

– samodzielnie

i ciekawie opowiada

o budowie

i przystosowaniu ryb

do życia w wodzie,

poszukuje informacji

o rybach chronionych

i je przedstawia;

23. Różnorodność

zwierząt

mieszkających w

wodzie

– posługuje się

pojęciem „płazy”;


zwierząt wodnych

należących do

bezkręgowców;

– opisuje

przystosowania

zwierząt wodnych,

w tym

bezkręgowców;

– omawia rozwój

płazów

– podaje cechy

kijanki;

– posługuje się

pojęciem „plankton”

w stosunku do

drobnych

organizmów

wodnych;

– wyróżnia plankton

zwierzęcy;

– samodzielnie

planuje obserwacje

terenowe, aktywnie w

nich uczestniczy i

prezentuje wyniki;

24. Łańcuchy

pokarmowe

w środowisku

wodnym

– wskazuje proste

zależności

pokarmowe w czasie

obserwacji

terenowych oraz na

podstawie analizy

schematu sieci

pokarmowej;

– analizuje sieci

pokarmowe

w środowisku

wodnym;

– wyodrębnia

łańcuchy pokarmowe

z sieci pokarmowej;

– charakteryzuje

ogniwa łańcuchów

pokarmowych;


łańcuchów, w których

są organizmy wodne,

lądowe i wodno-

lądowe;

– na podstawie

obserwacji w terenie

tworzy prosty model

sieci pokarmowych;

25. Rozpoznajemy

skały

– opisuje cechy

fizyczne skał

spotkanych w swojej

okolicy;


wykorzystania

gospodarczego skał;

– rozpoznaje skały

typowe dla miejsca

swojego

zamieszkania;


sposób powstają

skały;

– wymienia rodzaje

skał występujących

w regionie na

podstawie mapy

rozmieszczenia skał;

– bada i opisuje cechy

fizyczne skał

spotykanych

w przyrodzie,

korzystając z gablot,

zbiorów, kolekcji;

– omawia

gospodarcze

wykorzystanie

różnego rodzaju skał;

– sporządza własną

kolekcję skał;

– prezentuje

informacje na temat

minerałów;

26. Jak powstaje

gleba?

– prowadzi

obserwacje gleby

gołym okiem i za

pomocą przyrządów;

– wyróżnia w glebie

składniki ożywione

i nieożywione;

– wyjaśnia rolę

próchnicy;

– omawia proces

powstawania gleby,

korzystając ze

schematu;

– omawia role

porostów w

tworzeniu gleby;

– doświadczalnie

bada wpływ różnych

rodzajów gleby na

wzrost i rozwój

roślin;

26. Obserwujemy

życie organizmów

związanych z glebą

– uczestniczy

w obserwacji

organizmów

glebowych;

– nazywa niektóre

organizmy glebowe;

– wskazuje

przystosowania

organizmów do życia

(kret).


dżdżownic;

– omawia

przystosowanie kreta

do życia w glebie).

– rozpoznaje

organizmy glebowe i

omawia ich rolę;

– omawia budowę

dżdżownicy.

– podaje

przystosowania

organizmów

glebowych do życia,

– prowadzi

obserwacje

organizmów

glebowych.

– samodzielnie

omawia różne gatunki


w glebie, swobodnie

posługuje się

pojęciami: owad,

bezkręgowiec, ssak

itp.

CZŁOWIEK A ŚRODOWISKO

1. Badamy stopień

zanieczyszczenia

powietrza

Uczeń:

– wskazuje źródła

zanieczyszczeń

powietrza w okolicy;

Uczeń:

– bada

doświadczalnie

zanieczyszczenie

powietrza;

Uczeń:

– opisuje zmiany

w środowisku

dotyczące powietrza,

a spowodowane przez

ludzi;

Uczeń:

– ocenia

zanieczyszczenie

powietrza

w najbliższym

otoczeniu, wyciągając

wnioski z obserwacji

i prostych

doświadczeń;

Uczeń:

– wyciąga wnioski

dotyczące stanu

powietrza na

podstawie

samodzielnie

zaplanowanych

obserwacji i prostych

doświadczeń;

2. Badamy stopień – wskazuje źródła – bada – opisuje zmiany – ocenia – samodzielnie

zanieczyszczenia

wody i gleby

zanieczyszczeń wody

i gleby;

– wymienia

niewłaściwe

zachowania ludzi

prowadzące do

zanieczyszczenia

wody;

doświadczalnie

zanieczyszczenie

wody i gleby,

– prowadzi

obserwacje zmian

spowodowanych

zanieczyszczeniem

gleby i wody;

w środowisku

dotyczące gleby i

wody, spowodowane

przez ludzi;

zanieczyszczenie

najbliższego

otoczenia, wyciągając

wnioski z obserwacji

i prostych

doświadczeń;

planuje obserwacje,

przeprowadza je

i wyciąga wnioski;

