Przewodnik kariery zawodowej w ży o pochodzeniu migracyjnym · Przewodnik kariery zawodowej w ......

Niniejszy projekt jest współfinansowany przez

Komisję Europejską. Niniejsza publikacja

odzwierciedla wyłącznie opinie autora a Komisja

nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek

wykorzystanie zawartego w niniejszej publikacji

materiału.

Job Box

Przewodnik kariery zawodowej w oparciu o kompetencje dla młodzieży o

pochodzeniu migracyjnym

Wersja dla doradcy zawodowego

Innsbruck, marzec 2007

Realizacja

Hafelekar Unternehmensberatung Schober GmbH Bozner Platz 5

6020 Innsbruck

Tel.: +43/512/58 88 33 Fax: +43/512/58 88 85

e-mail: [email protected] www: www.hafelekar.at

Przygotowany przez

Mag.a Dr.in Eva Fleischer

Współpraca

Dr.in Silvia Exenberger Mag. Ali Ister

Dr. Martin Maier Dr. Paul Schober

Mag.a Elisabeth Wille

JAK KORZYSTAĆ Z JOB BOX JAKO DORADCA 5

Wstęp do przewodnika dla doradcy 5

Do kogo jest skierowany Job Box? 5

Jaki jest kontekst Job Box? 5

Jak jest zbudowany Job Box? 7

O doradztwie zawodowym - organizacja 15

Ile czasu trzeba poświęcić na Job Box? 16

Jakie kompetencje są potrzebne do pracy z Job Box? 16

Co jeszcze jest potrzebne? 17

CZĘŚĆ 1 OKREŚLAM SWOJE MOCNE STRONY 18

1.1 Przyglądam się mojemu życiu 19 1.1.1 Moje życie 20 1.1.2 Nakreślenie etapów mojego życia 24

1.2 Miejsca, w których się uczyłem 25

1.3 Moje języki 40

1.4 Moje mocne strony i zainteresowania 48 1.4.1 Uważam siebie za ... 49 1.4.2 Jak widzą mnie inni 56

1.5 Co mogę robić 59

CZĘŚĆ 2 OKREŚLENIE CELÓW ZAWODOWYCH 67

2.1 Moje życzenia i cele 69 2.1.1 “Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój” 69 2.1.2 Jak, gdzie i z kim chcę pracować? 71 2.1.3 Moje preferowane warunki pracy 78 2.1.4 Moje preferowane zawody i moje atuty 81

2.2 Dalsze kroki do zdobycia pracy 85 2.2.1 Moje konkretne cele zawodowe 86 2.2.2 Moje dalsze kroki 87 2.2.3 Arkusz „W przyszłość i z powrotem” 92 2.2.4 Linia czasu 93 2.2.5 Góra 94 2.2.6 Mapa skarbów 95

CZĘŚĆ 3 MOJE APLIKACJE 98

3.1 Wskazówki dotyczące aplikowania 99

3.2 Mój życiorys 100

3.2.1 CV (życiorys) chronologiczne 100 .3.2.2. Życiorys europejski (Europass CV) 102

3.3. Mój list(y) motywacyjny(e) 103

3.4 Rozmowa kwalifikacyjna 105

3.5 Moja dokumentacja wysłanych aplikacji 108

MÓJ ZBIÓR DOKUMENTÓW 110

Moje projekty w szkole 111

Moje świadectwa szkolne oraz karty wyników 114

Zaświadczenie 118

Mój dokumenty urzędowe 119

ZAŁĄCZNIK GDZIE UZYSKAM INFORMACJE I POMOC? 119

Przydatne adresy 120

BIBLIOGRAFIA 128

Working with the Job Box

5 / 128

Jak korzystać z Job Box jako doradca

Wstęp do przewodnika dla doradcy Po części przedstawiającej ogólne informacje na temat wymagań dotyczących stosowania Job Box (grupa docelowa, organizacja pracy, plan generalny, itp.) znajduje się część poświęcona poszczególnym tematom oraz odpowiadającym im arkuszom. Wszystkie tematy i zadania zostały omówione w zakresie:

• ich celów

• ich roli w kontekście głównego planu

Każdy etap pracy opiera się na poprzednim i korzysta z jego wyników. Rola każdego z zadań w ogólnym modelu została opisana osobno dla poszczególnych zadań.

• konkretne instrukcje do ćwiczeń (materiały, limit czasowy, organizacja)

Do kogo jest skierowany Job Box?

Job Box jest skierowany do młodych ludzi w wieku 15-25 lat, którzy mają na swoim koncie doświadczenia migracyjne i którzy nie są włączeni w rynek pracy. Ponieważ pojęcia „migrant“ oraz „doświadczenie migracyjne“ są stosowane niejednolicie, a rozróżnienie między młodymi posiadającymi i nieposiadającymi obywatelstwa polskiego nie wystarcza, odwołujemy się do „Wskaźnika migracji “ wypracowanego przez “wydział ds. młodzieży” (deutsches Jugendinstitut). Według tego wskaźnika, młody człowiek ma na swoim koncie doświadczenie migracyjne, jeśli spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków:

• nie ma obywatelstwa polskiego • nie urodził/a się w Polsce • nie jest rodzimym użytkownikiem języka polskiego • jego/jej ojciec i/lub matka nie urodzili się w Polsce (Gaupp 2005, 6)

Jaki jest kontekst Job Box?

Job Box opiera się na poniższych założeniach:

• został stworzony specjalnie dla młodych ludzi, • jest oparty na zasadzie równości płci, tzn. bierze pod uwagę różnice między płciami

bez utrwalania stereotypów płciowych, • jest zorientowany na zasoby i kompetencje, • koncentruje się na zajęciach przynoszących rzeczywiste dochody, • bierze pod uwagę aspekty międzykulturowe (por. rozdział 3 Podręcznika).

Pozostałe założenia wynikają z teoretycznych ram szczegółowo opisanych w rozdziale 5.5 podręcznika i zostały zrealizowane w następujący sposób: • Ukierunkowanie biograficzne pozwala na zrozumienie podstawowego kierunku

rozwoju zawodowego, wartości przewodnich oraz motywów postępowania (biografia jako wprowadzenie do poradnictwa zawodowego, np. przy pomocy arkusza „Moje życie“).


6 / 128

• Do życia osobistego nawiązuje się w sposób całościowy, zakładając, że sposób

spędzania wolnego czasu, doświadczenia migracyjne czy istotne wydarzenia z życia osobistego mają swoje znaczenie. Wszystkie te elementy wchodzą w skład pracy nad własnym życiorysem, w której stosuje się holistyczne podejście do doświadczeń zawodowych (np. przy zastosowaniu arkuszy “Moje życie”, “Miejsca, w których się uczę”).

• Bezpośrednie nawiązanie do doświadczeń migracyjnych na wszystkich etapach

pracy. Ewentualne różnice kulturowe odnoszące się do systemów wartości (decyzje zawodowe podejmowane są przez rodzinę w porównaniu do tego, że każdy decyduje za siebie nie biorąc pod uwagę zdania członków rodziny) mogą być rozwiązane poprzez udział rodziców w najważniejszych fazach doradztwa zawodowego (np. na początku i w fazie realizacji).

• Doświadczenia migracyjne są w sposób świadomy traktowane i omawiane jako

potencjalne źródło atutów, np. znajomości języków czy kompetencji międzykulturowych.

• Pobudzenie u młodzieży odpowiedzialności i zdolności do autorefleksji

(inspiracja) poprzez fazy aktywnej pracy oraz odpowiednie narzędzia jak arkusze zawierające „kolejne kroki”.

• Szczególny nacisk kładzie się na własną analizę oraz samodzielną rekonstrukcję

własnej (zawodowej) biografii. To młody człowiek ma zatem możliwość interpretacji własnego obrazu, elementy takie jak sposób postrzegania przez inne osoby nie są przedstawiane jako obiektywne prawdy o uczestniku, lecz stają się punktem wyjścia dla zastanowieniem się nad samym sobą (np. poprzez arkusze “Uważam siebie za…”, “Jak widzą mnie inni”).

• Stworzenie przestrzeni osobistej poprzez organizację wymagającą dobrowolnego

uczestnictwa ze strony młodych ludzi i dowolnie ustaloną przez doradcę. Indywidualne doradztwo zawodowe powinno również zapewnić atmosferę wolną od strachu.

• Struktura Job Box odpowiada procedurom orientacji zawodowej:

o Zebranie informacji o atutach i zainteresowaniach młodego człowieka, o Udokumentowanie tych atutów, o Określenie aspiracji zawodowych oraz korzystnych warunków pracy, o Równoważenie atutów z wymaganiami zawodowymi, o Planowanie realizacji, o Proces wcielenia w życie.


7 / 128

Job Box jest częścią wielopoziomowego procesu. Por. wykres:

cel:

ocena wstępna

ocena pogłębiona potrzeba:

informacja potrzeba:

doradztwo

potrzeba:

mentoring

Job Box

książeczka

4 kroki do znalezienia pracy

zarządzanie przypadkiem

Integration in Ausbildung oder Arbeit włączenie w szkolenia lub pracę soziale Integration

integracja społeczna

W modelowej sytuacji każdy młody człowiek przechodzi przez etap krótkiej oceny wstępnej.

• Młodzi ludzie, którzy potrzebują wyłącznie informacji, otrzymują książeczkę “4 kroki do znalezienia pracy” i zostają skierowani do odpowiedniej agencji pośrednictwa pracy.

• Ocena pogłębiona ma za zadanie ustalenie, czy pozostali uczestnicy potrzebują wsparcia w zakresie doradztwa zawodowego czy mentoringu.

• Uczestnicy, u których ocena wstępna i pogłębiona wykazała potrzebę dalszego doradztwa, zwłaszcza w zakresie orientacji zawodowej i wyboru zatrudnienia, stanowią grupę docelową dla Job Box.

• Uczestnicy, którzy przede wszystkim wymagają pomocy społecznej, powinni jak najszybciej otrzymać pomoc w rozwiązaniu problemów społecznych zanim będzie możliwe świadczenie doradztwa zawodowego.

W praktyce może się również okazać, że niektóre młode osoby będą zgłaszały się z już jasno określonymi problemami (np. pomoc przy składaniu aplikacji). Może wystąpić tak silna potrzeba doradztwa zawodowego, że uczestnik zacznie korzystać z Job Box właśnie z tej pozycji.

Jak jest zbudowany Job Box? Istnieją dwie wersje Job Box:

• Wersja dla młodzieży: Wersja ta ma służyć młodym ludziom jako osobisty zeszyt ćwiczeń, gdzie mogą znaleźć standardowe arkusze oraz specjalnie dla nich sformułowane instrukcje. Arkusze nie mają być wyjmowane z zeszytu ćwiczeń, który powinien stanowić dla młodych ludzi portfolio zawierające dokumenty aplikacyjne i dokumenty niezwiązane z procesem doradztwa zawodowego.


8 / 128

• Wersja dla doradcy: Wersja ta zawiera szczegółowe wyjaśnienia dotyczące poszczególnych tematów i zadań. Ponadto każdy rozdział zawiera wiele metod selekcji i konsolidacji, które mogą być stosowane w zależności od sytuacji. Ta różnorodność metodologiczna służy wytworzeniu prawidłowych reakcji oraz zapewnia zrozumienie specyficznych dla danej kultury kwestii kulturowych czy płciowych.

Instrukcje, arkusze i przykłady zostały pogrupowane w zeszycie ćwiczeń według trzech głównych tematów. Uzupełnieniem dla tych materiałów jest starter, zbiór dokumentów oraz aneks. Poszczególne elementy zostaną opisane szczegółowo poniżej.

• Wyjaśnienie / starter

Zanim młody człowiek zdecyduje się na pracę z Job Box, powinien zostać poinformowany o strukturze i zawartości Job Box podczas rozmowy wstępnej (opcjonalnie z udziałem rodziców). Po podjęciu decyzji młody człowiek “przejmuje” Job Box poprzez spersonalizowaną stronę tytułową, dane kontaktowe doradcy oraz instrukcje.

• Część 1 Określam swoje mocne strony

Ten zbiór tematów stanowi najobszerniejszą część Job Box, która w zorganizowany sposób, przy pomocy serii arkuszy, rzuca nowe światło na wcześniejsze doświadczenia edukacyjne oraz atuty, które z nich wynikają.

• Część 2 Określenie celów zawodowych

Ta część dotyczy orientacji zawodowej w węższym znaczeniu, gdzie omawiane są ulubione zawody oraz odpowiadające im konkretne, realistyczne kroki prowadzące do ich osiągnięcia.

• Część 3 Moje aplikacje

Ta część dotyczy rzeczywistych aplikacji młodego człowieka. Znajdują się tu wskazówki dotyczące składania aplikacji, przykłady i instrukcje dotyczące pisania listów motywacyjnych i CV, a także arkusze służące do przygotowania i zarządzania aplikacjami.

• Mój zbiór dokumentów

To miejsce nie tylko na świadectwa szkolne, referencje i inne dokumenty oficjalne (np. formularze rejestracyjne, itp.) związane ze składanymi aplikacjami, ale również dowody osiągnięć w szkole, w czasie wolnym i obszary działalności w zakresie wolontariatu, które świadczą o tych atutach kandydata, które nie są uwzględniane w zwykłych świadectwach.

Załącznik: Gdzie uzyskam informacje i pomoc?

Aneks ten podaje przydatne adresy oraz linki do stron, na których młodzi ludzie będą mogli bezpośrednio zaznaczyć instytucje, do których zostaną skierowani np. na testy zainteresowań.

Modelowa procedura W modelowych warunkach doradcy razem z młodymi ludźmi przechodzą przez kolejne tematy zgodnie z kolejnością przedstawioną w tabeli. Następnie zostają opisane cele i treści indywidualnych spotkań konsultacyjnych, jak również pozostałych faz aktywnej pracy.

Każdy opis spotkania zawiera propozycję konsultacji z wyszczególnionymi kilkoma kolejnymi krokami. W praktyce często może się okazać, że jedna jednostka tematyczna doradztwa zawodowego wymagać będzie kilku spotkań.

Praca z Job Box

9 / 128

Zarys procesu i zawartości arkuszy Temat Organizacja Treść Arkusze / ćwiczenia

Wyj

aśni

enie

/ st

arte

r

(wer

sja

dla

mło

dzieży

)

Rozmowa wstępna (opcjonalnie z udziałem rodziców)

Ocena (bez udziału rodziców) Udzielenie informacji dotyczących kontraktu proceduralnego

Arkusz dla rodziców w językach: niemieckim, angielskim, tureckim, bośniackim/chorwackim/serbskim Portfolio handoutów

Moje życie Przyglądam się mojemu życiu Nakreślanie (rysowanie) etapów życia

Czego nauczyłem/am się w szkole Czego nauczyłem się w czasie szkoleń zawodowych oraz w czasie dalszej edukacji Czego nauczyłem się z doświadczeń zawodowych Czego nauczyłem/am się w czasie wolnym

Miejsca, w których się uczę

Czego nauczyłem/am się żyjąc w różnych kulturach Rozmowy w miejscu pracy 1 Moje języki Rozmowy w miejscu pracy 2

Spotkanie 1

Uważam siebie za… Jak widzą mnie inni Faza aktywnej pracy 1

Moje atuty i zainteresowania

Kwestionariusz + testy (zewnętrzne, internetowe) Moje mocne strony

Tem

at 1

O

kreś

lam

sw

oje

moc

ne s

tron

y

Moje umiejętności Profil moich mocnych stron Diagram „Drzewko” Moje preferowane zawody

Spotkanie 2

Moje ulubione zawody

Moje preferowane warunki pracy Faza aktywnej pracy 2 Zdobycie informacji o zawodach

Doradztwo zawodowe w państwowej agencji pracy, biurze informacji zawodowej

Moje preferowane zawody i moje atuty

Moje konkretne cele zawodowe Dalsze kroki W przyszłość i z powrotem

Część

2

Okr

eśle

nie

celó

w

zaw

odow

ych

Spotkanie 3 Dalsze kroki do zdobycia pracy

Linia czasu

Zbi

erz

doku

men

ty

Praca z Job Box

10 / 128

Góra

Mapa skarbów Rozmowa z rodzicami (opcjonalnie)

Informacje Zapewnienie zasobów

Moje następne kroki (w celu zdobycia informacji) Mapa skarbów

Wskazówki dotyczące aplikacji Tekst informacyjny Moje aplikacje Przykład CV

Przykład listu motywacyjnego Moje CV

Rozmowa o pracę Rozmowa kwalifikacyjna

Część

3

Moj

e ap

likac

je

Spotkanie 4

Moja dokumentacja aplikacji Dokumentacja aplikacji

Wyk

orzy

staj

zeb

rane

do

kum

enty

Praca z Job Box

11 / 128

� Rozmowa wstępna Decyzja dotycząca udziału w Job Box w teorii powinna być podjęta po fazie oceny (ocena pogłębiona), ale w praktyce może zapaść już podczas rozmowy wstępnej z pominięciem fazy oceny. Celem rozmowy jest dostarczenie informacji na temat treści i struktury Job Box, a także wypracowanie umowy dotyczącej doradztwa zawodowego po dokładnym wyjaśnieniu warunków korzystania z niego. Młody człowiek otrzymuje następnie portfolio (wersja dla młodzieży) i wypełnia razem z doradcą stronę tytułową, jak również stronę zawierającą dane kontaktowe. Job Box jako specyficzne narzędzie Po wypełnieniu strony z danymi kontraktowymi, doradca i młody człowiek mogą przejść do arkusza “O sobie” (por. CD-ROM) Celem tworzenia tego profilu jest poznanie specyficznej natury Job Box, który umożliwia kreatywne stosowanie dzięki zindywidualizowanej strukturze. Cały proces ma na celu wyjaśnienie struktury Job Box oraz pokazanie młodzieży jego wartości. Wstępna rozmowa z rodzicami Opcjonalnie rozmowa wstępna może odbywać się przy udziale rodziców. Podstawowym celem jest tu udzielenie rodzicom informacji oraz zapewnienie ich wsparcia dla procesu doradczego. Można tu wykorzystać arkusz dla rodziców (w językach: niemieckim, angielskim, tureckim, bośniackim/chorwackim/serbskim) (por. CD-ROM).

� Doradztwo zawodowe - rozmowa 1 W tej części dokonywana jest analiza następujących obszarów:

� Moje życie � Miejsca, w których się uczę � Moje języki � Moje mocne strony i zainteresowania

Cel Rozmowa ta dotyczy biografii młodego człowieka i nie ogranicza się wyłącznie do doświadczeń związanych z edukacją oraz pracą zawodową, ale powinna nakreślić całościowy obraz dotychczasowego życia uczestnika. Biografia Arkusz “Moje życie” dotyczy takich obszarów życia jak rodzina, migracja, miejsce zamieszkania, szkoła/edukacja, praca, czas wolny/zainteresowania, ważne wydarzenia, jak również osobiste doświadczenia z poszczególnych etapów życia. Można się tu odwołać do skali życia uczestnika, o ile została już nakreślona w fazie oceny zaawansowanej. Metoda “Nakreślanie (rysowanie) etapów życia”, która podkreśla kreatywny, a nie językowy aspekt zadania, może również zostać wykorzystana w tej części. Dokumentowanie doświadczeń edukacyjnych Arkusze “Miejsca, w których się uczę” stanowią kontynuację zapisu doświadczeń rozpoczętego w arkuszu “Moje życie” i rzucają nowe światło na zawarte w nim doświadczenia edukacyjne, wyróżniając poszczególne obszary życia. Dane zebrane już w fazie oceny pogłębionej (np. etapy edukacji) mogą tu być ponownie wykorzystane. Ta część Job Box nie dotyczy jednak wyłącznie doświadczeń edukacyjnych czy zawodowych, ale także życia w różnych kulturach jako źródła doświadczeń. Młodego człowieka powinno się nakłaniać do zdobycia potwierdzenia udziału w różnych rodzajach działalności (np. wolontariat, pełnione funkcje, projekty realizowane w szkole), jeśli dokumenty takie nie istnieją. Formularze, które mogą zostać wykorzystane w tym celu, znajdują się w zbiorze dokumentów. Co więcej, dostępne dokumenty powinny być umieszczane w tym zbiorze w kolejności chronologicznej w ramach prac przygotowawczych do składania aplikacji.

Praca z Job Box

12 / 128

Kompetencje językowe Kolejnym krokiem jest dokładne przyjrzenie się kompetencjom językowym uczestnika. Podstawową sprawą jest tu zmiana sposobu patrzenia na te kompetencje - z podkreślania ułomności („Jak słaba jest Twoja znajomość polskiego?”) na skupienie na umiejętnościach („Które języki znasz i jak dobrze? Czy Twoje doświadczenia migracyjne nauczyły Cię rozumieć, mówić lub pisać w językach, których nigdy nie uczyłeś/aś się w szkole i które przez to nie są uwzględnione w świadectwach szkolnych?“). Kolejnym składnikiem jest podział kompetencji językowych na czytanie, mówienie i pisanie według wytycznych Unii Europejskiej w celu podkreślenia w tych kompetencjach różnic, które nie są udokumentowane poprzez oceny szkolne. Samodzielna ocena własnych mocnych stron Ta część ma za zadanie opisanie nabytych umiejętności i atutów związanych z różnymi rodzajami kompetencji (osobistymi, metodycznymi, społecznymi, technicznymi, międzykulturowymi), naukę łączenia terminów takich jak “poczucie odpowiedzialności“ z konkretnymi działaniami, a następnie ocenę atutów uczestnika. Może to zostać osiągnięte przy użyciu szczegółowego kwestionariusza, który uczestnik wypełnia razem z doradcą.

� Faza aktywnej pracy 1 Faza ta wymaga następujących narzędzi:

� Moje atuty: Jak widzą mnie inni � Kwestionariusze + testy (zewnętrzne, internetowe)

Cel Sposób patrzenia na siebie samego/samą jest tu zestawiony ze sposobem, w jaki inne osoby odbierają uczestnika, co ma pozwolić na dokonanie realistycznej samooceny.

Kwestionariusze Krótkie kwestionariusze zostały stworzone w celu zdobycia informacji na temat tego, w jaki sposób inni ludzie odbierają uczestnika, i powinny zostać rozdane wśród jego/jej bliskich znajomych (por. CD-ROM). Przynajmniej dwa kwestionariusze powinny zostać wypełnione przez rodziców lub inne ważne osoby (nauczyciele, do których mają zaufanie, inni krewni, przyjaciele, pracodawcy). To powinno dostarczyć informacji zwrotnej na temat oceny ich atutów. Otwarte pytanie “Co szczególnie w Tobie cenię“ zostało świadomie sformułowane w ten właśnie sposób, aby ukierunkować wypełniającego na mocne strony młodego człowieka. Testy W tej fazie uczestnicy biorą udział w testach atutów i zainteresowań, dostępnych bezpłatnie w Internecie (linki na CD-ROM) lub w odpowiednich instytucjach (np. Urząd Pracy) . Testy te powinny przyczynić się do dalszego rozszerzania perspektywy u uczestnika. � Doradztwo zawodowe - rozmowa 2 Rozmowa ta wymaga użycia następujących arkuszy:

� Profil moich mocnych stron � Moje preferowane zawody � Moje preferowane warunki pracy � Moje preferowane zawody i moje atuty

Praca z Job Box

13 / 128

Cel Samoocena i ocena zewnętrzna razem dają ogólny obraz uczestnika, na bazie którego uczestnicy określają swoje aspiracje zawodowe. Drzewo mojego rozwoju osobistego Arkusz “ Diagram „Drzewko”” ma za zadanie połączenie wartości, atutów, zainteresowań i celów. Ponieważ wartości są ważnym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji zawodowych, ta część zapewnia możliwość podjęcia tego tematu i wprowadzenia aspektów kulturowych i płciowych. Zestawienie moich atutów Zestawienie to jest opracowywane na podstawie wyników testów i kwestionariuszy poprzez wprowadzenie ich do arkusza “Moje mocne strony”. Najważniejsze atuty w poszczególnych kategoriach są filtrowane przy pomocy doradcy i zapisywane w arkuszu “ Profil moich mocnych stron”. W ten sposób wyodrębnione atuty mają być następnie włączone do CV. Odpowiedni wzór CV zawierający poszczególne kategorie znajduje się w Części 3 “Moje aplikacje”. Ulubione zawody i najlepsze warunki pracy Wartości mogą być ważnym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji dotyczących zatrudnienia, dlatego uczestnicy zastanawiają się nad nimi przy użyciu arkusza “ Diagram „Drzewko Na podstawie swoich atutów młody człowiek buduje koncepcję swojego wymarzonego zawodu i alternatyw w stosunku do niego przy użyciu pytań “Moje preferowane zawody”. Następne pytanie koncentruje się na warunkach pracy. Odpowiada mu arkusz “Moje preferowane warunki pracy”, który dotyczy takich kwestii jak spodziewane wynagrodzenie i sposób zatrudnienia, ale również spraw związanych z kulturą pochodzenia, np. wartościami związanymi z ubraniem i pożywieniem. Następny krok to porównanie wymagań związanych z wymarzoną pracą z posiadanymi atutami oraz odpowiednie wypracowanie kroków w kierunku realizacji planów lub alternatyw do niego. Określanie wymagań może stanowić część doradztwa zawodowego lub aktywnej pracy w fazie aktywnej pracy 2.

� Faza aktywnej pracy 2 Faza ta składa się z:

� Zdobycie informacji o zawodach � Doradztwo zawodowe w państwowej agencji pracy, biurze informacji zawodowej,

Cel Uczestnicy stykają się z rzeczywistością swoich wymarzonych zawodów, z wymaganymi przez nie umiejętnościami i oceniają, w jakim stopniu są w stanie spełnić te wymagania. Poznają również zasoby internetowe oraz centra, w których można szukać informacji.

Zdobycie informacji o zawodach i doradztwo zawodowe Uczestnicy dowiadują się o wymaganiach stawianych pracownikom w ich wymarzonych zawodach korzystając z Internetu oraz z pomocy odpowiednich instytucji, w których można uzyskać porady zawodowe dotyczące szkoleń oraz wymagań. To zadanie stanowi przygotowanie do korzystania z arkusza “Moje preferowane zawody i moje atuty”. Oczywiście informacje te mogą również być znalezione w Internecie przy pomocy doradcy.

Praca z Job Box

14 / 128

� Doradztwo zawodowe - rozmowa 3 Podczas tej rozmowy omawiane są następujące arkusze:

� Moje preferowane zawody i moje atuty � Moje konkretne cele zawodowe � Moje następne kroki “

o Dalsze kroki o W przyszłość i z powrotem o Lini czasu o Góra o Eko-mapa o Mapa skarbów

Cel Wyniki poszukiwań i doradztwa zawodowego zostają poddane ocenie. W zależności od jej rezultatu, uczestnicy wypracowują konkretne cele i środki do ich osiągnięcia albo rozpoczynają poszukiwanie alternatywnych zawodów wartych zainteresowania. Porównaj wymagania zawodowe z własnymi atutami Arkusz “Moje preferowane zawody i moje atuty ” służy do pogrupowania wymagań zawodowych według klucza wymaganych atutów i porównania ich z posiadanymi przez uczestnika atutami. W zależności od wyników, można albo zacząć planować zdobycie wymarzonej pracy, albo rozpocząć pracę nad określeniem alternatyw zawodowych, które mogą wymagać powtórzenia fazy zbierania informacji. Sformułuj konkretne cele – wypracowanie kolejnych kroków W części “Moje konkretne cele zawodowe” uczestnicy mają za zadanie konkretne sformułowanie własnych celów we współpracy z doradcą, co ma stanowić przygotowanie do wykonania następnych kroków. Ten pośredni etap ma na celu zapewnienie bardziej realistycznego planowania oraz pomoc w dostosowaniu aspiracji do rzeczywiście możliwych do osiągnięcia celów. Do planowania kolejnych kroków służy kilka arkuszy i metod, różniących się między sobą strukturą lub zorientowanym na różne doświadczenia podejściem. Metody takie jak “Eko-mapa” czy “Mapa skarbów” zasługują na specjalną uwagę. Obie służą do znajdowania zasobów i wyjątkowo wspierających osób, które mogą okazać się pomocne przy realizacji celów zawodowych. W przypadku, kiedy Eko-mapa została już wykorzystana w fazie oceny zaawansowanej, możliwa jest kontynuacja pracy przy użyciu “Mapy skarbów” używając jako fazy pośredniej arkusza “Znajdowanie zasobów.”

