Przek Aktów Prawnych 2(17)01 - Biuro Studiów i...

PrzekładyAktów Prawnych 2(17)01

Przekłady wybranychniemieckich aktów prawnych

BiuletynBiura Studiów i Ekspertyz

Kancelarii Sejmu

Tłumaczenie z jęz. niemieckiego: Ewa MisiorWeryfikacja: Ewa Bartnik, Beata Szepietowska, Mirosław Granat,Grzegorz Ciura,Sławomir Łodziński, Marcin Mróz

Redakcja: Ewa Misior, Andrzej ChodyraProjekt okładki: Janina Knap

© Copyright by Kancelaria Sejmu, Warszawa 2001

ISSN 1507-9805

Opracowanie graficzne, skład i łamanie: Biuro Studiów i EkspertyzDruk i oprawa: Wydawnictwo SejmoweWarszawa, luty 2001

Spis treści

Ustawa z dnia 20 czerwca 1990 r. o regulacjach dotyczących inżynierii gene-tycznej (GenTG) ................................................................................................ 5

Ustawa z 19 marca 1956 r. o statusie prawnym żołnierzy w wersji obwieszcze-nia z 19 sierpnia 1975 r. .................................................................................... 46

Ustawa z 9 lipca 1990 r. o wjeździe i pobycie cudzoziemców na terytoriumFederacji (ustawa o cudzoziemcach) ................................................................ 92

Ustawa z 16 lipca 1982 r. o postępowaniu przyznawania azylu w wersji ob-wieszczenia z 9 kwietnia 1991 r. ....................................................................... 165

Ustawa o zastępczej służbie wojskowej osób odmawiających służby wojskowejz 13 stycznia 1960 r. w wersji obwieszczenia z 31 lipca 1986 r. z późniejszymizmianami ........................................................................................................... 194

Ustawa o regulacjach dotyczących inżynierii genetycznej 5

Ustawa z dnia 20 czerwca 1990 r.o regulacjach dotyczących inżynierii

genetycznej (GenTG)BGBl. I s.1080

(BGBl. III 21321-60-1-1)Spis treści

Część pierwszaPrzepisy ogólne§ 1. Cel ustawy§ 2. Zakres zastosowania§ 3. Definicje§ 4. Komisja§ 5. Zadania Komisji§ 6. Ogólny obowiązek staranności i prowadzenia notatek, zapobieganie

niebezpieczeństwu

Część drugaPrace genetyczne w zakładach inżynierii genetycznej§ 7. Klasy bezpieczeństwa, działania na rzecz bezpieczeństwa§ 8. Pozwolenie na prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej i ich zgła-

szanie§ 9. Inne prace genetyczne podejmowane w celach badawczych§ 10. Inne prace genetyczne podejmowane dla działalności gospodarczej§ 11. Procedura wydania pozwolenia§ 12. Procedura zgłaszania§ 13. Warunki uzyskania pozwolenia

Część trzeciaUwolnienie i wprowadzenie do obrotu§ 14. Uwolnienie i wprowadzenie do obrotu§ 15. Dokumenty wymagane przy wniosku o uwolnienie i wprowadzenie do

obrotu§ 16. Pozwolenie na uwolnienie i wprowadzenie do obrotu

Część czwartaPrzepisy wspólne§ 17. Stosowanie dokumentów

6 Ustawa o regulacjach dotyczących inżynierii genetycznej

§ 18. Procedura przesłuchania§ 19. Postanowienia dodatkowe, dodatkowe obowiązki§ 20. Tymczasowe zawieszenie§ 21. Obowiązek zawiadomienia§ 22. Inne decyzje urzędowe§ 23. Wykluczenie prywatnoprawnych roszczeń do obrony przed narusze-

niem chronionych dóbr prawnych§ 24. Koszty§ 25. Nadzór, obowiązek podawania do wiadomości, obowiązek tolerowania§ 26. Zarządzenia urzędowe§ 27. Wygaśnięcie pozwolenia§ 28. Obowiązek informowania§ 29. Ocena wydarzeń istotnych dla bezpieczeństwa§ 30. Wydawanie rozporządzeń i przepisów administracyjnych§ 31. Urzędy właściwe

Część piątaPrzepisy dotyczące odpowiedzialności§ 32. Odpowiedzialność§ 33. Najwyższa kwota, do której sięga odpowiedzialność cywilna§ 34. Domniemanie przyczyny§ 35. Prawo osoby poszkodowanej do informacji§ 36. Obowiązek posiadania środków na pokrycie ryzyka§ 37. Odpowiedzialność według innych przepisów prawnych

Część szóstaPrzepisy karne i grzywny§ 38. Grzywny§ 39. Przepisy karne

Część siódmaPrzepisy przejściowe i końcowe§ 40. Udział Bundestagu przy wydawaniu rozporządzeń§ 41. Regulacja przejściowa§ 41a. Przepis przejściowy w związku z przywróceniem jedności Niemiec§ 42. Klauzula berlińska


CZĘŚĆ PIERWSZAPrzepisy ogólne

§ 1Cel ustawy

Celem niniejszej ustawy jest1. ochrona życia i zdrowia ludzi, zwierząt, roślin i pozostałego

środowiska w jego strukturze i dóbr materialnych przed możliwyminiebezpieczeństwami spowodowanymi przez procesy i produkty inży-nierii genetycznej oraz zapobieganie powstawaniu takich niebezpie-czeństw i

2. stworzenie ram prawnych dla badania, rozwijania, wykorzysta-nia i wspierania naukowych i technicznych możliwości genetyki.

§ 2Zakres stosowania

Niniejsza ustawa dotyczy1. zakładów inżynierii genetycznej,2. prac genetycznych3. uwolnienia organizmów zmodyfikowanych genetycznie i4. wprowadzenia do obrotu produktów zawierających organizmy

zmodyfikowane genetycznie lub produktów składających się z takichorganizmów; w przypadku gdy wprowadzenie do obrotu jest regulo-wane przez inne przepisy prawne odpowiadające przepisom niniejszejustawy, które dopuszczalność wprowadzenia do obrotu uzależniają ododpowiedniego oszacowania ryzyka, obowiązują jedynie §§ 32 do 37niniejszej ustawy.

§ 3Definicje

W rozumieniu niniejszej ustawy:1. organizmem jest każda jednostka biologiczna zdolna do rozm-

nażania lub przekazywania materiału genetycznego,


2. prace genetyczne to:a) tworzenie organizmów zmodyfikowanych genetycznie,b) używanie, rozmnażanie, przechowywanie, niszczenie lub usu-

wanie organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz ich transportw obrębie zakładu, jeżeli nie udzielono jeszcze pozwolenia na uwol-nienie lub wprowadzenie do obrotu w celu późniejszego włączenia dośrodowiska,

3. organizm zmodyfikowany genetycznie to:- organizm, którego materiał genetyczny został zmieniony w spo-

sób, jaki nie zachodzi w naturalnych warunkach w drodze krzyżowa-nia lub naturalnej rekombinacji. Proces zmiany materiału genetyczne-go w takim sensie to w szczególności,

- techniki rekombinacji DNA, w których wykorzystywane są sys-temy wektorowe,

- proces, w którym do jednego organizmu zostaje bezpośredniowprowadzony materiał genetyczny przygotowany poza organizmem,łącznie z mikroiniekcjami, makroiniekcjami i makrokapsułkowaniem,

- połączenia komórek lub proces hybrydyzacji, w których żywekomórki tworzy się w drodze nowej kombinacji materiału genetycz-nego przy pomocy metod nie występujących w warunkach natural-nych.

Nie jest uważane za proces zmiany materiału genetycznego:- zapłodnienie in vitro,- koniugacja, transdukcja, transformacja lub każdy inny proces

naturalny,- indukcja poliploidii,- mutageneza,- łączenie komórek i protoplastów komórek roślinnych, które mo-

gą być wprowadzane do takich roślin, które można wyhodować takżeprzy pomocy zwykłych metod hodowlanych,

- chyba że jako dawcy lub biorcy zastosowane zostaną organizmyzmienione genetycznie. Przy stosowaniu w zakładach inżynierii ge-netycznej za proces zmiany materiału genetycznego nie uważa sięponadto,

- produkcji somatycznych komórek zwierzęcych hybrydoma,


- autoklonowania niepatogennych organizmów występującychw naturze, jeżeli nie zawierają czynników przypadkowych albo byływ zakładach inżynierii genetycznej stosowane długo i pewnie w spo-sób sprawdzony lub zawierają wbudowane biologiczne bariery ogra-niczające zdolność do życia i replikacji bez negatywnych skutków dlaśrodowiska,

- chyba że jako dawcy lub biorcy zostaną użyte organizmy zmie-nione genetycznie,

4. zakład inżynierii genetycznej:- instytucja, w której prace genetyczne w rozumieniu punktu 2 są

przeprowadzane w zamkniętym systemie i dla której stosuje się barie-ry fizyczne w konkretnym przypadku połączone z barierami biolo-gicznymi lub chemicznymi lub kombinacją barier chemicznych i bio-logicznych, aby ograniczyć kontakt używanych organizmów z ludźmii środowiskiem,

5. prace genetyczne w celach badawczych:- prace w celach dydaktycznych, badawczych i rozwoju lub prace

w celach nieprzemysłowych lub niekomercyjnych na małą skalę,6. prace genetyczne dla działalności gospodarczej:- każdy inny rodzaj niż opisany w punkcie 5,7. uwolnienie:- celowe wprowadzenie organizmów zmienionych genetycznie do

środowiska, jeżeli nie wydano jeszcze pozwolenia na wprowadzeniedo obrotu w celu późniejszego wprowadzenia do środowiska,

8. wprowadzenie do obrotu:- wydanie osobom trzecim produktów zawierających organizmy

zmienione genetycznie lub składające się z takich; wprowadzenie nateren obowiązywania niniejszej ustawy uważa się za wprowadzenie doobrotu, jeżeli nie chodzi tu jedynie o przejazd tranzytem pod urzędo-wą kontrolą celną.

9. użytkownik:- osoba fizyczna lub prawna lub zrzeszenie osób nie mające oso-

bowości prawnej, które pod swoją nazwą tworzy lub eksploatuje za-kład inżynierii genetycznej, przeprowadza prace genetyczne lub do-konuje uwolnienia lub po raz pierwszy wprowadza do obrotu pro-


dukty zawierające organizmy zmienione genetycznie lub składającesię z takich, jeżeli nie wydano jeszcze pozwolenia, o którym mowaw § 16 ust. 2, a które zgodnie z § 14 ust. 1 zezwala na wprowadzeniedo obrotu organizmów potomnych lub materiału do namnażania,

10. kierownik projektu:- osoba, która w ramach swoich obowiązków zawodowych bezpo-

średnio planuje, kieruje lub nadzoruje prace genetyczne lub dokonujeuwolnienia,

11. pełnomocnik ds. bezpieczeństwa biologicznego:- osoba lub kilka osób (komisja ds. bezpieczeństwa biologiczne-

go), kontrolująca wykonanie zadań kierownika projektu i doradzającaużytkownikowi,

12. klasy bezpieczeństwa:- rodzaje prac genetycznych według swojego potencjału niebez-

pieczeństwa,13. działania zabezpieczenia w laboratorium albo działania zabez-

pieczenia przy produkcji:- ustalone techniki pracy i ustalone wyposażenie zakładów inży-

nierii genetycznej,14. biologiczne działania zapewniające bezpieczeństwo:- używanie organizmów biorcy i wektorów z określonymi cechami

zmniejszającymi niebezpieczeństwo,15. wektor:- jednostka biologiczna wprowadzająca do nowej komórki seg-

menty kwasu nukleinowego .

§ 4Komisja

(1) Pod pojęciem „Centralna Komisja Bezpieczeństwa Biologicz-nego” (Komisja) tworzy się przy Federalnym Urzędzie Zdrowia komi-sję rzeczoznawców. Komisja składa się z:

1. dziesięciu rzeczoznawców posiadającymi szczególne, w miaręmożności także międzynarodowe doświadczenie w dziedzinie mikro-biologii, biologii komórki, wirusologii, genetyki, higieny, ekologiii technik bezpieczeństwa; przynajmniej sześciu z nich musi zajmować


się nowymi kombinacjami kwasów nukleinowych; każda z wymie-nionych dziedzin musi być reprezentowana przez przynajmniej jedne-go rzeczoznawcę, ekologia musi być reprezentowana przez przynajm-niej dwóch rzeczoznawców;

2. po jednym rzeczoznawcy reprezentującym związki zawodowe,ochronę pracy, gospodarkę, ochronę środowiska i organizacje promu-jące badania naukowe.

Dla każdego członka Komisji należy ustanowić zastępcę z tej sa-mej dziedziny.

(2) Członkowie komisji są powoływani na trzy lata przez Federal-nego Ministra ds. Młodzieży, Rodziny, Kobiet i Zdrowia w porozu-mieniu z Federalnymi Ministrami ds. Badań i Technologii, Pracyi Porządku Społecznego, Wyżywienia. Rolnictwa i Lasów, Środowi-ska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Atomowego oraz Gospodar-ki. Dopuszczalne jest ponowne powołanie.

(3) Członkowie i zastępcy są niezależni i nie są związani wska-zówkami. Są zobowiązani do dyskrecji.

(4) Rząd federalny jest upoważniony do regulowania w drodzerozporządzenia wydawanego za zgodą Bundesratu szczegółów doty-czących powołania i postępowania Komisji, powoływania ekspertówzewnętrznych oraz współpracy Komisji z urzędami właściwymi dlawykonania ustawy. W drodze rozporządzenia wydawanego za zgodąBundesratu można także postanowić, że decyzję o powołaniu, o czymmowa w ust. 2, podejmuje się w porozumieniu z rządami krajówzwiązkowych.

§ 5Zadania Komisji

Komisja kontroluje i ocenia zagadnienia istotne dla bezpieczeń-stwa zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, wydaje zalecenia i dora-dza rządowi federalnemu i krajom związkowym w sprawach genetykimających znaczenie dla bezpieczeństwa. W przypadku swoich zaleceńKomisja powinna odpowiednio uwzględnić stan międzynarodowegozaawansowania w dziedzinie bezpieczeństwa genetycznego. Komisjaskłada co roku publiczne sprawozdanie ze swojej pracy.


§ 6Ogólny obowiązek staranności i prowadzenia notatek, zapo-

bieganie niebezpieczeństwu

(1) Ten, kto tworzy i eksploatuje zakłady inżynierii genetycznej,prowadzi prace genetyczne, uwalnia organizmy zmienione genetycz-nie lub produkty zawierające organizmy zmienione genetycznie lubz takich się składające oraz wprowadza je do obrotu jako użytkownik,winien uprzednio w szerokim zakresie ocenić związane z tym ryzyko.Przy ocenie ryzyka winien uwzględnić szczególnie cechy organizmówdawcy i biorcy, wektorów oraz organizmów zmienionych genetycz-nie, ponadto oddziaływanie uprzednio wymienionych organizmów nazdrowie człowieka i na środowisko.

(2) Użytkownik powinien podjąć działania konieczne według sta-nu wiedzy i techniki, aby dobra materialne wymienione w § 1 pkt 1chronić przed potencjalnymi zagrożeniami i zapobiegać powstaniutakich zagrożeń.

(3) O prowadzonych pracach genetycznych należy prowadzić no-tatki i na żądanie przedkładać je właściwemu urzędowi. Rząd federal-ny za pomocą rozporządzenia wydanego za zgodą Bundesratu po wy-słuchaniu Komisji ustala szczegóły dotyczące formy i treści notatekoraz obowiązku przechowywania i okazywania.

(4) Ten, kto przeprowadza prace genetyczne albo uwolnienia, jestzobowiązany do ustanowienia kierownika projektu oraz pełnomocni-ków albo komisje ds. bezpieczeństwa biologicznego.

CZĘŚĆ DRUGAPrace genetyczne w zakładach inżynierii genetycznej

§ 7Klasy bezpieczeństwa, działania na rzecz bezpieczeństwa

(1) Prace genetyczne dzieli się na cztery klasy bezpieczeństwa:1. Do klasy bezpieczeństwa 1 zalicza się prace genetyczne, przy

których zgodnie ze stanem wiedzy nie zakłada się ryzyka dla zdrowialudzkiego i dla środowiska.


2. Do klasy bezpieczeństwa 2 zalicza się prace genetyczne, przyktórych zgodnie ze stanem wiedzy należy założyć niewielkie ryzykodla zdrowia ludzkiego i dla środowiska.

3. Do klasy bezpieczeństwa 3 zalicza się prace genetyczne, przyktórych zgodnie ze stanem wiedzy należy założyć umiarkowane ryzy-ko dla zdrowia ludzkiego i dla środowiska.

4. Do klasy bezpieczeństwa 4 zalicza się prace genetyczne, przyktórych zgodnie ze stanem wiedzy należy założyć wysokie ryzyko lubuzasadnione przypuszczenie takiego ryzyka dla zdrowia ludzkiegoi dla środowiska.

Upoważnia się rząd federalny, aby po wysłuchaniu Komisji dlaosiągnięcia celów wymienionych w § 1 pkt 1 w drodze rozporządze-nia wydanego za zgodą Bundesratu uregulował przyporządkowanieokreślonych rodzajów prac genetycznych do klas bezpieczeństwa.Przyporządkowanie następuje w oparciu o potencjał ryzyka prac ge-netycznych, jaki jest określany przez cechy organizmów oraz organi-zmu zmodyfikowanego genetycznie. Należy przy tym uwzględnićpotencjalne oddziaływanie na osoby zatrudnione, ludzi, zwierzętaużytkowe, kultury roślin i pozostałe środowisko łącznie z dostępno-ścią stosownego przeciwdziałania.

(2) Przy przeprowadzaniu prac genetycznych należy przestrzegaćokreślonego postępowania w laboratorium i przy produkcji, nakiero-wanego na zachowanie bezpieczeństwa. Rząd federalny po wysłucha-niu Komisji w drodze rozporządzenia wydanego za zgodą Bundesratuustala postępowanie w laboratorium i przy produkcji, nakierowane nazachowanie bezpieczeństwa a wymagane dla poszczególnych klasbezpieczeństwa zgodnie ze stanem wiedzy i techniki oraz wymaganiadotyczące wyboru i oceny bezpieczeństwa w przypadku organizmówodbiorcy i wektorów używanych przy pracach genetycznych.

§ 8Pozwolenie na prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej

i ich zgłaszanie

(1) Prace genetyczne wolno prowadzić jedynie w zakładach inży-nierii genetycznej w rozumieniu § 3 pkt 4. Tworzenie i prowadzeniezakładów inżynierii genetycznej wymaga uzyskania pozwolenia (po-


zwolenie na prowadzenie zakładu), jeżeli z przepisów niniejszej usta-wy nie wynika inaczej. Pozwolenie upoważnia do prowadzenia pracgenetycznych wymienionych w dokumencie pozwolenia dla działal-ności gospodarczej lub w celach badawczych.

(2) Utworzenie i prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej,w których w celach badawczych prowadzone są prace genetyczneklasy 1 oraz przewidziane prace genetyczne należy zgłosić we wła-ściwym urzędzie najpóźniej trzy miesiące przed planowanym począt-kiem prac.

(3) Na wniosek można udzielić pozwolenia na:1. utworzenie zakładu inżynierii genetycznej lub części takiego

zakładu lub2. utworzenie lub prowadzenie części takiego zakładu (pozwolenie

częściowe).(4) Istotna zmiana sytuacji, właściwości lub sposobu wykorzysta-

nia zakładu inżynierii genetycznej wymaga pozwolenia na prowadze-nie zakładu. Ustęp 2 nie zmienia się.

§ 9Inne prace genetyczne podejmowane w celach badawczych

(1) Prowadzenie innych prac genetycznych klasy bezpieczeństwa2, 3 lub 4 w celach badawczych należy zgłosić we właściwym urzę-dzie najpóźniej dwa miesiące przed przewidzianym początkiem prac.

(2) Inne prace genetyczne podejmowane w celach badawczych,które należy zaklasyfikować do wyższej klasy bezpieczeństwa niżprace objęte pozwoleniem, o którym mowa w § 8 ust. 1 lub zgłosze-niem, o którym mowa w § 8 ust. 2, mogą być prowadzone na podsta-wie nowego pozwolenia na prowadzenie zakładu.

§ 10Inne prace genetyczne podejmowane

dla działalności gospodarczej

(1) Prowadzenie innych prac genetycznych 1 klasy bezpieczeń-stwa dla działalności gospodarczej należy zgłosić we właściwym


urzędzie najpóźniej dwa miesiące przed przewidzianym początkiemprac.

(2) Prowadzenie innych prac genetycznych klasy bezpieczeństwa2, 3 lub 4 wymaga w każdym przypadku osobnego pozwolenia.

(3) Dalsze prace genetyczne podejmowane dla działalności gospo-darczej, które należy przyporządkować do klasy bezpieczeństwa wyż-szej niż prace objęte pozwoleniem, o którym mowa w § 8 ust. 1, mogąbyć prowadzone jedynie na podstawie nowego pozwolenia na prowa-dzenie zakładu.

§ 11Procedura wydania pozwolenia

(1) Procedura wydania pozwolenia wymaga pisemnego wniosku.(2) Do wniosku o pozwolenie na prowadzenie zakładu inżynierii

genetycznej, o którym mowa w § 8 ust. 1 zdanie 2, ust. 3 lub 4, należydołączyć dokumenty wymagane przy sprawdzaniu warunków uzyska-nia pozwolenia łącznie z urzędowymi decyzjami, o których mowaw § 22 ust. 1. Dokumenty winny zawierać w szczególności następują-ce dane:

1. położenie zakładu inżynierii genetycznej oraz nazwisko i adresużytkownika,

2. nazwisko kierownika projektu i dowód wymaganej fachowości,3. nazwisko pełnomocnika ds. bezpieczeństwa biologicznego

i dowód wymaganej fachowości,4. opis istniejącego lub planowanego zakładu inżynierii genetycz-

nej i jego użytkowania, zwłaszcza urządzeń istotnych dla bezpieczeń-stwa,

5. ocenę ryzyka, o którym mowa w § 6 ust. 1 i opis przewidzia-nych prac genetycznych, z których wynikają cechy zastosowanychorganizmów dawcy i biorcy , wektorów oraz organizmu zmodyfiko-wanego genetycznie pod kątem wymaganej klasy bezpieczeństwa orazpotencjalne oddziaływanie na dobra wymienione w § 1 pkt 1 i prze-widziane środki przygotowawcze,

6. opis technik, jakimi się dysponuje dla uchwycenia, identyfikacjii obserwacji organizmu zmodyfikowanego genetycznie,


7. w dziedzinie prac genetycznych dla działalności gospodarczejdodatkowo dane dotyczące liczby i wykształcenia personelu, danedotyczące zużycia resztek, plany działania w nagłych przypadkachoraz działania zapobiegania wypadkom.

(3) Jeżeli przed decyzją o wydaniu pozwolenia na utworzeniei użytkowanie zakładów inżynierii genetycznej należy przeprowadzićprzesłuchanie zgodnie z §18 ust. 1, dokumenty zawierające tajemniceprzedsiębiorstwa i zakładu lub dane osobowe należy oznakowaći przedłożyć osobno. Ich treść, jeżeli można to uczynić bez ujawnianiatajemnic i danych chronionych, należy przedstawić na tyle dokładnie,aby osoby trzecie mogły ocenić, czy mogą być dotknięte skutkamiprac genetycznych i w jakim zakresie.

(4) Do wniosku o wydanie pozwolenia na prowadzenie innychprac genetycznych klasy bezpieczeństwa 2, 3 lub 4 w celach działal-ności gospodarczej, o których mowa w § 10 ust. 2, należy dołączyćdokumenty wymagane przy sprawdzaniu warunków uzyskania po-zwolenia. Dokumenty muszą zawierać w szczególności następującedane:

1. opis przewidzianych prac genetycznych według ust. 2 zdanie 2pkt. 5,

2. wyjaśnienie kierownika projektu, czy zmieniły się dane, o któ-rych mowa w ust. 2 zdanie 2 pkt 1 do 3 i w jakim zakresie,

3. datę i numer akt dokumentu pozwolenia na utworzenie i prowa-dzenie zakładów inżynierii genetycznej,

4. opis wymaganych zmian sprzętu istotnych dla bezpieczeństwai przygotowań.

(5)Właściwy urząd winien niezwłocznie pisemnie poświadczyćwnioskodawcy wpłynięcie wniosku oraz załączonych dokumentówi sprawdzić, czy wniosek i dokumenty wystarczą do sprawdzenia wa-runków do wydania pozwolenia. Jeżeli wniosek lub dokumenty nie sąkompletne, właściwy urząd wzywa niezwłocznie wnioskodawcę douzupełnienia wniosków lub dokumentów w określonym czasie.

(6) Wniosek o pozwolenie, o którym mowa w § 8 ust. 1 zdanie 2,ust. 3 lub 4 należy rozpatrzyć pisemnie w ciągu trzech miesięcy. Wła-ściwy urząd może jednorazowo przedłużyć termin o najwyżej trzymiesiące, jeżeli jest to konieczne ze względu na inne urzędowe decy-


zje, zgodnie z § 22 ust. 1 dotyczące pozwolenia. Terminy są zawie-szone, dopóki trwa procedura przesłuchania, o którym mowa w § 18ust. 1 lub urząd czeka na uzupełnienie wniosku lub dokumentów.

(7) Wniosek o pozwolenie, o którym mowa w § 10 ust. 2, należyrozpatrzyć pisemnie w ciągu trzech miesięcy. Termin jest zawieszony,dopóki urząd czeka na uzupełnienie wniosku lub dokumentów.

(8) Przed rozstrzygnięciem wniosku właściwy urząd za pośred-nictwem Federalnego Urzędu Zdrowia zasięga opinii Komisji odno-śnie do zaklasyfikowania przewidzianych prac genetycznych podwzględem bezpieczeństwa technicznego i wymaganych działań bez-pieczeństwa technicznego. Opinię należy uwzględnić przy podejmo-waniu decyzji. Jeżeli urząd przy podejmowaniu decyzji odstąpi odopinii Komisji, winien pisemnie podać tego przyczynę. Właściwyurząd zasięga ponadto opinii urzędów, których zakresu zadań dotyczyprzedsięwzięcie.

§ 12Procedura zgłaszania

(1) Zgłoszenie musi być dokonane w formie pisemnej.(2) Do zgłoszenia, o którym mowa w § 8 ust. 2 należy dołączyć

dokumenty wymienione w § 11 ust. 2.(3) Do zgłoszenia, o którym mowa w § 9 ust. 1 lub § 10 ust. 1 na-

leży dołączyć dokumenty niezbędne do oceny prac genetycznych.Dokumenty muszą zawierać w szczególności następujące dane:

1. położenie zakładu inżynierii genetycznej oraz nazwisko i adresużytkownika,

2. nazwisko kierownika projektu i dowód wymaganej fachowości,3. nazwisko pełnomocnika ds. bezpieczeństwa biologicznego

i dowód wymaganej fachowości,4. datę i numer akt pozwolenia na utworzenie i prowadzenie za-

kładu inżynierii genetycznej,5. opis przewidzianych prac genetycznych, o których mowa § 11

ust. 2 zdanie 2 pkt 5,6. opis wymaganych zmian urządzeń i działań istotnych dla bez-

pieczeństwa.


(4) Jeżeli dokumenty zgłoszenia nie pozwalają na ocenę zgłoszo-nych prac genetycznych, właściwy urząd niezwłocznie wzywa osobęzgłaszającą do uzupełnienia dokumentów w odpowiednim czasie.

(5) Właściwy urząd za pośrednictwem Federalnego Urzędu Zdro-wia zasięga opinii Komisji odnośnie do zaklasyfikowania przewidzia-nych prac genetycznych pod względem bezpieczeństwa technicznego.Opinię należy uwzględnić przy podejmowaniu decyzji. Jeżeli właści-wy urząd przy podejmowaniu decyzji odstępuje od opinii, winienpisemnie przedstawić tego powody.

(6) Właściwy urząd winien użytkownikowi niezwłocznie pisemniepotwierdzić wpłynięcie zgłoszenia i załączonych dokumentów. Biegterminu, o którym mowa w § 8 ust. 2, § 9 ust. 1 lub § 10 ust. 1, zaczy-na się z chwilą uzyskania zgody na prowadzenie prac genetycznych.Termin jest zawieszony, dopóki urząd czeka na uzupełnienie doku-mentów.

(7) Właściwy urząd może prowadzenie zgłoszonych prac gene-tycznych uzależnić od warunków, ograniczyć czasowo lub przewi-dzieć nakłady, jeżeli jest to konieczne, aby zapewnić cele wymienionew § 1 pkt 1. Odpowiednio obowiązuje § 19 zdanie 3.

(8) Właściwy urząd może zabronić prowadzenia zgłoszonych pracgenetycznych, jeżeli warunki § 13 ust. 1 pkt 1 do 5 nie są spełnianelub już nie są spełniane. Decyzję podejmuje się w formie pisemnej.

(9) Za zgodą właściwego urzędu prace genetyczne można rozpo-cząć przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 6 zdanie 2.

§ 13Warunki uzyskania pozwolenia

(1) Pozwolenie na utworzenie i prowadzenie zakładu inżynieriigenetycznej, o którym mowa w § 8 ust. 1 zdanie 2 lub ust. 4 należywydać, jeżeli

1. nie istnieją fakty, z których wynikałyby wątpliwości co do wia-rygodności użytkownika i osób odpowiedzialnych za utworzeniei kierowanie oraz nadzór nad prowadzeniem zakładu,

2. gwarantuje się, że kierownik projektu oraz pełnomocnicy ds.bezpieczeństwa biologicznego posiadają wiedzę wymaganą do pełnie-


nia swoich zadań i mogą stale wypełniać nałożone na nich zobowią-zania,

3. zapewnia się, że obowiązki wynikające z § 6 ust. 1 i 2 i rozpo-rządzeń, o których mowa w § 30 ust. 2, 4, 5, 6 i 9, dotyczące prowa-dzenia przewidzianych prac genetycznych zostaną spełnione przezwnioskodawcę,

4. gwarantuje się, że dla wymaganej klasy bezpieczeństwa podjętozabezpieczenia wymagane według stanu wiedzy i techniki i dlategonie należy oczekiwać szkodliwego oddziaływania na dobra wymie-nione w § 1 pkt 1,

5. nie istnieją fakty, którym sprzeciwiają się zakazy artykułu 2ustawy z 21 lutego 1983 do porozumienia z 10 kwietnia 1972 o zaka-zie badań, produkcji i przechowywania broni bakteriologicznej (bio-logicznej) i broni toksykologicznej oraz o zniszczeniu takiej broni(BGBl. 1983, II s. 132), i

6. inne publicznoprawne przepisy nie uniemożliwiają utworzeniai prowadzenia zakładu inżynierii genetycznej.

(2) Częściowe pozwolenie, o którym mowa w § 8 ust. 3, należywydać, jeżeli tymczasowa kontrola wykazuje, że będą istnieć warunkiwymienione w ustępie 1 w odniesieniu do utworzenia i prowadzeniacałego zakładu inżynierii genetycznej i że istnieje uzasadniony powóddo wydania pozwolenia częściowego.

(3) Pozwolenie, o którym mowa w § 10 ust. 2, należy wydać, je-żeli istnieją warunki, o których mowa w ustępie 1 pkt 1 do 5, do pro-wadzenia planowanych innych prac genetycznych.

CZĘŚĆ TRZECIAUwolnienie i wprowadzenie do obrotu

§ 14Uwolnienie i wprowadzenie do obrotu

(1) Pozwolenia wydanego przez Federalny Urząd Zdrowia potrze-buje ten, kto

1. uwalnia organizmy zmodyfikowane genetycznie,


2. wprowadza do obrotu produkty zawierające organizmy zmody-fikowane genetycznie lub z takich się składające,

3. produkty zawierające organizmy zmodyfikowane genetycznielub składające się z takich wprowadza do obrotu w celu innym niżdotychczasowe przepisowe zastosowanie.

Pozwolenie na uwolnienie lub wprowadzenie do obrotu możeobejmować także organizmy potomne oraz materiał do namnażaniaorganizmu zmodyfikowanego genetycznie. Pozwolenie na wprowa-dzenie do obrotu może być ograniczone do określonego zastosowania.Pozwolenie na wprowadzenie do obrotu nie jest potrzebne, jeżeli takiepozwolenie zostało już wydane dla produktu.

(2) Pozwolenie nie jest wymagane przy wydawaniu [ww.] przezużytkownika, który zgodnie z przepisami niniejszej ustawy jest upo-ważniony do prowadzenia prac genetycznych lub uwolnienia, na celebadawcze innego użytkownika, który także ma wymagane uprawnie-nia.

(3) Pozwolenie może obejmować uwolnienie różnych organizmówzmienionych genetycznie w tym samym miejscu oraz określonychorganizmów zmodyfikowanych genetycznie w różnych miejscach,jeżeli uwolnienie to ma miejsce w tym samym celu w jakimś określo-nym czasie.

(4) Rząd federalny po wysłuchaniu Komisji może w drodze rozpo-rządzenia wydanego za zgodą Bundesratu postanowić, że dla uwol-nienia określonych organizmów zmodyfikowanych genetycznie obo-wiązuje uproszczona procedura, odmienna niż procedura podanaw części trzeciej niniejszej ustawy, jeżeli według stanu nauki wyklu-czone jest zagrożenie dóbr wymienionych w§ 1 pkt 1.

(5) Pozwoleniu na wprowadzenie do obrotu wydanemu przez Fe-deralny Urząd Zdrowia równe są pozwolenia, które przez urzędy in-nych państw członkowskich Wspólnot Europejskich są wydawanewedług równorzędnych przepisów. W pozostałych przypadkach rządfederalny po wysłuchaniu Komisji może w rozporządzeniu wydanymza zgodą Bundesratu postanowić, że pozwolenia wydane w równo-rzędnym postępowaniu poza obszarem obowiązywania niniejszejustawy są równe pozwoleniu wydanemu przez Federalny UrządZdrowia.


§ 15Dokumenty wymagane przy wniosku o uwolnienie

i wprowadzenie do obrotu

(1) Do wniosku o pozwolenie na uwolnienie należy dołączyć do-kumenty niezbędne do kontroli. Poza danymi wymienionymi w § 11ust. 2 zdanie 2 pkt 2 i 3 dokumenty muszą zawierać w szczególnościnastępujące dane:

1. nazwisko i adres użytkownika,2. opis uwolnienia pod kątem jego celu i miejsca, momentu i okre-

su,3. opis cech uwalnianego organizmu istotnych dla bezpieczeństwa,

odpowiadający stanowi nauki oraz okoliczności, jakie są istotne dlaprzeżycia, rozmnażania i rozprzestrzeniania się uwalnianego organi-zmu; należy dołączyć dokumenty o poprzednich pracach w zakładzieinżynierii genetycznej i o uwolnieniach,

4. przedstawienie oddziaływania na dobra prawne wymienione § 1pkt 1, możliwego w wyniku uwolnienia i przewidzianych działańprzygotowawczych.

5. opis planowanych działań nadzoru oraz danych o powstającychodpadach i obchodzeniu się z nimi oraz plany postępowania w na-głych przypadkach.

(2) Jeżeli procedura wydawania pozwolenia powinna być publicz-na, odpowiednio obowiązuje § 11 ust. 3.

(3) Do wniosku o pozwolenie na wprowadzenie do obrotu należydołączyć dokumenty niezbędne przy sprawdzaniu warunków uzyska-nia pozwolenia. Dokumenty muszą zawierać w szczególności nastę-pujące dane:

1. nazwisko i adres użytkownika2. nazwę i odpowiadający stanowi wiedzy opis produktu, który

ma być wprowadzony do obiegu w odniesieniu do specyficznych wła-ściwości zmienionych genetycznie; należy dołączyć dokumenty doty-czące poprzednich prac w zakładzie inżynierii genetycznej i uwolnień.

3. opis oczekiwanych rodzajów zastosowań i planowanego roz-przestrzenienia terytorialnego,


4. przedstawienie oddziaływania istotnego dla bezpieczeństwa,możliwego w wyniku wprowadzenia do obrotu, na dobra wymienionew § 1 pkt 1,

5. opis planowanych działań kontroli dalszego zachowania lubjakości produktu, który ma być wprowadzony do obrotu, powstają-cych odpadów i obchodzenia się z nimi oraz postępowania w nagłychprzypadkach,

6. opis szczególnych warunków dla zastosowania i użycia pro-duktu, który ma być wprowadzony do obrotu i propozycję jego ozna-kowania i opakowania.

§ 16Pozwolenie przy uwolnieniu i wprowadzeniu do obrotu

(1) Pozwolenie na uwolnienie należy wydać, jeżeli1. spełnione są warunki, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 1 i 2,2. jest gwarancja, że podjęto wszystkie działania zabezpieczające

niezbędne zgodnie ze stanem wiedzy i techniki ,3. zgodnie ze stanem wiedzy wobec celu uwolnienia nie należy

oczekiwać szkodliwego oddziaływania, za które nie ponosi się odpo-wiedzialności, na dobra prawne wymienione w § 1 pkt 1.

(2) Pozwolenie na wprowadzenie do obrotu należy wydać, jeżelizgodnie ze stanem wiedzy wobec celu wprowadzenia do obrotu nienależy oczekiwać szkodliwego oddziaływania na dobra prawne wy-mienione w § 1 pkt 1, za które nie ponosi się odpowiedzialności.

(3) W sprawie wniosku o pozwolenie na uwolnienie lub wprowa-dzenie do obrotu należy podjąć pisemną decyzję w ciągu trzech mie-sięcy. Przy ustalaniu terminu nie uwzględnia się okresów, kiedy Fede-ralny Urząd Zdrowia czeka na dalsze dokumenty, których zażądał odużytkownika lub przeprowadzane jest otwarte przesłuchanie zgodnie z§ 18.

(4) Decyzję o uwolnieniu podejmuje się w porozumieniu z Biolo-gicznym Urzędem Federalnym Rolnictwa i Leśnictwa oraz Federal-nym Urzędem ds. Środowiska, przy uwalnianiu zwierząt modyfiko-wanych genetycznie także w porozumieniu z Federalnym Urzędemds. Badań Chorób Wirusowych Zwierząt. Przed wydaniem pozwole-nia na uwolnienie należy zasięgnąć opinii właściwego urzędu krajo-


wego. Decyzję o wprowadzeniu do obrotu wydaje się w porozumieniuz Biologicznym Urzędem Federalnym ds. Rolnictwa i Leśnictwa.Przed wydaniem decyzji o wprowadzeniu do obrotu należy zasięgnąćopinii Federalnego Urzędu Środowiska.

(5) Przed wydaniem pozwolenia komisja sprawdza i ocenia wnio-sek pod kątem możliwych niebezpieczeństw dla dóbr prawnych wy-mienionych w § 1 pkt 1 w przypadkach wymienionych w ust. 1 przyuwzględnieniu planowanych działań bezpieczeństwa i wydaje do tegozalecenia. Odpowiednio obowiązują § 11 ust. 8 zdanie 2 i 3.

(6) Federalny Minister ds. Młodzieży, Rodziny, Kobiet i Zdrowiaw drodze rozporządzenia wydanego za zgodą Bundesratu jest upo-ważniony do uregulowania procedury uczestnictwa Komisji WspólnotEuropejskich i państw członkowskich w związku z uwolnieniem or-ganizmów modyfikowanych genetycznie i wprowadzeniem do obrotuproduktów zawierających organizmy zmodyfikowane genetycznie lubz takich się składające, oraz do zobowiązania właściwego urzędu, abyw ramach postępowania wydawania pozwolenia uwzględnił uwagipaństw członkowskich lub przetransponował postanowienia KomisjiWspólnot Europejskich, o ile jest to konieczne do realizacji dyrektywyRady o celowym uwolnieniu organizmów zmodyfikowanych gene-tycznie do środowiska.

CZĘŚĆ CZWARTAPrzepisy wspólne

§ 17Stosowanie dokumentów

(1) Dokumenty, o których mowa w § 11 ust. 2 zdanie 2 pkt 5, ust.4 zdanie 2 pkt 4 także w powiązaniu z § 12 ust. 2 zgodnie z § 12 ust. 3zdanie 2 pkt 5 i 6, § 15 ust. 1 zdanie 2 pkt 2 i 4, ust. 3 zdanie 2 pkt 2, 4i 5 nie są niezbędne, o ile właściwy urząd dysponuje dostateczną wie-dzą. Użytkownik może w tym względzie powołać się na dokumentyzłożone dla poprzedniego postępowania. Jeżeli informacje zakładającedoświadczenia na zwierzętach pochodzą z dokumentów osoby trze-ciej, właściwy urząd zawiadamia ją oraz zgłaszającego lub wniosko-


dawcę, które z dokumentów osoby trzeciej zamierza użyć na korzyśćzgłaszającego lub wnioskodawcy oraz podaje nazwisko i adres tegodrugiego. Jeżeli doświadczenia na zwierzętach nie stanowią warunku,do wykorzystania dokumentów osoby trzeciej wymagana jest jej pi-semna zgoda. Zdanie 3 i 4 nie obowiązuje, jeżeli zgłoszenie lub wy-danie pozwolenia miało miejsce przed więcej niż dziesięcioma laty.

(2) Osoba trzecia może wyrazić swój sprzeciw wobec użyciaswoich dokumentów w przypadku wymienionym w ustępie 1 zdanie 3w ciągu trzech miesięcy po otrzymaniu zawiadomienia, o którymmowa w ustępie 1 zdanie 3. W przypadku sprzeciwu procedurę zgło-szenia lub wydania pozwolenia należy zawiesić na okres pięciu lat odzgłoszenia lub od wniesienia wniosku o wydanie pozwolenia, nie dłu-żej jednak niż na okres lat dziesięciu od zgłoszenia lub wydania po-zwolenia osobie trzeciej. Jeżeli zgłaszający lub wnioskodawca nadostarczenie własnych dokumentów potrzebuje czasu krótszego, pro-cedurę zgłoszenia lub wydania pozwolenia należy zawiesić na tenokres. Przed zawieszeniem procedury zgłoszenia lub wydania po-zwolenia należy wysłuchać zgłaszającego lub wnioskodawcy orazosoby trzeciej.

(3) Jeżeli dokona się zgłoszenia lub wyda się pozwolenie przedupływem dziesięciu lat od chwili dokonania zgłoszenia lub wydaniapozwolenia osobie trzeciej z użyciem jej dokumentów, może ona wo-bec zgłaszającego lub wnioskodawcy rościć pretensje do odszkodo-wania w wysokości 50% kosztów zaoszczędzonych przez zgłaszają-cego lub wnioskodawcę. Osoba trzecia może zgłaszającemu lub wnio-skodawcy zabronić wprowadzenia do obrotu, dopóki ów nie zapłaciodszkodowania lub nie zapewni zabezpieczenia w odpowiedniej wy-sokości.

(4) Jeżeli kilku zgłaszających lub wnioskodawców powinnow jednym czasie złożyć we właściwym urzędzie wnioski takie sameco do treści zakładające doświadczenia na zwierzętach, właściwyurząd zawiadamia zgłaszających lub wnioskodawców, którzy są muznani, jakie dokumenty powinni wspólnie złożyć, oraz podaje nazwi-ska i adresy innych. Właściwy urząd w okresie, który sam ustala,stwarza zgłaszającym i wnioskodawcom okazję do porozumienia się,kto złoży dokumenty. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia, rozstrzyga


właściwy urząd i niezwłocznie powiadamia o tym wszystkich biorą-cych udział. O ile nie wycofają oni swojego zgłoszenia lub swojegowniosku lub gdy w inny sposób warunki ich obowiązku zgłoszenia lubwniosku stają się niebyłe, są oni zobowiązani do zwrócenia temu, ktozłożył dokumenty, części nakładów na ich sporządzenie; odpowiadająjako współdłużnicy.

§ 18Procedura przesłuchania

(1) Przed podjęciem decyzji o utworzeniu i prowadzeniu zakładuinżynierii genetycznej, w którym będą prowadzone prace genetyczneklasy bezpieczeństwa 2, 3 lub 4 w ramach działalności gospodarczej,właściwy urząd powinien przeprowadzić przesłuchanie. Dla wydaniapozwolenia na prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej, w któ-rych będą prowadzone prace genetyczne klasy bezpieczeństwa 1w ramach działalności gospodarczej, należy przeprowadzić przesłu-chanie, jeżeli zgodnie § 10 federalnej ustawy o ochronie przed imi-sjami wymagana byłaby procedura wydania pozwolenia.

(2) Przed podjęciem decyzji o wydaniu pozwolenia na uwolnienienależy przeprowadzić przesłuchanie, jeżeli nie chodzi o organizmy,których rozpowszechnianie można ograniczyć. Rząd federalny powysłuchaniu Komisji w rozporządzeniu wydanym za zgodą Bunde-sratu określa organizmy, których rozpowszechnianie w przypadkuuwolnienia można ograniczyć.

(2) Procedurę przesłuchania reguluje rząd federalny w drodze roz-porządzenia wydanego za zgodą Bundesratu. Procedura musi odpo-wiadać wymaganiom § 10 ust. 3 do 8 federalnej ustawy o ochronieprzed imisjami.

§ 19Postanowienia dodatkowe, późniejsze obowiązki

Właściwy urząd może obwarować swoją decyzję dodatkowymipostanowieniami, jeżeli jest to konieczne, aby zapewnić warunki wy-dania pozwolenia. Poprzez nałożenie obowiązków można zarządzićzwłaszcza określony przebieg postępowania lub działania zabezpie-


czające lub określoną cechę albo wyposażenie zakładu inżynierii ge-netycznej. Dopuszczalne jest późniejsze nałożenie obowiązków.

§ 20Tymczasowe zawieszenie

Jeżeli warunki dla dalszego prowadzenia zakładu inżynierii gene-tycznej, prac genetycznych, uwolnienia lub wprowadzenia do obrotunie będą później spełniane, zamiast wycofania lub odwołania pozwo-lenia zgodnie z przepisami ustaw o postępowaniu administracyjnymmożna zarządzić tymczasowe zawieszenie do chwili, gdy użytkownikwykaże, że ponownie spełnia warunki.

§ 21Obowiązek zawiadomienia

(1) Użytkownik winien w urzędzie właściwym dla zgłoszenia,wydawania pozwolenia lub nadzoru uprzednio zgłosić każdą zmianędotyczącą osoby kierownika projektu, pełnomocnika ds. bezpieczeń-stwa biologicznego lub członka komisji. W przypadku nieprzewidzia-nej zmiany zawiadomić należy niezwłocznie. Przy zawiadomieniunależy udokumentować wymaganą fachowość.

(2) Niezwłocznie należy zgłosić każdą planowaną zmianę przed-miotów istotnych dla bezpieczeństwa wchodzących w skład wyposa-żenia zakładu inżynierii genetycznej, nawet gdy zakład inżynierii ge-netycznej w dalszym ciągu spełnia wymagania konieczne dla klasybezpieczeństwa przy prowadzeniu prac zgłoszonych lub na które wy-dano pozwolenie.

(3) Użytkownik winien urzędowi właściwemu przy zgłoszeniu,wydawaniu pozwolenia i nadzorze niezwłocznie zgłosić każdy przy-padek, który nie odpowiada oczekiwanemu przebiegowi prac gene-tycznych, uwolnienia lub wprowadzenia do obrotu i w którym istniejepodejrzenie zagrożenia dóbr prawnych wymienionych w § 1 pkt 1.Należy przy tym przekazać wszelkie informacje konieczne dla ocenybezpieczeństwa oraz planowane lub podjęte działania w nagłym przy-padku.


(4) Użytkownik po zakończeniu uwolnienia winien powiadomićFederalny Urząd Zdrowia o rezultatach uwolnienia w związku z za-grożeniem dla zdrowia człowieka i środowiska. Należy przy tymuwzględnić planowane wprowadzenie do obrotu.

(5) Jeżeli użytkownik otrzymuje nowe informacje dotyczące ryzy-ka dla zdrowia człowieka i środowiska, winien niezwłocznie powia-domić o nich właściwy urząd.

§ 22Inne decyzje urzędowe

(1) Pozwolenie na prowadzenie zakładu obejmuje inne urzędowepostanowienia dotyczące zakładów inżynierii genetycznej, zwłaszczapublicznoprawnych pozwoleń, dopuszczeń, nadań, przyzwoleń i zgód,z wyjątkiem urzędowych postanowień na podstawie przepisów o wy-korzystaniu energii jądrowej.

(2) Przepisy, zgodnie z którymi wydaje się pozwolenia, dopusz-czenia, nadania, przyzwolenia i zgody nie znajdują zastosowaniaw odniesieniu do prac genetycznych, uwolnień lub wprowadzenia doobrotu, które zgodnie z niniejszą ustawą podlegają obowiązkowi zgło-szenia lub uzyskania pozwolenia o tyle, o ile chodzi o ochronę przedzagrożeniami właściwymi dla inżynierii genetycznej; nienaruszonepozostają przepisy dotyczące wprowadzenia do obrotu, o czym mowaw § 2 pkt 4 druga połowa zdania.

§ 23Wykluczenie prywatnoprawnych roszczeń

do obrony przed naruszeniem chronionych dóbr prawnych

Na podstawie prywatnoprawnych, nie polegających na szczegól-nych tytułach roszczeń do ochrony przed szkodliwym oddziaływa-niem nieruchomości na nieruchomość sąsiadującą nie można żądaćzawieszenia prowadzenia zakładu inżynierii genetycznej, prac gene-tycznych lub zakończenia uwolnienia, na które pozwolenie jest nie-wzruszalne i dla których przeprowadzono procedurę przesłuchaniazgodnie z § 18; można zażądać jedynie środków przygotowawczych,które wykluczą szkodliwe oddziaływanie. Dopóki działania takie nie


będą możliwe do przeprowadzenia ze względu na stan techniki lub nieda się przyjąć ze względów ekonomicznych, można żądać jedynieodszkodowania.

§ 24Koszty

(1) Za działania urzędowe wynikające z niniejszej ustawyi z przepisów prawnych wydanych dla wprowadzenia niniejszej usta-wy ponosi się koszty (opłaty i nakłady).

(2) Federalny Minister ds. Młodzieży, Rodziny, Kobiet i Zdrowiajest upoważniony w porozumieniu z federalnym Ministrem ds. Śro-dowiska, Ochrony Natury i Bezpieczeństwa Atomowego i federalnymMinistrem ds. Wyżywienia, Rolnictwa i Lasów do wydania rozporzą-dzenia bez zgody Bundesratu, aby określić bliżej działania podlegają-ce opłatom oraz opłaty ustalając stałe stawki, stawki ramowe lub we-dług wartości przedmiotu.

(3) W przypadku kosztów ponoszonych na rzecz kraju związko-wego obowiązuje prawo krajowe. Kraje związkowe winny zwrócićnakłady powstające w Komisji w związku z procedurą zgłaszaniai wydawania pozwolenia.

(4) Kosztów własnych użytkownika powstających przy wypełnia-niu obowiązków informowania i tolerowania w ramach proceduryzgłaszania i wydawania pozwolenia i nadzoru nie zwraca się.

§ 25Nadzór, obowiązek podawania do wiadomości,

obowiązek tolerowania

(1) Właściwe urzędy krajowe nadzorują wykonanie niniejszejustawy, rozporządzeń wydanych w związku z niniejszą ustawą i zwią-zanych z nimi urzędowych zarządzeń i rozporządzeń. Właściwy urządmoże dopuścić do udziału przedstawicieli Federalnego Urzędu Zdro-wia, Federalnego Urzędu Środowiska i Federalnego Urzędu OchronyPracy.


(2) Użytkownik i osoby odpowiedzialne w rozumieniu § 3 pkt 10i 11 winny niezwłocznie udzielić właściwemu urzędowi informacjikoniecznych do nadzoru.

(3) Osoby, którym zlecono przeprowadzenie nadzoru są upraw-nione do:

1. wchodzenia na teren nieruchomości, pomieszczeń służbowychi pomieszczeń użytkowych oraz zwiedzania ich podczas korzystaniaz nich i w czasie urzędowania,

2. przeprowadzania wszelkich kontroli niezbędnych do spełnieniaswoich zadań łącznie z pobraniem próbek,

3. wglądu we wszystkie dokumenty konieczne do spełnienia zadańi sporządzania z nich kserokopii i odpisów.

W celu zapobiegania zagrożeniom dla bezpieczeństwa publiczne-go i porządku można działania wymienione w zdaniu 1 podjąć takżew pomieszczeniach mieszkalnych o każdej porze dnia i nocy. Użyt-kownik jest zobowiązany tolerować działania, o których mowa z zda-niu 1 pkt 1 i 2 oraz zdaniu 2, pomagać osobom, którym zlecono nad-zór, o ile jest to konieczne do wypełnienia ich zadań oraz przedłożyćwymagane dokumenty urzędowe. Ogranicza się tym samym podsta-wowe prawo nienaruszalności mieszkania (artykuł 13 Ustawy Zasad-niczej).

(4) Osoby zobowiązane do udzielania informacji mogą odmówićudzielenia informacji na takie pytania, na które odpowiedź mogłabynarazić je lub ich krewnych wymienionych w § 383 ust. 1 pkt 1 do 3kpc na ściganie z powodu przestępstwa lub wykroczenia.

(5) Informacje dotyczące danych osobowych zebrane podczas wy-pełniania obowiązku udzielania informacji lub obowiązku tolerowaniaw oparciu o niniejszą ustawę lub rozporządzenia wydane na podstawieniniejszej ustawy można wykorzystać jedynie o tyle, o ile jest to nie-zbędne dla wykonania niniejszej ustawy lub do ścigania przestępstwalub odwrócenia zagrożenia bezpieczeństwa publicznego.

§ 26Zarządzenia urzędowe

(1) Właściwy urząd krajowy może w poszczególnych przypadkachpodejmować zarządzenia, które są niezbędne dla usunięcia stwierdzo-


nego lub przyszłego naruszenia niniejszej ustawy lub rozporządzeńwydanych na podstawie niniejszej ustawy. Może on w szczególnościcałkowicie lub częściowo zabronić prowadzenia zakładu inżynieriigenetycznej, prowadzenia prac genetycznych, uwolnienia lub wpro-wadzenia do obrotu, jeżeli

1. nie dokonano wymaganego zgłoszenia, brak jest wymaganegopozwolenia lub zgody,

2. istnieje powód do cofnięcia lub odwołania pozwolenia zgodniez ustawami o postępowaniu administracyjnym,

3. naruszono postanowienia dodatkowe lub późniejsze nakładywymienione w §19,

4. istniejące urządzenia i środki zaradcze istotne dla bezpieczeń-stwa nie wystarczą lub już nie wystarczają.

(2) Jeżeli użytkownik zakładu inżynierii genetycznej nie wywią-zuje się z nakładów, egzekwowalnego dodatkowego zarządzenia lubobowiązku wynikającego z rozporządzenia wymienionego w § 30,a nakłady, zarządzenie lub obowiązek dotyczy charakteru lub prowa-dzenia zakładu inżynierii genetycznej, właściwy urząd może zabronićprowadzenia całkowicie lub częściowo do chwili wywiązania sięz nakładu, zarządzenia lub obowiązku wynikającego z rozporządzeniawymienionego w § 30.

(3) Właściwy urząd może zarządzić, że zakład inżynierii gene-tycznej, który został wzniesiony, użytkowany lub istotnie zmienionybez wymaganego pozwolenia należy zamknąć całkowicie lub czę-ściowo albo zlikwidować. Całkowitą lub częściową likwidację należyzarządzić, jeżeli dobra prawne wymienione w § 1 nie mogą być do-statecznie chronione w inny sposób.

(4) Właściwy urząd może częściowo lub całkowicie zabronić dys-trybucji produktu mającego pozwolenie na wejście do obrotu, zawie-rającego organizmy zmodyfikowane genetycznie lub składającego sięz takich, jeżeli na podstawie nowych faktów lub dowodów ma uza-sadniony powód do założenia istnienia zagrożenia dla zdrowia ludz-kiego lub środowiska.


§ 27Wygaśnięcie pozwolenia

(1) Pozwolenie wygasa, kiedy:1. w ciągu terminu wyznaczonego przez urząd wydający pozwole-

nia, który może wynosić najwyżej trzy lata, nie rozpoczęto budowylub użytkowania zakładu inżynierii genetycznej bądź uwolnienia,

2. zakład inżynierii genetycznej nie jest użytkowany przez okresponad trzech lat.

(2) Pozwolenie wygasa ponadto, o ile zniesiony zostanie wymógposiadania pozwolenia.

(3) Urząd wydający pozwolenia może na wniosek z ważnego po-wodu przedłużyć o najwyżej rok terminy, o których mowa w ust. 1,jeżeli w ten sposób nie zostanie zagrożony cel niniejszej ustawy.

§ 28Obowiązek informowania

(1) Właściwe urzędy informują niezwłocznie Federalny UrządZdrowia o zdarzeniach istotnych dla bezpieczeństwa, o których poin-formowano je zgodnie z § 21 ust. 3, 4 lub 5 albo które stały się znanew ramach nadzoru oraz o naruszeniu lub podejrzeniu o naruszeniuprzepisów niniejszej ustawy, rozporządzeń wydanych na podstawieniniejszej ustawy oraz wobec nakładów lub działań zarządzonychzgodnie z § 26. o ile dotyczy to prac genetycznych, uwolnienia,wprowadzenia do obrotu.

(2) O decyzjach podjętych w związku z wykonaniem niniejszejustawy właściwe urzędy informują Federalny Urząd Zdrowia co roku,a niezwłocznie o rozpoznaniu istotnym dla bezpieczeństwa. FederalnyUrząd Zdrowia przekazuje właściwym urzędom swoje spostrzeżenia,o ile mogą mieć znaczenie dla wykonania niniejszej ustawy.

§ 29Ocena wydarzeń istotnych dla bezpieczeństwa

(1) Dane zebrane przez Federalny Urząd Zdrowia lub przekazanemu w związku z powstaniem i prowadzeniem zakładów inżynieriigenetycznej, prowadzeniem prac genetycznych, uwolnieniem lub


wprowadzeniem do obrotu, opracowuje się i korzysta z nich w celuobserwacji, zbierania i oceniania okoliczności istotnych dla bezpie-czeństwa,

(2) Przepisy prawne dotyczące przestrzegania tajemnicy pozostająniezmienione. Przekazywanie biurom Wspólnot Europejskich i urzę-dom innych państw wiadomości w rozumieniu § 11 ust. 3 istotnychdla bezpieczeństwa może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy stronaprosząca wykaże, że podjęła środki zaradcze dla ochrony tajemnicyprzedsiębiorstwa i zawodowej, które są równoważne z odpowiednimiprzepisami na terenie obowiązywania niniejszej ustawy.

(3) Federalny Urząd Zdrowia może opracowywać i wykorzysty-wać dane osobowe, jeżeli jest to konieczne dla oceny wiarygodnościużytkownika, kierownika projektu oraz pełnomocnika ds. bezpieczeń-stwa biologicznego lub dla oceny fachowości kierownika projektu lubpełnomocnika ds. bezpieczeństwa biologicznego.

(4) Rodzaj i zakres danych ustala Federalny Minister ds. Młodzie-ży, Rodziny, Kobiet i Zdrowia w porozumieniu z Federalnym Mini-strem Gospodarki w drodze rozporządzenia wydanego za zgodą Bun-desratu.

§ 30Wydawanie rozporządzeń i przepisów administracyjnych

(1) Rząd federalny po wysłuchaniu Komisji określa w drodze roz-porządzenia wydanego za zgodą Bundesratu dla osiągnięcia wymie-nionych w § 11 pkt 1 celów odpowiedzialność oraz niezbędną wiedzękierownika projektu, zwłaszcza w odniesieniu do sprawdzalnych wia-domości z genetyki klasycznej i molekularnej, praktyczne doświad-czenia w obchodzeniu się z mikroorganizmami oraz niezbędnych wia-domości łącznie z postanowieniami dotyczącymi ochrony pracyw odniesieniu do prac w zakładzie inżynierii genetycznej.