– ocenia stan

zanieczyszczenia

okolicy i proponuje

środki zaradcze;

3. Poszukujemy

źródeł

zanieczyszczenia

środowiska

– bierze udział

w obserwacjach

terenowych i opisuje

stan środowiska;

– wskazuje przyczyny

zanieczyszczenia

środowiska

zaobserwowane

w czasie zajęć

w terenie;

– opisuje zmiany

w środowisku

spowodowane przez

ludzi;

– aktywnie włącza się

w ocenę stanu

środowiska,

proponując

obserwacje

i doświadczenia;

– proponuje

rozwiązania problemu

zanieczyszczenia

środowiska,

wynikające

z obserwacji

terenowych;

4. Czy zawsze dbamy

o środowisko, w

którym żyjemy?

– wskazuje właściwe

i niewłaściwe

sposoby zachowania

się ludzi, wpływające

na środowisko;

– dostrzega i wyjaśnia

wpływ codziennych

zachowań na stan

środowiska;

– odczytuje

informacje i je

interpretuje, np.

odczytuje z diagramu

informacje o zużyciu

prądu;


oszczędzania wody,

prądu, rozwiązywania

problemów odpadów,

transportu oraz

właściwych

zachowań

konsumenckich;

– odczytuje

informacje o wpływie

na środowisko

zawarte na etykietach

produktów;

– prawidłowo ocenia

postępowanie ludzi

w stosunku do

środowiska, wskazuje

zachowania

niewłaściwe i im

zapobiega

(uświadamia,

wyjaśnia);

5. Wszyscy możemy

chronić przyrodę

– wymienia

zachowania

niewłaściwe,

niszczące

środowisko;

– proponuje sposoby

zachowań ludzi

sprzyjające

środowisku

przyrodniczemu;

– wykazuje właściwe

nawyki sprzyjające

środowisku

przyrodniczemu;


zachowań

właściwych,

sprzyjających

środowisku;

– przedstawia

propozycje działań

zmierzających do

zapobiegania

niszczeniu

środowiska;

6. Korzystne

i niekorzystne zmiany

– uczestniczy

w obserwacji zmian

– prowadzi

obserwacje dotyczące


pozytywnego

– dokonuje oceny

stanu środowiska i

– ocenia zmiany

zachodzące

w naszym otoczeniu w otoczeniu, wyjaśnia

znaczenie niektórych;

zmian w środowisku

w terenie

i negatywnego

wpływu ludzi na

otoczenie;

działań ludzi;

w otoczeniu pod

względem ich

skutków dla

środowiska;

7. Nasze zdrowie

zależy od środowiska


niekorzystnych zmian

dotyczących zdrowia

wywołane wpływem

środowiska;

– zachowuje się

bezpiecznie w czasie

opalania;


chorób wywołanych

przez czynniki

środowiska i

wskazuje przyczyny

ich powstania;

– omawia wpływ

środowiska na

zdrowie;

– wyjaśnia, jak

chronić skórę w

czasie opalania;

– dostrzega

zagrożenia ze strony

czynników

środowiskowych dla

zdrowia i je opisuje;

– analizuje

i przedstawia

pozytywny i

negatywny wpływ

środowiska na

zdrowie ludzi;

8. Hałas jest

niebezpieczny dla

zdrowia

– wskazuje objawy

choroby powstające

pod wpływem hałasu.

– wyjaśnia wpływ

hałasu na zdrowie

ludzi;

– odczytuje

informacje o

natężeniu hałasu

z tablic.


chorób wywołanych

przez hałas.

– wskazuje miejsca

bardzo hałaśliwe i

takie, w których

panuje cisza.

– tworzy własne

materiały, np. ulotki

mówiące o

zagrożeniu hałasem,

wyjaśnia wpływ

hałasu na zdrowie

ludzi.

Podczas egzaminu każdy uczeń może dodatkowo przedstawić swoje zainteresowania przyrodnicze w formie przygotowanej prezentacji

multimedialnej, albumu, plakatu, zielnika lub kolekcji przyrodniczej.

Pomocne linki:

www.men.gov.pl

www.ceo.org.pl

www.ore.edu.pl

www.scholaris.pl

www.interklasa.pl

www.imgw.pl

www.national-geographic.pl

www.energiaisrodowisko.pl

www.parkinarodowe.edu.pl

http://www.men.gov.pl/

http://www.ceo.org.pl/

http://www.ore.edu.pl/

http://www.scholaris.pl/

http://www.interklasa.pl/

http://www.imgw.pl/

http://www.national-geographic.pl/

http://www.energiaisrodowisko.pl/

http://www.parkinarodowe.edu.pl/

PRZYRODA kl. IV - Szkoły Benedykta w...

Documents

Transcript of PRZYRODA kl. IV - Szkoły Benedykta w...