� Rozmowa z rodzicami Cel Rodzice uczestników są włączeni w prace, aby mogli zostać poinformowani o celach zawodowych ich dzieci i aby mogli udzielić im odpowiedniego wsparcia. Podczas tej (nieobowiązkowej) rozmowy, rodzice zostają poinformowani o dotychczas osiągniętych wynikach oraz o planowanych kolejnych krokach. Istnieje również możliwość rozciągnięcia i uzupełnienia “ Mapy skarbów” wspólnie z rodzicami, jeśli uczestnicy chcę włączyć do niej krewnych i zasoby ich rodziców.

� Doradztwo zawodowe - rozmowa 4 Materiały, z których można korzystać podczas tej rozmowy, to:

� Materiały przeznaczone do samodzielnej nauki � Przykładowy list motywacyjny � Przykładowe CV

Praca z Job Box

15 / 128

� Instrukcja wypełniania Europass CV � Arkusz „Dokumentacja wysłanych aplikacji” � Arkusz “Rozmowa kwalifikacyjna”

Cel Ta część jest poświęcona wszystkim najważniejszym kwestiom związanym z aplikacjami. Przede wszystkim, uczestnikom udzielane są informacje na temat składania aplikacji, np. w jaki sposób i gdzie mogą ubiegać się o pracę, gdzie dostępne są miejsca pracy. Informacje te są zawarte w materiałach przeznaczonych do samodzielnej nauki, ale można z nich korzystać również podczas rozmowy dotyczącej aplikacji na etapie rozmowy doradztwa zawodowego. Ta część zawiera również konkretne instrukcje dotyczące tworzenia CV oraz listów motywacyjnych, jak również pomocniczy arkusz “ Dokumentacja wysłanych aplikacji” (który ma na celu pomoc w śledzeniu losów aplikacji uczestników). Arkusz “Rozmowa kwalifikacyjna” służy do przygotowania do rzeczywistej rozmowy kwalifikacyjnej i może być wypełniony wspólnie przez doradcę i uczestnika, lub wykorzystany jako „role play”.

O doradztwie zawodowym - organizacja Indywidualne doradztwo zawodowe

Job Box został stworzony dla celów świadczenia indywidualnego doradztwa zawodowego młodym ludziom. Doradztwo odbywa się na przestrzeni kilku tygodni. Istnieje również możliwość (a w przypadku niektórych części procesu - zalecenie) samodzielnego wykonywania przez uczestników „prac domowych” oraz wyszukiwania informacji. Wyniki są następnie omawiane z doradcą.

Możliwość organizacji grupowej

Niektóre zadania mogą również być wykonywane w grupie kilku-kilkunastu uczestników. Należy jednak pamiętać o udzieleniu uczestnikom profesjonalnej informacji zwrotnej dotyczącej wyników pracy.

Włączenie ważnych osób – udział rodziców

Niektóre części procesu pozwalają również na rozszerzenie relacji młody człowiek – doradca poprzez włączenie rodziców i innych ważnych dla uczestnika osób. Jest to możliwe podczas rozmowy wstępnej lub po określeniu kolejnych kroków. Kwestie sensowności i atrakcyjności takiego rozwiązania powinny zostać omówione z uczestnikiem. Udział rodziców może być warunkiem wstępnym, jaki musi być spełniony, jeżeli uczestnik (szczególnie jeżeli jest to dziewczyna) ma w ogóle wziąć udział w procesie doradczym; może się też okazać, że włączenie do procesu rodziny ułatwia realizację kolejnych kroków.

Umiejętności językowe

Doradztwo zawodowe zakłada, że uczestnicy znają język polaki w stopniu podstawowym, ze względu na fakt, że celem procesu jest włączenie ich w rynek pracy w Polsce, gdzie znajomość języka polskiego jest warunkiem koniecznym do znalezienia pracy. Oznacza to, że listy motywacyjne oraz CV powinny być napisane w języku polskim. Ponieważ jednak niektóre tematy poruszane w procesie doradztwa zawodowego dotyczą kwestii osobistych, wskazane wydawać się może doradztwo w języku ojczystym uczestnika – idealni dla tego zadania byliby doradcy, którzy sami mają na koncie doświadczenie migracyjne. Może to mieć największe znaczenie w czasie rozmów z rodzicami ze względu na fakt, że ich kompetencje językowe często odbiegają od tych prezentowanych przez ich dzieci.

Praca z Job Box

16 / 128

Doradztwo zawodowe w rodzimym języku uczestnika może być również czynnikiem budującym zaufanie. Arkusz dla rodziców, dostępny w języku niemieckim, tureckim, bośniackim/serbskim/chorwackim oraz angielskim, może również służyć jako źródło informacji dla rodziców.

Dobrowolny udział i odpowiedzialność

Ponieważ Job Box w znacznej mierze wymaga refleksji oraz gotowości do przemyślenia własnego życia, aspiracji osobistych i przeszłości, kluczowym czynnikiem zapewniającym sukces doradztwa zawodowego jest dobrowolny udział. To młodzi ludzie są ekspertami w kwestii własnego życia, a więc powinni czuć się odpowiedzialni za swoje plany zawodowe. Job Box oraz doradztwo zawodowe mają wspierać ich w rozwijaniu tych aspiracji i wizji oraz w określeniu ich atutów i umiejętności. Modelowy uczestnik powinien przy pomocy Job Box nauczyć się rozwijać u siebie zorientowany na kompetencje sposób patrzenia na samego siebie.

Odpowiedzialność oznacza również, że uczestnicy otrzymują Job Box w formie portfolio, które mogą zabrać ze sobą do domu i które przynoszą na każde kolejne spotkanie. Wszystkie wypełnione arkusze znajdują się w portfolio i należą do uczestnika. Jeżeli wykorzystywane były metody zorientowane na doświadczenie, warte polecenia jest wykonanie zdjęć wyników i plakatów oraz dostarczenie uczestnikom ich kopii. Zbiór dokumentów, zawierający wszystkie dokumenty dotyczące przeszłości zawodowej uczestnika, podkreśla cel tworzenia osobistego portfolio.

Ile czasu trzeba poświęcić na Job Box? Kompletny Job Box to proces doradztwa zawodowego, składający się z kilku spotkań, na które trzeba poświęcić około 6 – 10 godzin. Dodatkowy czas jest potrzebny na wykonanie zadań z cyklu aktywna praca. Do tego można dodać dwa krótkie spotkania z rodzicami lub innymi ważnymi osobami w początkowej lub końcowej fazie procesu w celu zakotwiczenia wyników doradztwa w sieci powiązań rodzinnych. Istnieje jednak możliwość wykorzystania jedynie niektórych części Job Box, co wymagać będzie odpowiednio mniej czasu.

Ponadto, czas poświęcony na Job Box zależy od:

� kompetencji językowych uczestników (wymagających większego lub mniejszego zakresu tłumaczeń oraz wyjaśnień)

� doświadczeń życiowych (im mniej doświadczeń posiada uczestnik, tym mniej kompetencji może rozwinąć)

� umiejętności samodzielnej pracy (w zależności od tej stopnia wykształcenia umiejętności więcej lub mniej zadań może być wykonanych samodzielnie)

Jakie kompetencje są potrzebne do pracy z Job Box? Potrzebujemy doradców, którzy odbyli już podstawowy kurs w zakresie doradztwa zawodowego. Ponadto, pożądanym atutem będzie doświadczenie w pracy z migrantami lub własne przemyślane doświadczenie migracyjne, badania stereotypów dotyczących płci, podstawowa wiedza w zakresie zarządzania pracą i szkoleniami, wiedza o możliwościach zawodowych oraz metodach szkoleń na terenie Polski, jak również zorientowanie na zasoby i kompetencje. Idealny doradca ma również doświadczenie w stosowaniu metod podsumowywania kompetencji zdobyte podczas seminarium lub zaawansowanego szkolenia.

Praca z Job Box

17 / 128

Co jeszcze jest potrzebne? Wymogi strukturalne

Aby efektywnie stosować Job Box, potrzebne jest również spełnienie wymogów strukturalnych. Z jednej strony dotyczą one odpowiednich instytucji chcących korzystać z Job Box; z drugiej związane są ze środowiskiem społecznym od struktury społecznej po sytuację na rynku pracy. Na poziomie instytucjonalnym znaczenie mają następujące kwestie: W jakim stopniu instytucje są gotowe i zdolne do nawiązywania kontaktu z młodymi ludźmi i oferowania im dokładnie takiej pomocy, jakiej potrzebują (np. poprzez dogodne godziny otwarcia, PR, strukturę personelu, dostępność)?

Parametry społeczne

Jeśli chodzi o środowisko społeczne, potrzebna jest dobra sieć powiązań między instytucjami, przekazywanie wyczulonej na kwestie kulturowe wiedzy oraz umiejętności docenienia kompetencji międzykulturowych.

Część 1 Określam swoje mocne strony


18 / 128

Część 1 Określam swoje mocne strony Cel Młodzi ludzie określają swoje mocne strony począwszy od swojego życiorysu. W ten sposób uświadamiają sobie, jakie istnieją możliwości uczenia się poza szkołą i niezależnie od wykształcenia zawodowego. Szczególną uwagę przywiązuje się do doświadczeń związanych z migracją jako źródła mocnych stron. Porównanie ze sposobem, w jaki młodzi ludzie postrzegani są przez innych, pomaga im dojść do bardziej realistycznego wyobrażenia o swoich mocnych i słabych stronach. Zakres zastosowania Job Box

� Rozwój etapów życia, podzielonych według kategorii (rodzina, migracja, wykształcenie, zawód, czas wolny), reprezentuje pracę przygotowującą do stworzenia CV.

� Doświadczenia osobiste, które zostały wypracowane w ramach przeglądu życiorysu, stwarzają czynniki łączące się z przemyśleniami na temat mocnych stron.

� Dzięki uświadomieniu sobie, jakie ma się mocne strony, wybór zawodu również będzie dokonany w sposób bardziej świadomy.

� Rozwinięte mocne strony stanowią podstawę CV oraz listu motywacyjnego. � Pytanie dotyczące udowodnienia mocnych stron motywuje do zbierania certyfikatów

oraz potwierdzeń, do porządkowania ich oraz tworzenia zbioru dokumentów.

Pomoce � Arkusz „Moje życie“ � Ćwiczenie „Nakreślanie (rysowanie) etapów mojego życia” � Arkusz „Czego nauczyłem się w szkole“ � Arkusz „Czego nauczyłem się w czasie szkoleń zawodowych oraz w czasie dalszej

edukacji” � Arkusz „Czego nauczyłem się z doświadczeń zawodowych“ � Arkusz „Czego nauczyłem się w czasie wolnym“ � Arkusz „Czego nauczyłem/am się żyjąc w różnych kulturach” � Zestawienie aktów mowy w pracy 1 � Zestawienie aktów mowy w pracy 2 � Kwestionariusz „Uważam siebie za …“ � Kwestionariusz „Jak widzą mnie inni” � Arkusz „Moje mocne strony“ � Arkusz „Profil moich mocnych stron“

Zadanie / przebieg 1. Młodzież tworzy plakat bądź rysunek, który przedstawia najważniejsze doświadczenia

osobiste. Ustanawia związek emocjonalny z różnymi etapami swojego życia. 2. Czynności z kilku dziedzin życia (szkoła, szkolenie zawodowe, zawód, czas wolny,

migracja) wymienione są w porządku chronologicznym i przypisane są do mocnych stron, jakie zostały wykształcone.

3. Umiejętności językowe są oceniane w zróżnicowany sposób (słuchanie, czytanie, udział w rozmowie, spójność wypowiedzi, pisanie).

4. Młodzież wypełnia wraz z doradcami kwestionariusz, dotyczący postrzegania siebie samych.

5. Młodzi ludzie zdobywają informacje na temat tego, jak postrzegani są przez innych poprzez skrócone kwestionariusze, testy internetowe bądź testy w instytucjach oferujących informacje na temat pracy (publiczne służby zatrudnienia, agencje pośrednictwa pracy, urzędy pracy).

6. Młodzież zbiera wyniki kwestionariuszy wraz z doradcami i tworzy profil swoich mocnych stron.


19 / 128

1.1 Przyglądam się mojemu życiu „Życie składa się z wielu drobnych monet, a ten, kto wie, jak je zbierać, dorobi się” (J. Anoith) Cel Niniejszy rozdział stanowi wstęp do procesu doradztwa zawodowego przez podejście od strony życiorysu. Wraz z młodym człowiekiem będziecie przyglądać się poprzednim etapom życia. Wydarzenia w życiu rodzinnym, zmiana miejsca zamieszkania, szkoły, do których chodził klient, szkolenia zawodowe oraz doświadczenia – to wszystko będziecie omawiać razem z młodzieżą. To, co jest ważne, to spojrzenie skoncentrowane na zaradności i kompetencji, czyli nie tylko spojrzenie na to, co się nie udało, ale na pozytywne aspekty ujawniające się w trudnych sytuacjach. Dlatego też trudne wydarzenia w życiu bądź błędne decyzje muszą być postrzegane i akceptowane jako prawdziwe i ważne, ale pytanie należy zmienić na następujące: „Czego mogłeś się dzięki temu nauczyć, co pomogło ci poradzić sobie z tymi trudnościami?”. Tworzenie listy strategii radzenia sobie z trudnościami jako sugestii dla kompetencji, okazują się pomocne w określaniu umiejętności takich, jak na przykład możliwość radzenia sobie ze stresem bądź elastyczność. Ponadto okazało się ono również pomocne przy planowaniu kolejnych kroków mających na celu odkrycie pomocnych umiejętności, które mają doprowadzić do osiągnięcia celu zawodowego. Co za tym idzie, trudne sytuacje, z którymi młody człowiek sobie poradził oraz strategie, które okazały się pomocne, należy zapamiętać. Zakres zastosowania Job Box

� W związku z tym, że te zadania są ukierunkowane na życiorys, pomagają one odkryć ważne etapy oraz zdarzenia w życiu młodych ludzi.

� Te osobiste doświadczenia tworzą podstawę służącą do określenia mocnych stron młodych ludzi, co stanowi kolejny krok.

� Ponadto notatki te są pomocne przy tworzeniu CV, na przykład zgodnie z chronologicznym spisem etapów edukacji oraz doświadczeń zawodowych.

Pomoce

� Arkusz „Moje życie“ � Ćwiczenie „Nakreślanie (rysowanie) etapów mojego życia”

Zadanie / przebieg Młodzież tworzy plakat bądź rysunek, który przedstawia najważniejsze doświadczenia osobiste. Ustanawia związek emocjonalny z różnymi etapami swojego życia.

� Plakat „Moje życie” jest odpowiedni dla młodych ludzi z podstawowymi umiejętnościami językowymi, ponieważ doświadczenia osobiste / etapy życia muszą zostać nazwane. Jednakże nazywanie może zostać również dokonane najpierw w języku ojczystym młodego człowieka, a potem, w ramach analizy, można dokonać tłumaczenia.

� Ćwiczenie „Nakreślanie etapów mojego życia” proponuje podejście, które jest mniej ustrukturyzowane, a jego stworzenie wymaga mniejszej kompetencji językowej.


20 / 128

1.1.1 Moje życie Cel

Celem tej części jest chronologiczna wizualizacja poszczególnych opowieści młodzieży.

Zakres zastosowania Job Box

� Graficzna prezentacja dni szkolnych oraz okresu edukacji i czynności zawodowych, służy jako praca wstępna mająca na celu stworzenie CV oraz „wyłapanie” zainteresowań oraz umiejętności.

� Widoczna staje się korelacja pomiędzy zdarzeniami UWAGA! Najedzie to należy stosować bardzo ostrożnie z młodzieżą uchodźczą, która potencjalnie ma za sobą trudne/traumatyczne doświadczenia.

Pomoce Papier pakowy, tablice typu flipchart (co najmniej A3), markery, ewentualnie fotografie Zadanie / przebieg

� „Ścieżka życia” jest tworzona razem z młodym człowiekiem. Jednakże młodzież może też stworzyć plakat samodzielnie w ramach przydzielonego jej zadania, a potem objaśni doradcy, co na nim widnieje w czasie późniejszego spotkania. Młodzi ludzie mogą używać różnych kolorów i mogą również dołączyć zdjęcia oraz rysunki. Preferowany format (plakat, tablica typu flipchart, co najmniej A3, ewentualnie rozszerzenie zakresu instrukcji).

� Oznaczenie wydarzeń linią pionową. � Oznaczenie okresów linią poziomą → linie umiejscawiane są pod odpowiednimi

polami oznaczającymi wiek i lata. � Ważne jest dokładne oznaczenie w celu uniknięcia nieprawidłowej interpretacji – luki

(na przykład pomiędzy pojedynczymi umowami o pracę) powinny tak naprawdę przedstawiać luki odpowiadające bezrobociu.

� Fakty, które nie są dokładnie znane, powinny być oznaczane znakiem zapytania i umiejscowione tam, gdzie powinny się znaleźć.

� Przerywana linia pozioma bądź pionowa oznacza, że zdarzenie nie zostało jeszcze zakończone.

� W najniższym rzędzie (jak się czułem), młody człowiek powinien narysować krzywą, która mniej więcej określi, jak się wtedy czuł.

� Co idzie w parze z następującymi dziedzinami? o Rodzina: narodziny rodzeństwa bądź dzieci, śmierć członków rodziny, rozwód,

małżeństwo, własny związek

o Migracja: główne pytania: Kiedy przyjechałeś do Polski? Kiedy uzyskałeś obywatelstwo polskie/ status uchodźcy/ status pozwalający zamieszkać w Polsce na dłużej? Kiedy do Polski przyjechali ludzie, którzy są dla ciebie ważni, albo kiedy opuścili Polskę?

o Miejsce zamieszkania: miejsca zamieszkania, z kim, zmiany miejsca zamieszkania

o Szkoła / Wykształcenie: nazwy szkół

o Zawód: działalność, nawet „drobne prace”, takie jak opiekowanie się dziećmi bądź pomoc komuś


21 / 128

o Czas wolny / Zainteresowania: Co lubiłem robić w wolnym czasie? Sport, hobby, lecz również dobrowolne działania

o Ważne wydarzenia: Ważne wydarzenia, które nie pasują do żadnej innej kategorii, jak na przykład poważne choroby, udary, problemy z prawem, długi.

Ocena

Odpowiedź na poniższe pytania będzie pomocna przy interpretacji:

� W czasie dyskusji o wynikach, pytania „czego nauczyłem się w poszczególnych okresach życia, co mi się podobało, co/kto pomagał mi wybrnąć z trudnych sytuacji” powinny stać na pierwszym miejscu obok ogólnego rozumienia.

� Które zdarzenie z danej dziedziny wpływa na inną dziedzinę (np. dziedzina „rodzina” – śmierć matki i równoczesne pojawienie się depresji, przypisane do dziedziny „zdrowie”)?

� Patrząc na życiorys klienta, czy pojawia się tam sytuacja podobna do obecnej i w jaki sposób poradzono sobie z nią? Oraz: w jaki sposób obecna sytuacja różni się od tej z przeszłości?

� Czy istnieją jakieś luki w życiorysie, tzn. zdarzenia, które nie miały miejsca (np. brak związków)?

� Co nadal pozostaje takie samo mimo, że wszystko działo się równocześnie w innych aspektach życiorysu (np. ciągłość nauki pomimo dramatycznych wydarzeń w rodzinie)?

Por. Pantucek 2005, Concin 2004


22 / 128

Arkusz Moje życie Życie Wiek 5 10 15 20 25 Rok Rodzina

Migracja

Miejsce zamieszkania

Szkoła / Wykształcenie

Zawód

Czas wolny / zainteresowania

Ważne wydarzenia

Jak się wtedy czułem? +

-


23 / 128

Przykładowy arkusz Moje życie Życie Wiek 5 10 15 20 25 Rok 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06

Rodzina

|Babcia zmarła 93 |Urodziła się siostra A. 93

Urodziła się siostra B. 97

Migracja Urodzony w Ankarze| Turcja |Kraków Miejsce zamieszkania

Ankara z babcią Kraków Kraków

Szkoła / Wykształcenie

........ |podst. szkoła |Gimnazjum|Szkoła techniczna|Kurs z UP

Zawód Krótki staż próbny Staż

Czas wolny / Zainteresowania

gra w piłkę nożną, odwiedzanie przyjaciół, wychodzenie z przyjaciółmi

Ważne wydarzenia

Śmierć babci Utrata tureckich przyjaciół Niepowodzenie w szkole Złe oceny

Jak się wtedy czułem?

+


24 / 128

1.1.2 Nakreślenie etapów mojego życia Cel Celem niniejszej części jest poszerzanie perspektyw; w tym wypadku poprzez ćwiczenie powinno się dojść do podejścia osobistego, którego siłą napędową jest w większym stopniu doświadczenie niż w przypadku ćwiczenia „Moje życie”; „twarde fakty” zostaną opracowane następnym razem. Zakres zastosowania Job Box

� Graficzne przedstawienie życiorysu służy jako praca wstępna mająca na celu doprowadzenie do stworzenia CV oraz identyfikacji mocnych stron i kompetencji

� Uwidaczniają się emocjonalne oceny oraz spójność Pomoce Karton bądź papier, rozmiar 0, trochę akwareli bądź mieszadeł do farb w celu zmieszania kolorów, pędzel, szmatka Zadanie / przebieg “Proszę narysować całe swoje życie (swój życiorys) na kartce papieru, używając innego koloru do przedstawienia każdego etapu życia. Wybór kolorów należy od was”. Pomoc Można zasymulować poszczególne etapy (0 – 4 lata, 5 – 7 lat, 8 – 10 lat, 11 – 14 lat, 15 – 17 lat, 18 – 21 lat, 22 – 25 lat). Te etapy to tylko propozycja; każda osoba może mieć inne ważne etapy w życiu (migracja z Wietnamu do Polski w wieku 13 lat). Ocena

� Patrząc na pojedyncze etapy życia: jakie kolory, kształty, ile przestrzeni zajmują, gdzie są rozmieszczone

� Patrząc na punkty przecięcia: rodzaj linii granicznych (płynne, wyraźne kontury, długość linii granicznych); wydarzenia na liniach granicznych

� Ogólny obraz: jaskrawe kolory, struktury, ogólny wygląd � Streszczenie „Nazwij trzy rzeczy, które chciałbyś zabrać w przyszłość; nazwij trzy

rzeczy, które chciałbyś pozostawić za sobą” (Raabe 2004, 70-71).


25 / 128

1.2 Miejsca, w których się uczyłem

Cel Celem tego rozdziału jest odkrycie, w których miejscach oraz przy jakich okazjach młodzież zdobywała określone umiejętności. Ważnym aspektem jest tu uświadomienie sobie, że nauka odbywa się nie tylko w szkole, lecz także w dowolnym innym miejscu. Nie jest to rzeczą oczywistą, stąd też niezbędna jest pomoc ze strony doradców zadających konkretne pytania bądź podających konkretne przykłady. Gdzie młodzi ludzie mogą nauczyć się czegoś nowego? � W szkole, w czasie szkolenia zawodowego lub w dalszym procesie edukacji (staż bądź

kurs); � w pracy, nawet jeśli było się zatrudnionym tylko przez krótki okres (praktyki, praca

czasowa); � w czasie wolnym (zainteresowania, hobby) albo w domu (gdy pomaga się w pracach

domowych); � dzięki życiu w dwóch lub więcej kręgach kulturowych. Przykłady zdobywania doświadczenia: opieka nad rodzeństwem wyrabia poczucie odpowiedzialności; gdy się coś tłumaczy, należy uważnie słuchać i dodatkowo doskonale znać oba języki; jakaś konkretna rola we wspólnocie religijnej bądź klubie oznacza wykonywanie pewnych zadań oraz stwarza możliwości nauki; podobnie sprawa ma się z hobby, takim jak na przykład gra w piłkę nożną albo na komputerze. Zakres zastosowania Job Box

� Wypełnienie poniższych arkuszy pomaga stworzyć CV, ponieważ wszystkie konieczne fakty będą wypisane chronologicznie i trzeba je będzie jedynie skopiować.

� Dzięki wymienieniu wszystkich dziedzin życia, młodzi ludzie uświadomią sobie kompetencje, które zostały nabyte nieświadomie.

� Dyskusja o doświadczeniach związanych z nauką reprezentuje pracę wstępną mającą na celu doprowadzić do zastanowienia się nad własnymi mocnymi stronami.

Pomoce Dla każdego miejsca nauki będzie stworzony oddzielny arkusz, tak więc razem będzie pięć arkuszy: � „Czego nauczyłem się w szkole“ � „Czego nauczyłem się w czasie szkoleń zawodowych oraz w czasie dalszej edukacji““ � „Czego nauczyłem się z doświadczeń zawodowych“ � „Czego nauczyłem się w wolnym czasie“ � „Czego nauczyłem się żyjąc w różnych kulturach” Zadanie / przebieg Te arkusze można w całości wypełnić razem z młodzieżą, albo tylko częściowo z młodzieżą. W drugim przypadku młodzież powinna wypełnić pozostałą część arkusza w domu i omówić na następnym spotkaniu. Jeśli istnieje podejrzenie, że na arkuszu nie ma wystarczająco dużo miejsca, należy go skopiować. Na stronie 33 można zobaczyć, jak wygląda wypełniony


26 / 128

arkusz. Wskazówka: nie należy wymieniać tylko tych umiejętności, w których jest się bardzo dobrym, lecz wszystkie; wybór oraz ranking będzie dokonany później. Biorąc pod uwagę miejsca nauki w szkole, szkolenia zawodowe oraz dalszą edukację i zawód, należy dowiedzieć się, czy odpowiednie dowody (certyfikaty, potwierdzenie odbycia stażu, referencje na temat praktyk, itp.) istnieją i czy motywują młodych ludzi do uwzględnienia takich dowodów w części 4 oraz uzupełnienia ich, jeśli istnieje taka konieczność. O ile łatwo jest wyrazić swoje doświadczenia związane z nauką w szkole, w czasie szkolenia zawodowego, dalszej nauki bądź w pracy, to mówienie o swoich mocnych stronach przy okazji dyskusji o czasie wolnym oraz migracji, nie jest czymś typowym. A zatem poniżej znajdują się wskazówki odnośnie obu tych tematów. Rozszerzanie listy miejsc nauki: czas wolny Często trudno jest postrzegać czynności wykonywane w czasie wolnym jako naukę. Pytania typu: „co robisz w weekend – opisz jak zwykle mija ci weekend” mogą być tu pomocne. Ponadto na poniższym wykresie znajduje się przegląd czynności niezwiązanych z nauką bądź pracą W celu dotarcia do informacji dotyczących doświadczeń związanych z nauką, można zadawać pytania typu „czego potrzebujesz, by wykonać te czynności”. Na przykład, gotowanie wymaga dobrego wyczucia czasu oraz kreatywności w przygotowywaniu potraw; sklejanie modeli samolotów wymaga dokładności, zręczności, wyczucia przestrzeni oraz cierpliwości.