(2) Rząd federalny po wysłuchaniu Komisji jest upoważniony dlaosiągnięcia celów wymienionych w § 11 pkt 1 ustalić w drodze rozpo-rządzenia wydanego za zgodą Bundesratu

1. jakie cechy powinno mieć stanowisko pracy, obiekt i środkipracy w poszczególnych klasach bezpieczeństwa jak powinny byćwyposażone i eksploatowane, aby odpowiadały pewnej wiedzy z za-


kresu bezpieczeństwa technicznego, medycyny pracy, higieny i pozo-stałej wiedzy związanej z pracą, której przestrzeganie jest niezbędnedo ochrony osób zatrudnionych oraz do wizerunku pracy właściwejdla człowieka;

2. jakei są konieczne działania w zakładzie, w szczególnościa) jak powinien przebiegać proces pracy, aby osoby zatrudnione

nie były zagrożone pracami genetycznymi lub uwolnieniem,b) jak należy nadzorować dziedziny pracy, aby ustalić kontamina-

cję wywołaną przez organizmy zmodyfikowane genetycznie,c) jak należy w zakładzie przechowywać organizmy zmodyfiko-

wane genetycznie i na jakie zagrożenia należy zwrócić uwagę, abyosoby zatrudnione nie zostały zagrożone w wyniku niewłaściwegoprzechowywania i aby otrzymały wskazówki dotyczące zagrożenia zestrony tych organizmów,

d) jakie działania zaradcze należy podjąć, aby organizmy zmody-fikowane genetycznie nie dostały się w ręce osób niepowołanych lubnie zaginęły,

e) jakie osobiste wyposażenie ochronne powinny otrzymać i uży-wać zgodnie z przeznaczeniem osoby zatrudnione,

f) że należy ograniczyć liczbę zatrudnionych osób zajmujących sięorganizmami zmodyfikowanymi genetycznie i czas takiego zatrudnie-nia,

g) jak powinny zachować się osoby zatrudnione, aby nie powo-dowały zagrożenia dla siebie i innych i jakie należy podjąć działania,

h) pod jakimi warunkami przewiduje się ograniczenie dostępuw celu ochrony osób zatrudnionych;

3. że istnieje konieczność powołania przez użytkownika pełno-mocników ds. bezpieczeństwa biologicznego, nadzorujących wykona-nie zadań i doradzających użytkownikowi i osobom odpowiedzialnymwe wszystkich sprawach bezpieczeństwa biologicznego, ilu powinnoich być, jak należy wykonywać poszczególne zadania, jaką wiedząo bezpieczeństwie biologicznym należy się wykazać, w jaki sposóbprzy udziale rady zakładowej lub rady personelu powołać pełnomoc-nika lub pełnomocników ds. bezpieczeństwa biologicznego;


4. jaką wiedzę i umiejętności muszą posiadać osoby zatrudnioneprzy pracach genetycznych lub uwolnieniu, jakimi świadectwamimuszą się wykazać.

5. jak i w jakich odstępach czasowych należy osoby zatrudnioneinstruować o zagrożeniach i o działaniach dla ich zażegnania oraz jakzatrudnionym osobom w instrukcji zakładowej odnoszącej się do pracpodać do wiadomości przepisy, które należy zastosować w zakładzieprzy uwzględnieniu rad dotyczących bezpieczeństwa;

6. jakie środki zaradcze należy podjąć dla zapobiegania wypad-kom przy pracy i przerwom w eksploatacji z przyczyn technicznychoraz dla ograniczenia ich oddziaływania na osoby zatrudnione i conależy przedsięwziąć dla zorganizowania pierwszej pomocy;

7. że istnieje konieczność ustanowienia i wyznaczenia osób odpo-wiedzialnych sprawujących nadzór nad pracami genetycznymii uwolnieniami oraz innymi pracami w obszarze niebezpieczeństwai określenia przekazywanych im uprawnień dla wypełnienia zadańochrony pracy;

8. że istnieje konieczność dokonania przez użytkownika ocenyniebezpieczeństwa w kontekście ochrony zatrudnionych i konieczno-ści zrobienia planu zapobiegania niebezpieczeństwom; określić, jakiedokumenty należy w tym celu sporządzić oraz postanowić, że doku-menty te muszą być dostępne do wglądu dla właściwego urzędu wcelu kontrolowania oceny niebezpieczeństwa oraz planu zapobieganianiebezpieczeństwom;

9. kontrolowania osób zatrudnionych pod względem zdrowotnymi do prowadzenia notatek na ten temat oraz postanowić

a) że użytkownika można zobowiązać do poddania badaniom le-karskim osób zatrudnionych przy pracach genetycznych lub uwolnie-niu,

b) że lekarz, któremu zlecono badania profilaktyczne, w związkuze stanem badań winien wypełnić określone obowiązki, zwłaszcza codo treści zaświadczenia, które powinien wystawić oraz informacjii doradztwa na temat wyników badania,

c) że właściwy urząd decyduje, kiedy stwierdzenia lekarza uważa-ne są za nietrafne,


d) że dane, jakie należy ująć w notatce, przekazuje się podmiotowiustawowego ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków lub pla-cówce przez niego wytypowanej w celu ustalenia zagrożeń dla zdro-wia związanych z pracą lub chorób zawodowych;

10. że pracodawca informuje radę zakładową lub radę pracowni-czą o procesach, o których owa wiedzieć musi, aby móc wypełnićswoje zadania;

11. że właściwe urzędy krajowe w celu wypełnienia rozporządzeńzostaną upoważnione do wydawania określonych zarządzeń w po-szczególnych przypadkach, także w stosunku do osób nadzorującychi pozostałych zatrudnionych, zwłaszcza w niebezpieczeństwie zwłoki,

12. że przy zakończeniu pracy genetycznej lub uwolnienia trzebapodjąć określone środki zaradcze;

13. ze przewożenie organizmów zmodyfikowanych genetycznietrzeba uzależnić od przestrzegania określonych zasad ostrożności:

14. że dla porządku przy transporcie i obchodzeniu się z produk-tami zawierającymi organizmy zmodyfikowane genetycznie lub skła-dające się z takich, produkty należy opakować i oznaczyć, w szcze-gólności podać dane o zmianach genetycznych i o możliwym szko-dliwym wpływie w rozumieniu § 16 ust. 2, o ile jest to konieczne doochrony osoby używającej [tych produktów] oraz jak to zrobić;

15. jaką treść i jaką formę muszą mieć formularze zgłoszeńi wniosków, o których mowa w § 11 ust. 2 do 4, § 12 ust. 3 i § 15,zwłaszcza według jakich kryteriów przeprowadza się ocenę, orazszczegóły procedury zgłoszenia i wydawania pozwolenia;

16. że właściwy urząd sporządza plany postępowania w nagłychprzypadkach i przesyła je do Federalnego Urzędu Zdrowia, informujeosoby, których może dotyczyć wypadek, oraz społeczeństwo o działa-niach bezpieczeństwa i zgłasza do Federalnego Urzędu Zdrowia dzia-łania podjęte przez użytkownika w razie wypadku.

(3) Rząd federalny jest upoważniony, jeżeli jest to konieczne dlaochrony życia i zdrowia osób zatrudnionych, w drodze rozporządzeniawydanego za zgodą Bundesratu postanowić, że regulacje wydanezgodnie z ust. 2 mają zastosowanie także przy pracach z innymi bio-logicznymi materiałami roboczymi. W drodze rozporządzenia, o któ-rym mowa w zdaniu 1 można także postanowić,


1. jak ustalić i ocenić ryzyko związane z kontaktem z biologicz-nymi materiałami roboczymi, i jak dokonać przyporządkowania doklas bezpieczeństwa stosownie do § 7 ust. 2,

2. że właściwy urząd musi otrzymać zgłoszenie lub wydać po-zwolenie na prace, przy których osoby zatrudnione narażone są naszczególne ryzyko ze strony biologicznych materiałów roboczych lubprzy których takiego niebezpieczeństwa można się spodziewać.

(4) Z powodu wymagań, o których mowa w ustępach 1 i 2, dokażdego mogą być przesłane dostępne obwieszczenia placówek rze-czoznawczych, należy przy tym

1. w rozporządzeniu podać datę obwieszczenia i dokładnie okre-ślić źródło, na które się powołuje,

2. obwieszczenie zdeponować w Federalnym Urzędzie Zdrowiazgodnie z przepisami archiwalnymi i poinformować o tym w rozpo-rządzeniu.

(5) Rząd federalny po wysłuchaniu komisji może za zgodą Bunde-sratu wydać ogólne przepisy administracyjne dla wykonania niniejszejustawy i rozporządzeń wydanych na podstawie niniejszej ustawy.

§ 31Urzędy właściwe

Urzędy właściwe do wykonania niniejszej ustawy ustanawia pla-cówka właściwa w świetle prawa kraju związkowego, w razie brakutakiego postanowienia rząd krajowy; ów może delegować uprawnie-nie dalej.

CZĘŚĆ PIĄTAPrzepisy dotyczące odpowiedzialności

§ 32Odpowiedzialność

(1) Jeżeli z powodu właściwości organizmu wynikających z pracgenetycznych, ktoś zostanie uśmiercony, jego ciało lub zdrowie po-


niosą uszczerbek albo uszkodzona zostanie jakaś rzecz, użytkownikjest zobowiązany do zapewnienia odszkodowania za poniesioną stratę.

(2) Jeżeli za tę samą stratę odpowiedzialnych jest kilku użytkow-ników, ponoszą odpowiedzialność jako dłużnik łączny. We wzajem-nym stosunku osób zobowiązanych do odszkodowania zobowiązaniedo odszkodowania oraz zakres odszkodowania, jakie należy wyświad-czyć, zależy od tego, na ile szkoda została w przeważającej częścispowodowana przez jedną czy drugą stronę, o ile nie postanowionoinaczej; w pozostałych przypadkach obowiązują §§ 421 do 425 oraz§ 426 ust. 1 zdanie 2 i ust. 2 kodeksu cywilnego.

(3) Jeżeli przy powstawaniu szkody wina poszkodowanego byłaistotna, obowiązuje § 254 kodeksu cywilnego; w przypadku uszko-dzenia rzeczy wina osoby, która sprawuje faktyczną władzę nad spra-wą jest równoważna z winą osoby poszkodowanej. Odpowiedzialnośćużytkownika nie zmniejsza się, jeżeli szkoda jest jednocześnie spo-wodowana przez działanie osoby trzeciej; odpowiednio obowiązujeust. 2 zdanie 2.

(4) W przypadku śmierci należy zwrócić koszty prób przywróce-nia zdrowia oraz uszczerbku majątkowego, jaki zmarły poniósł z tegopowodu, że w czasie choroby nie posiadał zdolności do zarobkowanialub była ona zmniejszona lub jego potrzeby się zwiększyły. Osobazobowiązana do odszkodowania winna ponadto zwrócić koszty po-chówku temu, kto te koszty powinien ponieść. Jeżeli w chwili urazuosoba zmarła pozostawała do osoby trzeciej w stosunku, z którego namocy ustawy była zobowiązana do alimentacji lub mogła być zobo-wiązana do alimentacji, a osobę trzecią w wyniku śmierci pozbawionoalimentów, osoba zobowiązana do odszkodowania zapewnia odszko-dowanie osobie trzeciej w takim zakresie, w jakim osoba zmarła była-by zobowiązana do zapewnienia alimentów przez przypuszczalny czastrwania swojego życia. Obowiązek odszkodowania występuje takżewtedy, gdy osoba trzecia w chwili urazu była już poczęta lecz jeszczenienarodzona.

(5) W przypadku uszkodzenia ciała lub uszczerbku na zdrowiunależy zapewnić zwrot kosztów leczenia oraz zwrot straty majątkowejponiesionej przez rannego z tego powodu, że w wyniku uszkodzenia


czasowo lub trwale utracił on zdolność do zarobkowania lub zostałaona zmniejszona lub zwiększyły się jego potrzeby.

(6) Odszkodowanie za straty w powodu utraty lub zmniejszeniazdolności do zarobkowania i z powodu zwiększonych potrzeb osobyposzkodowanej oraz odszkodowanie za straty dla osoby trzeciej przy-sługujące jej w oparciu o ustęp 4 zdania 3 i 4 należy w przyszłościwypłacać jako rentę pieniężną. Odpowiednio stosuje się § 843 ust. 2do 4 kodeksu cywilnego.

(7) Jeżeli uszkodzenie rzeczy stanowi naruszenie przyrody lubkrajobrazu, o ile poszkodowany przywróci stan, jaki by istniał, gdybynie nastąpiło naruszenie, należy zastosować § 251 ust. 2 kodeksu cy-wilnego pod warunkiem, że nakłady na przywrócenie stanu poprzed-niego nie tylko dlatego nie są proporcjonalne, że znacznie przekra-czają wartość rzeczy. Sprawca szkody winien na żądanie osobyuprawnionej do odszkodowania wypłacić zaliczkę na konieczne na-kłady.

§ 33Najwyższa kwota, do której sięga odpowiedzialność cywilna

Jeżeli w wyniku cech organizmu wynikających z prac genetycz-nych, spowodowane zostały szkody, użytkownik odpowiada w przy-padku § 32 wobec osoby poszkodowanej do maksymalnej wysokościstu sześćdziesięciu milionów DM. Jeżeli odszkodowania, jakie należywyświadczyć w związku z tymi samymi wydarzeniami powodującymiszkodę, przewyższają najwyższą kwotę określoną w zdaniu 1, po-szczególne odszkodowania zmniejszają się w takim stosunku, w jakimkwota ogólna pozostaje do kwoty najwyższej.

§ 34Domniemanie przyczyny

(1) Jeżeli szkoda spowodowana została przez organizmy zmodyfi-kowane genetycznie, należy przypuszczać, że została spowodowanaze względu na cechy tych organizmów wynikające z prac genetycz-nych.


(2) Podejrzenie osłabia się, jeżeli jest prawdopodobne, że szkodawynika z innych cech tych organizmów.

§ 35Prawo osoby poszkodowanej do informacji

(1) Jeżeli istnieją fakty uzasadniające pogląd, że szkody osobowei rzeczowe wynikają z prac genetycznych użytkownika, jest on zobo-wiązany na żądanie poszkodowanego udzielić informacji o rodzajui przebiegu prac genetycznych prowadzonych w zakładzie inżynieriigenetycznej lub będących podstawą uwolnienia, o ile jest to koniecznedla ustalenia, czy istnieje roszczenie, o którym mowa w § 32. Odpo-wiednio stosuje się §§ 259 do 261 kodeksu cywilnego.(2) Prawo do informacji istnieje przy spełnieniu warunków podanychw ustępie 1 zdanie 1 także wobec urzędów właściwych dla zgłoszenia,wydawania pozwolenia bądź nadzoru.(3) Roszczenia wymienione w ustępach 1 i 2 nie istnieją w takim za-kresie, w jakim procesy należy utrzymać w tajemnicy na podstawieprzepisów prawnych lub zachowanie tajemnicy odpowiada przewa-żającemu interesowi użytkownika lub osoby trzeciej.

§ 36Obowiązek posiadania środków na pokrycie ryzyka

(1) Rząd federalny postanawia w rozporządzeniu wydanym zazgodą Bundesratu, że użytkownicy zakładów inżynierii genetycznej,w których mają być prowadzone prace z zakresu inżynierii genetycz-nej klasy bezpieczeństwa 2 do 4 i uwolnienia, są zobowiązani dopodjęcia działań profilaktycznych w celu pokrycia strat spowodowa-nych przez właściwości organizmu wynikające z prac genetycznych(obowiązek posiadania środków na pokrycie ryzyka). Rozporządzeniemusi zawierać bliższe przepisy dotyczące zakresu i wysokości obo-wiązku posiadania środków oraz placówek właściwych przy nadzorzeobowiązku posiadania środków oraz o ich procedurach i uprawnie-niach przy nadzorze obowiązku posiadania środków.

(2) Obowiązek posiadania środków można zrealizować w szcze-gólności


1. poprzez ubezpieczenie się od obowiązku ponoszenia odpowie-dzialności cywilnej w jednym z przedsiębiorstw ubezpieczeniowychdziałających na terenie obowiązywania niniejszej ustawy lub

2. poprzez zobowiązanie do zwolnienia lub zobowiązanie gwaran-cji ze strony Federacji lub któregoś z krajów związkowych.

W rozporządzeniu, o którym mowa w ustępie 1, można dopuścićtakże inne rodzaje obowiązku posiadania środków, zwłaszcza zobo-wiązanie do zwolnienia lub gwarancji ze strony instytucji kredyto-wych, jeżeli oferują one porównywalne zabezpieczenie jak obowiązekposiadania środków, o którym mowa w zdaniu 1.

(3) Od obowiązku posiadania środków zwolnieni są:1. Republika Federalna Niemiec2. kraje związkowe3. osoby prawne prawa publicznego

§ 37Odpowiedzialność według innych przepisów prawnych

(1) Jeżeli ktoś zostanie uśmiercony lub poniesie uszczerbek naciele lub na zdrowiu w wyniku zastosowania lekarstwa przeznaczone-go do zażywania przez ludzi, które osobie zażywającej wydano naterenie obowiązywania ustawy o lekach i które podlega obowiązkowidopuszczenia lub zostało zwolnione z dopuszczenia w drodze rozpo-rządzenia, nie stosuje się przepisów §§ 32 do 36.

(2) To samo obowiązuje, gdy produkty zawierające organizmyzmodyfikowane lub z takich się składające zostaną wprowadzone doobrotu na podstawie pozwolenia, o którym mowa w § 16 ust. 2 lubdopuszczenia albo pozwolenia wynikającego z przepisów prawnych wrozumieniu § 2 pkt 4 druga połowa zdania. W tym przypadku § 1 ust.2 pkt 5 i § 2 zdanie 2 ustawy o odpowiedzialności za produkt nieznajdują zastosowania dla odpowiedzialności tego producenta, które-mu wydano dopuszczenia lub pozwolenie na wprowadzenie do obie-gu, jeżeli błąd produkcyjny polega na pracach genetycznych.

(3) Odpowiedzialność na podstawie innych przepisów pozostajenienaruszona.


CZĘŚĆ SZÓSTAPrzepisy karne i grzywny

§ 38Grzywny

(1) Sprzecznie z przepisami postępuje ten, kto umyślnie lub z po-wodu zaniedbania

1. wbrew § 6 ust. 3 zdanie 1 nie prowadzi notatek, 2. wbrew § 8 ust. 1 zdanie 1 prowadzi prace genetyczne, 3. bez pozwolenia, o którym mowa w § 8ust. 1 zdanie 2 tworzy

zakład inżynierii genetycznej, 4. bez pozwolenia, o którym mowa w § 8 ust. 4 istotnie zmienia

położenie, właściwości lub wykorzystanie zakładu inżynierii sanitar-nej,

5. wbrew § 8 ust. 2, § 9 ust. 1 lub § 10 ust. 1 nie zgłasza prac ge-netycznych lub nie robi tego w terminie,

6. bez pozwolenia, o którym mowa w § 9 ust. 2 lub § 10 ust. 2 lub3 prowadzi prace genetyczne,

7. bez pozwolenia, o którym mowa w § 14 ust. 1 zdanie 1 pkt 2lub 3 wprowadza do obiegu produkty zawierające organizmy zmody-fikowane genetycznie lub z takich się składające,

8. działa wbrew egzekwowalnym obowiązkom, o których mowaw § 19 zdanie 2 lub egzekwowalnemu zarządzeniu, o którym mowa w§ 26,

9. wbrew § 21 ust. 1 zdanie 1 także w powiązaniu ze zdaniem 2lub ustępem 2, 3, 4 lub 5 nie podaje informacji, nie robi tego we wła-ściwym czasie lub robi to w sposób niewłaściwy,

10. wbrew § 25 ust. 2 nie udziela informacji, nie robi tego we wła-ściwym czasie, robi to w sposób niepełny lub niewłaściwy,

11. działa wbrew zobowiązaniom wymienionym w § 25 ust. 3zdanie 3 lub

12. działa wbrew rozporządzeniu, o którym mowa w § 6 ust. 3zdanie 2, § 7 ust. 2 zdanie 2 lub § 30 ust. 2 pkt 1 do 14 lub ust. 3, je-żeli w przypadku określonego stanu rzeczy odsyła ono do tego przepi-su o grzywnach.


(2) Wykroczenie można karać grzywną do wysokości stu tysięcyDM.

(3) Jeżeli niniejszą ustawę wykonywać będzie urząd federalny,właściwym urzędem administracji w rozumieniu § 36 ust. 1 pkt 1ustawy o wykroczeniach jest urząd właściwy według prawa krajowe-go.

§ 39Przepisy karne

(1) Karze pozbawienia wolności do jednego roku lub karze pie-niężnej podlega ten, kto działa wbrew rozporządzeniu, o którym mo-wa w § 36 ust. 1 zdanie 1, o ile za określony zespół znamion czynuprzestępczego odsyła ono do niniejszego przepisu karnego.

(2) Karze pozbawienia wolności do lat trzech lub karze grzywnypodlega ten, kto

1. bez pozwolenia, o którym mowa w § 14 ust. 1 zdanie 1 pkt 1uwalnia organizmy zmodyfikowane genetycznie lub

2. bez pozwolenia, o którym mowa § 8 ust. 1 zdanie 2 prowadzizakład inżynierii genetycznej.

(3) Karze pozbawienia wolności do lat pięciu podlega ten, kto po-przez czyn określony w ustępie 2 lub w § 38 ust. 1 pkt 2, 8. 9 lub 12zagraża zdrowiu lub życiu innych, cudzym rzeczom znacznej wartościlub częściom składowym gospodarki naturalnej o poważnym znacze-niu ekologicznym.

(4) W przypadkach wymienionych w ustępach 2 lub 3 karze pod-lega także próba.

(5) Ten, kto w przypadkach wymienionych w ustępie 2 postępujeniedbale, podlega karze pozbawienia wolności do lat pięciu lub karzegrzywny.

(6) Ten, kto w przypadkach wymienionych w ustępie 3 powodujeniebezpieczeństwo przez zaniedbanie, podlega karze pozbawieniawolności do lat pięciu.

(7) Ten, kto w przypadkach wymienionych w ustępie 3 postępujelekkomyślnie i powoduje niebezpieczeństwo przez zaniedbanie, pod-lega karze pozbawienia wolności do lat trzech lub karze grzywny.


CZĘŚĆ SIÓDMAPrzepisy przejściowe i końcowe

§ 40Udział Bundestagu przy wydawaniu rozporządzeń

(1) Rozporządzenia, o których mowa w §§ 7 i 14 ust. 4 niniejszejustawy należy przesłać do Bundestagu. Przesłanie ma miejsce przedskierowaniem do Bundesratu. Rozporządzenia można zmieniać lubodrzucać uchwałą Bundestagu. Uchwałę Bundestagu kieruje się dorządu federalnego. Jeżeli po upływie trzech sesji od wpłynięcia rozpo-rządzenia Bundestag nie zajmie się nim, niezmienione rozporządzenieprzesyła się do Bundesratu.

(2) Ustęp 1 nie obowiązuje w przypadku rozporządzeń, o którychmowa w §§ 7 i 14 ust. 4 skierowanych do Bundestratu przed wejściemw życie niniejszej ustawy. Należy je niezwłocznie uchylić, jeżeli za-żąda tego Bundestag w ciągu czterech miesięcy po ich ogłoszeniu.

§ 41Regulacja przejściowa

(1) Dla prac genetycznych, które przy wejściu w życie przepisówniniejszej ustawy dotyczących zgłoszeń i obowiązku uzyskania po-zwolenia mogły być prowadzone w laboratorium zarejestrowanymzgodnie z „Wytycznymi dla ochrony przed zagrożeniami spowodo-wanymi przez kwasy nukleinowe tworzone in vitro” (Wytycznao genach) a które zgodnie z przepisami niniejszej ustawy mogą byćprowadzone w zakładach inżynierii genetycznej mających pozwoleniei zgłoszonych, muszą być zgłoszone lub mieć pozwolenie, zgłoszenieuważane jest za dokonane a pozwolenie za wydane. Użytkownicy,o których mowa w zdaniu 1, winni w ciągu trzech miesięcy od wejściaw życie przepisów niniejszej ustawy dotyczących zgłoszenia i obo-wiązku uzyskania pozwolenia wykazać właściwemu urzędowi nadzo-rującemu istnienie zaświadczenia rejestracyjnego Federalnego UrzęduZdrowia oraz zgodę komisji wymaganą zgodnie z „Wytyczną o ge-


nach” lub zgodę Federalnego Urzędu Zdrowia na prace genetycznelub uwolnienia.

(2) Pozwolenie wydane przed wejściem w życie przepisów niniej-szej ustawy dotyczących zgłoszeń i obowiązku uzyskania pozwoleniazgodnie z federalną ustawą o ochronie przed imisjami, obowiązujew dalszym ciągu w dotychczasowym zakresie jako zgłoszenie i po-zwolenie w rozumieniu niniejszej ustawy.

(3) Wobec postępowania już rozpoczętego w dalszym ciągu majązastosowanie przepisy federalnej ustawy o ochronie przed imisjamiw powiązaniu z punktem 4.11 załącznika do rozporządzenia z 24 lipca1985 o załącznikach wymagających pozwolenia (BGBl. I s. 1586)ostatnio zmienione artykułem 12 rozporządzenia z 15 lipca 1988(BGBl. I s. 1059). Według wyboru wnioskodawcy także już rozpo-częte postępowanie może zostać doprowadzone do końca równieżwedług przepisów niniejszej ustawy oraz rozporządzeń i przepisówadministracyjnych na niej opartych.

(4) Odpowiednie zastosowanie znajduje § 19.(5) Komisja w składzie wymienionym w § 4 ust. 1 winna być po-

wołana do 30 czerwca 1991. Do czasu powołania zadania komisjiwynikające z niniejszej ustawy, w szczególności przesłuchanie przywydawaniu rozporządzeń, wypełnia dotychczasowa komisja zgodnie zpunktem 24 „Wytycznych o genach”. Powołania dokonane przy wej-ściu niniejszej ustawy w życie obowiązują w dalszym ciągu.

§ 41aPrzepis przejściowy w związku z przywróceniem jedności Niemiec

(1) Instytut wymieniony w I Wytycznych z 26 listopada 1985o rekombinacji materiału genetycznego dokonywanej in vitro (zarzą-dzenia i informacje Ministerstwa Zdrowia Niemieckiej RepublikiDemokratycznej z 10 lutego 1986, druk specjalny) jest uważany zazakład inżynierii genetycznej w rozumieniu § 3 pkt 4. Wniosek o wy-danie pozwolenia zgodnie z § 8 ust. 1 należy złożyć we właściwymurzędzie do 31 marca 1991.

(2) Jeżeli w instytucie, o którym mowa w ustępie 1, prowadzi sięwyłącznie prace genetyczne klasy bezpieczeństwa 1, instytut należy


niezwłocznie zgłosić we właściwym urzędzie jako zakład inżynieriigenetycznej.

(3) Jeżeli na prace genetyczne istnieje zezwolenie MinisterstwaZdrowia Niemieckiej Republiki Demokratycznej zgodnie z Wytycz-nymi z 26 listopada 1985 o rekombinacji materiału genetycznego do-konywanej in vitro, obowiązuje zgoda jako pozwolenie wymienione w§ 8 ust. 1 zdanie 2. Pozwolenie ma czas ograniczony do 30 września1991.

(4) Jeżeli prace genetyczne zgodnie z wytycznymi z 26 listopada1985 o rekombinacji materiału genetycznego dokonywanej in vitrowymagają jedynie zawiadomienia, należy zgłosić je do 31 marca 1991we właściwym urzędzie.

§ 42Klauzula berlińska

Niniejsza ustawa zgodnie z § 13 ust. 1 Trzeciej ustawy wprowa-dzającej obowiązuje także w kraju związkowym Berlinie. Rozporzą-dzenia wydane na podstawie niniejszej ustawy obowiązują w krajuzwiązkowym Berlinie zgodnie z § 14 Trzeciej ustawy wprowadzają-cej.

Tłumaczenie z języka niemieckiego: Ewa Misior (BSiE)Konsultacja terminów z zakresu genetyki: prof. Ewa Bartnik, Zakład Gene-

tyki Uniwersytetu WarszawskiegoWeryfikacja: Grzegorz Ciura (BSiE)

46 Ustawa o statusie prawnym żołnierzy

Ustawa z 19 marca 1956 r.o statusie prawnym żołnierzy

(BGBl. I s. 114)w wersji obwieszczenia z 19 sierpnia 1975 r.

(BGBl. I s. 2273)1, (BGBl. III 51-1)

Rozdział pierwszy

Przepisy wspólne

1. Ogólne

§ 1Definicje

(1) Żołnierzem jest ten, kto na podstawie obowiązku obrony lubdobrowolnego zobowiązania pozostaje w stosunku służby wojskowej.Państwo i żołnierze są ze sobą powiązani wzajemną wiernością.

(2) Status służbowy żołnierza zawodowego dotyczy osoby, którasię dobrowolnie zobowiąże do dożywotniej służby wojskowej. Statussłużbowy żołnierza na czas określony dotyczy osoby, która się zobo-wiąże do odbycia służby wojskowej przez czas określony. Status służ-by, o którym mowa w zdaniu 1 i 2, obejmuje także kobiety, które mo-gą wstępować do służby sanitarnej lub muzycznej.

(3) W przypadku żołnierzy niepodlegających obowiązkowi obrony(§ 1 ust. 1 ustawy o obowiązku obrony) dobrowolnie podjęte zobo-wiązanie obejmuje świadczenia wymienione w następnym ustępie, w§ 51 ust. 1 pkt 1, § 51a oraz w § 54 ust. 5.

1 Tekst za: Öffentliches Recht, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 1994.

Ustawa o statusie prawnym żołnierzy 47

(4) Członkowie rezerwy w rozumieniu § 4 ust. 2 zdanie 2 i zdanie3 ustawy o obowiązku obrony, byli członkowie rezerwy oraz byliżołnierze na czas określony niepodlegający obowiązkowi służby orazżołnierze zawodowi zdolni do służby, którzy nie ukończyli pięćdzie-siątego szóstego roku życia, mogą za swoją zgodą być przez Federal-nego Ministra Obrony lub określoną przez niego instytucję powołanido akcji służbowych. Podczas pełnienia służby są żołnierzami. Odpo-wiednio obowiązuje ustęp 2 zdanie 3.

(5) Przełożonym jest ten, kto jest uprawniony do wydawania żoł-nierzowi rozkazów. W drodze rozporządzenia z mocą ustawy określasię, kto może rozkazywać na podstawie swojego stanowiska, stopniasłużbowego, specjalnego zarządzenia lub własnego oświadczenia. Nieistnieje uprawnienie do wydawania rozkazów poza służbą jedynie napodstawie stopnia służbowego. Na podstawie własnego oświadczeniauprawnienie do wydawania rozkazów można uzasadnić jedynie przyniesieniu pomocy w nagłych przypadkach, dla utrzymania dyscyplinylub bezpieczeństwa lub dla ustanowienia jednolitego uprawnienia dowydawania rozkazów w sytuacji krytycznej.

(6) Przełożonym z uprawnieniami do karania dyscyplinarnego jestten, kto ma władzę dyscyplinarną nad żołnierzami pozostającymi podjego rozkazami. Szczegóły reguluje ustawa.

§ 2Początek i czas trwania służby wojskowej

(1) Służba wojskowa zaczyna się:1. w przypadku żołnierza powołanego do służby wojskowej na

podstawie obowiązku obrony w czasie ustalonym jako początek służ-by w piśmie powołującym do służby,

2. w przypadku żołnierza zawodowego lub żołnierza na czas okre-ślony z chwilą mianowania,

3. w pozostałych przypadkach z chwilą przystąpienia do służby.(2) Służba wojskowa kończy się z upływem dnia, w którym żoł-

nierz opuszcza Bundeswehrę.


§ 3Zasady mianowania i wykorzystywania

Żołnierza mianuje się i wykorzystuje według przydatności, zdol-ności i osiągnięć bez względu na płeć, pochodzenie, rasę, wyznanie,poglądy religijne lub polityczne, kraj urodzenia lub pochodzenia.

§ 4Mianowanie, określenie stopni służbowych, mundur

(1) Mianowania wymaga się:1. dla ustanowienia statusu służbowego żołnierza zawodowego lub

żołnierza na czas określony (powołanie),2. dla przekształcenia statusu służbowego żołnierza na czas okre-

ślony w status służbowy żołnierza zawodowego lub odwrotnie (prze-kształcenie),

3. dla nadania wyższego stopnia służbowego (awansowanie).(2) Prezydent Federalny mianuje żołnierzy zawodowych, żołnie-

rzy na czas określony oraz oficerów rezerwy. Pozostałych żołnierzymianuje Federalny Minister Obrony. Wykonywanie tych uprawnieńmożna przekazać innym instytucjom.

(3) Prezydent Federalny, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, okre-śla stopnie służbowe żołnierzy. Wydaje on też postanowienia doty-czące umundurowania żołnierzy. Wykonywanie tych uprawnień możeprzekazać innym instytucjom.

(4) Jeżeli żołnierz złoży swój mandat i w tym czasie ponownieubiega się o miejsce w Bundestagu, niedopuszczalne jest awansowa-nie go na wyższy stopień służbowy. Zdanie 1 obowiązuje odpowied-nio w przypadku żołnierzy wybranych do ciał ustawodawczych krajuzwiązkowego, także w okresie pomiędzy dwiema kadencjami. Awan-sowanie na wyższy stopień jest także niedopuszczalne, gdy żołnierzzawodowy lub żołnierz na czas określony, którego prawa i obowiązkizawiesza się zgodnie z §§ 5, 6, 8 i 36 ustawy z 18 lutego 1977 o de-putowanych (BGBl. I s. 297) lub odpowiednich przepisów prawnych,odbywa ćwiczenia obronne.


§ 4aUprawnienie do noszenia munduru po zakończeniu

służby wojskowej

Po wystąpieniu ze służby wojskowej żołnierzom Bundeswehrymożna zezwolić na noszenie munduru żołnierza z oznaczeniem swo-jego stopnia służbowego, do noszenia którego jest uprawniony, zoznaką przewidzianą dla żołnierzy, którzy nie pozostają w służbieczynnej. Szczegóły reguluje rozporządzenie.

§ 5Prawo łaski

(1) Prezydentowi Federalnemu przysługuje prawo łaski w przy-padku utraty praw żołnierza i praw wynikających z wcześniejszegostatusu żołnierza. Wykonanie można przekazać innym instytucjom.

(2) Jeżeli w drodze łaski anuluje się w pełnym zakresie utratępraw żołnierza, od tego momentu odpowiednio obowiązuje § 51 ust.1, 2 i 4 federalnej ustawy o urzędnikach państwowych.

2. Obowiązki i prawa żołnierzy

§ 6Prawa obywatelskie żołnierzy

Żołnierz ma takie same prawa obywatelskie jak każdy inny oby-watel. Jego prawa są ograniczone w ramach wymogów służby woj-skowej poprzez jego ustawowo ustanowione obowiązki.

§ 7Podstawowy obowiązek żołnierzy

Żołnierz ma obowiązek wiernie służyć Republice Federalnej Nie-miec i dzielnie bronić praw i wolności narodu niemieckiego.


§ 8Obrona demokratycznego ustroju

Żołnierz musi uznawać wolnościowy ustrój demokratyczny w ro-zumieniu Ustawy Zasadniczej i całym swoim zachowaniem bronićjego utrzymania.

§ 9Przysięga i uroczyste ślubowanie

(1) Żołnierze zawodowi i żołnierze na czas określony składają na-stępującą przysięgę służbową:

„Przysięgam wiernie służyć Republice Federalnej Niemiec i dziel-nie bronić praw i wolności narodu niemieckiego, tak mi dopomóżBóg.”

Przysięgę można złożyć bez słów „tak mi dopomóż Bóg”. Jeżeliustawa federalna pozwala członkom wspólnoty religijnej zamiast słów„przysięgam” użyć innej formy zapewnienia, członek owej wspólnotyreligijnej może wypowiedzieć taką formułę zapewnienia.

(2) Żołnierze odbywający służbę wojskową na podstawie obo-wiązku obrony przyjmują swoje obowiązki w drodze następującegouroczystego ślubowania:

„ Ślubuję wiernie służyć Republice Federalnej Niemiec orazdzielnie bronić praw i wolności narodu niemieckiego.”

§ 10Obowiązki przełożonego

(1) Przełożony swoją postawą i wypełnianiem obowiązków powi-nien dawać przykład.

(2) Ma obowiązek nadzoru służbowego i jest odpowiedzialny zadyscyplinę swoich podwładnych.

(3) Winien troszczyć się o swoich podwładnych.(4) Może wydawać rozkazy jedynie w celach służbowych i wy-

łącznie przestrzegając zasad prawa międzynarodowego, ustaw orazprzepisów służbowych.

(5) Ponosi odpowiedzialność za swoje rozkazy. Rozkazy winienegzekwować w sposób odpowiedni do okoliczności.


(6) Oficerowi i podoficerowie na służbie i poza nią powinni wswoich wypowiedziach zachować powściągliwość konieczną dla za-chowania zaufania jako przełożeni.

§ 11Posłuszeństwo

(1) Żołnierz musi być posłuszny swoim przełożonym. Winien wy-pełnić ich rozkazy według wszystkich swoich możliwości całkowicie,sumiennie i niezwłocznie. Nie zachodzi nieposłuszeństwo, jeżeli niezostanie wykonany rozkaz, który narusza godność człowieka lub którynie został wydany w celu służbowym; mylne założenie, że chodzi otaki rozkaz zwalnia żołnierza od odpowiedzialności jedynie wtedy,kiedy nie mógł uniknąć pomyłki, a w znanych mu okolicznościach niemożna było wymagać, aby bronił się przed rozkazem przy pomocyśrodków zaskarżenia.

(2) Rozkazu nie wolno wykonać, jeżeli w ten sposób popełnionoby przestępstwo. Jeżeli podwładny mimo wszystko wykonuje rozkaz,wina spada na niego jedynie wtedy, kiedy rozeznaje lub w świetleznanych mu okoliczności jest jasne, że w ten sposób popełnia sięprzestępstwo.

§ 12Koleżeństwo

Jedność w Bundeswehrze polega w sposób istotny na koleżeń-stwie. Zobowiązuje ono wszystkich żołnierzy do poszanowania god-ności, honoru i praw kolegów oraz pomocy w potrzebie i w niebezpie-czeństwie. Obejmuje ono także wzajemne uznanie, wzgląd na cudzepoglądy i szacunek dla nich.

§ 13Obowiązek mówienia prawdy

(1) Żołnierz musi mówić prawdę w sprawach służbowych.(2) Złożenia meldunku można żądać jedynie wtedy, kiedy jest to

uzasadnione służbą.


§ 14Dyskrecja

(1) Żołnierz także po swoim wystąpieniu ze służby wojskowej wi-nien zachować dyskrecję na temat spraw, jakie stały mu się wiadomew czasie jego działalności służbowej. Nie dotyczy to raportów w ob-rocie służbowym o faktach, które są jawne lub które ze względu naswoje znaczenie nie wymagają zachowania tajemnicy.

(2) Bez zezwolenia żołnierz nie może ani przed sądem ani pozasądem wypowiadać się na temat takich spraw ani składać oświadczeń.Pozwolenia udziela przełożony z uprawnieniami do karania dyscypli-narnego, po odejściu ze służby ostatni przełożony z uprawnieniami dokarania dyscyplinarnego. Odpowiednio obowiązuje § 62 federalnejustawy o urzędnikach państwowych.

(3) Żołnierz także po swoim wystąpieniu ze służby wojskowej nażądanie swojego przełożonego z uprawnieniami do karania dyscypli-narnego winien wydać pisma służbowe, rysunki, przedstawienia pla-styczne i, jeżeli w indywidualnych przypadkach jest to konieczne dlazachowania tajemnicy, notatki wszelkiego rodzaju dotyczące proce-sów służbowych, także jeżeli chodzi o kopie. Ten sam obowiązekdotyczy najbliższych członków jego rodziny oraz jego spadkobierców.

(4) Nienaruszony pozostaje ustawowy obowiązek żołnierzy zgła-szania przestępstw i występowania w obronie wolnościowego ustrojudemokratycznego w razie jego zagrożenia.

§ 15Działalność polityczna

(1) Na służbie żołnierz nie może działać na korzyść lub niekorzyśćokreślonego kierunku politycznego. Prawo żołnierza do wypowiada-nia w rozmowach z kolegami swojego własnego poglądu pozostajenienaruszone.

(2) Na terenie kwatery służbowej i w obiektach służbowych prawodo swobodnej wymiany poglądów w czasie wolnym ograniczają zasa-dy koleżeństwa. Żołnierz powinien zachowywać się tak, aby nie za-kłócić poważnie służby. Żołnierzowi nie wolno zwłaszcza działać jakoagitatorowi jakiejś grupy politycznej przez wygłaszanie przemówień


czy rozdawanie ulotek, ani jako przedstawicielowi jakiejś organizacjipolitycznej. Nie wolno zagrażać wzajemnemu poszanowaniu.

(3) Na imprezach politycznych żołnierzowi nie wolno nosić mun-duru.

(4) Jako przełożony żołnierz nie może wywierać wpływu na swo-ich podwładnych co do sympatii lub niechęci dla jakiegoś przekonaniapolitycznego.

§ 16Zachowanie w innych państwach

Poza terytorium obowiązywania Ustawy Zasadniczej zabrania siężołnierzowi wszelkiego mieszania się w sprawy państw-gospodarzy.

§ 17Zachowanie poza służbą

(1) Żołnierz winien przestrzegać dyscypliny i w osobie przełożo-nego szanować jego służbowe stanowisko także poza służbą.

(2) Zachowanie żołnierza musi odpowiadać powadze Bundesweh-ry oraz szacunkowi i zaufaniu, jakie wiążą się z jego żołnierską służ-bą. Poza służbą żołnierz poza kwaterą i obiektami służbowymi winienzachowywać się tak, aby nie przynieść poważnego uszczerbku powa-dze Bundeswehry lub szacunkowi i zaufaniu, jakie wiążą się z jegostanowiskiem służbowym.

(3) Oficer lub podoficer także po swoim wystąpieniu ze służbywojskowej winien sprostać szacunkowi i zaufaniu, jakie są niezbędnedla jego ponownego wykorzystania na jego stopniu służbowym.

(4) Żołnierz winien czynić wszystko, co w jego mocy, aby utrzy-mać swoje zdrowie lub je odzyskać. Nie może umyślnie lub przezduże zaniedbanie narażać zdrowia na uszczerbek. Żołnierz musi tole-rować interwencje lekarskie w odniesieniu do swojej cielesnej niety-kalności jedynie wtedy, gdy chodzi o działania dotyczące zapobiega-nia i zwalczania chorób zakaźnych; prawo podstawowe, o którymmówi artykuł 2 ust. 2 zdanie 1 Ustawy Zasadniczej jest w tym wzglę-dzie ograniczone. Przepis § 33 ust. 2 zdanie 2 federalnej ustawy ochorobach zakaźnych w wersji obwieszczenia z 18 grudnia 1979


(BGBl. I s. 2262) pozostaje nienaruszony. Jeżeli żołnierz odrzucaakceptowalną terapię lekarską i tym samym niekorzystnie oddziały-wuje na swoją zdolność do pełnienia służby lub zarobkowania, możnamu odmówić przysługujących mu świadczeń. Nie można oczekiwaćakceptowania terapii lekarskiej związanej z poważnym zagrożeniemdla życia lub zdrowia żołnierza, operacji natomiast także wtedy, gdyoznacza poważne naruszenie nietykalności cielesnej.

§ 18Wspólne mieszkanie

Żołnierz w oparciu o zarządzenie służbowe jest zobowiązany domieszkania we wspólnej kwaterze i uczestniczenia w wyżywieniuzbiorowym. Niezbędne administracyjne przepisy wykonawcze wydajeFederalny Minister Obrony w porozumieniu z Federalnym MinistremSpraw Wewnętrznych.

§ 19Przyjmowanie nagród

Żołnierz także po swoim wystąpieniu ze służby wojskowej możeprzyjmować nagrody lub prezenty w związku ze swoją działalnościąsłużbową jedynie za zgodą Federalnego Ministra Obrony. Uprawnie-nie do wydawania zgody można przekazać innym instytucjom.

§ 20Działalność dodatkowa

(1) Żołnierz zawodowy i żołnierz na czas określony na podjęciedziałalności dodatkowej, z wyjątkiem wymienionej w ustępie 6, po-trzebują uprzedniej zgody. Za działalność dodatkową nie uważa sięsprawowania urzędów honorowych oraz nieodpłatnej opieki nad oso-bą niepełnoletnią, opieki lub pielęgnowania członka rodziny; należy otym poinformować pisemnie przed ich podjęciem.

(2) Należy odmówić udzielenia zgody, jeżeli można przypuszczać,że z powodu działalności dodatkowej ucierpią interesy służbowe. Po-wód do odmowy istnieje zwłaszcza wtedy, gdy działalność dodatkowa


1. ze względu na rodzaj i zakres zaangażuje żołnierza w takimstopniu, że przeszkodzi to w należytym wypełnianiu jego obowiązkówsłużbowych,

2. będzie kolidować z obowiązkami służbowymi żołnierza, możebyć niekorzystny dla powagi Bundeswehry lub będzie prowadzona wsprawie, w której działa lub będzie działać instytucja służbowa lubjednostka, do której żołnierz należy,

3. może wywrzeć wpływ na bezpartyjność lub bezstronność żoł-nierza,

4. może prowadzić do istotnego ograniczenia przyszłego służbo-wego wykorzystania żołnierza.

Założenie, o których mowa w zdaniu 2 pkt 1, uważa się z regułyza spełnione, jeżeli czasowe obciążenie z powodu jednej lub kilkudziałalności dodatkowych jest większe niż osiem godzin w tygodniu.Zgodę należy odwołać, jeżeli po jej udzieleniu wynika szkoda dlainteresów służbowych.

(3) Żołnierz może podejmować działalność dodatkową jedyniepoza służbą, chyba że podjął ją na wniosek lub propozycję swojegoprzełożonego z uprawnieniami do karania dyscyplinarnego lub prze-łożony z uprawnieniami do karania dyscyplinarnego uznał istnienieinteresu służbowego w podjęciu działalności dodatkowej. Wyjątkidopuszcza się jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach,zwłaszcza w interesie ogółu, jeżeli nie sprzeciwiają się temu względysłużbowe, a stracony czas służby zostanie dodatkowo odsłużony.

(4) Żołnierz przy prowadzeniu działalności dodatkowej może ko-rzystać z urządzeń, personelu lub materiału pracodawcy jedynie przyistnieniu publicznej lub naukowej korzyści, za zgodą pracodawcy ipod warunkiem uiszczenia stosownej opłaty. Opłatę należy ustalićwedług kosztów ponoszonych przez pracodawcę i musi uwzględniaćszczególną korzyść, jaką żołnierz odnosi przy użytkowaniu.

(5) Wnioski dotyczące udzielenia zgody (ustęp 1) lub dopuszcze-nia wyjątku (ustęp 3 zdanie 2) oraz decyzje odnośnie do tych wnio-sków, a także żądanie podjęcia działalności dodatkowej wymagająformy pisemnej. Żołnierz na żądanie swojego przełożonego z upraw-nieniami do karania dyscyplinarnego winien w trybie służbowym


zgłosić rodzaj i zakres działalności dodatkowej. Fakt istnienia interesusłużbowego (ustęp 3 zdanie 1) należy odnotować w aktach.

(6) Nie wymagają uzyskania zgody1. nieodpłatna działalność dodatkowa z wyjątkiema) podjęcia działalności gospodarczej, wykonywanie wolnego za-

wodu lub współpraca przy jednej z tych działalności,b) wejście do organu przedsiębiorstwa z wyjątkiem spółdzielni

oraz podjęcia powiernictwa,2. zarządzanie majątkiem własnym lub oddanym żołnierzowi w

użytkowanie,3. działalność pisarska, naukowa, artystyczna lub prelegencka żoł-

nierza,4. związana z kształceniem i zadaniami badawczymi samodzielna

działalność żołnierza jako biegłego w charakterze nauczyciela w pu-blicznych szkołach wyższych i wyższych szkołach Bundeswehry orazw instytutach i zakładach naukowych,

5. działalność mająća na celu ochronę interesów zawodowych wzwiązkach zawodowych, zrzeszeniach zawodowych lub w instytu-cjach samopomocowych żołnierzy.

(7) Odpowiednie zastosowanie mają przepisy §§ 64 i 67 do 69 fe-deralnej ustawy o urzędnikach państwowych.

(8) Żołnierzowi, który odbywa służbę wojskową na podstawieobowiązku obrony, można zabronić prowadzenia działalności dodat-kowej jedynie wtedy, gdy zagraża to jego zdolności do służby lubsprzeciwia się wymaganiom służbowym.

(9) Działalności dodatkowej niewymagającej uzyskania zgodynależy zabronić częściowo lub całkowicie, jeżeli żołnierz przy jejprowadzeniu narusza obowiązki służbowe. W tym względzie żołnierzna żądanie przełożonego z uprawnieniami do karania dyscyplinarnegojest zobowiązany do pisemnego udzielenia informacji o rodzaju i za-kresie działalności dodatkowej.

§ 20aDziałalność po wystąpieniu ze służby wojskowej

(1) Żołnierz zawodowy w stanie spoczynku lub były żołnierz zprawem do świadczeń za staż służby lub do wsparcia na przekwalifi-


kowanie zawodowe, który w okresie pięciu lat po swoim wystąpieniuze służby wojskowej podejmuje poza służbą publiczną zatrudnienielub działalność zarobkową związaną z jego działalnością służbową wostatnich pięciu latach przed wystąpieniem ze służby i mogącą za-szkodzić interesom służbowym, winien fakt podjęcia zatrudnienia lubdziałalności zarobkowej zgłosić Federalnemu Ministrowi Obrony.

(2) Należy zabronić podjęcia zatrudnienia lub działalności zarob-kowej, jeżeli istnieje obawa, że z jej powodu ucierpią interesy służ-bowe.

(3) Zakaz wydaje Federalny Minister Obrony; kończy się najpóź-niej z upływem pięciu lat po wystąpieniu ze służby wojskowej. Fede-ralny Minister Obrony może przekazać swoje uprawnienia innyminstytucjom służbowym.

§ 21Powiernictwo i urzędy honorowe

Żołnierz dla podjęcia powiernictwa, opieki lub pielęgnacji niewymienionej w § 20 ust. 1 zdanie 2, pierwsza połowa zdania oraz doobjęcia funkcji doradcy lub wykonawcy testamentu potrzebuje zgodyswojego przełożonego z uprawnieniami do karania dyscyplinarnego.Należy zgodę wydać, jeżeli nie sprzeciwiają się temu ważne względysłużbowe. Żołnierz może odmówić objęcia takiej funkcji.

§ 22Zakaz pełnienia służby

Federalny Minister Obrony lub instytucja przez niego określonamoże z ważnych względów służbowych zakazać pełnienia służby.Zakaz wygasa, jeżeli przed upływem trzech miesięcy wobec żołnierzanie zostanie wszczęte postępowanie dyscyplinarne, postępowaniekarne lub postępowanie zwalniające. Przed wydaniem zakazu żołnie-rza należy wysłuchać.


§ 23Wykroczenie służbowe

(1) Żołnierz popełnia wykroczenie służbowe, jeżeli w sposób za-winiony narusza swoje obowiązki.

(2) Wykroczenie służbowe ma miejsce wtedy, gdy1. żołnierz po swoim odejściu ze służby wojskowej narusza obo-

wiązek zachowania dyskrecji lub wbrew zakazowi przyjmuje wyna-grodzenie lub prezenty lub nie zgłasza działalności, o której mowa w§ 20 lub prowadzi ją wbrew zakazowi,

2. oficer lub podoficer po swoim wystąpieniu ze służby działaprzeciwko wolnościowemu demokratycznemu ustrojowi lub przezniegodne zachowanie narusza poważanie i zaufanie niezbędne doponownego wykorzystania go jako przełożonego,

3. żołnierz zawodowy po odejściu w stan spoczynku w sposóbzawiniony nie odpowiada na ponowne powołanie do służby.

(3) Szczegóły dotyczące ścigania wykroczeń służbowych regulujeustawa.


(1) Jeżeli żołnierz umyślnie lub z powodu poważnego zaniedbanianaruszy ciążące na nim obowiązki, winien pracodawcy2, którego za-dania wykonywał, zrekompensować szkody, które spowodował. Jeżelitę samą szkodę spowodowało kilku żołnierzy, odpowiadają jako dłuż-nik solidarny.

(2) Roszczenia, o których mówi ustęp 1, przedawniają się potrzech latach od chwili, w której pracodawca dowiedział się o szko-dzie i o osobie zobowiązanej do odszkodowania, natomiast bezwzględu na tę wiedzę w ciągu dziesięciu lat od popełnienia czynu.Jeżeli pracodawca wypłacił odszkodowanie osobie trzeciej, zamiastczasu, w którym dowiedział się o szkodzie istotny jest czas, w którym

2 Niemiecki termin prawny „Dienstherr” oddany tu przez termin „pracodawca” ozna-cza osobę prawną prawa publicznego mającą prawo zatrudniania urzędników pań-stwowych.


prawo do odszkodowania dla osoby trzeciej zostanie przez pracodaw-cę uznane lub zostanie ono prawomocnie stwierdzone.

(3) Jeżeli żołnierz zapłaci odszkodowanie pracodawcy, a ten maroszczenie odszkodowawcze wobec osoby trzeciej, roszczenie od-szkodowawcze przechodzi na żołnierza.

§ 25Wybór do Bundestagu, do ciał ustawodawczych kraju

związkowego lub przedstawicielstwa komunalnego;mianowanie na członka rządu federalnego lub rządu kraju

związkowego lub na sekretarza parlamentarnego

(1) Jeżeli żołnierz zgadza się na kandydowanie w wyborach doBundestagu, do ciał ustawodawczych kraju związkowego lub przed-stawicielstwa komunalnego, winien niezwłocznie poinformować otym swojego bezpośredniego przełożonego z uprawnieniami do kara-nia dyscyplinarnego.

(2) Odnośnie do statusu prawnego żołnierzy zawodowych i żołnie-rzy na czas określony wybranych po 1 czerwca 1978 do ciał ustawo-dawczych kraju związkowego odpowiednio obowiązują stosowneprzepisy §§ 5 do 7, 8 ust. 2, § 23 ust. 5 i § 36 ust. 1 ustawy z 18 lutego1977 o deputowanych (BGBl. I s. 297). Jeżeli żołnierzowi z powodujego członkostwa w ciele ustawodawczym nie przysługuje odszkodo-wanie o charakterze alimentacyjnym, zapewnia mu się pięćdziesiątprocent jego ostatnio otrzymywanego żołdu; uwzględnia się ogólnepodwyżki żołdu zgodnie z § 14 federalnej ustawy o żołdzie.

(3) Żołnierzowi należy zapewnić wymagany urlop przy pozosta-wieniu wynagrodzenia pieniężnego i rzeczowego, aby mógł prowa-dzić działalność jako członek przedstawicielstwa komunalnego, komi-sji utworzonej zgodnie z komunalnym prawem konstytucyjnym lubporównywalnych instytucji w okręgach gminnych. Zdanie 1 obowią-zuje także w przypadku honorowych członków komisji wybranychprzez przedstawicielstwo komunalne utworzone na podstawie ustawy.

(4) Jeżeli żołnierz zawodowy zostanie członkiem Bundestagu lubparlamentarnym sekretarzem stanu przy członku rządu federalnego,odpowiednio obowiązują § 18 ust. 1 i 2 oraz § 20 federalnej ustawy oministrach. Dotyczy to także mianowania na członka rządu kraju


związkowego lub wejścia w stosunek urzędowy odpowiadający statu-sowi parlamentarnego sekretarza stanu w rozumieniu ustawy o sto-sunku prawnym parlamentarnego sekretarza stanu. Zdania 1 i 2 odpo-wiednio dotyczą żołnierzy na czas określony przy założeniu, że przystosowaniu § 18 ust. 2 federalnej ustawy o ministrach zamiast przej-ścia w stan spoczynku wystąpi zakończenie stosunku służby.

§ 26Utrata stopnia służbowego

Żołnierz traci swój stopień służbowy jedynie na mocy ustawy luborzeczenia sędziowskiego. Szczegóły dotyczące utraty stopnia służ-bowego na mocy orzeczenia sędziowskiego reguluje ustawa.

§ 27Przepisy dotyczące awansowania

(1) Przepisy dotyczące awansowania żołnierzy wydaje się zgodniez zasadami ustępów 2 do 6 w drodze rozporządzenia z mocą ustawy.

(2) W przypadku żołnierzy zawodowych i żołnierzy na czas okre-ślony wymaga się przynajmniej

1. na stopnie podoficerskiea) pozytywnego ukończenia szkoły głównej lub wykształcenia

uznanego za równorzędne,b) rocznego okresu służbyc) zdania egzaminu podoficerskiego.2. na stopnie oficerskiea) wykształcenia uprawniającego do podjęcia studiów wyższych

lub uznanego za równorzędne,b) trzyletniego okresu służby,c) zdania egzaminu oficerskiego.3. na stopnie oficerów służby sanitarnej dopuszczenia do wyko-

nywania zawodu lekarza, stomatologa, weterynarza lub aptekarza.(3) Na stopnie podoficerskie należy wykazać się ukończeniem

szkoły realnej lub odbycia z pozytywnym rezultatem nauki w szkoległównej i stosownym ukończonym wykształceniem zawodowym lubwykształceniem uznanym za równorzędne.


(4) Dla awansowania żołnierzy należy ustalić ogólne warunki iminimalny czas służby. Nie należy pomijać stopni służbowych, którenależy przejść przy regularnej formie awansowania. O wyjątkach roz-strzyga Federalna Komisja ds. Personelu.

(5) Awansowanie ze stopni podoficerskich na stopnie oficerskiejest możliwe także bez spełnienia warunków wstępnych. Do awansukonieczne jest zdanie egzaminu oficerskiego.

(6) Rozporządzenie z mocą ustawy zawiera dalsze postanowieniadla przypadków, w których dla określonego zastosowania w wojskuwymagane jest ukończenie studiów w szkole wyższej naukowej,szkole wyższej o zawodowej lub uzyskanie wykształcenia zawodowe-go, a także określa, na ile zamiast wykształcenia ogólnego dopusz-czalne jest równorzędne wykształcenie techniczne lub inne wykształ-cenie specjalistyczne. Rozporządzenie może dla poszczególnych grupkandydatów na oficerów postanawiać, że wystarcza pozytywne ukoń-czenie szkoły realnej lub wykształcenie uznane za równorzędne i żeokres służby, o którym mowa w ustępie 2 pkt 2 litera b skraca się dodwóch lat.

(7) W odniesieniu do Federalnej Komisji ds. Personelu w związkuze sprawami żołnierzy odpowiednie zastosowanie mają przepisy roz-działu IV federalnej ustawy o urzędnikach państwowych z wyjątkiem§ 98 ust. 1, oraz § 96 ust. 2 i 3 na następujących zasadach:

Stałymi członkami zwykłymi są: prezes Federalnej Izby Obra-chunkowej jako przewodniczący, kierownik Wydziału Prawa Osobo-wego w Federalnym Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i kierownikWydziału Osobowego Federalnego Ministerstwa Obrony. Niestałymiczłonkami zwykłymi są: kierownik działu osobowego innego naczel-nego urzędu federalnego i trzech żołnierzy zawodowych. Członkowiezastępcy to: po jednym urzędniku państwowym z Federalnej IzbyObrachunkowej i Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych,kierownik działu osobowego innego naczelnego urzędu federalnego,urzędnik państwowy lub żołnierz zawodowy z Federalnego Minister-stwa Obrony oraz trzech innych żołnierzy zawodowych. Urzędnikapaństwowego lub żołnierza zawodowego ze strony Federalnego Mini-sterstwa Obrony oraz pozostałych żołnierzy zawodowych wyznaczaPrezydent Federalny na wniosek Federalnego Ministra Obrony.


§ 28Urlop

(1) Żołnierzowi przysługuje co roku urlop wypoczynkowy przyczym gwarantuje mu się otrzymywanie poborów pieniężnych i rze-czowych.

(2) Urlopu można odmówić, jeżeli ważne służbowe przyczynysprzeciwiają się jego udzieleniu i można go odmawiać, dopóki przy-czyny te nie ustaną.

(3) Żołnierzowi można udzielić urlopu na szczególne okazje.(4) Kwestię udzielenia urlopu i czas jego trwania reguluje rozpo-

rządzenie z mocą ustawy. Określa ono, czy za urlop na szczególneokazje należą się pobory pieniężne i rzeczowe, i w jakim zakresie.

(5) Żołnierzowi na czas określony oraz żołnierzowi zawodowemumożna przy jednoczesnym wstrzymaniu wypłacania poborów pienięż-nych i rzeczowych udzielić urlopu na okres do trzech lat z możliwo-ścią przedłużenia na okres najwyżej dwunastu lat, jeżeli

a) rzeczywiście zajmuje i opiekuje się przynajmniej jednymdzieckiem poniżej osiemnastego roku życia,

b) rzeczywiście zajmuje i opiekuje się innym członkiem rodzinywymagającym opieki według opinii lekarza.

W przypadku żołnierza na czas określony urlopu udziela się, jeżelina podstawie obowiązku obrony żołnierz nie jest zobowiązany doodbycia zasadniczej służby wojskowej. Wniosek o przedłużenie urlo-pu należy złożyć najpóźniej sześć miesięcy przed upływem przyzna-nego urlopu. W czasie urlopu zezwala się jedynie na taką działalnośćdodatkową, która nie jest sprzeczna z celem urlopu. Urlop wcześniejprzyznany można odwołać z pilnych względów obronnych.

(6) Jeżeli żołnierz zawodowy lub żołnierz na czas określony zgo-dzi się na kandydowanie w wyborach do Bundestagu lub ciała usta-wodawczego kraju związkowego, należy w ciągu ostatnich dwóchmiesięcy przed dniem wyborów na wniosek zagwarantować mu urlopkonieczny do przygotowania swoich wyborów przy wstrzymaniu wy-płacania poborów.

(7) Żołnierze mają prawo do urlopu wychowawczego bez otrzy-mywania poborów pieniężnych i rzeczowych. Szczegóły regulujerozporządzenie z mocą ustawy uwzględniający szczególny charakter


służby wojskowej. Federalny Minister Obrony może z pilnych wzglę-dów obronnych odmówić udzielenia urlopu, o który żołnierz składawniosek zgodnie z przepisami federalnej ustawy o zasiłku wycho-wawczym, lub z pilnych względów obronnych odwołać przyznanyurlop.

§ 28aUrlop do początku okresu spoczynku

(1) Żołnierzowi zawodowemu po zatrudnieniu w pełnym wymia-rze godzin w służbie publicznej trwającej przynajmniej 20 lat i poukończeniu pięćdziesiątego roku życia na wniosek, który winienobejmować okres do początku stanu spoczynku, można udzielić urlo-pu bez wypłacania poborów pieniężnych i rzeczowych oraz bez moż-liwości korzystania z bezpłatnej opieki lekarza wojskowego, jeżeli niesprzeciwiają się temu względy służbowe. Wniosek o urlop rozstrzygaFederalny Minister Obrony.

(2) Na wniosek, o którym mowa w ustępie 1, można odpowiedziećjedynie wtedy, gdy żołnierz zawodowy na czas urlopu zadeklarujerezygnację z podejmowania płatnej działalności dodatkowej, a płatnądziałalność, o której mowa w § 20 ust. 6 podejmował będzie jedyniew takim zakresie, w jakim mógłby ją wykonywać przy zatrudnieniu wpełnym wymiarze godzin bez naruszenia swoich obowiązków służ-bowych. Jeżeli zobowiązanie to zostanie naruszone w sposób zawi-niony, należy odwołać urlop. Wyjątki od zdania 1 dopuszczalne sąjedynie wtedy, gdy nie stoją one w sprzeczności z celem udzieleniaurlopu. Federalny Minister Obrony może w szczególnie trudnychprzypadkach pozwolić na przerwanie urlopu, jeżeli od żołnierza niemożna oczekiwać kontynuowania urlopu.

(3) Federalny Minister Obrony może odwołać urlop z pilnychwzględów obronnych.

(4) Urlop, o którym mowa w ustępie 1 i § 28 ust. 5 nie może prze-kraczać dwunastu lat.


§ 29Akta osobowe

(1) Dla każdego żołnierza należy prowadzić akta osobowe; należyje traktować jako poufne i chronić przed nieuprawnionym wglądem.Do akt osobowych należą wszystkie dokumenty łącznie z przecho-wywanymi w elektronicznych bazach danych dotyczących żołnierza,jeżeli wiąże się to bezpośrednio z jego służbą (dane osobowe). Nie sączęścią akt osobowych dokumenty służące celom specjalnym nie-związanym z osobą i służbą, zwłaszcza akta dotyczące egzaminów,bezpieczeństwa i zasiłków na dzieci. Dane z akt osobowych bez zgodyżołnierzy można wykorzystywać jedynie w celu kierowania persone-lem i opracowania danych personelu; dotyczy to także ich przetwarza-nia (magazynowanie, zmiana, przekazywanie, blokowanie i kasowa-nie) oraz użytkowania w zautomatyzowanych bazach danych.

(2) Pracodawca może zbierać dane osobowe dotyczące kandyda-tów, żołnierzy oraz byłych żołnierzy jedynie wtedy, gdy jest to ko-nieczne do uzasadnienia, przeprowadzenia, zakończenia lub uregulo-wania spraw związanych ze służbą lub dla przeprowadzenia działańorganizacyjnych, kadrowych lub socjalnych, zwłaszcza w odniesieniudo planowania dotyczącego personelu i wykorzystania personelu, lubgdy umożliwia to przepis prawny. Na ankiety, przy pomocy którychzbierane są dane osobowe, od 1 stycznia 1994 wymagana jest zgodawydana przez właściwe naczelne władze służbowe.

(3) Dostęp do akt osobowych mogą mieć jedynie osoby właściwew sprawach personalnych i gdy jest to niezbędne w celu kierowaniapersonelem lub opracowania danych personelu. Bez zgody żołnierzamożna przekazać akta osobowe innym instytucjom służbowym i leka-rzom w zakresie działania Federalnego Ministra Obrony, jeżeli jest tokonieczne w ramach określenia celu służby. W przypadku informacjiudzielanej na podstawie akt osobowych obowiązują następujące zasa-dy. Jeżeli wystarcza informacja, należy odstąpić od przekazywania aktosobowych. Informacje dla instytucji poza zakresem działania Fede-ralnego Ministra Obrony można przekazywać jedynie za zgodą żołnie-rza, chyba że wymagają tego pilne względy obrony, odwrócenia po-ważnego zagrożenia dobra ogólnego lub ochrony uzasadnionych inte-resów wyższego rzędu osób trzecich. Żołnierza należy pisemnie poin-


formować o treści przekazu i jego odbiorcy. Zautomatyzowane wy-woływanie danych przez inne urzędy jest niedopuszczalne, jeżeli spe-cjalne przepisy prawne nie stanowią inaczej.

(4) Dane dotyczące badań medycznych i psychologicznych oraztesty można przetwarzać jedynie w bazach danych w obrębie danejsłużby w Bundeswehrze, jeżeli jest to konieczne przy ocenie zastoso-wania i przydatności żołnierza do służby. Jedynie wyniki takich badańi testów można przekazać instytucjom Bundeswehry właściwym wsprawach personalnych i tam można je przetwarzać i wykorzystywać,jeżeli jest to konieczne w celu kierowania personelem lub opracowa-nia danych personelu. Dane dotyczące testów i badań psychologicz-nych, z reguły w formie próby losowej, mogą być przetworzone przezsłużby psychologiczne także w zautomatyzowanych bazach danych,jeżeli jest to konieczne dla zwiększenia skuteczności psychologicznejprocedury ustalania przydatności; w tym celu na prośbę służb psy-chologicznych niezbędne dane przekazuje się do przetworzenia, jeżeliodnoszą się do wyników badań. Odpowiednio obowiązuje § 40 ust. 3federalnej ustawy o ochronie danych. Informacje lekarskie stwierdza-jące przydatność i zdolność do służby można przekazać do centralnejinstytucji dla dopełnienia obowiązku dokumentacji lekarskiej oraz dlazabezpieczenia dowodów, i tam przechowywać.

(5) Przed wpisaniem do akt skarg i stwierdzeń, które są dla żołnie-rza niekorzystne lub negatywne, należy żołnierza wysłuchać. Jegowypowiedź należy wpisać do akt osobowych. Zdarzenia, o którychmowa w zdaniach 1 i 2, należy za zgodą żołnierza usunąć z akt oso-bowych najpóźniej po trzech latach, chyba że zostały włączone dosłużbowej oceny lub zgodnie z innymi postanowieniami ustawowymipodlegają dłuższemu okresowi przechowywania. Termin skasowaniaregularnie przesuwa się przez wpisanie nowego postępowania karnegolub dyscyplinarnego.

(6) Akta osobowe żołnierza po zakończeniu służby wojskowejprzechowuje się, jeżeli jest to konieczne zwłaszcza do wypełnieniaobowiązku obrony albo ze względu na prawo do uposażeniu lub pra-wo do świadczeń. W przypadku informacji zmagazynowanych w ba-zach danych obowiązują następujące zasady. Dokumenty osobowepotrzebne do powołania do służby wojskowej kandydatów, którzy


zostali odrzuceni, należy przekazać do Okręgowego Urzędu Uzupeł-nień Wojskowych; zmagazynowane dane należy skasować, jeżeli niemają znaczenia dla ponownego werbunku lub powołania do służbywojskowej po ustaniu obowiązku służby wojskowej.

(7) Żołnierz także po swoim wystąpieniu ze służby wojskowej maprawo do wglądu w swoje pełne akta osobowe. Osobie upoważnionejnależy zapewnić wgląd, jeżeli nie sprzeciwiają się temu względy służ-bowe. Dotyczy to także żyjących członków rodziny, jeżeli uwiary-godnią uzasadniony interes. W odniesieniu do informacji z akt oso-bowych obowiązują zdania 2 i 3.

(8) Żołnierz ma prawo wglądu także do innych akt osobowychzawierających dotyczące go dane osobowe, które są przetwarzane lubwykorzystywane ze względu na jego służbę, jeżeli ustawy nie stano-wią inaczej; nie obejmuje to akt dotyczących bezpieczeństwa. Wglądw akta jest niedopuszczalny, jeżeli dane osoby zainteresowanej są wtaki sposób powiązane z danymi osoby trzeciej wymagającymi dys-krecji i nie będącymi danymi osobowymi, że ich rozdzielenie nie jestmożliwe lub jest możliwe jedynie przy nieproporcjonalnie dużymnakładzie. W takim przypadku należy żołnierzowi udzielić informacji.

(9) Rozporządzenie z mocą ustawy określa szczegóły dotyczące1. zakładania i prowadzenia akt osobowych żołnierzy w czasie

trwania służby wojskowej i po wystąpieniu ze stosunku służby woj-skowej,

2. procedury przesyłania, magazynowania i niszczenia lub pozo-stawiania akt osobowych łącznie z przekazywaniem i kasowaniem lubpozostawianiem informacji magazynowanych w zautomatyzowanychbazach danych oraz instytucji, które biorą w tym udział,

3. wyposażenia i eksploatacji łącznie z możliwościami dostępu dozmagazynowanych informacji,

4. szczegółów dotyczących rodzaju i sposobu zapewniania wglądui udzielania informacji z akt osobowych lub zautomatyzowanej bazydanych i

5. uprawnień dotyczących ujawniania danych osobowych objętychtajemnicą lekarską przez osoby określone w § 203 ust. 1 pkt 1 i 2 ko-deksu karnego, które działając w ramach bezpłatnej opieki medycznej


dla żołnierzy otrzymały od pracodawcy polecenie zbadania żołnierzalub sporządzenia ekspertyzy na jego temat.

§ 30Wynagrodzenie pieniężne i rzeczowe, opieka lekarska,

świadczenia

(1) Żołnierz ma prawo do wynagrodzenia pieniężnego i rzeczowe-go, do opieki lekarskiej, świadczeń, zwrotu kosztów podróży i prze-prowadzki zgodnie z postanowieniami innych ustaw. Kwestie spo-łecznego ubezpieczenia chorobowego dla członków jego rodziny,ubezpieczenie dla bezrobotnych i ubezpieczenie w ustawowych ubez-pieczalniach rentowych regulują ustawy.

(2) Kandydatom na stanowiska oficerów sanitarnych, którzy zo-stali urlopowani na okres studiów bez poborów pieniężnych i rzeczo-wych, przysługuje poza nieodpłatną opieką lekarza wojskowego zasi-łek na kształcenie (kwota podstawowa, dodatek rodzinny, dodatek nadzieci). Wysokość zasiłku na kształcenie ustala się w drodze rozpo-rządzenia przy uwzględnieniu toku studiów oraz poborów służ bo-wych dla tych stopni służbowych, przez które kandydaci na oficerówsanitarnych przechodzą w czasie swojego wykształcenia. Rozporzą-dzenie reguluje ponadto szczegóły dotyczące zapewnienia zasiłku nakształcenie oraz o zaliczeniu dochodów z działalności związanej zkształceniem.

(3) Odpowiednio obowiązują § 73 ust. 2, §§ 84, 86, 87, 87a i 183ust. 1 ustawy o urzędnikach państwowych.

(4) W przypadku jubileuszy służbowych żołnierzom można za-pewnić dodatek jubileuszowy. Szczegóły reguluje rozporządzenie.

(5) Kobiety w służbie sanitarnej i muzycznej maja prawo doochrony macierzyństwa przy odpowiednim zastosowaniu ustawy oochronie macierzyństwa. Szczegóły reguluje rozporządzenie,uwzględniające charakter służby wojskowej.


§ 31Opieka

Federacja w ramach stosunku służby i wierności troszczy się odobro żołnierzy zawodowych i żołnierzy na czas określony oraz ichrodzin, także w czasie po zakończeniu stosunku służby. Troszczy siętakże o dobro żołnierza odbywającego zasadniczą służbę wojskową;opieka nad rodziną żołnierza podczas służby wojskowej i jego włą-czenie do życia zawodowego na wystąpieniu ze służby wojskowejreguluje ustawa.

§ 32Zaświadczenie o czasie służby i świadectwo służby

(1) Po zakończeniu służby wojskowej żołnierzowi należy wysta-wić zaświadczenie o czasie służby. W przypadku służby trwającejprzynajmniej 4 tygodnie na wniosek wystawia się zaświadczenie osłużbie dające informację o rodzaju zajmowanego stanowiska i czasiejego zajmowania, o postawie żołnierza, jego działalności i osiągnię-ciach na służbie.

(2) W określonym czasie przed końcem służby wojskowej żoł-nierz może złożyć wniosek o wydanie tymczasowego świadectwasłużby.

§ 33Szkolenie obywatelskie i w zakresie prawa międzynarodowego

(1) Żołnierze uczestniczą w szkoleniu obywatelskim i w zakresieprawa międzynarodowego. Przełożony odpowiedzialny za szkolenienie może ograniczać omawiania zagadnień politycznych do przedsta-wienia jednostronnego poglądu. Całe szkolenie należy tak zorganizo-wać, aby żołnierze nie ulegli wpływom na korzyść lub niekorzyśćokreślonego kierunku politycznego.

(2) Żołnierzy należy pouczyć o ich obowiązkach i prawach oby-watelskich i w zakresie prawa międzynarodowego w czasie pokoju ipodczas wojny.


§ 34Skarga

Żołnierz ma prawo do złożenia skargi. Szczegóły reguluje ustawa.

§ 35Prawo żołnierzy do uczestnictwa

Prawo żołnierzy do uczestnictwa reguluje ustawa o prawie żołnie-rzy do uczestnictwa.

§ 35aUczestnictwo w kształtowaniu prawa służby

Do uczestnictważołnierzy w kształtowaniu wojskowego prawasłużbowego odpowiednio odnosi się § 94 ustawy o urzędnikach pań-stwowych.

§ 36Opieka duszpasterska

Żołnierz ma prawo do opieki duszpasterskiej i niezakłóconegopraktykowania religii. Udział w nabożeństwie jest dobrowolny.

Rozdział drugi

Status prawny żołnierzy zawodowych i żołnierzyna czas określony

1. Ustanowienie stosunku służby

§ 37Warunki powołania

(1) Do służby w charakterze żołnierza zawodowego lub żołnierzana czas określony można powołać osobę, która

1. jest Niemcem w rozumieniu artykułu 116 Ustawy Zasadniczej,2. gwarantuje, że w każdym czasie będzie bronić wolnościowego

demokratycznego ustroju w rozumieniu Ustawy Zasadniczej,


3. posiada charakterologiczne, duchowe i fizyczne przymioty ko-nieczne do wypełniania zadań jako żołnierz.

(2) Federalny Minister Obrony może w indywidualnych przypad-kach dopuścić wyjątki od ustępu 1 pkt 1, jeżeli istnieje taka służbowapotrzeba.

(3) (uchylony)

§ 38Przeszkody w powołaniu

(1) Do służby w charakterze żołnierza zawodowego lub żołnierzana czas określony nie można powołać osoby, która

1. z powodu popełnienia przestępstwa została skazana przez nie-miecki sąd na karę pozbawienia wolności na okres przynajmniej jed-nego roku lub z powodu czynu umyślnego podlegającego karze napodstawie przepisów o zdradzie pokoju poprzez przygotowywaniewojny napastniczej, zdradzie stanu, zagrożeniu bezpieczeństwa ze-wnętrznego została skazany na karę pozbawienia wolności,

2. z powodu orzeczenia sędziowskiego nie posiada zdolności dozajmowania stanowisk publicznych,

3. podlega środkom poprawczym i zapobiegającym, o którychmowa w §§ 64 lub 66 kodeksu karnego, dopóki środek nie wygaśnie.

(2) Skazanie przez sądy poza terytorium obowiązywania UstawyZasadniczej jest brane pod uwagę o tyle, o ile była lub jest dopusz-czalna egzekucja zgodnie z ustawą z 2 maja 1953 o wewnątrznie-mieckiej pomocy prawnej i urzędowej w sprawach karnych (BGBl. Is. 161).

(3) Federalny Minister Obrony może w indywidualnych przypad-kach dopuścić wyjątki od ustępu 1 pkt 1.

§ 39Ustanowienie stosunku służby żołnierzy zawodowych

Do służby w charakterze żołnierza zawodowego można powołać1. podoficerów awansowanych do stopnia sierżanta,


2. kandydatów na oficerów po uzyskaniu wykształcenia przewi-dzianego dla danego korpusu, po uprzednim awansowaniu do stopniaporucznika

kandydatów na oficerówmedycznych, po uprzednim awansowaniudo stopnia lekarza sztabowego,

kandydatów na weterynarzy sztabowych, aptekarzy sztabowychoraz na oficerów muzycznych, po uprzednim awansowaniu do stopniakapitana

3. oficerów na czas określony4. oficerów rezerwy.

§ 40Ustanowienie stosunku służby żołnierza na czas określony

(1) Do służby w charakterze żołnierza na czas określony powołujesię

1. osoby, które nie odbyły służby, szeregowych i podoficerów nasłużbę w wymiarze łącznie piętnaście lat, nie starszych niż 40 lat,

2. oficerów na służbę w wymiarze łącznie piętnaście lat, oficeróww korpusie medycznym natomiast na służbę w wymiarze łącznie 20lat,

3. kandydatów na oficerów na okres do zakończenia przewidzia-nego dla nich kształcenia lub na czas ustalony na przynajmniej trzylata.

(2) Czas trwania powołania można przedłużyć w granicach okre-ślonych w ustępie 1 pkt 1 i 2 na podstawie dobrowolnego dalszegozobowiązania.

(3) Czas trwania powołania żołnierza mającego zaświadczenie owłączeniu do służby publicznej (§ 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadcze-niach dla żołnierzy) przedłuża się bez ograniczenia ustępu 1 pkt 1 i 2do chwili mianowania na urzędnika państwowego, najdłużej jednak opółtora roku.

(4) Czas trwania powołania żołnierza, którego wykształcenie woj-skowe było związane ze studium lub wykształceniem specjalistycz-nym trwającym dłużej niż sześć miesięcy i który potem korzystał zurlopu wychowawczego zgodnie z federalną ustawą o zasiłku wycho-


wawczym, przedłuża się bez ograniczenia ustępu 1 pkt 1 i 2 o czastrwania urlopu wychowawczego.

(5) Do czasu służby zalicza się służbę wojskową odbytą w Bunde-swehrze do chwili powołania do służby w charakterze żołnierza naczas określony.

§ 41Formy ustanowienia i przekształcenia

(1) Ustanowienie stosunku służby i jego przekształcenie następująz chwilą wręczenia dokumentu mianowania. Dokument musi zawierać

1. przy ustanawianiu - słowa „ przy powołaniu do służby w cha-rakterze żołnierza zawodowego” lub „przy powołaniu do służby wcharakterze żołnierza na czas określony”,

2. przy przekształcaniu - słowa określające rodzaj stosunku służbyzgodnie z punktem 1.

Zamiast słów „przy powołaniu” można użyć słów „powołuję”.(2) Ustanowienie i przekształcenie jest skuteczne z dniem wręcze-

nia dokumentu mianowania, jeżeli w dokumencie nie jest wyraźnieokreślony inny dzień.

(3) Jeżeli przy powołaniu do służby w charakterze żołnierza naczas określony dniem skuteczności mianowania ustalony zostanieinny dzień niż dzień wręczenia dokumentu, żołnierz powinien przy-stąpić do służby w tym dniu. Mianowanie należy odwołać przed po-czątkiem jego skuteczności, jeżeli okaże się, że mianowanie na żołnie-rza na czas określony zgodnie z § 37 ust. 1 i § 38 jest niedopuszczal-ne.

(4) Mianowanie większej ilości żołnierzy można zarządzić w jed-nym dokumencie. Zamiast wręczenia dokumentu mianowania odbywasię wręczenie części dokumentu dotyczącej żołnierza.


2. Awansowanie

§ 42Awansowanie

(1) Awansowanie żołnierza zawodowego i żołnierza na czas okre-ślony zarządza się w dokumencie mianowania, który musi zawieraćokreślenie wyższego stopnia służbowego. Awansowanie większejilości żołnierzy można zarządzić w jednym dokumencie.

(2) Awansowanie na najniższe stopnie służbowe i awansowaniekandydatów na oficerów na stopień podoficerski są skuteczne dlaosoby, która ma zostać mianowana w przypadku służbowego ob-wieszczeniu, jednakże nie przed dniem określonym w dokumenciemianowania. Żołnierzowi należy potwierdzić dzień służbowego ob-wieszczenia jego awansu.

(3) W przypadku awansowania w drodze wręczenia dokumentuodpowiednio obowiązuje § 41 ust. 2 oraz § 41 ustęp 4 zdanie 2, jeżelizarządza się awansowanie kilku żołnierzy w jednym dokumencie. Wwyjątkowych przypadkach, zwłaszcza w razie pozostawania pozaterytorium Federacji osoby, która ma być mianowana, instytucja mia-nująca może zarządzić służbowe obwieszczenie. W takim przypadkuodpowiednio obowiązuje ustęp 2 pod warunkiem, że dokument lubegzemplarz dokumentu należy żołnierzowi natychmiast doręczyć.

3. Zakończenie stosunku służbya) zakończenie stosunku służby żołnierza zawodowego

§ 43Powody zakończenia

(1) Stosunek służby żołnierza zawodowego kończy się przejściemw stan spoczynku zgodnie z przepisami o statusie prawnym żołnierzazawodowego w stanie spoczynku.

(2) Stosunek służby kończy się ponadto z powodu1. zwolnienia;2. utraty statusu prawnego żołnierza zawodowego;


3. wydalenia żołnierza zawodowego ze służby na mocy orzeczeniasądu dyscyplinarnego.

§ 44Przejście w stan spoczynku

(1) Żołnierz zawodowy przechodzi w stan spoczynku z upływemdnia 31 marca lub 30 września następującego po osiągnięciu ogólnejgranicy wieku. Jeżeli ważne względy służbowe wymagają kontynu-owania służby przez określonego żołnierza, Federalny Minister Obro-ny może przesunąć przejście w stan spoczynku, jednak nie dłużej niżna trzy lata. Jeżeli jest to korzystne ze względów służbowych, przej-ście w stan spoczynku można na wniosek żołnierza przesunąć naokres do roku. Wniosek można składać najpóźniej trzy lata przedosiągnięciem ogólnej granicy wieku.

(2) Żołnierz zawodowy może zawsze zostać przeniesiony w stanspoczynku z upływem 31 marca lub 30 sierpnia, jeżeli przekroczyłspecjalną granicę wieku określoną dla jego stopnia służbowego lubustaloną w § 45 ust. 2 pkt 3 i 4. Przepis ten nie obowiązuje, jeżeliżołnierz zawodowy składa wniosek o pozostanie na służbie do dwóchlat po przekroczeniu specjalnej granicy wieku i jeżeli jest to szczegól-nie korzystne ze względów służbowych. W przypadku złożenia wnio-sku odpowiednio obowiązuje ustęp 1 zdanie 4. Przeniesienie w stanspoczynku w tych przypadkach ma miejsce także w czasie podanym wzdaniu 1.

(3) Żołnierza zawodowego należy przenieść w stan spoczynku, je-żeli w wyniku niesprawności fizycznej lub słabości swoich sił fizycz-nych lub umysłowych jest trwale niezdolny do wypełniania swoichobowiązków służbowych (niezdolny do służby). Za trwale niezdolne-go do służby można go uznać także wtedy, gdy nie należy spodziewaćsię odzyskania zdolności do służby w ciągu roku od początku wystą-pienia niezdolności do służby.

(4) Niezdolność do służby stwierdza się na podstawie orzeczenialekarza Bundeswehry z urzędu lub na wniosek. Jeżeli żołnierz zawo-dowy sam nie złoży wniosku o przeniesienie w stan spoczynku, nale-ży poinformować go,podając przy tym powody, że istnieje zamiarprzeniesienia go w stan spoczynku; należy go wysłuchać na tę oko-


liczność. Żołnierz zawodowy jest zobowiązany poddać się badaniuprzez lekarzy Bundeswehry lub lekarzy do tego wyznaczonych i jeżeliowi uznają to za konieczne - poddać się obserwacji. Instytucja służ-bowa decydująca o przeniesieniu w stan spoczynku może zebrać takżeinne dowody. O tym, czy nie należy spodziewać się odzyskania zdol-ności do służby w ciągu roku, pomijając przypadki, w których jest towidoczne, można decydować dopiero po sześciomiesięcznej kuracji.

(5) Przy przejściu w stan spoczynku wychodzi się z założenia, żeżołnierz zawodowy

1. odsłużył przynajmniej pięć lat lub2. stał się niezdolny do służby w wyniku uszkodzenia nabytego w

czasie służby bez rażącego zaniedbania ze swojej strony.Obliczanie czasu służby w rozumieniu punktu 1 reguluje ustawa o

świadczeniach dla żołnierzy.(6) Przeniesienie w stan spoczynku zarządza ta placówka służbo-

wa, która byłaby właściwą przy zarządzaniu mianowania żołnierzyzgodnie z § 4 ust. 2. Zarządzenie należy doręczyć żołnierzowi pisem-nie. Można je wycofać przed początkiem stanu spoczynku przy odpo-wiednim zastosowaniu § 51. W przypadkach ustępu 2 żołnierza zawo-dowego należy poinformować przynajmniej rok przed dniem wystą-pienia ze służby, że planuje się przenieść go w stan spoczynku; decy-zję, którą przenosi się go w stan spoczynku, należy mu doręczyćprzynajmniej trzy miesiące przed dniem wystąpienia ze służby. Wprzypadkach ustępu 3 stan spoczynku zaczyna się z upływem trzechmiesięcy następujących po miesiącu, w którym żołnierza zawodowegopoinformowano o przeniesieniu w stan spoczynku.

(7) Z chwilą wejścia w stan spoczynku żołnierz zawodowy maprawo do dalszego używania swojego określenia służbowego z dopi-skiem „w stanie spoczynku” (a.D).

§ 45Granice wieku

(1) Dla żołnierzy zawodowych ukończony sześćdziesiąty rok ży-cia jest ogólną granicą wieku.

(2) Specjalne granice wieku ustala się


1. dla zawodowych podoficerów na ukończony pięćdziesiąty trze-ci rok życia,

2. dla żołnierzy służących w jednostkacha) dla podporuczników, poruczników i kapitanów na ukończony

pięćdziesiąty trzeci rok życia,b) dla majorów na ukończony pięćdziesiąty piąty rok życia,c) dla podpułkowników na ukończony pięćdziesiąty siódmy rok

życia,d) dla pułkowników na ukończony pięćdziesiąty dziewiąty rok ży-

cia,3. dla oficerów pracujących w odrzutowych samolotach bojowych

jako piloci lub oficerowie systemu obrony na ukończony czterdziestypierwszy rok życia, jeżeli są niezdolni do służby w obronie powietrz-nej, na ukończony czterdziesty rok życia,

4. dla oficerów wojskowej służby specjalistycznej na ukończonypięćdziesiąty trzeci rok życia.

(3) Specjalne granice wieku, o których mowa w ustępie 2 pkt 2dotyczą także żołnierzy zawodowych marynarki z odpowiednimistopniami służbowymi.

§ 46Zwolnienie

(1) Żołnierza zawodowego zwalnia się, jeżeli przestanie byćNiemcem w rozumieniu artykułu 116 Ustawy Zasadniczej. FederalnyMinister Obrony rozstrzyga o tym, czy ma miejsce taka sytuacja iustala dzień zakończenia stosunku służby.

(2) Żołnierza zawodowego należy zwolnić1. jeżeli z jednego z powodów wymienionych w § 38 nie powinien

być mianowany, a przeszkoda istnieje w dalszym ciągu lub2. jeżeli do swojego mianowania doprowadził poprzez przymus,

podstępne wyłudzenie lub łapówkę, chyba że Federalny MinisterObrony ze względu na szczególną surowość dopuści wyjątek lub

3. gdy okaże się, że przed swoim mianowaniem popełnił przestęp-stwo, które powoduje, że jest niegodny mianowania na żołnierza za-wodowego i dlatego został już skazany lub zostanie skazany na jakąśkarę lub


4. jeżeli odmawia złożenia przysięgi lub5. jeżeli w chwili mianowania był członkiem Bundestagu lub par-

lamentu kraju związkowego i w terminie wyznaczonym przez Fede-ralnego Ministra Obrony nie złożył swojego mandatu lub

6. jeżeli w przypadkach wymienionych w § 44 ust. 1 do 3 nie zo-stały spełnione warunki wymienione w § 44 ust. 5,

7. jeżeli jest uznany za osobę odmawiającą pełnienia służby woj-skowej; zwolnienie takie uważa się za zwolnienie na własny wnioseklub

8. jeżeli bez zgody Federalnego Ministra Obrony obiera siedzibęlub stały pobyt poza terytorium obowiązywania niniejszej ustawy.

(3) Żołnierz zawodowy może w każdej chwili zażądać zwolnienia;jeżeli jego wykształcenie wojskowe było związane ze studiami lubwykształceniem specjalistycznym, dopiero po odbyciu służby nastę-pującej po okresie nauki, odpowiadającej trzykrotnej długości trwaniastudiów lub kształcenia specjalistycznego, najdłużej po dziesięciulatach.

(4) Jeżeli żołnierz zawodowy korzystał z urlopu wychowawczegozgodnie z § 28 ust. 7 po okresie studiów lub kształcenia specjalistycz-nego, okres służby, o którym mowa w ustępie 3, przedłuża się odpo-wiednio o ten czas, jeżeli studia lub kształcenie specjalistyczne trwałydłużej niż sześć miesięcy; niezmieniony pozostaje czas maksymalnydziesięciu lat.

(5) Oficer zawodowy, także gdy nie odbył studiów ani nie zdobyłwykształcenia specjalistycznego, może żądać zwolnienia dopiero pozakończeniu szóstego roku służby jako oficer.

(6) Przed upływem okresów służby wymienionych w ustępach 3,4 i 5 żołnierza zawodowego można zwolnić na jego wniosek, jeżelijego dalszy pobyt na służbie oznaczałby dla niego szczególną suro-wość ze względów osobistych, zwłaszcza domowych, zawodowychlub ekonomicznych. Żądanie należy pisemnie wyjaśnić przełożonemuz uprawnieniem do karania dyscyplinarnego. Wyjaśnienie, jeżeli za-rządzenie o zwolnieniu żołnierza nie zostało jeszcze wydane, możnawycofać w ciągu dwóch tygodni po wpłynięciu do przełożonego zuprawnieniami do karania dyscyplinarnego, a za zgodą urzędu ds.zwolnień także po tym terminie. Zwolnienie należy ustalić na określo-


ny termin; można je jednak odroczyć, dopóki żołnierz nie zakończynależycie swoich obowiązków służbowych, najdłużej jednak na trzymiesiące.

(7) Podporucznik może jako oficer w wyjątkowych przypadkachdo końca trzeciego roku służby, najpóźniej zaś przed końcem dziesią-tego roku całego okresu służby w Bundeswehrze zostać zwolniony zpowodu braku przydatności jako oficer zawodowy. Przysługujące wtakich przypadkach świadczenia za czas służby określa ustawa.

§ 47Właściwość, obowiązek wysłuchania i terminy

w przypadku zwolnienia

(1) Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, zwolnienie zarządza insty-tucja, która zgodnie z § 4 ust. 2 byłaby właściwa przy powoływaniużołnierza zawodowego.

(2) Żołnierza zawodowego przed podjęciem decyzji o jego zwol-nieniu należy wysłuchać.

(3) Zwolnienie w przypadkach wymienionych w § 46 ust. 2 i 3należy zarządzić w terminie sześciu miesięcy od chwili, gdy Federal-ny Minister Obrony lub instytucja, której przekazano uprawnienia dozwalniania, otrzymała informację o przyczynie zwolnieniu.

(4) Zarządzenie o zwolnieniu należy żołnierzowi w przypadkachwymienionych w § 46 ust. 2 pkt 6 w razie niezdolności do służbydoręczyć przynajmniej trzy miesiące przed dniem zwolnienia, a wprzypadkach wymienionych w § 46 ust. 4 przynajmniej sześć tygodniprzed dniem zwolnienia do końca kwartału kalendarzowego z poda-niem powodów na piśmie.

§ 48Utrata statusu prawnego żołnierza zawodowego

Żołnierz zawodowy traci swój status prawny, jeżeli wobec niegowyrokiem niemieckiego sądu na terytorium obowiązywania niniejszejustawy orzeczono

1. kary, działania zaradcze lub ustawowe skutki uboczne skazanialub


2. karę pozbawienia wolności przez okres przynajmniej roku zpowodu czynu umyślnie popełnionego.

Przepis ten odpowiednio obowiązuje, jeżeli żołnierz zawodowy napodstawie orzeczenia Federalnego Trybunału Konstytucyjnego utraciłjakieś prawo podstawowe, o którym mowa w artykule 18 UstawyZasadniczej.

§ 49Skutki zwolnienia i utraty statusu prawnego

żołnierza zawodowego

(1) Przynależność żołnierza zawodowego do Bundeswehry kończysię z zakończeniem jego stosunku służby w drodze zwolnienia zgod-nie z § 46 lub przez utratę jego statusu prawnego żołnierza zawodo-wego, o czym mowa w § 48. W przypadkach wymienionych w § 46ust. 2 pkt 1 do 4 i ust. 3 oraz § 48 żołnierz pozostaje w Bundeswehrze,jeżeli jest do tego zobowiązany na podstawie obowiązku obrony.

(2) W przypadkach wymienionych w § 46 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 do 4oraz pkt 7 i 8 oraz § 48 żołnierz traci swój stopień służbowy.

(3) Po utracie swojego statusu prawnego żołnierza zawodowegooraz, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, po zwolnieniu, były żołnierzzawodowy nie ma prawa do poborów służbowych oraz świadczeń zwyjątkiem świadczeń dla inwalidów.

(4) Żołnierz zawodowy, który przed upływem czasu służby wy-mienionego w § 46 ust. 3 zdanie 1 zostanie na własny wniosek zwol-niony, musi zwrócić koszty studiów lub wykształcenia specjalistycz-nego. Pod tymi samymi warunkami żołnierz zawodowy w korpusieoficerów medycznych musi zwrócić zasiłek na kształcenie przysługu-jący mu jako jako kandydatowi na oficera medycznego podczas służ-by. Ze zwrotu kosztów można zrezygnować całkowicie lub częścio-wo, jeżeli dla żołnierza stanowiłoby to szczególną surowość.

(5) Zwolnionemu żołnierzowi zawodowemu Federalny MinisterObrony może zezwolić na używanie stopnia służbowego z dopiskiem„w stanie spoczynku” (a.D.). Zezwolenie należy cofnąć, jeżeli byłyżołnierz zawodowy okaże się tego niegodnym.


§ 50Przeniesienie w tymczasowy stan spoczynku

(1) Prezydent Federalny może przenosić w stan tymczasowegospoczynku oficerów zawodowych począwszy od generała brygadywzwyż.

(2) Odpowiednie zastosowanie mają przepisy §§ 37, 39 i 40 usta-wy o urzędnikach państwowych obowiązujące w przypadku urzędni-ków państwowych w tymczasowym stanie spoczynku. Oficer zawo-dowy przeniesiony w tymczasowy stan spoczynku z chwilą osiągnię-cia granicy wieku uważany jest za przeniesionego w stan spoczynkuna stałe.

§ 51Ponowne wykorzystanie

(1) Żołnierz zawodowy, który przeszedł w stan spoczynku z po-wodu osiągnięcia granicy wieku, do chwili ukończenia sześćdziesiąte-go piątego roku życia jest zobowiązany do służby wojskowej. Możezostać powołany

1. do krótkoterminowej służby na okresu do jednego miesiącarocznie i na ćwiczenia obronne zarządzone przez rząd federalny jakosłużba pogotowia,

2. Przy ponownym powołaniu do służby w charakterze żołnierzazawodowego

a) dla ponownego wykorzystania przez okres roku, a najwyżejdwóch lat, jednak jedynie wtedy, gdy ponownego wykorzystaniamożna oczekiwać przy uwzględnieniu stosunków osobistych, zwłasz-cza domowych, zawodowych i ekonomicznych, i nie po upływie pię-ciu lat od jego przejścia w stan spoczynku.

b) w przypadku obrony do nieograniczonego czasowo ponownegowykorzystania.

(2) Żołnierz zawodowy, którego prawa i obowiązki zostały zawie-szone na podstawie §§ 5, 6, 8 i 36 ustawy o deputowanych lub odpo-wiednich przepisów prawnych, może na swój wniosek być powołanyna ćwiczenia obronne na okres do trzech miesięcy.


(3) W przypadkach ustępu 1 pkt 2 litera a) żołnierz zawodowyprzechodzi w stan spoczynku z upływem czasu ustalonego na ponow-ne wykorzystanie. W przypadkach ustępu 1 pkt 2 litera b) należy goprzenieść w stan spoczynku po zakończeniu ponownego wykorzysta-nia. Ponowne wykorzystanie można zakończyć w każdym momencie.

(4) Jeżeli żołnierz przeniesiony w stan spoczynku z powodu nie-zdolności do służby odzyskał zdolność do służby, można go ponowniepowołać do służby jako żołnierza zawodowego, jednak nie po upływiepięciu lat od jego przeniesienia w stan spoczynku lub przekroczeniagranicy wieku. Jeżeli żołnierz przed tym czasem składa wniosek oponowne powołanie go jako żołnierza zawodowego, należy touwzględnić, o ile nie sprzeciwiają się temu ważne względy służbowe.Odpowiednio obowiązuje § 44 ust. 4 zdanie 3 i 4.

(5) W przypadkach ustępu 1 pkt 2 i ustępu 4 stan spoczynku koń-czy się ponownym powołaniem do służby jako żołnierz zawodowego.

(6) (uchylony)

§ 51aPowołanie byłego żołnierza nie podlegającego

obowiązkowi obronnemu

(1) Były żołnierz zawodowy, który nie podlega obowiązkowiobronnemu i którego stosunek służby został zakończony z przyczynwymienionych w § 46 ust. 3, może do zakończenia roku, w którymukończy sześćdziesiąty rok życia, być powołanym do dalszego odby-wania służby, jeżeli był przynajmniej przez dwa lata żołnierzem za-wodowym lub żołnierzem na czas określony. Jest on zobowiązanypoinformować właściwą instytucję o zmianie miejsca stałego pobytulub zamieszkania w ciągu tygodnia.

(2) Służbą w rozumieniu ustępu 1 są ćwiczenia czasowo ograni-czone w okresie pokoju, nieograniczone czasowo ćwiczenia zarządzo-ne przez rząd federalny jako służba pogotowia oraz nieograniczonaczasowo służba wojskowa w przypadku obrony.

(3) Ćwiczenia w okresie pokoju trwają maksymalnie miesiąc. Cał-kowity czas trwania ćwiczeń w okresie pokoju w przypadku podofice-rów wynosi maksymalnie pięć i w przypadku oficerów maksymalniesześć miesięcy.


(4) Były żołnierz zawodowy, który nie podlega obowiązkowiobronnemu, może na wniosek zostać czasowo lub całkowicie zwol-niony z obowiązku dalszego świadczenia służby, jeżeli przy uwzględ-nieniu wszystkich okoliczności nie sprzeciwiają się temu pilne intere-sy obrony wojskowej.

§ 52Wznowienie postępowania

Jeżeli wyrok ze skutkami opisanymi w § 48 we wznowionym po-stępowaniu zostanie zastąpiony przez inny wyrok, który nie ma tychskutków, odpowiednio obowiązuje § 51 ust. 1, 2 i 4.

§ 53Skazanie po zakończeniu stosunku służby

(1) Żołnierz zawodowy w stanie spoczynku lub były żołnierz za-wodowy

1. wobec którego z powodu czynu, który popełnił przed zakończe-niem swojego stosunku służby, podjęto decyzję, która zgodnie z § 48prowadziłaby do utraty statusu żołnierza zawodowego, lub

2. który z powodu czynu popełnionego przed zakończeniem swo-jego stosunku służby przez sąd niemiecki na terytorium obowiązywa-nia Ustawy Zasadniczej został skazany

a) z powodu popełnienia czynu umyślnego na karę pozbawieniawolności ww wymiarze co najmniej dwóch lat lub

b) z powodu popełnienia czynu umyślnego podlegającego karzena podstawie przepisów o zdradzie pokoju poprzez przygotowywaniewojny napastniczej, zdradzie stanu, zagrożeniu demokratycznegopaństwa prawa lub zdradzie kraju związkowego lub zagrożenia bez-pieczeństwa zewnętrznego, na karę pozbawienia wolności w wymia-rze co najmniej sześciu miesięcy,

traci swój stopień wojskowy i swoje prawa do świadczeń z wyjąt-kiem świadczeń dla inwalidów. Przepis ten obowiązuje odpowiednio,gdy żołnierz zawodowy w stanie spoczynku lub były żołnierz zawo-dowy na podstawie decyzji Federalnego Trybunału Konstytucyjnego


utracił jedno z praw podstawowych, o których mowa w artykule 18Ustawy Zasadniczej.

(2) Traci swój stopień służbowy żołnierz zawodowy w stanie spo-czynku lub były żołnierz zawodowy, wobec którego, abstrahując odprzypadków ustępu 1 pkt 2, orzeczono

1. utratę zdolności do zajmowania stanowisk publicznych lub2. z powodu czynu umyślnego karę pozbawienia wolności na

okres przynajmniej roku.(3) Odpowiednio obowiązuje § 52.

b) zakończenie stosunku służby żołnierza na czas określony

§ 54Powody zakończenia

(1) Stosunek służby żołnierza na czas określony kończy się zupływem czasu, na jaki został powołany do służby. Stosunek służbykończy się też z upływem miesiąca, w którym w sposób niezaskarżal-ny ustalono wygaśnięcie prawa wynikającego z zaświadczenia o włą-czeniu do służby publicznej (§ 9 ust. 3 zdanie 2 pkt 1 do 3 ustawy oświadczeniach dla żołnierzy).

(2) Stosunek służby kończy się ponadto z powodu1. zwolnienia,2. utraty statusu prawnego żołnierza na czas określony, o czym

mowa w § 48,3. wydalenia żołnierza na czas określony ze służby.(3) Jeżeli wymagają tego pilne względy obrony przewidziany

okres służby może być przedłuzony o trzy miesiące1. ogólnie w drodze rozporządzenia2. w indywidualnych przypadkach przez Federalnego Ministra

Obrony.(4) Żołnierz na czas określony, którego prawa i obowiązki zastały

zawieszone zgodnie z § 5, 6, 8 i 36 ustawy o deputowanych lub od-powiednich przepisów prawnych, może na swój wniosek zostać po-wołany na ćwiczenia obronne na okres do trzech miesięcy.

(5) W odniesieniu do byłego żołnierza na czas określony nie pod-legającego obowiązkowi obronnemu odpowiednie zastosowanie mają


postanowienia § 51a przyczym szeregowiec może zostać powołany nasłużbę wymienioną w § 51a ust. 2 do końca roku, w którym skończyczterdziesty piąty rok życia. Całkowity czas trwania ćwiczeń w okre-sie pokoju w przypadku szeregowca wynosi maksymalnie trzy miesią-ce.

§ 55Zwolnienie

(1) W przypadku żołnierzy na czas określony odpowiednio obo-wiązuje § 46 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 do 5 oraz pkt 1 i 8.

(2) Żołnierza na czas określony należy zwolnić, jeżeli w wynikuniesprawności fizycznej lub słabości sił fizycznych lub umysłowychjest trwale niezdolny do wypełniania swoich obowiązków służbowych(niezdolny do służby). Za trwale niezdolnego do służby można gouznać także wtedy, gdy w ciągu roku od początku niezdolności dosłużby nie można spodziewać się odzyskania przez niego zdolności dosłużby. Odpowiednio obowiązuje § 44 ust. 4.

(3) Żołnierz na czas określony należy zwolnić na jego wniosek,jeżeli pozostawanie na służbie stanowiłoby dla niego szczególną su-rowość ze względów osobistych, zwłaszcza domowych, zawodowychlub ekonomicznych.

(4) Kandydat na oficera, który nie nadaje się na oficera, kandydatna oficera medycznego, który nie nadaje się na oficera medycznegolub kandydat na oficera muzyczny, który się nie nadaje na muzykawojskowego, winien zostać zwolniony. Jeżeli kandydat na oficera dokariery oficerskiej dopuszczony został jako podoficer, nie zwalnia sięgo, lecz cofa do poprzedniego korpusu.

(5) Żołnierz na czas określony podczas czterech pierwszych latsłużby może zostać zwolniony ze skutkiem natychmiastowym, jeżelinaruszył swoje obowiązki służbowe, a jego pozostawanie na służbiepoważnie zagrażałoby porządkowi wojskowemu i powadze Bunde-swehry.

(6) Odnośnie do właściwości, obowiązku wysłuchania i terminówprzy zwolnieniu odpowiednio obowiązuje § 47 ust. 1 do 3. Zarządze-nie o zwolnieniu należy doręczyć żołnierzowi w przypadkach wymie-nionych w ustępie 2 przynajmniej trzy miesiące, a w przypadkach


wymienionych w ustępie 4 przynajmniej miesiąc przed dniem zwol-nienia z podaniem powodów na piśmie. W przypadku żołnierzy, któ-rzy mogą otrzymać zaświadczenie o włączeniu do służby publicznej(§ 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach dla żołnierzy) termin w przy-padkach wymienionych w ustępie 2 wynosi jeden rok.

§ 56Skutki zwolnienia i utraty statusy prawnego żołnierza

na czas określony

(1) Z zakończeniem stosunku służby z powodu upływu czasuzgodnie z § 54 ust. 1, z powodu zwolnienia zgodnie z § 55 lub z po-wodu utraty statusu prawnego żołnierza na czas określony zgodnie z §54 ust. 2 pkt 2 kończy się przynależność żołnierza do Bundeswehry.Żołnierz w przypadkach odpowiadającym § 46 ust. 2 pkt 1 do 4 i § 48oraz w przypadkach § 55 ust. 4 i 5 pozostaje jednak w Bundeswehrze,jeżeli na podstawie obowiązku obrony musi odbyć zasadniczą służbęwojskową.

(2) Wraz ze zwolnieniem stosownie do § 46 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 do4 oraz pkt 7 i 8 oraz zgodnie z § 55 ust. 5, oraz wraz z utratą statusuprawnego żołnierza na czas określony żołnierz traci swój stopieńsłużbowy.

(3) Po utracie statusu prawnego żołnierza na czas określony orazjeżeli ustawy nie stanowią inaczej, po zwolnieniu, były żołnierz naczas określony nie ma prawa do poborów służbowych i świadczeń zwyjątkiem świadczeń dla inwalidów.

(4) Żołnierz na czas określony, którego wykształcenie wojskowebyło związane ze studiami lub kształceniem specjalistycznym, musizwrócić powstałe koszty studiów lub wykształcenia specjalistycznego,jeżeli został zwolniony na własny wniosek lub spowodował swojezwolnienie, o czym mowa w § 55 ust. 4 zdanie 1 w sposób umyślnylub z powodu rażącego zaniedbania. Kandydat na oficera medycznegomusi zwrócić przyznany mu zasiłek na kształcenie,

1. jeżeli nie zgodził się na swoje powołanie do służby w charakte-rze żołnierza zawodowego, chyba że czas jego służby jako żołnierzana czas określony został na podstawie dobrowolnego zobowiązaniaustalony na okres piętnastu lat,


2. został zwolniony na swój wnioseklub3. spowodował swoje zwolnienie o czym mowa w § 55 ust. 4 zda-

nie 1 umyślnie lub w wyniku rażącego zaniedbania.Ze zwrotu można zrezygnować całkowicie lub częściowo, jeżeli

oznaczałoby to dla żołnierza szczególną surowość.

§ 57Wznowienie postępowania,

skazanie po zakończeniu stosunku służby

W odniesieniu do wznowienia postępowania i w odniesieniu doskutków skazania po zakończeniu stosunku służby w charakterze żoł-nierza na czas określony odpowiednio obowiązują §§ 52 i 53.

Rozdział trzeci

Status prawny żołnierzy odbywających służbę wojskowąna podstawie obowiązku obrony

§ 58

(1) Ustanowienie obowiązku obrony, powołanie poborowych dosłużby wojskowej i zakończenie ich służby wojskowej regulują usta-wy.

(2) Awansowanie żołnierza odbywającego służbę wojskową napodstawie obowiązku obrony odbywa się w drodze służbowej infor-macji dla żołnierzy; awans staje się skuteczny z chwilą służbowegopodania do wiadomości. Odpowiednio obowiązuje § 42 ust. 2 zdanie2. Zdania 1 i 2 obowiązują odpowiednio w przypadku byłych żołnie-rzy zawodowych lub byłych żołnierzy na czas określony, którzy zo-stali powołani zgodnie z § 51 ust. 1 pkt 1, § 51a lub § 54 ust. 5 dodalszej służby wojskowej.


Rozdział czwarty

Droga prawna

§ 59

(1) W przypadku skarg żołnierzy, żołnierzy w stanie spoczynku,byłych żołnierzy i pozostałych przy życiu członków rodziny, jakiewynikają ze stosunku służby wojskowej, właściwa jest droga postę-powania administracyjnego, jeżeli ustawy nie przewidują innej drogiprawnej.

(2) W przypadku skarg Federacji obowiązuje to samo.(3) Federację reprezentuje Federalny Minister Obrony. Może on w

drodze zwykłego zarządzenia przekazać reprezentowanie innym in-stytucjom; zarządzenie należy opublikować Federalnym DziennikuUstaw.

Rozdział piąty

Przepisy końcowe i przejściowe

§ 60Zatrudnienie innych kandydatów

(1) Kandydat, który w drodze życiowych i zawodowych doświad-czeń zdobył poza Bundeswehrą przydatność wojskową konieczną dlawyższych stopni służbowych, może na podstawie dobrowolnego zo-bowiązania zostać powołany na czteromiesięczne ćwiczenia kwalifi-kacyjne; może dobrowolnie kontynuować ćwiczenia kwalifikacyjne.W czasie trwania ćwiczeń może zostać zwolniony z dniem 15. lubostatnim każdego miesiąca. Zarządzenie o zwolnieniu należy podaćmu do wiadomości przynajmniej dwa tygodnie przed dniem zwolnie-nia. Na własny wniosek musi być zwolniony w każdym czasie. Po-nadto przez okres ćwiczeń ma stanowisko żołnierza na czas określonyze stopniem wojskowym przewidzianym dla niego po pomyślnymprzejściu ćwiczeń kwalifikacyjnych.

(2) Po ćwiczeniach kwalifikacyjnych kandydata można mianowaćna żołnierza zawodowego lub żołnierza na czas określony.


(3) Przy mianowaniu na żołnierza na czas określony ograniczeniewieku do 40 lat nie ma zastosowania.

§ 61Zwolnienie innych kandydatów

Jeśli kandydat, którego zgodnie z § 60 ust. 1 należy powołać dosłużby w charakterze żołnierza zawodowego lub żołnierza na czasokreślony, swoim zachowaniem przed mianowaniem powoduje, żestaje się niegodnym powołania do służby, może zostać zwolniony.Zwolnienie ma takie same skutki jak zwolnienie zgodnie z § 46 ust. 2pkt 3.

§ 63(uchylony)

§ 63(utracił moc obowiązującą)

§ 64 i 65(uchylone)

§ 66Ustawa o organizacji

Organizacja obrony, zwłaszcza podział dowództwa Bundeswehryoraz ostateczna organizacja Federalnego Ministerstwa Obrony jestzastrzeżona do specjalnej regulacji ustawowej.

§ 67(skreślony)

§ 68Zmiana kodeksu cywilnego

§ 69(uchylony)


§ 70Przedstawicielstwo personelu

(1) W przypadku urzędników państwowych, pracowników i ro-botników zatrudnionych w instytucjach wojskowych i placówkachBundeswehry obowiązuje federalna ustawa o przedstawicielstwiepersonelu.

(2) Odpowiednio obowiązuje § 39 ustawy o prawie żołnierzy doposiadania swoich przedstawicieli.

(3) § 76 ust. 2 pkt 4 federalnej ustawy o przedstawicielstwie per-sonelu odpowiednio obowiązuje przy ustanawianiu żołnierzy jakolekarzy zaufania [ustawowej kasy chorych lub prywatnego ubezpie-czyciela] lub lekarzy zakładowych. Należy tu postępować zgodnie z §38 ust. 1 federalnej ustawy o przedstawicielstwie personelu.

(4) Jeżeli sprzeciwiają się temu istotne względy wojskowe, § 78ust. 1 pkt 2 federalnej ustawy o przedstawicielstwie personelu nie mazastosowania w przypadku rozwiązania, ograniczenia, przeniesienialub połączenia instytucji lub placówek wojskowych lub istotnych ichczęści.

§ 71Przepisy przejściowe dotyczące drogi awansowania

(1) W rozporządzeniu zgodnie z § 27 ust. 1 można postanowić, żedo 31 grudnia 1977 możliwe jest skrócenie okresu służby, o którymmowa w § 27 ust. 2 pkt 2 litera b) do dwudziestu jeden miesięcy.

(2) Na czas trwania stanu obrony można postanowić w rozporzą-dzeniu, że żołnierzom zawodowym i żołnierzom na czas określonyodbywającym służbę w chwili rozpoczęcia stanu obrony czas służby,o czym mowa w § 27 ust. 2 pkt 1 litera b) skraca się do sześciu mie-sięcy, a okres służby, o czym mowa w punkcie 2 litera b) do jednegoroku.

§ 72Właściwość dla wydawania rozporządzeń

(1) Rząd federalny wydaje rozporządzenia dotyczące1. dodatkowej działalności żołnierzy zgodnie § 20 ust. 7,


2. drogi awansowania żołnierzy zgodnie z § 273. urlopu żołnierzy zgodnie z § 28 ust. 44. regulacji o urlopie wychowawczym żołnierzy zgodnie z § 28

ust. 7 zdanie 2,5. dopłat jubileuszowych zgodnie z § 30 ust. 4,6. regulacji o ochronie macierzyństwa dla kobiet w służbie sani-

tarnej i muzycznej zgodnie z § 30 ust. 5 zdanie 2.(2) Federalny Minister Obrony wydaje rozporządzenia dotyczące1. regulacji stosunków między przełożonymi zgodnie z § 1 ust. 5,2. uprawnień do noszenia munduru poza stosunkiem służby zgod-

nie z § 4a3. spraw związanych z aktami personelu zgodnie z § 29.(3) Federalny Minister Obrony w porozumieniu z Federalnymi

Ministrami Spraw Wewnętrznych i Finansów wydaje rozporządzenieo zasiłku na kształcenie zgodnie z § 30 ust. 2.

§ 73Przepis przejściowy ze względu na nowelizację z 24 lutego 1983 r.

(BGBl. I s.179)

W odniesieniu do żołnierzy zawodowych oraz żołnierzy na czasokreślony, którzy w ramach swojego kształcenia wojskowego ukoń-czyli studia lub zdobyli wykształcenie specjalistyczne, stosuje siędotychczasowe przepisy.

§ 74Przepis przejściowy ze względu na nowelizację z 6 grudnia 1990 r.

(BGBl. I s. 2588)

(1) Przepisy §§ 51a, 54 ust. 5 mają zastosowanie jedynie wobecżołnierzy, którzy zostali powołani do służby po wejściu w życie czter-nastej ustawy o zmianie ustawy z 6 grudnia 1990 o żołnierzach(BGBl. I s. 2588).

(2) Przepisy § 40 ust. 4, § 46 ust. 4 mają zastosowanie jedyniewobec żołnierzy na czas określony i żołnierzy zawodowych, którzy powejściu w życie czternastej ustawy o zmianie ustawy z 6 grudnia 1990


o żołnierzach (BGBl. I s. 2588) składali wniosek o urlop wychowaw-czy.

Tłumaczenie z języka niemieckiego: Ewa Misior (BSiE)Weryfikacja: Marcin Mróz (BSiE)

92 Ustawa o wjeździe i pobycie cudzoziemców na terytorium Federacji

Ustawa z 9 lipca 1990 r. o wjeździe i pobyciecudzoziemców na terytorium Federacji

(ustawa o cudzoziemcach)BGBl. I s. 1354, BGBl. III 26-6

Spis treści

Rozdział I. Postanowienia ogólne§ 1 Wjazd i pobyt cudzoziemców§ 2 Zakres obowiązywania§ 3 Wymóg posiadania pozwolenia na pobyt§ 4 Obowiązek posiadania paszportu

Rozdział II. Wydawanie i przedłużanie pozwolenia na pobyt1. Pozwolenie na pobyt

§ 5 Rodzaje pozwolenia na pobyt§ 6 Prawo do pozwolenia na pobyt§ 7 Wydawanie pozwolenia na pobyt w pozostałych przypadkach§ 8 Szczególne podstawy odmowy§ 9 Wyjątki i zwolnienia z podstaw odmowy§ 10 Pozwolenie na pobyt dla podjęcia pracy§ 11 Pozwolenie na pobyt w przypadku wniosku o azyl§ 12 Zakres i czas obowiązywania§ 13 Przedłużenie pozwolenia na pobyt§ 14 Warunki i zobowiązania

2. Zezwolenie na pobyt bez określonego celu i nieograniczone uprawnieniedo pobytu

§ 15 Zezwolenie na pobyt bez określonego celu§ 16 Prawo do powrotu§ 17 Sprowadzanie rodziny cudzoziemca§ 18 Sprowadzanie współmałżonka§ 19 Niezależne prawo współmałżonka do pobytu§ 20 Sprowadzanie dzieci§ 21 Prawo dzieci do pobytu§ 22 Sprowadzanie pozostałych członków rodziny§ 23 Zagraniczni członkowie rodzin Niemców

Ustawa o wjeździe i pobycie cudzoziemców na terytorium Federacji 93

§ 24 Bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu§ 25 Bezterminowe zezwolenie dla współmałżonka na pobyt bez określone-

go celu§ 26 Bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu dla dzieci

sprowadzonych później§ 27 Nieograniczone uprawnienie do pobytu3. Zezwolenie na pobyt czasowy§ 28 Zezwolenie na pobyt czasowy§ 29 Zezwolenie na czasowy pobyt członków rodziny

4. Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnych powo-dów politycznych

§ 30 Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnychpowodów politycznych

§ 31 Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnychpowodów politycznych dla członków rodziny

§ 32 Uprawnienie najwyższych władz kraju związkowego do przyjmowania[cudzoziemców]

§ 33 Przekazywanie cudzoziemców§ 34 Czas obowiązywania upoważnienia do pobytu§ 35 Pobyt stały ze względów humanitarnych

Rozdział III. Przepisy dotyczące pobytu i przepisy prawa paszportowego§ 36 Obowiązek opuszczenia w przypadku ograniczenia terytorialnego§ 37 Zakaz i ograniczenia działalności politycznej§ 38 Zgłoszenie pobytu§ 39 Tymczasowy dowód osobisty§ 40 Obowiązki dotyczące dowodu osobistego§ 41 Stwierdzenie tożsamości

Rozdział IV. Zakończenie pobytu1. Uzasadnienie obowiązku wyjazdu

§ 42 Obowiązek wyjazdu§ 43 Odwołanie pozwolenia na pobyt§ 44 Koniec legalności pobytu; dalsze obowiązywanie ograniczeń§ 45 Zakaz pobytu§ 46 Przyczyny zakazu pobytu§ 47 Zakaz pobytu z powodu szczególnego zagrożenia§ 48 Specjalna ochrona przed zakazem pobytu

2. Przeforsowanie obowiązku wyjazdu


§ 49 Wydalenie z zastosowaniem środków przymusu§ 50 Zagrożenie wydaleniem z zastosowaniem środków przymusu§ 51 Zakaz wydalania z zastosowaniem środków przymusu osób prześla-

dowanych ze względów politycznych§ 52 Wydalenie z zastosowaniem środków przymusu przy możliwości prze-

śladowań ze względów politycznych§ 53 Przeszkody w przeprowadzeniu wydalenia z zastosowaniem środków

przymusu§ 54 Zawieszenie wydalenia z zastosowaniem środków przymusu§ 55 Powody tolerowania pobytu§ 56 Tolerowanie pobytu§ 57 Areszt do momentu wydalenia z zastosowaniem środków przymusu

Rozdział V. Przekraczanie granicy§ 58 Nielegalny wjazd; wiza nadzwyczajna§ 59 Przekraczanie granicy§ 60 Odesłanie§ 61 Wydalenie§ 62 Wyjazd

Rozdział VI. Przepisy proceduralne§ 63 Właściwość§ 64 Wymóg uczestniczenia§ 65 Udział Federacji, kompetencje do wydawania poleceń§ 66 Forma pisemna; wyjątki od wymogów formy§ 67 Podejmowanie decyzji o pobycie§ 68 Zdolność osób niepełnoletnich do działań wywołujących skutki praw-

ne§ 69 Składanie wniosku o pozwolenie na pobyt§ 70 Współdziałanie cudzoziemca§ 71 Ograniczenia zaskarżalności§ 72 Skuteczność sprzeciwu i skargi§ 73 Obowiązek odwiezienia ze strony przewoźnika§ 74 Pozostałe obowiązki przewoźnika§ 75 Zbieranie danych osobowych§ 76 Przekazywanie informacji urzędom ds. cudzoziemców§ 77 Przekazywanie danych w przypadku szczególnych ustawowych regu-

lacji o zastosowaniu§ 78 Procedura podczas dochodzenia§ 79 Przekazywanie danych przez urzędy ds. cudzoziemców§ 80 Gromadzenie i kasowanie danych osobowych


§ 81 Koszty§ 82 Dłużnik z tytułu kosztów; złożenie zabezpieczenia§ 83 Zakres odpowiedzialności z tytułu kosztów; przedawnienie§ 84 Odpowiedzialność za utrzymanie

Rozdział VII. Uproszczona naturalizacja§ 85 Uproszczona naturalizacja młodych cudzoziemców§ 86 Uproszczona naturalizacja cudzoziemców po długim pobycie§ 87 Naturalizacja w przypadku wielopaństwowości§ 88 Decyzja w przypadku karalności§ 89 Przerwanie legalnego pobytu§ 90 Opłata naturalizacyjna§ 91 Obowiązywanie przepisów ogólnych

Rozdział VIII. Przepisy karne i grzywny§ 92 Przepisy karne§ 93 Przepisy dotyczące grzywien

Rozdział IX. Przepisy przejściowe i końcowe§ 94 Dalsze obowiązywanie praw do pobytu§ 95 Dalsze obowiązywanie pozostałych zarządzeń prawa o cudzoziemcach§ 96 Zachowanie statusu prawnego przez młodych cudzoziemców§ 97 Przerwanie legalności pobytu§ 98 Regulacja przejściowa dla posiadaczy zezwolenia na pobyt bez okre-

ślonego celu§ 99 Regulacja przejściowa dla posiadaczy upoważnienia do pobytu§ 100 Regulacja przejściowa dla osób, które ubiegały się o azyl§ 101 Regulacja wyjątkowa dla osób odbywających służbę wojskową§ 102 Regulacja przejściowa o zarządzeniach i opłatach§ 103 Ograniczenie praw podstawowych§ 104 Ogólne przepisy administracyjne§ 105 Klauzula o miastach - krajach§ 106 Klauzula berlińska


Bundestag za zgodą Bundesratu uchwalił następującą ustawę

Rozdział I

Postanowienia ogólne

§ 1Wjazd i pobyt cudzoziemców

(1) W oparciu o niniejszą ustawę cudzoziemcy mogą wjeżdżać naterytorium Republiki Federalnej Niemiec oraz kraju związkowegoBerlina (terytorium Federacji) i zatrzymywać się tam, jeżeli inneustawy nie stanowią inaczej.