27 / 128

- gotowanie

- zmiana miejsca zamieszkania Charakterystyczne - pranie

- radzenie sobie z chorobą doświadczenia - szycie - radzenie sobie z kryzysem osobiste Gospodarstwo - wyszywanie

domowe - robienie na drutach - samoświadomość - sprzątanie

- czytanie - wiedza ogólna Rozwój osobisty - organizacja

- Internet - organizacja wydarzeń

- wykłady - opieka nad zwierzętami

- zarządzanie rozkładem

zajęć - np. zbieranie znaczków Hobby

- np. szycie

- asygnowanie funduszy

na konkretne cele

- przelewy pieniężne

- sprawy fiskalne - własnymi

- sprawy ubezpieczenia Pieniądze, władze Wykształcenie - opieka nad - rodzeństwem

społecznego dzieci dziećmi - opiekunka

- sprawy mieszkaniowe - opieka nad do dzieci

- kontakt z władzami grupami dzieci

- tłumaczenia w kontaktach - opieka nad chorymi dziećmi

z władzami - wizyty u lekarza

- umowy sprzedaży, - pomoc w nauce najmu Co robię poza szkołą i pracą? - rozwiązywanie konfliktów

- wspieranie w momentach

kryzysowych

- organizacja kontaktów, wolnego czasu

- prace leśne - uprawa roślin Ogród, przyroda - planowanie - asystent ogrodów - funkcje -przewodniczący - kasjer

uprawianie Praca ochotnicza - organizator sportu - odpowiedzialny

- przewodzenie za ... grupie młodzieży - sport praca w klubie sportowym Sport - pomoc – ratownictwo - - organizacja gaszenie pożarów zadań - muzyka - dziedziny - grupa polityczna -

partia - naprawy w domu - wspólnota religijna - serwis – naprawa samochodu, roweru - związek zawodowy - serwis urządzeń technicznych – naprawy Prace manualne, - hobby - zakup komputera – instalacja – obsługa technika - grupa działania - stawianie budynku - remont domu - osoby starsze - osoby chore Opieka, pomoc sąsiedzka - osoby niepełnosprawne - sąsiedzi, przyjaciele


28 / 128

Rozszerzanie listy miejsc nauki: życie w dwóch kręgach kulturowych Gdy bierze się pod uwagę życie w dwóch lub więcej kręgach kulturowych, ważnym aspektem jest nie tylko to, że młodzi ludzie opuścili swój kraj, by na stałe osiedlić się w innym. W tym momencie sensownym jest podniesienie kwestii tego, „co tak właściwie znaczy migracja, życie w dwóch lub więcej kręgach kulturowych”. Nie chodzi tylko o to, by przyjmować tożsamość młodzieży jako stałą, lecz by zrozumieć różne tożsamości kulturowe oraz ocenić ich zróżnicowanie. Ważne jest ciągłe nakierowywanie rozmowy w stronę pozytywnych doświadczeń związanych z nauką. W tym kontekście często trudno jest odpowiedzieć na pytanie „czego nauczyłem się w czasie, gdy mieszkałem w ramach kilku kręgów kulturowych” z dwóch powodów: po pierwsze, migracja, która miała miejsce w przeszłości, często jest postrzegana jako defekt bądź brak zarówno w dyskusji publicznej, jak i w życiu codziennym, a nie jako coś, co kojarzy się pozytywnie. Po drugie, odpowiednie wzorce zachowań oraz kompetencje są oczywiste i przez to trudniej zauważalne. Zanim pomyśli się o mocnych stronach, czasami pomocnym jest zastanowienie się nad różnicami pomiędzy kulturami. Wtedy może okazać się rzeczą oczywistą, że kultury różnią się nie tylko pomiędzy poszczególnymi krajami, ale również pomiędzy regionami i/lub warstwami społecznymi. Poniższa tabela pokazuje zestawienie mocnych stron, jakie mogą wyniknąć z faktu, że ktoś w przeszłości migrował.

Kompetencja międzykulturowa

Kompetencje

Wskaźniki ogólne (= cechy identyfikujące)

Tożsamość kulturowa

- Rozpoznawanie własnych działań, sposobu myślenia oraz odczuwania we własnych historycznych, społecznych, politycznych oraz kulturowych korzeniach;

- reprezentowanie kulturowych norm, wartości oraz przyzwyczajeń własnego kraju;

- udział w życiu publicznym i kulturalnym; - wypracowanie wartości kulturalnych charakterystycznych dla

danego kraju z wyczucia kultury.

Tożsamość międzykulturowa

- asymilowanie innych narodowych norm, wartości, przyzwyczajeń, zwyczajów oraz mody;

- przyjęcie ponadnarodowego stanowiska w związku ze współżyciem/współistnieniem różnych narodowości

- rozumienie zjawisk oraz stanu rzeczy zglobalizowanego świata oraz wyciąganie wniosków dla siebie i swojej (zróżnicowanej) kultury;

- wykazywanie się bardzo dobrym wyczuciem właściwego postępowania w znanych sobie kontekstach kulturowych

Tolerancja wobec dwuznaczności

- akceptacja przeciwnych lecz pełnoprawnych stanowisk (antynomia);

- znoszenie rozbieżności własnych stanowisk i doświadczeń; - wyrobienie odporności na stres, gdy ma się do czynienia z

dziedzinami, w których dominuje silny, międzykulturowy konflikt.


29 / 128

Otwartość

- zawieranie znajomości z ludźmi z innych kręgów kulturowych, o innych narodowościach i z innym wykształceniem;

- zachowanie wrażliwości i tolerancji wobec zróżnicowania kulturowego;

- zatopienie się w obcym środowisku; - wzbudzenie zainteresowania pozbawionego wszelkich

uprzedzeń kulturą, historią, tradycjami, geografią, polityką oraz społeczeństwem innych krajów;

- postrzeganie kontaktów międzykulturowych jako wzbogacenie;

- czerpanie radości z zabawy; - chęć „widzenia” wszystkimi zmysłami.

Międzykulturowa chęć do komunikowania się

- chęć do rozpoznawania innych systemów znaków; - świadome odbieranie obcej fonacji; - imitowanie nieznanej fonetyki; - umiejętność dostrzegania nieznanych rytmów mowy i

komunikacji; - ćwiczenie komunikacji niewerbalnej.

Zastanowienie nad kulturami

- kwestionowanie wzorców zachowań oraz interpretacji własnej grupy kulturowej;

- wykształcanie wzorców zachowań oraz interpretacji innych grup kulturowych;

- dostrzeganie różnic oraz podobieństw pomiędzy różnymi kulturami, systemami społecznymi oraz politycznymi;

- wyrobienie poczucia globalnej sprawiedliwości. Tabela wzięta z Teichmüller, Culturbuero 2004


30 / 128

Arkusz: Czego nauczyłem się w szkole Rodzaj szkoły Nazwa

szkoły/lokalizacja od do Ukończenie

tak/nie Jakie przedmioty/ dziedziny mnie interesowały?

Jakie wydarzenia miały dla mnie duże znaczenie w szkole? (Projekty, wydarzenia, staże, …)

Czego się dzięki temu nauczyć?

1.

2.

3.

4.

5.


31 / 128

Przykładowy arkusz: Czego nauczyłem się w szkole Rodzaj szkoły Nazwa

szkoły/lokalizacja od do Ukończe-

nie tak/nie Jakie przedmioty/ dziedziny mnie interesowały?

Jakie wydarzenia miały dla mnie duże znaczenie w szkole? (Projekty, wydarzenia, staże, …)


1 Szkoła podstawowa

Szkoła im. Andersena Warszawa

1997 2001 tak Matematyka, rysunek Projekt tydzień na farmie Praca ze zwierzętami, pozbycie się strachu przed dużymi zwierzętami

2 Szkoła podstawowa

Szkoła im. Powstańców Warszawa

2001 2005 tak Geografia, plastyka Projekt artystyczny

„głowy”

Planowanie i zakończenie większego dzieła sztuki, organizacja wystawy

3 Politechnika

Wydział informatyki Warszawa

2005 2006 Jeszcze nie Informatyka Prezentacja politechniki w szkole podstawowej Praktyki w firmie ABCD, agencja reklamowa

Projektowanie plakatu oraz przygotowanie prezentacji w programie Power Point Udało mi się trochę zapoznać z profesjonalnym oprogramowaniem graficznym

Arkusz: Czego nauczyłem się w czasie szkoleń zawodowych oraz w czasie dalszej edukacji


32 / 128

Wykształcenie

Miejsce kształcenia od do Ukończenie

tak/nie Które dziedziny mnie interesowały?

Jakie wydarzenia miały dla mnie duże znaczenie w czasie szkolenia? (Projekty, wydarzenia, staże …)


1.

2.

3.

4.

5.


33 / 128

Przykładowy arkusz: Czego nauczyłem się w czasie szkoleń zawodowych oraz w czasie dalszej edukacji Wykształcenie Miejsce

kształcenia do od Ukończenie

tak/nie Które dziedziny mnie interesowały?

Jakie wydarzenia miały dla mnie duże znaczenie w czasie szkolenia? (Projekty, wydarzenia, staże …)


1 Kurs zawodowy

Migrawork 09 02 12 02 tak Wszystkie aspekty

związane z

komputerami

Staż w firmie Z Przetwarzanie danych to nie tylko programowanie, lecz również umiejętność zarządzania siecią

2 Uczeń - informatyk

EDV-System 09 03 09 06 tak Firewall dla sieci Duży projekt dla biura pomiarów gruntu

Opracowywanie i wdrażanie projektów

3 Kurs języka

angielskiego

Centrum

kształcenia dla

dorosłych

09 05 06 06 tak Konwersacje Odgrywanie roli w konwersacji


34 / 128

Arkusz: Czego nauczyłem się z doświadczeń zawodowych Pracodawca Stanowisko /

nazwa pracy od do Rodzaj pracy

(staż, praca wakacyjna)

Jaka dokładnie była moja dziedzina? Opis zadań

Co mnie interesowało? Co lubiłem robić?


1.

2.

3.

4.

5.

6.


35 / 128

Przykładowy arkusz: Czego nauczyłem się z doświadczeń zawodowych Pracodawca Stanowisko /

nazwa pracy od do Rodzaj pracy

(staż, praca wakacyjna)

Jaka dokładnie była moja dziedzina? Opis zadań

Co mnie interesowało? Co lubiłem robić?

Czego mogłem się dzięki temu nauczyć?

1 Pensjonat Meyer

Pokojówka 07 05 08 05 Praca wakacyjna Sprzątanie pokoi Zmienianie pościeli Czyszczenie

Współpraca z kolegami Wystrój wnętrz

Szybka i dokładna praca Czystość Dyskrecja

2 Rodzina

Nowaków

Opieka nad dzieckiem 09 05 06 06 Praca dodatkowa Opieka nad 2 dzieci (3 i 6 lat). Zabawa, kładzenie dzieci spać, rozwiązywanie konfliktów

Prace ręczne z dziećmi, czytanie im książek

Ponoszenie odpowiedzialności, rozwiązywanie konfliktów, nowe pomysły

3 Ośrodek opieki nad

niepełnosprawnymi

Opiekun Od 06

06

Praca dodatkowa Opieka nad osobami niepełnosprawnymi, higiena osobista, przygotowywanie posiłków, towarzyszenie im podczas zajęć w czasie wolnym, prowadzenie z nimi rozmów

Prowadzenie

rozmów

Rozumienie innych, również wtedy, kiedy nie mogą się jasno wyrazić Nowe pomysły na spędzanie czasu wolnego Planowanie zajęć

4

5


36 / 128

Arkusz: Czego nauczyłem się w wolnym czasie Nazwa zajęcia /

hobby Co dokładnie robiłem? Opis zajęć

od do Czym się interesowałem? Co lubiłem robić?


1

2

3

4

5


37 / 128

Przykładowy arkusz: Czego nauczyłem się w wolnym czasie Nazwa zajęcia /

hobby Co dokładnie robiłem? Opis zajęć

od do Czym się interesowałem? Co lubiłem robić?


1 Gra w piłkę nożną Kontrola nad piłką, cotygodniowe ćwiczenia w klubie SK Polonia

05 03 07 06 Praca zespołowa Duch zespołowy, dobra kondycja, zawieranie nowych przyjaźni, wygrywanie i przegrywanie, rozmawianie po polsku

2 Spotykanie się z przyjaciółmi

Wypicie drinka z kolegami, planowanie przyszłych zajęć

od 09 05

Dobra zabawa z przyjaciółmi Zaufanie innym, przyjęcie pomocy od przyjaciół, rozróżnienie pomiędzy prawdziwymi przyjaciółmi a kolegami, wspólne podejmowanie decyzji

3 Zajęcia z Koranu

Czytanie Koranu od 09 05

Rozszyfrowywanie dzieła Czytanie dzieł arabskich i pisanie po arabsku, cierpliwość


38 / 128

Arkusz: Czego nauczyłem się żyjąc w różnych kulturach W jakich kręgach

kulturowych żyłem / nadal żyję?

Jaka była / jest przyczyna mojego pozostania? (Migracja rodziców, własna migracja, wizyty, edukacja)

od do Z jakimi problemami musiałem/muszę się zmierzyć w związku z życiem w ramach kilku kręgów kulturowych?

Jak sobie z tym poradziłem? Jakie umiejętności zdobyłem w ciągu życia w ramach kilku kręgów kulturowych?

1

2

3

4


39 / 128

Przykładowy arkusz: Czego nauczyłem się żyjąc w różnych kulturach W jakich kręgach

kulturowych żyłem / nadal żyję?

Jaka była / jest przyczyna mojego pozostania? (Migracja rodziców, własna migracja, wizyty, edukacja)

Od do Z jakimi problemami musiałem/muszę się zmierzyć w związku z życiem w ramach kilku kręgów kulturowych?

Jak sobie z tym poradziłem? Jakie umiejętności zdobyłem w ciągu życia w ramach kilku kręgów kulturowych?

1 Turcja, Ankara

Miejsce urodzenia 1980 1990 Ojciec w Polsce(od 1982) Życie tylko z matką

2 Polska, Warszawa

Podążyłem za częścią rodziny do Polski

1990 Do dziś Nauka polskiego w szkole; byłem dobry w szkole w Turcji, ale w Polsce miałem problemy, ponieważ nie znałem polskiego; nauczyciel nie był zbyt miły i dlatego często byłem smutny Nowi przyjaciele, nagle ojciec był zawsze w pobliżu Życie na wsi, a nie w mieście

Nigdy nie przestałem uczyć się polskiego Nie utraciłem wiary we własne zdolności Bliskie kontakty z siostrą Wspólna nauka Próby kontaktów z innymi dziewczętami Zaciskanie zębów Umiejętność radzenia sobie z ciągłą obecnością ojca

3

4


40 / 128

1.3 Moje języki Cel Dobra znajomość języków staje się coraz ważniejsza. Jednakże oceny uzyskane w szkole często niezbyt dokładnie odzwierciedlają naszą wiedzę językową. Ponadto nie wszystkich języków uczymy się w szkole. Niektórych uczymy się w domu, albo dlatego, że mieszkamy w obcym kraju, gdzie ludzie posługują się językiem innym niż nasz ojczysty. Celem niniejszej części jest uświadomienie młodym ludziom, że ich doświadczenia związane z migracją oraz znajomość kilku języków to zmiany, które prowadzą do rozwinięcia w sobie mocnych stron. W tym momencie młodzi ludzie powinni zrozumieć, że pierwsze pytanie dotyczyć będzie języków, jakie znają. Następnie ocenione zostaną ich umiejętności językowe, tzn. na jakim poziomie jest ich umiejętność rozumienia, mówienia i pisania. Są to trzy aspekty, które mogą się znacznie od siebie różnić. Nie chodzi tu bynajmniej o ocenę „przedmiotową” czy wystawianie ocen, lecz młodzi ludzie powinni zostać zachęceni do zastanowienia się nad swoimi umiejętnościami razem z doradcą.

Zakres zastosowania Job Box � Przygotowania do sporządzenia CV (w szczególności Europass CV będzie oparte

na zastosowanych tu kategoriach); � Zbieranie argumentów oraz dowodów do późniejszych wniosków.

Pomoce

� Kategoria: „Mój język ojczysty to” � „Inne języki, jakie znam (do pewnego stopnia)” � Schemat samooceny � Dwa zestawienia dotyczące aktów mowy w miejscu pracy � Rozszerzenie dla doradców: wskazówki do oceny umiejętności językowych

Zadanie / przebieg Po pierwsze sporządź listę języków razem z młodzieżą. Może się okazać, że trudno będzie określić, który język jest językiem ojczystym, ponieważ na przykład rodzice mogą mówić w różnych językach ze swoimi dziećmi. W takim wypadku młodzi ludzie powinni wymienić język, który jest im lepiej znany albo wymienić oba języki. Moim językiem ojczystym jest / moje języki ojczyste to:


41 / 128

Inne języki, które znam (do pewnego stopnia): Samoocena Rozumienie Mówienie Pisanie

Słuchanie Czytanie Udział w rozmowach

Formułowanie spójnych wypowiedzi

Język

Język

Język

Język

Precyzyjna ocena dokonywana jest na podstawie tych dwóch zestawień aktów mowy w miejscu pracy (por. Plutzar und Haslinger 2005) znajdujących się na kolejnych stronach. Doradca, otrzymuje dodatkowe materiały używane standardowo na świecie, służące do oceny umiejętności językowych. Wskazówki oparte jest na Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego (Common European Framework of Reference for Languages). CV Europejskie (patrz rozdział 3.3.2) odnosi się do klasyfikacji umiejętności językowych zgodnie z tym systemem. Ze względu na fakt, iż nie da się obiektywnie ocenić umiejętności językowych w ramach procesu doradztwa zawodowego, niniejsze wskazówki powinien stanowić pomoc w osiągnięciu wspólnej, ogólnej oceny dokonywanej w trakcie rozmowy z młodzieżą. Młodzież powinna po pierwsze sporządzić listy dotyczące aktów mowy w miejscu pracy oraz omówić je z doradcą. Potem doradca wraz z młodym klientem może zagłębić się w szczegóły posługując się wskazówkami. Warto sporządzić dla klienta kopię wskazówek do odeny zdolności językowych opartych na Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego Dodatkowe wsparcie doradcy Niektórzy klienci mogą jeszcze na tyle słabo znać język polski, że będą mieli trudności z samodzielnym sporządzeniem aktów mowy. W takich sytuacjach wskazane jest by klient sporządził akty z aktywnym wsparciem doradcy. .


42 / 128

Lista aktów mowy w miejscu pracy 1 Akty mowy oraz możliwość oceny Jestem w

stanie wykonać

mó

wie

nie

słu

chan

ie

Pis

anie

czyt

anie

Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Opisywanie i rozumienie przebiegu pracy na przykład w życiu codziennym: Co robię

w ciągu dnia? Od czego zaczynam? Co

robię potem? Czym kończę swój dzień? Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Opisywanie i rozumienie zasad np. w grach: Jaki jest cel gry? Co muszą

zrobić gracze? Kiedy gra się kończy? Albo

na przykład zasady zadań z jakiejś

dziedziny, z którą jestem zaznajomiony.

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Opisywanie i rozumienie procedur np. prasowanie koszuli, zmiana żarówki,

inne czynności, z którymi jestem

zaznajomiony Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Rozumienie informacji podawanych za pośrednictwem mediów

Odebrać telefon Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Ogłoszenie o pracę Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Broszury dotyczące dalszego kształcenia

Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Broszury, ulotki Jestem w stanie

wykonać z

łatwością


43 / 128

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Artykuły w gazetach Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Plakaty, ogłoszenia Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Prowadzenie rozmów w czasie przerw, rozmowa o pogodzie, o rodzinie

Jestem w stanie

wykonać z

łatwością

Jestem w stanie

wykonać z

pomocą

Por. Plutzar und Haslinger 2005


44 / 128

Akty mowy oraz możliwość oceny

Jestem w stanie wykonać

Jestem w stanie wykonać z

łatwością

Czytanie i rozumienie ogłoszeń o pracę np. porównywanie ogłoszeń o pracę z własnymi umiejętnościami i

kwalifikacjami, ocenianie, czy nadaję się do tej pracy Jestem w stanie wykonać z

pomocą lub z wieloma błędami


łatwością

Pytanie np., gdy nie rozumiem, co ktoś mówi




łatwością

Wyrażanie potrzeb np., gdy potrzebuję czegoś i w związku z tym muszę poprosić kogoś o

pomoc Jestem w stanie wykonać z



łatwością

Zajmowanie stanowiska np., gdy nie zgadzam się z którymś z kolegów bądź szefem w jakiejś

sprawie




łatwością

Objaśnianie dalszych procedur np., gdy robię z kolegą coś takiego, jak pisanie tekstu, przygotowanie

posiłku




łatwością

Ustalanie daty np. wizyta u lekarza




łatwością

Udzielanie instrukcji np. czy jestem w stanie objaśnić jakąś konkretną czynność tak, by ktoś

mógł ją potem wykonać? Jestem w stanie wykonać z


Rozmowy telefoniczne

Zdobywanie informacji


łatwością


pomocą

Przekazywanie informacji Jestem w stanie wykonać z

łatwością


45 / 128


pomocą

Informowanie o mojej chorobie


łatwością


pomocą

Nagrywanie się na automatyczną sekretarkę


łatwością


pomocą

Por. Plutzar und Haslinger 2005


46 / 128

Skala oceny moich umiejętności językowych stosowana na całym świecie 1 A1 trochę A2 dobrze B1 raczej dobrze

słuchanie Rozumiem znane mi słowa oraz łatwe zdania odnoszące się do mnie, mojej rodziny bądź konkretnych tematów, pod warunkiem, że rozmówca wypowiada się powoli i wyraźnie

Rozumiem pojedyncze zdania oraz większość pospolitych słów, które są dla mnie ważne (np. proste informacje o mnie, mojej rodzinie, zakupach w sklepie spożywczym, pracy, bliższym otoczeniu). Jestem w stanie zrozumieć ogólny sens krótkich, jasnych i łatwych wiadomości oraz ogłoszeń

Rozumiem najważniejsze rzeczy, jeśli używany jest język jasny oraz jeśli wypowiedź dotyczy znanych tematów o pracy, szkole, czasie wolnym. Jeśli rozmówca mówi wolno i wyraźnie, jestem w stanie zrozumieć najważniejsze informacje podawane w radiu i telewizji – programy dotyczące aktualnych wydarzeń oraz moich zainteresowań w czasie wolnym i w pracy

czytanie Rozumiem pewne nazwy, słowa oraz łatwe zdania, np. na plakatach lub w katalogach

Jestem w stanie czytać bardzo krótkie proste teksty. Potrafię odnaleźć najważniejsze i przewidywalne informacje w tekstach codziennych (np. w ogłoszeniach, broszurach, rozkładach); rozumiem również krótkie i proste wiadomości

Rozumiem teksty pisane językiem codziennym bądź fachowym (np. ogłoszenia o pracę, ulotki dotyczące dalszego kształcenia)

Branie udziału w rozmowach

Umiem porozumieć się bez problemów, jeśli rozmówca zechce powtórzyć cos wolniej lub powiedzieć w inny sposób i pomaga mi wyrazić to, co próbuję powiedzieć. Potrafię zadawać proste pytania i odpowiadać na nie, o ile dotyczą one ważnych bądź znanych mi tematów

Potrafię jasno się wyrażać w łatwych i codziennych sytuacjach, które odnoszą się do bezpośredniej wymiany informacji oraz do znanych mi tematów i czynności. Jestem w stanie brać udział w bardzo krótkich bezpośrednich rozmowach, jednakże zwykle nie rozumiem dostatecznie dużo, by móc podtrzymywać rozmowę

Jestem sobie w stanie poradzić z większością sytuacji życia codziennego. Potrafię brać udział w rozmowach na dobrze znane tematy bez uprzedniego przygotowania. Potrafię objaśnić tryb dalszego postępowania w łatwych sytuacjach

Spójne wypowiedzi

Potrafię stosować łatwe zwroty i wyrażenia oraz zdania opisujące ludzi, których znam, a także zdania opisujące miejsce mojego zamieszkania

Potrafię opisać np. swoją rodzinę, innych ludzi, moją sytuację życiową, wykształcenie oraz mój obecny lub poprzedni zawód, używając prostych wyrażeń

Potrafię układać zdania proste i złożone w celu opisania doświadczeń i wydarzeń bądź /drepublic employment service/ prawdopodobny błąd/, nadzieje oraz cele. Potrafię wyjaśnić oraz określić swoje opinie i plany

pisanie Potrafię pisać krótkie łatwe teksty, np. tworzyć listy. Potrafię wypełniać formularze, np. formularz meldunkowy, imię, adres, narodowość itp.

Potrafię pisać krótkie i łatwe notatki i wiadomości. Potrafię napisać łatwy list prywatny. Potrafię wpisać dane osobowe do formularzy

Potrafię pisać spójne teksty na znane mi i interesujące mnie tematy. Potrafię pisać dłuższe wiadomości i raporty. Z pomocą potrafię napisać oficjalne pismo

(por. Plutzar und Haslinger 2005)


47 / 128

Skala oceny moich umiejętności językowych stosowana na całym świecie 2 B2 bardzo dobrze C1 nadzwyczajnie C2 perfekcyjnie

słuchanie Rozumiem dłuższe wypowiedzi, jak również złożone rozmowy, jeśli jestem w miarę obeznany z tematem. Rozumiem większość wiadomości oraz aktualne raporty. Rozumiem większość filmów o ile aktorzy posługują się językiem standardowym

Jestem w stanie śledzić dłuższe wypowiedzi, nawet jeśli ich struktura nie jest jasna, a związek nie jest wyrażony. Bez większych problemów rozumiem transmisje telewizyjne oraz filmy

Nie mam żadnych trudności w rozumieniu języka mówionego bez względu na to, czy „na żywo”, czy w mediach i nawet jeśli mówi się szybko. Potrzebuję jedynie trochę czasu, by przyzwyczaić się do konkretnego akcentu

czytanie Jestem w stanie przeczytać i zrozumieć artykuły oraz raporty dotyczące aktualnych problemów, których autor próbuje wyrazić jakieś konkretne opinie, np. w prasie. Rozumiem teksty, które opisują zasady i reguły, np. instrukcje obsługi. Jestem w stanie zrozumieć specjalistyczne raporty dotyczące mojej dziedziny

Rozumiem długie i złożone instrukcje z raportów technicznych i jestem w stanie wychwycić niuanse, nawet jeśli nie odnoszą się one do mojej dziedziny wiedzy

Bez problemów jestem w stanie przeczytać mniej więcej każdy rodzaj tekstu, nawet jeśli jest to tekst abstrakcyjny bądź skomplikowany, np. podręczniki, artykuły specjalistyczne, literaturę

Branie udziału w rozmowach

Potrafię porozumiewać się spontanicznie i płynnie w sposób, który umożliwia normalny dialog z rodzimym użytkownikiem języka. Jestem w stanie dołączyć się do dyskusji w znajomej sytuacji oraz określić i obronić swój punkt widzenia. Potrafię opisać dalszy tryb postępowania w złożonych sytuacjach

Potrafię wyrażać się spontanicznie i płynnie bez zbyt widocznego szukania słów. Potrafię skutecznie i w sposób elastyczny używać języka w miejscach publicznych oraz w pracy. Potrafię precyzyjnie wyrażać własne myśli i opinie oraz potrafię dobrze łączyć zdania

Bez problemów potrafię brać udział w dyskusjach i dialogach i jestem zaznajomiony z figurami retorycznymi, a także z językiem potocznym. Potrafię mówić płynnie oraz wyrażać drobne niuanse znaczeniowe. Jeśli mam problem, żeby się wyrazić, potrafię kontynuować wypowiedź stosując innego sformułowania tak, że prawie jest to niezauważalne

Spójne wypowiedzi

Potrafię wyrazić swoją opinię dotyczącą aktualnego tematu dyskusji oraz przedstawić zalety i wady różnych możliwości. Potrafię zaprezentować siebie oraz swoje kwalifikacje i kompetencje w czasie rozmowy o pracę. Potrafię rozmawiać na temat swojej przeszłości zawodowej oraz moich perspektyw

Potrafię w szczegółach opisać złożone okoliczności oraz połączyć ze sobą kolejne punkty rozmowy, a także naświetlić pewne aspekty i odpowiednio zakończyć swoją wypowiedź

Potrafię jasno, płynnie i w odpowiednim stylu wyrazić i omówić zdarzenia. Dzięki temu, że logicznie konstruuję swoje wypowiedzi, słuchaczom łatwiej jest rozpoznać i zapamiętać najważniejsze punkty

pisanie Potrafię odtworzyć informacje w raporcie oraz przedstawić wszystkie „za” i „przeciw” konkretnego punktu widzenia. Potrafię pisać oficjalne pisma bez pomocy lub tylko z niewielką pomocą

Potrafię dobrze skonstruować i jasno wyrazić swoją opinię w języku pisanym. Potrafię pisać o złożonych wydarzeniach w listach, esejach lub raportach i podkreślać aspekty, które są dla mnie ważne. Tworząc wypowiedź pisaną potrafię odpowiednio dobrać styl do czytelnika

Potrafię pisać jasno, płynnie i w odpowiednim stylu. Potrafię stworzyć trudne listy oraz złożone raporty lub artykuły, w których opisane jest jakieś wydarzenie; te formy pisemne są dobrze skonstruowane, tak by czytelnikowi łatwiej było rozpoznać i zapamiętać ważne punkty. Potrafię pisać streszczenia na temat specjalistycznych tekstów i literatury oraz dyskutować o nich

(por. Plutzar und Haslinger 2005)


48 / 128

1.4 Moje mocne strony i zainteresowania Cel Niniejszy rozdział zajmuje się łączeniem wypracowanych doświadczeń związanych z nauką, oraz koncentrowaniem się na mocnych stronach i zainteresowaniach, co ma ułatwić wybór zawodu. Nie chodzi tu o „prawdę” czy „fałsz”, lecz o przyjrzenie się umiejętnościom młodzieży. Dlatego też jest to formularz oceny. Zakres zastosowania Job Box

� Świadomość własnych mocnych stron mająca na celu rozwinięcie orientacji związanej z wyborem zawodu;

� Przygotowanie CV (a w szczególności Europass CV będzie oparty na kategoriach, które zostały tu wykorzystane)

� Zbieranie argumentów oraz dowodów dla przyszłych wniosków; samoocena jest uzupełniona o postrzeganie przez innych

Pomoce

� Kwestionariusz „Uważam siebie za ...” � Skrócone kwestionariusze „Jak widzą mnie inni” � Arkusze „Moje mocne strony”, „Profil moich mocnych stron.”