(2) Cudzoziemcem jest każdy, kto nie jest Niemcem w rozumieniuartykułu 116 ust. 1 Ustawy Zasadniczej.

§ 2Zakres obowiązywania

(1) Niniejsza ustawa nie ma zastosowania w przypadku cudzo-ziemców,1. którzy zgodnie z §§ 18 do 20 ustawy o postępowaniu sądowym nie

podlegają niemieckiemu wymiarowi sprawiedliwości,2. o ile zgodnie z umowami międzynarodowymi o ruchu dyploma-

tycznym i konsularnym i o działalności organizacji i instytucjimiędzynarodowych są zwolnieni z ograniczeń imigracyjnych, zobowiązku zgłaszania się cudzoziemców oraz wymogu posiadaniapozwolenia na pobyt i gdy istnieje wzajemność, jeżeli od tego mo-gą być zależne zwolnienia.(2) W odniesieniu do cudzoziemców korzystających ze swobody

przemieszczania się w oparciu o prawo Unii Europejskiej ustawa mazastosowanie jedynie wtedy, gdy prawo Unii Europejskiej i ustawaEuropejskich Wspólnot Gospodarczych o pobycie nie zawierają od-miennych postanowień.


§ 3Wymóg posiadania pozwolenia na pobyt

(1) Aby wjechać i przebywać na terytorium Federacji cudzoziem-cy potrzebują pozwolenia na pobyt. Federalny Minister Spraw We-wnętrznych dla ułatwienia pobytu cudzoziemców w rozporządzeniuwydanym za zgodą Bundesratu określa warunki zwolnienia z wymoguposiadania pozwolenia na pobyt.

(2) Pozwolenia na pobyt potrzebują także cudzoziemcy pracującyjako załoga statku uprawnionego do pływania pod banderą Federacji.

(3) Pozwolenie na pobyt należy uzyskać przed wjazdem w formiewpisu do paszportu (wizy). Federalny Minister Spraw Wewnętrznychmoże w drodze rozporządzenia z mocą ustawy wydanego za zgodąBundesratu postanowić, że pozwolenie na pobyt można uzyskać przedwjazdem w urzędzie ds. cudzoziemców lub po wjeździe.

(4) Rozporządzenia z mocą ustawy, o których mowa w ustępie 1zdanie 2 i ustępie 3 zdanie 2, o ile są konieczne do spełnienia umówmiędzynarodowych, mogą być wydane bez zgody Bundestagu. Tracąmoc najpóźniej trzy miesiące po swoim wejściu w życie.

(5) Pobyt cudzoziemca, który nie potrzebuje pozwolenia na pobyt,może być ograniczony czasowo i terytorialnie oraz uzależniony odwarunków i nakładów.

§ 4 Obowiązek posiadania paszportu

(1) Cudzoziemcy, którzy chcą wjechać na terytorium Federacji lubtam się zatrzymać, muszą posiadać ważny paszport.

(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych w drodze rozporzą-dzenia wydanego za zgodą Bundesratu może1. zwolnić z obowiązku posiadania paszportu cudzoziemców, których

readmisja jest zapewniona,2. wprowadzić lub dopuścić inne urzędowe dokumenty jako paszport

tymczasowy.


Rozdział II

Wydawanie i przedłużanie pozwolenia na pobyt

1. Pozwolenie na pobyt

§ 5Rodzaje pozwolenia na pobyt

Pozwolenie na pobyt jest wydawane jako1. zezwolenie na pobyt bez określonego celu (§§ 15, 17)2. nieograniczone uprawnienie do pobytu (§§ 27)3. zezwolenie na czasowy pobyt (§§ 28, 29)4. upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnych

przyczyn politycznych (§ 30)

§ 6Prawo do pozwolenia na pobyt

(1) Cudzoziemcom należy na wniosek wydać pozwolenie na po-byt, jeżeli mają do niego prawo. Wydania pozwolenia na pobyt możnaodmówić jedynie wtedy, gdy na podstawie § 10 ust. 2 wyklucza sięprawo do niego lub gdy jest to wyraźnie zapisane w ustawie.

(2) Jeżeli prawo do wydania lub przedłużenia pozwolenia na pobytzależy od czasu legalnego pobytu na terytorium Federacji lub posia-dania pozwolenia na pobyt, nie zalicza się czasu, kiedy cudzoziemiecprzebywał w areszcie karnym.

§ 7Wydawanie pozwolenia na pobyt w pozostałych przypadkach

(1) Jeżeli nie istnieje roszczenie do wydania pozwolenia na pobyt,cudzoziemcom, którzy chcą wjechać na terytorium Federacji lub za-trzymać się tam, wydaje się na wniosek pozwolenie na pobyt.

(2) Pozwolenia na pobyt z reguły odmawia się, gdy1. istnieje powód do wydalenia,2. cudzoziemiec nie może zapewnić sobie utrzymania oraz dostatecz-

nego zapewnienia ubezpieczenia chorobowego z własnej pracy za-


robkowej, własnego majątku lub innych środków własnych, z ali-mentów od członków rodziny lub osób trzecich, ze stypendiów,dotacji na przeszkolenie lub wykształcenie, z zasiłku dla bezrobot-nych lub innych środków publicznych, które polegają na świad-czeniu wynikającym z płacenia składek lub

3. pobyt cudzoziemca przynosi szkodę lub zagraża interesom Repu-bliki Federalnej Niemiec z innego powodu.(3) Ustęp 2 nie stoi na przeszkodzie dla wydania wizy wyłącznie

na przejazd przez terytorium Federacji (wiza tranzytowa), jeżeli wy-jazd cudzoziemca jest zapewniony, a przejazd nie zaszkodzi interesomRepubliki Federalnej Niemiec.

§ 8Szczególne podstawy odmowy

(1) Wydania pozwolenia na pobyt odmawia się także przy istnie-niu podstaw do roszczenia w oparciu o niniejszą ustawę, jeżeli1. cudzoziemiec wjechał bez wymaganej wizy,2. wjechał z wizą, która na podstawie swoich danych we wniosku

wizowym została wydana bez wymaganej zgody urzędu ds. cudzo-ziemców,

3. nie posiada ważnego paszportu,4. niejasne jest obywatelstwo cudzoziemca i nie ma on uprawnienia

do powrotu do innego państwa.(2) Cudzoziemiec, któremu wydano zakaz pobytu lub którego wy-

dalono z zastosowaniem środków przymusu nie może ponownie wje-chać na terytorium Federacji i tam przebywać, nie wydaje mu się po-zwolenia na pobyt, także jeżeli istnieją warunki do ubiegania się o toprawo zgodnie z niniejszą ustawą. Skutki z reguły są na wniosekograniczone czasowo. Termin zaczyna bieg w chwili wyjazdu.

§ 9Wyjątki i zwolnienia z podstaw odmowy

(1) Pozwolenie na pobyt można wydać odstępując od1. § 8 ust. 1 pkt 1, jeżeli warunki dające prawo do wydania pozwole-

nia na pobyt zgodnie z niniejszą ustawą są spełnione w sposób


oczywisty a cudzoziemiec jest zobowiązany do posiadania wizyjedynie ze względu na cel lub czas planowanego pobytu,

2. § 8 ust. 1 pkt 2 jeżeli warunki dające prawo do wydania pozwoleniana pobyt zgodnie z niniejszą ustawą są spełnione w sposób oczy-wisty,

3. § 8 ust. 1 pkt 3 i 4 w uzasadnionych przypadkach indywidualnych,zwłaszcza przy istnieniu warunków dających prawo do wydaniapozwolenia na pobyt zgodnie z niniejszą ustawą, jeżeli cudzozie-miec przebywa legalnie na terytorium, a paszportu lub uprawnieniado powrotu do innego państwa nie może zdobyć w sposób, jakiegomożna od niego wymagać.(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych lub instytucja usta-

nowiona przez niego może w uzasadnionych przypadkach indywidu-alnych dopuścić przed wjazdem cudzoziemca wyjątki od § 8 ust. 1 pkt3 i 4 dotyczące przekroczenia granicy i następującego potem pobytudo sześciu miesięcy.

(3) Cudzoziemcowi wydalonemu lub wydalonemu z zastosowa-niem środków przymusu można wyjątkowo w ciągu terminu oznaczo-nego zgodnie z § 8 ust. 2 zdanie 2 zezwolić na krótkoterminowe wej-ście na terytorium Federacji, jeżeli pilne powody wymagają jegoobecności lub odmowa pozwolenia stanowiłaby niesprawiedliwą su-rowość.

(4) Jeżeli jest to konieczne dla realizacji międzynarodowych zo-bowiązań, Federalny Minister Spraw Wewnętrznych dla ułatwieniatymczasowego pobytu cudzoziemców w drodze rozporządzenia zmocą ustawy wydanego za zgodą Bundesrat postanawia, że odmiennieniż to przewiduje § 7 ust. 2 i § 8 ust. 2, można zezwolić cudzoziem-com na wjazd i pobyt przez okres najwyżej trzech miesięcy.

§ 10Pozwolenie na pobyt dla podjęcia pracy

(1) Cudzoziemcom, którzy chcą się zatrzymać na terytorium Fede-racji dłużej niż trzy miesiące, aby tam wykonywać niesamodzielnąpracę zarobkową, wydaje się pozwolenie na pobyt jedynie na podsta-wie rozporządzenia z mocą ustawy, o którym mowa w ustępie 2.


(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych określa w rozporzą-dzeniu z mocą ustawy wydanym za zgodą Bundesratu warunki i ogra-niczenia w przypadku pozwolenia na pobyt dla wykonywania niesa-modzielnej pracy zarobkowej, o ile jest to konieczne dla zagwaranto-wania interesów Republiki Federalnej Niemiec i podjętych przez niązobowiązań. Rozporządzenie może przewidywać ograniczenia w od-niesieniu do pewnych zawodów, zajęć i określonych grup cudzoziem-ców, określać rodzaj i okres ważności pozwolenia na pobyt oraz ogra-niczyć lub wykluczyć wydanie bezterminowego pozwolenia na pobyt.

(3) Na żądanie Bundestagu rozporządzenie można anulować.

§ 11Pozwolenie na pobyt w przypadku wniosku o azyl

(1) Cudzoziemcowi, który złożył wniosek o azyl, pozwolenie napobyt można przed trwałym zakończeniem postępowania przyznawa-nia azylu wydać poza przypadkami prawa ustawowego jedynie zazgodą najwyższych władz kraju związkowego i jedynie wtedy, gdywymagają tego interesy Republiki Federalnej Niemiec.

(2) Pozwolenie na pobyt wydane przez urząd ds. cudzoziemcówprzed wjazdem cudzoziemca można przedłużyć zgodnie z przepisamininiejszej ustawy niezależnie od faktu, że cudzoziemiec złożył wnio-sek o azyl.

§ 12Zakres i czas obowiązywania

(1) Pozwolenie na pobyt wydaje się dla terytorium Federacji (§ 1ust. 1). Można je ograniczyć terytorialnie także w terminie później-szym.

(2) Pozwolenie na pobyt wydaje się na czas oznaczony lub, jeżelitak stanowi ustawa, na czas nieoznaczony. Jeżeli nie jest spełnionywarunek istotny dla wydania, przedłużenia lub określenia czasu waż-ności, terminowe pozwolenie na pobyt może zostać dodatkowo ogra-niczone czasowo.


§ 13Przedłużenie pozwolenia na pobyt

(1) W odniesieniu do przedłużenia pozwolenia na pobyt mają za-stosowanie przepisy dotyczące jego wydawania.

(2) Wiza wydana w oparciu o dane cudzoziemca podane we wnio-sku wizowym bez wymaganej zgody urzędu ds. cudzoziemców możenie zostać przedłużona poza okres ważności o łącznej długości sześciumiesięcy nawet przy istnieniu warunków do korzystania z prawa doprzedłużenia zgodnie z niniejszą ustawą. Odpowiednie zastosowaniema § 9 ust. 1 pkt 2.

§ 14Warunki i zobowiązania

(1) Pozwolenie na pobyt może być wydawane i przedłużane podpewnymi warunkami. Zwłaszcza może zostać uzależnione od po-twierdzenia, że osoba trzecia jest gotowa całkowicie lub częściowoponieść niezbędne koszty wyjazdu lub utrzymania cudzoziemca woznaczonym czasie, który nie może przekroczyć przewidzianego cza-su pobytu.

(2) Pozwolenie na pobyt można także dodatkowo powiązać z na-kładami. Zwłaszcza można zarządzić zakaz lub ograniczenie podej-mowania działalności zarobkowej. Nie można zabronić ani ograniczyćniesamodzielnej działalności zarobkowej wbrew pozwoleniu na pracę,dopóki cudzoziemiec posiada pozwolenie na pobyt. Zdanie 3 ma od-powiednie zastosowanie w odniesieniu do dozwolonej samodzielnejdziałalności zarobkowej.

(3) Zobowiązania można zarządzić jeszcze przed wydaniem po-zwolenia na pobyt.


2. Zezwolenie na pobyt bez określonego celui nieograniczone uprawnienie do pobytu

§ 15Zezwolenie na pobyt bez określonego celu

Pozwolenie na pobyt jest wydawane jako zezwolenie na pobyt bezokreślonego celu, jeżeli cudzoziemcowi zezwala się na pobyt bezpowiązania z określonym celem pobytu.

§ 16Prawo do powrotu

(1) Cudzoziemcowi, który jako osoba niepełnoletnia legalnie staleprzebywał na terytorium Federacji, należy wydać zezwolenie na pobytbez określonego celu, odmiennie niż stanowi to § 10, jeżeli1. cudzoziemiec przed swoim wyjazdem przebywał legalnie na teryto-

rium Federacji przez osiem lat i przez sześć lat uczęszczał doszkoły na terytorium Federacji,

2. jego utrzymanie zapewnione jest z własnej działalności zarobkowejlub ze zobowiązań alimentacyjnych przejętych przez osobę trzeciąna okres pięciu lat,

3. wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt bez określonego celu zo-stanie złożony po ukończeniu 15., a przed ukończeniem 21. rokużycia oraz przed upływem pięciu lat od wyjazdu.(2) Dla uniknięcia szczególnej surowości można odstąpić od wa-

runków określonych w ustępie 1 pkt 1 i 3. Od warunków wymienio-nych w ust. 1 pkt 1 można odstąpić, jeżeli cudzoziemiec uzyskał naterytorium Federacji uznane świadectwo ukończenia szkoły.

(3) Można odmówić wydania zezwolenia na pobyt bez określone-go celu1. jeżeli cudzoziemiec został wydalony lub mógł być wydalony, kiedy

opuszczał terytorium Federacji.2. jeżeli istnieje powód do wydalenia lub3. dopóki cudzoziemiec jest niepełnoletni i nie gwarantuje mu się

osobistej opieki na terytorium Federacji.


(4) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu należy przedłużyć,także gdy utrzymania nie gwarantuje się z własnej pracy zarobkowejlub gdy obowiązek alimentacji wygasł z powodu upływu pięciu lat.

(5) Cudzoziemcowi, który otrzymuje rentę od podmiotu na teryto-rium Federacji, wydaje się z reguły zezwolenie na pobyt bez określo-nego celu, jeżeli przed swoim wyjazdem przebywał legalnie na teryto-rium Federacji przynajmniej przez osiem lat.

§ 17Sprowadzanie rodziny cudzoziemca

(1) Dla przywrócenia i podtrzymania rodzinnej wspólnoty z cu-dzoziemcem przebywającym na terytorium Federacji, zagranicznemuczłonkowi rodziny cudzoziemca można wydać i przedłużyć zezwole-nie na pobyt bez określonego celu dla ochrony małżeństwa i rodzinyzalecanej przez artykuł 16 Ustawy Zasadniczej.

(2) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu można wydać wprzypadku wymienionym w ustępie 1 jedynie wtedy, gdy1. cudzoziemiec posiada zezwolenie na pobyt bez określonego celu

lub nieograniczone uprawnienie do pobytu,2. dysponuje odpowiednią powierzchnią mieszkalną oraz3. utrzymanie członka rodziny jest zapewnione dzięki pracy własnej

cudzoziemca lub z innych własnych środków.(3) Współmałżonkowi i niepełnoletnim dzieciom stanu wolnego

osoby uprawnionej do uzyskania azylu można wydać zezwolenie napobyt bez określonego celu, odmiennie niż stanowi to ustęp 2.

(4) Jako wystarczającą powierzchnię mieszkalną zgodnie z przepi-sami niniejszej ustawy nie można wymagać więcej niż to, co wystar-cza dla ulokowania osoby szukającej mieszkania w publicznie dofi-nansowywanym mieszkaniu socjalnym. Powierzchnia mieszkalna niejest wystarczająca, jeżeli nie odpowiada przepisom obowiązującymtakże Niemców, dotyczącym właściwości lokalu i jego obłożenia.Dzieci do ukończenia drugiego roku nie są wliczane przy obliczaniupowierzchni mieszkalnej wystarczającej dla ulokowania rodziny.

(5) Wydania zezwolenia na pobyt bez określonego celu możnaodmówić także przy istnieniu warunków do powstania roszczeniawymienionego w niniejszej ustawie, jeżeli wobec członka rodziny


istnieje powód do wydalenia lub jeśli cudzoziemiec korzysta lub musiskorzystać z pomocy społecznej na pozostałych zagranicznych człon-ków rodziny przebywających na terytorium Federacji, wobec którychjest ogólnie zobowiązany do utrzymania, lub na osoby pozostające najego utrzymaniu lub mające wskutek obietnicy pozostać na jegoutrzymaniu.

§ 18Sprowadzenie współmałżonka

(1) Współmałżonkowi cudzoziemca należy zgodnie z § 17 wydaćzezwolenie na pobyt bez określonego celu, jeżeli cudzoziemiec1. posiada nieograniczone uprawnienie do pobytu,2. jest uznany jako osoba uprawniona do uzyskania azylu,3. ma zezwolenie na pobyt bez określonego celu, małżeństwo istniało

już w chwili wjazdu cudzoziemca i zostało zgłoszone przez niegojuż przy pierwszym wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt bezokreślonego celu albo

4. urodził się na terytorium Federacji lub wjechał tu jako osoba nie-pełnoletnia, ma bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określone-go celu lub nieograniczone uprawnienie do pobytu, przebywa le-galnie osiem lat na terytorium Federacji i jest pełnoletni.(2) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu można wydać od-

miennie niż stanowi to ustęp 1 pkt. 3.(3) W przypadkach wymienionych w ustępie 1 pkt 4 współmał-

żonkowi można wydać zezwolenie na pobyt bez określonego celuodmiennie niż stanowi to § 17 ust. 2 pkt 3, jeżeli utrzymanie współ-małżonka jest zapewnione bez korzystania ze środków publicznych;wydaniu zezwolenia na pobyt bez określonego celu nie sprzeciwia sięprzyjęcie stypendium i dotacji kształceniowych oraz takich środkówpublicznych, które polegają na świadczeniu wynikającym z płaceniaskładek. To samo obowiązuje, jeżeli w przypadkach wymienionych wustępie 1 pkt 4 cudzoziemiec legalnie przebywa na terytorium Federa-cji od pięciu lat i małżeństwo ma dziecko lub żona jest w ciąży.

(4) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu można przedłużyćna czas oznaczony odmiennie niż stanowi to § 17 ust. 2 pkt i 3, dopókiistnieje wspólnota małżeńska.


(5) Jeżeli po ustaniu wspólnoty małżeńskiej jednemu ze współ-małżonków zezwala się na dalszy pobyt zgodnie z § 19, drugiemuwspółmałżonkowi zezwolenie na pobyt bez określonego celu na tery-torium Federacji dla przywrócenia wspólnoty małżeńskiej wydaje sięjedynie wtedy, gdy wyjechał on, chociaż wydanie mu bezterminowe-go zezwolenia na pobyt bez określonego celu nie było wykluczone.

§ 19Niezależne prawo współmałżonka do pobytu

(1) Zezwolenie dla współmałżonka na pobyt bez określonego celuw przypadku ustania wspólnoty małżeńskiej jest przedłużane jakosamodzielne prawo do pobytu niezależne od celu pobytu określonego§ 17 ust. 1 jeżeli1. wspólnota małżeńska zgodnie z prawem istniała na terytorium Fe-

deracji od przynajmniej czterech lat,2. istniała na terytorium Federacji od przynajmniej trzech lat i dla

uniknięcia szczególnej surowości konieczne jest, aby umożliwićwspółmałżonkowi dalszy pobyt, lub

3. cudzoziemiec zmarł, podczas gdy wspólnota małżeńska istniała naterytorium Federacji i gdy

4. cudzoziemiec do chwili zaistnienia warunków wymienionych wpunktach 1 do 3 posiadał zezwolenie na pobyt bez określonegocelu lub nieograniczone uprawnienie do pobytu, chyba że z powo-dów niezależnych od siebie nie mógł we właściwym czasie złożyćwniosku o przedłużenie zezwolenia na pobyt bez określonego celu.W przypadkach wymienionych w zdaniu 1 pkt 2 uwzględnia się

także, czy współmałżonkowi poza terytorium Federacji nie zagrażająpoważne szkody z powodu rozwiązania wspólnoty małżeńskiej.

(2) W przypadkach wymienionych w ustępie 1 należy przedłużyćna okres roku zezwolenie na pobyt bez określonego celu; korzystaniez pomocy społecznej nie stanowi przeszkody. Potem zezwolenie napobyt bez określonego celu można przedłużać na czas oznaczony,dopóki nie zaistnieją przesłanki dla przedłużenia bezterminowego.

(3) Bez uszczerbku dla ustępu 2 zdanie 1 można odmówić prze-dłużenia zezwolenia na pobyt bez określonego celu, jeżeli w stosunkudo współmałżonka istnieje powód do wydalenia.


(4) W pozostałych przypadkach zezwolenie dla współmałżonka napobyt bez określonego celu z bezterminowym przedłużeniem staje sięsamodzielnym prawem do pobytu niezależnym od celu pobytu wy-mienionego w § 17 ust. 1.

§ 20Sprowadzanie dzieci

(1) Niepełnoletniemu dziecku stanu wolnego osoby ubiegającej sięo azyl należy w oparciu o § 17 wydać zezwolenie na pobyt bez okre-ślonego celu.

(2) Dziecku stanu wolnego innego cudzoziemca należy wydać ze-zwolenie na pobyt bez określonego celu zgodnie z § 17 jeżeli1. także drugi rodzic posiada zezwolenie na pobyt bez określonego

celu lub nieograniczone uprawnienie do pobytu lub zmarł i2. dziecko nie ukończyło jeszcze 16. roku życia.

(3) Od warunku określonego w ust. 2 pkt 1 można odstąpić, jeżelirodzice nie pozostają lub już nie pozostają ze sobą w związku małżeń-skim. Dziecku, które od pięciu lat legalnie przebywa na terytoriumFederacji, można odmiennie niż stanowi to ustęp 2 pkt 1 i § 17 ust. 2pkt 3 wydać zezwolenie na pobyt bez określonego celu.

(4) W pozostałych przypadkach niepełnoletniemu dziecku stanuwolnego cudzoziemca wydaje się zezwolenie na pobyt bez określone-go celu, jeżeli1. dziecko opanowało język niemiecki lub wydaje się pewnym, że na

podstawie swojego dotychczasowego wykształcenia i warunkówżycia będzie umiało dostosować się do warunków życia w Repu-blice Federalnej Niemiec lub

2. jest to konieczne dla uniknięcia szczególnej surowości na podstawieokoliczności w indywidualnym przypadku.(5) Niepełnoletniemu dziecku stanu wolnego cudzoziemca, który

się urodził na terytorium Federacji lub który wjechał jako niepełnolet-ni, można odmiennie niż stanowi to § 17 ust. 2 pkt 3 wydać zezwole-nie na pobyt bez określonego celu, jeżeli utrzymanie jest zapewnionebez korzystania z pomocy środków publicznych. Wydaniu zezwoleniana pobyt bez określonego celu nie sprzeciwia się otrzymywanie sty-


pendiów i dotacji kształceniowych oraz takich środków publicznych,które polegają na świadczeniu wynikającym z płacenia składek.

(6) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydane dzieckuprzedłuża się odmiennie niż to stanowi § 17 ust. 2 pkt 2 i 3.

§ 21 Prawo dzieci do pobytu

(1) Dziecku urodzonemu na terytorium Federacji należy z urzęduwydać zezwolenie na pobyt bez określonego celu, jeżeli matka posia-da zezwolenie na pobyt bez określonego celu lub nieograniczoneuprawnienie do pobytu. Zezwolenie na pobyt bez określonego celunależy zgodnie z § 17 przedłużyć, dopóki matka lub ojciec samodziel-nie uprawniony do opieki nad dzieckiem posiada zezwolenie na pobytbez określonego celu lub nieograniczone uprawnienie do pobytu.Przedłużane jest odmiennie niż stanowi to § 17 ust. 2 pkt 2 i 3.

(2) W odniesieniu do przedłużenia zezwolenia na pobyt bez okre-ślonego celu wydanemu dziecku odpowiednie zastosowanie znajduje§ 16, o ile nie istnieją warunki wymienione w ustępie 1 i w §§ 17 i 20.

(3) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydane dzieckustaje się samodzielnym prawem do pobytu niezależnym od celu po-bytu określonym w § 17 ust. 1, jeżeli jest bezterminowo przedłużonelub przedłużane przy odpowiednim zastosowaniu § 16 lub gdy dziec-ko stanie się pełnoletnie.

(4) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu może zostać prze-dłużone na czas oznaczony, dopóki nie istnieją warunki do przedłuże-nia bezterminowego.

§ 22Sprowadzanie pozostałych członków rodziny

Pozostałym członkom rodziny cudzoziemca zgodnie z § 17 możnawydać zezwolenie na pobyt bez określonego celu, jeżeli jest to ko-nieczne dla uniknięcia szczególnej surowości. W odniesieniu do peł-noletnich członków rodziny mają odpowiednie zastosowanie § 18 ust.4 i § 19 a wobec niepełnoletnich członków rodziny § 20 ust. 6 i § 21ust. 2 do 4.


§ 23Zagraniczni członkowie rodzin Niemców

(1) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu należy zgodnie z §17 ust. 1 wydać

1. zagranicznemu współmałżonkowi Niemca,2. zagranicznemu niepełnoletniemu dziecku stanu wolnego Niem-

ca,3. zagranicznemu rodzicowi niepełnoletniego Niemca stanu wolnego

dla sprawowania opieki rodzicielskiej,jeżeli zwyczajowym miejscem pobytu Niemca jest terytorium Fe-

deracji .(2) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydaje się z reguły

na trzy lata. Jest przedłużane na czas oznaczony, dopóki istniejewspólnota rodzinna z Niemcem na terytorium Federacji a nie istniejąjeszcze warunki do przedłużenia bezterminowego.

(3) § 17 ust. 5 i §§ 19 i 21 mają odpowiednie zastosowanie; wmiejsce pozwolenia na pobyt cudzoziemca stosuje się zwyczajowypobyt Niemca na terytorium Federacji.

(4) Do pozostałych członków rodziny odpowiednio stosuje się §22.

§ 24Bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu

(1) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu należy przedłużyćbezterminowo, jeżeli cudzoziemiec1. posiada zezwolenie na pobyt bez określonego celu od pięciu lat,2. posiada specjalne zezwolenie na pobyt bez określonego celu, jeżeli

jest pracobiorcą,3. posiada inne zezwolenia niezbędne do stałego prowadzenia swojej

działalności,4. po niemiecku potrafi się w prosty sposób porozumieć,5. dysponuje wystarczającą powierzchnią mieszkalną (§ 17 ust. 4) dla

siebie i członków rodziny pozostających z nim we wspólnocie do-mowej


oraz gdy6. nie istnieje powód do wydalenia.(2) Jeżeli cudzoziemiec nie podejmuje działalności zarobkowej,

zezwolenie na pobyt bez określonego celu przedłuża się zgodnie zustępem 1 jedynie wtedy, gdy utrzymanie cudzoziemca jest zapew-nione1. z majątku własnego lub innych własnych środków cudzoziemca,2. prawem do zasiłku dla bezrobotnych lub jeszcze przez sześć mie-

sięcy prawem do zapomogi dla bezrobotnych.W przypadku zdania 1 pkt 2 zezwolenie na pobyt bez określonego

celu można dodatkowo ograniczyć w czasie, jeżeli cudzoziemiec wciągu trzech lat nie wykaże, że swoje utrzymanie zapewnia z własnejdziałalności zarobkowej.

§ 25Bezterminowe zezwolenie dla współmałżonka

na pobyt bez określonego celu

(1) W przypadku małżonków pozostających we wspólnocie mał-żeńskiej wystarczy, że warunki określone w § 24 ust. 1 pkt 2 i 3 orazust. 2 zdanie 1 spełnia jedno ze współmałżonków.

(2) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydane jednemu zewspółmałżonków zgodnie z § 18 po zniesieniu wspólnoty małżeńskiejprzedłuża się bezterminowo odmiennie niż stanowi to § 24 ust. 1 pkt 2i 3 oraz ust. 2 zdanie 1, jeżeli utrzymanie współmałżonka zapewniasię w drodze alimentów ze środków własnych cudzoziemca, a tenposiada bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu lubnieograniczone uprawnienie do pobytu.

(3) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu zgodnie z § 18 wy-dane współmałżonkowi Niemca jest z reguły po trzech latach przedłu-żane bezterminowo, jeżeli wspólnota małżeńska z Niemcem istnieje wdalszym ciągu i istnieją przesłanki wymienione w § 24 ust. 1 pkt 4 i 6.W przypadku ustania wspólnoty małżeńskiej odpowiednie zastosowa-nie ma ustęp 2.


§ 26Bezterminowe zezwolenie dla sprowadzonych dzieci

na pobyt bez określonego celu

(1) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydane niepełno-letniemu cudzoziemcowi w celu określonym w § 17 ust. 1 należyprzedłużyć bezterminowo odmiennie niż stanowi to § 24, jeżeli cu-dzoziemiec w chwili ukończenia 16. roku życia od ośmiu lat jest wposiadaniu zezwolenia na pobyt bez określonego celu. To samo obo-wiązuje, jeżeli cudzoziemiec1. jest pełnoletni i od ośmiu lat jest w posiadaniu zezwolenia na pobyt

bez określonego celu ,2. posiada dostateczną znajomość języka niemieckiego,3. może zapewnić swoje utrzymanie z własnej działalności zarobko-

wej, własnego majątku lub innych środków własnych lub jest wtrakcie edukacji, dającej uznane świadectwo wykształcenia szkol-nego lub zawodowego.(2) Okresów, w których cudzoziemiec uczęszczał do szkoły poza

terytorium Federacji z reguły nie wlicza się do czasu posiadania ze-zwolenia na pobyt bez określonego celu koniecznego zgodnie z ustę-pem 1.

(3) Wydania bezterminowego zezwolenia na pobyt bez określone-go celu można odmówić jedynie wtedy, gdy1. istnieje powód do wydalenia wynikający z osobistego zachowania

się cudzoziemca,2. cudzoziemiec w ciągu ostatnich trzech lat z powodu umyślnego

przestępstwa został skazany na karę dla nieletnich lub karę pozba-wienia wolności przez przynajmniej sześć miesięcy lub grzywnęodpowiadającą 180 dniówkom lub gdy zawieszono wykonanie ka-ry dla nieletnich lub

3. utrzymania nie można zapewnić bez korzystania z pomocy społecz-nej lub pomocy dla młodzieży zgodnie z ósmą księgą kodeksuspołecznego, chyba że cudzoziemiec jest w trakcie edukacji, dają-cej uznane świadectwo wykształcenia szkolnego lub zawodowego.W przypadkach wymienionych w zdaniu 1 zezwolenie na pobyt

bez określonego celu może zostać przedłużone na czas oznaczony.Jeżeli w przypadku zdania 1 kara dla nieletnich lub kara pozbawienia


wolności zostanie zawieszona na okres próby lub zarządzenie kary dlanieletnich zostanie zawieszone, zezwolenie na pobyt bez określonegocelu przedłuża się z reguły do zakończenia okresu próby.

§ 27Nieograniczone uprawnienie do pobytu

(1) Nieograniczone uprawnienie do pobytu jest nieograniczoneczasowo ani terytorialnie. Nie może być związane z warunkami aninakładami. Nie narusza to §37.

(2) Cudzoziemcowi należy wydać nieograniczone uprawnienie dopobytu, jeżeli

1. oda) ośmiu lat posiada zezwolenie na pobyt bez określonego celu

lubb) trzech lat posiada bezterminowe zezwolenie na pobyt bez okre-

ślonego celu a przedtem był w posiadaniu zezwolenia na pobytbez określonego celu,

2. jego utrzymanie jest zapewnione z własnej działalności zarobkowej,majątku własnego lub innych środków własnych,

3. przez przynajmniej 60 miesięcy płacił składki obowiązkowe lubskładki dobrowolne na ustawowe ubezpieczenie rentowe lub wy-kazuje zobowiązania odnośnie do prawa do porównywalnychświadczeń instytucji ubezpieczającej lub emerytalnej lub przedsię-biorstwa ubezpieczeniowego,

4. w ciągu ostatnich trzech lat nie został skazany z powodu umyślnegoprzestępstwa na karę dla nieletnich lub karę pozbawienia wolnościna sześć miesięcy lub na karę grzywny w wysokości 180 dnióweklub karę wyższą i

5. jeżeli istnieją warunki wymienione w § 24 ust. 1 pkt 2 do 6.(3) W uzasadnionych przypadkach można odmiennie niż stanowi

to ustęp 2 pkt 1 wydać cudzoziemcowi nieograniczone uprawnieniedo pobytu, jeżeli od pięciu lat posiada on zezwolenie na pobyt bezokreślonego celu. Przypadek taki ma miejsce zwłaszcza wobec

1. byłych obywateli niemieckich,2. cudzoziemców żyjących z Niemcami we wspólnocie małżeń-

skiej,


3. osób uprawnionych do otrzymania azylu i cudzoziemców równo-rzędnych z nimi.(4) W przypadku małżonków żyjących we wspólnocie małżeńskiej

wystarczy, jeżeli warunki wymienione w ustępie 2 pkt 2 i 3 oraz w §24 ust. 1 pkt 2 i 3 są spełnione przynajmniej przez jednego ze współ-małżonków.

(5) W przypadku cudzoziemców podlegających karze terminoznaczony w ustępie 2 pkt 4 zaczyna się po zwolnieniu z aresztu.

3. Zezwolenie na pobyt czasowy

§ 28Zezwolenie na pobyt czasowy

(1) Pozwolenie na pobyt jest wydawane jako zezwolenie na pobytczasowy, jeżeli pozwala się cudzoziemcowi na pobyt w określonymcelu, z natury swojej wymagającego jego przejściowego pobytu. Nie-naruszony pozostaje § 10.

(2) Zezwolenie na pobyt czasowy jest wydawane na czas ozna-czony odpowiednio do celu pobytu. Wydaje się je najwyżej na okresdwóch lat i może być przedłużone najwyżej na dwa lata jedynie wte-dy, gdy cel pobytu jeszcze nie został osiągnięty, a może jeszcze zostaćosiągnięty w umiarkowanym czasie.

(3) Z zasady nie można cudzoziemcowi przed jego wyjazdem wy-dać lub przedłużyć zezwolenia na czasowy pobyt w innym celu. Nie-ograniczonego uprawnienia do pobytu nie można wydać przed upły-wem roku od wyjazdu cudzoziemca; nie obowiązuje to w przypad-kach ustawowego prawa lub gdy leży to w interesie publicznym. Zda-nia 1 i 2 nie mają zastosowania w przypadku cudzoziemców, którzyprzebywają na terytorium Federacji nie dłużej niż rok.

(4) Cudzoziemcowi, który ze względów zawodowych lub rodzin-nych chce kilkakrotnie przebywać na terytorium Federacji, możnawydać wizę pod warunkiem, że będzie przebywał na terytorium Fede-racji łącznie trzy miesiące w roku. Cudzoziemcowi, który otrzymujerentę od podmiotu na terytorium Federacji i który ma powiązania ro-dzinne na terytorium Federacji, z reguły wydaje się wizę, o którejmowa w zdaniu 1.


§ 29Zezwolenie na czasowy pobyt członków rodziny

(1) Współmałżonkowi cudzoziemca posiadającego zezwolenie naczasowy pobyt można w celu ochrony małżeństwa i rodziny, zalecanejprzez artykuł 6 Ustawy Zasadniczej, wydać zezwolenie na czasowypobyt dla przywrócenia stanu poprzedniego i zachowania wspólnotymałżeńskiej z cudzoziemcem, jeżeli1. utrzymanie cudzoziemca i współmałżonka jest zapewnione bez

korzystania z pomocy społecznej i2. dysponują dostateczną powierzchnią mieszkalną.

(2) Niepełnoletniemu dziecku stanu wolnego cudzoziemca posia-dającego zezwolenie na czasowy pobyt wydaje się zezwolenie na po-byt tymczasowy przy odpowiednim zastosowaniu przepisów § 20 ust.2 do 4 i § 21 ust. 1 zdanie 1 obowiązujących przy wydawaniu zezwo-lenia na pobyt bez określonego celu niepełnoletniemu dziecku stanuwolnego. Utrzymanie uważa się za zapewnione, gdy jest ono zapew-nione bez korzystania z pomocy społecznej .

(3) Zezwolenie na czasowy pobyt współmałżonka i dziecka możnaprzedłużyć jedynie dopóki cudzoziemiec posiada zezwolenie na cza-sowy pobyt a wspólnota rodzinna z nim istnieje w dalszym ciągu. Odwarunku zapewnionego utrzymania można przy przedłużaniu odstą-pić.

4. Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnychlub ważnych powodów politycznych

§ 30Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub

ważnych powodów politycznych

(1) Pozwolenie na pobyt jest wydawane jako upoważnienie do po-bytu ze względów humanitarnych lub ważnych powodów politycz-nych, jeżeli cudzoziemcowi z powodów wynikających z prawa mię-dzynarodowego lub pilnych przyczyn humanitarnych lub dla zacho-wania politycznych interesów Republiki Federalnej Niemiec należy


pozwolić na wjazd i pobyt na terytorium Federacji, a wydanie zezwo-lenia na pobyt bez określonego celu jest wykluczone lub na przeszko-dzie stoi jeden z powodów odmowy wymieniony w § 37 ust. 2.

(2) Cudzoziemcowi, który legalnie przebywa na terytorium Fede-racji można z pilnych względów humanitarnych wydać upoważnieniedo pobytu, jeżeli1. wykluczone jest wydanie lub przedłużenie innego rodzaju pozwo-

lenia na pobyt i2. ze względu na szczególne okoliczności indywidualnego przypadku

opuszczenie terytorium Federacji oznaczałoby dla cudzoziemcaszczególną surowość;jeżeli cudzoziemiec nie może liczyć na dalszy pobyt na terytorium

Federacji, za pilne względy humanitarne nie należy uważać czasudotychczasowego pobytu cudzoziemca i jego rodziny.

(3) Cudzoziemcowi, który jest w sposób niezaskarżalny zobowią-zany do wyjazdu, można odmiennie niż stanowi to § 8 ust. 1 wydaćupoważnienie do pobytu, jeżeli istnieją warunki wymienione w § 55ust. 2 dla tolerowania jego pobytu, skoro jego dobrowolny wyjazd iwydalenie z zastosowaniem środków przymusu uniemożliwiają prze-szkody, za które on nie odpowiada.

(4) W pozostałych przypadkach cudzoziemcowi, który przynajm-niej od dwóch lat jest w sposób niezaskarżalny zobowiązany do wy-jazdu i przyznano mu tolerowanie pobytu, można odmiennie niż sta-nowi to § 8 ust. 1 i 2 wydać upoważnienie do pobytu, chyba że cudzo-ziemiec odmawia spełnienia wymagań dla usunięcia przeszkód doty-czących wydalenia z zastosowaniem środków przymusu.

(5) Cudzoziemcowi, w przypadku którego Federalny Urząd ds.Uznawania Uchodźców Zagranicznych stwierdził istnienie warunkówwymienionych w § 51 ust. 1, należy wydać upoważnienie do pobytu,jeżeli jego wydalenie jest niemożliwe ze względów prawnych lubfaktycznych. W pozostałych przypadkach cudzoziemcowi, któregowniosek o azyl został w sposób niezaskarżalny odrzucony lub którywycofał swój wniosek o azyl, można wydać upoważnienie do pobytujedynie zgodnie z ustępami 3 i 4.


§ 31Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub

ważnych powodów politycznych dla członków rodziny

(1) Współmałżonkowi i niepełnoletniemu dziecku stanu wolnegocudzoziemca posiadającego upoważnienie do pobytu z ważnychwzględów humanitarnych lub ważnych powodów politycznych, moż-na zgodnie z § 30 ust. 1 do 4 odmiennie niż stanowi to § 30 ust. 5zdanie 2 wydać upoważnienie do pobytu z ważnych względów huma-nitarnych lub ważnych powodów politycznych dla przywrócenia stanupoprzedniego i zachowania wspólnoty rodzinnej z cudzoziemcemprzebywającym na terytorium Federacji.

(2) Dziecku, które urodziło się na terytorium Federacji, należy zurzędu wydać upoważnienie do pobytu, jeżeli jego matka posiadaupoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnychpowodów politycznych. Upoważnienie do pobytu należy przedłużyć,dopóki matka lub ojciec samodzielnie uprawniony do opieki naddzieckiem posiadają upoważnienie do pobytu.

§ 32Uprawnienie najwyższych władz kraju związkowego

do przyjmowania cudzoziemców

Najwyższe władze kraju związkowego w porozumieniu z Federal-nym Ministrem Spraw Wewnętrznych mogą ze względów prawa mię-dzynarodowego lub humanitarnych bądź też dla obrony interesówpolitycznych Republiki Federalnej Niemiec zarządzić, że cudzoziem-com z określonych państw lub że grupom cudzoziemców określonymw inny sposób wydawane będą upoważnienia do pobytu ze względówhumanitarnych lub ważnych powodów politycznych zgodnie z §§ 30 i31 ust. 1 i że wydane upoważnienie do pobytu będą przedłużane.

§ 33Przekazywanie cudzoziemców

(1) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych lub instytucja przezniego określona może przyjąć na terytorium Federacji cudzoziemca w


celu zapewnienia mu pobytu, jeżeli wymagają tego względy prawamiędzynarodowego lub humanitarne lub polityczne interesy Federacji.

(2) Cudzoziemcowi przyjętemu w oparciu o ustęp 1 wydaje sięupoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnychpowodów politycznych.

§ 34Czas obowiązywania upoważnienia do pobytu

(1) Upoważnienie do pobytu ze względów humanitarnych lubważnych powodów politycznych może być wydane i przedłużonenajwyżej na dwa lata.

(2) Upoważnienia do pobytu ze względów humanitarnych lubważnych powodów politycznych nie można przedłużyć, jeżeli niebyłestały się przeszkody wydalenia z zastosowaniem środków przymusulub pozostałe przyczyny będące przeszkodą w zakończeniu pobytu.

§ 35Pobyt stały ze względów humanitarnych

(1) Cudzoziemcowi, który od ośmiu lat posiada upoważnienie dopobytu ze względów humanitarnych lub ważnych powodów politycz-nych. można wydać bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określo-nego celu, jeżeli istnieją warunki wymienione w § 24 ust. 1 pkt 2 do 6,a jego utrzymanie jest zapewnione z własnej działalności zawodowejlub własnego majątku. Do okresu ośmiu lat dolicza się czas postępo-wania przyznawania azylu poprzedzającego wydanie zezwolenia napobyt bez określonego celu.

(2) W przypadku ustępu 1 zdanie 1 współmałżonkowi i niepełno-letniemu dziecku stanu wolnego cudzoziemca wydaje się zezwoleniena pobyt bez określonego celu, jeżeli w tym okresie są w posiadaniuupoważnienia do pobytu. Dla wydania bezterminowego zezwolenia napobyt bez określonego celu czas posiadania upoważnienia do pobytuze względów humanitarnych lub ważnych powodów politycznychwlicza się do wymaganego czasu posiadania zezwolenia na pobyt bezokreślonego celu.


Rozdział III

Przepisy dotyczące pobytu i przepisy prawa paszportowego

§ 36Obowiązek opuszczenia w przypadku ograniczenia terytorialnego

Cudzoziemiec musi niezwłocznie opuścić część terytorium Fede-racji, w której się znajduje bez pozwolenia urzędu ds. cudzoziemców iwbrew ograniczeniu terytorialnemu.

§ 37Zakaz i ograniczenia działalności politycznej

(1) Cudzoziemcy mogą prowadzić działalność polityczną w ra-mach ogólnych przepisów prawnych. Działalność polityczną cudzo-ziemca można ograniczyć lub jej zakazać, jeżeli działalność ta

1. ma negatywny wpływ na kształtowanie woli politycznej w Re-publice Federalnej Niemiec lub pokojowe współżycie Niemców icudzoziemców czy różnych grup cudzoziemców na terytorium Fede-racji, bezpieczeństwo publiczne lub porządek lub inne istotne interesyRepubliki Federalnej Niemiec albo im zagraża,

2. może być sprzeczna z interesami polityki zagranicznej lub zo-bowiązaniami Republiki Federalnej Niemiec wynikającymi z prawamiędzynarodowego,

3. narusza porządek prawny Republiki Federalnej Niemieczwłaszcza przez stosowanie przemocy lub

4. jest ustanowiona dla wspierania partii, innych stowarzyszeń, in-stytucji lub dążeń poza terytorium Federacji, których cele lub środkisą nie do pogodzenia z podstawowymi wartościami porządku pań-stwowego szanującego godność człowieka.

(2) Zakazuje się działalności politycznej cudzoziemca, jeżeli1. zagraża wolnościowemu demokratycznemu ustrojowi lub bez-

pieczeństwu Republiki Federalnej Niemiec lub jest sprzeczna ze sko-dyfikowanymi normami prawa międzynarodowego,


2. publicznie wspiera, popiera słowem lub zamierza spowodowaćlub jest skłonna stosować przemoc jako środka dla realizacji celówpolitycznych, religijnych lub innych albo

3. wspiera stowarzyszenia, ruchy lub ugrupowania polityczne we-wnątrz lub poza terytorium Federacji, które na terytorium Federacjipodejmują, popierają lub grożą atakami przeciw ludziom lub przed-miotom, a poza terytorium Federacji - Niemcom lub instytucjom nie-mieckim.

§ 38Zgłoszenie pobytu

Federalny Minister Spraw Wewnętrznych dla ochrony interesówRepubliki Federalnej Niemiec w drodze rozporządzenia wydanego zazgodą Bundesratu może postanowić, że cudzoziemcy, którzy są zwol-nieni z wymogu posiadania pozwolenia na pobyt oraz cudzoziemcywjeżdżający z wizą po wjeździe muszą zgłosić swój pobyt urzędzieds. cudzoziemców lub w innym urzędzie celem poinformowania urzę-du ds. cudzoziemców.

§ 39Tymczasowy dowód osobisty

(1) Cudzoziemiec, który nie posiada paszportu ani nie może gozdobyć w zwykły sposób, spełnia obowiązek wylegitymowania się naterytorium Federacji przy pomocy zaświadczenia o pozwoleniu napobyt lub o tolerowaniu pobytu, jeżeli posiada ono dane osoby i jejfotografię (tymczasowy dowód osobisty).

(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych może w drodze roz-porządzenia wydanego za zgodą Bundesratu postanowić, że cudzo-ziemcom, którzy paszportu ani paszportu tymczasowego nie posiadająi nie mogą go zdobyć w sposób, jakiego można od nich wymagać,wystawia się dokument podróży jako paszport tymczasowy, któryświadczący o uprawnieniu do powrotu na terytorium Federacji i przyprzekraczaniu granicy robi się wyjątek od obowiązku posiadaniapaszportu.


§ 40Obowiązki dotyczące dowodu osobistego

(1) Cudzoziemiec jest zobowiązany na żądanie do okazywania,wręczania i przejściowego pozostawiania swojego paszportu, pasz-portu tymczasowego lub tymczasowego dowodu osobistego i swojegopozwolenia na pobyt oraz zaświadczenia o tolerowaniu pobytu urzę-dom, którym powierzono wykonanie niniejszej ustawy, jeżeli jest toniezbędne do przeprowadzenia lub zapewnienia działań zgodnie zniniejszą ustawą.

(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych w drodze rozporzą-dzenia z mocą ustawy wydanego za zgodą Bundesratu reguluje obo-wiązki ze strony cudzoziemców przebywających na terytorium Fede-racji odnośnie do wystawienia i przedłużenia, utraty i odzyskania orazokazywania i oddawania paszportu, tymczasowego paszportu i tym-czasowego dowodu osobistego.

§ 41Stwierdzenie tożsamości

(1) Jeżeli istnieje wątpliwość co do osoby lub obywatelstwa cu-dzoziemca, należy podjąć działania konieczne dla ustalenia jego toż-samości lub obywatelstwa, jeżeli

1. cudzoziemcowi należy pozwolić na wjazd lub wydać mu po-zwolenie na pobyt lub tolerowanie pobytu lub

2. jest to konieczne dla przeprowadzenia innych działań zgodnie zniniejszą ustawą.

(2) Dla ustalenia tożsamości można przeprowadzić działania do-chodzeniowe określone w § 81b kodeksu postępowania karnego, je-żeli w inny sposób, zwłaszcza poprzez zapytania w innych urzędachnie można ustalić tożsamości, nie można tego zrobić we właściwymczasie lub jedynie przy znacznych utrudnieniach.

(3) Można przeprowadzić działania dochodzeniowe także wtedy,gdy warunki ustępów 1 i 2 nie są spełnione, jeżeli cudzoziemiec chcewjechać lub wjechał na podstawie sfałszowanego lub fałszywegopaszportu lub paszportu tymczasowego lub gdy niektóre przesłankiuzasadniają podejrzenie, że cudzoziemiec w sposób niedozwolony


chce ponownie wjechać na terytorium Federacji po swoim odesłaniulub zakończeniu swego pobytu.

Rozdział IV

Zakończenie pobytu

1. Uzasadnienie obowiązku wyjazdu

§ 42Obowiązek wyjazdu

(1) Cudzoziemiec jest zobowiązany do wyjazdu, jeżeli nie posiadalub już nie posiada wymaganego pozwolenia na pobyt.

(2) Obowiązek wyjazdu jest egzekwowalny, jeżeli cudzoziemiec1. wjechał w sposób nielegalny,2. po upływie okresu ważności pozwolenia na pobyt nie złożył

wniosku o przedłużenie lub wydanie innego pozwolenia na pobyt lub3. nie złożył jeszcze wniosku o pierwsze wydanie pozwolenia na

pobyt, a ustawowy termin złożenia podania już minął.W pozostałych przypadkach obowiązek wyjazdu jest egzekwo-

walny dopiero wtedy, gdy egzekwowalna jest odmowa wydania po-zwolenia na pobyt lub inny akt administracyjny, na podstawie któregocudzoziemca zobowiązuje się do wyjazdu zgodnie z ustępem 1.

(3) Jeżeli obowiązek wyjazdu jest egzekwowalny, cudzoziemiecwinien niezwłocznie opuścić terytorium Federacji lub z upływemterminu, jeśli jest wyznaczony termin wyjazdu. Obowiązek wyjazdukończy się najpóźniej sześć miesięcy po wejściu niepodważalnościobowiązku wyjazdu.

(4) Cudzoziemiec wjeżdżając do innego państwa członkowskiegoWspólnot Europejskich spełnia obowiązek wyjazdu tylko wtedy, gdywolno mu tam wjechać i przebywać.

(5) Cudzoziemiec zobowiązany do wyjazdu, który chce zmienićswoje mieszkanie lub opuścić okręg urzędu ds. cudzoziemców nawięcej niż pięć dni, winien o tym uprzednio poinformować urząd ds.cudzoziemców.


(6) Paszport lub paszport tymczasowy cudzoziemca zobowiązane-go do wyjazdu powinien być wzięty do depozytu na okres do jegowyjazdu.

§ 43Odwołanie pozwolenia na pobyt

(1) Pozwolenie na pobyt można odwołać jedynie wtedy, gdy cu-dzoziemiec

1. nie posiada już ważnego paszportu lub paszportu tymczasowe-go,

2. zmienił lub stracił obywatelstwo,3. jeszcze nie wjechał lub gdy4. wygasa lub staje się nieskuteczne uznanie go za osobę upraw-

nioną do otrzymania azylu, status prawny jako uchodźcy zagraniczne-go lub stwierdzenie, że istnieją przesłanki wymienione w § 51 ust. 1.

(2) W przypadkach wymienionych w ustępie 1 pkt 4 można od-wołać pozwolenie na pobyt także dla członków rodziny pozostającychwe wspólnocie domowej z cudzoziemcem, jeżeli prawo do pozwole-nia na pobyt im nie przysługuje.

§ 44Koniec legalności pobytu; dalsze obowiązywanie ograniczeń

Poza przypadkami upływu terminu obowiązywania, odwołania izaistnienia warunku rozwiązującego wygasa pozwolenie na pobyt,gdy cudzoziemiec

1. zostanie wydalony,2. wyjedzie z powodu z natury swojej nieprzejściowego,3. wyjechał i nie powrócił w ciągu sześciu miesięcy lub w dłuż-

szym terminie ustalonym przez urząd ds. cudzoziemców;wiza wydana na kilka wyjazdów lub z terminem obowiązywania

dłuższym niż trzy miesiące nie wygasa jak w punktach 2 i 3.(2) Pozwolenie na pobyt nie wygasa zgodnie z ust. 1 pkt 3, jeżeli

termin zostanie przekroczony jedynie z powodu ustawowego obo-wiązku obrony w kraju ojczystym, a cudzoziemiec w ciągu trzechmiesięcy po zwolnieniu ze służby wojskowej ponownie wjedzie.


(3) Zgodnie z ust. 1 pkt 3 z reguły ustala się dłuższy termin, jeżelicudzoziemiec chce wyjechać z powodu z natury swojej nieprzejścio-wego, a posiada bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonegocelu lub nieograniczone uprawnienie do pobytu lub gdy pobyt pozaterytorium Federacji służy interesom Republiki Federalnej Niemiec.

(4) Czas pobytu poza granicami terytorium Federacji o łącznejdługości sześciu miesięcy zalicza się cudzoziemcowi do okresu posia-dania zezwolenia na pobyt bez określonego celu, jakie jest wymaganedo bezterminowego przedłużenia zezwolenia na pobyt bez określone-go celu i wydania nieograniczonego uprawnienia do pobytu, jeżeliprzebywał poza terytorium Federacji dłużej niż sześć miesięcy, a jegopozwolenie na pobyt nie wygasło.

(5) Zwolnienie od wymogu posiadania pozwolenia na pobyt jestniepotrzebne, jeżeli cudzoziemiec otrzyma zakaz pobytu lub zostaniewydalony z zastosowaniem środków przymusu; odpowiednie zasto-sowanie znajduje § 8 ust. 2. W przypadku czasowego ograniczeniapobytu zgodnie z § 3 ust. 5 zwolnienie staje się nieistotne z upływemterminu.

(6) Czasowe i terytorialne ograniczenia oraz zobowiązania zgod-nie z ustawą niniejszą i innymi ustawami pozostają w mocy także pozniesieniu pozwolenia na pobyt lub tolerowania pobytu, dopóki niezostaną anulowane lub gdy cudzoziemiec wypełni swój obowiązekwyjazdu zgodnie z § 42 ust. 1 do 4.

§ 45Zakaz pobytu

(1) Cudzoziemcowi można wydać zakaz pobytu, jeżeli jego pobytszkodzi publicznemu bezpieczeństwu i porządkowi lub innym istot-nym interesom Republiki Federalnej Niemiec.

(2) Przy podejmowaniu decyzji o zakazie pobytu należy uwzględ-nić

1. czas legalnego pobytu oraz osobiste, ekonomiczne i inne po-wiązania cudzoziemca na terytorium Federacji godne ochrony,

2. skutki zakazu pobytu dla członków rodziny cudzoziemca, któ-rzy legalnie przebywają na terytorium Federacji i pozostają z nim wewspólnocie rodzinnej, oraz


3. powody do tolerowania pobytu wymienione w § 55 ust. 2.(3) Przepis administracyjny kraju związkowego, aby cudzoziem-

com lub określonym grupom cudzoziemców w przypadku istnieniapowodów wymienionych w ust. 1 i w § 46 bądź jednego z wymienio-nych powodów lub z zasady nie zakazywać pobytu, wymaga zgodyFederalnego Ministra Spraw Wewnętrznych.

§ 46Przyczyny zakazu pobytu

Zgodnie z § 45 ust. 1 pobytu można zakazać zwłaszcza temu, kto1. zagraża wolnościowemu demokratycznemu ustrojowi lub bez-

pieczeństwu Republiki Federalnej Niemiec lub przy realizacji celówpolitycznych uczestniczy w aktach przemocy lub publicznie nawołujedo stosowania przemocy lub grozi użyciem przemocy,

2. niejednokrotnie popełnił poważne wykroczenie przeciw przepi-som prawnym albo decyzjom sądowym lub urzędowym bądź zarzą-dzeniom lub poza terytorium Federacji popełnił przestępstwo, które naterytorium Federacji należy uważać za przestępstwo umyślne,

3. narusza obowiązujący przepis prawny lub urzędowe zarządze-nie dotyczące uprawiania prostytucji,

4. zażywa heroinę, kokainę lub porównywalny środek odurzający inie jest skłonny poddać leczeniu koniecznemu dla rehabilitacji lub sięod niego uchyla,

5. swoim zachowaniem zagraża swojemu zdrowiu lub jest bez-domny przez dłuższy czas,

6. korzysta lub musi korzystać z pomocy opieki społecznej dlasiebie, członków swojej rodziny przebywających na terytorium Fede-racji, wobec których jest zobowiązany do alimentacji, lub dla osóbpozostających w jego gospodarstwie, wobec których ponosił kosztyutrzymania lub winien je ponieść na podstawie obietnicy lub

7. otrzymuje pomoc na wychowanie poza własną rodziną lub po-moc na młodych pełnoletnich zgodnie z ósmą księgą kodeksu spo-łecznego; nie obowiązuje to w przypadku osoby niepełnoletniej, którejrodzice lub rodzic samodzielnie uprawniony do opieki legalnie prze-bywa na terytorium Federacji


§ 47Zakaz pobytu z powodu szczególnego zagrożenia

(1) Cudzoziemcowi zakazuje się pobytu, gdy1. został prawomocnie skazany za jedno lub kilka umyślnych

przestępstw na karę pozbawienia wolności w wymiarze przynajmniejpięciu lat lub

2. kilkakrotnie z powodu umyślnych przestępstw został prawo-mocnie skazany na kary pozbawienia wolności w wymiarze przy-najmniej ośmiu lat lub zarządzono wobec niego izolację ze względuna bezpieczeństwo,

(2) Cudzoziemcowi z reguły zakazuje się pobytu, gdy1. z powodu jednego lub kilku umyślnych przestępstw został pra-

womocnie skazany, a wykonanie kary pozbawienia wolności nie zo-stało zawieszone na próbę,

2. wbrew przepisom ustawy o środkach odurzających bez zezwo-lenia uprawia środki odurzające, produkuje, wwozi, przewozi lubwywozi, sprzedaje, oddaje drugiej osobie lub w inny sposób wprowa-dza je do obiegu lub nimi handluje albo gdy zachęca do takich działańlub w nich pomaga.

(3) Cudzoziemcowi, który zgodnie z § 48 ust. 1 korzysta z więk-szej ochrony przed zakazem pobytu, wydaje się zakaz pobytu w przy-padkach wymienionych w ustępie 1. W przypadkach wymienionych wustępie 2 o zakazie pobytu dla niego decyduje się według uznania.

§ 48Szczególna ochrona przed zakazem pobytu

(1) Cudzoziemiec, który1. posiada nieograniczone uprawnienie do pobytu,2. posiada zezwolenie na pobyt bez określonego celu i urodził się

na terytorium Federacji lub wjechał na terytorium Federacji jako nie-pełnoletni,

3. posiada bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonegocelu i pozostaje we wspólnocie małżeńskiej z cudzoziemcem określo-nym w punkcie 1 i 2,


4. pozostaje we wspólnocie rodzinnej z niemieckim członkiem ro-dziny,

5. został uznany za osobę uprawnioną do uzyskania azylu, na te-rytorium Federacji korzysta ze statusu zagranicznego uchodźcy lubposiada dowód podróżny wystawiony przez władze Republiki Fede-ralnej Niemiec zgodnie z konwencją z 28 lipca 1951 o statusie praw-nym dla uchodźców (BGBl. I 1953 II s.559),

może zostać objęty zakazem pobytu jedynie z bardzo ważnychpowodów publicznego bezpieczeństwa i porządku.

(2) Niepełnoletniego cudzoziemca, którego rodzice lub któregosamotny rodzic samodzielnie uprawniony do opieki legalnie przeby-wają na terytorium Federacji, nie obejmuje się zakazem pobytu, chybaże został prawomocnie skazany z powodu popełniania seryjnychumyślnych poważnych przestępstw, z powodu poważnych prze-stępstw lub szczególnie poważnego przestępstwa. To samo obowią-zuje w przypadku młodocianego urodzonego lub dorastającego naterytorium Federacji i żyjącego ze swoimi rodzicami we wspólnociedomowej.

(3) Cudzoziemca, który złożył wniosek ważny wniosek o azyl,można objąć zakazem pobytu tylko pod warunkiem, że postępowanieo udzielenie azylu zostało w sposób niezaskarżalny zakończone bezuznania za osobę uprawnioną do uzyskania azylu. Od warunków od-stępuje się, gdy

1. stan faktyczny zgodnie z ustępem 1 usprawiedliwia wydaniezakazu pobytu lub

2. wniosek o udzielenie azylu został zgodnie z § 11 ustawy o pro-cedurze przyznania azylu odrzucony jako jawnie nieuzasadniony.

2. Przeforsowanie obowiązku wyjazdu

§ 49Wydalenie z zastosowaniem środków przymusu

(1) Cudzoziemca zobowiązanego do wyjazdu należy wydalić z za-stosowaniem środków przymusu, jeżeli obowiązek wyjazdu jest egze-kwowalny a jego dobrowolne spełnienie zgodnie z § 42 ust. 3 i 4 nie


jest zapewnione i z powodów bezpieczeństwa publicznego i porządkunadzorowanie wyjazdu wydaje się być wskazane.

(2) Jeżeli cudzoziemiec na zarządzenie sędziego znajduje się wareszcie lub pod inną publiczną kontrolą, jego wyjazd wymaga nadzo-ru. To samo obowiązuje, jeżeli cudzoziemiec

1. nie wyjechał w wyznaczonym mu terminie,2. został objęty zakazem pobytu na podstawie § 47,3. jest bez środków,4. nie posiada paszportu,5. w celu wprowadzenia w błąd podaje urzędowi ds. cudzoziem-

ców nieprawdziwe dane lub odmawia podania danych lub6. daje do zrozumienia, że nie wypełni obowiązku wyjazdu.

§ 50Zagrożenie wydaleniem z zastosowaniem środków przymusu

(1) Wydaleniem z zastosowaniem środków przymusu należy za-grozić pisemnie z podaniem terminu wyjazdu. W groźbie należy po-dać państwo, do którego ma być wydalony cudzoziemiec, chyba żecudzoziemiec ma jego obywatelstwo. Groźba powinna być powiązanaz aktem administracyjnym, który cudzoziemca, o którym mowa w §42 ust. 1 zobowiązuje do wyjazdu.

(2) W przypadkach wymienionych w § 49 ust. 2 zdanie 1 nie jestpotrzebne ustalenie terminu; wobec cudzoziemca stosuje się wydale-nie z zastosowaniem środków przymusu z aresztu lub publicznegonadzoru. Wydalenie z zastosowaniem środków przymusu należy za-powiedzieć przynajmniej tydzień wcześniej.

§ 51Zakaz wydalania z zastosowaniem środków przymusu

osób prześladowanych ze względów politycznych

(1) Cudzoziemca nie można wydalić do innego państwa, w którymjego życie, lub jego wolność jest zagrożone z powodu rasy, religii,przynależności państwowej, przynależności do określonej grupy spo-łecznej lub z powodu jego przekonań politycznych.

(2) Warunki wymienione w ustępie 1 są spełnione w przypadku


1. osób uprawnionych do otrzymania azylu i2. innych cudzoziemców, którzy korzystają na terytorium Federa-

cji ze statusu zagranicznych uchodźców lub którzy poza terytoriumFederacji są uznani za uchodźców w rozumieniu umowy o statusieuchodźców.

W pozostałych przypadkach, w których cudzoziemiec powołujesię na prześladowania polityczne, Federalny Urząd ds. Uznania Za-granicznych Uchodźców w postępowaniu przyznawania azylu zgodniez przepisami ustawy o postępowaniu przyznawania azylu ustala, czyspełnione są warunki przyznania azylu. Decyzja Federalnego Urzędujest wiążąca dla wszystkich urzędów zajmujących się wykonaniemniniejszej ustawy. Może zostać zaskarżona jedynie zgodnie z przepi-sami ustawy o postępowaniu przyznawania azylu.

(3) Cudzoziemiec, w przypadku którego Federalny Urząd ds.Uznania Uchodźców w sposób niepodważalny stwierdził istnieniewarunków wymienionych w ustępie 1, spełnia jednocześnie warunekartykułu 1 konwencji z 28 lipca 1951 o statusie uchodźców.

(4) Ustęp 1 nie ma zastosowania, jeżeli cudzoziemca należy z po-ważnych powodów postrzegać jako zagrożenie dla bezpieczeństwaRepubliki Federalnej Niemiec lub stanowi zagrożenie dla ogółu, po-nieważ został prawomocnie skazany z powodu szczególnie poważne-go przestępstwa.

(5) Jeżeli warunki ustępu 1 są spełnione, nie można odstąpić odzagrożenia wydaleniem z zastosowaniem środków przymusu, wyzna-czenia odpowiedniego terminu i określenia w groźbie państw, do któ-rych cudzoziemca wydalić nie wolno.

§ 52Wydalenie z zastosowaniem środków przymusu przy możliwości

prześladowań ze względów politycznych

§ 51 ma odpowiednie zastosowanie w przypadku cudzoziemców,którzy złożyli wniosek o azyl, który winien zostać rozpatrzonym, do-póki wniosek nie został odrzucony w sposób niezaskarżalny jako jaw-nie nieuzasadniony lub nie został wycofany.


§ 53Przeszkody w przeprowadzeniu wydalenia z zastosowaniem

środków przymusu

(1) Cudzoziemca nie wolno wydalać do państwa, w którym owe-mu cudzoziemcowi grozi realne niebezpieczeństwo poddania tortu-rom.

(2) Cudzoziemca nie wolno wydalać do państwa, jeśli państwo toposzukuje cudzoziemca z powodu przestępstwa a istnieje groźba karyśmierci. W takich przypadkach odpowiednie zastosowanie mają prze-pisy o ekstradycji.

(3) Jeżeli istnieje formalna prośba innego państwa o ekstradycjęlub prośba o zatrzymanie związana z zapowiedzią prośby o ekstrady-cję, cudzoziemiec do chwili postanowienia o ekstradycji nie możezostać do tego państwa wydalony z zastosowaniem środków przymu-su.

(4) Cudzoziemca nie wolno wydalić, jeżeli z Konwencji z 4 listo-pada 1950 o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności(BGBl. 1952 II s.686) wynika, że wydalenie jest niedopuszczalne.

(5) Ogólne niebezpieczeństwo, że w innym państwie może grozićcudzoziemcowi ściganie karne i ukaranie oraz, jeżeli z ustępów 1 do 4nie wynika inaczej, konkretne niebezpieczeństwo ustawowego ukara-nia zgodnie z porządkiem prawnym innego państwa nie stoi na prze-szkodzie dla wydalenia z zastosowaniem środków przymusu.

(6) Od wydalenia cudzoziemca z zastosowaniem środków przy-musu do innego państwa można odstąpić, jeżeli tam zdrowie, życielub wolność tego cudzoziemca są poważnie i konkretnie zagrożone.Zagrożenia w tym państwie, na jakie ogólnie jest narażona ludnośćlub grupa ludności, do której należy cudzoziemiec uwzględnia sięprzy decyzjach, o których mowa § 54.

§ 54Zawieszenie wydalenia

Naczelny urząd kraju związkowego może ze względów prawamiędzynarodowego lub humanitarnych lub dla zapewnienie interesówpolitycznych Republiki Federalnej Niemiec zarządzić, że wydalenie z


zastosowaniem środków przymusu cudzoziemców w pewnych państwlub grup cudzoziemców określonych w inny sposób może zostaćogólnie lub do określonych państw zawieszony na okres najwyżejsześciu miesięcy. Jeżeli wydalenie z zastosowaniem środków przymu-su powinno być przedłużone na dłużej niż sześć miesięcy, zarządzeniewymaga zgody federalnego Ministra Spraw Wewnętrznych.

§ 55Powody tolerowania pobytu

(1) Wydalenie cudzoziemca z zastosowaniem przymusu może byćzgodnie z ustępami 2 do 4 zawieszone jedynie okresowo (tolerowaniepobytu).

(2) Cudzoziemcowi przyznaje się tolerowanie pobytu, dopóki jegowydalenie z zastosowaniem środków przymusu nie jest możliwe zewzględów prawnych lub rzeczywistych lub zgodnie z § 53 ust. 6 lub §54 należy je odroczyć.

(3) Cudzoziemcowi można przyznać tolerowanie pobytu, dopókinie jest w sposób niezaskarżalny zobowiązany do wyjazdu bądź jegoprzejściowej dalszej obecności na terytorium Federacji wymagająpilne względy humanitarne lub osobiste albo ważne względy publicz-ne.

(4) Jeżeli prawomocnie postanowiono, że wydalenie cudzoziemcaz zastosowaniem środków przymusu jest dopuszczalne, można przy-znać tolerowanie pobytu jedynie wtedy, gdy wydalenie z zastosowa-niem środków przymusu jest niemożliwe ze względów prawnych lubrzeczywistych lub gdy zgodnie z § 54 należy je odroczyć.

§ 56Tolerowanie pobytu

(1) Obowiązek wyjazdu cudzoziemca tolerowanego pozostaje nie-zmieniony.

(2) Tolerowanie pobytu jest ograniczone w czasie; czas nie powi-nien przekraczać jednego roku. Po upływie tego terminu tolerowaniepobytu może zostać odnowione zgodnie z § 55.


(3) Tolerowanie pobytu jest ograniczone do terytorium krajuzwiązkowego. Można zarządzić dalsze warunki i zobowiązania.Zwłaszcza można zarządzić zakaz lub ograniczenia w podejmowaniudziałalności zarobkowej.

(4) Tolerowanie pobytu wygasa wraz z wyjazdem cudzoziemca.(5) Tolerowanie pobytu odwołuje się, jeżeli niebyłe stają się przy-

czyny stojące na przeszkodzie wydalenie z zastosowaniem przymusu.(6) Niezwłocznie po wygaśnięciu tolerowania pobytu cudzoziem-

ca wydala się z zastosowaniem przymusu bez ponownej groźby i wy-znaczania terminu, chyba że tolerowanie pobytu zostanie odnowione.Jeżeli przyzna się cudzoziemcowi tolerowanie pobytu na dłużej niżrok, wydalenie z zastosowaniem środków przymusu należy zapowie-dzieć z trzymiesięcznym wyprzedzeniem, chyba że kończy się goto-wość innego państwa do przyjęcia cudzoziemca.

§ 57Areszt do momentu wydalenia z zastosowaniem

środków przymusu

(1) W celu przygotowania wydalenia na zarządzenie sądu cudzo-ziemca należy osadzić w areszcie, jeżeli o wydaleniu nie rozstrzygasię natychmiast, a wydalenie z zastosowaniem środków przymusubyłoby bez zaaresztowania poważnie utrudnione lub udaremnione(areszt przygotowawczy). Czas aresztu przygotowawczego nie powi-nien przekraczać sześciu tygodni. W przypadku objęcia zakazem po-bytu dalsze trwanie aresztu do upływu przewidzianego czasu aresztunie wymaga ponownego zarządzenia sędziego.

(2) Cudzoziemca zobowiązanego do wyjazdu należy dla zapew-nienia wydalenia z zastosowaniem przymusu na zarządzenie sędziegoosadzić w areszcie (areszt zabezpieczający), jeżeli istnieje uzasadnio-ne podejrzenie, że będzie chciał się uchylić od wydalenia z zastoso-waniem środków przymusu. Areszt zabezpieczający jest niedopusz-czalny, jeżeli jest pewne, że z powodów, za które cudzoziemiec nieponosi odpowiedzialności, wydalenia z zastosowaniem środkówprzymusu nie będzie można przeprowadzić w ciągu następnych trzechmiesięcy.


(3) Areszt zabezpieczający można zarządzić na okres sześciu mie-sięcy. W przypadkach, w których cudzoziemiec przeszkadza swojemuwydaleniu z zastosowaniem środków przymusu, można przedłużyćnajwyżej o dwanaście miesięcy. Areszt przygotowawczy należy doli-czyć do całkowitego czasu trwania aresztu zabezpieczającego.

Rozdział V

Przekraczanie granicy

§ 58Nielegalny wjazd; wiza nadzwyczajna

(1) Wjazd cudzoziemca na terytorium Federacji jest niedozwolo-ny, gdy

1. nie posiada wymaganego pozwolenia na pobyt,2. nie posiada wymaganego paszportu,3. nie może wjechać na podstawie § 8 ust. 2, chyba że posiada ze-

zwolenie na wejście (§ 9 ust. 3) lub pozwolono mu na wjazd zgodnie zrozporządzeniem z mocą ustawy, o którym mowa w § 9 ust. 4.

(2) Urzędy, którym powierzono policyjną kontrolę przekraczaniagranicy mogą wystawić wizę nadzwyczajną i dokumenty tymczasowe,jeżeli są do tego upoważnione przez federalnego Ministra Spraw We-wnętrznych.

§ 59Przekraczanie granicy

(1) Jeżeli na podstawie innych przepisów prawnych lub porozu-mień międzynarodowych dopuszcza się wyjątki, wjazd na terytoriumFederacji i wyjazd z terytorium Federacji są dozwolone jedynie nadopuszczonych przejściach granicznych i w ciągu ustalonych godzinpracy a cudzoziemcy są zobowiązani przy wjeździe i wyjeździe posia-dać ważny paszport lub paszport tymczasowy, wylegitymować sięnim i poddać się policyjnej kontroli ruchu przy przekraczaniu granicy.

(2) Cudzoziemiec na dopuszczonym przejściu granicznym wjechałdopiero wtedy, gdy przekroczył granicę i przeszedł przez przejście


graniczne. W pozostałych przypadkach cudzoziemiec wjechał, jeżeliprzekroczył granicę.

§ 60Odesłanie

(1) Cudzoziemca, który chce wjechać w sposób niedozwolony,odsyła się.

(2) Cudzoziemca można odesłać z granicy, jeżeli1. istnieje powód do wydania zakazu pobytu,2. istnieje uzasadnione podejrzenie, że pobyt nie będzie służyć

podanemu celowi.(3) Cudzoziemca, który na tymczasowy pobyt na terytorium Fede-

racji został zwolniony z wymogu posiadania pozwolenia na pobyt,można odesłać na podstawie tych samych warunków, przy którychmożna odmówić wydania pozwolenia na pobyt.

(4) Odesłanie odbywa się do tego państwa, z którego cudzozie-miec usiłuje wjechać. Może to być państwo, w którym cudzoziemieczaczął podróż, w którym zwyczajowo przebywa, którego jest obywa-telem lub które wystawiło mu paszport lub do innego państwa, doktórego cudzoziemcowi wolno wjechać.

(5) § 51 ust. 1, 2 i 4, §§ 52, 53 ust. 1, 2 i 4 oraz § 57 mają odpo-wiednie zastosowanie.

§ 61Wydalenie

(1) Cudzoziemiec, który wjechał w sposób niedozwolony, powi-nien zostać wydalony w ciągu sześciu miesięcy od przekroczenia gra-nicy. Jeżeli inne państwo na podstawie umowy o readmisji jest zobo-wiązane do przejęcia cudzoziemca, wydalenie jest dopuszczalne, do-póki istnieje zobowiązanie do przejęcia.

(2) Cudzoziemiec zobowiązany do wyjazdu, który jest repatrio-wany lub wydalony przez inne państwo, powinien niezwłocznie zo-stać wydalony do państwa, do którego może wjechać, chyba że obo-wiązek wyjazdu nie jest jeszcze egzekwowalny.


(3) Odpowiednie zastosowanie mają § 51 ust. 1. 2 i 4 §§ 52, 53ust. 1 do 4 i §§ 57 i 60 ust. 4.

§ 62Wyjazd

(1) Cudzoziemcy mogą swobodnie wyjeżdżać z terytorium Fede-racji.

(2) Cudzoziemcowi można zabronić wyjazdu przy odpowiednimzastosowaniu §10 ust. 1 i 2 ustawy paszportowej z 19 kwietnia 1986(BGBl. I s. 537). W pozostałych przypadkach wyjazdu z terytoriumFederacji można cudzoziemcowi zabronić tylko wtedy, gdy chce onwjechać do innego państwa nie mając wymaganych dokumentów izezwoleń.

(3) Zakaz wyjazdu należy anulować, skoro tylko ustaną przyczynyjego wydania.

Rozdział VI

Przepisy proceduralne

§ 63Właściwość

(1) W przypadku działań i decyzji dotyczących pobytu i paszpor-tów, o czym mowa w niniejszej ustawie i w postanowieniach innychustaw dotyczących praw cudzoziemców, właściwe są urzędy ds. cu-dzoziemców. W przypadku nadawania obywatelstwa właściwe sąurzędy ds. nadawania obywatelstwa.

(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych może w drodzeogólnego przepisu administracyjnego wydanego za zgodą Bundesratuustanowić właściwe urzędy ds. cudzoziemców dla przypadków, wktórych

1. cudzoziemiec nie przebywa na terytorium Federacji,2. zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego właściwe są

urzędy ds. cudzoziemców kilku krajów związkowych lub każdy urządds. cudzoziemców może zanegować swoją właściwość w odniesieniudo właściwości urzędu ds. cudzoziemców innego kraju związkowego.


(3) Za granicą właściwe w sprawach paszportowych i wizowychsą przedstawicielstwa dyplomatyczne upoważnione przez Minister-stwo Spraw Zagranicznych.

(4) Urzędy, którym powierzono policyjną kontrolę ruchu granicz-nego, są właściwe w przypadkach

1. odesłania, wydalenia, repatriacji cudzoziemców z innychpaństw oraz do innych państw oraz zatrzymania i złożenia wniosku oareszt, jeżeli jest to konieczne do przygotowania i zapewnienia tychdziałań,

2. wydania wizy i wystawienia paszportu tymczasowego, o czymmowa w § 58 ust. 2 oraz wykonania § 74 ust. 2 zdanie 2,

3. odwołania wizy w przypadku odesłania lub wydalenia, na proś-bę przedstawicielstwa dyplomatycznego, które wizę wydało lub naprośbę urzędu ds. cudzoziemców, które dało zgodę na wydanie wizy,jeżeli wydanie wymagało ich zgody,

4. zakazu wyjazdu i działań wymienionych w § 82 ust. 5 na grani-cy,

5. kontrolowania na granicy, czy przedsiębiorstwo przewozowe iinne osoby trzecie przestrzegają przepisów niniejszej ustawy orazzarządzeń i rozporządzeń wydanych na podstawie niniejszej ustawy,tudzież

6. pozostałych działań i decyzji prawa o cudzoziemcach, o ile nagranicy wynika konieczność ich stosowania, a są one uprawnione dotego ogólnie lub w indywidualnych przypadkach przez FederalnegoMinistra Spraw Wewnętrznych.

(5) W przypadkach działań dochodzeniowych zgodnie z § 41 ust.2 i 3 właściwymi są urzędy ds. cudzoziemców, którym powierzonopolicyjną kontrolę ruchu granicznego oraz policje krajów związko-wych, jeżeli jest to konieczne dla wypełnienia ich zadań zgodnie zustępem 6.

(6) W przypadku wydalenia, ujęcia, oraz przeforsowania obo-wiązku opuszczenia wynikającego z § 36 oraz wykonywania wydale-nia z zastosowaniem środków przymusu właściwe są także policjekrajów związkowych.


§ 64Wymóg uczestnictwa

(1) Zezwolenie na wjazd (§ 9 ust. 3) można wydać jedynie za zgo-dą urzędu ds. cudzoziemców właściwego dla przewidzianego miejscapobytu. Z reguły winien w tym uczestniczyć urząd ds. cudzoziemców,który zakazał cudzoziemcowi pobytu lub wydalił z zastosowaniemśrodków przymusu,.

(2) Ograniczenia terytorialne, zobowiązania i warunki, wyznacze-nie terminu, o czym mowa w § 8 ust. 2 zdanie 2 , zarządzenia, o któ-rych mowa w § 37 i pozostałe działania wobec cudzoziemca, który nieposiada wymaganego pozwolenia na pobyt, mogą być zmienione lubanulowane przez inny urząd ds. cudzoziemców jedynie w porozumie-niu z urzędem, który tę sankcję nałożył. Zdanie 1 nie ma zastosowa-nia, jeżeli cudzoziemiec przebywa w okręgu innego urzędu ds. cudzo-ziemców na podstawie decyzji o przydzieleniu, o którym mowa w§ 22 ustawy o postępowaniu przyznawania azylu.

(3) Cudzoziemcowi, wobec którego wniesiono publiczną skargęlub wszczęto karne postępowanie przygotowawcze, można zakazaćpobytu lub wydalony z zastosowaniem środków przymusu jedynie wporozumieniu z właściwą prokuraturą.

(4) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych dla zapewnieniawspółpracy innych zaangażowanych urzędów może w drodze rozpo-rządzenia z mocą ustawy wydanego za zgodą Bundesratu określić, wktórych przypadkach wydanie wizy wymaga zgody urzędu ds. cudzo-ziemców.

§ 65Udział Federacji, kompetencje do wydawania poleceń

(1) Wizę można wydać w celu realizacji politycznych interesówFederacji pod warunkiem, że przedłużenie wizy i wydanie pozwoleniana pobyt lub tolerowania pobytu po wygaśnięciu terminu ważnościwizy oraz zniesieniu i zmianie nakładów, warunków i pozostałychograniczeń związanych z wizą zostanie podjęte jedynie w porozumie-niu z Federalnym Ministrem Spraw Wewnętrznych lub upoważnionąprzez niego instytucją; wydanie tolerowania pobytu nie wymaga zgo-


dy, jeżeli wydalenie z zastosowaniem środków przymusu jest nie-możliwe ze względów prawnych lub faktycznych.

(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych może wydawać in-dywidualne polecenia dla wykonania niniejszej ustawy i rozporządzeńz mocą ustawy wydanych na podstawie niniejszej ustawy, jeżeli

1. wymaga tego bezpieczeństwo Republiki Federalnej Niemiec lubinne istotne interesy Republiki Federalnej Niemiec,

2. w wyniku działań podjętych zgodnie z prawem o cudzoziem-cach przez jeden kraj związkowy naruszone zostaną istotne interesydrugiego kraju związkowego,

3. urząd ds. cudzoziemców chce zakazać pobytu cudzoziemcowi,który należy do osób z wymogu posiadania pozwolenia na pobytzwolnionych w przedstawicielstwach konsularnych i dyplomatycz-nych.

(3) Wykonanie indywidualnych poleceń w kraju związkowymBerlinie wymaga zgody Senatu Berlina.

§ 66Forma pisemna; wyjątki od wymagania formy

(1) Akt administracyjny, którym odmawia się wydania paszportutymczasowego, tymczasowego dowodu osobistego lub pozwolenia napobyt, ogranicza terytorialnie lub czasowo lub wiąże z warunkami lubnakładami oraz zakaz pobytu, tolerowanie i ograniczenie tolerowaniawymaga formy pisemnej. To samo dotyczy ograniczeń pobytu, oczym mowa w § 3 ust. 5, zarządzenia, o którym mowa w § 37 i od-wołania aktów administracyjnych, o których mowa w niniejszej usta-wie.

(2) Odmowa i ograniczenie wizy i paszportu tymczasowego przedwjazdem nie wymagają uzasadnienia i pouczenia o środkach zaskar-żenia; odmowa na granicy także nie wymaga formy pisemnej.


§ 67Podejmowanie decyzji o pobycie

(1) O pobycie cudzoziemców postanawia się na podstawie oko-liczności znanych na terytorium Federacji i dostępnego rozeznania. Oistnieniu przeszkód w wydaleniu z zastosowaniem środków przymusuokreślonych w § 53 decyduje urząd ds. cudzoziemców na podstawieznanych jej i dostępnych na terytorium Federacji faktów oraz, o ilejest to konieczne w indywidualnych przypadkach, także faktów zna-nych innym urzędom Federacji poza terytorium Federacji.

(2) Jeżeli wobec cudzoziemca, który złożył wniosek o wydanielub przedłużenie pozwolenia na pobyt, prowadzi się dochodzenie zpowodu podejrzenia o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia,należy decyzję o wydaniu pozwolenia na pobyt zawiesić do chwilizakończenia postępowania, w przypadku skazania do chwili uprawo-mocnienia się wyroku, chyba że o pozwoleniu na pobyt można posta-nowić nie uwzględniając zakończenia postępowania.

§ 68Zdolność osób niepełnoletnich do działań

wywołujących skutki prawne

(1) Zdolnym do podjęcia czynności procesowych, o których mowaw niniejszej ustawie, jest także cudzoziemiec, który ukończył 16. rokżycia i zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego nie jest niezdolny doczynności prawnych lub który mimo swojej niepełnoletności byłbyograniczony w swojej zdolności do czynności prawnych.

(2) Brak zdolności osoby niepełnoletniej do działań wywołującychskutki prawne nie stoi na przeszkodzie do jej odesłania i wydalenia.To samo dotyczy zagrożenia wydaleniem z zastosowaniem środkówprzymusu i jego wykonaniem do kraju pochodzenia, jeżeli ustawowyprzedstawiciel [cudzoziemca] nie przebywa na terytorium Federacjilub miejsce jego pobytu na terytorium Federacji nie jest znane.

(3) Przy stosowaniu niniejszej ustawy przepisy kodeksu cywilnegosą miarodajne przy ustalaniu, czy cudzoziemca należy traktować jakoniepełnoletniego czy pełnoletniego. Zdolność do czynności prawnychi pozostała zdolność do działań wywołujących skutki prawne cudzo-


ziemca pełnoletniego zgodnie z prawem państwa jego pochodzeniapozostają nienaruszone.

(4) Ustawowi przedstawiciele cudzoziemca, który jeszcze nieukończył 16. roku życia i pozostałe osoby opiekujące się cudzoziem-cem zamiast ustawowych przedstawicieli, są zobowiązane do składa-nia niezbędnych wniosków o wydanie i przedłużenie pozwolenia napobyt i o wydanie i przedłużenie paszportu, paszportu tymczasowegooraz tymczasowego dowodu osobistego.

§ 69Składanie wniosku o pozwolenie na pobyt

(1) Wniosek o pozwolenie na pobyt, jakie zgodnie z rozporządze-niem z mocą ustawy wydanym zgodnie z § 3 ust. 3 zdanie 2 należyuzyskać po wjeździe, należy złożyć niezwłocznie po wjeździe lub wterminie oznaczonym w rozporządzeniu. Dla dziecka urodzonego naterytorium Federacji, któremu pozwolenia na pobyt nie wydaje się zurzędu, wniosek należy złożyć w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia.

(2) Jeżeli cudzoziemiec po wjeździe składa wniosek o pozwoleniena pobyt lub o przedłużenie wizy wydanej bez zgody urzędu ds. cu-dzoziemców, jego pobyt po wygaśnięciu zwolnienia z wymogu posia-dania pozwolenia lub ważności wizy ograniczony do okręgu urzęduds. cudzoziemców, uważa się za tolerowany, dopóki urząd ds. cudzo-ziemców nie zadecyduje o wniosku. Skuteczność złożenia wnioskunie ma miejsca, jeżeli cudzoziemiec

1. wjechał bez pozwolenia,2. został wydalony lub na podstawie innego aktu administracyjne-

go jest zobowiązany do wyjazdu, a jeszcze nie wyjechał,3. po odrzuceniu jego wniosku i przed wyjazdem składa nowy

wniosek.(3) Jeżeli wniosek o wydanie lub przedłużenie pozwolenia na po-

byt składa cudzoziemiec, który1. wjechał z wizą wydaną za zgodą urzędu ds. cudzoziemców lub2. legalnie przebywa na terytorium Federacji dłużej niż sześć mie-

sięcy,jego pobyt do chwili decyzji urzędu ds. cudzoziemców uważa się

za dozwolony. W przypadkach wymienionych w ustępie 1 pobyt cu-


dzoziemca uważa się za dozwolony do chwili upływu terminu składa-nia i po złożeniu wniosku podania do decyzji urzędu ds. cudzoziem-ców. Odpowiednio obowiązuje ust. 2 zdanie 2 pkt i 3.

§ 70Współpraca cudzoziemca

(1) Powinnością cudzoziemca jest niezwłoczne przedstawienieswoich interesów i korzystnych okoliczności, o ile nie są one jawnelub znane przy podaniu sprawdzalnych okoliczności oraz niezwłocz-nie dostarczyć wymagane dowody swoich osobistych relacji, innewymagane zaświadczenia i pozwolenia oraz inne wymagane dowody.Urząd ds. cudzoziemców może na to stosowny termin. Okolicznościprzedstawione i dowody dostarczone po upływie terminu mogą niezostać uwzględnione. Cudzoziemcowi należy zwrócić uwagę na jegopowinności, o których mowa w zdaniu 1. W przypadku wyznaczeniaterminu należy pouczyć o skutkach niedotrzymania terminu.

(2) Ustęp 1 znajduje odpowiednie zastosowanie w przypadku ad-ministracyjnego postępowania odwoławczego.

(3) Po wejściu w życie niezaskarżalności zagrożenia wydaleniemz zastosowaniem środków przymusu dla dalszych decyzji urzędów ds.cudzoziemców dotyczących wydalenia z zastosowaniem środkówprzymusu lub zawieszenia wydalenia nieuwzględnione pozostają oko-liczności, które stoją na przeszkodzie wydaleniu z zastosowaniemśrodków przymusu do państwa wymienionego w zagrożeniu wydale-niem z zastosowaniem środków przymusu i które zaistniały przedwejściem w życie niezaskarżalności zagrożenia wydaleniem; pozo-stałe okoliczności przedstawione przez cudzoziemca stojące na prze-szkodzie wydaleniu z zastosowaniem środków przymusu lub wydale-niu z zastosowaniem środków przymusu do tego państwa, mogą pozo-stać nieuwzględnione. Nienaruszone pozostają przepisy, zgodnie zktórymi cudzoziemiec może sądownie przedstawić okoliczności wy-mienione w zdaniu 1 w trybie skargi lub procedury tymczasowejochrony prawnej zgodnie z kodeksem postępowania administracyjne-go.

(4) Jeżeli jest to konieczne dla przygotowania i przeprowadzeniadziałań, o których mowa w niniejszej ustawie i przepisach innych


ustaw dotyczących prawa o cudzoziemcach, można zarządzić osobistestawienie się cudzoziemca.

§ 71Ograniczenia zaskarżalności

(1) Odmowa wydania wizy lub paszportu tymczasowego na grani-cy jest niezaskarżalna. Cudzoziemca poucza się o możliwości złożeniawniosku we właściwym przedstawicielstwie zagranicznym.

(2) Środki zaskarżenia odmowy wydania pozwolenia na pobyt, októrym mowa w §§ 8 i 13 ust. 2 zdanie 1, mogą przed wyjazdem cu-dzoziemca być oparte jedynie na fakcie, że nie istnieje powód do od-mowy. W przypadkach wymienionych w § 8 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 13ust. 2 zdanie 1 przypuszcza się, że już w chwili wjazdu cudzoziemiecbył zobowiązany do posiadania wizy i że wydanie wizy wymagałozgody.

(3) Od odmowy tolerowania pobytu sprzeciw nie przysługuje.

§ 72Skuteczność sprzeciwu i skargi

(1) Sprzeciw i skarga wobec odrzucenia wniosku o wydanie iprzedłużenie pozwolenia na pobyt nie mają skutku zawieszającego.

(2) Sprzeciw i skarga mimo swojego skutku zawieszającego nienaruszają skuteczności wydalenia i innego aktu administracyjnego,który kończy legalność pobytu. Przerwanie legalności pobytu nie mamiejsca, jeżeli akt administracyjny zostanie anulowany decyzją urzędulub niezaskarżalną decyzją sądową.

§ 73Obowiązek odwiezienia ze strony przewoźnika

(1) Jeżeli cudzoziemiec, który chce wjechać pojazdem powietrz-nym, morskim lub lądowym, zostanie wydalony, przewoźnik winienniezwłocznie wywieźć go z kraju związkowego.

(2) Zobowiązanie, o którym mowa w ustępie 1 trwa przez okrestrzech lat w odniesieniu do cudzoziemców, którzy bez wymaganegopaszportu i bez wymaganej wizy, jakiej potrzebują ze względu na


swoje obywatelstwo, zostaną przywiezieni na terytorium Federacji iprzy wjeździe nie zostaną zawróceni, ponieważ powołują się na poli-tyczne prześladowania lub na okoliczności wymienione w § 53 ust. 1lub 4; zobowiązanie wygasa, gdy cudzoziemiec otrzyma pozwoleniena pobyt, o którym mowa w niniejszej ustawie.

(3) Przewoźnik na żądanie urzędu, któremu powierzono kontrolępolicyjną ruchu granicznego, winien odwieźć cudzoziemca do krajupochodzenia lub do państwa, które wystawiło paszport lub z któregozostał przywieziony

§ 74Pozostałe obowiązki przewoźnika

(1) Przewoźnik może przewozić cudzoziemca drogą powietrznąlub morską jedynie wtedy, gdy posiada wymagany paszport i wyma-ganą wizę, której potrzebują ze względu na swoje obywatelstwo. Fe-deralny Minister Spraw Wewnętrznych lub instytucja przez niegookreślona może w porozumieniu z Federalnym Ministrem Komunika-cji zabronić przewoźnikowi przewożenia cudzoziemców na terytoriumFederacji specjalną drogą, jeżeli nie mają oni wymaganego paszportu iwymaganej wizy, której potrzebują ze względu na swoje obywatel-stwo.

(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych lub instytucja okre-ślona przez niego może w porozumieniu z Federalnym MinistremKomunikacji

1. zobowiązać przewoźnika, aby odmiennie niż stanowi to ustęp 1nie przewoził cudzoziemców na terytorium Federacji, i

2. w przypadku naruszania tego zarządzenia lub wbrew zakazowiprzewożenia zarządzonemu zgodnie z ustępem 1 zdanie 2 zagrozićprzewoźnikowi karą grzywny w celu przymuszenia.

Za każdego cudzoziemca, którego przewiózł wbrew zarządze-niom, o których mowa w zdaniu 1 pkt 1 lub w ustępie 1 zdanie 2,przewoźnik płaci kwotę minimum pięćset DM i maximum pięć tysię-cy DM.

(3) Zarządzenie, o którym mowa w ustępie 1 zdanie 2 i ustępie 2zdanie 1 można wydać jedynie wtedy, gdy przewoźnik mimo upo-mnień przewozi cudzoziemców bez wymaganego paszportu i bez


wymaganej wizy lub istnieje uzasadnione podejrzenie, że może takichcudzoziemców przewozić. Sprzeciw i powództwo zaskarżające wobeczarządzenia nie mają skutku zawieszającego.

§ 75Zbieranie danych osobowych

(1) Urzędy, którym powierzono wykonanie niniejszej ustawy mo-gą w celu wykonania niniejszej ustawy i postanowień prawa o cudzo-ziemcach zawartych w innych ustawach zbierać dane osobowe, o ilejest to konieczne dla wykonywania ich zadań, o których mowa w ni-niejszej ustawie i postanowieniach prawa o cudzoziemcach zawartychw innych ustawach.

(2) Dane należy zbierać u osoby, której to dotyczy. Można je ze-brać także bez współpracy osoby zainteresowanej w innych publicz-nych instytucjach, urzędach zagranicznych i instytucjach niepublicz-nych, jeżeli

1. przewiduje lub bezwzględnie zakłada to niniejsza ustawa,2. jeżeli leży w interesie osoby, której to dotyczy a można wyjść z

założenia, że udzieliłaby swojej zgody wiedząc o celu zastosowania,3. współdziałanie osoby, której to dotyczy, nie wystarcza lub wy-

magałoby nieproporcjonalnego nakładu,4. zadanie, jakie ma być wykonane, ze względu na swój charakter

czyni koniecznym zbieranie danych u innych osób bądź urzędów lub5. jest to konieczne dla sprawdzenia danych osoby, której to doty-

czy.Zgodnie ze zdaniem 2 pkt 3 lub 4 dane można zebrać jedynie wte-

dy, gdy nie przypuszcza się, aby przeważająca część danych osobyzainteresowanej, które należy chronić, poniosła uszczerbek.

(3) Jeżeli zbierze się dane osobowe osoby, której to dotyczy, napodstawie przepisu prawnego zobowiązującego do udzielania infor-macji, ów przepis prawny należy wskazać osobie, której to dotyczy.Jeżeli dane osobowe zostaną zebrane w instytucji niepublicznej, in-stytucję należy poinformować o przepisie będącym podstawą dla zbie-rania informacji oraz o dobrowolności tej informacji.


§ 76Przekazywanie informacji urzędom ds. cudzoziemców

(1) Instytucje publiczne winny na prośbę (§ 75 ust. 1) informowaćurzędy, którym powierzono wykonanie niniejszej ustawy, o okolicz-nościach, jakie stały się im znane.

(2) Instytucje publiczne winny niezwłocznie przekazać właści-wym urzędom ds. cudzoziemców informacje, jeżeli zdobędzie infor-macje o

1. pobycie cudzoziemca, który nie ma ani wymaganego pozwole-nia na pobyt ani tolerowania pobytu,

2. naruszeniu ograniczenia terytorialnego lub3. innej przyczynie do wydalenia;w przypadkach wymienionych w punktach 1 i 2 oraz pozostałych

działaniach karalnych zgodnie z niniejszą ustawą zamiast urzędu ds.cudzoziemców można poinformować właściwy komisariat policji,jeżeli pod uwagę bierze się jedno z działań wymienionych w § 63 ust.6; policja niezwłocznie informuje urząd ds. cudzoziemców.

(3) Pełnomocnik rządu federalnego ds. integracji zagranicznychpracobiorców i członków ich rodzin jest zobowiązany do informowa-nia jedynie o cudzoziemcach należących do tego kręgu, o ile nie za-grozi to wykonywaniu jego obowiązków. Rządy krajów związkowychmogą postanowić w drodze rozporządzenia z mocą ustawy, że doudzielania informacji, o których mowa w ustępie 1 i 2, dotyczącychcudzoziemca, który legalnie przebywa w kraju związkowym lub wgminie bądź też przebywał tam legalnie do chwili wydania aktu admi-nistracyjnego kończącego legalność pobytu jedynie stosownie do zda-nia 1, pełnomocnik ds. cudzoziemców kraju związkowego oraz peł-nomocnicy ds. cudzoziemców w gminach są zobowiązani.

(4) Instytucje właściwe dla wszczęcia i przeprowadzenia postępo-wania karnego i postępowania zagrożonego karą grzywny winny nie-zwłocznie poinformować właściwe urzędy ds. cudzoziemcówo wszczęciu postępowania oraz o zakończeniu postępowania w proku-raturze, w sądzie lub w urzędzie administracyjnym właściwym przyściganiu i karaniu wykroczeń przy podaniu ustawowych przepisów.Zdanie 1 obowiązuje odpowiednio przy wszczynaniu procedury eks-


tradycji cudzoziemca. Zdanie 1 nie obowiązuje w postępowaniuz powodu wykroczenia, które można ukarać grzywną do tysiąca DM.

(5) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych określa w rozporzą-dzeniu z mocą ustawy wydanym za zgodą Bundesratu, że

1. urzędy meldunkowe,2. urzędy ds. obywatelstwa,3. urzędy ds. paszportów i dowodów osobistych,4. urzędy socjalne i ds. młodzieży,5. organy wymiaru sprawiedliwości, policji i urzędy ds. porządku

i bezpieczeństwa publicznego,6. urzędy zatrudnienia,7. urzędy skarbowe i główne urzędy celne,8. urzędy ds. działalności gospodarczejwinny bez próśb przekazywać urzędom ds. cudzoziemców dane

osobowe dotyczące cudzoziemców, czynności urzędowych i pozosta-łych działań wobec cudzoziemców oraz inne wiadomości dotyczącecudzoziemca, o ile dane takie są konieczne do wypełnienia zadańurzędów ds. cudzoziemców zgodnie z niniejszą ustawą i postanowie-niami prawa o cudzoziemcach zawartych w innych ustawach. Rozpo-rządzenie określa rodzaj i zakres danych, działań i pozostałych wia-domości, jakie należy przekazać.

§ 77Przekazywanie danych w przypadku szczególnych ustawowych

regulacji o zastosowaniu

(1) Przekazywanie danych osobowych i pozostałych danych, októrych mowa w § 76, nie następuje, jeżeli na przeszkodzie stojąszczególne ustawowe regulacje dotyczące zastosowania.

(2) Dane osobowe udostępnione placówce publicznej przez leka-rza lub inną osobę wymienioną w § 203 ust. 1 pkt 1, 2, 4 do 6 i ust. 3kodeksu karnego, mogą być przez nią przekazane,

1. jeżeli cudzoziemiec stanowi zagrożenie dla zdrowia publiczne-go a specjalne działania ochronne nie są możliwe lub nie mogą byćspełnione przez cudzoziemca lub

2. jeżeli wymagane są dane dla ustalenia, czy istnieją warunkiokreślone w § 46 pkt 4.


(3) Dane osobowe, które zgodnie z § 30 ordynacji podatkowejpodlegają tajemnicy podatkowej, można przekazywać, jeżeli cudzo-ziemiec naruszył przepis prawa podatkowego łącznie z prawem cel-nym i prawem o monopolu lub prawa o stosunkach gospodarczych zzagranicą bądź zakazy lub ograniczenia importu, eksportu, tranzytulub przesyłania i z powodu tego naruszenia wszczęto karnoprawnepostępowanie dochodzeniowe lub nałożono grzywnę w wysokości conajmniej tysiąca DM. W przypadkach wymienionych w zdaniu 1można poinformować także urzędy, którym powierzono policyjnąkontrolę ruchu granicznego, jeżeli należy wydać zakaz podróżowania,o którym mowa w § 62 ust. 2 zdanie 1.

(4) Przy przekazywaniu danych przez urzędy, którym powierzonowykonanie niniejszej ustawy oraz przez instytucje niepubliczne, od-powiednio stosuje się ustępy 1 do 3.

§ 78Procedura podczas dochodzenia

(1) Federalny Urząd Kryminalny udziela pomocy urzędowej przyocenie dokumentów uzyskanych na podstawie § 41 ust. 2 i 3.

(2) Dokumentów uzyskanych na podstawie § 41 ust. 2 i 3 Federal-ny Urząd Kryminalny nie przechowuje razem z innymi dokumentamidochodzeniowymi.

(3) Korzystanie z dokumentów uzyskanych na podstawie § 41 ust.2 i 3 jest dopuszczalne także dla ustalenia tożsamości lub przyporząd-kowania środków dowodowych w ramach ścigania karnego i odparcianiebezpieczeństwa przez policję. Jeżeli jest to konieczne, można jeodstąpić urzędom właściwym dla takich działań na okres, jaki jestkonieczny.

(4) Dokumenty uzyskane na podstawie § 41 ust. 2 i 3 winny byćzniszczone przez wszystkie przechowujące je urzędy, jeżeli

1. cudzoziemcowi wystawiono ważny paszport lub paszport tym-czasowy a urząd ds. cudzoziemców wydał pozwolenie na pobyt lub

2. od ostatniego wyjazdu cudzoziemca i jego ostatniej próby nie-dozwolonego wjazdu minęło dziesięć lat.

Jeżeli dokumenty w ramach postępowania karnego lub odpieranianiebezpieczeństwa potrzebne będą dla zapewnienia bezpieczeństwa i


porządku publicznego, przepis ten nie obowiązuje, dopóki będą po-trzebne. Ze zniszczenia należy sporządzić protokół.

§ 79Przekazywanie danych przez urzędy ds. cudzoziemców

(1) Jeżeli w indywidualnych przypadkach istnieje konkretne przy-puszczenie dotyczące

1. zatrudnienia lub działalności cudzoziemców bez wymaganegopozwolenia na pracę,

2. wykroczeń przeciwko obowiązkowi współpracy wobec instytu-cji Federalnego Urzędu Pracy zgodnie z § 60 ust. 1 pkt 2 pierwszejksięgi kodeksu socjalnego,

3. wykroczeń określonych w § 233 b ust. 2 zdanie 1 pkt 1 do 4ustawy dotyczącej podniesienia stanu i poprawy struktury zatrudnie-nia,

urzędy, którym powierzono wykonanie niniejszej ustawy infor-mują urzędy właściwe dla ścigania i karania wykroczeń, o którychmowa w punktach 1 do 3.

(2) Przy ściganiu i karaniu wykroczeń wobec niniejszej ustawyurzędy, którym powierzono wykonanie niniejszej ustawy współpra-cują zwłaszcza z Federalnym Urzędem Pracy i urzędami wymienio-nymi w § 233 b ust. 1 pkt 1, 2 i 4 do 6 ustawy dotyczącej podniesieniastanu i poprawy struktury zatrudnienia.

§ 80Gromadzenie i kasowanie danych osobowych

(1) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych może w drodze roz-porządzenia z mocą ustawy wydanego za zgodą Bundesratu postano-wić, że

1. każdy urząd ds. cudzoziemców prowadzi kartotekę dotyczącącudzoziemców, którzy przebywają lub przebywali na jego terenie,którzy złożyli wniosek lub zgłosili wjazd albo pobyt i wobec którychpodjął on jakieś działanie lub decyzję w zakresie prawa o cudzoziem-cach,


2. przedstawicielstwa dyplomatyczne prowadzą kartotekę doty-czącą wydanych wiz i

3. urzędy, którym powierzono wykonanie niniejszej ustawy pro-wadzą inną kartotekę konieczną do realizacji swoich zadań.

Odnośnie do zdania 1 pkt 1 i 2 zapisać można jedynie personaliałącznie z obywatelstwem i adresem cudzoziemca, dane dotyczącepaszportu, działań wynikających z prawa o cudzoziemcach oraz owprowadzeniu do centralnego rejestru cudzoziemców oraz poprzednieadresy cudzoziemca, właściwy urząd ds. cudzoziemców oraz faktprzekazania akt do innego urzędu ds. cudzoziemców.

(2) Dokumenty dotyczące zakazu pobytu i wydalenia z zastoso-waniem środków przymusu należy zniszczyć dziesięć lat po upływieczasu oznaczonego w § 8 ust. 2 zdanie 2. Należy je zniszczyć przedtym czasem, jeżeli zawierają dane, które zgodnie z innymi ustawo-wymi postanowieniami nie mogą już być użyte przeciwko cudzoziem-cowi.

(3) Informacje, o których mowa w § 76, a które są nieistotne dladecyzji dotyczącej prawa o cudzoziemcach, która ma zapaść i któretakże dla późniejszej decyzji prawa o cudzoziemcach nie są istotne,należy zniszczyć niezwłocznie.

§ 81Koszty

(1) Za czynności urzędowe, o których mowa w niniejszej ustawie iw rozporządzeniach z mocą ustawy wydanych dla wykonania niniej-szej ustawy ponosi się koszty (opłaty i wydatki).

(2) Rząd federalny w drodze rozporządzenia z mocą ustawy wy-danego za zgodą Bundesratu ustala czynności objęte opłatą oraz staw-ki opłat tudzież zwolnienia z opłat i zniżki, zwłaszcza w przypadkuniedostatku. Ustawa o kosztach administracyjnych ma zastosowanie,jeżeli niniejsza ustawa nie zawiera odmiennych przepisów .

(3) Opłaty ustalone w rozporządzeniu z mocą ustawy nie mogąprzekroczyć następujących stawek maksymalnych:

1. za wydanie terminowego zezwolenia na pobyt bez określonegocelu: 150 DM,


2. za wydanie zezwolenia na czasowy pobyt i upoważnienia dopobytu: 100 DM,

3. za wydanie bezterminowego zezwolenia na pobyt bez określo-nego celu i nieograniczonego uprawnienia do pobytu: 250 DM,

4. za terminowe przedłużenie zezwolenia na pobyt bez określone-go celu, zezwolenia na czasowy pobyt i upoważnienia do pobytu zewzględów humanitarnych lub ważnych powodów politycznych: poło-wa opłat pobieranych za wydanie,

5. za wydanie wizy i tolerowania pobytu oraz wystawienie pasz-portu tymczasowego i tymczasowego dowodu osobistego: 50 DM

6. za pozostałe czynności urzędowe: 50 DM,7. za działania na rzecz osób niepełnoletnich: połowa opłaty usta-

lonej dla czynności urzędowych.(4) Za czynności urzędowe podjęte za granicą można ustalić do-

datki do opłat, aby wyrównać różnice siły nabywczej. Za wydaniewizy i paszportu tymczasowego na granicy można ustalić dodatek wwysokości najwyżej 25 DM. Za czynność urzędową podjętą na życze-nie wnioskodawcy poza godzinami urzędowymi można nałożyć do-datek najwyżej 50 DM. Dodatki do opłat można ustalić także za czyn-ności urzędowe wobec obywatela, którego kraj ojczysty pobiera odNiemców za odpowiadające czynności opłaty wyższe niż ustalone napodstawie ustępu 2. Przy ustalaniu dodatków do opłat można przekro-czyć najwyższe stawki określone w ustępie 3.

(5) Rozporządzenie z mocą ustawy, o którym mowa w ustępie 2może przewidywać, że za złożenie wniosku o podjęcie czynnościurzędowych objętych opłatą może zostać pobrana opłata za opraco-wanie sprawy. Opłata za opracowanie sprawy może wynosić maksy-malnie połowę opłaty, jaką należy pobrać za czynności urzędowe.Opłatę należy doliczyć do opłaty za czynności urzędowe. Nie zwracasię jej także w przypadku wycofania wniosku i odmowy podjęciawnioskowanych czynności urzędowych.

(6) Rozporządzenie z mocą ustawy, o którym mowa w ustępie 2,może przewidywać opłaty za złożenie sprzeciwu, które mogą wynosićmaksymalnie

1. za sprzeciw wobec odrzucenia wniosku o podjęcie czynnościurzędowych objętych opłatami: połowę opłaty przewidzianej za to,


2.za sprzeciw wobec innych czynności urzędowych : 100 DM.O ile sprzeciw zakończy się sukcesem, opłatę należy doliczyć do

opłaty za czynność urzędową, jaka zostanie podjęta, w pozostałychprzypadkach należy ją zwrócić.

§ 82Dłużnik z tytułu kosztów; złożenie zabezpieczenia

(1) Koszty, jakie powstały z powodu wydalenia z zastosowaniemśrodków przymusu, wydalenia lub odesłania ponosi cudzoziemiec.

(2) Obok cudzoziemca za koszty określone w ustępie 1 odpowiadaosoba, która zobowiązała się wobec urzędu ds. cudzoziemców lub wprzedstawicielstwie dyplomatycznym do pokrycia kosztów wyjazducudzoziemca.

(3) W przypadkach wymienionych w § 73 ust. 1 i 2 obok cudzo-ziemca przewoźnik odpowiada za koszty odwiezienia cudzoziemcaoraz koszty powstałe od przybycia cudzoziemca na punkt przekracza-nia granicy do zakończenia policyjnej kontroli ruchu granicznego.Przewoźnik, który w sposób zawiniony postępuje wbrew zarządzeniu,o którym mowa w § 74 ust. 1 zdanie 2 lub ust. 2 zdanie 1 pkt 1, od-powiada wraz z cudzoziemcem za pozostałe koszty, które powstają wprzypadkach wymienionych w § 73 ust. 1 w drodze odesłania i wprzypadkach wymienionych w § 73 ust. 2 w drodze wydalenia z za-stosowaniem środków przymusu.

(4) Za koszty wydalenia z zastosowaniem środków przymusu iwydalenia odpowiada także osoba, która zatrudniła cudzoziemca jakopracobiorcę, jeżeli cudzoziemcowi nie zezwolono na podejmowaniedziałalności zarobkowej zgodnie z przepisami niniejszej ustawy lubustawy o podniesieniu stanu i poprawie struktury zatrudnienia. W takisam sposób odpowiada osoba, która popełnia czyn karalny, o którymmówi § 92 ust. 2. Cudzoziemiec ponosi odpowiedzialność za kosztyjedynie wtedy, gdy nie można ich ściągnąć od innego dłużnika z ty-tułu kosztów.

(5) Od dłużnika z tytułu kosztów można wymagać złożenia zabez-pieczenia. Zarządzenie złożenia zabezpieczenia cudzoziemca egze-kwowane jest bez uprzedniego zarządzenia o egzekucji i wyznaczaniaterminu przez urząd, który wydał zarządzenie, jeżeli w innym razie


ściągnięcie byłoby zagrożone. Dla zabezpieczenia kosztów wyjazdumożna zarekwirować powrotne bilety lotnicze i inne bilety przewo-zowe będące w posiadaniu cudzoziemca, który zostanie odesłany,wydalony, objęty zakazem pobytu lub wydalony z zastosowaniemśrodków przymusu lub któremu zezwala się na wjazd i pobyt jedynieze względu na złożenie przezeń wniosku o azyl.

§ 83Zakres odpowiedzialności z tytułu kosztów; przedawnienie

(1) Koszty wydalenia z zastosowaniem środków przymusu, wy-dalenia i odesłania obejmują

1. koszty przewozu i inne koszty związane z podróżą cudzoziemcapo terytorium Federacji i do miejscowości docelowej poza terytoriumFederacji,

2. koszty administracyjne powstające przy przygotowaniu i prze-prowadzeniu działań łącznie z kosztami za areszt zarządzony dochwili wydalenia i koszty tłumaczenia oraz koszty zakwaterowania,wyżywienia i pozostałych elementów utrzymania cudzoziemca oraz

3. wszelkie koszty powstające w drodze koniecznego urzędowegotowarzyszenia cudzoziemcowi łącznie z kosztami osobowymi.

(2) Koszty, za które ponosi odpowiedzialność przewoźnik, o czymmowa w § 82 ust. 3 zdanie 1, obejmują

1. koszty określone w ustępie 1 pkt 1,2. koszty administracyjne powstające do chwili zakończenia poli-

cyjnej kontroli ruchu granicznego oraz wydatki na zakwaterowanie,wyżywienie i pozostałe składniki utrzymania cudzoziemca oraz

3. koszty określone w ustępie 1 pkt 3, o ile sam przewoźnik niepodejmie wymaganego towarzyszenia cudzoziemcowi.

(3) Przedawnienie roszczeń, o których mowa w §§ 81 i 82 prze-rywa się na czas, w którym dłużnik z tytułu kosztów nie przebywa naterytorium Federacji lub gdy jego pobytu na terytorium Federacji niemożna stwierdzić, ponieważ nie dopełnił urzędowego obowiązku za-meldowania lub zgłoszenia.


§ 84Odpowiedzialność za utrzymanie

(1) Osoba, która wobec urzędu ds. cudzoziemców lub przedstawi-cielstwa dyplomatycznego zobowiązała się do pokrycia kosztówutrzymania cudzoziemca, winna pokryć wszelkie publiczne koszty,jakie powstały w związku utrzymaniem cudzoziemca łącznie z za-pewnieniem mieszkania i zaopatrzeniem na wypadek choroby orazkonieczność opieki, nawet gdy zobowiązania polegają na ustawowymprawie cudzoziemca. Nie zwraca się nakładów polegających na płaco-nej składce.

(2) Zobowiązanie, o którym mowa w ustępie 1 zdanie 1, wymagaformy pisemnej. Należy je wykonać zgodnie z ustawą administracyjnąo egzekwowalności. Prawo do zwrotu przysługuje placówce publicz-nej, która wyłożyła środki publiczne.

(3) Przedstawicielstwo dyplomatyczne informuje niezwłocznieurząd ds. cudzoziemców o powstaniu zobowiązania, o którym mowaw ustępie 1 zdanie 1.

(4) Instytucję publiczną, której przysługuje prawo do zwrotukosztów, urząd ds. cudzoziemców informuje niezwłocznie na prośbęlub bez prośby, jeżeli żąda ona informacji o nakładach środków pu-blicznych, o których mowa w ustępie 1 a które należy zwrócić, o zo-bowiązaniach o których mowa w ustępie 1 zdanie 1 i udziela wszel-kich informacji niezbędnych dla dochodzenia i wykonania prawa dozwrotu. Odbiorca może wykorzystać dane jedynie w celu zwrotuśrodków publicznych poniesionych na rzecz cudzoziemca oraz dlaodmowy dalszych świadczeń.

Rozdział VII

Uproszczona naturalizacja

§ 85Uproszczona naturalizacja młodych cudzoziemców

Cudzoziemca, który po ukończeniu 16. roku życia a przed ukoń-czeniem 23. roku życia składa wniosek o naturalizację, należy z re-guły naturalizować, jeżeli


1. rezygnuje ze swojego dotychczasowego obywatelstwa lub jetraci,

2. od ośmiu lat jego zwyczajowym miejscem pobytu jest teryto-rium Federacji,

3. uczęszczał przez sześć lat do szkoły na terytorium Federacji, ztego przynajmniej cztery lata do szkoły ogólnokształcącej

4. nie został skazany z powodu przestępstwa.