Zadanie / przebieg To zadanie podzielone zostało na 3 części oraz zakłada abstrahowanie od ocen szkolnych i określeń typu: złe vs dobre. Złe i dobre oceny mogą mieć związek ze sposobem nauczania w szkole bądź z chęcią do nauki, a niekoniecznie z jakimś konkretnym uzdolnieniem. Ponadto istnieje szereg rodzajów mocnych stron, które stają się coraz ważniejsze na dzisiejszym rynku pracy i które w żaden sposób nie mogą być odzwierciedlone przez oceny w szkole. Za przykład może posłużyć tu umiejętność pracy w zespole bądź elastyczność. 1. Młodzież wypełnia formularz „Uważam siebie za ...” wraz z doradcą; 2. Rodzice, przyjaciel i nauczyciele wypełniają skrócony formularz, a młodzież zbiera dalsze

informacje poprzez testy („Jak widzą mnie inni”) 3. Wraz z doradcą młodzież porównuje wyniki i wypełnia arkusze „Moje mocne strony” oraz

„Profil moich mocnych stron.”


49 / 128

1.4.1 Uważam siebie za ... Cel Poniżej znajduje się bardzo szczegółowy kwestionariusz (por. Brunnbauer 2004), który będzie pomocny przy lepszym poznaniu siebie. Ten kwestionariusz podzielony jest na 5 tematów, z których każdy odpowiada pewnej dziedzinie mocnych stron. Do wszystkich mocnych stron, np. „poczucie odpowiedzialności”, przypisane są konkretne pytania. Pytania te mają zilustrować, co te mocne strony tak naprawdę znaczą. Celem tego zadania jest nie tylko to, by zająć się możliwymi mocnymi stronami, lecz by umieć rozróżniać poszczególne rodzaje umiejętności. Wszystko to będzie konieczne do stworzenia profilu kompetencji, a później CV. Czego nauczyłem się dzięki swoim wielokulturowym Kim jestem? doświadczeniom? Mocne strony międzykulturowe Mocne strony osobowe

Jak odnoszę się do innych? Jakie są moje Mocne strony społeczne

mocne strony? Jakie posiadam Jak pracuję? umiejętności? Mocne strony zawodowe Mocne strony metodyczne Istnieją: � mocne strony osobowe: Jak radzę sobie ze sobą, co mnie cechuje – to jest temat tych

pytań. Czy jestem wytrwały, czy lubię szybko kończyć różne rzeczy, jestem osobą spokojną i zamyśloną, czy towarzyską i ekstrawertyczną, itp.;

� mocne strony społeczne: Głównym pytaniem jest tu, jak radzę sobie w relacjach z

ludźmi? Czy potrafię wejść w ich położenie, czy umiem ich przekonać, czy dążę do ugody w sytuacjach konfliktowych – takie tematy poruszane są w tej części;

� mocne strony metodyczne: Jak pracuję? Czy opracowuję plan, czy jestem w stanie

zorganizować sobie pracę w taki sposób, że jestem w stanie skończyć ją na czas? Jak radzę sobie z większymi zadaniami? Na takie pytania spróbujesz udzielić odpowiedzi w tej części kwestionariusza;

� mocne strony zawodowe: Jakie umiejętności posiadam? Pytania z tej części

najprawdopodobniej będą związane z wiedzą i umiejętnościami, jakie się nabyło w życiu zawodowym bądź w szkole, np. matematyka. Jednakże niektóre ze zdolności, które zostały nabyte poza szkołą lub pracą, np. umiejętność obsługi komputera, znajomość języka, również zostały tu uwzględnione. Dopiero co zajmowaliście się swoimi umiejętnościami językowymi – jeśli zechcecie zajrzeć w tym momencie do job box, znajdziecie więcej informacji na ten temat w poprzednim rozdziale „Moje języki”.

� mocne strony miedzykulturowe: Kiedy myślę o swoim życiu w wielokulturowym

środowisku (kultura polska, kultura moich rodziców / mojego kraju ojczystego, być może


50 / 128

inne kultury, które poznałem bądź w kręgu których żyłem), czego nauczyłem się dzięki moim wielokulturowym doświadczeniom? Czy jestem w stanie przystosować się do życia w innych kręgach kulturowych? Czy jestem tolerancyjny w stosunku do innych kultur?

Zakres zastosowania Job Box

� Świadomość własnych mocnych stron w celu wyrobienia u siebie orientacji odpowiedniej dla wyboru zawodu

� Przygotowanie do opracowania CV (w szczególności Europass CV będzie oparte na zastosowanych tu kategoriach)

� Gromadzenie argumentów oraz dowodów do dalszych wniosków Pomoce

� Kwestionariusz „Uważam siebie za …“ Zadanie / przebieg Młodzież wypełnia kwestionariusz razem z doradcą. Arkusze z poprzedniego rozdziału „Moje miejsca nauki” mogą się bardzo przydać. Arkusze te należy omówić wraz z młodzieżą oraz zadać następujące pytania: „Co się powtarza w przypadku twoich doświadczeń zawodowych oraz doświadczeń związanych z nauką? Co przychodzi ci do głowy?” Jeśli przy wypełnianiu kwestionariusza pojawiają się jakieś wątpliwości, można zastanowić się razem z młodzieżą, czy jest w stanie „udowodnić” odpowiednie mocne strony. Czasami mocne strony zależne są od sytuacji. Na przykład, potrafię przedstawić swoje racje w rozmowie z przyjaciółmi, ale ze względu na swoje wychowanie, nie potrafię osiągnąć tego samego w gronie rodzinnym. Szacunek do rodziców zawsze stoi bowiem na pierwszym miejscu. Być może potrafię przekonująco argumentować po turecku, ale (jeszcze) nie po polsku. Jeśli tak właśnie jest, należy to zaznaczyć w kwestionariuszu. Na niektóre z pytań udzielane są różne odpowiedzi w zależności od wieku. Na przykład dziecko w wieku 15 lat powie swoim rodzicom więcej na temat swoich zajęć niż młody, prawie dorosły człowiek w wieku 22 lat. A zatem nie ma złych bądź dobrych odpowiedzi. W tym celu należy spojrzeć na poniższe przykłady:

Rzetelność Zawsze w tym roku odrabiałem swoją pracę domową.

Kreatywność Lubię własnoręcznie robić prezenty urodzinowe, które wszystkim się podobają.

Służenie pomocą Pomagam kolegom z klasy, jeśli nie rozumieją jakiegoś zagadnienia z matematyki

Umiejętność wykorzystywania mediów

Informacje potrzebne do prezentacji czy pracy domowej często zdobywałem z Internetu.

Niniejszy kwestionariusz służy do oceny wstępnej. W kolejnym rozdziale kwestionariusz ten będzie miał skróconą formę i zostanie wykorzystany do uzyskanie opinii od rodziców, przyjaciół i nauczycieli. Jest on dostępny w kilku językach. Po wypełnieniu własnych kwestionariuszy, jeśli zajdzie taka konieczność, młodzież powinna być w stanie objaśnić te z nich, które zajmują się postrzeganiem przez innych.


51 / 128

MOCNE STRONY OSOBOWE: To ja … Kreatywność / pomysłowość

Tak, zawsze

Tak Czasami

tak Nigdy

Znajduję różne rozwiązania problemów Łatwo wpadam na nowe pomysły Mam wizjonerskie pomysły Szukam nowych możliwości i wypróbowuję je Potrafię coś zaprojektować z użyciem niewielkich środków

Mam własny styl (ubrania, fryzura) Samodzielność Potrafię dokończyć konkretne zadanie bez pomocy

Potrafię wyrazić własne zdanie Potrafię samodzielnie podejmować decyzje Potrafię ocenić konsekwencje własnych decyzji Elastyczność / dążenie do zmian Potrafię wykonać zadanie w różnych warunkach (np. pod presją czasu).

Zawsze jestem otwarty na nowe i niekonwencjonalne pomysły.

Potrafię wykonywać kilka czynności na raz. Radzę sobie ze zmianami. Rzetelność Rzetelnie wykonuję wyznaczone mi zadania, jak na przykład praca domowa.

Zawsze stawiam się na umówione spotkanie. Inni mogą na mnie polegać Zdolność radzenia sobie ze stresem Potrafię poprosić o pomoc, by móc osiągnąć cel.

Bez problemów radzę sobie z trudnościami. Łatwo radzę sobie ze stresem. Bardzo dobrze radzę sobie w niepewnych sytuacjach.

Poczucie odpowiedzialności Gdy coś robię, zawsze myślę o konsekwencjach dla innych ludzi.

Staram się dotrzymywać słowa. Informuję rodziców o tym, co robię Potrafię przyjąć odpowiedzialność za innych ludzi.

Dbam o rzeczy innych. Biorę odpowiedzialność za swoje decyzje i postępowanie.


52 / 128

Pewność siebie Czuję, że ogólnie jestem w porządku. Pytam, gdy czegoś nie rozumiem. Wierzę w siebie i potrafię to okazać. Wyrażam swoje troski, życzenia oraz potrzeby. W czasie rozmowy patrzę rozmówcy w oczy. Wiem, jakie mam umiejętności oraz życzenia Znam swoje mocne strony i potrafię je opisać Inne cechy osobowe Mój wygląd jest dla mnie ważny. Potrafię dostrzec komiczną stronę pewnych trudnych sytuacji.

Jestem uprzejmy. Nieprzyjemne zadania wykonuję natychmiast. Potrafię zmotywować się do pracy, nawet jeśli nie mam ochoty jej wykonywać.

Zręczność Lubię prace ręczne. Sam naprawiam różne rzeczy (np. rower). Lubię pracować przy pomocy narzędzi oraz innych tego typu urządzeń.

Talent do rysunku / talent artystyczny Lubię rysować. Lubię tworzyć grafiki i rysunki. Lubię dekorować. Lubię zrobić coś przy użyciu różnych materiałów. Lubię brać udział w sztukach teatralnych. Mam inne talenty w artystyczne, a mianowicie … Talent muzyczny Lubię śpiewać. Gram na jednym bądź kilku instrumentach muzycznych.

Potrafię wyczuć rytm utworów muzycznych i utrzymać go.

Sprawność fizyczna Regularnie uprawiam sport. Jestem w dobrej formie fizycznej. Nie mam nic przeciwko, jeśli muszę wykonać ciężką pracę fizyczną, która wymaga ode mnie sprawności.


53 / 128

MOCNE STRONY SPOŁECZNE: Jak radzę sobie z ludźmi! Zdolności interpersonalne

Tak, zawsze

Tak Czasami

tak Nigdy

Szybko nawiązuję rozmowę z innymi ludźmi. Lubię słuchać ludzi, których opinia całkowicie różni się od mojej.

Umiejętność komunikowania się Mówię głośno i wyraźnie. W rozmowie potrafię być bardzo przekonujący. Potrafię słuchać. Potrafię mówić w grupie. Potrafię zakomunikować i obronić swoje decyzje. Potrafię wyrazić się w zrozumiały sposób. Umiejętność pracy w grupie Potrafię wykonywać zadania razem z innymi ludźmi.

Potrafię pracować w zespole i przejmować odpowiedzialność.

Potrafię iść na kompromis Potrafię zaakceptować decyzję podjętą przez grupę.

Potrafię wprowadzić propozycję rozwiązań w grupie.

Szanuję i uznaję inne postawy i opinie. Przestrzegam ustalonych reguł dotyczących domu oraz regulaminu szkoły.

Umiejętność radzenia sobie z konfliktami Potrafię zachować spokój w czasie sporu. Akceptuję krytykę pod warunkiem, że ją rozumiem.

Przepraszam za błędy. Potrafię wybaczać innym. Nie zawsze muszę mieć rację. Staram się rozmawiać o rzeczach, które mnie martwią.

Asertywność Potrafię wyrazić swoje zdanie w grupie / w klasie i obronić je.

Często wysuwam dobre argumenty, które przekonują innych.

Potrafię przewodzić grupie. Empatia Potrafię wczuwać się w sytuację innych. Szanuję kolegów. Okazywanie pomocy Pomagam innym Na ochotnika przejmuję zadania całej klasy, rodziny, grupy.

Pomagam słabszym uczniom w nauce, w


54 / 128

wykonaniu zadania. Jestem hojny wobec innych. MOCNE STRONY ZAWODOWE: To moje umiejętności zawodowe, które zdobyłem! Zdolności językowe języka rodzimego

Tak, zawsze Tak

Czasami tak Nigdy

Dobrze znam ortografię. Potrafię wyrażać się w odpowiednim stylu. Potrafię dostosować swoje języki do sytuacji. Mam dobry styl w wypowiedziach pisemnych. Piszę opowiadania. Piszę wiersze. Zdolności matematyczne Nie mam / nie miałem problemów z matematyką. Rozumiem reguły matematyczne. Potrafię rozwiązywać zadania matematyczne na różne sposoby.

Potrafię wyprowadzić wzór matematyczny. Jestem dobry w liczeniu w pamięci. Rozumienie / logiczne myślenie Gdy ktoś mi coś wyjaśnia, bardzo szybko pojmuję, o co chodzi.

Potrafię wykorzystać zdobytą wiedzę. Rozumiem logiczne połączenia. Potrafię rozwiązywać trudne zagadki i zadania. Potrafię odróżnić rzeczy ważne od nieważnych. Orientacja w przestrzeni Dobrze orientuję się w obcych miastach. Z łatwością rozwiązuję zadania geometryczne. Potrafię czytać mapy i plany miast. Gdy oglądam plan mieszkania, potrafię sobie wyobrazić, jak ono wygląda.

Zdolności techniczne Bardzo dobrze znam różne programy komputerowe.

Interesują mnie zasady funkcjonowania maszyn i urządzeń.

Bardzo szybko pojmuję zasady działania urządzeń technicznych.

Mam szczególne umiejętności techniczne, a mianowicie …

Wykorzystanie mediów Potrafię znaleźć informacje w Internecie. Potrafię odnaleźć informacje korzystając z bibliotek.

Wiem, jak korzystać z leksykonów, słowników, itp.


55 / 128

Wiedza ogólna Śledzę wydarzenia polityczne. Jestem dobrze obeznany z różnymi dziedzinami wiedzy.

Jestem szczególnie zainteresowany / moje ulubione przedmioty w szkole / na studiach (podać przykłady): ZDOLNOŚCI MIĘDZYKULTUROWE: Tak żyję w kręgu różnych kultur … Tak,

zawsze Tak

Czasami tak

Nigdy

Znam swoje korzenie. Wiem, co w moim sposobie myślenia, postępowania oraz odczuwania jest uwarunkowane kulturowo.

Potrafię przedstawiać aspekty kultury, które są dla mnie ważne.

Jestem obeznany z polskimi wartościami, normami i zwyczajami.

Wiem, jak się właściwie zachować w różnych kręgach kulturowych / grupach.

Jestem w stanie zaakceptować częściowy rozdźwięk pomiędzy wartościami kultury mojego kraju ojczystego a wartościami polskimi.

Jestem w stanie nawiązać kontakt z ludźmi z różnych kręgów kulturowych, o różnych narodowościach oraz o różnym poziomie wykształcenia.

Jestem zainteresowany kulturą, historią, tradycjami, geografią, polityką oraz społeczeństwami innych państw.

Potrafię dostrzegać różnice oraz podobieństwa pomiędzy różnymi kulturami, systemami społecznymi oraz politycznymi.

Potrafię radzić sobie z konfliktami wynikającymi z różnego tła kulturowego.

Staram się nie oceniać ludzi na podstawie ich narodowości, pochodzenia, płci, religii, czy wyglądu zewnętrznego.


56 / 128

1.4.2 Jak widzą mnie inni Cel Młodzież powinna otrzymać informacje tak, by mogła dowiedzieć się, jak jest postrzegana przez innych. Istnieje kilka sposobów na uzyskanie takich informacji: poprzez kwestionariusze, testy bądź ustne informacje od obserwatorów. Najlepsze byłoby połączenie wszystkich tych metod, gdyż każda z nich ma swoje wady. Wady te należy omówić z młodzieżą: na przykład postępujemy różnie w zależności od sytuacji. Innym kryterium jest to, że ludzie wypełniający kwestionariusze sami przyczyniają się do powstawanie problemów. Niektóre z aspektów rozumiane są na różne sposoby, dane wpisywane do kwestionariuszy nie są szczere, ale w pewnym sensie istnienie takich sytuacji zostało przewidziane – a zatem, obiektywnie rzecz biorąc, nie istnieją one. To samo dotyczy testów, gdzie kryteria oceny często nie są ujawniane. Dlatego też młodzież powinna mieć ogląd na sytuację z możliwie największej ilości perspektyw. Zakres wniosku związany z Job Box

� Uzyskanie informacji na temat tego, jak postrzegają nas inni „obiektywizuje” samoocenę

� Pierwsze „połączenie” mocnych stron i dziedzin zawodowych (testy internetowe) � Bardzo ważna jest rozmowa na temat wyników

Pomoce

� Kwestionariusz „Jak widzą mnie inni” � Testy (internetowe bądź w instytucjach doradztwa zawodowego, urzędach pracy

bądź agencjach pośrednictwa pracy) Zadanie / przebieg 1. Kwestionariusz: powinien być wypełniony przez osoby, które bardzo dobrze znają

młodzież. Mogą to być między innymi rodzice (matka i ojciec mogą otrzymać własny kwestionariusz, ponieważ najprawdopodobniej inaczej postrzegają swoje dzieci), rodzeństwo, przyjaciele, lub może osoby, którym młodzi ufają, np. nauczyciele. Muszą to być co najmniej dwie osoby, by młodzi ludzie mogli zobaczyć, że różnice w ocenie są czymś normalnym. Następnie młodzież wraz z doradcami powinna porównać wyniki kwestionariuszy z oceną własną.

2. Testy: Młodzież powinna wybrać co najmniej dwa z wielu testów dostępnych w

Internecie. Jeśli nie ma dostępu do Internetu, Państwo, jako ich doradcy powinni im podpowiedzieć, gdzie mogą za darmo skorzystać z Internetu (np. publiczna służba zatrudnienia)

3. Wyniki porównywane są i omawiane w wywiadzie mającym na celu ułatwić doradztwo

zawodowe. Ponadto są jeszcze arkusze „Moje mocne strony” oraz „Profil moich mocnych stron”.


57 / 128

Kwestionariusz: „Jak widzą mnie inni” wypełniony przez…………………….dla…………………………

Tak,

zawsze Tak

Czasami tak

Nigdy Trudno powiedzieć

Ma dużo pomysłów, jest kreatywny

Jest niezależny Jest elastyczny Można na nim polegać Jest odporny na stres Jest odpowiedzialny Jest pewny siebie Jest dobry w pracach ręcznych Ma uzdolnienia artystyczne Jest muzykalny Ciężko pracuje Jest towarzyski Jest dobrym słuchaczem Jest przekonujący Potrafi bardzo dobrze pracować w grupie

Dobrze sobie radzi z konfliktami

Potrafi zaznaczać swój autorytet

Potrafi wczuć się w czyjąś sytuację

Chętnie udziela pomocy Potrafi dobrze zorganizować sobie pracę

Potrafi sporządzać harmonogram

Potrafi sam się zmotywować Pracę wykonuje precyzyjnie Łatwo się koncentruje Jest dobrym i zmotywowanym uczniem

Potrafi przeprowadzić prezentację dla grupy

Ma dobre umiejętności językowe (język ojczysty)

Jest dobry z matematyki Szybko pojmuje, o co chodzi Potrafi czytać plany (plany miasta, plany mieszkań)

Jest dobry z techniki Dobrze radzi sobie z Internetem i mediami

Ma wysoką świadomość życia w różnych kręgach kulturowych

Wie, jak się właściwie zachować w różnych kręgach kulturowych / grupach

Szczególnie interesuje się: Najbardziej cenię w tobie:


58 / 128

Darmowe testy internetowe sprawdzające predyspozycje zawodowe http://www.psychologia.net.pl/testy.php?test=zawod Jest to kwestionariusz zainteresowań zawodowych zaczerpnięty z Anna Paszkowska-Rogacz (2002). Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej, Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, s. 110-114.

http://www.pracuj.pl/testy-predyspozycji-zawodowych.htm#top

Test umieszczony na portalu pracy pracuj.pl (Career Manager - Testy predyspozycji zawodowych). Test pozwala ocenić poziom różnych cech osobowościowych pożądanych przez pracodawców. Mierzy 6 cech, które dyrektorzy personalni najczęściej wymieniają jako kluczowe u kandydatów do pracy.

http://www.interklasa.pl/portal/index/web?webURL=/portal/dokumenty/doradztwo_testy/zawodowe_predyspozycje.htm Na tej stronie zamieszczona jest modyfikacja testu J. Hollanda. Robiąc test można określić zawody, w których wypełniający test będzie się dobrze czuł.


59 / 128

1.5 Co mogę robić Cel Niniejszy rozdział ma na celu zebrać razem mocne strony i ocenić je. Ponadto młodzież uczy się udowadniać swoje mocne strony. Zakres zastosowania Job Box Ta sekcja stanowi „serce” Job Boxu; młodzież powinna nie tylko rozpoznawać własne mocne strony, lecz powinna również być w stanie poprzeć je argumentami. To stanowi podstawę udanej aplikacji. Kompetencje potwierdza się za pomocą zaświadczeń oraz certyfikatów (zbiór dokumentów) bądź też za pomocą zrozumiałych opisów. Informacje o potwierdzonych mocnych stronach zostają umieszczone w CV oraz liście motywacyjnym. Arkusze z rozdziału „Moje szkoły” pomagają odnaleźć potwierdzenia. Pomoce

� Arkusz „Moje mocne strony“ � Arkusz „Profil moich mocnych stron" � Potwierdzenia zajęć oraz zadań szkolnych (zbiór dokumentów) � Certyfikaty oraz rejestr wyników (zbiór dokumentów)

Zadanie / przebieg 1. Z pomocą arkusza „Moje mocne strony”, młodzież wraz z doradcami, wybiera wszystkie

mocne strony, które zakwalifikowała jako „tak, zawsze” oraz „tak” we własnym kwestionariuszu. Następnie młodzież wybiera te mocne strony, które inni wpisali w rubrykę „tak, zawsze” oraz „tak”. Pomóc może tu wypisanie mocnych stron na karteczkach i przydzielanie punktów mocnym stronom za każdą nominację.

Istnieją różne powody, dla których ocena mocnych stron młodzieży dokonana przez nią samą nie pokrywa się, albo pokrywa się tylko częściowo z tym, jak młodzi ludzie oceniani są przez innych. Stąd też wsparcie ze strony doradcy może mieć bardzo duże znaczenie. A oto możliwe powody: niepewność młodych ludzi, prowadząca do niedoceniania bądź też przeceniania własnych umiejętności. W czasie wywiadu mającego pomóc przy doradztwie zawodowym, ważne jest podkreślanie, iż stwierdzenia na temat innych ludzi, to zawsze stwierdzenia na własny temat. A zatem nie muszą one być traktowane jako prawda absolutna.

2. Kolejny krok to wspólna praca z młodzieżą nad arkuszem „Profil moich mocnych stron”.

Młodzież wybiera dwie mocne strony z każdej dziedziny, które są szczególnie dla niej ważne i o których często była mowa. Biorąc pod uwagę te mocne strony, razem z młodymi ludźmi szukają Państwo „dowodów” na nie – certyfikaty, świadectwa pracy, albo zwykłe opowiadanie o tym, co młodzi ludzie zrobili z tymi mocnymi stronami i gdzie je wykorzystali.


60 / 128

Przykład: Mocna strona Gdzie wykorzystana / zdobyta Dowód Mocna strona metodyczna Zdolności organizacyjne

Na ceremonii ukończenia szkoły ekonomicznej byłem odpowiedzialny za organizację losowania nagród w loterii fantowej.

Gdy zacząłem uczyć się grać w piłkę nożną, wziąłem na siebie przyjmowanie do klubu, a oprócz tego zarabiałem pieniądze na składkach członkowskich klubu.

Spis wygranych w loterii W klubie od 3 lat

Mocna strona intelektualna Tłumaczenia

Często tłumaczę dla matki w urzędach.

Brak

Jeśli brakuje weryfikacji, należy zachęcić młodzież do zdobycia ich. W zbiorze dokumentów znajdują się odpowiednie formularze dotyczące zajęć w szkole (praca nad projektami, zadania związane z pełnieniem funkcji przewodniczącego klasy, itp.) bądź zajęć pozaszkolnych (przynależność do klubu sportowego, potwierdzenie pracy jako opiekunka do dziecka, jeśli wykonywana była regularnie, itp.).