§ 86Uproszczona naturalizacja cudzoziemców po długim pobycie

(1) Cudzoziemca, dla którego zwyczajowym miejscem pobytu jestterytorium Federacji i do 31 grudnia 1995 złożył wniosek o naturali-zację, należy z reguły naturalizować, jeżeli

1. zrezygnuje ze swojego dotychczasowego obywatelstwa lub jestraci,

2. nie został skazany z powodu przestępstwa i3. utrzymanie swoje i członków swojej rodziny objętych obowiąz-

kiem alimentacyjnym jest w stanie pokryć bez korzystania z pomocysocjalnej lub pomocy dla bezrobotnych;

od warunku określonego w punkcie 3 odstępuje się, jeżeli cudzo-ziemiec nie jest w stanie zapewnić utrzymania bez korzystania z po-mocy socjalnej lub dla bezrobotnych z przyczyn przez siebie niezawi-nionych.

(2) Współmałżonek i niepełnoletnie dzieci cudzoziemca mogą byćnaturalizowani razem z nim zgodnie z ustępem 1, także wtedy, gdy naterytorium Federacji jeszcze nie przebywają od 15 lat legalnie.

§ 87Naturalizacja w przypadku wielopaństwowości

(1) Od warunku § 85 pkt 1 i § 86 ust. 1 pkt 1 odstępuje się, jeżelicudzoziemiec nie może zrezygnować ze swojego dotychczasowegoobywatelstwa lub może zrezygnować jedynie pod szczególnie trud-nymi warunkami. Założenie takie należy uczynić, gdy

1. prawo kraju ojczystego nie przewiduje rezygnacji z dotychcza-sowego obywatelstwa,


2. kraj ojczysty regularnie odmawia zwolnienia a cudzoziemiecprzekazał urzędowi ds. naturalizacji wniosek o zwolnienie dla dalsze-go urzędowego przekazania swemu krajowi ojczystemu,

3. kraj ojczysty samowolnie odmawia zwolnienia z dotychczaso-wego obywatelstwa lub nie podjął we właściwym czasie decyzji doty-czącej kompletnego i właściwego pod względem formy wniosku ozwolnienie,

4. w przypadku członków określonych grup ludzi, zwłaszczauchodźców politycznych, żądanie zwolnienia z dotychczasowegoobywatelstwa stanowiłoby surowość, której nie można wymagać.

(5) Od warunków § 85 pkt 1 i § 86 ust. 1 pkt 1 można odstąpić, je-żeli kraj ojczysty zwolnienie z dotychczasowego obywatelstwa czynizależnym od odbycia służby wojskowej i jeżeli cudzoziemiec przewa-żającą część swego wykształcenia zdobył w szkołach niemieckich i naterytorium Federacji wrósł w niemieckie warunki życia oraz wszedł wwiek poborowy.

(3) Jeżeli zwolnienie z dotychczasowego obywatelstwa wymagapełnoletności cudzoziemca, otrzymuje on promesę naturalizacji, jeżeliw świetle prawa swego kraju ojczystego jest jeszcze niepełnoletni.

§ 88Decyzja w przypadku karalności

(1) Na podstawie § 85 pkt 4 i § 86 ust. 1 pkt 2 nie uwzględnia się1. nałożenia środków wychowawczych lub środków karcenia w

stosunku do nieletniego zgodnie z ustawą o sądach dla nieletnich,2. skazania na grzywnę do 180 stawek dziennych i3. skazania na karę pozbawienia wolności do sześciu miesięcy,

orzeczoną warunkowo i anulowaną po okresie zawieszenia.Jeżeli cudzoziemiec został skazany na wyższy wymiar kary, roz-

strzyga się w przypadkach indywidualnych, czy przestępstwo nie zo-stanie uwzględnione.

(2) W przypadku orzeczenia w zawieszeniu kary kryminalnej dlanieletnich cudzoziemiec otrzymuje promesę naturalizacji na wypadek,gdyby kara po upływie zawieszenia nie została anulowana.

(3) Jeżeli wobec cudzoziemca, który złożył wniosek o naturaliza-cję, prowadzi się dochodzenie z powodu podejrzenia o popełnienie


przestępstwa, decyzję o naturalizacji należy zawiesić do chwili zakoń-czenia postępowania, w przypadku skazania do chwili uprawomoc-nienia się wyroku. To samo obowiązuje, jeżeli zawieszono nałożeniekary kryminalnej dla nieletnich zgodnie z § 27 ustawy o sądach dlanieletnich.

§ 89Przerwanie legalnego pobytu

(1) Zwyczajowego pobytu na terytorium Federacji nie przerywapobyt poza terytorium Federacji do sześciu miesięcy. Jeżeli cudzo-ziemiec zatrzymał się poza terytorium Federacji dłużej niż sześć mie-sięcy z powodu ze swej natury przejściowego, czas ten do okresu rokudolicza się do czasu pobytu wymaganego dla uzyskania naturalizacji.

(2) Jeżeli cudzoziemiec przebywał poza terytorium Federacji dłu-żej niż sześć miesięcy z powodu ze swej natury nieprzejściowego,można okres poprzedniego pobytu do pięciu lat na terytorium Federa-cji zaliczyć do czasu trwania pobytu wymaganego przy naturalizacji.

(3) Przerw w legalności pobytu nie bierze się pod uwagę, jeżelipolegają one na tym, że cudzoziemiec nie złożył we właściwym czasiewniosku o pierwsze niezbędne wydanie lub przedłużenie pozwoleniana pobyt lub nie miał ważnego paszportu.

§ 90Opłata naturalizacyjna

Opłata za naturalizację, o której mowa w §§ 85 do 89, wynosi 100DM.

§ 91Obowiązywanie przepisów ogólnych

Przy postępowaniu naturalizacyjnym łącznie z określeniem wła-ściwości miejscowej obowiązują przepisy prawa o obywatelstwie. §68 nie stosuje się.


Rozdział VIII

Przepisy karne i grzywny

§ 92Przepisy karne

(1) Karą pozbawienia wolności do roku lub grzywną karze sięosobę, która

1. wbrew § 3 ust. 1 zdanie 1 przebywa na terytorium Federacji bezpozwolenia na pobyt i nie przyznano mu tolerowania pobytu, o któ-rym mowa w § 55 ust. 1,

2. wbrew § 4 w powiązaniu z § 39 ust. 1 przebywa na terytoriumFederacji bez paszportu i bez dowodu tymczasowego,

3. postępuje wbrew egzekwowalnemu nakładowi, o którym mowaw § 14 ust. 2 zdanie 2 lub w § 56 ust. 3 zdanie 3, także w powiązaniuz § 44 ust. 6 lub egzekwowalnemu zarządzeniu, o czym mowa w § 62ust. 2,

4. uporczywie postępuje wbrew wykonywalnemu zarządzeniu, októrym mowa w § 37,

5. wbrew § 41 nie toleruje działań dochodzenia kryminalnego,6. wbrew § 58 ust. 1 wjeżdża na terytorium Federacji,7. podaje lub używa fałszywe lub niepełne dane w celu uzyskania

dla siebie lub innych pozwolenia na pobyt lub tolerowania pobytu lubtak uzyskany dokument świadomie używa w obrocie prawnym w celuwprowadzenia w błąd lub

8. na terytorium Federacji należy do stowarzyszenia składającegosię przeważnie z cudzoziemców, którego istnienie, cele lub działal-ność jest utrzymywana w tajemnicy przed urzędami, aby zapobieczakazowi [jej działania].

(2) Karą pozbawienia wolności do lat trzech lub grzywną karze sięosobę, która podżega cudzoziemca do działań określonych w ustępie 1zdanie 1 lub 6 lub pomaga mu w tym i

1. otrzymuje za to korzyść majątkową lub każe ją sobie obiecaćalbo

2. działa w ten sposób notorycznie lub na korzyść więcej niż pię-ciu cudzoziemców.


(3) W przypadkach wymienionych w ustępie 2 próba jest karalna.(4) Przedmioty odnoszące się do przestępstwa, o którym mowa w

ustępie 1 pkt 7, mogą zostać skonfiskowane.(5) Artykuł 31 ust. 1 układu o statusie uchodźców pozostaje niena-

ruszony.

§ 93Przepisy dotyczące grzywien

(1) Sprzecznie z przepisami postępuje ten, kto w przypadkachwymienionych w § 92 ust. 1 pkt 1 do 3 postępuje niedbale.

(2) Sprzecznie z przepisami postępuje ten, kto1. wbrew § 40 ust. 1 nie okazuje, wręcza lub odstępuje wymienio-

ny tam dokument lub2. wbrew § 59 ust. 1 uchyla się od policyjnej kontroli ruchu gra-

nicznego.(3) Sprzecznie z przepisami postępuje ten, kto umyślnie lub przez

zaniedbanie1. działa wbrew egzekwowalnemu nakładowi, o którym mowa w

§ 3 ust. 5, § 14 ust. 2 zdanie 1, ust. 3 lub § 56 ust. 3 zdanie 2, w da-nym przypadku także w powiązaniu z § 44 ust. 6,

2. działa wbrew egzekwowalnemu zarządzeniu, o którym mowaa) w § 37 lubb) § 74 ust. 1 zdanie 2 lub ust. 2 zdanie 1 pkt 1,3. działa wbrew rozporządzeniu z mocą ustawy, o którym mowa w

§ 38 lub § 40 ust. 2, jeżeli odsyła ono do przepisu o grzywnach ,4. wjeżdża lub wyjeżdża wbrew postanowieniom § 59 ust. 1 poza

dopuszczonym przejściem granicznym lub poza ustalonymi godzina-mi ruchu albo nie posiada ważnego paszportu lub paszportu tymcza-sowego lub

5. wbrew postanowieniom § 68 ust. 4 nie składa wniosków tamwymienionych.

(4) W przypadkach wymienionych w ustępie 2 pkt 2 i w ustępie 3pkt 4 próbę wykroczenia można ścigać.

(5) Wykroczenia można w przypadkach wymienionych w ustę-pach 1 i 2 pkt 1 i w ustępie 3 pkt 2 litera a, pkt 4 ukarać grzywną do5.000 DM, w przypadkach wymienionych w ustępie 2 pkt 2 grzywną


do 10.000 DM, w przypadkach wymienionych w ustępie 3 pkt 1, 3 i 5grzywną do 1000 DM i w przypadkach wymienionych w ustępie 3 pkt2 litera b grzywną do 20.000 DM.

(6) Artykuł 31 ust. 1 układu o statusie uchodźców pozostaje niena-ruszony.

Rozdział IX

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 94Dalsze obowiązywanie praw pobytu

(1) Nieograniczone uprawnienie do pobytu wydane przed wej-ściem w życie niniejszej ustawy obowiązuje w dalszym ciągu jako

1. nieograniczone uprawnienie do pobytu na terytorium WE, jeżelicudzoziemcowi gwarantuje się swobodę przemieszczania się zgodniez dyrektywą EWG o pobycie,

2. nieograniczone uprawnienie do pobytu zgodnie z niniejsząustawą, jeżeli wydano je jakiemuś innemu cudzoziemcowi.

(2) Bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu wy-dane przed wejściem w życie niniejszej ustawy obowiązuje nadal jako

1. bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu WE,jeżeli istnieją warunki określone w ustępie 1 pkt 1,

2. bezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu, jeżeliwydano je jakiemuś innemu cudzoziemcowi.

(3) Terminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydaneprzed wejściem w życie niniejszej ustawy obowiązuje nadała jako

1. terminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu na teryto-rium Wspólnot Europejskich, jeżeli istnieją warunki określone wustępie 1 pkt 1,

2. zezwolenie na czasowy pobyt , jeżeli wydano je cudzoziemcowiw celu z natury swojej wymagający jedynie przejściowego pobytu lubjako członkowi rodziny takiego cudzoziemca,

3. uprawnienie do pobytu ze względów humanitarnych lub waż-nych powodów politycznych, jeżeli zostało wydane cudzoziemcowi ze


względów humanitarnych lub politycznych lub z powodu przeszkodyw wydaleniu z zastosowaniem środków przymusu lub jako członkomrodziny takiego cudzoziemca lub cudzoziemca, który posiada pozwo-lenie na pobyt w trakcie postępowania przyznawania azylu, lub posia-da tolerowanie pobytu,

4. terminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu, o którymmówi niniejsza ustawa, jeżeli wydano je innemu cudzoziemcowi,

(4) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydane przed wej-ściem w życie niniejszej ustawy w formie wizy obowiązuje w dalszymciągu jako wiza.

§ 95Dalsze obowiązywanie pozostałych zarządzeń

prawa o cudzoziemcach

(1) Pozostałe działania z tytułu prawa o cudzoziemcach podjęteprzed wejściem w życie niniejszej ustawy, zwłaszcza ograniczeniaczasowe i terytorialne, warunki i zobowiązania, zakazy i ograniczeniadziałalności politycznej oraz zakazy pobytu, zagrożenia wydaleniem zzastosowaniem środków przymusu oraz wydalenia z zastosowaniemśrodków przymusu łącznie z jego skutkami prawnymi i terminowymograniczeniem jego działania oraz tolerowanie pobytu i pozostałedziałania wspierające pozostają skuteczne.

(2) Nakłady na nieograniczone uprawnienie do pobytu należy nawniosek anulować. Anulowanie jest zwolnione z opłat.

§ 96Zachowanie statusu prawnego przez młodych cudzoziemców

(1) Cudzoziemiec, który w chwili wejścia niniejszej ustawy w ży-cie jeszcze nie ukończył 16. roku życia i legalnie przebywa na teryto-rium Federacji, pozwolenie na pobyt zgodnie z przepisami niniejszejustawy otrzymuje na wniosek. Pozwolenie na pobyt może być od-miennie niż stanowi to § 7 ust. 2 i § 8 ust. 1 wydane nawet wtedy, gdynie istnieje przesłanka dla wydania zgodnie z niniejszą ustawą.

(2) Wniosek o wydanie pozwolenia na pobyt należy złożyć w cią-gu roku od wejścia niniejszej ustawy w życie. Do upływu terminu


składania podań i po złożeniu wniosku do chwili decyzji urzędu ds.cudzoziemców zwolnienie z wymogów zezwolenia na pobyt istniejąceprzed wejściem w życie niniejszej ustawy obowiązuje nadal, chyba żecudzoziemca zobowiązano do wyjazdu na podstawie aktu administra-cyjnego.

(3) O ile dla uzyskania lub wykonywania prawa lub dla przywilejumiarodajny jest czas posiadania pozwolenia na pobyt, cudzoziemcowi,który wjechał przed ukończeniem 16. roku życia, należy zaliczyć le-galny pobyt przed wejściem niniejszej ustawy w życie i legalny pobyt,o którym mowa w ustępie 2 zdanie 2, jako okresy posiadania pozwo-lenia na pobyt. To samo obowiązuje w przypadku cudzoziemców,którzy po wejściu niniejszej ustawy w życie z powodu swego wiekuzgodnie z rozporządzeniem z mocą ustawy lub innego przepisu praw-nego są zwolnieni z wymogów pozwolenia na pobyt.

§ 97Przerwanie legalności pobytu

Przerw w legalności pobytu do roku można nie brać pod uwagę.

§ 98Regulacja przejściowa

dla posiadaczy zezwolenia na pobyt bez określonego celu

(1) Wobec cudzoziemców, którzy w chwili wejścia w życie niniej-szej ustawy posiadali zezwolenie na pracę i terminowe zezwolenie napobyt bez określonego celu, § 7 ustęp 2 pkt 1 i 2 ma zastosowanie podwarunkiem, że zezwolenie na pobyt można terminowo przedłużyćtakże mimo uzupełniającego otrzymywania pomocy społecznej, do-póki cudzoziemcowi przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnychlub pomocy dla bezrobotnych.

(2) Współmałżonkowi cudzoziemca, którego zezwolenie na pobytbez określonego celu wydane przed wejściem w życie niniejszej usta-wy jest nadal ważne jako zezwolenie na pobyt bez określonego celu, októrym mowa w niniejszej ustawie, odmiennie niż stanowi to § 18 ust.1 pkt 3 zgodnie z §§ 17 i 18 ust. 5 wydaje się zezwolenie na pobyt bezokreślonego celu.


(3) Ustępu 1 i 2 mają odpowiednie zastosowanie, jeżeli cudzozie-miec składa wniosek o przedłużenie zezwolenia na pobyt bez określo-nego celu przed wejściem w życie niniejszej ustawy i zostanie ono powejściu w życie niniejszej ustawy przedłużone jako zezwolenie napobyt bez określonego celu.

§ 99Regulacja przejściowa dla posiadaczy upoważnienia do pobytu

(1) W przypadkach § 94 ust. 3 pkt 3 upoważnienie do pobytu zewzględów humanitarnych lub ważnych powodów politycznych możnaprzedłużyć odmiennie niż stanowi to § 34 ust. 2. Przy zastosowaniu §35 okres posiadania upoważnienia do pobytu ze względów humanitar-nych lub ważnych powodów politycznych przed wejściem w życieniniejszej ustawy dolicza się do wymaganego okresu posiadania upo-ważnienia do pobytu ze względów humanitarnych lub ważnych po-wodów politycznych.

(2) Zarządzenie najwyższych władz kraju związkowego, o którymmowa w § 32, dla wykonania ustępu 1 nie wymaga porozumienia zFederalnym Ministrem Spraw Wewnętrznych.

§ 100Regulacja przejściowa dla osób, które ubiegały się o azyl

(1) Cudzoziemcowi1. którego postępowanie przyznawania azylu zostało w sposób

niezaskarżalny zakończone bez uznania go za osobę uprawnioną dootrzymania azylu,

2. który na podstawie przepisu administracyjnego kraju związko-wego lub decyzji w indywidualnym przypadku z powodów humani-tarnych nie został wydalony z zastosowaniem środków przymusu zewzględu na stosunki panujące w kraju jego pochodzenia lub

3. którego pobyt nie może się zakończyć z powodu przeszkody wwyjeździe i wydaleniu z zastosowaniem środków przymusu, która niejest od niego zależna,

można wydać upoważnienie do pobytu ze względów humanitar-nych lub ważnych powodów politycznych, jeżeli w chwili wejścia w


życie niniejszej ustawy przebywa na terytorium Federacji na postawiepozwolenia na pobyt w trakcie postępowania przyznawania azyluzgodnie z ustawą o postępowaniu przyznawania azylu lub na podsta-wie tolerowania pobytu co najmniej od ośmiu lat; okresu pobytu przedzłożeniem wniosku przyznawania azylu nie uwzględnia się. § 30 ust. 5zdanie 2 nie ma zastosowania.

(2) Współmałżonek i dzieci cudzoziemca pozostające w staniewolnym, którym zgodnie z ustępem 1 wydaje się upoważnienie dopobytu ze względów humanitarnych lub ważnych powodów politycz-nych, otrzymują upoważnienie do pobytu, jeżeli w chwili wejścia wżycie niniejszej ustawy przebywają na terytorium Federacji na pod-stawie pozwolenia na pobyt w trakcie postępowania przyznawaniaazylu lub tolerowania pobytu.

(3) Ustępy 1 i 2 nie mają zastosowania wobec cudzoziemców, któ-rzy zostali wydaleni lub którzy z powodu umyślnego przestępstwazostali prawomocnie skazani na karę pozbawienia wolności więcej niższeść miesięcy lub na grzywnę większą niż 180 dniówek.

(4) Zarządzenie najwyższych władz kraju związkowego zgodnie z§ 32 dla wykonania ustępów 1 i 2 nie wymaga porozumienia z Fede-ralnym Ministrem Spraw Wewnętrznych.

§ 101Regulacja wyjątkowa dla osób odbywających służbę wojskową

(1) Cudzoziemcowi, który zwyczajowo legalnie przebywał na te-rytorium Federacji i który w chwili wejścia w życie niniejszej ustawyz powodu odbywania służby wojskowej w swoim kraju ojczystym nieprzebywał na terytorium Federacji, niezależnie od § 16 i odmiennieniż stanowi to § 10 z reguły wydaje się zezwolenie na pobyt bez okre-ślonego celu dla powrotu na terytorium Federacji, jeżeli

1. dysponuje tu miejscem pracy lub2. chce wrócić do swego współmałżonka, niepełnoletniego dziec-

ka stanu wolnego, swoich rodziców lub rodzica legalnie zwyczajowoprzebywających na terytorium Federacji.

(2) Zezwolenie na pobyt bez określonego celu wydaje się jedyniewtedy, gdy cudzoziemiec złoży wniosek w ciągu trzech miesięcy pozwolnieniu ze służby wojskowej i jeżeli jego pozwolenie na pobyt


wygasa lub wygasło wyłącznie z powodu upływu terminu ważnościlub czasu pobytu poza terytorium Federacji.

§ 102Regulacja przejściowa o zarządzeniach i opłatach

(1) W zarządzeniu dla przeprowadzenia ustawy o cudzoziemcachw wersji obwieszczenia z 29 czerwca 1976 (BGBl. I s. 1717) zmie-nionego ostatnio rozporządzeniem z 3 maja 1989 (BGBl. I, s. 881),zamiast słowa „zezwolenie na pobyt” każdorazowo występuje słowo„pozwolenie na pobyt”.

(2) Zarządzenie o opłatach do ustawy o cudzoziemcach z 20 grud-nia 1977 (BGBl. I s. 2840) anuluje się za wyjątkiem § 2 ust. 2 i §§ 3 i4. Do chwili wydania ordynacji o opłatach na podstawie § 81 ust. 2 zaczynności urzędowe określone w § 81 ust. 3 pkt 1 do 5 pobiera sięopłaty w wysokości połowy, za czynności urzędowe na rzecz osóbniepełnoletnich w wysokości jednej czwartej wymienionych tam kwotmaksymalnych.

§ 103Ograniczenie praw podstawowych

(1) Podstawowe prawo nietykalności osobistej (artykuł 2 ust. 2zdanie 1 Ustawy Zasadniczej) i wolności osobistej (artykuł 2 ust. 2zdanie 2 Ustawy Zasadniczej) są ograniczone niniejszą ustawą.

(2) Postępowanie przy pozbawianiu wolności stosuje się do usta-wy o postępowaniu sądowym przy pozbawianiu wolności w wersjijednolitej opublikowanej w Federalnym Dzienniku Ustaw III, numerdziału 316-1, zmienionej ostatnio § 185 ustawy z 16 marca 1976(BGBl. I s. 58).

§ 104Ogólne przepisy administracyjne

Federalny Minister Spraw Wewnętrznych wydaje za zgodą Bun-desratu ogólne przepisy administracyjne do niniejszej ustawy i rozpo-rządzeń z mocą ustawy wydanych na podstawie niniejszej ustawy.


§ 105Klauzula o miastach - krajach

Senaty krajów związkowych Berlina, Bremy i Hamburga są upo-ważnione do dostosowania przepisów niniejszej ustawy dotyczącychwłaściwości urzędów do szczególnej struktury swoich krajów związ-kowych.

§ 106Klauzula berlińska

Niniejsza ustawa zgodnie z § 13 ust. 1 trzeciej ustawy przejścio-wej także w kraju związkowym Berlinie. Rozporządzenia z mocąustawy wydane na podstawie niniejszej ustawy obowiązują w krajuzwiązkowym Berlinie zgodnie z § 14 trzeciej ustawy przejściowej.

Z niemieckiego tłumaczyła: Ewa Misior (BSiE)Weryfikował: Sławomir Łodziński (BSiE)

Ustawa o postępowaniu przyznawania azylu 165

Ustawa z 16 lipca 1982 r.o postępowaniu przyznawania azylu

BGBl. I s. 964w wersji obwieszczenia z 9 kwietnia 1991 r.

(BGBl. I s. 869) (BGBl. III 26-5)

Rozdział I

Podstawy

§ 1Zakres obowiązywania

(1) Niniejsza ustawa obowiązuje w przypadku cudzoziemców,którzy jako osoby prześladowane ze względów politycznych składająwniosek o ochronę w oparciu o artykuł 16 ust. 2 zdanie 2 UstawyZasadniczej.

(2) Niniejsza ustawa nie dotyczy1. cudzoziemców bezpaństwowców w rozumieniu ustawy o statu-

sie prawnym cudzoziemców bezpaństwowców na terytorium Federa-cji w wersji jednolitej opublikowanej w Federalnym Dzienniku Ustawczęść III, numer 243-1, ostatnio zmienionej artykułem 4 pkt 1 ustawyz 13 czerwca 1980 (BGBl. I s. 677),

2. cudzoziemców w rozumieniu ustawy z 22 lipca 1980 r. (BGBl.I s. 1057) o działaniach na rzecz uchodźców przyjętych w ramachakcji pomocy humanitarnej.

§ 1aPóźniejsze przyczyny uzasadniające uchodźstwo

Okoliczności, którymi cudzoziemiec uzasadnia swoją obawę przedprześladowaniami politycznymi, nie bierze się pod uwagę przy po-dejmowaniu decyzji o przyznaniu azylu politycznego, jeżeli z okre-ślonych faktów wynika, że cudzoziemiec powołuje się na nie w celustworzenia przesłanek dla uznania go.

166 Ustawa o postępowaniu przyznawania azylu

§ 2Inne zabezpieczenie przed prześladowaniem

(1) Cudzoziemiec, który był już w innym państwie bezpieczny odprześladowania, nie jest uznany za osobę uprawnioną do otrzymaniaazylu.

(2) Jeżeli cudzoziemiec przed swoim wjazdem na teren obowią-zywania niniejszej ustawy przebywał dłużej niż trzy miesiące w pań-stwie, w którym nie grozi mu prześladowanie polityczne, zakłada się,że był tam bezpieczny od prześladowania politycznego. Przepis tennie obowiązuje, jeżeli cudzoziemiec uczyni wiarygodnym fakt, że niemożna było z dostateczną pewnością wykluczyć wydalenia z zastoso-waniem środków przymusu do innego państwa, w którym grozi muprześladowanie polityczne.

§ 3Status prawny

(1) Osoby uprawnione do otrzymania azylu na terenie obowiązy-wania niniejszej ustawy korzystają ze statusu prawnego zgodnie zKonwencją o Statusie Prawnym Uchodźców z 28 lipca 1951 (BGBl.1953 II s. 559).

(2) Nienaruszone pozostają przepisy zapewniające korzystniejszystatus prawny osobom uprawnionym do otrzymania azylu.

(3) Cudzoziemcy, którzy mieli zapewniony azyl do chwili wejściaw życie zjednoczenia Niemiec na terenie określonym w artykule 3ustawy zjednoczeniowej, uważani są za osoby uprawnione do otrzy-mania azylu w rozumieniu niniejszej ustawy.

Rozdział II

Organizacja

§ 4Urząd Federalny

(1) Wnioski o przyznanie azylu rozstrzyga Federalny Urząd ds.Uznania Uchodźców Zagranicznych w oparciu o niniejszą ustawę.


(2) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych powołuje kierowni-ka Federalnego Urzędu. Ów troszczy się o prawidłową organizacjępostępowania o przyznanie azylu. Jest zwłaszcza zobowiązany wuzgodnieniu z krajami związkowymi do przyspieszenia postępowaniadotyczącego utworzenia delegatur w krajach związkowych w wyma-ganym zakresie. W tym celu należy w Urzędzie Federalnym zapewnićdostateczną liczbę personelu.

(3) O poszczególnych wnioskach o przyznanie azylu rozstrzygapracownik Urzędu Federalnego związany w tym względzie wskazów-kami. Pracownik musi być co najmniej urzędnikiem państwowymwyższego szczebla lub porównywalnym pracownikiem umysłowym.

(4) Federalny Minister Spraw Wewnętrznych jest upoważnionyuregulować postępowanie przed Urzędem Federalnym w drodze roz-porządzenia z mocą ustawy wydanego bez zgody Bundesratu.

§ 5Federalny pełnomocnik

(1) Przy Urzędzie Federalnym ustanawia się Federalnego Pełno-mocnika ds. Azylu.

(2) Federalny Pełnomocnik może brać udział w postępowaniu oprzyznanie azylu przed Urzędem Federalnym i przed sądami admini-stracyjnymi. Należy mu zapewnić możliwość zabrania głosu. Możezaskarżać orzeczenia Urzędu Federalnego.

(3) Federalny Pełnomocnik jest powoływany i odwoływany przezFederalnego Ministra Spraw Wewnętrznych. Musi mieć kwalifikacjedo sprawowania urzędu sędziego lub pełnienia służby administracyj-nej wyższego szczebla.

(4) Federalny Pełnomocnik jest związany wskazówkami Federal-nego Ministra Spraw Wewnętrznych, który, o ile nie chodzi o wska-zówki ogólne, nawiązuje kontakt z Ministrem Spraw Wewnętrznychdanego kraju związkowego, w którym przebywa cudzoziemiec lub doktórego ma zostać przydzielony.


Rozdział III

Postępowanie o przyznanie azylu

§ 6Zdolność do działań wywołujących skutki prawne

Zdolnym do podjęcia czynności proceduralnych zgodnie z niniej-szą ustawą jest także cudzoziemiec, który ukończył 16 rok życia, o ilenie jest niezdolny do czynności prawnych na podstawie kodeksu cy-wilnego lub w przypadku jego pełnoletności należałoby go w tejsprawie prowadzić i przyjąć zastrzeżenie zgody.

§ 7Wniosek o przyznanie azylu

(1) Wniosek o przyznanie azylu powstaje, gdy z pisemnej, ustnejlub wyrażonej w inny sposób woli cudzoziemca można wywniosko-wać, że na terenie obowiązywania niniejszej ustawy szuka ochronyprzed prześladowaniem politycznym lub że z powodów wymienio-nych w § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach pragnie uzyskać ochronęprzed wydaleniem z zastosowaniem środków przymusu lub innegorodzaju wydaleniem do innego państwa, w którym grożą mu niebez-pieczeństwa wymienione w § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Zkażdym wnioskiem o przyznanie azylu stawia się wniosek zarówno ostwierdzenie, że istnieją warunki wymienione w § 51 ust. 1 jak też,jeżeli cudzoziemiec nie zaprzeczy temu wyraźnie, o uznanie za osobęuprawniona do otrzymania azylu.

(2) Wniosek jest nieistotny, gdy wiadomo, że cudzoziemiec w in-nym państwie był bezpieczny od prześladowania politycznego (§ 2).Przepis ten nie obowiązuje, gdy niemożliwe jest sprowadzenie cudzo-ziemca do tego państwa lub państwa innego, w którym jest bezpiecz-ny przed prześladowaniem politycznym.

(3) Jeżeli cudzoziemiec posiada dowód podróży wystawiony przezinne państwo zgodnie z Konwencją o Statusie Prawnym Uchodźców,przypuszcza się, że był już w innym państwie bezpieczny od prześla-dowania politycznego.


§ 7aWniosek o przyznanie azylu dla członków rodziny

(1) Jeżeli cudzoziemiec swoją obawę przed prześladowaniem po-litycznym wywodzi stąd, że członek rodziny w rozumieniu § 20 ust. 5zdanie 1 ustawy o postępowaniu administracyjnym będzie politycznieprześladowany, faktu tego można nie uwzględniać, jeżeli1. wniosek o przyznanie azylu zostanie niezaskarżalnie odrzucony

decyzją sądu lub2. w stosunku do członka rodziny mimo postępowania o przyznanie

azylu wydano wykonywalne wezwanie do wyjazdu, które jest po-twierdzone sądową decyzją i jest egzekwowalne oraz

3. cudzoziemiec miał możliwość uczestniczenia w postępowaniu są-dowym przed Urzędem Federalnym.(2) Ustęp 1 nie ma zastosowania, jeżeli wniosek o przyznanie

azylu członkowi rodziny dotyczący uznania go za osobę uprawnionądo otrzymania azylu został odrzucony wyłącznie z powodów wymie-nionych w § 1a lub § 2ust. 1.

(3) Współmałżonkowi osoby uprawnionej do otrzymania azyluzapewnia się status prawny osoby uprawnionej do otrzymania azylu,jeżeli1. małżeństwo istniało już w państwie, w którym osoba uprawniona

do otrzymania azylu była prześladowana politycznie (kraj pocho-dzenia),

2. współmałżonek złożył swój wniosek o przyznanie azylu przed lubjednocześnie z osobą uprawnioną do otrzymania azylu albo nie-zwłocznie po wjeździe i

3. na podstawie § 16 nie można odwołać lub wycofać uznania osobyuprawnionej do otrzymania azylu.Zdanie 1 obowiązuje odpowiednio w przypadku dzieci osoby

uprawnionej do otrzymania azylu, w czasie procedury uznawania jużnarodzonych, niepełnoletnich i pozostających w stanie wolnym.


§ 8Wniosek o przyznanie azylu

(1) Wniosek o przyznanie azylu składa się w urzędzie ds. cudzo-ziemców. Właściwy jest urząd ds. cudzoziemców, w okręgu któregocudzoziemiec przebywa. W przypadkach wymienionych w § 9 ust. 1zdanie 1 właściwym jest urząd ds. cudzoziemców, do którego cudzo-ziemiec zostanie skierowany. Rząd kraju związkowego lub instytucjeprzez niego określona może określić jeden lub kilka urzędów ds. cu-dzoziemców jako urzędy ds. cudzoziemców właściwe wspólnie. Możetakże postanowić, że wniosek o przyznanie azylu można składać tylkow wybranych urzędach ds. cudzoziemców.

(2) Cudzoziemiec musi pojawić się osobiście w urzędzie ds. cu-dzoziemców, sam wyjaśnić fakty, które uzasadniają jego obawę przedprześladowaniami politycznymi, a które stanowią niezbędne dane. Doniezbędnych danych należą także dane dotyczące miejsc zamieszka-nia, trasy podróży, pobytów w innych państwach oraz o tym, czy winnych państwach lub na terenie obowiązywania niniejszej ustawywszczęto lub przeprowadzono postępowanie w celu uznania zauchodźcę politycznego lub postępowanie o przyznanie azylu. Cudzo-ziemiec winien przedłożyć dokumenty znajdujące się w jego posiada-niu lub inne dokumenty, na które się powołuje. Z wyjaśnień cudzo-ziemca należy sporządzić protokół zawierający istotne informacje onim.

(3) Jeżeli cudzoziemiec bez dostatecznego usprawiedliwienia nieodpowie na wezwanie na osobiste przesłuchanie, urząd ds. cudzo-ziemców kieruje wniosek o przyznanie azylu do Urzędu Federalnego.Urząd Federalny rozstrzyga na podstawie stanu sprawy wynikającegoz akt, przy czym należy ocenić brak współdziałania ze strony cudzo-ziemca.

(4) Cudzoziemca może reprezentować pełnomocnik przez niegowybrany i może mu towarzyszyć tłumacz przez niego wybrany. Niezwalnia go to z jego osobistych obowiązków, o których mowa w ustę-pie 2.

(5) Urząd ds. cudzoziemców niezwłocznie kieruje wniosek oprzyznanie azylu do Urzędu Federalnego, chyba że jest on nieistotny


(§ 7 ust. 2 i 3, § 14 ust. 1). Nienaruszony pozostaje § 10 ust. 4 zdanie1.

§ 8aPrzesłuchanie na temat innych przeszkód

w wydaleniu z zastosowaniem środków przymusu

(1) Przy przesłuchaniu, o którym mowa w § 8 ust. 2, cudzoziemiecjest zobowiązany do podania wszystkich pozostałych faktów i oko-liczności stojących na przeszkodzie jego wydaleniu z zastosowaniemśrodków przymusu. Późniejsze ich przedstawienie może nie zostaćuwzględnione. Cudzoziemcowi należy zwrócić na to uwagę.

(2) Nienaruszone pozostaje prawo cudzoziemca, aby po przesłu-chaniu w drodze skargi lub postępowania tymczasowej ochrony praw-nej zgodnie z ordynacją o sądach administracyjnych powoła się nafakty i okoliczności, które nie zostały uwzględnione zgodnie z ustę-pem 1.

§ 9Prośba o udzielenie azylu złożona na granicy

(1) Cudzoziemca, który w urzędzie granicznym składa podanie oazyl, należy przekazać do urzędu ds. cudzoziemców właściwego dlamiejsca wjazdu celem złożenia wniosku. Cudzoziemcowi należy za-bronić wjazdu, jeżeli1. jest oczywiste, że był już w innym państwie bezpieczny od prześla-

dowania politycznego (§ 2 ust. 1),2. jest oczywiste, że przed swoim wjazdem na teren obowiązywania

niniejszej ustawy przebywał dłużej niż trzy miesiące w państwieczłonkowskim Wspólnot Europejskich, w Austrii, Szwajcarii,Szwecji, Norwegii, chyba że cudzoziemiec uwiarygodni, że mimozłożenia podania o azyl może tam obawiać się wydalenia z zasto-sowaniem środków przymusu do państwa, w którym grozi muprześladowanie polityczne lub

3. w przypadku wymienionym w § 7 ust. 3.(2) Odpowiednio obowiązuje § 8 ust. 2 i 4.(3) Urząd graniczny niezwłocznie informuje urząd ds. cudzoziem-

ców o przekazaniu cudzoziemca.


(4) Cudzoziemiec jest zobowiązany niezwłocznie podporządko-wać się decyzji o przekazaniu.

§ 10Postępowanie w przypadku nieistotnego wniosku

o przyznanie azylu

(1) Jeśli wniosek o przyznanie azylu jest nieistotny na podstawie §14 ust. 1, cudzoziemiec jest obowiązany do niezwłocznego wyjazdu,jeżeli nie posiada pozwolenia na pobyt lub gdy mimo rozstrzygnięciajego wniosku o przyznanie azylu nie umożliwiono mu pobytu na tere-nie obowiązywania niniejszej ustawy .

(2) Jeżeli cudzoziemiec zgodnie z ustępem 1 jest zobowiązany dowyjazdu, urząd ds. cudzoziemców grozi mu pisemnie wydaleniem zzastosowaniem środków przymusu ustalając termin przynajmniejdwóch tygodni. Przed wydaniem groźby wydalenia z zastosowaniemśrodków przymusu przesłuchanie cudzoziemca nie jest konieczne.

(3) Od postanowienia, o którym mowa w ustępie 2, nie ma sprze-ciwu. Powództwo zaskarżające nie ma skutku zawieszającego. Wnio-ski, o których mowa w § 80 ust. 5 ordynacji o sądach administracyj-nych, skierowane przeciw groźbie wydalenia z zastosowaniem środ-ków przymusu należy złożyć w ciągu tygodnia od ogłoszenia. Dlazachowania terminu wystarczy, że wniosek wpłynie do urzędu ds.cudzoziemców. Cudzoziemca należy pouczyć o możliwości złożeniawniosku zgodnie z § 80 ust. 5 ordynacji o sądach administracyjnych.Odpowiednio obowiązuje § 58 ordynacji o sądach administracyjnych.Wydalenie z zastosowaniem środków przymusu zawiesza się doupływu terminu określonego w zdaniu 3, a w przypadku złożeniawniosku do wydania niepodważalnej decyzji. Wykluczona jest skargana decyzję sądu administracyjnego odnośnie do wniosku, o którymmowa w § 80 ust. 5 ordynacji o sądach administracyjnych.

(4) Jeżeli odpowiada się na wniosek, o którym mowa w § 80 ust.5, należy wniosek o azyl niezwłocznie przesłać do Urzędu Federalne-go. Decyzja urzędu ds. cudzoziemców staje się nieważna.

(5) Ustępy 3 i 4 obowiązują odpowiednio, jeżeli prosi się o tym-czasową ochronę prawną zgodnie z § 123 ordynacji o sądach admini-stracyjnych z powodu nieprzekazania wniosku o przyznanie azylu.


§ 11Postępowanie w przypadku

jawnie nieuzasadnionego podania o przyznanie azylu

(1) Jeżeli Urząd Federalny odrzucił wniosek o przyznanie azylujako jawnie nieuzasadniony, cudzoziemiec jest zobowiązany do nie-zwłocznego wyjazdu, o ile nie posiada pozwolenia na pobyt lub jeżelimimo decyzji dotyczącej jego wniosku o przyznanie azylu nie umoż-liwia mu się pobytu na terenie obowiązywania niniejszej ustawy.Wniosek o przyznanie azylu jest jawnie nieuzasadniony zwłaszczawtedy, gdy z okoliczności dotyczących indywidualnego przypadkujest oczywiste, że cudzoziemiec przebywa na terenie obowiązywanianiniejszej ustawy jedynie ze względów ekonomicznych lub aby uciecprzed ogólną trudną sytuacją albo starciami wojennymi.

(2) Stosuje się § 10 ust. 2 i 3.(3) Jeżeli odpowiada się na wniosek, o którym mowa w § 80 ust. 5

ordynacji o sądach administracyjnych, termin wyjazdu upływa mie-siąc po wejściu niezaskarżalności odrzucenia wniosku o przyznanieazylu.

§ 12Postępowanie przed Urzędem Federalnym

(1) Urząd Federalny wyjaśnia stan rzeczy i zbiera wymagane do-wody (kontrola wstępna). Należy przy tym przesłuchać samego cu-dzoziemca. Cudzoziemiec jest zobowiązany do udzielenia niezbęd-nych informacji i okazania dokumentów znajdujących się w jego po-siadaniu lub innych załączników, na które się powołuje. Z przesłucha-nia należy sporządzić protokół zawierający istotne dane cudzoziemca.

(2) Odpowiednio obowiązuje § 8 ust. 4.(3) Przesłuchanie cudzoziemca, o którym mowa w ustępie 1, moż-

na przeprowadzić w bezpośrednim czasowym powiązaniu ze złoże-niem wniosku (§ 8). Bezpośredni związek czasowy ze złożeniemwniosku jest zachowany także wtedy, gdy przesłuchanie odbywa sięnie w tym samym dniu, lecz w ciągu tygodnia od złożenia wniosku oprzyznanie azylu. W takich przypadkach cudzoziemiec i jego pełno-mocnik nie muszą być wzywani. Jeżeli przesłuchanie nie odbywa siętego samego dnia, cudzoziemca i jego pełnomocnika należy nie-


zwłocznie poinformować o terminie przesłuchania. Jeżeli pełnomoc-nik niezwłocznie uwiarygodni, że są przeszkody w dotrzymaniu tegoterminu, należy wyznaczyć nowy termin, o ile jest to możliwe w okre-sie wymienionym w zdaniu 2.

(4) Od przesłuchania cudzoziemca, o którym mowa w zdaniu 1,można odstąpić, jeżeli

1. stan rzeczy jest dostatecznie wyjaśniony a istnieją przesłankidla uznania osobę uprawnioną do otrzymania azylu lub

2. cudzoziemiec bez dostatecznego usprawiedliwienia nie odpowiena wezwanie na osobiste przesłuchanie .

Jeżeli w przypadkach wymienionych w punkcie 2 odstępuje się odprzesłuchania cudzoziemca, należy dać mu okazję do pisemnegoprzedstawienia stanowiska w ciągu miesiąca. Jeżeli cudzoziemiec niewypowie się, Urząd Federalny rozstrzyga na podstawie stanu sprawywynikającego z akt, przy czym należy także ocenić brak współdziała-nia ze strony cudzoziemca.

(5) Przesłuchanie nie jest jawne. Mogą w nim wziąć udział osoby,które wylegitymują się jako przedstawiciele Federacji, krajów związ-kowych, Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców Organizacji NarodówZjednoczonych lub Specjalnego Pełnomocnika ds. Uchodźców przyRadzie Europy. Na obecność innych osób może pozwolić kierownikUrzędu Federalnego lub jego zastępca.

(6) Decyzje wydaje się pisemnie. Należy je pisemnie uzasadnić idoręczyć uczestnikom z pouczeniem o środkach zaskarżenia. W decy-zji należy wyraźnie stwierdzić, czy istnieją warunki wymienione w §51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach i czy wnioskodawca zostaje uznanyza osobę uprawnioną do otrzymania azylu; od ostatniego stwierdzenianależy odstąpić, jeżeli wniosek był ograniczony do stwierdzenia wa-runków wymienionych w §51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Każdez obu stwierdzeń można zaskarżyć samodzielnie.

(7) Jeżeli Urząd Federalny odrzuca wniosek o przyznanie azylu,kieruje swoją decyzję do właściwego urzędu ds. cudzoziemców (§28ust. 5) do doręczenia. Wniosek o przyznanie azylu jest odrzucony,jeżeli wnioskodawca nie zostanie uznany za osobę uprawnioną dootrzymania azylu. O ile wniosek był ograniczony do stwierdzeniaistnienia warunków wymienionych w § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziem-


cach, wniosek jest odrzucony, jeżeli stwierdzi się, że nie istnieją wa-runki wymienione w § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.

(8) Sprzeciwu nie stosuje się.

§ 13Ustalenie tożsamości

(1) Jeżeli tożsamość osoby ubiegającej się o azyl nie jest jedno-znacznie znana, należy ją ustalić przy pomocy działań dochodzenio-wych.

(2) Dokumenty uzyskane w oparciu o ustęp 1 należy zniszczyć1. po niepodważalnym uznaniu2. dziesięć lat po niepodważalnym odrzuceniu lub po wycofaniu

wniosku o przyznanie azylu.(3) Federalny Urząd Kryminalny udziela Urzędowi Federalnemu

pomocy urzędowej przy ocenie dokumentów uzyskanych na podsta-wie ustępu 1. Ustęp 2 odpowiednio obowiązuje w przypadku Federal-nego Urzędu Kryminalnego. Wykorzystanie dokumentów jest do-puszczalne także dla ustalenia tożsamości lub przyporządkowaniaśrodków dowodowych w ramach ścigania karnego i zapobieganianiebezpieczeństwu przez policję.

§ 14Ponowny wniosek

(1) Jeżeli cudzoziemiec po wycofaniu lub niepodważalnym odrzu-ceniu wcześniejszego wniosku o przyznanie azylu ponownie składawniosek o przyznanie azylu (ponowny wniosek), niezależnie od swo-jej nazwy jest on istotny jedynie wtedy, gdy spełnione są warunki §51 ust. 1 do 3 ustawy o postępowaniu administracyjnym.

(2) Jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od chwili, kiedy zagrożeniewydaleniem z zastosowaniem środków przymusu wydane po złożeniuwniosku o przyznanie azylu stanie się egzekwowalne, cudzoziemieczłoży wniosek ponowny, który na podstawie ustępu 1 jest nieistotny,dla przeprowadzenia wydalenia z zastosowaniem środków przymusunie jest potrzebne ponowne ustalanie terminu i zagrożenie wydale-niem z zastosowaniem środków przymusu; przepis ten obowiązuje


także wtedy, gdy cudzoziemiec opuścił terytorium Federacji w tymczasie. § 10 ust. 5 nie ma zastosowania.

(3) Jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od chwili, kiedy zagrożeniewydaleniem z zastosowaniem środków przymusu wydane po złożeniuwniosku ponownego stanie się egzekwowalne, cudzoziemiec złożydalszy wniosek ponowny, który na podstawie ustępu 1 jest nieistotny,przeprowadzenie wydalenia z zastosowaniem środków przymusu niewymaga nowego wyznaczenia terminu i zagrożenia wydaleniem zzastosowaniem środków przymusu; przepis ten obowiązuje także wte-dy, gdy cudzoziemiec opuścił terytorium Federacji w tym czasie. § 10ust. 5 nie ma zastosowania.

§ 15Wygaśnięcie

(1) Uznanie za osobę uprawnioną do otrzymania azylu orazstwierdzenie, że spełnione są warunki § 51 ust. 1 ustawy o cudzo-ziemcach, wygasają, gdy cudzoziemiec1. dobrowolnie lub przez przyjęcie albo odnowienie paszportu naro-

dowego ponownie oddaje się pod opiekę państwa, którego jestobywatelem lub

2. po utracie swojego obywatelstwa dobrowolnie je odzyskał, lub3. uzyskał na wniosek nowe obywatelstwo i korzysta z opieki pań-

stwa, którego obywatelstwo uzyskał.(2) W przypadkach wymienionych w ustępie 1 cudzoziemiec wi-

nien niezwłocznie zwrócić do urzędu ds. cudzoziemców zaświadcze-nie o uznaniu i dowód podróżny.

§ 16Odwołanie i wycofanie

(1) Uznanie za osobę uprawnioną do otrzymania azylu orazstwierdzenie, że istnieją warunki wymienione w § 51 ust. 1 ustawy ocudzoziemcach, należy odwołać, jeżeli

1. warunki dla nich nie są już spełniane lub2. cudzoziemiec z nich rezygnuje.


Od odwołania w oparciu o punkt 1 pierwszy można odstąpić, je-żeli cudzoziemiec powołuje się na przyczyny przymusowe, polegającena wcześniejszych prześladowaniach, aby odrzucić powrót do pań-stwa, którego obywatelstwo posiada lub w którym jako bezpaństwo-wiec zwyczajowo przebywa.

(2) Uznanie należy anulować, jeżeli zostało wydane na podstawienieprawdziwych danych lub wskutek przemilczenia istotnych faktówa cudzoziemiec nie mógłby zostać uznany także z innych powodów.Zdanie 1 ma odpowiednie zastosowanie w przypadku stwierdzenia, żespełnione są warunki §51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.

(3) O odwołaniu i wycofaniu decyduje kierownik Urzędu Federal-nego lub upoważniony przez niego pracownik. W pozostałych przy-padkach postępuje się zgodnie z § 12 ust. 1 do 6 i 8. Odpowiednioobowiązują § 12 ust. 7 i § 15 ust. 2.

§ 17Szczególne przepisy przy doręczaniu

(1) Cudzoziemiec podczas postępowania o przyznanie azylu wi-nien dbać o to, aby zawiadomienia Urzędu Federalnego, właściwegourzędu ds. cudzoziemców i sądu, do którego złożył odwołanie, mogłyzawsze dojść do niego; winien zwłaszcza niezwłocznie wykazać wy-mienionym urzędom każdą zmianę w adresie.

(2) Cudzoziemiec musi przyjmować doręczenia i wiadomości dlasiebie na ostatni adres, który podał danemu urzędowi, jeżeli na oko-liczność postępowania nie ustanowił ani pełnomocnika ani nie zostałmu on przydzielony. Jeżeli nie podał adresu urzędom wymienionym wustępie 1, musi przyjmować doręczenia i wiadomości dla siebie podadresem podanym we wniosku o przyznanie azylu. Jeżeli przesyłki niemożna doręczyć, doręczenie uważa się za dokonane z chwilą nadaniana poczcie, nawet gdy przesyłka powróci jako niedoręczalna.

(3) Jeżeli doręczenia należy dokonać poza terenem obowiązywa-nia niniejszej ustawy, należy to uczynić w drodze publicznego ob-wieszczenia. Zastosowanie mają przepisy § 15 ust. 2 i 3, ust. 5 zdanie2 i 3 oraz ust. 6 ustawy o doręczeniach administracyjnych.

(4) Jeżeli cudzoziemiec dla postępowania o przyznanie azylu wy-znacza pełnomocnika lub wskazuje pełnomocnika do doręczeń, w


przypadkach wymienionych w § 28 decyzję urzędu ds. cudzoziemcównależy dostarczyć także jemu.

(5) Urząd ds. cudzoziemców przy składaniu wniosku za potwier-dzeniem odbioru poucza cudzoziemca pisemnie o niniejszych przepi-sach dotyczących doręczenia.

§ 18Ważność decyzji

Decyzja Urzędu Federalnego w postępowaniu o przyznanie azylujest wiążąca we wszystkich sprawach, w których uznanie za osobęuprawnioną do otrzymania azylu jest prawnie istotne. Nie dotyczy topostępowania w sprawie o wydalenie.

Rozdział IV

Prawo do pobytu

Podrozdział pierwszy

Pobyt w czasie postępowania o przyznanie azylu

§ 19Pobyt

(1) Cudzoziemcowi, który złożył wniosek o przyznanie azylu, naokres przeprowadzania postępowania o przyznanie azylu pozwala sięna pobyt na terenie obowiązywania niniejszej ustawy zgodnie z prze-pisami niniejszego rozdziału.

(2) Ustęp 1 nie obowiązuje w przypadku cudzoziemców, którzyprzed złożeniem wniosku o przyznanie azylu z ważnych względówpublicznego bezpieczeństwa lub porządku dostali zakaz pobytu na-tychmiast egzekwowalny lub niezaskarżalny. Cudzoziemcom określo-nym w ustępie 1 oraz cudzoziemcom, których pozwolenie na pobytwygasło w trakcie postępowania o przyznanie azylu, o czym mowa w§ 20 ust. 3 pkt 1, dla przeprowadzenia postępowania o przyznanieazylu wydaje się akceptację pobytu, dopóki ich wydalenie z zastoso-waniem środków przymusu nie jest możliwe ze względów prawnych


lub rzeczywistych. Odpowiednio obowiązują § 20 ust. 1, 2, 3 pkt 2 do4, 6 i 7, ust. 4 do 6 oraz §§ 23 do 28.

(3) W przypadkach, w których uzyskanie lub korzystanie z prawalub jakiś przywilej zależne są od czasu pobytu na terenie obowiązy-wania niniejszej ustawy, czas pobytu, o którym mowa w ustępie 1,zalicza się, jeżeli cudzoziemiec został niezaskarżalnie uznany za oso-bę uprawnioną do otrzymania azylu.

(4) Pozwolenie na pobyt wydane z innych przyczyn przez urządds. cudzoziemców oraz przepisy innych ustaw dotyczących wydawa-nia pozwolenia na pobyt pozostają nienaruszone.

(5) Wiza wygasa z chwilą złożenia wniosku o przyznanie azylu.

§ 20Pozwolenie na pobyt w trakcie postępowania o przyznanie azylu

(1) Cudzoziemcom, którzy złożyli wniosek o przyznanie azylu,przyzwala się na pobyt na terenie obowiązywania niniejszej ustawyograniczony do terenu okręgu danego urzędu ds. cudzoziemców. Je-żeli cudzoziemiec jest zobowiązany do przebywania na terenie wokręgu innego urzędu ds. cudzoziemców, na pobyt przyzwala się tyl-ko z ograniczeniem do tego okręgu. Cudzoziemca można zobowiązaćdo przebywania w okręgu innego urzędu ds. cudzoziemców tego sa-mego kraju związkowego jeszcze przed przydzieleniem, o którymmowa w § 22 ust. 3.

(2) Pozwolenie na pobyt w trakcie postępowania o przyznanieazylu może być ograniczone terytorialnie i obwarowane nałożeniemobowiązków. Cudzoziemca można zwłaszcza zobowiązać

1. do mieszkania w określonej gminie lub w określonym pomiesz-czeniu,2. do przeprowadzki do określonej gminy lub pomieszczenia i przyję-

cia tam mieszkania.Cudzoziemca można także zobowiązać

1. do udania się do centralnej instytucji kraju związkowego zajmującejsię przyjmowaniem, rozmieszczaniem i przydzielaniem osóbubiegających się o azyl i do przyjęcia mieszkania z tej instytucji,

2. zaakceptowania pobytu i mieszkania w okręgu innego urzędu ds.cudzoziemców tego samego kraju związkowego.


Przesłuchanie cudzoziemca jest konieczne w przypadkach wymie-nionych w zdaniu 2 pkt 2, jeżeli przebywał w gminie lub schroniskudłużej niż sześć miesięcy. Przesłuchanie uważa się za przeprowadzo-ne, jeżeli cudzoziemiec lub jego przedstawiciel prawny mieli okazję wciągu dwóch tygodni do wypowiedzenia się na temat przewidzianegorozmieszczenia. Przesłuchanie nie odbywa się, jeżeli sprzeciwia musię pilny interes publiczny. Obowiązki, o których mowa w zdaniu 1,nie mogą wykluczać podjęcia zatrudnienia (§ 19 ust. 1 ustawy o pod-niesieniu stanu i poprawie struktury zatrudnienia), jeżeli Urząd Fede-ralny uznał cudzoziemca za osobę uprawnioną do otrzymania azylulub sąd zobowiązał Urząd Federalny do uznania za taką, także gdyzastosowano środek prawny.

(3) Pozwolenie na pobyt w trakcie postępowania o przyznanieazylu wygasa,1. jeżeli cudzoziemiec z ważnych względów publicznego bezpieczeń-

stwa lub porządku dostał zakaz pobytu natychmiast egzekwowalnylub niezaskarżalny,

2. jeżeli wycofa wniosek o przyznanie azylu,3. jeżeli nie zostanie wydane wezwanie do wyjazdu przy niezaskar-

żalnym odrzuceniu wniosku o przyznanie azylu,4. jeżeli upłynął termin wyjazdu, o którym mowa w § 28 ust. 2,5. jeżeli wydano zezwolenie na pobyt bez określonego celu, o którym

mowa w § 29 ust. 1,6. jeżeli upłynął termin wyjazdu, o którym mowa w § 11 ust. 2 lub 3.

(4) Cudzoziemcowi, który nie posiada pozwolenia na pobyt (§ 19ust. 4), wydaje się zaświadczenie o pozwoleniu na pobyt w trakciepostępowania o przyznanie azylu. Zaświadczenie wydaje się na czasokreślony. Nie może przekroczyć sześciu miesięcy.

(5) Właściwym dla wydania zaświadczenia i dla działań, o którychmowa w ustępie 2, jest urząd ds. cudzoziemców, do okręgu któregoograniczony jest pobyt. Regulacje dotyczące właściwości na podsta-wie § 8 ust. 1 zdanie 4 pozostają nienaruszone.

(6) Sprzeciw i skarga na decyzje urzędu ds. cudzoziemców niemają działania zawieszającego.


§ 21(uchylony)

§ 22Miejsce pobytu i przydzielenie

(1) Cudzoziemiec, który złożył wniosek o przyznanie azylu, niema prawa w czasie postępowania o przyznanie azylu przebywać wwybranym kraju związkowym lub w wybranej miejscowości.

(2) Kraje związkowe mogą w drodze uzgodnienia administracyj-nego ustalić klucz przydzielania osób ubiegających się o azyl. Jeżeliuzgodnienie nie dojdzie do skutku do 31 grudnia 1991 r., klucz okre-śla rząd federalny w drodze rozporządzenia z mocą ustawy wydanegoza zgodą Bundesratu. Do chwili wejścia w życie regulacji, o którejmowa w zdaniu 1 lub 2, obowiązuje następująca regulacja:1. 20% osób ubiegających się o przyznanie azylu rozdziela się do

krajów wymienionych w artykule 1 ust. 1 umowy zjednoczenio-wej; przydzielenie do poszczególnych krajów związkowych nastę-puje odpowiednio do ilości mieszkańców tych krajów,

2. 80% osób ubiegających się o przyznanie azylu rozdziela się wedługnastępującego klucza:

Badenia - Wirtembergia 15,2%Bawaria 17,4%Berlin 2,7%Brema 1,3%Hamburg 3,3%Hesja 9,3%Dolna Saksonia 11,6%Północna Nadrenia-Westfalia 28,0%Nadrenia - Palatynat 5,9%Kraj Saary 1,8%Szlezwik-Holsztyn 3,5%

Jeżeli uzgodnienie administracyjne nie będzie stosowane, odpo-wiednio obowiązuje zdanie 3.

(3) Pełnomocnik rządu federalnego po wysłuchaniu krajów związ-kowych wyznacza kraj, w którym będą przebywać cudzoziemcy, któ-


rzy złożyli wniosek o przyznanie azylu (przydzielenie). Pełnomocnikjest powoływany przez Federalnego Ministra Spraw Wewnętrznych.

(4) Kraje związkowe mogą ustanowić urząd centralny, który za-miast pełnomocnika rządu federalnego będzie wyznaczać kraj związ-kowy, w którym mają przebywać cudzoziemcy, którzy złożyli wnio-sek o przyznanie azylu. Z chwilą powstania urzędu centralnegouprawnienia pełnomocnika, o których mowa w ustępie 3 przechodząna niego. Jeżeli urząd nie powstanie, obowiązuje ustęp 3.

(5) Rząd kraju związkowego lub urząd przez niego określony wy-daje decyzję o skierowaniu. Decyzję o skierowaniu należy wydać napiśmie i zaopatrzyć w pouczenie o środkach zaskarżenia. Nie wymagaona uzasadnienia. Nie jest wymagane przesłuchanie cudzoziemca.

(6) Przy skierowaniu należy uwzględnić wspólnotę rodzinnąwspółmałżonków i ich dzieci poniżej lat 18. Cudzoziemców posiada-jących pozwolenie na pobyt wydane przez urząd ds. cudzoziemcównależy przydzielić do kraju dotychczasowego pobytu.

(7) Jeżeli cudzoziemiec jest reprezentowany przez osobę upoważ-nioną lub mianował pełnomocnika ds. odbioru [doręczeń], o dyspo-zycji dotyczącej skierowania należy powiadomić także cudzoziemca.

(8) Cudzoziemiec winien niezwłocznie udać się na miejsce podanew decyzji o skierowaniu.

(9) Kraje związkowe są zobowiązane do niezwłocznego przyjęciaosób przydzielonych na podstawie przydzielenia. Rząd federalny lubplacówka przez niego upoważniona jest władna uregulować przy-dzielenie wewnątrz kraju w drodze rozporządzenia z mocą ustawy.Odpowiednie zastosowanie mają ustępy 5, 6 zdanie 1, ustępy 7, 8 i 10.

(10) Sprzeciw i skarga przeciw działaniom na podstawie niniej-szych przepisów nie mają działania zawieszającego.