Subject 1 I determine my strengths

61 / 128

Przegląd mocnych stron - Zainteresowania - inwencja, kreatywność

- niezależność - Co inni cenią Co czyni mnie wyjątkowym Mocne strony osobowe - elastyczność we mnie najbardziej - rzetelność

- odporny psychicznie - pewny siebie - Świadome życie - zręczny w różnych kręgach - odporny fizycznie kulturowych

Umiejętności międzykulturowe Moje mocne strony - towarzyski - właściwe zachowanie umiem / jestem - dobry słuchacz w różnych kręgach - potrafi przekonywać kulturowych / grupach Mocne strony społeczne - potrafi pracować w grupie

- radzi sobie w sytuacjach konfliktowych

- Zdolności lingwistyczne - potrafi przedstawiać swoje racje - Zdolności matematyczne potrafi wczuć się w sytuację innych - Otwartość umysłu - chętny do pomocy - Dobra orientacja w terenie Umiejętności zawodowe - Zdolności techniczne - Dobrze radzę sobie z Internetem i mediami - potrafi zorganizować sobie pracę

- potrafi zorganizować sobie czas Mocne strony metodyczne - ostrożny

- łatwo się koncentruje - dobry w nauce - dobry w przedstawianiu prezentacji przed grupą

Subject 1 I determine my strengths

62 / 128

Subject 3 My applications

63 / 128

Arkusz Moje mocne strony Co ja uważam za swoje mocne strony / co inni uważają za moje mocne strony? W czym jestem dobry?

Co inni uważają za moje mocne strony?

Mocne strony osobowe

Mocne strony społeczne

Mocne strony metodyczne

Mocne strony zawodowe

Mocne strony międzykulturowe

Szczególne zainteresowania

Wyjątkowe cechy


64 / 128

Przykładowy arkusz Moje mocne strony Co ja uważam za swoje mocne strony / co inni uważają za moje mocne strony? W czym jestem dobry?

Co inni uważają za moje mocne strony?

Mocne strony osobowe

Samodzielna praca Elastyczność Rzetelność Odpowiedzialność Kreatywność

Samodzielna praca Rzetelność Odpowiedzialność


Łatwo nawiązuję rozmowę Potrafię słuchać Potrafię podkreślać swoje prawa (wśród rówieśników, lecz nie w rodzinie) Chętnie udzielam pomocy

Potrafi słuchać Chętnie udziela pomocy


Punktualność Organizuję sobie czas Jestem dokładny Lubię się uczyć

Punktualność Jest dokładny Lubi się uczyć


Logiczne myślenie Szybko pojmuję, o co chodzi Dobra orientacja w terenie Interesują mnie komputery

Szybko pojmuje, o co chodzi Dobra orientacja w terenie Bardzo dobrze radzi sobie z Internetem i mediami


Znam swoje korzenie Potrafię nawiązywać kontakty z ludźmi z innych kręgów kulturowych

Umie się właściwie zachować

Szczególne zainteresowania

Jestem kreatywny, np. fotografuję, retuszuję zdjęcia, inne kultury, Internet

Wolontariusz w centrum dla młodzieży

Szczególnie cenne

Rzetelność, dobre pomysły i dobre poczucie humoru


65 / 128

Arkusz Profil moich mocnych stron Mocne strony Gdzie wykorzystane / zdobyte Dowód Mocne strony osobowe






66 / 128

Przykładowy arkusz Profil moich mocnych stron Mocne strony Gdzie wykorzystane / zdobyte Dowód Mocne strony osobowe

Samodzielna praca Rzetelność Odpowiedzialność

Staż w przedszkolu “Słoneczko” Organizacja zabawy dla dziewcząt w centrum dla młodzieży (odpowiedzialny za jedzenie i picie) Opieka nad dzieckiem mojej bratowej oraz rodziny Czubak

Staż z polecenia w przedszkolu “Słoneczko “ Zdjęcia baru, opinie innych Potwierdzenie od rodziny Czubak


Potrafię słuchać Chętnie udzielam pomocy Potrafię podkreślać swoje prawa

Staż w przedszkolu “Słoneczko” Pomoc innym dziewczynkom w integrowaniu się w centrum dla młodzieży W rodzinie babcia potrzebuje opieki Często przeforsowywałem swoje stanowisko w klubie

Staż z polecenia w przedszkolu “Słoneczko “ Potwierdzenie od rodziny Czubak Filmowe popołudnie w centrum dla młodzieży było moim pomysłem


Punktualny Dokładny Lubię się uczyć

Staż w przedszkolu “Słoneczko” Szkoła Kursy: fotografia cyfrowa, samodzielne zrobienie bloga

Staż z polecenia w przedszkolu “Słoneczko “ Certyfikaty ze szkoły Certyfikaty z kursów


Szybko pojmuję, o co chodzi Dobra orientacja w terenie Bardzo dobrze radzę sobie z Internetem i mediami

W szkole, dobre oceny z geometrii wykreślnej, samodzielne zrobienie bloga, projekt strony internetowej przygotowany dla centrum dla młodzieży

Certyfikat ze szkoły Blog na stronie domowej centrum dla młodzieży


Znam swoje korzenie Potrafię nawiązywać kontakty z ludźmi z innych kręgów kulturowych Potrafię się właściwie zachować

Mieszkałem w Serbii do 4 roku życia, od 13 lat mieszkam w Polsce, regularnie odwiedzam dziadków w wakacje, mam przyjaciół w obu krajach, nowych przyjaciół poznałem również w centrum dla młodzieży (Polska, Chorwacja, Turcja)

Część 2 Określenie celów zawodowych

67 / 128

Część 2 Określenie celów zawodowych Cel W tej części uczestnicy poznają możliwości dotyczące przyszłego zatrudnienia. Określają ulubione zajęcia oraz preferowane warunki pracy. Rozwijają w sobie świadomość własnych wyborów zawodowych, poznają oczekiwania, jakim będą musieli sprostać i sposób dotarcia do celu. Poznają również zasoby Internetu i instytucje doradcze. Następnie ocenione zostają wyniki pracy i doradztwa zawodowego. Zależnie od wyników uczestnicy wyznaczają sobie cele zawodowe i sposób, w jaki będą dążyć do ich spełnienia lub szukają alternatywnego zajęcia, którego mogliby się podjąć. Na zakończenie powinni być w stanie określić swoje dalsze kroki. Zakres zastosowania Job Box

� Wcześniejsze uświadomienie własnych atutów ułatwia wybór branży, w której pracą byliby zainteresowani uczestnicy

� Uświadomienie własnych atutów stanowi także solidną podstawę do spełniania zawodowych aspiracji

� Dokładna analiza rzeczywistej sytuacji jest niezbędna do określenia dalszych kroków

Metody

� Arkusz “Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój” � Arkusz “Moje preferowane zawody” � Lista „41 cech” � Arkusz “Moje preferowane warunki pracy” � Arkusz “Moje preferowane zawody i moje atuty” � Arkusz “Moje konkretne cele zawodowe” � Arkusz “Dalsze kroki” � Ćwiczenie “W przyszłość i z powrotem” � Ćwiczenie “Linia czasu” � Ćwiczenie “Góra” � Ćwiczenie “Mapa skarbów”

Zadanie / przebieg 1. Zadanie “Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój” ma na celu połączenie wartości,

atutów, zainteresowań i celów danej osoby. Ze względu na to, iż wartości są ważnym czynnikiem wpływającym na wybory zawodowe, część ta daje sposobność omówienia aspektów związanych z kulturą i płcią.

2. W części „Jak gdzie i z kom chciałbym pracować” klienci na początku opisują jak, gdzie i

z kim chcieliby pracować. Pytania dotyczące zadań, materiałów i miejsca pracy mają na celu poszerzenie ich perspektyw i wskazanie im możliwości zawodowych w kontekście wybranych zawodów, których nie byli do tej pory świadomi. Wsparcie stanowią dokumenty opisujące „41 cech”. W przypadku, gdy uczestnicy mają już jasny obraz swojej przyszłej pracy, ten etap może być pominięty. Następna część dotyczy warunków pracy.

3. Nie tylko wybór zawodu, ale również warunków pracy jest istotny. Zadanie “Moje

preferowane warunki pracy” odnosi się również do dochodu, potrzeby mobilności, itd., co umożliwia pierwszą konfrontację wyobrażenia o idealnej pracy z rzeczywistością (np. możliwości zarobkowe w typowo kobiecych zawodach). Część „Co jeszcze jest dla mnie


68 / 128

ważne” daje doradcy możliwość odniesienia się do przypadków charakterystycznych dla różnych kultur, np. chusty na głowę, zalecenia odnośnie diety.

4. Następne zadanie dotyczy zachowania równowagi między wymogami

obowiązującymi w danym zawodzie i atutami danej osoby. Uczestnicy pracują nad profilem zawodowym i zastanawiają się nad wymogami (szkolenia, kwalifikacje) – mogą oni wykonać to zadanie indywidualnie, np. zdobywając informacje w urzędzie pracy, zawodowym centrum informacyjnym, lub w instytucji zajmującej się doradztwem zawodowym dla młodzieży. Uczestnicy mogą również rozmawiać z osobami ze swojego otoczenia, których zajęcie odpowiada pracy wybranej przez danego uczestnika. W ten sposób otrzymają oni ważne dla nich informacje i nawiążą kontakty, które mogą się okazać przydatne podczas części aplikacyjnej. Ocena wyników i porównanie z atutami danej osoby powinny nastąpić podczas doradztwa zawodowego. Na tym etapie może również okazać się, że potrzebny jest ponowny wybór zawodu, jednak możliwe jest również, że uczestnicy zostaną utwierdzeni w swoich przekonaniach i mogą rozpocząć etap planowania dalszych kroków.

5. W części “Moje konkretne cele zawodowe” uczestnicy mają za zadanie sformułować

swoje konkretne cele we współpracy ze doradcami, co służyć ma jako przygotowanie do przedsięwzięcia dalszych kroków. Ten etap ma na celu urzeczywistnienie planu i pomóc w wyznaczaniu osiągalnych celów. Dostępnych jest kilka zadań i metod planowania dalszych kroków. Różnią się one strukturą i dostępnością ze względu na poziom doświadczenia. Pod uwagę należy wziąć metody typu „Eko mapa” lub „Mapa skarbów”. Obie służą do odnajdywania zasobów i do wspierania osób chcących realizować swoje zawodowe plany. Jeżeli „Eko mapa” była już wykorzystana przy ocenie zasadniczej, możliwa jest kontynuacja przy pomocy „Mapy skarbów” przez krok pośredni „Wyszukiwacz informacji”.

6. W rozmowie z udziałem rodziców (opcjonalnej), rodzice informowani są o

dotychczasowych wynikach i planowanych dalszych krokach. Możliwe jest również poszerzenie i uzupełnienie „Mapy skarbów” razem z rodzicami, o ile uczestnik życzy sobie zaangażowania kontaktów i wykorzystania wiedzy swoich rodziców.


69 / 128

2.1 Moje życzenia i cele

2.1.1 “Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój” Cel Zadanie “Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój” ma na celu połączenie wartości, atutów, zainteresowań i celów danej osoby. Ze względu na to, iż wartości są ważnym czynnikiem wpływającym na wybory zawodowe, część ta daje sposobność omówienia aspektów związanych z kulturą i płcią. Zakres zastosowania Job Box

� Zadanie przygotowujące do rzeczywistego wyboru zawodu � Możliwe wprowadzenie tematów typu „zgodność pracy z życiem rodzinnym”,

„Wartości mojej rodziny, moje wartości” � Podniesienie świadomości własnych atutów i zainteresowań, nawiązanie do części

1 „Określenie własnych atutów” � Nazwanie celów osobistych i zawodowych, następnie ograniczenie do celów

zawodowych Pomoce

� Arkusze papieru, rozmiar A3 � Flamastry, markery

Zadanie / przebieg Do przeprowadzenia zadania ‘Drzewka’ przygotowana jest plansza. Podstawę (korzenie, pień, gałęzie, część zawodowa i osobista) powinny być naszkicowane na tablicy jako pierwsze. Kolory powinny być użyte przy uzupełnianiu i nazywaniu treści w celu zaznaczenia połączeń (które wartości i atuty prowadzą do osiągnięcia danego celu, powiązania te powinny zostać zaznaczone tym samym kolorem)”. Następnie przeprowadzona powinna być rozmowa z doradcą.


70 / 128

Arkusz “Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój”

“Diagram ‘drzewko’ – mój osobisty rozwój”

Gałęzie Do jakich celów chcę dążyć? Jakie owoce powinny zrodzić gałęzie? Jak wygląda droga do spełnienia tych celów? Pień Jakie są moje atuty i zainteresowania? Korzenie Co jest dla mnie ważne? Jaki cel jest najważniejszy w moim życiu? Jakie wartości wyniosłem/-łam z domu? Jakie moje wartości wywodzą się z mojego otoczenia? (por. Zukunftszentrum 2005, 15)

Praca Życie osobiste


71 / 128

2.1.2 Jak, gdzie i z kim chcę pracować? Cel Uczestnicy pracują nad kilkoma pomysłami dotyczącymi preferowanych zawodów. Pytania dotyczące zadań, materiałów i miejsca pracy mają na celu poszerzenie ich perspektyw i wskazanie im możliwości zawodowych w kontekście wybranych zawodów, których nie byli do tej pory świadomi. Zakres zastosowania Job Box

� Zadanie przygotowujące do rzeczywistego wyboru zawodu � Podniesienie świadomości własnych atutów i zainteresowań, nawiązanie do części

1 „Określenie własnych atutów” � Praca nad konkretnymi wyborami zawodowymi pomocna w części 3 „Moje

aplikacje” Metody

� Zadanie “Moje preferowane zawody” � Lista „41 cech”

Zadanie / przebieg Uczestnicy mają za zadanie opisać jak, gdzie i z kim chcieliby pracować. Zanim odpowiedzą na pytania powinni zapoznać się z listą 41 cech. Ważne żeby doradca aktywnie wspierał klientów (zwłaszcza tych ze słaba znajomością języka polskiego) w przeanalizowaniu listy 41 cech.


72 / 128

Zadanie Moje preferowane zawody Pytanie

Wymogi

Co chcę robić?

Gdzie chcę pracować?

Przy czym chcę pracować?

Wszystkie wymogi spełniają następujące zawody:

Moim preferowanym zawodem jest

Jeśli zrezygnuję z wymogu

następujące zawody spełniają pozostałe wymogi


73 / 128

Przykład. Arkusz: Moje preferowane zawody Pytanie

Wymogi

Co chcę robić?

wytwarzać / przygotowywać / przetwarzać materiały składać / instalować / reperować

Gdzie chcę pracować?

warsztat / fabryka

Przy czym chcę pracować?

pojazdy / środki transportu maszyny / narzędzia metal

Wszystkie wymogi spełniają następujące zawody:

Mechanik nadwozia / konstrukcji pojazdu Mechanik konstrukcji nadwozia, inżynier mechanik ds. konserwacji nadwozia Mechanik maszyn rolniczych/konstrukcyjnych Metalowiec, specjalizacja użyteczność konstrukcji pojazdu

Moim preferowanym zawodem jest

Mechanik konstrukcji nadwozia, inżynier mechanik ds. konserwacji nadwozia

Jeśli zrezygnuję z wymogu

następujące zawody spełniają pozostałe wymogi

pojazdy mechanik systemów inżynierskich dot. zdrowia publicznego, technologii grzewczych, klimatyzacyjnych, inżynier aparatów ortopedycznych, inżynier lotnictwa, specjalizacja technologia konserwacji i wiele innych


74 / 128

LISTA 41 CECH Przykłady zajęć – co?

uprawiać/ zbierać żniwa/ doglądać/ hodować

Uprawianie i zbieranie żniw to zajęcia, dzięki którym uprawiasz przydatne lub dekoracyjne rośliny (zboża, drzewka owocowe, kwiaty lub krzewy) i zbierasz ich plony. Doglądanie i hodowla dotyczy rozmnażania zwierząt i opieki nad nimi. Włączyć tu można również pracę w stajniach i przy hodowli ryb.

budować

Budowanie dotyczy zajęć związanych z konstrukcją domów, dróg, mostów, fabryk i innych budowli. Włączyć w to należy rozbiórkę starych budynków, remonty i aranżację wnętrz.

wytwarzać/ przygotowywać/ przetwarzać materiały

Wytwarzanie dotyczy zajęć, przy których tworzy się produkty przy użyciu pewnych materiałów (wytwarzać można np. ubrania, meble, urządzenia techniczne i instalacje lub części budynków).

Przygotowywanie dotyczy przyrządzania jedzenia, posiłków i napoi.

Przetwarzanie materiałów dotyczy wielu zajęć, przy których obrabia się pewne materiały (np. drewno, metal, ceramikę, kamienie) przy użyciu maszyn (np. spawalniczych, farbujących, obtaczających, tnących, gnących, formujących, wygładzających, mieszających).

kupować/ sprzedawać/ świadczyć usługi/

doradztwo personalne

Kupowanie i sprzedawanie to zajęcia związane z prezentacją, nabywaniem i sprzedawaniem produktów i innych dóbr klientom. Świadczenie usług i doradztwo personalne oznacza doradzanie i służenie klientom lub gościom oraz informowanie ludzi, pokazywanie im produktów.

leczyć/ opiekować się/ edukować/ uczyć

Leczenie i opieka to zajęcia związane ze zdrowiem, higieną i pielęgnacją pacjentów (ludzi i zwierząt). Edukacja i nauka to czynności, przy których pracuje się z dziećmi i młodzieżą, instruując ich i ucząc.

kształtować/ malować/ projektować/ rysować

Podczas kształtowania czy malowania pracuje się z modelami, planami lub według własnych pomysłów. Zadaniem pracownika jest wtedy wypełnienie pomieszczeń lub pokrycie przedmiotów (jak np. ubrania, naczynia, biżuteria, a nawet czekolada) wymyślnym lub nawet artystycznym wzorem. Wliczyć w to można również robienie zdjęć, tapetowanie, lakierowanie a nawet aranżacja kwiatów.

Projektowanie i rysowanie to zajęcia, przy których tworzy się rysunki techniczne, projekty, modele, a nawet artystyczne szkice.

zamocowywać/ instalować/ reperować

Zamocowywanie i instalowanie oznacza składanie urządzeń zgodnie z planami i rysunkami, instalowanie przedmiotów lub ich części w konkretnych miejscach oraz przymocowywanie technicznych i elektrycznych urządzeń (np. ogrzewanie czy instalacja elektryczna).

Reperowanie dotyczy wszystkich zajęć związanych z konserwacją i naprawą. Zadbać należy, aby na przykład urządzenia, maszyny, pojazdy, budynki czy wyroby włókiennicze były w dobrym stanie oraz naprawić ewentualne wady czy defekty.

testować/ sprawdzać

Testowanie i sprawdzanie to zajęcia, przy których testuje się produkty i przeprowadza analizy w laboratorium. Włączyć w to można analizę chemikaliów i testowanie części wyrobów.


75 / 128

sprzątać

Sprzątanie to zajęcia związane z czyszczeniem budynków lub wyrobów włókienniczych oraz utrzymywanie ich w dobrym stanie.

pisać/ zarządzać

Pisanie i zarządzanie to zajęcia, przy których tworzy się dokumenty, zarządza plikami, aktami i rachunkami oraz wypełnia się obowiązki biurowe takie jak np. odbieranie telefonu.

obsługiwać maszyny

Przy obsługiwaniu maszyn pracuje się z maszynami, które oprócz obsługi należy kalibrować i programować.

przewozić/ przechowywać/opakowywać

Przewożenie oznacza zajęcia, przy których przewozi się ludzi lub przedmioty (Np. maszyny, listy, towary) za pomocą środków transportu (ciężarówkami, pociągami, statkami, autobusami). Wliczyć w to można również załadunek i rozładunek.

Przechowywanie i opakowywanie dotyczą przechowania i pakowania produktów i towarów.

obsługiwać i programować komputery

Obsługiwanie i programowanie komputerów dotyczy zajęć, przy których pracuje się z komputerami. Wliczyć w to można obsługę programów przetwarzających teksty, służących do rysowania lub obliczeń, zachowywania danych i ich transmisji.

Przykłady miejsc pracy – gdzie?

warsztat/ fabryka

‘Warsztat’ i fabryka to miejsca gdzie wytwarza się lub przetwarza produkty. W ‘warsztacie’, pracuje się w małych pomieszczeniach z maszynami, narzędziami przy stołach montażowych, a w fabrykach – w dużych budynkach przy liniach produkcyjnych wytwarzających gamę produktów. Przykładem ‘warsztatu’ mogłaby być piekarnia, zakład stolarski, warsztat samochodowy, zakład krawiecki, ale również studio fotograficzne. Przykładem fabryki może być fabryka związana z przemysłem włókienniczym, spożywczym czy samochodowym.

sklep

Praca w sklepie oznacza pracę w miejscach gdzie produkty są sprzedawane, a klienci obsługiwani. Przykładem takiego miejsca może być centrum handlowe, sklepik czy salon wystawowy.

praca na świeżym powietrzu/ środowisko

naturalne

Praca na świeżym powietrzu może dotyczyć wielu różnych miejsc pracy: w obiektach otwartych, gdzie pracuje się na świeżym powietrzu, lecz nie poza miastem. Np. na terenie fabryki, placu budowy, stacji kolejowej czy w porcie.

Środowisko naturalne oznacza wszystkie miejsca gdzie można pracować na świeżym powietrzu, np. w ogrodach, na polach czy w lesie.

instytucje edukacyjne, socjalne i medyczne

Instytucje edukacyjne, socjalne i medyczne oznaczają budynki i pomieszczenia, w których zajmować się można ludźmi, opiekować się nimi, edukować (np. przedszkola, szkoły, centra, młodzieżowe, domy starców), lub leczyć ludzi (np. szpitale, przychodnie, uzdrowiska, centra rehabilitacji).

laboratorium/ ośrodek testujący

Laboratoria i ośrodki testujące oznaczają miejsca pracy wyposażone w (chemiczne, fizyczne, medyczne) przyrządy miernicze przydatne w naukach przyrodniczych. Przykładem ich może być laboratorium, w przychodni czy klinice, obiektach chemiczno-farmaceutycznych, jak również w stacjach pomiarowych i w siedzibach państwowych inspektoratów technicznych.

hotel/ restauracja

Hotele i restauracje to miejsca pracy w budynkach często odwiedzanych przez klientów. Pracować można w różnych częściach hoteli i restauracji, np. w kuchni, w restauracji, barze, na recepcji, itp.


76 / 128

pojazdy/środki transportu

To miejsce pracy jest ruchome, co oznacza, że podczas pracy przemieszczamy się z jednego miejsca do drugiego. Przykładem może być samochód, ciężarówka, koparka, wózek widłowy, statek, pociąg, itp., którym przewozi się ludzi lub towary.

z klientami

Jeśli “miejscem pracy” jest praca z klientami, to spotykasz się z nimi w ich domach lub firmach i tam wykonujesz swoją pracę.

biuro

Biuro jest miejscem pracy, które zazwyczaj wyposażone jest w biurko, półki, komputer, maszynę do pisania, itd. W biurze pracować można np. dla samorządu, zakładów przemysłowych czy towarzystw ubezpieczeniowych.

Przykłady materiałów, przy których można pracować – przy czym?

materiały budowlane

Materiały budowlane to materiały używane w budownictwie, np. kamienie, cement czy gips, jak również kanały, rury i kafelki.

środki chemiczne/ syntetyczne/ plastik

Środki chemiczne i syntetyczne, to na przykład nawozy, farby, lekarstwa, środki czyszczące i inne wytwarzane, przetwarzane i używane w produkcji środki chemiczne.

Plastik oznacza materiał syntetyczny, którego używa się w produkcji (czasem zamiast naturalnych materiałów takich jak drewno czy metal).

inżynieria elektryczna/ elektronika

Energia elektryczna niezbędna jest do wytwarzania światła, ogrzewania i itp. jak również do przekazu informacji i sygnałów. W pracy związanej z inżynierią elektryczną i elektroniką podłącza się elektryczne lub elektroniczne urządzenia i maszyny. Praca dotyczy instalacji, uruchomienia, konserwacji i naprawy sprzętu.

pojazdy/ środki transportu

Pojazdy i środki transportu stanowią wszystkie zmotoryzowane środki lokomocji. Mogą to być samochody, pojazdy budowlane, ciężarówki, statki i pociągi.

szkło, ceramika, kamienie szlachetne

Szkło, ceramika i kamienie szlachetne to materiały naturalne, które można wydobyć lub wyprodukować, i z których można stworzyć różne przedmioty (np. biżuterię czy naczynia).

drewno/papier

Drewno i papier to również materiały naturalne, które można pozyskać lub wyprodukować, i z których można stworzyć różne przedmioty (np. meble, materiały biurowe).

jedzenie

Jedzenie dotyczy wszystkich produktów, które służą człowiekowi za pożywienie tj. potrawy i napoje. Istnieją różne rodzaje pracy z jedzeniem: np. można je produkować lub przetwarzać (np. w mleczarni), lub przygotowywać posiłki (np. w restauracji).

przyrządy pomiarowe

Chodzi tu o medyczne, optyczne i inne przyrządy pomiarowe, przy użyciu których można badać, mierzyć lub testować (np. EKG, ciśnieniomierz, waga, termometr, probówka, mikroskop). Znaleźć je można w laboratoriach, szpitalach, przychodniach, u optyka, w zakładzie przemysłowym, ośrodku badawczym, itp.

ludzie

Istnieją rożne rodzaje pracy z ludźmi, mogą oni być np. klientami, pacjentami, gośćmi, można zajmować się dziećmi lub osobami starszymi, chorymi lub niepełnosprawnymi. Podczas pracy z ludźmi można pracować z grupą, lub pojedynczymi osobami.


77 / 128

metale

Metale to materiały takie jak żelazo, stal, cynk, miedź, złoto, srebro oraz związki metali, które można pozyskać lub, wyprodukować, a także z których można stworzyć różne przedmioty (np. części silnika lub biżuterię).

plany i projekty

Plany i projekty to wskazówki, wykresy, według których można np. wytwarzać produkty. Np. projekty i plany budowy lub artystyczne szkice.

przepisy, prawa, zalecenia

Mowa tu o przepisach, prawach, zaleceniach i umowach, które niezbędne są do pracy, lub do których należy się w pracy stosować, np. prawo podatkowe, przepisy budowlane, wytyczne związane z ochroną środowiska, umowy sprzedaży czy najmu.

zakład przemysłowy

Zakłady przemysłowe to automatyczne lub półautomatyczne fabryki produkujące towary na masową skalę lub wytwarzające energię. Przykładami takich zakładów mogą być: zakłady chemiczne, przemysł wydawniczy, przemysł spożywczy, linie montażowe i zakłady przetwarzające surowce. Pracować w takich zakładach można wykonując różne zawody, które dotyczą produkcji, a także takie zawody, przy których buduje się zakłady, instaluje w nich lub naprawia sprzęt itd.

tekstylia/skóra

Mowa tu o takich materiałach jak tekstylia, włókna, futra i skóry, które można produkować, poddawać obróbce lub wytwarzać z nich produkty takie jak ubrania, nakrycia głowy czy buty. Można również pracować z wytworzonymi już produktami, np. naprawiać je, aranżować, czy czyścić.

zwierzęta/ rośliny

Praca ze zwierzętami i roślinami to głównie praca w rolnictwie i leśnictwie, także w ogrodach zoologicznych, ogrodnictwie, florystyce lub weterynarii. Można je hodować, pielęgnować lub sprzedawać.

przybory do pisania i rysowania

Praca ta dotyczy wszystkich instrumentów i przyrządów, przy pomocy których można rysować lub projektować, np. pióra, pędzle, przybory do rysunku technicznego, a nawet komputery (włączając w to odpowiednie oprogramowanie).

urządzenia biurowe/ materiały biurowe

Urządzenia biurowe to wszystkie urządzenia potrzebne do pracy w biurze, np. telefon, fax, kopiarka, maszyny do pisania, kalkulatory i komputery (włącznie z odpowiednim oprogramowaniem). Materiały biurowe z jednej strony mogą oznaczać wszystkie przedmioty przydatne do organizowania i wykonywania pracy w biurze oraz wypełniania zadań administracyjnych, np. związanych z formularzami, kartami katalogowymi (które mogą być również edytowane za pomocą komputera) lub plikami. Z drugiej strony, mogą to być dokumenty i teksty jak np. listy, protokoły, dokumenty prawnicze, raporty, które się tworzy, edytuje, kataloguje lub przesyła.

informacja/ media/ języki obce

Z informacją i mediami można pracować wykonując różne zawody: np. w formie wydrukowanych materiałów jak np. gazety lub książki, nośników dźwięku, jak np. kasety, CD, w formie materiałów filmowych, fotograficznych i video lub w formie nośników danych, programów komputerowych na dyskach. Aby wykorzystywać lub przekazywać informacje w innym języku i aby negocjować lub korespondować z osobami z innych krajów należy wykazać się biegłą znajomością języków obcych.

maszyny/ narzędzia

Maszyny i narzędzia to sprzęt, który pomaga nam w wypełnianiu naszych obowiązków.