§ 23Schroniska wspólne

(1) Cudzoziemców, którzy złożyli wniosek o przyznanie azylu.należy z reguły umieszczać w schroniskach wspólnych. Należy przytym uwzględnić zarówno interes publiczny jak też istotne sprawy cu-dzoziemca.


(2) Zobowiązanie do mieszkania w schronisku wspólnym upływa,gdy Urząd Federalny uznaje cudzoziemca za osobę uprawnioną dootrzymania azylu lub sąd zobowiąże Urząd Federalny do uznania zataką, także gdy zastosowano środek prawny, o ile cudzoziemiec wy-każe inne schronisko, a państwo nie poniesie z tego tytułu kosztówdodatkowych. To samo obowiązuje, gdy Urząd Federalny lub sądstwierdzi, że spełnione są warunki § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziem-cach i gdy wydalenie cudzoziemca z zastosowaniem środków przy-musu jest niemożliwe ze względów prawnych lub faktycznych.

§ 24Kontakt z Wysokim Komisarzem ds. Uchodźców

przy Organizacji Narodów Zjednoczonych

Cudzoziemcowi, który złożył wniosek o przyznanie azylu, należydać okazję zwrócenia się do Wysokiego Komisarza ds. Uchodźcówprzy Organizacji Narodów Zjednoczonych.

§ 25Przejściowe opuszczenie miejsca pobytu

(1) Urząd ds. cudzoziemców może zezwolić cudzoziemcowi naprzejściowe opuszczenie miejsca pobytu, jeżeli przemawiają za tympilne względy lub odmowa zezwolenia oznaczałaby nieuzasadnionąsurowość.

(2) Należy wydać zezwolenie w celu dotrzymania terminów u peł-nomocników, Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców przy OrganizacjiNarodów Zjednoczonych i organizacji zajmujących się opieką naduchodźcami.

(3) Cudzoziemiec może bez urzędowego zezwolenia dotrzymaćterminów przed urzędami i sądami, w których wymaga się osobistegostawienia.

(4) Cudzoziemiec może przejściowo opuścić miejsce pobytu przy-dzielone na czas postępowania o przyznanie azylu, jeżeli Urząd Fede-ralny uznał go za osobę uprawnioną do otrzymania azylu lub sąd zo-bowiązał Urząd Federalny do uznania za taką lub sąd stwierdził, żespełnione są warunki § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach i gdy wy-


dalenie cudzoziemca z zastosowaniem środków przymusu jest nie-możliwe ze względów prawnych lub faktycznych.

(5) Urząd ds. cudzoziemców okręgu lub gminy należącej do okrę-gu może wydać cudzoziemcowi ogólne pozwolenie na przebywaniena terenie całego okręgu.

(6) Aby uwzględnić lokalne stosunki, rządy krajów związkowychmogą postanowić w drodze rozporządzenia z mocą ustawy, że cudzo-ziemcy mogą tymczasowo przebywać bez zezwolenia na terenieobejmującym okręgi kilku urzędów ds. cudzoziemców.

§ 26Deponowanie paszportu

(1) Cudzoziemcy, którzy złożyli wniosek o przyznanie azylu a niemają pozwolenia na pobyt wydanego przez urząd ds. cudzoziemców,winni na czas trwania postępowania o przyznanie azylu zdeponowaćswój paszport zagraniczny lub paszport tymczasowy w urzędzie ds.cudzoziemców. Paszport lub paszport zastępczy pozostają w urzędzieds. cudzoziemców do wyjazdu. Jeżeli mimo odrzucenia wniosku oprzyznanie azylu cudzoziemcowi umożliwia się pobyt na terenie obo-wiązywania niniejszej ustawy, paszport należy wydać, gdy wygaśniepozwolenie na pobyt w trakcie postępowania o przyznanie azylu (§ 20ust. 3).

(2) Paszport lub paszport zastępczy przejmuje urząd ds. cudzo-ziemców, urząd graniczny lub policja kraju związkowego; należy goprzekazać do urzędu ds. cudzoziemców właściwego w danym przy-padku.

(3) W przypadkach wymienionych w § 25 ust. 1 i 2 cudzoziem-cowi można tymczasowo wydać jego paszport lub paszport zastępczy,jeżeli jest to konieczne w przypadku podróży. To samo obowiązuje,gdy jest to konieczne dla przedłużenia terminu ważności paszportu lubpaszportu zastępczego, o które ubiega się cudzoziemiec lub dla przy-gotowania wyjazdu cudzoziemca.

(4) Sprzeciw lub skarga nie mają działania zawieszającego.


§ 27Obowiązek legitymowania się

(1) Podczas postępowania o przyznanie azylu cudzoziemiec wy-pełnia swój obowiązek legitymowania się przy pomocy zaświadcze-nia, o którym mowa w § 20 ust. 4.

(2) Zaświadczenie nie upoważnia do przekraczania granicy.

§ 28Działania kończące pobyt

(1) Jeżeli Urząd Federalny odrzucił wniosek o przyznanie azylu (§12 ust. 7), urząd ds. cudzoziemców niezwłocznie wzywa cudzoziemcado wyjazdu, wyznacza mu termin wyjazdu i grozi mu w przypadku,gdyby nie wyjechał w terminie. Nie obowiązuje to gdy1. cudzoziemiec z innych względów jest upoważniony do przebywa-

nia na terenie obowiązywania niniejszej ustawy,2. cudzoziemcowi mimo odrzucenia jego wniosku o przyznanie azylu

umożliwiono pobyt na terenie obowiązywania niniejszej ustawy.Od zagrożenia wydaleniem z zastosowaniem środków przymusu

należy odstąpić, jeżeli Urząd Federalny stwierdził, że spełnione sąwarunki § 51 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach i gdy wydalenie cudzo-ziemca z zastosowaniem środków przymusu jest niemożliwe zewzględów faktycznych i prawnych.

(2) Termin wyjazdu upływa najwcześniej miesiąc po wejściu wżycie niezaskarżalności odrzucenia wniosku.

(3) Nie przeprowadza się przesłuchania cudzoziemca.(4) Decyzję wydaje się w formie pisemnej. Należy dołączyć pi-

semne uzasadnienie i zaopatrzyć w pouczenie o środkach odwoław-czych.

(5) Decyzję należy w przypadkach wymienionych w § 12 ust. 7doręczyć cudzoziemcowi łącznie z odrzuceniem jego wniosku o przy-znanie azylu zaś uzupełniająco na podstawie przepisów kraju związ-kowego.

(6) Sprzeciw nie ma zastosowania.(7) Jeżeli wydano wezwanie do wyjazdu, o którym mowa w ustę-

pie 1 zdanie 1 lub istnieje zobowiązanie do wyjazdu zgodnie z § 10


ust. 1 lub § 11 ust. 1, a cudzoziemiec po tym składa wniosek o po-zwolenie na pobyt na terenie obowiązywania niniejszej ustawy, niema zastosowania § 69 ust. 2 zdanie 1 i ust. 3 zdanie 1 i 2 ustawy ocudzoziemcach.

(8) § 11 pozostaje nienaruszony.

§ 28 aPobyt przy ograniczeniu wniosku o przyznanie azylu

do stwierdzenia prześladowania politycznego

W przypadku cudzoziemców, których wniosek o przyznanie azyluogranicza się do stwierdzenia spełniania warunków§ 51 ust. 1 ustawyo cudzoziemcach i którzy przed złożeniem wniosku posiadali pozwo-lenie na pobyt wydane lub przedłużone przez urząd ds. cudzoziem-ców, nie mają zastosowania §§ 24 i 28.

Podrozdział drugi

Pobyt i uznanie

§ 29Zezwolenie na pobyt bez określonego celu

(1) Jeżeli cudzoziemiec został niezaskarżalnie uznany za osobęuprawnioną do otrzymania azylu, urząd ds. cudzoziemców wydaje mubezterminowe zezwolenie na pobyt bez określonego celu.

(2) Ustęp 1 nie obowiązuje w przypadku cudzoziemców, którzyprzed swoim uznaniem za osoby uprawnione do otrzymania azylu zważnych powodów publicznego bezpieczeństwa lub porządku zostaliw sposób natychmiast egzekwowalny lub niezaskarżalnie wydaleni zzastosowaniem środków przymusu.


Rozdział V

Postępowanie sądowe

§ 30Obiektywne nagromadzenie pozwów

Jeżeli osoba ubiegająca się o azyl w przypadku wymienionym w §28 składa pozew przeciw jednemu lub obydwu stwierdzeniom UrzęduFederalnego (§ 12 ust. 6 zdanie 3) jak też przeciw decyzji urzędu ds.cudzoziemców, żądanie z powództwa rozpatruje się w jednym po-zwie. Powództwo zaskarżające ma działanie zawieszające. Pozewrozpatruje się i decyduje o nim w jednym wspólnym postępowaniu.Nie stosuje się rozłączenia.

§ 31Sędzia orzekający jednoosobowo

(1) Izba może w sprawach spornych, o których mowa w niniejszejustawie, przekazać proces jednemu ze swoich członków jako sędzie-mu orzekającemu jednoosobowo, jeżeli sprawa nie wykazuje szcze-gólnych trudności natury faktycznej lub prawnej lub gdy sprawa niema znaczenia zasadniczego. Sędzią orzekającym w składzie jedno-osobowym nie może być sędzia na okres próbny w pierwszym rokuswego mianowania.

(2) Procesu nie można przekazać sędziemu orzekającemu w skła-dzie jednoosobowym, jeżeli przed izbą odbyły się już rozprawy ustne,chyba że w międzyczasie wydano wyrok z zastrzeżeniem, wyrok codo części lub wyrok rozstrzygający o dopuszczalności powództwa.

(3) Sędzia rozstrzygający jednoosobowo po wysłuchaniu uczest-ników sporu może ponownie przekazać proces izbie, jeżeli z istotnejzmiany sytuacji procesowej wynika, że sprawa ma znaczenie zasadni-cze. Ponowne przekazanie sędziemu orzekającemu jednoosobowo jestwykluczone.

(4) Niezaskarżalne są decyzje podjęte zgodnie z ustępami 1 i 3.(5) Ustęp 1 nie obowiązuje w postępowaniu zgodnie z § 80 ust. 5,

§ 123 ordynacji o sądach administracyjnych.


§ 32Dopuszczenie odwołania

(1) Od wyroku końcowego sądu administracyjnego w sporachprawnych, o których mowa w niniejszej ustawie, stronom sporu przy-sługuje odwołanie jedynie wtedy, gdy dopuszcza się to w wyrokusądu administracyjnego lub uchwałą Wyższego Sądu Administracyj-nego.

(2) Odwołanie dopuszcza się, gdy1. proces ma znaczenie zasadnicze, lub2. wyrok odbiega od postanowienia Wyższego Sądu Administracyjne-

go lub Wspólnego Senatu wyższych sądów Federacji i podstawąorzeczenia jest odejście od tego orzeczenia, lub

3. dochodzi się uchybienia procesowego wymienionego w § 138 or-dynacji o sądach administracyjnych, które istnieje.(3) Wyższy Sąd Administracyjny jest związany dopuszczeniem.(4) Niedopuszczenie odwołania może zostać samodzielnie zaskar-

żone w drodze zażalenia złożonego w ciągu miesiąca po doręczeniuwyroku. Zażalenie należy złożyć w sądzie administracyjnym. Musiwymieniać zaskarżany wyrok. Powody, dla których odwołanie należydopuścić, muszą być przedstawione w terminie na składanie zażaleń.Złożenie zażalenia wstrzymuje uprawomocnienie się wyroku.

(5) Sąd administracyjny może nie przyjąć zażalenia. Wyższy SądAdministracyjny rozstrzyga w drodze uchwały nie wymagającej uza-sadnienia. Wyrok staje się prawomocny z chwilą odrzucenia zażaleniaprzez Wyższy Sąd Administracyjny. Jeżeli Wyższy Sąd Administra-cyjny dopuszcza odwołanie, postępowanie zażalenia jest kontynu-owane jako postępowanie odwoławcze; nie wymaga się składaniaodwołania.

(6) Jeżeli izba sądu administracyjnego oddali zażalenie jako jaw-nie niedopuszczalne lub jawnie nieuzasadnione, odwołanie jest wy-kluczone. Obowiązuje to także wtedy, gdy w przypadku § 30 żądaniez powództwa przeciw decyzji Urzędu Federalnego zostało oddalonejako jawnie niedopuszczalne lub jawnie nieuzasadnione zaś żądanie zpowództwa przeciw decyzji urzędu ds. cudzoziemców jako niedo-puszczalne lub nieuzasadnione.


(7) W postępowaniu przed Wyższym Sądem Administracyjnymnie ma zastosowania § 130 ordynacji o sądach administracyjnych.

(8) Jeżeli odwołanie jest wykluczone lub niedopuszczalne, nie mamiejsca także rewizja.

§ 33Zakończenie postępowania

Postępowanie sądowe, o którym mowa w niniejszej ustawie, jestzakończone, gdy powód mimo wezwania sądu nie zajmuje się sprawądłużej niż trzy miesiące. Nie jest wymagana uchwała, o której mowaw § 161 ordynacji o sądach administracyjnych. Koszty postępowaniaponosi powód. W wezwaniu należy zwrócić powodowi uwagę naskutki, o których mowa w zdaniach 1 i 3.

Rozdział VI

Przepisy karne

§ 34Przestępstwa

(1) Karą pozbawienia wolności do roku lub karą grzywny zostanieukarana osoba, która1. wbrew § 9 ust. 4 nie podporządkuje się niezwłocznie decyzji o

przekazaniu;2. nie poddaje się działaniu mającemu ustalić jego tożsamość zgodnie

z § 13 ust.13. ponawia sprzeczne z prawem postępowanie wobec

a) ograniczenia pobytu, o czym mowa w § 20 ust. 1 zdanie 1 lubograniczenia pobytu na podstawie egzekwowalnego zarządze-nia zgodnie z § 20 ust. 1 zdanie 2 lub 3, w danym przypadkutakże w oparciu o rozporządzenie z mocą ustawy zgodnie z § 25ust. 6 lub pozwolenie zgodnie z § 25 ust. 5 lub

b) ograniczenia pobytu na podstawie egzekwowalnego terytorial-nego ograniczenia pozwolenia na pobyt w trakcie postępowaniao przyznanie azylu zgodnie z § 20 ust. 2 zdanie 1


4. postępuje wbrew egzekwowalnemu obowiązkowi lub zarządzeniu,o czym mowa w § 20 ust. 2 zdanie 1 lub 3 albo

5. wbrew § 22 ust. 8 nie udaje się we właściwym czasie na miejscepodane w decyzji o skierowaniu.(2) Ustęp 1 obowiązuje także osoby nie należące do kręgu osób

wymienionych w § 1 ust. 1.

§ 35Wykroczenia porządkowe

(1) Wykroczenie porządkowe popełnia cudzoziemiec, który1. postępuje wbrew ograniczeniu pobytu, o czym mowa w § 20 ust. 1

zdanie 1 lub ograniczeniu pobytu na podstawie egzekwowalnegozarządzenia zgodnie z § 20 ust. 1 zdanie 2 lub 3, w danym przy-padku także w oparciu o rozporządzenie z mocą ustawy zgodnie z§ 25 ust. 6 lub pozwolenie zgodnie z § 25 ust. 5 lub

2. postępuje wbrew ograniczenia pobytu na podstawie egzekwowal-nego terytorialnego ograniczenia pozwolenia na pobyt w trakciepostępowania o przyznanie azylu zgodnie z § 20 ust. 2 zdanie 1.

(2) Wykroczenia porządkowe są karane grzywną do pięciu tysięcymarek niemieckich.(3) Ustępy 1 i 2 dotyczą także uczestników postępowania nie należą-cych do kręgu osób wymienionych w § 1 ust. 1.

§ 36Nakłanianie do nieuprawnionego składania wniosku

(1) Karą pozbawienia wolności do lat trzech lub karą grzywny zo-stanie ukarany ten, kto nakłania cudzoziemca lub wspiera go w tym,aby w postępowaniu o przyznanie azylu przy składaniu wniosku (§§8, 9 lub 14) lub przed Urzędem Federalnym (§§ 12 lub 14) lub w po-stępowaniu sądowym podawał nieprawdziwe lub niepełne dane, dlaumożliwienia uznania jako osoby uprawnionej do otrzymania azylulub stwierdzenia, że spełnione są warunki § 51 ust. 1 ustawy o cudzo-ziemcach.

(2) Próba podlega karze.


(3) Ustępy 1 i 2 dotyczą także uczestników postępowania sądowe-go, którzy nie należą do osób wymienionych w § 1 ust. 1.

(4) Kara nie obejmuje osoby, która popełnia czyn na korzyśćczłonka rodziny w rozumieniu § 11 ust. 1 pkt 1 kodeksu karnego.

Rozdział VII

Przepisy przejściowe i końcowe


Podstawowe prawo do nienaruszalności cielesnej (artykuł 2 ust. 2zdanie 1 Ustawy Zasadniczej) ogranicza się zgodnie z niniejszą usta-wą.

§ 38Ogólne przepisy administracyjne

Federalny Minister Spraw Wewnętrznych za zgodą Bundesratuwydaje ogólne przepisy administracyjne do niniejszej ustawy.

§ 39(uchylony)

§ 40(Nowelizacja ordynacji o sądach administracyjnych)

§ 41(uchylony)

§ 42Odesłanie do przepisów uchylonych

Jeżeli ustawy lub rozporządzenia odsyłają do przepisów, które ni-niejszą ustawą zostały pozbawione mocy lub anulowane, na ich miej-sce stosuje się odpowiednie przepisy niniejszej ustawy.


§ 43Przepisy przejściowe

1. Zezwolenia na pobyt wydane jedynie w celu przeprowadzenia po-stępowania o przyznanie azylu, z chwilą wejścia niniejszej ustawyw życie obowiązują jako pozwolenia na pobyt w trakcie postępo-wania o przyznanie azylu.

2. Rozpoczęte już postępowanie o przyznanie azylu należy doprowa-dzić do końca zgodnie z przepisami niniejszej ustawy. § 1 ust. 2 pktnie ma zastosowania wobec wniosków o przyznanie azylu złożo-nych przed wejściem w życie niniejszej ustawy.

3. Dopuszczalność środka zaskarżenia przeciw decyzji sądowej sto-suje się według prawa dotychczas obowiązującego, jeżeli akt admi-nistracyjny został podany do wiadomości przed wejściem w życieniniejszej ustawy.

4. Dopuszczalność środka prawnego przeciw decyzji sądowej stosujesię według prawa dotychczas obowiązującego, jeżeli decyzja zo-stała ogłoszona przed wejściem w życie niniejszej ustawy lub zo-stała z urzędu doręczona zamiast ogłoszenia.

5. Jeżeli środek zaskarżenia zgodnie z dotychczas obowiązującymprawem ma działanie zawieszające, przepisy niniejszej ustawy owykluczeniu działania zawieszającego nie mają zastosowania.

6. Ustawy krajów związkowych o przekazaniu sporów dotyczącychuznania za osobę uprawnioną do otrzymania azylu zgodnie z do-tychczasowym rozdziałem czwartym ustawy o cudzoziemcach wpowiązaniu z § 7 drugiej ustawy z 16 sierpnia 1980 przyspieszają-cej postępowanie przyznania azylu (BGBl. I s.1437) jednemu są-dowi administracyjnemu dla okręgów kilku sądów administracyj-nych pozostają nienaruszone do 30 czerwca 1983 r.

§ 43aPrzepisy przejściowe dla wniosków następczych

Wniosek o przyznanie azylu w odniesieniu do stwierdzenia istnie-nia warunków artykułu 1 § 51 ust. 1 ustawy o nowej regulacji prawa ocudzoziemcach nie są wnioskiem następczym zgodnie z § 14 ust. 1,


jeżeli wcześniejszy wniosek o przyznanie azylu został złożony przedwejściem w życie ustawy o nowej regulacji prawa o cudzoziemcach i

1. został odrzucony z powodów wymienionych w § 1a lub § 2ust. 1,

2. został wycofany przez cudzoziemca.Przepis ten nie obowiązuje, jeżeli niezaskarżalnie stwierdzono, że

nie istnieją warunki wymienione w § 14 ust. 1 zdanie 1 ustawy o cu-dzoziemcach z 28 kwietnia 1965 (BGBl. I s. 353) zmienionego ostat-nio artykułem 19 ust. 5 ustawy z 26 czerwca 1990 (BGBl. I s. 1163)lub artykułu 1 § 51 ust. 1 ustawy o nowej regulacji prawa o cudzo-ziemcach.

§ 44Klauzula berlińska(bezprzedmiotowa)

§ 45(Wejście w życie, utrata mocy obowiązującej)

Tłumaczenie z języka niemieckiego: Ewa Misior (BSiE)Weryfikował: Sławomir Łodziński (BSiE)

194 Ustawa o zastępczej służbie wojskowej

Ustawa o zastępczej służbie wojskowej osóbodmawiających służby wojskowej z 13 stycznia 1960 r.

(BGBl. I s. 10)w wersji obwieszczenia z 31 lipca 1986 r.

(BGBl. I s. 1205), (BGBl. III 55-2)z późniejszymi zmianami3

Rozdział pierwszy

Zadania i organizacja służby zastępczej

§ 1Zadania służby zastępczej

W trakcie służby zastępczej osoby uznane za osoby odmawiającesłużby wojskowej spełniają zadania służące dobru ogólnemu, główniew sferze społecznej.

§ 2Organizacja służby zastępczej

(1) Wykonaniem niniejszej ustawy, o ile nie stanowi ona inaczej,zajmuje się administracja federalna. Tworzy się w tym celu samo-dzielny naczelny federalny urząd pod nazwą Federalny Urząd ds.Służby Zastępczej (Urząd Federalny) podległy Federalnemu Minister-stwu ds. Kobiet i Młodzieży.

(2) Na wniosek rządu federalnego w Ministerstwie ds. Kobieti Młodzieży mianuje się Federalnego Pełnomocnika ds. Służby Za-stępczej (Pełnomocnik Federalny). Pełnomocnik Federalny prowadzisprawy podległe Federalnemu Ministerstwu ds. Młodzieży, Rodziny,

3 Tekst ustawy wzięto ze zbioru „Öffentliches Recht”, wyd. Nomos Verlagsgesell-schaft Baden Baden, 1994.

Ustawa o zastępczej służbie wojskowej 195

Kobiet i Zdrowia dotyczące służby zastępczej, o ile ministerstwo niepostanowi inaczej.

(3) Właściwy Powiatowy Urząd Uzupełnień winien przesłać do-kumenty osoby uznanej za odmawiającą służby wojskowej bezpo-średnio do Urzędu Federalnego.

§ 2aRada ds. Służby Zastępczej

(1) Przy Federalnym Ministerstwie ds. Młodzieży, Rodziny, Ko-biet i Zdrowia tworzy się Radę ds. Służby Zastępczej. Rada winnadoradzać Federalnemu Ministerstwu ds. Kobiet i Młodzieży w spra-wach służby zastępczej przy opracowaniu zadań, jakie poza sferąspołeczną należy przydzielić osobom odbywającym służbę zastępczą(odbywający służbę).

(2) Rada składa się z1. sześciu przedstawicieli organizacji reprezentujących interesy

osób odmawiających służby wojskowej oraz osób odbywającychsłużbę zastępczą; trzej przedstawiciele muszą być osobami odbywają-cymi służbę,

2. sześciu osób ze zrzeszeń zaaprobowanych instytucji zatrudnia-jących,

3. po jednym przedstawicielu z Kościoła ewangelickiego i katolic-kiego

4. po jednym przedstawicielu związków zawodowych i związkówpracodawców,

5. dwóch przedstawicieli krajów związkowych.(3) Federalne Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży powołuje

członków Rady z reguły na okres czterech lat. Instytucje wymienionew ustępie 2 winy złożyć swoje propozycje w tym względzie. Odby-wających służbę (ust. 2 pkt 1) powołuje się na czas ich służby. Dlakażdego członka Rady powołuje się osobistego zastępcę.

(4) Posiedzenia Rady zwołuje i kieruje nimi Federalne Minister-stwo ds. Kobiet i Młodzieży zgodnie z regulaminem, jaki powinnowydać.


§ 3Ośrodki służby

Poborowi odbywają służbę zastępczą w jednej z zaaprobowanychdla tych zadań instytucji zatrudniającej lub w grupie służby zastępczej(placówki służbowe). W razie pilnej potrzeby mogą zostać zatrudnienitakże w administracji służby zastępczej.

§ 4Aprobowanie instytucji zatrudniających

(1) Instytucja zatrudniająca może na swój wniosek zostać zaapro-bowana, jeżeli1. podejmuje działania zwłaszcza w sferze społecznej, w dziedzinie

ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu; przede wszystkim po-winno się aprobować instytucje zatrudniające w sferze społecznej,

2. daje gwarancję, że zatrudnienie, kierownictwo i opieka nad osoba-mi służącymi odpowiadać będą istocie służby zastępczej; zatrud-nienie nie odpowiada istocie służby zastępczej zwłaszcza wtedy,gdy obciążenie związane z nim prowadzi do jawnie nierównegotraktowania odbywającego służbę w porównaniu z innymi osobamiodbywającymi służbę zastępczą lub służbę wojskową,

3. deklaruje swoją gotowość zagwarantowania, że odbywający służbę,którzy odpowiadają wymaganym przez nich warunkom przyjęcia,zostaną zatrudnione bez wydawania specjalnej zgody na osobę od-bywającego służbę, o ile zatrudnienie ze względu na swoją specy-fikę nie stawia odbywającemu służbę specjalnych wymagań wy-kraczających poza wymagane warunki, i

4. zgłasza swoją gotowość do zagwarantowania pełnomocnikowi Fe-deralnego Ministerstwa ds. Kobiet i Młodzieży oraz Urzędu Fede-ralnego wglądu w całokształt działalności osób służących i ich po-szczególnych zadań, oraz w sposób nieograniczony wspierać Fede-ralną Izbę Obrachunkową przy kontroli rachunkowej wydatkowa-nych środków federalnych.Aprobatę wydaje się na określone miejsca służby i może być

związana z obowiązkami.


(2) Aprobatę należy cofnąć lub odwołać, jeżeli jeden z warunkówwymienionych w ustępie 1 nie jest spełniony lub przestał być spełnia-ny. Można je odwołać także z innych ważnych względów, zwłaszcza,jeżeli nie wypełniono obowiązku w ogóle lub nie wypełniono go wterminie.

§ 5Ustalenie grup służbowych

Grupy służbowe ustala się na zarządzenie Federalnego Minister-stwa ds. Kobiet i Młodzieży według potrzeb. Federalne Ministerstwods. Kobiet i Młodzieży ustala ich siedzibę po wysłuchaniu zaintereso-wanego kraju związkowego.

§ 5aPrzekazanie zadań administracyjnych

(1) Placówkom służbowym można zlecić wykonywanie zadańadministracyjnych. Jeżeli takie zlecenie dostały instytucje krajówzwiązkowych, działają one w imieniu Federacji.

(2) Wykonywanie zadań administracyjnych można zlecić1. zrzeszeniom w przypadku należących do nich instytucji zatrudnia-

jących2. krajom związkowym w przypadku instytucji zatrudniających odno-

śnie do podmiotów prawa publicznego podlegających ich nadzo-rowi

po wyrażeniu przez nie zgody.Koszty administracyjne można zwrócić w umiarkowanym zakre-

sie.

§ 6Koszty

(1) Instytucje zatrudniające troszczą się na własny koszt o zakwa-terowanie, wyżywienie i odzież roboczą dla odbywających służbę.Ponoszą one koszty administracyjne powstające przy zatrudnianiuodbywających służbę.


(2) Instytucje zatrudniające zamiast Federacji wypłacają odbywa-jącym służbę należne im pobory. Nakłady na odprawę co kwartałzwraca się instytucjom zatrudniającym w pełnej wysokości, na innepobory w wysokości 75%. Federalne Ministerstwo ds. Kobiet i Mło-dzieży w porozumieniu z Federalnym Ministerstwem Finansów ustalajednolite kwoty zryczałtowane.

(3) Instytucjom zatrudniającym można zagwarantować dotacje dlaodciążenia ich z wydatków na zakwaterowanie, wyżywienie i odzieżroboczą dla odbywających służbę, jeżeli jest to konieczne i w odpo-wiednim zakresie:1. aby utrzymać ilość miejsc służby zastępczej wystarczającą dla po-

wołania wszystkich znanych osób uznanych za odmawiające służ-by wojskowej i

2. aby utrzymać miejsca służby zastępczej szczególnie nadające się dosłużby zastępczej ze względu na rodzaj zatrudnienia. FederalneMinisterstwo ds. Kobiet i Młodzieży w porozumieniu z Federal-nym Ministrem Finansów wydaje dla wykonania zaleceń zdania 1ogólne przepisy finansowe dotyczące wykonania. Dotacje gwa-rantuje się, jeżeli plan budżetowy przewiduje na to środki.

Drugi rozdział

Przydatność; wyjątki od służby zastępczej

§ 7Przydatność

Przydatność do służby zastępczej określa się według przydatnościdla służby wojskowej. Osoby zdolne do służby wojskowej uważane sąza zdolne do służby zastępczej, osoby tymczasowo niezdolne do służ-by wojskowej za tymczasowo niezdolne do służby zastępczej, a osobyniezdolne do służby wojskowej za niezdolne do służby zastępczej.

§ 8Niezdolność do służby zastępczej

Do służby zastępczej nie powołuje się osób niezdolnych do służbyzastępczej.


§ 9Wykluczenie ze służby zastępczej

(1) Ze służby zastępczej wyklucza się1. osobę skazaną przez niemiecki sąd za przestępstwo na karę po-

zbawienia wolności w wymiarze co najmniej jednego roku lubz powodu umyślnego czynu, który zgodnie z przepisami doty-czącymi zdrady pokoju poprzez przygotowywanie wojny na-pastniczej, zdrady stanu, zagrożenia dla państwa prawa i zdra-dy kraju związkowego oraz zagrożenia bezpieczeństwa ze-wnętrznego skazaną na karę pozbawienia wolności na sześćmiesięcy lub więcej, chyba że wpis o skazaniu został wykre-ślony z Rejestru Centralnego,

2. osobę, która na podstawie orzeczenia sędziowskiego utraciłazdolność do zajmowania stanowisk publicznych,

3. osobę, która podlega środkom poprawczym i zapobiegającym,o których mowa w § 64 lub § 66 kodeksu karnego, dopókidziałanie środka nie zostało zakończone.

(2) Wyroki skazujące wydane przed 3 października 1990 przez są-dy na terenie wymienionym w artykule 3 ustawy zjednoczeniowejbierze się pod uwagę, o ile wykonanie było dopuszczalne zgodnie zustawą o wewnątrzniemieckiej pomocy prawnej i urzędowej w spra-wach karnych, opublikowanej w wersji jednolitej w FederalnymDzienniku Ustaw część III, numer 321-3, ostatnio zmienionej artyku-łem 2 ust. 3 ustawy z 18 sierpnia 1980 (BGBl. I s. 1503).

§ 10Zwolnienia ze służby zastępczej

(1) Ze służby zastępczej zwolnieni są1. wyświęceni duchowni wyznania ewangelickiego2. duchowni wyznania rzymsko-katolickiego, którzy przyjęli

święcenia diakona,3. zawodowi duchowni innych wyznań, których stanowisko od-

powiada stanowisku wyświęconego duchownego wyznania ewange-


lickiego lub duchownego wyznania rzymsko-katolickiego, któryprzyjął święcenia diakona,

4. inwalidzi w rozumieniu § 1 ustawy o inwalidach.(2) Na wniosek należy ze służby zastępczej zwolnić1. osoby uznane za odmawiające służby wojskowej, których

wszyscy bracia lub, jeżeli nie mają one braci, których wszystkie sio-stry zmarły w wyniku poszkodowania w rozumieniu § 1 federalnejustawy o świadczeniach lub § 1 federalnej ustawy o odszkodowaniachopublikowanej w Federalnym Dzienniku Ustaw (część III, numer 251-1) w wersji jednolitej, ostatnio zmienionej artykułem 1 ustawy z 19grudnia 1985 (BGBl. I s. 2460),

3. osoby uznane za odmawiające służby wojskowej, których ojcieclub matka lub oboje rodzice zmarli w wyniku poszkodowania w ro-zumieniu § 1 federalnej ustawy o świadczeniach lub § 1 federalnejustawy o odszkodowaniach, jeżeli osoba uznana za odmawiającąsłużby wojskowej jest jedynym żyjącym synem zmarłego rodzica zezwiązku z drugim rodzicem. Syn spoza małżeństwa jest równy synowiz małżeństwa, jeżeli jego rodzice byli zaręczeni, a małżeństwo niemogło być zawarte z powodu śmierci jednego z rodziców podczaswojny albo ze względów rasistowskich lub politycznych,

3. osoby uznane za odmawiające służby wojskowej, których dwajbracia odbyli zasadniczą służbę wojskową w czasie określonym w § 5ust. 1 ustawy o obowiązku obrony, służbę zastępczą w czasie określo-nym w § 24 ust. 2 lub których dwoje rodzeństwa odbyło służbę woj-skową jako żołnierze na czas określony przez okres najwyżej dwóchlat.

§ 11Odroczenie służby zastępczej

(1) Służbę zastępczą odracza się w przypadku osób, które1. przejściowo nie są zdolne do służby zastępczej,2. abstrahując od przypadków wymienionych w § 9 odbywają karę

pozbawienia wolności, karę dla młodocianych, areszt karny lub aresztdla młodocianych, znajdują się w areszcie śledczym lub zgodnie z §63 kodeksu karnego zostały umieszczone w szpitalu psychiatrycznym.


(2) Służbę zastępczą odracza się na wniosek osobom uznanym zaodmawiające służby wojskowej, które przygotowują się do stanu du-chownego.

(3) Jeżeli osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej zgo-dziła się kandydować do Bundestagu, parlamentu kraju związkowegolub Parlamentu Europejskiego, należy odroczyć jej powołanie dochwili wyborów.

(4) Służbę zastępczą należy na wniosek odroczyć osobie uznanejza odmawiającą służby wojskowej, jeżeli powołanie oznaczałoby dlaniej szczególną surowość z przyczyn osobistych zwłaszcza domo-wych, ekonomicznych lub zawodowych. Dzieje się tak z reguły:

1. jeżeli w przypadku powołania osoby uznanej za odmawia-jącą służby wojskowej

a) zagrożone byłoby utrzymanie rodziny, członków rodzinypotrzebujących pomocy lub innych osób potrzebujących pomocy,na których utrzymanie winna ona łożyć ze względów prawnychlub moralnych lub

b) należy spodziewać się, że spowoduje to szczególnie ciężkąsytuację krewnych pierwszego stopnia,

2. jeżeli osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej nie-zbędna jest dla utrzymania i prowadzenia własnego bądź rodzi-cielskiego gospodarstwa rolnego lub zakładu działalności gospo-darczej,

3. jeżeli powołanie osoby uznanej za odmawiającą służbywojskowej przerywałoby

a) bardzo już zaawansowany etap kształcenia,b) drugie studia dla uzyskania dyplomu szkoły wyższej lub

wyższej szkoły zawodowej, zakończenia szkoły średniej lubszkoły głównej lub

c) pierwsze szkolenie zawodowe rozpoczęte bez ukończeniaszkoły wyższej lub wyższej szkoły zawodowej, które trwa niedłużej niż cztery lata lub którego etap wykraczający poza czterylata jeszcze się nie rozpoczął.

(5) Służbę zastępczą można odroczyć w przypadku osoby uznanejza odmawiającą służby wojskowej, gdy toczy się przeciw niej postę-powanie karne, w którym należy oczekiwać kary pozbawienia wolno-


ści, aresztu karnego, kary dla nieletnich lub środków poprawczych izapobiegawczych pozbawiających wolności na mocy postanowieniasędziowskiego poprzez umieszczenie w areszcie lub zakładzie za-mkniętym, jeżeli jej powołanie poważnie zagroziłoby porządkowi lubpowadze służby zastępczej lub placówki służbowej.

§ 12Wnioski o zwolnienie i odroczenie

(1) Wnioski, o których mowa w § 10 ust. 2 i § 11 ust. 2 i 4, należyskładać pisemnie lub do protokołu w Urzędzie Federalnym.

(2) Do wniosków, o których mowa w § 10 ust. 2 i § 11 ust. 4, na-leży dołączyć dokumenty dowodowe, które wnioskodawca posiadalub może uzyskać bez nieproporcjonalnego wysiłku. Do wniosków, októrych mowa w § 11 ust. 2 należy dołączyć

1. zaświadczenie o odbywaniu regularnych studiów teologicznychlub uzyskaniu regularnego wykształcenia teologicznego i

2. zaświadczenie właściwego krajowego urzędu kościelnego,urzędu biskupiego, przełożonego zakonu lub odpowiedniej zwierzch-niej władzy innej wspólnoty religijnej, że osoba uznana za odmawia-jącą służby wojskowej przygotowuje się do urzędu duchownego.

(3) Wnioski, o których mowa w § 10 ust. 2 i § 11 ust. 2 i 4, są do-puszczalne jedynie w terminie trzech miesięcy od momentu, w którymwnioskodawcy stały się znane okoliczności dotyczące zwolnienia lubodroczenia. Wnioski te należy uzasadnić. Jeżeli dla wniosku, o którymmowa w § 11 ust. 2 lub § 12 ust. 2 lub 4 ustawy o obowiązku obrony,nie upłynął jeszcze termin w chwili uznania wnioskodawcy za osobęodmawiającą służby wojskowej, wniosek do chwili upływu terminunależy składać w Urzędzie Federalnym jako wniosek zgodnie z niniej-szą ustawą.

§ 13Postępowanie przy odroczeniu

(1) Odroczenia, o których mowa w § 11 ust. 1, 4 i 5, należy orze-kać na czas określony. W przypadkach § 11 ust. 4 z wyjątkiem zdania2 pkt 1 litera b) służbę zastępczą można osobie uznaną za odmawiają-cą służby wojskowej odroczyć maksymalnie tak długo, aby można


było ją powołać przed osiągnięciem miarodajnej dla niej granicy wie-ku zgodnie z § 24 ust. 1. W przypadkach wyjątkowych, w którychpowołanie oznaczałoby szczególną surowość, można odroczyć pozaten termin.

(2) Jeżeli wniosek, o którym mowa w § 11 ust. 2 lub 4, został zło-żony po przeglądzie poborowych, decyzja o tym może zostać odro-czona do powołania, chyba że wnioskodawca w sposób wiarygodnyprzedstawi swój uzasadniony interes w natychmiastowym otrzymaniudecyzji.

(3) Odroczenie należy odwołać, jeżeli powód odroczenia przestałistnieć; osobę uznaną za odmawiającą służby wojskowej należyuprzednio wysłuchać.

(4) Po upływie terminu odroczenia osoba uznana za odmawiającąsłużby wojskowej niezależnie od przepisu § 19 ust. 4 oddaje się dodyspozycji służby zastępczej.

§ 14Obrona cywilna i ochrona przed katastrofami

(1) Osób uznanych za odmawiające służby wojskowej, które przedukończeniem dwudziestego czwartego roku życia za zgodą właściwe-go urzędu zobowiązały się do honorowej służby jako pomocnicy wobronie cywilnej lub ochronie przed katastrofami, nie powołuje się dosłużby zastępczej dopóki współpracują z obroną cywilną lub ochronąprzed katastrofami.

(2) Właściwe urzędy są zobowiązane wskazać Urzędowi Federal-nemu istnienie oraz ustanie warunków niepowoływania do służbyzastępczej osób uznanych za odmawiające służby wojskowej.

(3) Jeżeli właściwy urząd poda, że osoba uznana za odmawiającąsłużby wojskowej zobowiązała się do współpracy jako pomocnik wobronie cywilnej lub ochronie przed katastrofami ze skutkiem niepo-woływania do służby wojskowej, Urząd Federalny winien poinfor-mować osobę uznaną za odmawiającą służby wojskowej, że na czasswojej współpracy nie będzie powoływana do służby zastępczej i żejest zwolniona z obowiązków wymienionych w § 23 ust. 2.

(4) Jeżeli osoby uznane za odmawiające służby wojskowej współ-pracowały przez osiem lat z obroną cywilną lub ochroną przed kata-


strofami, wygasa ich obowiązek odbycia służby zastępczej; nie doty-czy to służby zastępczej w przypadku obrony.

§ 14aSłużba na rzecz krajów rozwijających się

(1) Osób uznanych za odmawiające służby wojskowej do ukoń-czenia trzydziestego roku życia nie powołuje się do służby zastępczej,jeżeli wobec instytucji działającej na rzecz pomocy krajom rozwijają-cym się uznanej zgodnie z § 2 ustawy o wolontariuszach pracującychna rzecz krajów rozwijających się zobowiązali się na podstawie umo-wy do odbycia przynajmniej dwuletniej służby w ramach zapotrzebo-wania tej instytucji, w odpowiedni sposób przygotowują się do przy-szłej działalności jako wolontariusze, a potwierdza to Federalne Mini-sterstwo Współpracy i Rozwoju.

(2) Osoby uznane za odmawiające służby wojskowej nie są po-nadto powoływane do służby zastępczej, jeżeli spełniają warunki wy-mienione w § 1 ust. 1 lub 2 ustawy o wolontariuszach pracujących narzecz krajów rozwijających się.

(3) Jeżeli osoby uznane za odmawiające służby wojskowej odbyłysłużbę na rzecz krajów rozwijających się o minimalnym czasie trwa-nia, wygasa ich obowiązek odbycia służby zastępczej; nie dotyczy tosłużby zastępczej w przypadku obrony. Jeżeli służba na rzecz krajówrozwijających się zostanie przedwcześnie zakończona z przyczynniezawinionych przez osobę uznaną za odmawiającą służby wojsko-wej, czas służby na rzecz krajów rozwijających się należy zaliczyćjako czas służby zastępczej, jeżeli przekracza on czas, o jaki służba narzecz krajów rozwijających się jest dłuższa od służby zastępczej.

(4) Instytucje działające na rzecz krajów rozwijających się są zo-bowiązane wskazać Urzędowi Federalnemu istnienie oraz ustaniewarunków niepowołania do służby zastępczej osób uznanych za od-mawiające służby wojskowej.


§ 14bInna służba za granicą

(1) Osób uznanych za odmawiające służby wojskowej nie powo-łuje się do służby zastępczej, jeżeli

1. wobec instytucji uznanych zgodnie z ustępem 3 zobowiązały sięprzed ukończeniem przez siebie dwudziestego piątego roku życiaodbyć za granicą służbę wspierającą pokojowe współżycie narodówtrwającą przynajmniej dwa miesiące dłużej niż służba zastępcza, jakąmusieliby odbyć w przeciwnym razie i

2. odbywają tę służbę nieodpłatnie.Instytucje są zobowiązane poinformować Urząd Federalny o ist-

nieniu oraz o ustaniu warunków dla niepowoływania do służby za-stępczej osób uznanych za odmawiające służby wojskowej.

(2) Jeżeli osoby uznane za odmawiające służby wojskowej doukończenia dwudziestego siódmego roku życia wykażą, że odbyłysłużbę o minimalnym czasie trwania określonym w ustępie 1, wygasaich obowiązek odbycia służby zastępczej; nie dotyczy to służby za-stępczej w przypadku stanu obrony. Jeżeli służba zastępcza zostanieprzedwcześnie zakończona z przyczyn, za które osoba uznana za od-mawiającą służby wojskowej nie ponosi odpowiedzialności, czas spę-dzony w służbie, jeżeli przekracza on dwa miesiące, należy zaliczyćjako służbę zastępczą.

(3) Za instytucje, o których mowa w ustępie 1, można uznać osobyprawne, które

1. wyłącznie, bezpośrednio i bezinteresownie służą celom uprzy-wilejowanym podatkowo w rozumieniu §§ 51 do 68 ordynacji podat-kowej,

2. dają gwarancję, że ich zamiary służą interesom Republiki Fede-ralnej Niemiec i

3. mają swoją siedzibę w Republice Federalnej Niemiec.O uznaniu instytucji rozstrzyga na jej wniosek Federalne Minister-

stwo ds. Kobiet i Młodzieży w porozumieniu z Federalnym UrzędemSpraw Zagranicznych. Może on ograniczyć uznanie do określonychzamierzeń podmiotu. § 4 ust. zdanie 3 i ust. 2 obowiązują odpowied-nio.


§ 15Przepisy specjalne dla funkcjonariuszy

służby penitencjarnej policji

(1) Osób uznanych za odmawiające służby wojskowej, które nale-żą do służby penitencjarnej policji lub zostały do niej włączone pi-semną decyzją, do zakończenia tej służby nie powołuje się do służbyzastępczej.

(2) Właściwe urzędy są zobowiązane do zgłoszenia Urzędowi Fe-deralnemu faktu odwołania decyzji przyjęcia i faktu wystąpienia zesłużby penitencjarnej policji; obowiązuje to także wtedy, gdy służbanie zostanie rozpoczęta mimo decyzji przyjęcia.

(3) § 14 ust. 3 ma odpowiednie zastosowanie, jeżeli właściwyurząd zgłosi, że osoba uznana za odmawiającą służby wojskowejwstąpiła do służby penitencjarnej policji lub została do niej włączonapisemną decyzją a jej zaangażowania należy oczekiwać w ciągu sze-ściu miesięcy od włączenia.

§ 15aWolny stosunek pracy

(1) Osób uznanych za odmawiające służby wojskowej, którymwzględy sumienia uniemożliwiają odbycie służby zastępczej, nie po-wołuje się przejściowo do służby zastępczej, jeżeli zadeklarują, żechcą ustanowić stosunek pracy ze szpitalem w normalnie przyjętymwymiarze godzin lub z inną instytucją zajmującą się leczeniem, pielę-gnacją i opieką nad chorymi lub gdy już działają w takiej instytucji.Obowiązuje to tylko wtedy, gdy po uznaniu za osobę odmawiającąsłużby wojskowej i przed ukończeniem dwudziestego czwartego rokużycia ma być ustanowiony lub został już ustanowiony stosunek pracyo czasie trwania dłuższym przynajmniej o rok od służby zastępczej,którą osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej musiałabyodbyć.

(2) Jeżeli osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej przedukończeniem dwudziestego siódmego roku życia wykaże, że przezokres minimalny wymieniony w ustępie 1 pozostawała w takim sto-sunku pracy, wygasa jej obowiązek odbycia służby zastępczej. Jeżeli


stosunek pracy został przedwcześnie zakończony z przyczyn, za któreosoba uznana za odmawiającą służby wojskowej nie ponosi odpowie-dzialności, czas objęty stosunkiem pracy, jeżeli przekracza rok, należyzaliczyć jako służbę zastępczą.

§ 16Uznanie za osobę niezbędną

(1) Dla zrównoważenia publicznej korzyści z powołania do służbyzastępczej i korzyści wynikającej z zapewnienia personelu dla zadańpoza służbą zastępczą poborowy, jeżeli przeważa ta ostatnia, możezostać uznany za osobę niezbędną poza służbą zastępczą tak długo,jak długo nie można zrezygnować z jego działalności podejmowanejpoza służbą zastępczą. Uznanie za osobę niezbędną można ustanowićz zastrzeżeniem, że poborowy może zostać powołany do służby za-stępczej w zakresie ograniczonym czasowo. Rząd federalny za zgodąBundesratu wydaje ogólne przepisy administracyjne dotyczące zasad,na jakich należy oprzeć zrównoważenie zapotrzebowania na personel.

(2) O uznaniu za osobę niezbędną rozstrzyga się na wniosek wła-ściwego urzędu administracji. Prawo do składania wniosku w odnie-sieniu do własnych pracowników przysługuje także Kościołom iwspólnotom religijnym, o ile są podmiotami prawa publicznego. Rządfederalny jest upoważniony do uregulowania w drodze rozporządzeniawydanego za zgodą Bundesratu właściwości i procedury dotyczącychuznania za osobę niezbędną. W rozporządzeniu upoważnienie dookreślania urzędów właściwych można przekazać naczelnym urzędomFederacji lub rządom krajów związkowych z uprawnieniami do prze-kazania naczelnym urzędom kraju związkowego; naczelny urząd fede-ralny lub rząd kraju związkowego uprawniony do składania wnioskuzgodnie z tym rozporządzeniem może, o ile dopuszcza to prawo krajuzwiązkowego, prawo do składania wniosków regulować także poprzezogólne przepisy administracyjne. Rozporządzenie reguluje także spo-sób, w jaki należy rozstrzygać różnice poglądów pomiędzy UrzędemFederalnym a zaproponowanym urzędem administracji przy rozważe-niu różnych interesów. Rozporządzenie reguluje ponadto, na jakieokresy ustanawia się uznanie za osobę niezbędną i jakich instytucjiadministracji publicznej i gospodarki należy wysłuchać.


(3) Osoba prawna prawa publicznego mająca prawo zatrudniaćurzędników państwowych lub pracodawca poborowego jest zobowią-zany zgłosić Urzędowi Federalnemu ustanie warunków dla uznania zaosobę niezbędną. Poborowi nie pozostający w stosunku służby lubpracy sami zgłaszają ustanie warunków.

§ 17Postanowienia dotyczące wyjątków od służby wojskowej

Postanowienia wojskowych urzędów uzupełnień dotyczące wyjąt-ków od służby wojskowej odnoszą się także do służby zastępczej.

§ 18Zwrot nakładów i utraconych zarobków

Osobie uznanej za odmawiającą służby wojskowej zwraca się ko-nieczne nakłady powstałe z powodu sprawdzania ich stanu dyspozy-cyjności, a w przypadku zarządzenia osobistego stawienia się takżeutracone zarobki zgodnie z przepisami obowiązującymi dla przeglądupoborowych w wojskowych urzędach uzupełnień.

Rozdział trzeci

Powołanie do służby zastępczej

§ 19Powołanie

(1) Poborowi są powoływani do służby zastępczej na podstawiezarządzeń o powołaniu wydanego przez Federalne Ministerstwo ds.Kobiet i Młodzieży, o ile nie wejdą w stosunek służbowy zgodnie zniniejszą ustawą. Osoby zwolnione ze służby zasadniczej, ponieważzostały uznane za osoby odmawiające służby wojskowej, winny nie-zwłocznie zostać powołane do służby zastępczej.

(2) Stosunek służby wojskowej może zostać przekształcony w sto-sunek służby regulowany niniejszą ustawą w drodze pisemnej decyzjiw porozumieniu z instytucją określoną przez Federalne Ministerstwo


Obrony, jeżeli żołnierz został uznany za osobę odmawiającą służbywojskowej. Decyzja określa moment przekształcenia oraz miejsce iczas przystąpienia do służby zastępczej. Poborowy stosownie do de-cyzji o przekształceniu winien się zgłosić celem podjęcia służby za-stępczej.

(3) Poborowy nie może żądać powołania do służby w określonymmiejscu. Nie może zostać powołany do instytucji zatrudniającej, wktórej był zatrudniony przed powołaniem. Zdanie 2 nie obowiązuje,jeżeli poborowy w instytucji zatrudniającej opiekuje się bezpośrednioosobami najciężej upośledzonymi lub ciężko chorymi, a przez prze-rwanie tej opieki nastąpiłaby dla podopiecznego niezasłużona i nie-unikniona szkoda lub ciężar.

(4) Poborowych, których dyspozycyjności nie sprawdzano w cią-gu ostatnich dwóch lat, należy przed powołaniem wysłuchać.

(5) W decyzji o powołaniu należy podać miejsce i czas przystą-pienia do służby oraz czas trwania służby zastępczej, którą należyodbyć. Należy poinformować o karnoprawnych skutkach niestawieniasię.

(6) Decyzję o powołaniu należy wydać przynajmniej cztery tygo-dnie przed terminem powołania. Nie dotyczy to przypadków wymie-nionych w ust. 1 zdanie 2.

§ 19aZmiana miejsca stałego pobytu

(1) Obowiązek służby wojskowej nie wygasa ani nie ulega zawie-szeniu, jeżeli osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej

1. podczas służby zastępczej przeniesie miejsce swojego stałegopobytu poza terytorium obowiązywania niniejszej ustawy,

2. bez zezwolenia koniecznego zgodnie z § 23 ust. 4 przeniesiemiejsce swojego stałego pobytu poza terytorium obowiązywania ni-niejszej ustawy

3. przeniesie miejsce swojego stałego pobytu poza terytoriumobowiązywania niniejszej ustawy nie opuszczając go.

(2) Jeżeli osoby uznane za odmawiające służby wojskowej prze-niosą miejsce swojego stałego pobytu poza terytorium obowiązywanianiniejszej ustawy bez pozwolenia koniecznego zgodnie z § 23 ust. 4,


są powoływane do służby zastępczej na podstawie przepisów niniej-szej ustawy.

§ 20Przesłuchanie świadków i biegłych

Jeżeli dla sprawdzenia dyspozycyjności osoby uznanej za odma-wiającą służby wojskowej konieczne jest przesłuchanie świadka lubbiegłego, można o ich przesłuchanie prosić sąd rejonowy, w okręguktórego świadek lub biegły mieszka lub przebywa; należy przy tympodać fakty, których ma dotyczyć przesłuchanie. Odpowiednie zasto-sowanie mają przepisy ustawy o ustroju sądów powszechnych doty-czące pomocy prawnej (§§ 156 ff) oraz przepisy o postępowaniu cy-wilnym. Zaprzysiężenie świadka lub biegłego odbywa się wedługuznania sądu. Rozstrzyga on również o legalności odmowy składaniazeznań, ekspertyzy lub złożenia przysięgi; decyzja nie podlega zaskar-żeniu.

§ 21Odwołanie decyzji o powołaniu

Jeżeli po doręczeniu decyzji o powołaniu ustali się, że osobauznana za odmawiającą służby wojskowej nie jest dyspozycyjna, na-leży odwołać decyzję o powołaniu. Decyzję o odwołaniu należy wy-dać na piśmie i doręczyć.

§ 22Zaliczenie innej służby

Odbyta służba wojskowa oraz służba w straży granicznej odbytana podstawie obowiązku ochrony granicy zalicza się do służby za-stępczej. Nie dotyczy to dni, w których poborowy nie odbył służby zpowodu

1. zawinionej nieobecności na służbie,2. zawinionej odmowy pełnienia służby,3. odroczenia wykonania decyzji o powołaniu,


4. urlopowania przy nieotrzymywaniu poborów pieniężnych i rze-czowych, o ile owe dni trzeba by dodatkowo odsłużyć bez uznania zaosobę odmawiającą służby wojskowej,

5. odbywania kary pozbawienia wolności, aresztu karnego, karydla nieletnich, aresztu dla nieletnich lub kary aresztu dyscyplinarnego,o ile owe dni trzeba by dodatkowo odsłużyć bez uznania za osobęodmawiającą służby wojskowej lub

6. pobytu w areszcie śledczym zaliczonego w czasie służby, poktórym orzeczono prawomocny wyrok skazujący.

§ 22aZaliczenie służby wojskowej i cywilnej w innych państwach

(1) Federalne Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży może w indy-widualnych przypadkach służbę wojskową odbytą w obcych siłachzbrojnych lub inną służbę odbytą zamiast służby wojskowej zaliczyćw całości lub częściowo jako służbę zastępczą w rozumieniu niniej-szej ustawy. Służbę wojskową lub inną służbę odbytą zamiast woj-skowej należy zaliczyć, jeżeli Federalne Ministerstwo Obrony wyra-ziło zgodę na wstąpienie do obcych sił zbrojnych.

(2) Federalne Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży może upraw-nienie wymienione w ustępie 1 przenieść na Federalny Urząd ds.Służby Zastępczej. Wnioski o zaliczenie służby wojskowej odbytej wobcych siłach zbrojnych oraz dotyczące innej służby odbytej zamiastsłużby wojskowej należy składać w Urzędzie Federalnym, który dlapotwierdzenia może zażądać ze strony poborowego zapewnienia za-miast przysięgi.

§ 23Nadzór służby zastępczej

(1) Osoby uznane za odmawiające służby wojskowej objęte sąnadzorem służby zastępczej, Kończy się on z upływem roku, w któ-rym ukończą trzydziesty drugi rok życia.

(2) Podczas nadzoru służby zastępczej osoby uznane za odma-wiające służby wojskowej winny niezwłocznie zgłaszać UrzędowiFederalnemu


1. każdą zmianę miejsca swojego zamieszkania lub stałego poby-tu, chyba że w ciągu tygodnia dopełnią obowiązku zameldowania lubwymeldowania zgodnie z krajowymi ustawami o sprawach meldun-kowych,

2. zamiar przebywania dłużej niż osiem tygodni poza miejscemstałego pobytu,

3. zaistnienie faktów uzasadniających wyjątek od służby zastęp-czej zgodnie z §§ 8, 9, 10 ust. 1, § 11 ust. 1 i 3 oraz §§ 14 i 15.

4. ustanie warunków powołania do służby zastępczej w odstępachoddzielonych czasowo (§ 24 ust. 3) oraz wcześniejsze ustanie warun-ków odroczenia,

5. zakończenie swojego wykształcenia zawodowego i jego zmianęoraz zmianę swojego zawodu, jeżeli przewidziani są do zadań specjal-nych w służbie zastępczej.

Winny ponadto dbać, aby informacje Urzędu Federalnego mogłydo nich dotrzeć bez zwłoki.

(3) Wojskowy Urząd Uzupełnień niezwłocznie informuje UrządFederalny o danych osób nieobjętych nadzorem służby wojskowejprzekazanych mu przez urzędy meldunkowe zgodnie z § 24a ustawy oobowiązku obrony, w celu nadzoru służby zastępczej. Urząd Federal-ny kasuje dane, które nie są do tego niezbędne.

(4) W trakcie nadzoru służby zastępczej osoby uznane za odma-wiające służby wojskowej winny uzyskać pozwolenie Urzędu Fede-ralnego, jeżeli chcą opuścić Republikę Federalną Niemiec na dłużejniż trzy miesiące, o ile nie zachodzą już warunki § 1 ust. 2 ustawy oobowiązku obrony. Winny uzyskać pozwolenie także wtedy, gdy chcąpozostać poza terytorium obowiązywania niniejszej ustawy dłużej niżdozwolony czas lub chcą pobyt poza granicami Republiki FederalnejNiemiec nie wymagający zezwolenia przedłużyć ponad trzy miesiące.Pozwolenie należy wydać na okres, w którym nie przewiduje się po-wołać do służby zastępczej osoby uznanej za odmawiającą służbywojskowej. Poza tym okresem pozwolenie należy wydać, jeżeli od-mowa stanowiłaby dla osoby uznanej za odmawiającą służby woj-skowej szczególną surowość - w stanie obrony niewspółmiernie rażą-cą surowość. Odpowiednio należy stosować § 13 ust. 1. Federalne


Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży może dopuścić wyjątki od obo-wiązku uzyskania pozwolenia.

(5) Jeżeli osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej odbyłasłużbę zastępczą o czasie trwania określonym w § 24 ust. 2 zdanie 1,obowiązki wymienione w ustępie 2 zdanie 1 punkt 2 do 5 ciążą nanich tylko wtedy, gdy zarządzi tak Federalne Ministerstwo ds. Kobieti Młodzieży dla zapewnienia służby zastępczej w przypadku obrony.

(6) Z obowiązków wymienionych w ustępie 2 zwolnione są teosoby uznane za odmawiające służby wojskowej, które

1. nie są zdolne do służby zastępczej,2. są wykluczone ze służby zastępczej na stałe,3. są zwolnione ze służby zastępczej,4. nie są powołani do służby zastępczej z powodu jednego z wy-

jątków od służby zastępczej wymienionego w §§ 14 do 15, dopóki niebierze się pod uwagę powołania ich.

Nie dotyczy to zgłaszania faktów uzasadniających wyjątki odsłużby zastępczej.

(7) Osoby uznane za odmawiające służby wojskowej można w po-szczególnych przypadkach całkowicie lub częściowo zwolnić z obo-wiązków wymienionych w ustępie 2, dopóki nie bierze się pod uwagępowołania ich.

(8) Dla ustalenia pobytu osób uznanych za odmawiające służbywojskowej w czasie ze strony nadzoru służby zastępczej obowiązujeodpowiednio § 24b ustawy o obowiązku obrony.

§ 23aDoprowadzenie

O doprowadzenie do instytucji, określonej w decyzji o powołaniulub decyzji o przekształceniu, poborowego, który nie usprawiedliwiasię i nie odpowiada na powołanie lub decyzję o przekształceniu sto-sunku służby wojskowej, o czym mowa w § 19 ust. 2, można poprosićpolicję. Policja jest uprawniona do wejścia do mieszkania lub innychpomieszczeń poborowego i szukania go w celu doprowadzenia. Tosamo obowiązuje w przypadku innych mieszkań i pomieszczeń, pozaczasem ciszy nocnej, o ile poborowy przez wchodzenie do takich


mieszkań i pomieszczeń unika bezpośredniej zbliżającej się interwen-cji policji.