Maszyny można ustawić i jedynie kontrolować podczas wykonywania skomplikowanego zadania, lub wytwarzania dużych ilości produktów o tych samych wymiarach. Mogą to być maszyny takie jak drukarki, maszyny do produkcji tkanin, kombajny żniwne, zmechanizowane narzędzia (oraz maszyny starowane przez komputery).

Narzędzia to przyrządy, którymi posługujemy się ręcznie i które służą do montażu lub pracy z częściami wyrobów. Mogą to być proste narzędzia takie jak młotki, pędzle, klucze francuskie, środki czyszczące, noże, igły do szycia, itp. Jak również narzędzia zasilane prądem jak wiertarki, urządzenia kuchenne lub strzyżarki do żywopłotów.


78 / 128

2.1.3 Moje preferowane warunki pracy

Cel Nie tylko zakres obowiązków, ale również warunki pracy odgrywają istotną rolę u utrzymaniu pracy przez młodych pracowników. W tej części wymaga się od uczestników określenia ich oczekiwań wobec warunków pracy. Zakres zastosowania Job Box

� Ułatwienie dokonania wyboru zawodu lub szkolenia poprzez dokładną analizę preferencji dotyczących warunków pracy.

� Przygotowanie do pracy nad tematem “Moje preferowane zawody i moje atuty”. Metoda:

� Arkusz: “Moje preferowane warunki pracy” Zadanie / przebieg

� Pytanie wprowadzające: “Moje preferowane warunki pracy” Przy zadawaniu młodzieży konkretnych pytań można odnieść się do wcześniejszych doświadczeń zawodowych, o których mowa była w zadaniu „Moje życie” lub w zadaniu „Czego, gdzie się nauczyłem/-łam?”

� Godziny pracy mogą okazać się ważnym punktem, jeśli uczestnicy zajmują się dziećmi, ze względu na to, że muszą pogodzić czas pracy z obowiązkami względem dziecka.

� W trakcie rozmowy o wynagrodzeniu, warto omówić miesięczne potrzeby uczestników, ich plany dotyczące przyszłości i sposób, w jaki chcą je sfinansować, np. kupno samochodu, mieszkania. Może okazać się, że nie są oni świadomi swoich potrzeb finansowych czy możliwości finansowych, jakie daje ich wybrany zawód. Jest to dobrym wprowadzeniem do następnego zadania: dokładna analiza wybranego zawodu.

� Część „Co jeszcze jest dla mnie ważne” daje doradcy możliwość odniesienia się do przypadków charakterystycznych dla niektórych kultur, np. chusty na głowę, zalecenia odnośnie diety, zgoda rodziców.


79 / 128

Zadanie Moje preferowane warunki pracy Chcę osiągnąć

Jestem w stanie zaakceptować Nie akceptuję

Pensja

Odległość między miejscem pracy a domem w kilometrach

Czas pracy (pół etatu, na godziny, elastyczny czas pracy)

Rodzaj zatrudnienia (stanowisko, projekt)

Warunki pracy np. praca w zespole, zgodnie z harmonogramem / bardzo elastyczna, na zewnątrz / w biurze, samodzielna / według wytycznych

Co jeszcze jest dla mnie ważne…


80 / 128

Przykład. Zadanie: Moje preferowane warunki pracy Chcę osiągnąć

Jestem w stanie zaakceptować Nie akceptuję

Pensja

Maks. 1500 zł , min. 1300

zł

1200 zł 1000 zł

Odległość między miejscem pracy a domem w kilometrach

W Piasecznie Okolice Warszawy W

zasięgu motoroweru)

W innym województwie

Czas pracy (pół etatu, na godziny, elastyczny czas pracy)

8 godzin, nie na pół etatu 10 godzin dziennie Więcej niż 10 godzin

dziennie, jedynie na pół

etatu

Rodzaj zatrudnienia (stanowisko, projekt)

Praktykant Pracownik fizyczny Bezrobotny

Warunki pracy np.. praca w zespole, zgodnie z harmonogramem / bardzo elastyczna, na zewnątrz / w biurze, samodzielna / według wytycznych

Potrzebuję jasnych wytycznych, lubię pracować sam , ale chciałbym również mieć kontakt z współpracownikami i klientami

Ciągła praca w zespole Chaos, praca w samotności

Co jeszcze jest dla mnie ważne…

Dużo czasu wolnego, dobra zabawa przy pracy, fajni współpracownicy

Mało czasu wolnego Zła atmosfera w pracy, wiele kłótni, ludzie z uprzedzeniami wobec innych ras


81 / 128

2.1.4 Moje preferowane zawody i moje atuty Cel Uczestnicy pracują nad profilem zawodowym i wymaganiami, które należy spełnić, aby móc wykonywać dany zawód (szkolenia, umiejętności). Następnie dokonuje się porównania rzeczywistych wymogów przy wybranych przez uczestników zawodach i ich zdolności i atutów. Zakres zastosowania Job Box

� Możliwa jest korekta wyborów zawodowych przed rozpoczęciem planowania dalszych kroków.

� Można je zastosować w przypadku kilku odrzuconych podań o pracę – jeśli uczestnicy dokonali wyboru konkretnych zawodów bez określenia swoich atutów – należy je określić.

Arkusz

� Arkusz “Moje preferowane zawody i moje atuty” � Arkusz “Profil moich mocnych stron” (już uzupełniony) � Wizyta w odpowiednich instytucjach i u znajomych � Zbieranie informacji za pomocą Internetu

Zadanie / przebieg: 1. Zbieranie informacji (2 możliwości):

� Uczestnicy zdobywają informacje w urzędzie pracy, zawodowym centrum informacyjnym lub w instytucji zajmującej się doradztwem zawodowym dla młodzieży, korzystając z adresów zamieszczonych w załączniku. Uczestnicy mogą również rozmawiać z osobami ze swojego otoczenia, których zajęcie odpowiada pracy wybranej przez danego uczestnika. W ten sposób otrzymają oni ważne dla nich informacje i nawiążą kontakty, które mogą się okazać przydatne podczas części aplikacyjnej.

� Informacje w Internecie zbierane są wspólnie z uczestnikiem.

Następujące pytania mogą służyć jako wskazówki: � Jakie zadania i obowiązki należy wykonywać pracując w danym zawodzie? � Z jakimi materiałami pracuje się wykonując dany zawód? � Jakie fizyczne wymogi należy spełniać, aby wykonywać dany zawód? � Jak dużo ma się kontaktu z ludźmi wykonując daną pracę? � Jak wygląda miejsce pracy? � Czy dana praca będzie dawać ci satysfakcję i czy się do niej nadajesz? � Jak bardzo wyczerpująca jest praca w tym zawodzie i ile czasu dziennie trzeba jej

poświęcić? � Jakie są warunki pracy i wymagania do jej wykonywania? � Jakie oferuje ona możliwości zarobkowe? � Jak wygląda szkolenie konieczne do wykonywania danego zawodu? � Jakie możliwości dalszego rozwoju daje wykonywana praca? � Jak będzie wyglądała twoja sytuacja na rynku pracy w przyszłości?

2. Ocena wyników i porównanie ich z atutami uczestników powinno mieć miejsce w trakcie porad zawodowych. Na tym etapie może okazać się, że potrzebny jest ponowny wybór zawodu, jednak możliwe jest również, że uczestnicy zostaną utwierdzeni w swoich przekonaniach i mogą rozpocząć etap planowania dalszych kroków.

W przypadku, gdy szkolenie, które uczestnik powinien przejść, aby móc wykonywać wybrany zawód jest niedostępne i uczestnik dokonuje ponownego wyboru zawodu można posłużyć się wcześniejszym zadaniem “Moje preferowane zawody” (rozdział


82 / 128

2.3.1) i kontynuować pracę nad osiągnięciem celu, jakim jest zdobycie alternatywnego zawodu. Jeśli uczestnik nie spełni wszystkich wymogów, ale istnieje możliwość uzupełnienia np. jego/jej wykształcenia należy poinformować go/ją, że od osób, które rozpoczynają pracę w danym zawodzie nie oczekuje się znajomości wszystkich zagadnień związanych z wykonywaną pracą. Mimo to, uczestnicy powinni wykazać się motywacją do uzupełniania swoich braków. Planowanie dalszych kroków powinno być związane z możliwościami poszerzania umiejętności uczestników. W przypadku, gdy braki są znikome, kolejnym krokiem powinno być przygotowanie podania o pracę.


83 / 128

Arkusz Moje preferowane zawody i moje atuty Moja preferowana praca Wymagane atuty Moje atuty

Co mogę poprawić, możliwości dokształcenia

Atuty indywidualne

Atuty społeczne

Atuty metodyczne

Atuty zawodowe

Co jeszcze może być istotne?


84 / 128

Przykład. Arkusz: Moje preferowane zawody i moje atuty Moja preferowana praca Mechanik pojazdów Mechanik pojazdów Mechanik pojazdów Mechanik pojazdów mechanicznychmechanicznychmechanicznychmechanicznych

Wymagane atuty Moje atuty Co mogę poprawić, możliwości dokształcenia

Atuty indywidualne

Radzenie sobie ze stresem Dużo pomysłów Chęć do nauki Praca w hałasie, wysokiej temperaturze Punktualność, niezawodność

Radzenie sobie ze stresem

Chęć do nauki

Niezawodność

Dużo pomysłów Praca w hałasie, wysokiej temperaturze Punktualność

Atuty społeczne

Dobre stosunki z szefem i współpracownikami Stosowanie się do wytycznych Akceptacja krytyki

Dobre stosunki z szefem i współpracownikami

Stosowanie się do wytycznych Akceptacja krytyki

Atuty metodyczne

Planowanie Skupienie nad pracą ręczną Staranna i dokładna praca

Planowanie Skupienie nad pracą ręczną

Większa dokładność w pracy

Atuty zawodowe

Zainteresowanie mechaniką Zrozumienie mechaniki Wysoka jakość - mistrzostwo Matematyka Praca na komputerze

Zainteresowanie mechaniką

Wysoka jakość - mistrzostwo

Znajomość komputera (gry, WORD, Internet)

Poprawić matematykę Poprawić wiedzę o komputerach

Co jeszcze może być istotne?


85 / 128

2.2 Dalsze kroki do zdobycia pracy Cel Celem tego rozdziału jest sporządzenie szczegółowego planu kolejnych kroków, które należałoby podjąć, aby zdobyć pracę. Dokonanie wyboru preferowanego zawodu nie oznacza, że uczestnik może rozpocząć pracę w tym zawodzie od zaraz. Zabiera to zazwyczaj trochę czasu. Możliwe, że dana osoba np. nie ukończyła jeszcze szkoły lub nie zakończyła szkolenia. Dobrym pomysłem może być praktyka, podczas której uczestnik może zdobyć doświadczenie zawodowe, zanim podejmie ostateczną decyzję. Zakres zastosowania Job Box

� Przygotowanie do aplikacji � Opcjonalny udział w planowaniu kolejnych kroków mogą wziąć rodzice

Metody

� Arkusz “Moje konkretne cele zawodowe” � Arkusz “Dalsze kroki” � Arkusz “W przyszłość i z powrotem” � Metoda “Linia czasu” � Metoda “Góra” � Metoda “Mapa skarbów”

Zadanie / przebieg Planowanie składa się z 2 części: 1. Uczestnicy formułują swoje zawodowe cele za pomocą metody RUMAK. 2. Następnie, uczestnicy przechodzą przez kilka kolejnych etapów, które prowadzą do

spełnienia ich zawodowych celów. Istnieje kilka metod, które możesz w tym momencie zastosować, należy je jednak dostosować do potrzeb uczestników. Metody te różnią się w zależności od doświadczenia zawodowego uczestnika, niektóre z nich wymagają sieci kontaktów.


86 / 128

2.2.1 Moje konkretne cele zawodowe Cel Zanim przystąpimy do formułowania planów, uczestnicy powinni zrewidować i skonkretyzować swoje zawodowe cele, upewniając się, że będą w stanie je osiągnąć. Zakres zastosowania Job Box:

� Skonkretyzowanie swoich celi ułatwia pracę nad dalszymi krokami.

Pomoce: � Tablica lub karty

Zadanie / przebieg: Cel powinien być sformułowany poprzez RUMAKa. RUMAK oznacza:

• R (realistyczny) realistyczny (tj. osiągalny) • U (umiejscowiony w czasie) określenie terminu, do którego cel powinien być

osiągnięty • M (mierzalny) wymierny (tak by uczestnicy mogli określić czy już osiągnęli cel czy

jeszcze nie) • A (atrakcyjny) atrakcyjny (tak by uczestnicy byli chętni podjąć wysiłek potrzebny do

osiągnięcia celu) • K (konkretny) na czym dokładnie polega twój cel

Cele uczestników powinny być sformułowane jako zdania twierdzące w formie „zdania-celu”. Dobre zdanie-cel brzmiałby np. „w przeciągu trzech miesięcy skończę szkołę podstawową z dobrymi wynikami i przejdę tygodniowe szkolenie na mechanika w przedsiębiorstwie zajmującym się metalurgią położonym 30 km od Piaseczna.” Niewłaściwe zdanie-cel brzmiałoby następująco: “nie chcę być dłużej bezrobotny i chcę znaleźć pracę, za którą dostanę 3.000 zł netto.” Dlaczego zdanie to jest niewłaściwe? Po pierwsze zdanie jest przeczeniem (“nie chcę być bezrobotny”), po drugie, stwierdzenie to jest nierealne, po trzecie, nie podany jest termin osiągnięcia celu (co oznacza “dłużej”? Tydzień, rok?). Sformułowanie celów może być dla uczestników nowym doświadczeniem, dlatego też niezbędna może okazać się pomoc. Identyfikacja z zdaniem-celem może być podniesiona poprzez pewne metody twórcze, np. zdobienie arkusza, na którym wypisane jest owo zdanie, zastosowanie symbolu lub sloganu. Moje zdanie-cel:


87 / 128

2.2.2 Moje dalsze kroki Cel Ta część pozwala uczestnikom podjąć konkretne kroki niezbędne do osiągnięcia celu sformułowanego w zdaniu-celu. Zastosowanie różnych (twórczych) metod ma na celu podniesienie motywacji uczestników do osiągnięcia celu. Zakres zastosowania Job Box:

� Zdanie-cel, które powinno być już gotowe – patrz poprzedni rozdział 2.2.1 � Praca nad kolejnymi etapami w celu osiągnięcia kolejnych wyznaczonych celów

odgrywa ważna rolę w dążeniu do sukcesu całego przedsięwzięcia. � W stosownych przypadkach można rozpocząć pracę nad podaniami o pracę. � Jeśli nie jest to możliwe, ze względu na nieukończoną szkołę lub szkolenie, należy

określić cele związane z tym etapem (poprzez Job Box). � Kolejnym krokiem może być rozmowa z rodzicami, w trakcie której mogą być oni

poinformowani o rezultatach etapu planowania; w ten sposób osadzimy zadania w kontekście rodziny.

Pomoce:

� Arkusz “Dalsze kroki” � Arkusz “W przyszłość i z powrotem” � Ćwiczenie “Linia czasu” � Ćwiczenie “Góra” � Ćwiczenie “Mapa skarbów”

Zadanie / przebieg: Zależnie od osobowości uczestników i ich dotychczas zdobytej wiedzy zastosować można różne metody: • Arkusz “Dalsze kroki”: W tym zadaniu zostaną strukturalnie ocenione kolejne kroki,

przeszkody i użyte środki. Jest ono dostosowane do uczestników, którzy woleliby rozpocząć od sformułowanego już zdania-celu („Co chcę osiągnąć i do kiedy?”). To zadanie nastawione jest na osiągnięcie kilku mniejszych celów, które mają za zadanie poszerzenie pespektyw uczestników i ukazanie im bardziej całościowego obrazu rzeczywistości. Osiągnąć cel w sferze zawodowej można również poprzez osiągnięcie kilku mniejszych celów w sferze osobistej lub życiu rodzinnym, np. znalezienie opieki dla dziecka, inna organizacja czasu wolnego, która pozwolić ma na wygospodarowanie czasu na naukę, zdobycie kwalifikacji niezwiązanych bezpośrednio ze zdobyciem zawodu, np. prawo jazdy. Przy rozwiązywaniu wszelkich potencjalnych wewnętrznych czy zewnętrznych przeciwności odnieść należałoby się do pracy dotyczącej dotychczasowych doświadczeń życiowych uczestnika. Na podstawie zbioru atutów uczestnika można by sporządzić listę jego/jej cech, które pomocne byłyby przy ich rozwiązaniu. Zadanie to można znaleźć w Job Box w wersji dla uczestników. Każdy uczestnik powinien mieć opracowany szczegółowy plan.

Zastosować można również inne metody, których nie ma w Job Box w wersji dla uczestników. Oto one:

� Arkusz: “W przyszłość i z powrotem”: to zadanie odnosi się do tych samych tematów, ale wykorzystuje metodę skupiającą się w większym stopniu na doświadczeniu (wyobrażanie sobie przyszłości za kilka lat, pisanie listu, znalezienie


88 / 128

symbolu/sloganu, język bogaty w metafory). Ta metoda skierowana jest do osób, które nie mają jeszcze jasno określonego celu i tych, dla których praca ze skomplikowanymi ćwiczeniami stanowi problem.

� Ćwiczenie “Linia czasu”: metoda skupiająca się w dużym stopniu na dotychczasowym doświadczeniu ze szczególnym uwzględnieniem zajęć psychofizycznych

� Ćwiczenie “Góra”: metoda skupiająca się w dużym stopniu na kreatywności (rysowanie) oraz wyobraźni (wyobrażenie podróży)

� Ćwiczenie “Mapa skarbów”: metoda skupiająca się w dużym stopniu na kreatywności (rysowanie) – podstawy teoretyczne zdobyć można poprzez nawiązane już kontakty. Ta część ma na celu uświadomienie uczestnikom, iż nawiązane kontakty mogą być dla nich źródłem informacji. Na tym etapie przejść można do oceny, o ile użyto już Eko mapy.

Metody te mogą być wykorzystane jako przygotowanie do zadania „Dalsze kroki”. Pod żadnym pozorem nie powinno się pomijać szczegółowego planowania dalszych kroków.


89 / 128

Arkusz Dalsze kroki Co chcę osiągnąć i w jakim terminie?

Ile będzie mnie kosztowało osiągnięcie celu, jak na tym skorzystam?

Jakich informacji mi brakuje?

Jakie działania przedsięwziąć? Do kiedy?

Kto może mnie wspomóc i w jaki sposób?


90 / 128

Arkusz Dalsze kroki – ciąg dalszy Jakie moje atuty i kontakty są dla mnie ważne/pomocne?

Jakie przeszkody mogą pojawić się na mojej drodze? Co sam mogę zrobić, aby nie osiągnąć celu?

Jak mogę sobie radzić z wewnętrznymi i zewnętrznymi trudnościami?

Jak uczczę udane zakończenie projektu?

Co zrobię, jeśli nie osiągnę swojego celu (w taki sposób jaki oczekiwałem/-łam)? Plan „B”

(Źródło: por. Lang-von Wins und Triebel 2006, 16, Klingenberger 2003, 167)


91 / 128

Przykład. Arkusz: Dalsze kroki Co chcę osiągnąć i w jakim terminie?

Ile będzie mnie kosztowało osiągnięcie celu, jak na tym skorzystam?

Jakich informacji mi brakuje?

Jakie działania przedsięwziąć? Do kiedy?

Kto może mnie wspomóc i w jaki sposób?

Praktyka w charakterze inżyniera pojazdów mechanicznych do lutego 2007

Będę zarabiał mniej niż pracownik fizyczny, muszę wrócić do szkoły (szkolenia zawodowe), ale później odniosę korzyści z ukończenia szkolenia

Jakie firmy oferują praktyki dla inżyniera pojazdów mechanicznych? Jak długo trwa taka praktyka? Ile wynosi wynagrodzenie za praktykę?

Znaleźć firmy do października 2006. Tymczasowa praktyka do listopada 2006. Napisać CV i podanie do listopada 2006. Etap aplikacyjny listopad 06 do luty 07.

Anna, prowadząca wstępny kurs zawodowy z CV i podaniem Tata zna się na mechanice

Zdobyć prawo jazdy w wieku 18 lat (egzamin: marzec 2007)

Muszę się uczyć i oszczędzać pieniądze na prawo jazdy, mniej czasu wolnego

Kto oferuje kursy, ile one kosztują i ile trwają? Czy istnieją inne możliwości, np. jazdy z tatą? Na jakich zasadach?

Zebrać informacje na temat kursów do lutego 2007. Spytać Piotrka jak zdobył prawo jazdy, pożyczyć jego notatki do lutego 2007.

Piotrek, może tata (jazda z nim)?

Jakie moje atuty i kontakty są dla mnie ważne/pomocne?

Jakie przeszkody mogą pojawić się na mojej drodze? Co mogę zrobić, aby nie osiągnąć celu?

Jak mogę sobie radzić z wewnętrznymi i zewnętrznymi trudnościami?

Jak uczczę udane zakończenie projektu?

Co zrobię, jeśli nie osiągnę swojego celu (w taki sposób jaki oczekiwałem)?

Cierpliwość, wytrwałość, naprawdę chcę zdobyć tę pracę, wiem, że mam dużo cech wymaganych od ludzi pracujących w tym zawodzie

Być zbyt leniwym, od razu dać sobie spokój, słuchać ludzi, którzy myślą, że praca fizyczna jest lepsza, nie prosić nikogo o pomoc

Trzymać się planu, znaleźć osoby, które ukończyły taką praktykę

Impreza z przyjaciółmi Może złożyć podanie o podobną pracę (mechanik pojazdów mechanicznych, monter silników), poszukać innych praktyk, zdobyć kolejne wskazówki w urzędzie pracy

Lubię się uczyć, jestem wytrwały, interesuję się samochodami, chcę być niezależny

Nie mieć pieniędzy na kurs i prawo jazdy, brak czasu na naukę

Może pożyczyć pieniądze od wujka, mniej wychodzić

Wychodzić ze znajomymi Podejść do egzaminu jeszcze raz, uczyć się więcej


92 / 128

2.2.3 Arkusz „W przyszłość i z powrotem” 1. List z przyszłości – wyobraź sobie, że w czasie od roku do trzech lat osiągniesz swoje

cele zawodowe. Wyobraź sobie siebie w tej sytuacji i napisz list, w którym informujesz adresata o tym, jak wygląda twoje życie i co osiągnąłeś w przeciągu tych lat. Przeczytaj list odpowiedniej osobie.

2. Plan – mały cel: Znajdź w swoim liście coś, co zachęca cię do dążenia do spełnienia wizji

z listu. 3. Nazwij i oznacz symbolem: Znajdź krótką, chwytliwą nazwę lub slogan dla tej rzeczy i

zapisz na kartce. Znajdź symbol talizman dla tej rzeczy i narysuj na kartce. 4. Wsparcie: Kto mógłby cię wesprzeć w twoich zamiarach i jak mógłbyś o tą pomoc

poprosić?

5. Nagroda: Dowiedz się jak realizacja twojego zamiaru pomoże tobie i innym. 6. Koszt: Z czego będziesz musiał/a zrezygnować, jeżeli zrealizujesz swój zamiar – ile

będzie to kosztować ciebie (i innych)? Kto mógłby na tym ucierpieć? 7. Schody do nieba: ułóż schody, wyróżniając pierwsze trzy stopnie (pierwszy powinien być

malutki). Poinformuj najważniejsze dla ciebie osoby o tych stopniach. 8. Schody do piwnicy: Znajdź trzy efektywne strategie, które mogłyby opóźnić lub nawet

doprowadzić do zaniechania realizacji twojego zamiaru.

9. Odpoczynek: Pozwól sobie na pierwszy odpoczynek podczas drogi. Jak i z kim podzielisz

się swoimi spostrzeżeniami? 10. Świętowanie: Jak uczcisz udane zakończenie projektu? Źródło: Reichel und Rabenstein 2001, 221


93 / 128

2.2.4 Linia czasu Cel Podniesienie własnej efektywności, określenie kroków, jakie musi podjąć dana osoba by dojść do celu Pomoce Kłębek wełny, karty, bloczek samoprzylepny Post-it® Zadanie / przebieg Rozłóż włóczkę na wzór linii swojego życia. Jej długość, forma i kierunek określane są przez ciebie. „Linia życia zaczyna się od narodzin i kończy na przyszłym zdarzeniu, które powinno być szczegółowo opisane, może to być np. rozmowa kwalifikacyjna na praktykę zakończona sukcesem. Kolejnym krokiem jest zaznaczenie chwili obecnej na linii życia.” Ocena Uczestnicy mają za zadanie „połączyć” się z linią czasu tak, aby faktycznie na nią „wejść”, tj. stanąć lub siąść na jej końcu i wyobrazić sobie końcową sytuację („Co teraz robisz?”, „Kto jest tam z tobą?”, „Jak wygląda pokój?”, „Jaka jest atmosfera?”). Pytania powinny odpowiadać sytuacji i odwoływać się do wszystkich zmysłów. Uczestnicy odpowiadają w formie pierwszej osoby: „Czuję, widzę, robię…”. Po zakończeniu tego etapu, uczestnicy skupiają się na przeszłości, ponieważ teraz przenoszą się wstecz linii czasu i rozpatrują konkretne sytuacje, które mogły pomóc im dość do celu. Wczucie się w tę sytuację jest tutaj równie ważne. Każdej sytuacji nadaje się nazwę, którą „zapisuje się na kartce i kładzie w odpowiednim miejscu na linii czasu” (76). W ten sposób, uczestnicy podążają wzdłuż linii czasu cofając się coraz bardziej w przeszłość. Jeśli nie wpadną na żadne dodatkowe pomysły, wracają do przyszłości zbierając po drodze kartki. Na końcu drogi należy ich zapytać o to, czy coś się zmieniło, czy wykorzystali oni swoje szanse i jak się teraz czują. Pod koniec ćwiczenia, uczestnicy wracają do chwili obecnej jednak nie komentują tego. Możliwy jest krótki komentarz podsumowujący ćwiczenie. (Raabe 2004, 75-76)


94 / 128

2.2.5 Góra

Cel Rozwijanie świadomości poprzez przedstawienie kroków niezbędnych do osiągnięcia celów zawodowych. Na podstawie tego ćwiczenia sporządzić można szczegółowy plan działania. „Metafora góry służy przedstawieniu długiej drogi i trudności, ale także możliwości odpoczynku podczas pracy nad osiągnięciem celu oraz źródeł informacji czy pomocy.” Pomoce Ciche pomieszczenie, miejsce do eksponowania plakatów, koce, duże arkusze papieru, kilka ołówków, nożyczki, taśma klejąca, kolorowy papier, koperta. Zadanie / przebieg Doradca czyta tekst dotyczący podróży, którą uczestnicy sobie wyobrażają: “Proszę usiądźcie wygodnie. Zamknijcie oczy i weźcie głęboki oddech. Wyobraźcie sobie, że dookoła was jest ogromna przestrzeń. Przed wami są góry. Daleko na horyzoncie widać wysoki łańcuch górski. Góry mają swoje nazwy i są one waszymi ważnymi celami. Tam właśnie chcecie się kiedyś wybrać. Teraz wybieracie się w podróż na jedną, wysoką i daleką górę. Jest to część waszej długiej drogi. Jak wysoka jest ta pierwsza góra? Jej imię odpowiada pierwszemu celowi, jaki chcecie osiągnąć na swej drodze. Jaka jest jej nazwa? Droga na górę nie jest zawsze taka sama. Czasem jest stroma, czasem płaska. Na drodze spotkacie również przeszkody, które będziecie musieli pokonać. Czasem będziecie musieli się wspinać, czasem będziecie mogli odpocząć. Po drodze jest kilka chatek gdzie będziecie mogli odpocząć po pokonaniu przeszkody. Nazwy kolejnych chatek pochodzą od przeszkód, które pokonaliście. W momencie kiedy wyruszacie w podróż, pakujecie do plecaków posiłki, które dadzą wam siłę do pokonania drogi i przeciwności. Które ze swoich atutów zapakujecie do plecaka? Kto lub co może wam jeszcze pomóc? Zanim wybierzecie się w podróż, spójrzcie na wierzchołek góry, na którą chcecie się wspiąć na początek. Spróbujcie wyobrazić sobie swoją drogę, możliwe przeszkody i chatki. Teraz otwórzcie oczy. Następnie uczestnicy przystępują do rysowania swoich gór na arkuszach papieru. „Każda góra składa się z innych części, chatki i nazwy. Plecak/koperta zapełniona jest kartkami z wypisanymi atutami uczestników i innymi źródłami pomocy, które mogą okazać się przydatne w drodze.” Ocena Uczestnicy przedstawiają swoje plakaty. Zadanie powinno prowadzić do skonstruowania planu dalszych kroków. (por. zadanie „Dalsze kroki”) (Zukunftszentrum Tirol 2005, 11-12)


95 / 128

2.2.6 Mapa skarbów Cel Mapa skarbów jest połączona z Eko mapą. Mapa służy do identyfikacji osób, z którymi uczestnicy utrzymują kontakt i do określenia do kogo mogliby się oni zwrócić o pomoc w wyborze zawodu, lub związaną z szukaniem pracy. Szczególnie przydatne są w tym kontekście słabe relacje. Pomoce Oryginał Eko mapy, arkusz papieru A3, ołówki/markery Zadanie / przebieg Ważne jest, aby jasno przedstawić uczestnikom cel zadania. Aby zapewnić im łatwiejszy dostęp do sieci kontaktów zadane powinny być następujące pytania. Dzięki nim łatwo będzie sporządzić listę imion.

• Z kim przyjaźnisz się w szkole i w twoim sąsiedztwie? • Kogo zawiadamiasz o ważnych wydarzeniach, jak np. ciąża lub ślub? • Kogo pytasz o radę? • Do kogo zwracasz się ze swoimi radościami i smutkami? • Kogo zabrałbyś/-łabyś na bezludną wyspę? • Od kogo mógłbyś pożyczyć większą sumę pieniędzy? • Czyjej rady słuchasz kiedy podejmujesz ważną decyzję? • Kogo możesz odwiedzić o każdej porze? • Kto mówi ci czasem, że jesteś dobry w tym co robisz? • Jakie jest twoje ulubione miejsce w tym mieście? Co tam robisz? • Kto jest dla ciebie ważny w rodzinie i w jakim stopniu? • Z kim głównie rozmawiasz w pracy? Ponadto, są również pytania, które zwracają uwagę na kończące się i słabe relacje: • Z kim przyjaźniłeś/-łaś się w szkole, podczas szkolenia? • Z kim utrzymujesz kontakt? Jak często? • Z kim nie utrzymujesz kontaktu, a chciałbyś/-łabyś? • Kogo zaprosiłbyś/-łabyś na swój ślub? Kogo zaprosiłbyś/-łabyś na jego/jej ślub? • Z kim się spotkałeś/-łaś / do kogo napisałeś/-łaś / zadzwoniłeś/-łaś w zeszłym

tygodniu? • Kto mieszka na twojej ulicy / w tym samym domu? (por. Budde und Früchtel 2005, 10) .

Imiona powinny być naniesione na Eko mapę.


96 / 128

Eko mapa

ja

ugrupowanie polityczne

biuro imigracyjne

urząd pracy

szkoły

opieka społeczna dla młodzieży

inne organizacje/instytucje

kurator sądowy

policja

opieka domowa

opieka społeczna

sąsiedzi

koledzy z pracy

pracownicy społeczni

koledzy ze szkoły

lekarz rodzinny

członkowie klubu

właściciel mieszkania

inne ważne osoby

członkowie wspólnoty religijnej

znajomi

grupa subkulturowa

dalecy krewni

duchowni

rodzice

przyjaciele

teście

macocha / ojczym

inni bliscy krewni

przybrane rodzeństwo

kuzyni

rodzeństwo dziadkowie

partner

dzieci / pasierbowie


97 / 128

Kolejnym krokiem jest znalezienie odpowiednich osób, które mogłyby wesprzeć uczestników w dążeniu do ich celów. “Wyszukiwacze informacji“ pomagają znaleźć osoby wymienione w sieci kontaktów poprzez opisywanie ich zgodnie z pewnymi wytycznymi. Wyszukiwacze informacji Miejsce zamieszkania Zawód lub szkolenie zawodowe, hobby Stosunki z bliskimi osobami i przykłady trudne sytuacje, z którymi sobie poradził/-ła Zawodowe lub osobiste sukcesy. Sprzęt, wyposażenie takie jak pojazdy mechaniczne, narzędzia, zakwaterowanie, itd. Pracodawca · umiejętności i cechy szczególne „Ponieważ: każde doświadczenie, każde hobby, każda wyjątkowa umiejętność, każda dobra relacja, każdy autobus, każda wiertarka udarowa, każdy sukces życiowy – czy to przeciwstawienie się właścicielowi domu, w którym mieszka, czy pracodawcy – może być materiałem, który uświadamia adresatowi innowację, coś o czym on/ona jeszcze nie pomyśleli i co może posłużyć za rozwiązanie teraźniejszego lub przyszłego problemu.” (Budde und Früchtel 2005, 10) Podczas rozmowy uczestnik rysuje swoją mapę skarbów, której forma jest bez znaczenia.

Część 3 Moje aplikacje

98 / 128

Część 3 Moje aplikacje Cel Rozdział ten porusza ważne kwestie związane z procedurą aplikowania. Najpierw młodzi ludzie otrzymają wskazówki dotyczące aplikowania, jak i gdzie mogą się ubiegać o pracę oraz gdzie mogą uzyskać informacje na temat wolnych etatów. Zagadnienia te należy opracować samodzielnie. Można się jednak do nich odnieść w trakcie udzielania porady zawodowej dotyczącej ubiegania się o pracę. Zakres zastosowania Job Box:

� Dla młodych ludzi, którzy ubiegają się o pracę. � Skoncentrowanie się na własnych mocnych stronach w trakcie aplikowania; odbywa

się to poprzez wyeksponowanie ich w liście motywacyjnym oraz w CV. Pomoce:

� Materiały do samodzielnego opracowania � Przykładowy list motywacyjny � Przykładowy życiorys (CV) � Wypełnienie rubryk w życiorysie europejskim (Europass CV) � Arkusz „Dokumentacja wysłanych aplikacji” � Arkusz “Rozmowa kwalifikacyjna”

Zadanie/ przebieg Do życiorysu oraz listu motywacyjnego podano jasne polecenia; ponadto zadanie „Dokumentacja wysłanych aplikacji” powinno umożliwić młodym ludziom orientację we własnych aplikacjach. Życiorys oraz list motywacyjny można utworzyć na podstawie danych dotyczących młodych osób znajdujących się w centrum informacji lub dokonać oceny dokumentów, które przynieśli ze sobą. Arkusz „Rozmowa kwalifikacyjna” służy jako pomoc w przygotowaniu rozmowy kwalifikacyjnej; możesz wypełnić ten formularz razem z młodą osobą lub wykorzystać go do odegrania scenki. Podobnie, teksty specjalistyczne zostały zaadaptowane dla potrzeb młodzieży, są więc bezpośrednio do niej skierowane. Więcej informacji na temat rynku pracy oraz wymogów, jakie należy spełnić, aby na nim zaistnieć znajduje się w broszurze „4 kroki do znalezienia pracy”, którą można rozdać młodym ludziom po ukończeniu kursu orientacji zawodowej, ponieważ „są gotowi, aby podjąć pracę”.


99 / 128

3.1 Wskazówki dotyczące aplikowania Rzadko pierwsza aplikacja kończy się sukcesem. Dlatego też należy liczyć się z koniecznością napisania kilku aplikacji. Jeżeli wysyłasz wiele aplikacji to bardzo pomocne może okazać się stworzenie szczegółowej dokumentacji wysłanych aplikacji uwzględniającego następujące aspekty: datę, firmę, informacje kontaktowe, osobę kontaktową, sposób aplikowania (pocztą elektroniczną, telefonicznie itd.) oraz wyniki podjętego działania (wysłania aplikacji w odpowiedzi na informacje o wakacie). W ten sposób można na bieżąco śledzić efekty oraz szybko reagować na pojawiające się zmiany. Poprzez wysłanie dokumentów aplikacyjnych nawiązujemy kontakt z daną firmą. Twoim celem jest wzbudzenie zainteresowania firmy twoją osobą. Dokumenty aplikacyjne stanowią więc swego rodzaju reklamę twojej osoby. Aplikacja powinna zapewnić zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej można szerzej zaprezentować własne umiejętności i wiedzę. Niestety niewielu kandydatów dostaje zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną.

Dokumenty aplikacyjne - porady • Aplikacja od strony wizualnej i treści powinna być tak zaprojektowana, aby firma do

której aplikujesz zauważyła cię . • Wymień wszystkie argumenty, które przemawiają za tym, że jesteś idealnym

kandydatem na dane stanowisko. Zawsze podawaj jednak prawdziwe informacje! • W przypadku nie otrzymania odpowiedzi po 2-3 tygodniach, zasięgnij informacji w

firmie w sprawie aplikacji. Chyba, że w ogłoszeniu wyraźnie było zaznaczone, że przedstawiciele firmy/instytucji skontaktują się jedynie z wybranymi osobami.

Uwaga! Doradcy zawodowi w urzędach pracy oraz organizacjach pozarządowych pomogą Ci sporządzić dokumenty aplikacyjne (adresy w załączniku)


100 / 128

3.2 Mój życiorys Zyciorys zawodowy stanowi skrócony opis dotychczasowego życia. W trakcie rekrutacji nowych pracowników pracownicy działu kadr będą go bardzo uważnie czytać. Poniżej przedstawiono dwa warianty życiorysu :

- życiors zawodowy chronologiczny (CV) - życiorys europejski (Europass CV)

3.2.1 CV (życiorys) chronologiczne Ten wariant jest najczęściej spotykany. Życiorys chronologiczny powinien zawierać następujące elementy: � Aktualną fotografię (rozmiar zdjęcia paszportowego) umieszczoną w prawym górnym

rogu: nie warto na tym oszczędzać, najlepiej zlecić wykonanie zdjęcia profesjonalnemu fotografowi. Należy pamiętać o stosownym ubiorze i uśmiechu.

� Twoje dane osobowe: nazwisko i imię, adres, numer telefonu, adres e-mail, datę i miejsce urodzenia, narodowość oraz informację o pozwoleniu na pracę (jeśli takiego nie posiadasz to w CV warto zamieścić informację jaki polski przepis zwalnia cię z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na pracę w Polsce).

� Informacje na temat wykształcenia: daty, nazwę i lokalizację szkoły/ uczelni ewentualnie ulubione przedmioty, specjalizacje

� Informacje na temat doświadczenia zawodowego oraz praktyk � Szczególne umiejętności: zdolności oraz umiejętności nabyte podczas zajęć w szkole lub

w wolnym czasie takie jak: prawo jazdy, języki obce, obsługa komputera � Zainteresowania: zwłaszcza zainteresowania związane z pracą, o którą się ubiegasz; nie

wspominaj jednak o niebezpiecznych sportach (np. rafting) czy też grach komputerowych, chyba że Twoja przyszła praca takich umiejętności akurat wymaga.

� Klauzula o przetwarzaniu danych osobowych. Ze względu na przepisy polskiego prawa w CV konieczne jest umieszczenie następującego zapisu:

Porady � Cv pisz wyłącznie na komputerze; nigdy nie powinno się go pisać ręcznie, o ile wyraźnie

nie postawiono takiego wymagania. � Powinien on być tak dokładny i wyczerpujący jak to tylko możliwe. � Życiorys nie powinien liczyć więcej niż dwie strony (a najlepiej jedną) � Życiorys powinien być dopasowany do listu motywacyjnego (dane, umiejętności, itd.) � Informacje o doświadczeniu zawodowym i ukończonych szkołach/uczelniach/kursach

wpisuj w kolejności odwrotnej do chronologicznej (patrz przykład na kolejnej stronie)


101 / 128

Curriculum Vitae

DANE OSOBOWE Imię i nazwisko: Aisha Ramadan

Data urodzenia: 20.01.1979 Adres: Wrocław, ul. Ogrodowa 15/17 m4

Obywatelstwo: Palestyńskie Status prawny w Polsce: Rodzaj wydanego zezwolenia to „Status uchodźcy”–

zezwolenie to uprawnia do podejmowania pracy w Polsce na takich samych zasadach jak w przypadku obywateli polskich. Ustawa z dn. 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z dn. 01.05.2004r) Art. 87, p.1.

Kontakt: tel: 0 505 505 505 WYKSZTAŁCENIE 2007 -2008 Szkoła policealna nr 121 we Wrocławiu

(kierunek: projektowanie na potrzeby przestrzeni użytkowej) Wrocław, Polska

2002 – ukończenie szkoły średniej Palestyna DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE 2006 – obecnie Instytucja: Rodzinna działalność gospodarcza

(bar gastronomiczny) Wrocław, Polska Zajmowane stanowisko: kelnerka

2004 – przyjazd do Polski

2002 – 2003 Instytucja: Fabryka szkła artystycznego Palestyna Zajmowane stanowisko: pracownik biurowy

KURSY, SZKOLENIA

2006 Kurs języka polskiego JĘZYKI

• Arabski (język ojczysty) • Angielski – perfekt • Polski – komunikatywny

DODATKOWE UMIEJĘTNOŚCI

• Obsługa komputera – Windows, Microsoft Office • Umiejętności szybkiego uczenia się • Zdolności językowe

ZAINTERESOWANIA

• Gotowanie (kuchnia arabska) • Malowanie i rysowanie (tradycyjne ornamenty i ozdoby arabskie)

1Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach rekrutacji, zgodnie z Ustawą z dnia

29.08.1997 o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883)


102 / 128

.3.2.2. Życiorys europejski (Europass CV) Wprowadzamy teraz ten wariant życiorysu, ponieważ umożliwia on zaprezentowanie siebie oraz własnych umiejętności w przejrzysty sposób. Można w nim nie tylko wymienić różne etapy edukacji i kariery zawodowej, ale także przedstawić zakres obowiązków w pracy a także umiejętności nabyte w trakcie jej wykonywania. Ponadto, można szczegółowo ująć znajomość języków obcych oraz inne umiejętności. Struktura życiorysu jest jednolita w 31 krajach europejskich.

Co prawda obecnie w Polsce dużo bardziej popularne jest CV chronologiczne, jednak warto byś zapoznał/a się ze strukturą Europassu. Może zdarzyć się, że ktoś poprosi Cię o złożenie takiego właśnie życiorysu. Poza tym, w przyszłości Europass CV może stać się dużo bardziej popularny.

Życiorys ten można stworzyć przez Internet, zapisać oraz pobrać. W Internecie można również znaleźć wyczerpujące wskazówki, co do wypełnienia życiorysu w różnych językach oraz wzory CV (patrz http://www.europass.org.pl).

Przykładowe CV Europass znajdziesz klikając na następujące linki:

http://www.europass.org.pl/files/Przykladowe_CV_1-2.pdf

http://www.europass.org.pl/files/Przykladowe_CV_2.pdf

http://www.europass.org.pl/files/Przykladowe_CV_3.pdf

Z uwagi na wcześniejsze przygotowanie (arkusze “Moje miejsca nauki” oraz “Profil moich mocnych stron”) wpisanie swoich mocnych stron nie powinno sprawić ci trudności.


103 / 128

3.3. Mój list(y) motywacyjny(e) List motywacyjny – to krótki list skierowany do pracodawcy. Ma on na celu przekonanie pracodawcy, iż jesteś odpowiednią osobą na dane stanowisko z racji twoich mocnych stron, umiejętności i talentów oraz zainteresowań zawodowych. List motywacyjny powinien wskazywać jaka jest twoja motywacja do podjęcia pracy w danej fimie, powinien zachęcić pracodawcę do zaproszenia cię na rozmowę kwalifikacyjną. List ten powinien zawierać następujące elementy: • Nadawcę: imię, nazwisko, adres, numer telefonu, adres e-mail (podaj poważny adres e-

mail, a nie w rodzaju “superman76”) • Miejscowość i datę (np. “Piaseczno, 17 lipca 2009 r.) • Adresata listu wymienionego. wraz z zaznaczeniem jego funkcji /stanowiska w firmie do

której aplikujemy. Jeśli wiemy, kto będzie czytał nasz list to adresata powinniśmy wymienić z imienia i nazwiska

• Temat: bez słowa “temat” napisany wytłuszczoną czcionką, np. „Aplikacja na stanowisko technika samochodowego”

• Wstęp, w którym napisz, że wiesz o wolnym miejscu pracy w danej firmie i zgłaszasz chęć podjęcia pracy na tym konkretnym stanowisku

• Rozwinięcie, w którym przedstaw swoje doświadczenia oraz zainteresowania zawodowe. W rozwinięciu napisz również, dlaczego chciałbyś podjąć pracę w tej konkretniej formie, czyli przedstaw swoją motywacje do pracy.

• Zakończenie, w którym staraj się dać do zrozumienia, że chciałbyś zostać zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną (unikaj form trybu przypuszczającego)

• Formułkę grzecznościową oraz podpis wraz z nazwiskiem pod spodem • Odwołanie do załączników: życiorysu, zaświadczeń itp. Porady • List motywacyjny zacznij pisać dopiero, gdy skończysz CV • Treść całego listu powinna się zmieścić na jednej stronie formatu A4 Informacje zawarte w CV nie powinny być tutaj ponownie wpisywane • Sporządzaj dokumenty aplikacyjne wyłącznie na komputerze (np. w programie MS

Word). Jeśli nie posiadasz komputera, możesz z niego skorzystać np. w biurze pośrednictwa pracy (patrz informacja) lub u przyjaciół.

• Nie zapominaj o oficjalnych formach grzecznościowych i zawsze pisz wielką literą zaimki osobowe po polsku (np. Pan/ Pani, Państwu itd.)

• Stwórz własny i odpowiedni list motywacyjny dla potrzeb każdej aplikacji. • Unikaj błędów gramatycznych i ortograficznych (ktoś powinien sprawdzić twoje

dokumenty aplikacyjne). • Stwórz dokumentację wysłanych aplikacji, aby mieć lepszą orientację. Będziesz wtedy

wiedzieć, kiedy ubiegałeś się o pracę w poszczególnych firmach. Świadectwa Do dokumentów aplikacyjnych dołącza się czasami: kopie referencji, świadectw szkolnych, dyplomów, zaświadczeń o odbytych praktykach oraz innego rodzaju zaświadczenia i referencje. Jednak nie należy nigdy wysyłać oryginałów lub mało ważnych zaświadczeń. W przypadku posiadania zagranicznych świadectw, należy je nostryfikować. Informacje można uzyskać na podanej stronie: http://www.buwiwm.edu.pl/uzn/uznanie.htm


104 / 128

Przykładowy list motywacyjny

Magomed Ismailov ………Sochaczew, 11.06 2009r

Al. Piłsudzkiego 12 m123

00- 3433 Sochaczew

Tel. 0 505 505 505

E-mail: [email protected]

Sz.P. Krzysztof Maliniak

Właściciel warsztatu samochodowego Maliniak

Ul. Konwaliowa 16a

00- 010 Sochaczew

Praktyka na stanowisku mechanika samochodowego

Szanowny Panie,

Z zainteresowaniem przeczytałem Państwa ogłoszenie w Gazecie Wyborczej z dn. 10 czerwca 2009. Niniejszym

chciałabym się ubiegać o praktykę na stanowisku mechanika samochodowego.

Od zawsze lubiłem w wolnym czasie zajmować się samochodami i techniką. Podczas spotkania informacyjnego

w FSO Żerań dowiedziałem się, jaka jest specyfika tego zawodu. To wydarzenie utwierdziło mnie w moim

postanowieniu, co do wyboru zawodu.

Jestem odpowiednim kandydatem na to stanowisko nie tylko z powodu moich zdolności manualnych. Na moją

korzyść przemawiają również: łatwość nawiązywania kontaktów oraz duża precyzja w wykonywaniu wszystkiego

czym się zajmuję. Co więcej cechuje mnie równie umiejętność szybkiego uczenia się. Jako migrant w nowym

kraju, jakim jest dla mnie Polska musiałem nauczyć się wiele nowych rzeczy. Z pewnością pracując w Pana firmie

szybko zyskałbym niezbędne do sprawnego wykonywania zadań umiejętności.

Z niecierpliwością oczekuję zaproszenia na rozmowę kwalifikacyjną.

Z poważaniem,

Magomed Ismailov

Załączniki:

• Kopia ukończenia szkoły

• Referencje


105 / 128

3.4 Rozmowa kwalifikacyjna Zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną oznacza, że kierownik działu personalnego chciałby cię poznać. Ty z kolei zyskujesz możliwość zapoznania się z zasadami funkcjonowania firmy. Kierownik działu personalnego zada ci kilka pytań, aby dowiedzieć się czegoś więcej o tobie. Powinieneś więc zaprezentować się w taki sposób, aby dopasować się do profilu idealnego kandydata. Przebieg rozmowy kwalifikacyjnej: � Powitanie � On/ ona opowiada o firmie i miejscu pracy � On/ ona zadaje Tobie pytania o Twoje wykształcenie, doświadczenie, motywację i mocne

strony � Ty zadajesz pytania dotyczące firmy � Zakończenie i pożegnanie

O czym należy pamiętać? � Przygotowanie: poszukaj informacji na temat firmy, miejsca pracy oraz stanowiska ( w

Internecie, gazetach, Izbie Gospodarczej itd.), zastanów się nad odpowiedziami na możliwe pytania (np. mocne i słabe strony), oczekiwania płacowe, zabierz ze sobą kopie dokumentów aplikacyjnych oraz przybory do pisania.

� Zadbany wygląd oraz stosowny strój: pamiętaj o świeżym oddechu, nie żuj gumy ani nie pal

� Punktualność: nie spóźnij się � Wyłącz telefon komórkowy � Swobodny, uprzejmy i przyjazny sposób zachowania: powitanie pewnym uściskiem ręki

oraz zwrócenie się do rozmówcy po nazwisku i tytule � Usiądź dopiero wtedy, gdy zostaniesz o to poproszony � Utrzymuj kontakt wzrokowy oraz pamiętaj o właściwej postawie � Zachowaj spokój, wyrażaj się jasno i precyzyjnie, rozważnie dobieraj słowa � Bądź taktowny i odpowiadaj na pytania zwięźle i rzeczowo; pokaż, że zależy ci na

otrzymaniu pracy Kolejny arkusz umożliwia intensywne przygotowanie się do rozmowy kwalifikacyjnej.


106 / 128

Arkusz: Rozmowa kwalifikacyjna Cel To zadanie ma na celu ułatwić młodzieży przygotowanie się do rozmowy kwalifikacyjnej. Zakres zastosowania Job Box:

� Zaplanowana i zorganizowana praca nad aplikacjami � Rozpoznanie silnych stron � Zadanie przygotowujące do rozmowy kwalifikacyjnej

Pomoce

Arkusz „Rozmowa kwalifikacyjna” Zadanie/ przebieg Zadanie można wykonać na trzy sposoby:

� Odpowiadanie na pytania w grupie � Próbne odegranie scenki, a następnie udzielenie informacji zwrotnej � Odegranie scenki z innymi podziałem na role po omówieniu pytań

Jeśli występują problemy z udzieleniem odpowiedzi na pytania, można odwołać się do już wykonanych zadań (np. „ Profil moich silnych stron”, „ Moje miejsca nauki”) lub do potrzeby refleksji nad własnymi mocnymi stronami oraz zainteresowaniami i wykonać pominięte zadania. Pytania dotyczące szkoły Jakie były twoje ulubione przedmioty?

Jakich przedmiotów nie lubiłeś?

Czy ukończyłeś jakąś praktykę w trakcie edukacji szkolnej? Jeśli tak, w jakiej dziedzinie?

Czy pracowałeś już w czasie wakacji? Jeśli tak, czym się zajmowałeś?

Jak wyglądały twoje kontakty z nauczycielami i kolegami ze szkoły?

Jakie były powody, dla których wybrałeś akurat tę ścieżkę kariery zawodowej?


107 / 128

Pytania dotyczące firmy/ instytucji Dlaczego wybrałeś akurat tą pracę a nie inną?

Wykonywaniem jakich innych zawodów jesteś zainteresowany?

Dlaczego złożyłeś podanie o pracę w naszej firmie?

Skąd dowiedziałeś się, że poszukujemy praktykantów/pracowników na to stanowisko?

Co o nas wiesz?

W jaki sposób wyobrażasz sobie współpracę w naszej firmie?

Wolisz pracować w zespole czy samodzielnie?

Jakie masz oczekiwania w stosunku do przełożonego?

Gdzie również aplikowałeś?

Co zamierzasz robić w przypadku nieotrzymania praktyki/pracy w naszej firmie?

Czy zamierzasz odbyć dodatkowe szkolenie po zakończeniu praktyki/pracy?

Jakie są twoje osobiste plany krótko-/ średnio- i długoterminowe?


108 / 128

3.5 Moja dokumentacja wysłanych aplikacji Cel Arkusz „ Sprawozdanie z aplikacji” ma na celu umożliwienie młodym ludziom łatwiejszej orientacji w aplikacjach, ponieważ z założenia muszą oni utworzyć ich kilka, aby mieć większe szanse na zdobycie pracy. Zakres zastosowania Job Box

� Zaplanowana i zorganizowana praca nad aplikacjami Pomoce

� Arkusz “Dokumentacja wysłanych aplikacji” (skopiowany dla każdej firmy) Zadanie/ przebieg Arkusz „Dokumentacja wysłanych aplikacji” nie powinien być wypełniany podczas rozmowy kwalifikacyjnej, ale każdy powinien je wypełnić samodzielnie podczas procedury aplikowania. Jeżeli pomagasz młodzieży w ubieganiu się o pracę, powinieneś skierować ich uwagę na ten fakt i omówić z nimi sposób wypełnienia arkusza. Warto także przeprowadzić symulację rozmowy telefonicznej z przedstawicielem firmy, aby młodzi ludzie przywykli do uzyskiwania potrzebnych informacji. Jeżeli młodzi ludzie przyjdą na kolejne rozmowy w celu uzyskania porady zawodowej, poprzednią metodę oraz kolejne etapy można omówić przy pomocy dokumentacji z wysłanych aplikacji (por. Gerdenitis 2005, 135).


109 / 128

Arkusz Dokumentacja wysłanych aplikacji Firma:

Branża:

Adres:

Tel./faks/e-mail:

Strona www:

Kierownik działu personalnego:

Sposób aplikowania

Kontakt do:

Ogłoszenie w: Z dnia:

Aplikacja online:

Aplikowanie na stanowisko:

Dokumenty wysłane dnia:

1. Rozmowa tel. w dniu:

Z:

Wynik / do zrobienia:

2. : Rozmowa tel. w dniu:

Z:

Wynik/ do zrobienia :

3. Rozmowa tel. w dniu:

Z:

Wynik/ do zrobienia:

Rozmowa kwalifikacyjna dnia:

Przeprowadzający rozmowę kwalifikacyjną:

Wymagane dokumenty: Świadectwa szkolne Zaświadczenia o odbytych praktykach

Próbki pracy

Próbka pisma odręcznego Zaświadczenie o niekaralności

Pozwolenie na pracę Pozwolenie na pobyt Świadectwo obywatelstwa Zdjęcie

Test rekrutacyjny Tak Nie Przygotowanie?

List następczy dnia:

Wynik / do zrobienia:


110 / 128

Mój zbiór dokumentów Cel Młodzi ludzie mają za zadanie zebrać wszelkie dokumenty, które mogą się okazać przydatne w kontekście zawodowym. Oprócz przyjętych zwyczajowo dokumentów, podejście zorientowane na umiejętności powinno się przejawiać poprzez komplet dokumentów potwierdzających kompetencje młodych osób w postaci świadectw, zaświadczeń itp. Zakres zastosowania Job Box:

� Wszelkie możliwe sposoby uzyskiwania dokumentów oraz referencji dotyczących umiejętności młodego człowieka powinny zostać użyte w arkuszach „Gdzie nauczyłem się czego”.

� Kopie świadectw oraz zaświadczeń mogą być dołączone do dokumentów aplikacyjnych

� Świadectwa oraz zaświadczenia służą jako dokumenty potwierdzające umiejętności podczas rozmowy kwalifikacyjnej

� Należy uwzględnić również dodatkowe dokumenty wymagane do zatrudnienia młodzieży o pochodzeniu migracyjnym

Pomoce

� Formularz “Przegląd moich projektów i zadań w szkole” � Formularz “Sprawozdanie z moich projektów i zadań w szkole” � Formularz “Przegląd moich świadectw” � Formularz “Zaświadczenie” � Formularz “Przegląd dokumentów urzędowych”

Zadanie / przebieg: Najpierw trzeba wyjaśnić kwestię czy młodzi ludzie posiadają już teczkę na swoje dokumenty i jakie dokumenty już zgromadzili. Należy uświadomić młodzieży jak ważne jest posiadanie wszystkich dokumentów zebranych w jednym miejscu. Następnie należy przejść z nimi przez wszystkie etapy tworzenia życiorysu i sprawdzić czy wszystkie wpisy znajdują oparcie w dokumentach. W przypadku stwierdzenia braku świadectw oraz zaświadczeń należy zachęcić młodych ludzi do ich uzyskania. O jakich dokumentach jest mowa?

� Zaświadczenia o szkolnych projektach � Różne świadectwa (świadectwa szkolne, świadectwa dotyczące dalszego

kształcenia) � Zaświadczenia o osiągnięciach pozaszkolnych � Dokumenty urzędowe, takie jak formularze dotyczące zgłoszenia zameldowania

Ważną kwestią jest wyjaśnienie młodym ludziom wymagań, które muszą spełnić, aby zostali legalnie zatrudnieni. Należy skierować ich pod adresy specjalistycznych ośrodków informacyjnych, które znajdują się we wstępie do broszury „4 kroki do znalezienia pracy”.


111 / 128

Moje projekty w szkole Cel W tym miejscu młodzież zajmuje się wyszczególnianiem wszelkich zajęć w szkole oraz projektów, w których uczestniczyli. Zaświadczenia te mogą okazać się wskazówką dla przyszłych pracodawców, na jakim stanowisku młoda osoba powinna zostać zatrudniona. Zakres zastosowania Job Box:

� Wszelkie możliwe sposoby uzyskiwania dokumentów oraz referencji dotyczących umiejętności młodej osoby powinny zostać wykorzystane w arkuszach „Czego nauczyłem się w szkole i podczas praktyki”

� Do dokumentów aplikacyjnych można dołączyć kopie świadectw oraz zaświadczeń � Świadectwa oraz zaświadczenia służą jako dokumenty potwierdzające umiejętności

podczas rozmowy kwalifikacyjnej Pomoce

� Formularz „Przegląd moich projektów i zadań w szkole” � Formularz „Sprawozdanie z moich projektów i zadań w szkole”

Zadanie / przebieg : Jakie zaświadczenia można uwzględnić?

� Projekty tworzone na zajęciach (zdjęcia wykonanych prac, ewaluacje dokonane przez nauczycieli, sprawozdania)

� Prace wykonane w ramach projektów (zdjęcia, sprawozdania, dokumentacja) � Zaświadczenia o uczestnictwie w konkursach (młodzi ludzie lub ich klasy otrzymali

ew. nagrody) � jeśli młodzi ludzie pełnili jakieś funkcje w samorządzie szkolnym, np. starosty klasy,

mogą oni uzyskać ich poświadczenia, podobnie jak prac na rzecz społeczności szkolnej (udzielanie korepetycji, praca przewodnika, gazetka szkolna…)

Jeżeli młodzi ludzie dysponują zaświadczeniami, powinni wymienić wszystkie czynności, których dotyczą w arkuszu „Przegląd moich projektów i zadań w szkole”. Jeżeli tematyka tej działalności odpowiada ich oczekiwanym celom zawodowym, młodzi ludzie mogą dołączyć te zaświadczenia do dokumentów aplikacyjnych.


112 / 128

Przegląd moich projektów i zadań w szkole Zaświadczenia, sprawozdania, dokumentacja Data

wydania


113 / 128

Sprawozdanie z moich projektów i zadań w szkole Czym się zajmowałem (rodzaj pracy, projekt, funkcja)? Czego się nauczyłem? – metody pracy oraz strategie uczenia się

– wykorzystanie materiałów i narzędzi

– współpraca z innymi

– wiedza specjalistyczna (know-how)

– specjalne umiejętności metodologiczne

- dla mnie osobiście


114 / 128

Moje świadectwa szkolne oraz karty wyników Cel W tym miejscu młodzież zajmuje się wyszczególnianiem wszelkich zajęć w szkole oraz projektów, w których uczestniczyli. Zaświadczenia te mogą okazać się wskazówką dla przyszłych pracodawców, na jakim stanowisku młoda osoba powinna zostać zatrudniona. Zakres zastosowania Job Box:

� Wszelkie możliwe sposoby uzyskiwania dokumentów oraz referencji dotyczących umiejętności młodej osoby powinno się zastosować w arkuszach “Gdzie nauczyłem się czego”

� Do dokumentów aplikacyjnych można dołączyć kopie świadectw oraz zaświadczeń � Świadectwa oraz zaświadczenia służą jako dokumenty potwierdzające umiejętności

podczas rozmowy kwalifikacyjnej � Zaplanowanie działań w kierunku uznania kwalifikacji zagranicą

Środki

� Formularz “Przegląd moich zaświadczeń” � Formularz “Zaświadczenie”

Zadanie / metoda Jakie zaświadczenia można uwzględnić?

� Świadectwa szkolne � Referencje � Zaświadczenia o pracach wakacyjnych lub tymczasowych � Zaświadczenia o szkoleniach praktycznych � Zaświadczenia o uczestnictwie w seminariach, warsztatach, kursach np.

odbywających się w ośrodkach kształcenia dorosłych � Zaświadczenia o pracach na rzecz społeczności lokalnej np. w stowarzyszeniu,

grupie religijnej, sąsiedztwie � Kurs udzielania pierwszej pomocy � Prawo jazdy � Certyfikat umiejętności komputerowych � Szkolenie dotyczące mediacji � Zaświadczenia o szczególnych osiągnięciach sportowych (przynależność do

drużyny, legitymacja pływaka, ratownika) � Zaświadczenia o pobytach zagranicznych

Jeżeli młodzi ludzie pamiętają rodzaje działalności, w których brali udział, ale nie otrzymali jeszcze odnośnych zaświadczeń, należy zachęcić ich do podjęcia starań o uzyskanie ich teraz. Wiele ośrodków posługuje się własnymi formularzami, można jednak użyć także przykładowego formularza znajdującego się na kolejnej stronie. Następnie młodzi ludzie powinni umieścić informacje na temat posiadanych dokumentów w formularzu “Przegląd moich świadectw”.


115 / 128

Przegląd moich świadectw Świadectwo Data wydania

/ nostryfikacja


116 / 128

Zaświadczenie Nazwisko i imię __________________________________________________

Jest / był zatrudniony w ❑ naszej firmie ❑ naszym stowarzyszeniu ❑ naszej instytucji na stanowisku Adres: Pieczątka Okres: Pełnione funkcje: Nabyta wiedza: Umiejętności specjalne: Miejscowość, data, podpis:_____________________________________________________


117 / 128

Moje dokumenty urzędowe Cel Zapewnienie szans zawodowych młodym ludziom poprzez rozważenie wymogów prawnych. Zakres zastosowania według Job Box:

� Wsparcie aplikacji Środki

� Przegląd moich dokumentów urzędowych � Adresy w załączniku

Zadanie/ metoda Wiele dokumentów urzędowych przydatnych jest, gdy poszukuje się pracy.. Te kwestie są szczególnie istotne dla osób nie będących obywatelami Polski, a tym samym często proszonym o przedstawienie dodatkowych dokumentów, potwierdzających np. ich status prawny w Polsce. . Warto by młody człowiek miał zgromadzone następujące dokumenty:

• poświadczenie zameldowania • potwierdzenie posiadania rachunku bankowego • dokument potwierdzający status prawny w Polsce • nr NIP • nr PESEL

Ważną kwestią jest wyjaśnienie młodym ludziom wymagań, które muszą spełnić, aby zostali legalnie zatrudnieni. Skieruj ich pod adresy specjalnych ośrodków informacyjnych.


118 / 128

Moje dokumenty urzędowe Dokument Data wydania

Załącznik Gdzie uzyskam informacje i pomoc?

119 / 128

Załącznik Gdzie uzyskam informacje i pomoc? W tej części zostanie przedstawiona dokładna lista adresów, pod które można skierować młodych ludzi po pomoc. Istnieje również dodatkowa lista linków, które mogą być przydatne w procesie wyboru kariery zawodowej oraz składania aplikacji. Cel ten powinien być również osiągnięty dzięki notowaniu przez młodych ludzi własnych danych kontaktowych. Ponadto, oczekuje się że w ten sposób zostaną wzmocnione relacje osobiste, ponieważ oczywistym staje się, że praca z Job Box ma miejsce przy stałym kontakcie, jaki młodzi ludzie mogą nawiązać bezpośrednio przez telefon lub e-mail.


120 / 128

Przydatne adresy

Ważne miejsca, w których można uzyskać pomoc zawodową w poszukiwaniu pracy

Portal www.praca.gov.pl

Oficjalna strona Urzędu Pracy. Stanowi obszerne kompendium wiedzy na temat rynku pracy. Można znaleźć tam aktualne statystki, przepisy, informacje prawne, a także oferty pracy, szkoleń i dofinansowań dla młodych przedsiębiorców. Korzystając z zakładki „adresu urzędów pracy“ można znaleźć działające w pobliżu urzędy. Przy urzędach pracy działają Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej.

Portal www.kraz.praca.gov.pl/StronaGlowna.aspx

Krajowy Rejestr Podmiotów prowadzących Agencje Zatrudnienia

Strona pozwalająca na odnalezienie adresów urzędów pracy, oraz agencji zatrudnienia w poszczegłonych

województwach w Polsce. Zawiera aktualne przepisy prawne dotyczące pracy i zatrudnienia.

Portal pracuj.pl

Znajduje się tu poradnik dla osób szukających pracy: http://www.pracuj.pl/kariera.html

Portal 4job.pl - ABC poszukiwania pracy

Kompendium wiedzy o poszukiwaniu pracy.

Agencje doradztwa personalnego

Agencje doradztwa personalnego to firmy zajmujące się min. rekrutacją na konkretne stanowiska pracy lub do prac czasowych.

Jobland.pl People Solution

JobCenter Human Resources International People IPK Wakat GO UP Antal International Bank Danych o Inżynierach TempJobs HILL INTERNATIONAL TempService HRC PayPoint GiP Consulting Randstad SMG/KRC. Poland Human Resources ManPower Adecco Infotel DIVERSA Personnel Solutions BigRam S.A. Talents Technology NAJ INTERNATIONAL

Wsparcie kobiet na rynku pracy

Fundacja Centrum Promocji Kobiet www.promocjakobiet.pl doradztwo w zakresie rozwoju osobistego i zawodowego oraz działalność szkoleniowa

Warszawskie Centrum Kobiet www.centrumkobiet.edu.pl

Ośrodek dla bezrobotnych kobiet oferuje kursy zawodowe i podnoszące kwalifikacje.


121 / 128

Międzynarodwa Funadcja Kobiet www.fundacja-kobiet.pl Fundacja oferuje doradztwo psychologiczne, doradztwo zawodowe, pomoc materialną, pomoc

bezrobotnym, szkolenia.

Centrum Praw Kobiet www.cpk.org.pl Centrum działa na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn w życiu publicznym oraz w rodzinie.


122 / 128

Wybrane instytucje i organizacje działające na rzecz uchodźców i migrantów

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców

http://www.unhcr.pl

Biuro Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców w Polsce. UNHCR został powołany przez Zgromadzenie

Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1951 roku i początkowo był odpowiedzialny za przesiedlenie

1,2 miliona europejskich uchodźców pozbawionych domu w wyniku II wojny światowej. Do głównych działań

urzędu należy zapewnienie praw uchodźców oraz pomoc w zapewnieniu azylu lub repatriacji.

Adres: Aleja Róż 2, 00-566 Warszawa

Urząd do Spraw Cudzoziemców

http://www.uric.gov.pl

Instytucja publiczna. Centralny organ administracji rządowej właściwy w sprawach wjazdu cudzoziemców na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego,

nadawania statusu uchodźcy, udzielania cudzoziemcom azylu, wyrażania zgody na pobyt tolerowany oraz

udzielania ochrony czasowej.

Adres: ul. Koszykowa 16, 00-564 Warszawa

Rada do Spraw Uchodźców

http://www.rada-ds-uchodzcow.gov.pl

Instytucja publiczna. Wydaje publikacje dotyczące miejsca i funkcjonowania Rady w systemie

orzeczniczym oraz przegląd aktów prawnych odnośnie pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczpospolitej

Polskiej. Na stronie znajdują się także informacje dla cudzoziemców dotyczące postępowania

administracyjno-sądowego o nadanie statusu uchodźcy w Polsce oraz linki do instytucji i organizacji

zajmujących się kwestiami migracji i uchodźstwa.

Adres: ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa

Rzecznik Praw Obywatelskich

http://www.brpo.gov.pl

Instytucja publiczna. Zadaniem Rzecznika jest stanie na straży wolności i praw człowieka i obywatela

określonych w Konstytucji i innych aktach normatywnych.

Adres: Al. Solidarności 77, 00 - 090 Warszawa

Mazowiecki Urząd Wojewódzki

http://www.mazowieckie.pl/wps/uchodzcy

Instytucja Publiczna. Wydział Polityki Społecznej prowadzi działania związane z integracją uchodźców.

Adres: ul. Czerniakowska 44, 00-717 Warszawa

Fundacja Polska Akcja Humanitarna

http://www.pah.org.pl

Organizacja pozarządowa. Prowadzi Centrum Pomocy Uchodźcom, które świadczy rozmaitą pomoc

osobom starającym się o nadanie statusu uchodźcy bądź już posiadającym status.

Adres: ul. Szpitalna 5/3, 00-031 Warszawa

Stowarzyszenie Jeden Świat


123 / 128

http://www.jedenswiat.org.pl/

Organizacja pozarządowa. Promuje idee pokoju i porozumienia między ludźmi poprzez międzynarodowy i

krajowy wolontariat oraz edukację.

Adres: ul. Krasińskiego 3A/1, 60-830 Poznań

Caritas Polska

http://www.caritas.pl

Organizacja pozarządowa. Instytucja charytatywna Konferencji Episkopatu Polski. Prowadzi "Program

poradnictwa psychologicznego, prawnego i społecznego dla osób ubiegających się o nadanie statusu

uchodźcy w Polsce".

Adres: ul. Skwer Kard. S. Wyszyńskiego 9, 01-015 Warszawa

ELEOS Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia

www.eleos.prv.pl

Organizacja pozarządowa. Organizuje pomoc charytatywną dla różnych grup społecznych, w tym

mniejszości narodowych, migrantów i uchodźców.

Adres: ul. Św. Mikołaja 5, 15-420 Białystok

Fundacja A-venir

http://www.a-venir.org.pl

Organizacja pozarządowa. Celami Fundacji są w szczególności popieranie wszechstronnego rozwoju

społeczeństwa obywatelskiego, a zwłaszcza działalności społecznej, kulturalnej, naukowej, oświatowej i

informacyjnej, promowanie społeczeństwa wielokulturowego, promowanie postaw solidarności

międzyludzkiej oraz kreowanie i wspieranie inicjatyw na rzecz poszanowania praw człowieka,

upowszechnianie wzorców pomocy humanitarnej związanej z przestrzeganiem praw człowieka.

Adres: ul. Wojciechowska 7J, 20-704 Lublin, ul. Warszawska 43, 15-062 Białystok

Stowarzyszenia na Rzecz Integracji i Ochrony Cudzoziemców "PROXENIA"

http://www.proxenia.org.pl/

Organizacja pozarządowa. Celem stowarzyszenia jest odgrywanie aktywnej roli w tworzeniu prawnych i

społecznych warunków udziału cudzoziemców w polskim życiu publicznym.

Adres: ul. Omulewska 24, lok. D-2, 04-128 Warszawa

Międzynarodowa Organizacja do Spraw Migracji

http://www.iom.pl/

Organizacja pozarządowa. Jest międzynarodową organizacją zajmującą się problemami wysiedleńców oraz

pomocą uchodźcom i migrantom w Europie.

Adres: ul. Mariensztat 8, 00-302 Warszawa

Helsińska Fundacja Praw Człowieka

http://www.hfhrpol.waw.pl/

Organizacja pozarządowa. Rozwija kulturę wolności i praw człowieka w kraju i za granicą. Udziela porad

prawnych uchodźcom i migrantom

Adres: ul. Zgoda 11, 00-018 Warszawa

Centrum Pomocy Prawnej im Haliny Nieć


124 / 128

http://www.pomocprawna.org

Organizacja pozarządowa. Zajmuje się poprawą dostępu do pomocy prawnej oraz podnoszeniem standardu

poszanowania praw człowieka. Prowadzi poradnictwo, interwencje oraz wystąpienia o charakterze

prawnym, programy edukacyjne, szkoleniowe i informacyjne, a także działalność naukową.

Adres: ul. Sobieskiego 7/3, 31-136 Kraków

Fundacja Instytut na Rzecz Państwa Prawa

http://www.fipp.org.pl

Organizacja pozarządowa. Celem Fundacji jest między innymi Propagowanie standardów państwa prawa

oraz działanie na rzecz ochrony praw człowieka.

Adres: ul. Chopina 14/70, 20-023 Lublin

Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej

http://www.psep.pl

Organizacja pozarządowa. Prowadzi działania promujące i wzmacniające społeczeństwo obywatelskie i

prawa człowieka poprzez udzielanie informacji i edukację prawną.

Adres: ul. ul. Kredytowa 6 m 73, 00-062 Warszawa

Stowarzyszenie Interwencji Prawnej

http://www.interwencjaprawna.pl

Organizacja pozarządowa. Oferuje pomoc prawną uchodźcom, więźniom oraz rodzinom adopcyjnym.

Prowadzi działania na rzecz osób dyskryminowanych i marginalizowanych.

Adres: Al. 3-go Maja 12 lok. 510, 00-391 Warszawa

Stowarzyszenie Amnesty International Polska

http://www.amnesty.org.pl

Organizacja pozarządowa. Jest ogólnoświatowym ruchem ludzi działających na rzecz praw człowieka.

Podstawową formą działalności jest prowadzenie kampanii.

Adres: ul. Piękna 66a, lokal 2, 00-672 Warszawa

Ośrodek Praw Człowieka Uniwersytetu Jagiellońskiego

http://www.opc.uj.edu.pl/

Instytucja publiczna. Ośrodek Praw Człowieka UJ zajmuje się edukacją, badaniami naukowymi, promocją i

upowszechnianiem wiedzy o prawach człowieka i ich przestrzeganiu. Z Ośrodkiem współpracują pracownicy

naukowi, doktoranci, absolwenci i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Adres: Al. Z. Krasińskiego 18, 30-101 Kraków

Klinika Prawa Uniwersytetu Warszawskiego

http://www.klinika.wpia.uw.edu.pl/

Instytucja publiczna. Studencki Ośrodek Pomocy Prawnej przy Wydziale Prawa UW udziela porad w

zakresie problemów prawnych.

Adres: ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-325 Warszawa

Polski Czerwony Krzyż

http://www.pck.org.pl/

Organizacja pozarządowa. Członek Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Półksiężyca. Zajmuje się udzielaniem pomocy humanitarnej, pomocą socjalną i wspieraniem pokoju.


125 / 128

Adres: ul. Mokotowska 14, 00-561 Warszawa

Polska Misja Medyczna

http://www.pmm.org.pl/

Organizacja pozarządowa. Zajmuje się profesjonalną pomocą medyczną ofiarom wojen, katastrof i

kataklizmów. Działaniami obejmuje grupy nie mające dostępu do opieki medycznej, takie jak społeczność

Romów, środowiska imigrantów oraz bezdomnych.

Adres: ul. Rejtana 2, 30-510 Kraków

Fundacja Polskie Forum Migracyjne

http://www.forummigracyjne.org

Organizacja pozarządowa. Działa na rzecz poszanowania praw cudzoziemców w Polsce, głównie poprzez

działania informacyjne i edukacyjne.

Stowarzyszenie Emigrant

http://www.emigrant.net.pl

Organizacja pozarządowa. Zajmuje się pomocą w legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców.

Adres: ul. Pułaskiego 4/6, 42-200 Częstochowa

Centrum Migranta

http://www.migrant.pl

Organizacja pozarządowa. Prowadzi działania na rzecz uchodźców i migrantów.

Adres: Ul. Ostrobramska 98, 04-118 Warszawa

Stowarzyszenie Uchodźców w Polsce

http://www.voiceofexile.go.pl

Organizacja pozarządowa. Stowarzyszenie założone przez uchodźców mieszkających w Polsce.

Adres: ul. Oleandrów 7/14, 00-629 Warszawa

Fundacja Ocalenie

e-mail: [email protected]

Organizacja pozarządowa. Zajmuje się działaniami na rzecz pomocy uchodźcom.

Adres: ul Ordynacka 9 sala 21, 00-384 Warszawa

Fundacja LaStrada

www.strada.org.pl

Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami, oferuje telefon zaufania ( +48 22 628 99 99) , także w języku

rosyjskim, oraz sparcie psychologiczne i prawne.

PL 00 - 956 Warszawa 10, skrytka pocztowa 5

Stowarzyszenie Kobiet Romskich

Stowarzyszenie organizuje pomoc humanitarną dla rodzin romskich, integracyjne obozy dla dzieci,

spotkania upamiętniające zagładę Romów, Dni Kultury Romskiej oraz monitoruje naruszenia praw Romów.

www.kobietyromskie.free.ngo.pl

Portale internetowe działające na rzecz uchodźców i migrantów w Polsce:


126 / 128

Portal Refugee.pl Portal Cudzoziemcy.pl

http://refugee.pl/

Gazeta uchodźców.

http://www.cudzoziemcy.pl/

Portal dla cudzoziemców.

Portal Migrant.info.pl Portal Kontynent Warszawa

http://migrant.info.pl/

Strona dla uchodźców i migrantów.

http://www.kontynent.waw.pl/

Warszawa wielu kultur.

Biuletyn Migracyjny Portal Tolerancja.pl

http://www.migration-news.uw.edu.pl/

Biuletyn Migracyjny wydawany przez Ośrodek Badań

Nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski, we

współpracy z wieloma organizacjami działającymi na

rzecz uchodźców.

http://www.tolerancja.pl/

Portal pod opieką Fundacji Kultury Chrześcijańskiej

Znak.

Portal Eurazja.org

http://www.eurazja.org/

Katalog stron „wschodnich” (Rosja, Ukraina, Białoruś,

Kaukaz, Gruzja, Kazachstan, Czeczenia).

Praca w gazetach ogólnopolskich (do kupienia w kioskach)

Gazeta Wyborcza www.gazetapraca.pl

Oferta www.oferta.com.pl

Dziennik praca.dziennik.pl


127 / 128

Ogłoszenia o pracy w Internecie

45plus.com.pl

praca.interia.pl praca.gazeta.pl jobaid.pl jobpilot.pl Serwis o pracy portalu Wirtualna Polska www.infopraca.pl

www.jobs.pl pracuj.pl gratka.pl

gumtree.pl 45plus.com.pl praca.interia.pl

Bibliografia

128 / 128

Bibliografia Brunnbauer, Eva, 2004: KOM(petenzen)PASS. Bozen: Autonome Provinz Bozen. Budde, Wolfgang und Frank Früchtel, 2005: Fall und Feld, sozialmagazin(6):14 - 23. Concin, Ulrike et al, 2004: Qualibox. Dornbirn. Gaupp, Nora, 2005: Junge Migrantinnen und Migranten, Info-Brief. Modellprogramm

"Arbeitsweltbezogene Jugendsozialarbeit - Modellphase Kompetenzagenturen", Cultural Mainstreaming in der Arbeit der Kompetenzagenturen(2). Online im Internet: http://www.kompetenzagenturen.de/themen/migration/migration_start.html#e1c20f51d3961e89a57e5144624092b6 Abruf 13. 12. 05

Gerdenits, Elfriede V., 2005: Survival Kit für junge Jobfinder. Frankfurt: Redline Wirtschaft Klingenberger, Hubert, 2003: Lebensmutig. München: Don Bosco. Lang-von Wins, Thomas und Claas Triebel, 2006: Kompetenzorientierte Laufbahnberatung.

Heidelberg: Springer Medizin Verlag. Pantucek, Peter, 2005: Soziale Diagnostik. Verfahren für die Praxis Sozialer Arbeit.

Fachhochschule St. Pölten (Hrsg.). Wien, Köln, Weimar: Böhlau Verlag. Materialien/Buch downloadbar unter: www.pantucek.com Abruf 21-02-06

Plutzar, Vera und Ilse Haslinger, 2005: Sprachen & Qualifikationsportfolio für MigrantInnen und Flüchtlinge. Wien: Verein Projekt Integrationshaus.

Raabe, Wolfgang, 2004: Biografiearbeit in der Benachteiligtenförderung. Heidelberg: hiba gmbh Verlag.

Reichel, René und Reinhold Rabenstein, 2001: Kreativ beraten. Münster: Ökotopia. Teichmüller, Mirtan; Culturbuero, Isaria, 2004: Schlüsselkompetenzen im Bereich des

internationalen Jugendaustauschs und der Besucherdienst, Bad Tölz. http://jugend.inmv.de/ljr/ljr_content/Internationales/Profil/Kompetenz-_Indikatorenraster_IJA.doc

Zukunftszentrum Tirol, 2005: Kompetenzwerkstatt. Innsbruck.

Źródła z Internetu http://www.berufswahlpass.de http://www.planet-beruf.de www.provin.bz.it/berufsbildung/kompass www.bmbwk.gv.at/schulen/service/nostrifikationen.xml

Przewodnik kariery zawodowej w ży o pochodzeniu migracyjnym · Przewodnik kariery zawodowej w ......

Documents

Transcript of Przewodnik kariery zawodowej w ży o pochodzeniu migracyjnym · Przewodnik kariery zawodowej w ......