Rozdział czwarty

Status poborowego

§ 24Czas trwania służby zastępczej

(1) Służbę zastępczą odbywają poborowi, którzy w chwili ustalo-nej na początek służby jeszcze nie ukończyli dwudziestego piątegoroku życia.

Odmiennie niż stanowi to zdanie 1 służbę zastępczą odbywają po-borowi, którzy w chwili ustalonej na początek służby nie ukończylijeszcze dwudziestego ósmego roku życia, jeżeli

1. z powodu odroczenia, o którym mowa w § 11, przed ukoń-czeniem dwudziestego piątego roku życia nie mogli być powołani,a powód odroczenia stał się niebyły,

2. z powodu zobowiązania do odbycia innej służby za granicą(§ 14b) lub nawiązania niezależnego stosunku pracy (§ 15a) niemogli zostać powołani do służby zastępczej aż do ukończeniadwudziestego siódmego roku życia,

3. przed ukończeniem dwudziestego piątego roku życia przy-najmniej częściowo przebywali poza granicami Republiki Federal-nej Niemiec bez pozwolenia wymaganego zgodnie z § 23 ust. 4 lub

4. zgodnie z § 44 ust. 2 są uważani za zwolnionych ze służbyzastępczej i muszą odsłużyć dni zawinionej nieobecności na służ-bie zastępczej.Odmiennie niż stanowią to zdania 1 i 2 służbę zastępczą odbywają

poborowi, którzy w chwili ustalonej jako początek służby jeszcze nieukończyli trzydziestego drugiego roku życia , jeżeli

1. z powodu swojego wykształcenia zawodowego w czasie za-sadniczej służby wojskowej byliby lub byli wykorzystywani prze-ważnie w dziedzinie wojskowości (§ 5 ust. 1 i § 40 ustawy o obo-wiązku obrony) lub


2. z powodu zobowiązania do odbycia służby jako wolonta-riusz w obronie cywilnej lub ochronie przed katastrofami (§ 14)lub z powodu zobowiązania do odbycia służby na rzecz krajówrozwijających się (§ 14) przed ukończeniem dwudziestego piątegoroku życia nie zostali powołani do służby zastępczej.W przypadku poborowych, którzy z powodu procedury uznania

według przepisów ustawy o odmowie służby wojskowej nie mogli jużbyć powołani do służby zasadniczej przed ukończeniem dwudziestegopiątego roku życia lub przed zaistnieniem wyjątku od służby wojsko-wej trwającego do owego czasu, okres, w którym służbę wojskowąnależy odbyć, przedłuża się o czas trwania procedury uznania, jednaknie po ukończeniu dwudziestego ósmego roku życia. Nienaruszonypozostaje § 79 pkt 1.

(2) Służba zastępcza trwa trzy miesiące dłużej niż zasadniczasłużba wojskowa (§ 5 ustawy o obowiązku obrony). Dla poborowych,którzy odbyli pełną zasadniczą służbę wojskową, dodatkowy czastrwania skraca się o jedną trzecią. Nienaruszony pozostaje § 79 pkt 1.

(3) Poborowi mogą być powoływani do służby zastępczej w od-dzielonych odstępach czasowych, jeżeli w przeciwnym razie zgodniez § 11 ust. 4 należałoby odroczyć ich służbę zastępczą poza czas okre-ślony w § 13 ust. 1.

(4) Odsłużyć należy dni, w których poborowy nie odbył służby zpowodu

1. zawinionej nieobecności na służbie zastępczej,2. zawinionej odmowy pełnienia służby,3. odroczenia wykonania decyzji o powołaniu,4. odbywania kary pozbawienia wolności, aresztu karnego, kary

dla nieletnich lub aresztu dla nieletnich lub5. przebywania w areszcie śledczym, po którym nastąpiło prawo-

mocne skazanie.

§ 25Początek służby zastępczej

Stosunek służby zastępczej zaczyna się w chwili wyznaczonej wdecyzji o powołaniu dla przystąpienia poborowego do służby lub w


decyzji o przekształceniu dla przekształcenia stosunku służby, zgodniez § 19 ust. 2.

§ 25aSłużba wprowadzająca

(1) Odbywający służbę na początku swojej służby są na kursach1. informowani o istocie i zadaniach służby zastępczej oraz o

swoich prawach i obowiązkach jako osób odbywających służbę,2. informowani w zakresie wychowania obywatelskiego,3. wprowadzani w czynności, do których są przewidziani, jeżeli

jest to konieczne (służba wprowadzająca).(2) Przeprowadzenie kursów wymienionych w ustępie 1 można

zlecić instytucjom zatrudniającym i zrzeszeniom, do których należąinstytucje zatrudniające, za ich zgodą. Jeżeli zlecenie otrzymają in-stytucje krajów związkowych, działają na zlecenie Federacji. Kosztykursów można pokryć w umiarkowanym zakresie; Federalne Mini-sterstwo ds. Kobiet i Młodzieży może ustalić jednolite stawki zwrotu.

(3) Przy informowaniu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, omawianietematów politycznych nie można ograniczyć do przedstawienia jedno-stronnego poglądu. Całość informacji należy tak ukształtować, aby naodbywających służbę nie wywrzeć wpływu na korzyść lub niekorzyśćokreślonego kierunku politycznego.

(4) Osobę odbywającą służbę w czasie służby wprowadzającejnależy umieścić na kwaterze służbowej. Odpowiednio obowiązuje §19 ust. 3 zdanie 1.

§ 25bSzkolenie służbowe

1) Odbywający służbę na początku swojej służby są w swojej in-stytucji zatrudniającej przyuczane do działalności, do której są prze-widziane (szkolenie służbowe). Na szkoleniu służbowym odbywają-cym służbę należy przekazać wiadomości i umiejętności, jakich po-trzebują do przewidzianej działalności; należy przy tym uwzględnić,czy odbywający służbę zaliczyli już służbę wprowadzającą, o czymmowa w § 25 ust. 1 pkt 3, czy dopiero będą w niej uczestniczyć. Czas


trwania szkolenia służbowego zależy od rodzaju działalności iuprzedniego wykształcenia osoby służącej; w przypadku działalnościpielęgnacyjnej i opiekuńczej z reguły wynosi przynajmniej czterytygodnie. Działalność, do której osoby odbywające służbę są przewi-dziane, mogą podjąć dopiero po zakończeniu szkolenia służbowego.

(2) W przypadku zmiany rodzaju działalności odbywających służ-bę odpowiednio obowiązuje ustęp 1.

§ 25cPrawa obywatelskie

Odbywający służbę ma takie same prawa obywatelskie jak każdyinny obywatel. Jego prawa są w ramach wymagań służby zastępczejograniczone obowiązkami uzasadnionymi ustawowo.

§ 26Przestrzeganie demokratycznego porządku podstawowego

Odbywający służbę winien całym swoim zachowaniem przestrze-gać wolnościowego demokratycznego porządku w rozumieniu UstawyZasadniczej.

§ 27Obowiązki podstawowe

(1) Odbywający służbę winien pełnić swoją służbę sumiennie.Winien włączyć się w społeczność, w której odbywa swoją służbę.Nie może swoim zachowaniem zagrażać pokojowi pracy [zaniechaniesporów pomiędzy pracownikami i pracodawcami w czasie obowiązy-wania zbiorowego układu pracy] i współżyciu wewnątrz instytucjizatrudniającej.

(2) Poza służbą odbywający służbę winien poza terenem pomiesz-czeń służbowych zachowywać się tak, żeby powaga służby zastępczejlub instytucji zatrudniającej, w której odbywa służbę, nie poniosłapoważnego uszczerbku.

(3) Musi przyjąć na siebie niebezpieczeństwa związane ze służbą,szczególnie gdy jest to niezbędne dla ratowania innych z niebezpie-czeństwa śmierci lub dla odwrócenia szkód zagrażających ogółowi.


(4) Winien poddać się szkoleniu, jeżeli wymaga tego cel służbyzastępczej.

§ 28Dyskrecja

(1) Odbywający służbę także po swoim odejściu ze służby zastęp-czej winien zachować dyskrecję na temat spraw, które stały się muznane podczas działań służbowych. Nie dotyczy to informacji o obie-gu służbowym oraz faktów, które są jawne lub które ze względu naswoje znaczenie nie wymagają zachowania tajemnicy.

(2) Odbywający służbę nie może bez zezwolenia wypowiadać sięo takich sprawach przed sądem ani poza sądem ani składać deklaracji.Odpowiednie zastosowanie ma § 62 federalnej ustawy o urzędnikachpaństwowych przy założeniu, że o odmowie wydania zezwolenia de-cyduje Federalne Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży.

(3) Nienaruszony pozostaje ustawowo ustanowiony obowiązekodbywającego służbę dotyczący zgłaszania przestępstw.

§ 29Działalność polityczna

(1) Odbywający służbę nie może w czasie służby działać na ko-rzyść lub niekorzyść jakiegoś kierunku politycznego. Nienaruszonepozostaje prawo do wypowiadania swojego poglądu politycznego wrozmowie z innymi.

(2) Wewnątrz pomieszczeń i urządzeń służbowych swobodne wy-powiadanie poglądów w czasie wolnym nie może naruszać normwspółżycia we wspólnocie. Odbywający służbę nie może zwłaszczadziałać jako agitator jakiejś grupy politycznej wygłaszając mowy,rozdzielając pisma lub występując jako przedstawiciel organizacjipolitycznej. Nie może być zagrożone wzajemne poważanie.

§ 30Zarządzenia służbowe

(1) Odbywający służbę winien przestrzegać zarządzeń służbowychPrezesa Urzędu Federalnego, kierownika instytucji służbowej oraz


osób, w tym innych odbywających służbę, którym zlecono zadaniekierownictwa i nadzoru (przełożeni). Fakt ten należy podać odbywają-cemu służbę do wiadomości.

(2) Jeżeli odbywający służbę ma zastrzeżenia co do zgodności za-rządzenia służbowego z prawem, a zarządzenie zostanie utrzymane,winien go przestrzegać, chyba że zostało wydane nie w celach służ-bowych lub narusza godność człowieka lub gdyby przestrzegając gopopełnił przestępstwo lub wykroczenie porządkowe.

(3) Jeżeli odbywający służbę przestrzega zarządzenia służbowego,jest zwolniony z własnej odpowiedzialności, jeżeli wykonanie zarzą-dzenia nie jest karalne lub niezgodne z przepisami, a karalność lubniezgodność z przepisami została przez niego rozpoznana albo jestoczywista w świetle znanych mu okoliczności.

§ 30aObowiązki przełożonego

Przełożony winien troszczyć się o podległe mu osoby odbywającesłużbę. Jest zobowiązany do nadzoru służbowego. Zarządzenia służ-bowe może wydawać jedynie w celach służbowych i tylko przestrze-gając ustaw i przepisów służbowych.

§ 31Kwatera służbowa; wspólne wyżywienie

Odbywający służbę jest zobowiązany na zarządzenie służbowemieszkać na kwaterze służbowej i uczestniczyć we wspólnym wyży-wieniu. Służbową kwaterą jest każda kwatera przydzielona przezUrząd Federalny lub instytucję służbową.

§ 32Czas pracy; wewnętrzne wykorzystanie służbowe

(1) Czas pracy odbywających służbę kształtuje się według przepi-sów, które na ich stanowisku pracy obowiązują lub obowiązywałybyporównywalnych pracowników. Jeżeli takie przepisy nie istnieją, od-powiednie zastosowanie mają przepisy o czasie pracy dotycząceurzędników federalnych.


(2) Poza czasem pracy obowiązującym zgodnie z ustępem 1 od-bywający służbę jest zobowiązany do uczestniczenia w szkoleniachsłużbowych i do podejmowania zadań, które wynikają z rozmieszcze-nia służbowego lub które są niezbędne do odbycia służby (wewnętrz-ne wykorzystanie służbowe).

(3) Wykorzystanie odbywającego służbę zgodnie z ustępem 2 niemoże przekraczać 2 godzin dziennie.

§ 32aWykorzystanie w przypadku sporu

pomiędzy pracownikami i pracodawcami

W czasie trwania sporu pomiędzy pracownikami i pracodawcami,który bezpośrednio dotyka instytucję zatrudniającą, odbywający służ-bę nie może zostać zatrudniony przy czynności, której instytucja za-trudniająca nie wykonuje z powodu sporu.

§ 33Działalność uboczna

(1) Odbywający służbę potrzebuje pozwolenia na prowadzeniedziałalności ubocznej; można go odmówić jedynie wtedy, gdy dzia-łalność uboczna zagraża odbywaniu służby lub sprzeciwia się wyma-ganiom służbowym.

(2) Nie wymaga pozwolenia zarządzanie majątkiem własnym lubpodlegającym własnemu użytkowaniu oraz działalność pisarska, na-ukowa, artystyczna i wykładowa. Działalności takiej można zakazać,jeżeli zagraża pełnieniu służby lub sprzeciwia się wymaganiom służ-by.



(1) Jeżeli odbywający służbę umyślnie lub przez duże zaniedbanienarusza należące do niego obowiązki, winien pracodawcy4, któregopolecenia wypełnia, zwrócić powstałą w ten sposób szkodę. Jeżeliszkodę spowodowało kilku odbywających służbę, odpowiadają jakowspółdłużnicy.

(2) Roszczenia, o których mowa w ustępie 1, podlegają przedaw-nieniu po trzech latach od chwili, w której pracodawca dowie się oszkodzie lub o tym, kto jest zobowiązany do odszkodowania, zaś bezwzględu na wiedzę po dziesięciu latach od popełnienia czynu. Jeżelipracodawca wypłacił odszkodowanie osobie trzeciej, zamiast czasu, wktórym pracodawca dowiaduje się o szkodzie, liczy się czas, w którympracodawca uznaje prawo osoby trzeciej do odszkodowania lub zo-stało ono prawomocnie stwierdzone w stosunku do pracodawcy.

(3) Jeżeli odbywający służbę da pracodawcy odszkodowanie, a tenma roszczenie odszkodowawcze wobec osoby trzeciej, roszczenie toprzechodzi na odbywającego służbę.

§ 35Opieka; pobory pieniężne i w naturze; koszty podróży; urlop

(1) Jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej, w sprawach opieki,opieki zdrowotnej, poborów pieniężnych i rzeczowych, kosztów po-dróży i urlopu w odniesieniu do odbywającego służbę mają zastoso-wanie postanowienia obowiązujące w przypadku żołnierza najniższe-go stopnia odbywającego służbę wojskową na podstawie obowiązkuobrony.

(2) Po sześciu miesiącach służby odbywającemu służbę możnazapewnić żołd drugiej grupy zaszeregowania, jeżeli usprawiedliwiająto jego przydatność, uzdolnienia i zasługi. Odbywającemu służbę,który otrzymuje żołd drugiej grupy zaszeregowania, można po dwu-

4 Osoba prawna prawa publicznego mająca prawo zatrudniania urzędników państwo-wych: Federacja, kraje związkowe, gminy i związki gmin oraz ciała i instytucje prawapublicznego


nastu miesiącach służby zapewnić żołd trzeciej grupy zaszeregowaniaprzy istnieniu odpowiedniej przydatności, uzdolnień i zasług. Federal-ne Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży w porozumieniu z Federal-nym Ministrem Spraw Wewnętrznych i Federalnym MinisterstwemFinansów wydaje przepisy administracyjne dla wykonania przepisówzawartych w zdaniach 1 i 2.

(3) Właściwe ministerstwo federalne zawiera ze stowarzyszeniamii związkami zrzeszającymi zawody medyczne kontrakty w celu za-pewnienia opieki lekarskiej osobom odbywającym służbę oraz z ko-lejami publicznymi w celu prolongaty płatności kosztów podróży.

(4) Odbywający służbę powinien nieodpłatnie otrzymać odzieżroboczą. Jest on zobowiązany do noszenia jej podczas pracy i w czasiewewnętrznego wykorzystania służbowego. Prawo do odszkodowaniaza znoszenie lub ewentualne uszkodzenie własnej odzieży na służbieprzysługuje jedynie wtedy, gdy odbywający służbę nie otrzymałodzieży roboczej lub nie był zobowiązany do jej noszenia.

(5) Można wypłacić odszkodowanie, jeżeli podczas wypadku, ja-kiemu uległ odbywający służbę w trakcie służby zastępczej, przed-mioty, które miał przy sobie, uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu lubzaginęły. Jeżeli przy udzielaniu pierwszej pomocy po wypadku po-wstały szczególne koszty, odbywającemu służbę należy zwrócić stra-tę, którą koniecznie trzeba udowodnić. Odszkodowanie za uszkodzo-ne, zniszczone lub zgubione części odzieży odbywającego służbę wy-płaca się zgodnie ze zdaniem 1 i 2 jedynie przy spełnieniu warunkówustępu 4 zdanie 3. Zdania 1 do 3 stosuje się także przy innych wypad-kach, które dają prawo do świadczeń zgodnie z §§ 47 i 47a. Odpo-wiednie zastosowanie ma § 50 ust. 5.

(6) (uchylony)(7) W przypadku śmierci osoby odbywającej służbę odpowiednio

stosuje się przepisy § 17 ustawy o świadczeniach dla urzędników do-tyczące poborów w miesiącu śmierci.

(8) Jeżeli odbywający służbę w czasie trwania stosunku służbyumrze wskutek uszkodzenie spowodowanego służbą zastępczą, rodzi-ce lub rodzice przybrani, otrzymują zasiłek pogrzebowy w wysokościtrzech tysięcy DM, jeżeli do chwili śmierci pozostawali ze zmarłym


we wspólnym gospodarstwie. Odpowiednie zastosowanie ma § 50 ust.5.

§ 36Akta osobowe

(1) Dla każdego poborowego należy prowadzić akta osobowe;należy je traktować jako poufne i chronić przed nieuprawnionymwglądem. Do akt osobowych należą wszystkie dokumenty łącznie zdanymi magazynowanymi w bazie danych, które dotyczą poboro-wych, o ile pozostają w bezpośrednim wewnętrznym związku z jegostosunkiem służby (dane akt osobowych) Nie są częścią akt osobo-wych dokumenty służące innym celom, które należy rzeczowo od-dzielić od osoby i stosunku służby, szczególnie dokumenty dotyczącebadań lekarskich i leczenia; dostęp do tych ostatnich ma jedynie służ-ba medyczna i personel odpowiedzialny za opiekę lekarską. Dane zakt osobowych bez zgody poborowego można wykorzystać jedynie docelów wykonania niniejszej ustawy oraz wszczęcia i przeprowadzeniapostępowania cofnięcia lub odwołania uznania za osobę odmawiającąsłużby wojskowej; dotyczy to także przetwarzania danych (magazy-nowanie, zmiana, przekazywanie, blokowanie i kasowanie) oraz wy-korzystania w automatycznych bazach danych.

(2) Dane osobowe dotyczące poborowych mogą być zbierane je-dynie wtedy, gdy jest to konieczne dla uzasadnienia, przeprowadze-nia, zakończenia lub likwidacji stosunku służby lub dla przeprowa-dzenia działań organizacyjnych, osobowych lub socjalnych, szczegól-nie w celu planowania [liczebności] i wykorzystania personelu lubgdy pozwala na to przepis prawny. Kwestionariusze, przy pomocyktórych zbiera się dane osobowe, od 1 stycznia 1994 r. wymagająpozwolenia ze strony właściwej naczelnej instytucji służbowej.

(3) Dostęp do akt personalnych mogą mieć tylko osoby właściwedla spraw pracowniczych i gdy jest to konieczne dla wykonania ni-niejszej ustawy oraz osoby zajmujące się procedurą cofnięcia i odwo-łania, o której mowa w ustępie 1, i tylko w takim zakresie, w jakimjest to konieczne dla owej procedury. Bez zgody poborowego aktaosobowe mogą być przekazane innym instytucjom i lekarzom w za-kresie działalności Federalnego Ministerstwa ds. Kobiet i Młodzieży,


jeżeli jest to konieczne w ramach określenia celu stosunku służby.Lekarzom na zlecenie Urzędu Federalnego wystawiającym opinielekarskie dla służby zastępczej można przedkładać akta osobowe po-borowego bez zgody poborowego. W przypadku informacji z akt oso-bowych odpowiednio obowiązują zdania 1 do 3. Jeżeli wystarczyinformacja, należy odstąpić od przekazywania akt. Informacji możnabez specjalnych regulacji ustawowych udzielać osobom trzecim jedy-nie za zgodą poborowego, chyba że jest to konieczne dla zapobieżeniapoważnemu uszczerbkowi dobra ogólnego lub dla ochrony uprawnio-nych wyższych rangą interesów osoby trzeciej lub przeprowadzeniaprocedury cofnięcia lub odwołania wymienionej w ustępie 1. O treścii odbiorcy informacji należy powiadomić poborowego. Zautomatyzo-wane wywoływanie danych przez inne urzędy jest niedopuszczalne,jeżeli specjalne przepisy prawne nie stanowią inaczej.

(4) Przed wpisaniem do akt osobowych skarg i twierdzeń, któremogą się stać niekorzystne lub szkodliwe dla poborowego oraz ocen,należy wysłuchać opinii poborowego o nich. Jego wypowiedź należywpisać do akt osobowych. Zdarzenia, o których mowa w zdaniach 1 i2, należy na wniosek poborowego po trzech latach usunąć lub znisz-czyć, chyba że zostały włączone do służbowej oceny lub zgodnie zinnymi ustawowymi postanowieniami są usuwane po dłuższym cza-sie. Termin usuwania jest przerywany regularnie przez wszczęcieprocesu karnego lub dyscyplinarnego przeciw poborowemu.

(5) Akta osobowe poborowego po zakończeniu służby zastępczejnależy przechowywać tak długo, dopóki jest to konieczne zwłaszczadla wypełnienia obowiązku służbowego lub z powodów zaopatrzeniaemerytalnego. Należy je zniszczyć najpóźniej po ukończeniu 60. rokużycia, o ile nie zostaną przejęte przez Archiwum Federalne. Wobecdanych magazynowanych w bazach danych odpowiednio obowiązujązdania 1 i 2. Nienaruszone pozostają § 2 ust. 6 i § 23 ustawy o odmo-wie służby wojskowej.

(6) Poborowy po wystąpieniu ze stosunku służby zastępczej maprawo do wglądu w swoje pełne akta osobowe. Pełnomocnikowi nale-ży zapewnić wgląd, jeżeli nie sprzeciwiają się temu względy służbo-we. Dotyczy to także krewnych zmarłego, jeżeli uwiarygodnią uza-


sadniony interes. W przypadku informacji z akt osobowych odpo-wiednio obowiązują zdania 2 i 3.

(7) Poborowy ma prawo wglądu do innych akt zawierających jegodane osobowe, przetwarzanych lub wykorzystywanych ze względu nastosunek służby, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Nie dopuszcza siędo wglądu, jeżeli dane osoby zainteresowanej są w taki sposób połą-czone z danymi osób trzecich lub danymi nieosobowymi wymagają-cymi zachowania tajemnicy, że ich odłączenie jest niemożliwe lubmożliwe przy nieproporcjonalnie dużym nakładzie. W tym przypadkupoborowemu należy udzielić informacji.

(8) Federalne Ministerstwo ds. Kobiet i Młodzieży w drodze roz-porządzenia z mocą ustawy nie wymagającego zgody Bundesratuokreśla dalsze szczegóły dotyczące1. zakładania i prowadzenia akt osobowych poborowego także po jego

wystąpieniu ze służby zastępczej,2. procedury przekazywania, magazynowania i niszczenia lub pozo-

stawiania akt osobowych łącznie z przesyłaniem i kasowaniem lubpozostawieniem informacji w zautomatyzowanej bazie danychoraz uczestniczących w tym instytucji,

3. utworzenia i eksploatacji zautomatyzowanych baz danych,4. szczegółów odnoszących się do sposobu zagwarantowania wglądu i

udzielania informacji z akt osobowych lub ze zautomatyzowanejbazy danych i

5. uprawnienia osób w rozumieniu § 203 ust. 1 pkt 1 i 2 kodeksu kar-nego działających w ramach bezpłatnej lekarskiej opieki nad pobo-rowym, którym pracodawca zlecił zbadanie poborowego lub spo-rządzenie ekspertyzy na jego temat, do upublicznienia danych oso-bowych objętych tajemnicą lekarską.

§ 36aWychowanie obywatelskie

Odbywający służbę powinni być pouczani w kwestiach obywatel-skich także poza służbą wprowadzającą; odpowiednio obowiązuje §25 ust. 3.


§ 37Udział osób odbywających służbę zastępczą

w przedstawicielstwach żołnierzy

Udział odbywających służbę zastępczą w przedstawicielstwachreguluje ustawa z 16 stycznia 1991 (BGBl. I s. 47, 53) o mężu zaufa-nia osób odbywających służbę zastępczą.

§ 38Opieka duszpasterska

Odbywający służbę ma prawo do niezakłóconego praktykowaniareligii. Udział w nabożeństwach jest dobrowolny.

§ 39Badanie lekarskie

(1) Osobę uznaną za odmawiającą służby wojskowej należy zba-dać1. przed powołaniem, jeżeli można przypuszczać, że nie jest w ogóle

zdolna do służby zastępczej lub przejściowo nie jest zdolna dosłużby zastępczej; należy tak założyć, jeżeli z powodu przejściowejniezdolności do służby zastępczej dostała odroczenie od służby za-stępczej, a także na wniosek osoby uznanej za odmawiającą służ-by, jeżeli jej dyspozycyjności nie sprawdzano w ciągu ostatnichdwóch lat przed powołaniem;

2. niezwłocznie po rozpoczęciu służby;3. w czasie służby zastępczej, jeżeli można przypuszczać, że

a) stała się niezdolną do służby zastępczej w ogóle lub przej-ściowo albo

b) ucierpiała podczas służby zastępczej;4. przed zwolnieniem, jeżeli można przypuszczać, że ucierpiała pod-

czas służby zastępczej lub na jej własny wniosek.(2) Osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej winna się

stawić na wyznaczone badanie i tolerować je; odpowiednio obowią-zuje § 23. Badania lekarskie będące poważnym naruszeniem nietykal-ności cielesnej lub związane z poważnym niebezpieczeństwem dlażycia lub zdrowia odbywającego służbę można przeprowadzać jedynie


za jego zgodą. Nie obejmuje to pobierania krwi z płatka uszu, palcalub żyły i badań rentgenowskich.

(3) Prawo odbywającego służbę, aby z powodu badań, o którychmowa w ust. 1 pkt 4, otrzymać ekspertyzę od lekarzy swojego wyborupozostaje nienaruszone. Urząd Federalny może zebrać także inne do-wody; § 20 ma odpowiednie zastosowanie.

§ 40Utrzymywanie zdrowia: zabiegi lekarskie

(1) Odbywający służbę powinien czynić wszystko, co w jego mo-cy, aby utrzymać swoje zdrowie lub je odzyskać. Nie wolno zdrowianarażać umyślnie lub przez rażące zaniedbanie.

(2) Odbywający służbę musi tolerować zabiegi lekarskie narusza-jące nietykalność cielesną, gdy chodzi o działania służące zapobiega-niu i zwalczaniu chorób, które można przenieść. § 32 ust. 2 zdanie 2federalnej ustawy z 18 grudnia 1979 o zarazach (BGBl. I s. 2262),1980 I s. 151) ostatnio zmienionej artykułem 8 ustawy z 20 grudnia1988 (BGBl. I s. 2330) pozostaje nienaruszony.

(3) Jeżeli odbywający służbę odrzuca badanie lekarskie, jakiegomożna od niego oczekiwać i tym samym niekorzystnie wpływa naswoją zdolność do służby lub zarobkowania, można odmówić przy-sługujących mu skądinąd świadczeń. Badaniem lekarskim, jakiego niemożna oczekiwać, jest badanie związane ze znacznym niebezpieczeń-stwem dla życia lub zdrowia odbywającego służbę, operacja zaś takżewtedy, gdy oznacza znaczne naruszenie nietykalności cielesnej.

§ 41Wnioski i skargi

(1) Odbywający służbę może składać wnioski i skargi; należy przytym przestrzegać drogi służbowej. Otwartą pozostaje droga skargi doFederalnego Ministerstwa ds. Kobiet i Młodzieży.

(2) Jeżeli skarga jest skierowana przeciwko kierownikowi instytu-cji służbowej, można ją złożyć do prezesa Urzędu Federalnego, jeżelijest skierowana przeciw niemu - bezpośrednio do Federalnego Mini-sterstwa ds. Kobiet i Młodzieży.


(3) Zbiorowe skargi są niedopuszczalne.

Rozdział piąty

Koniec służby zastępczej; świadczenia

§ 42Koniec służby zastępczej

Służba zastępcza kończy się zwolnieniem lub wykluczeniem.

§ 43Zwolnienie

(1) Odbywającego służbę należy zwolnić, gdy1. upłynął czas ustalony na służbę zastępczą,2. nie był zobowiązany do służby wojskowej lub obowiązek służby

wojskowej jest zawieszony lub kończy się,3. anulowano decyzję o przeglądzie poborowych, decyzję o powołaniu

lub decyzję o przekształceniu, o czym mowa w § 19 ust. 2,4. jego służba podlega odroczeniu na podstawie § 11 ust. 2 lub 4,5. decyzja o powołaniu musiałaby z powodu wyjątków od służby za-

stępczej wymienionych w §§ 8, 10, 11 ust. 1 do 3 oraz §§ 14 do 15zostać wycofana lub odwołana,

6. zachodzi jeden z wyjątków określonych w §§ 8, 10 11 ust. 1 pkt 2 iust. 3,

7. na podstawie jego dotychczasowego zachowania porządek w służ-bie zastępczej byłby poważnie zagrożony dalszym odbywaniemsłużby przez niego,

8. jest uznany za niezbędnego9. decyzja o uznaniu za osobę odmawiającą służby wojskowej została

cofnięta lub odwołana,10. złożył w Urzędzie Federalnym pisemnie oświadczenie, że służby

wojskowej z bronią już nie odmawia ze względów sumienia,11. przejściowo nie jest zdolny do służby zastępczej, nie należy ocze-

kiwać odzyskania zdolności do służby zastępczej w czasie wyzna-


czonym na służbę zastępczą i wnosi on o swoje zwolnienie lub nanie się zgadza.(2) Odbywający służbę może zostać zwolniony

1. na swój wniosek, jeżeli pozostawanie na służbie zastępczejoznaczałoby dla niego szczególną surowość z powodów osobi-stych, zwłaszcza domowych, zawodowych lub ekonomicznych,które zaistniały po czasie wyznaczonym na przystąpienie do służbylub doszły do wcześniej istniejących; odpowiednie zastosowaniema § 11 ust. 4 zdanie 2 pkt 1 i 2 oraz § 13 ust. 1 zdanie 2 i 3.

2. jeżeli zasądzono wobec niego karę pozbawienia wolnościlub areszt karny na trzy miesiące lub więcej albo karę dla nielet-nich niezawieszoną na okres próby; to samo obowiązuje, gdy od-woła się zawieszenie na próbę kary dla nieletnich.

§ 44Czas zakończenia służby zastępczej

(1) W przypadku zwolnienia stosunek służby zastępczej kończysię z upływem dnia zwolnienia.

(2) Jeżeli odbywający służbę w dniu, w którym należałoby gozwolnić, nie przebywa w swojej placówce służbowej, nie mając na towyraźnego pozwolenia, uważa się go za zwolnionego z upływem tegodnia. Zobowiązanie do odsłużenia zaległości na warunkach § 24 ust. 4pozostaje nienaruszone.

(3) Jeżeli odbywający służbę znajduje się w chwili zwolnienia naleczeniu stacjonarnym z powodu skierowania przez lekarza, służbazastępcza, do której był powołany, kończy się1. gdy zakończy się leczenie stacjonarne, najpóźniej jednak trzy mie-

siące od chwili zwolnienia lub2. z dniem złożenia deklaracji, jeżeli w ciągu trzech miesięcy zadekla-

ruje pisemnie, że nie zgadza się na kontynuowanie służby zastęp-czej.


§ 45Wykluczenie

(1) Odbywającego służbę należy wykluczyć ze służby zastępczej,jeżeli wyrokiem niemieckiego sądu na terytorium obowiązywaniaUstawy Zasadniczej orzeczono wobec niego kary, działania popraw-cze lub ustawowe skutki uboczne działań wymienionych w § 9 ust. 1.Stosunek służby zastępczej kończy się z upływem dnia, w którymwyrok stał się prawomocny.

(2) Jeżeli we wznowionym postępowaniu nie orzeknie się żadnej zwymienionych kar, działań poprawczych czy ustawowych skutkówubocznych wobec osób wykluczonych nie mają miejsca ujemne skutkiwynikające z faktu wykluczenia z wypełniania obowiązku obrony.

§ 46Zaświadczenie o czasie służby i świadectwo służby

(1) Osoba, która odbyła służbę zastępczą, otrzymuje po jej zakoń-czeniu zaświadczenie o czasie służby.

(2) Po zakończeniu służby zastępczej należy wydać jej świadec-two służby, informujące o rodzaju i czasie trwania jej służby, o jejzachowaniu i osiągnięciach w służbie, jeżeli składa ona taki wniosek irzeczywiście odbywała służbę przez przynajmniej osiem miesięcy.

(3) Na warunkach ustępu 2 w odpowiednim czasie przed zakoń-czeniem służby zastępczej należy jej wydać tymczasowe świadectwosłużby.

§ 47Świadczenia

(1) Poborowy, który został poszkodowany w czasie służby zastęp-czej, po zakończeniu swojego stosunku służby ze względu na zdro-wotne lub ekonomiczne skutki poszkodowania otrzymuje na wniosekświadczenia przy odpowiednim zastosowaniu przepisów federalnejustawy o świadczeniach, jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.W taki sam sposób świadczenia otrzymują na wniosek bliscy poszko-dowanego. § 64 federalnej ustawy o świadczeniach nie ma zastosowa-nia.


(2) Poszkodowanie w czasie służby zastępczej jest uszczerbkiemna zdrowiu spowodowanym wypadkiem, jakiemu odbywający służbęuległ podczas służby zastępczej lub ze względu na warunki specyficz-ne dla służby zastępczej.

(3) Poszkodowaniem w czasie służby zastępczej jest takżeuszczerbek na zdrowiu spowodowany

1. atakiem na odbywającego służbę z powodua) jej zachowania zgodnego z obowiązkami służbowymi lubb) swojej przynależności do służby zastępczej,

2. wypadkiem, któremu osoba odbywająca służbę lub która już zakoń-czyła służbę zastępczą

a) uległa na drodze tam lub z powrotem, koniecznej dla prze-prowadzenia zabiegów leczniczych, kąpieli leczniczej, ćwiczeńrehabilitacyjnych w ramach terapii grupowej lub rehabilitacyj-nych zajęć zawodowych zgodnie z § 26 federalnej ustawy oświadczeniach lub dla osobistego stawienia się na żądanie wła-ściwej instytucji lub sądu ze względu na świadczenia osób po-szkodowanych lub

b) uległa wykonując jedno z działań wymienionych pod literąa).

(4) Do służby zastępczej w rozumieniu niniejszej ustawy należątakże1. podróże służbowe związane ze służbą zastępczą, obchody służbowe

oraz czynności służbowe w miejscu przeznaczenia,2. uczestnictwo odbywającego służbę w spotkaniach służbowych.

(5) Za służbę zastępczą uważa się też1. stawienie się odbywającego służbę na zarządzenie instytucji wła-

ściwej do przeprowadzenia służby zastępczej,2. przebycie drogi dla przystąpienia do służby zastępczej i drogi po-

wrotnej po jej zakończeniu,3. przebycie drogi związanej ze służbą zastępczą do placówki służbo-

wej i z powrotem,4. pobieranie pieniędzy z banku, któremu przekazano lub wpłacono

pobory odbywającego służbę, jeżeli odbywający służbę po razpierwszy po przekazaniu [pieniędzy] osobiście przychodzi do ban-ku.


Związku ze służbą zastępczą nie uważa się za przerwany, jeżeliodbywający służbę zboczy z bezpośredniej drogi pomiędzy mieszka-niem i placówką służbową, ponieważ

a) jego dziecko pozostające z nim we wspólnym gospodarstwiepowierza się cudzej opiece z powodu jego służby zastępczej lubdziałalności zawodowej współmałżonka,

b) wraz z innymi osobami odbywającymi służbę lub pracują-cymi lub ubezpieczonymi w ustawowej ubezpieczalni od następstwnieszczęśliwych wypadków wspólnie korzysta z pojazdu na drodzedo placówki służbowej i z powrotem.Jeżeli z powodu odległości stałego miejsca zamieszkania rodziny

od miejsca służby lub z powodu obowiązku mieszkania na kwaterzesłużbowej odbywający służbę ma kwaterę w miejscu służby lub wjego pobliżu, zdanie 1 pkt 3 i zdanie 2 obowiązuje także w przypadkudrogi z domu rodzinnego i drogi powrotnej.

(6) Równoznaczne z uszczerbkiem na zdrowiu w rozumieniuustępu 2 jest uszkodzenie środka pomocniczego noszonego na ciele,okularów, soczewek kontaktowych lub protezy zębowej.

(7) W celu uznania upośledzenia zdrowia jako skutku poszkodo-wania wystarczy prawdopodobieństwo związku przyczynowego. Je-żeli prawdopodobieństwa koniecznego do uznania upośledzeniazdrowia jako skutku poszkodowania nie ustalono jedynie dlatego, żenauki medyczne mają wątpliwość co do przyczyny stwierdzonegocierpienia, upośledzenie zdrowia można za zgodą Federalnego Mini-sterstwa Pracy i Porządku Społecznego uznać za wynik poszkodowa-nia. Zgoda może mieć charakter ogólny. Uznanie, o którym mowa wzdaniach 1 i 2 oraz oparte na nich akty administracyjne można wyco-fać ze skutkiem wstecznym, jeżeli nie ma wątpliwości, że upośledze-nie zdrowia nie jest skutkiem poszkodowania; otrzymanych świad-czeń nie zwraca się. Upośledzenia zdrowia spowodowanego umyślnieprzez poszkodowanego nie uważa się za poszkodowanie w czasiesłużby zastępczej.

(8) § 60 federalnej ustawy o świadczeniach ma zastosowanie podwarunkiem, że świadczenia nie zaczynają się przed dniem, który na-stępuje po dniu zakończenia stosunku służby zastępczej, § 60 ust. 1federalnej ustawy o świadczeniach także pod warunkiem, że świad-


czenia zaczynają się od dnia następującego po dniu zakończenia sto-sunku służby, jeżeli pierwszy wniosek zostanie złożony w ciągu rokupo zakończeniu stosunku służby. Jeżeli osoba uznana za odmawiającąsłużby wojskowej, której bliskim przysługiwałyby świadczenia, októrych mowa w ustępie 1, zaginęła, świadczenia dla osób bliskichzaczynają się odmiennie niż stanowi to § 61 federalnej ustawy oświadczeniach najwcześniej pierwszego dnia miesiąca następującegopo miesiącu, w którym kończy się wypłacanie poborów za odbywaniesłużby.

(9) Jeżeli roszczenia z tytułu poszkodowania w czasie służby za-stępczej zbiegają się z roszczeniami z tytułu poszkodowania, o którymmowa w § 1 federalnej ustawy o świadczeniach lub w innych usta-wach, należy ustalić jednolitą rentę przy uwzględnieniu zmniejszeniazdolności do zarobkowania uwarunkowanej ogólnymi skutkami po-szkodowania.

(10) § 36 federalnej ustawy o świadczeniach nie ma zastosowaniaw stosunku do osób uznanych za odmawiające służby wojskowej,które zmarły w czasie służby zastępczej, jeżeli Urząd Federalny po-krył pogrzeb i przewóz.

(11) § 55 federalnej ustawy o świadczeniach należy stosować tak-że przy istnieniu roszczeń, o których mowa w ustępie 1.

§ 47 aŚwiadczenia w szczególnych przypadkach

Jeżeli odbywający służbę dla wykonania czynności służącej dobrupublicznemu lub interesowi służbowemu zostanie urlopowany, możnajemu lub jego pozostałym krewnym za zgodą Federalnego Minister-stwa Pracy i Porządku Społecznego za skutki uszczerbku na zdrowiu,jakie odbywający służbę poniósł w wyniku tej czynności lub w wyni-ku wypadku podczas wykonywania tej czynności zapewnić świadcze-nia w taki sam sposób jak za skutki poszkodowania w czasie służbyzastępczej. Zgodę może mieć charakter ogólny.


§ 47 bOchrona przed wypadkami w szczególnych przypadkach

(1) Jeżeli osoba uprawniona zgodnie z § 47 ust. 1 w powiązaniu z§ 10 ust. 4 lub 5 federalnej ustawy o świadczeniach lub osoba pobie-rająca świadczenia poniesie uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypad-ku przy wykonywaniu działań stacjonarnych, o których mowa w § 47ust. 1 w powiązaniu z § 12 ust. 1 lub 4 albo § 26 ust. 1 lub 4 albo § 26federalnej ustawy o świadczeniach lub na drodze tam lub z powrotem,otrzymuje z powodu zdrowotnych i ekonomicznych skutków poszko-dowania świadczenie na wniosek przy odpowiednim zastosowaniuprzepisów federalnej ustawy o świadczeniach. Odpowiednio obowią-zuje to także, jeżeli osoba uprawniona lub osoba pobierająca świad-czenia odpowiada na żądanie właściwego podmiotu świadczeń lubsądu dotyczące osobistego stawienia się w związku ze świadczeniamii ulega przy tym wypadkowi.

(2) Ustęp 1 obowiązuje odpowiednio, jeżeli pielęgniarz ulegniewypadkowi podczas kąpieli leczniczej, o której mowa w § 47 ust. 1 wpowiązaniu z § 12 ust. 3 federalnej ustawy o świadczeniach.

(3) Jeżeli osoba towarzysząca, nieubezpieczona na podstawie §539 ust. 1 pkt 1 lub 7 rozporządzenia Rzeszy o ubezpieczeniach, po-niesie uszczerbek na zdrowiu w wyniku wypadku towarzysząc osobieposzkodowanej podczas drogi w rozumieniu § 47 ust. 3 pkt 2 lit. a),gdy towarzystwo jej jest konieczne ze względu na skutki poszkodo-wania lub gdy jej pomoc jest niezbędna przy jednej z wymienionychtam czynności, odpowiednio obowiązuje ustęp 1 zdanie 1. Zdanie 1nie obowiązuje, gdy uszczerbek na zdrowiu osoby towarzyszącej jestjednocześnie poszkodowaniem w czasie służby zastępczej w rozumie-niu § 47 ust. 2.

§ 48Leczenie w szczególnych przypadkach

(1) Z powodu upośledzenia zdrowia wymagającego kuracji po za-kończeniu stosunku służby zastępczej osoba, która odbyła służbę za-stępczą, otrzymuje świadczenia przy odpowiednim zastosowaniu § 10ust. 1 i 3, §§ 11 i 11a oraz §§ 13 do 24a federalnej ustawy o świadcze-


niach. Przy zastosowaniu przepisów wymienionych w zdaniu 1stwierdzone upośledzenie zdrowia należy uważać za uznany skutekposzkodowania.

(2) Świadczenia, o których mowa w ustępie 1, zapewnia się przeztrzy lata po zakończeniu stosunku służby zastępczej. Jeżeli przedupływem tego czasu uznane zostanie roszczenie zgodnie z § 47,świadczenia zapewnia się tylko do chwili uznania tego roszczenia. Wszczególnych przypadkach w porozumieniu z Federalnym Minister-stwem Pracy i Porządku Społecznego świadczenia można otrzymywaćdłużej niż przez trzech lat. Wlicza się je do roszczeń z § 47.

(3) Prawo do świadczeń wymienionych w ustępie 1 nie przysłu-guje

a) jeżeli do odpowiednich świadczeń jest zobowiązany ubezpie-czyciel (§ 29 ust. 1 czwartej księgi kodeksu społecznego) lub świad-czenia należy zapewnić z innej ustawy - z wyjątkiem odpowiednichświadczeń, o których mowa w federalnej ustawie o pomocy społecz-nej,

b) jeżeli istnieje stosowne roszczenie wynikające z umowy z wy-jątkiem roszczeń z prywatnego ubezpieczenia chorobowego lub wy-padkowego,

c) jeżeli osoba uprawniona ma dochód przekraczający granicęrocznego wynagrodzenia lub

d) jeżeli upośledzenie zdrowia należy przypisać własnemu zamia-rowi.

§ 49Zasiłek chorobowy ze świadczeń w szczególnych przypadkach

§§ 16 do 16 f federalnej ustawy o świadczeniach mają zastosowa-nie także wobec osoby uznanej za odmawiającą służby wojskowej,która odbyła służbę zastępczą i w chwili zakończenia służby zastęp-czej jest niezdolna do pracy z powodu poszkodowania w czasie służbyzastępczej, pod następującymi warunkami:

1. jeżeli osoba uznana za odmawiającą służby wojskowej nie pro-wadziła działalności zarobkowej, to uważa się ją za niezdolną do pra-cy, gdy nie może wcale wywiązywać się z pracy zawodowej czykształcenia zawodowego lub jedynie przy groźbie pogorszenia swoje-


go stanu. Za moment zaistnienia niezdolności do pracy uważa sięmoment zakończenia służby zastępczej,

2. dochód, jaki osoba uznana za odmawiającą służby wojskowejosiągała przed wystąpieniem niezdolności do pracy uważa się zazmniejszony w wyniku niezdolności do pracy także wtedy, jeżelizmniejszenie nastąpiło w wyniku zakończenia stosunku służby za-stępczej ze względu na upływ przeznaczonego na to czasu,

3. za dochód otrzymywany przed wystąpieniem niezdolności dopracy uważa się dziesięć ósmych wynagrodzenia pieniężnego i rze-czowego jaki poborowy otrzymywał przed zakończeniem służby za-stępczej. Jeżeli poborowy w ostatnim miesiącu kalendarzowym przedustalonym początkiem służby otrzymywał dochody z pracy, dochódten jest podstawą obliczeń, jeżeli jest dla niego korzystniejszy.

§ 50Wyrównanie za poszkodowanie w służbie zastępczej

(1) Osoby uznane za odmawiające służby wojskowej z powoduskutków poszkodowania w służbie zastępczej otrzymują wyrównaniew wysokości renty podstawowej i dodatku dla najciężej poszkodowa-nych, o czym mowa w § 30 ust. 1 i § 31 federalnej ustawy o świad-czeniach.

(2) Jeżeli poszkodowanie w służbie zastępczej łączy się z poszko-dowaniem w rozumieniu § 1 federalnej ustawy o świadczeniach lubustawy deklarującej federalną ustawę o świadczeniach za możliwą dozastosowania należy ustalić uwarunkowane w ten sposób ogólnezmniejszenie zdolności do zarobkowania. Od kwoty wyrównania,która z tego wynika, należy potrącić kwotę renty podstawowej przy-padającą na zmniejszenie zdolności do zarobkowania z powodu po-szkodowania w rozumieniu federalnej ustawy o świadczeniach lubustawy deklarującej federalną ustawę o świadczeniach za możliwą dozastosowania. Część pozostałą należy wypłacić jako wyrównanie.

(3) Zastosowanie mają § 47 ust. 7 zadanie 2 i § 47 a.(4) Wyrównanie zaczyna się w miesiącu, w którym spełnione są

jego warunki. Odpowiednie zastosowanie mają § 60 ust. 4 zdanie 1 i 2oraz § 62 ust. 2 i 3 federalnej ustawy o świadczeniach. Prawo do wy-równania istnieje tylko przez okres do zakończenia służby zastępczej.


Jeżeli poborowy zaginie, prawo do wyrównania istnieje jedynie przeokres do końca miesiąca, w którym Urząd Federalny stwierdzi, żemożna założyć prawdopodobieństwo zgonu zaginionego. Jeżeli zagi-niony powraca, odnawia się jego prawo do wyrównania za okres, wktórym pobory wyrównywane są na podstawie odbywania służby.

(5) Prawa do wyrównania nie można odstąpić, zastawić ani zająć.Dopuszczalne jest anulowanie żądania zwrotu nadpłaconego wyrów-nania.

§ 51Realizacja świadczeń

(1) Świadczenia, o których mowa w §§ 47 do 49, są realizowanena zlecenie Federacji przez urząd właściwy do wykonania federalnejustawy o świadczeniach.

(2) W sprawach § 35 ust. 5 i 8 i § 50 odpowiednio stosuje sięustawę o postępowaniu administracyjnym w przypadku świadczeń dlaofiar wojny, §§ 60 do 62 oraz 65 do 67 pierwszej księgi kodeksu so-cjalnego i dziesiątą księgę kodeksu socjalnego. W sprawach ustępu 1,jeżeli świadczenia opieki nad ofiarami wojny nie obejmują świadczeńdla osób poszkodowanych, o czym mowa w §§ 25 do 27i federalnejustawy o świadczeniach, należy stosować odpowiednio ustawę o po-stępowaniu administracyjnym w przypadku świadczeń dla ofiar woj-ny, pierwszą i dziesiątą księgę kodeksu socjalnego oraz przepisyustawy o sądach ds. socjalnych dotyczące postępowania przygoto-wawczego.

(3) W przypadku sporów w sprawach ustępu 1, jeżeli świadczeniaopieki nad ofiarami wojny nie obejmują świadczeń dla poszkodowa-nych, o czym mowa w §§ 26 do 27i federalnej ustawy o świadcze-niach, § 35 ust. 5 i 8 oraz § 50, istnieje droga prawna przed sądami ds.socjalnych. Odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy ustawy osądach ds. socjalnych pod następującymi warunkami:

1. jeżeli sąd ds. socjalnych w sprawach wymienionych w § 35 ust.5 i 8 oraz § 50 dotyczących spraw poszkodowania w czasie służbyzastępczej lub uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu § 47 a oraz pier-wotnego związku upośledzenia zdrowia ze stanem faktycznym wyni-kającym z § 47 ust. 2 do 7 zdanie 2 lub z § 47a lub o istnieniu upośle-


dzenia zdrowia w rozumieniu § 47 ust. 7 rozstrzygnął prawomocnymwyrokiem sądu, postanowienie jest wiążące także w przypadku sporuprawnego wywodzącego się z tej samej przyczyny dotyczącej rosz-czenia z § 47 ust. 1; w sprawach ustępu 1 odpowiednio stosuje siępierwszą połowę zdania 1.

2. jeżeli w sprawach świadczeń dla ofiar wojny wymieniony jestkraj związkowy jako uczestnik sądowego procesu administracyjnego,zamiast niego występuje Republika Federalna Niemiec.

3. Republikę Federalną Niemiec reprezentuje Federalne Minister-stwo ds. Kobiet i Młodzieży. Może ono przekazać reprezentowanieinnym urzędom w drodze ogólnego zarządzenia; zarządzenie należyopublikować w Federalnym Dzienniku Ustaw.

Punkty 2 i 3 obowiązują jedynie w sprawach § 35 ust. 5 i 8 i § 50.(4) Odpowiednie zastosowanie ma § 88 ust. 8 i 9 ustawy o świad-

czeniach dla żołnierzy.

§ 51aRegulacje przejściowe ze względuna przywrócenie jedności Niemiec

Rząd federalny w drodze rozporządzenia z mocą ustawy wydane-go za zgodą Bundesratu jest upoważniony w przypadku poszkodowa-nia poborowych w czasie służby zastępczej do określania regulacjiprzejściowych, które uwzględniają szczególne warunki na terytoriumwymienionym w artykule 3 umowy zjednoczeniowej. Upoważnieniedo wydawania rozporządzenia obejmuje zwłaszcza rodzaj, podstawyobliczania, wysokość świadczeń alimentacyjnych oraz regulacje doty-czące przejścia w stan spoczynku odmiennie od niniejszej ustawy.


Rozdział szósty

Przepisy karne, dyscyplinarne i dotyczące grzywien

§ 52Samowolna nieobecność

Ten, kto samowolnie opuszcza służbę zastępczą lub jej nie podej-muje lub umyślnie jest nieobecny dłużej niż trzy pełne dni kalenda-rzowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.

§ 53Ucieczka ze służby

(1) Ten, kto samowolnie opuszcza służbę zastępczą lub jej nie po-dejmuje, aby uchylać się od obowiązku służby zastępczej stale lub wprzypadku obrony lub uzyskać zakończenie stosunku służby zastęp-czej, podlega karze pozbawienia wolności do lat pięciu.

(2) Próba podlega karze.(3) Jeżeli sprawca w ciągu miesiąca stawi się i jest gotów podjąć

obowiązek służby zastępczej, grozi mu kara pozbawienia wolności dolat trzech.

(4) Przepisy dotyczące próby uczestnictwa, o czym mowa w § 30ust. 1 kodeksu karnego obowiązują odpowiednio w przypadku prze-stępstw wymienionych w ustępie 1.

§ 54Nieprzestrzeganie zarządzeń

(1) Karze pozbawienia wolności do lat trzech podlega ten, kto1. wzbrania się wykonać zarządzenie służbowe opierając się mu

czynnie lub słownie, lub2. po powtórzeniu zarządzenia służbowego uparcie go nie wyko-

nuje.(2) Jeżeli sprawca w przypadkach wymienionych w ustępie 1 pkt

1 odmawia wykonania zarządzenia służbowego, którego nie należywykonywać natychmiast, wykona je jednak we właściwym czasie idobrowolnie, sąd może odstąpić od wymierzania kary.


(3) W przypadku ustępu 1 odbywający służbę nie postępujewbrew prawu, jeżeli zarządzenie służbowe nie jest wiążące, zwłasz-cza, gdy nie zostało wydane w celach służbowych lub narusza god-ność człowieka lub wykonując je odbywający służbę popełniłby prze-stępstwo lub wykroczenie. Obowiązuje to także wtedy, gdy odbywa-jący służbę mylnie przyjmie, że zarządzenie jest wiążące.

(4) Jeżeli odbywający służbę nie wykona zarządzenia służbowego,ponieważ błędnie założy, że wypełniając je popełniłby przestępstwolub wykroczenie, nie podlega karze zgodnie z ustępem 1, jeżeli niemógł uniknąć pomyłki.

(5) Jeżeli odbywający służbę błędnie założy, że zarządzenie służ-bowe nie jest wiążące z innych względów i dlatego go nie wykona,nie podlega karze zgodnie z ustępem 1, jeżeli nie mógł uniknąć po-myłki, a w świetle znanych mu okoliczności nie można od niegooczekiwać, że będzie się bronić przeciw pozornie niewiążącemu za-rządzeniu przy pomocy środków prawnych; jeżeli można było tegooczekiwać, sąd może odstąpić od ukarania zgodnego z ustępem 1.

§ 55Udział

Z powodu zachęcania do popełnienia czynu sprzecznego z pra-wem, który doprowadza do stanu faktycznego podlegającego karzezgodnie z niniejszą ustawą, i pomocy przy jego popełnieniu oraz zpowodu próby udziału w ucieczce ze służby (§ 53 ust. 4) karze podle-ga także osoba nie odbywająca służby.

§ 56Wykluczenie kar pieniężnych

Jeżeli odbywający służbę popełni przestępstwo, o którym mowa wniniejszej ustawie, kary pieniężnej zgodnie z § 47 ust. 2 kodeksu kar-nego nie można orzec także wtedy, gdy szczególne wynikające z oko-liczności czynu lub osobowości sprawcy nakazują orzeczenie karypozbawienia wolności dla zachowania dyscypliny w służbie zastęp-czej.


§ 57Wykroczenia porządkowe

(1) Wbrew przepisom postępuje ten, kto umyślnie lub przez za-niedbanie

1. naruszy obowiązek spoczywający na nim zgodnie z § 23 ust. 2lub ust. 4 zdanie 1 lub 2 w czasie nadzoru służby zastępczej lub

2. działa wbrew obowiązkowi ustanowionemu w § 39 ust. 2 zda-nie 1 lub 2 dotyczącemu stawienia się na badania lub tolerowania ich.

(2) Wykroczenie porządkowe może być ukarane grzywną.(3) Władzą administracyjną w rozumieniu § 36 ust. 1 pkt 1 ustawy

o wykroczeniach porządkowych jest Urząd Federalny.

§ 58Wykroczenie służbowe

Odbywający służbę popełnia wykroczenie służbowe, jeżeli w spo-sób zawiniony narusza swoje obowiązki.

§ 58aKaranie wykroczeń służbowych

(1) Wykroczenia służbowe można karać środkami dyscyplinarny-mi.

(2) Właściwy przełożony służbowy określa według uznania służ-bowego, czy należy interweniować z powodu wykroczenia służbowe-go, o czym mowa w niniejszej ustawie i jak tego dokonać. Winienprzy tym uwzględnić całokształt zachowania na służbie i poza służbą.

(3) Jeżeli od wykroczenia służbowego minęło sześć miesięcy, niemożna orzec środka dyscyplinarnego. Termin nie biegnie, dopóki stanfaktyczny jest przedmiotem dochodzenia zgodnie z § 62, skargi zgod-nie z § 65 ust. 2, postępowania przed Federalnym Sądem Dyscypli-narnym zgodnie z § 66, postępowania karnego lub postępowania wsprawach zagrożonych karą grzywny.

(4) Wykroczenie służbowe można karać tylko raz. Kilka wykro-czeń służbowych jednej osoby odbywającej służbę, względem którychnależy rozstrzygnąć w tym samym czasie, należy ukarać jako jednowykroczenie służbowe.


§ 58bStosunek środków dyscyplinarnych do kar

i środków porządkowych

(1) Jeżeli sąd lub urząd orzekł karę lub środek porządkowy, środkidyscyplinarne za to samo wykroczenie można nałożyć jedynie wtedy,gdy jest to dodatkowo konieczne, aby utrzymać porządek w służbiezastępczej lub gdy powaga służby cywilnej jest poważnie zagrożona.

(2) Jeżeli działanie dyscyplinarne zostało orzeczone w sposób nie-zaskarżalny i z powodu tego samego wykroczenia dodatkowo sąd luburząd orzekł karę lub działanie porządkowe, na wniosek odbywające-go służbę należy anulować działanie dyscyplinarne, jeżeli zgodnie zustępem 1 nie jest dodatkowo konieczne. Nie obowiązuje to, gdyśrodki dyscyplinarne w postępowaniu karnym lub postępowaniu wsprawach zagrożonych karą grzywny zostały wyraźnie uwzględnione.

(3) Wniosek zgodnie z ustępem 2 składa się do prezesa UrzęduFederalnego lub, jeżeli rozstrzygał Federalny Sąd Dyscyplinarny (§66), do niego. Decyzję należy doręczyć odbywającemu służbę, a jeżelipodejmuje ją Federalny Sąd Dyscyplinarny, także prezesowi UrzęduFederalnego.

(5) Jeżeli prezes Urzędu Federalnego odrzuci anulowanie środkadyscyplinarnego, odbywający służbę może złożyć wniosek o rozstrzy-gnięcie do Federalnego Sądu Dyscyplinarnego. Wniosek należy zło-żyć pisemnie u prezesa Urzędu Federalnego w ciągu dwóch tygodnipo doręczeniu odpowiedzi; termin jest dotrzymany także wtedy, gdyw czasie jego biegu wniosek wpływa do Federalnego Sądu Dyscypli-narnego. Federalny Sąd Dyscyplinarny decyduje ostatecznie, w dro-dze uchwały bez rozprawy ustnej. Ustęp 3 zdanie 2, § 65 ust. 1 zdanie3 i § 66 ust. 3 mają odpowiednie zastosowanie.

§ 59Środki dyscyplinarne

(1) Środkami dyscyplinarnymi są1. upomnienie,2. ograniczenie wyjścia,


3. grzywna,4. brak awansu do wyższej grupy zaszeregowania,5. zdegradowanie do niższej grupy zaszeregowania.(2) Ograniczenia wyjścia i grzywnę można orzec łącznie.

§ 60Rodzaj i wysokość środków dyscyplinarnych

(1) Upomnienie jest formalną naganą za określone zachowanieosoby służącej sprzeczne z obowiązkami. Upominające wypowiedziprzełożonego z uprawnieniami do karania środkami dyscyplinarnymi(przywołanie do porządku, napomnienie, wytknięcie i podobne) którenie są wyraźnie określone jako upomnienie, nie są środkami dyscypli-narnymi.

(2) Ograniczenie wyjścia polega na zakazie opuszczania kwaterysłużbowej bez pozwolenia. Trwa przynajmniej jeden dzień a najdłużejtrzydzieści dni. Może być orzeczone jedynie wobec odbywającychsłużbę, które mieszkają na kwaterach służbowych.

(3) Grzywna nie może przekraczać wysokości żołdu za czterymiesiące.

§ 61Przełożony służbowy

(1) Właściwymi dla korzystania z uprawnień dyscyplinarnych sąprezes i ustanowieni przez niego urzędnicy Urzędu Federalnego, ma-jący uprawnienia do wykonywania urzędu sędziego.

(2) Kierownikom instytucji służbowych i szkół służby zastępczejoraz ich przedstawicielom prezes Urzędu Federalnego przekazujeuprawnienie dyscyplinarne do orzekania upomnień, ograniczeń wyj-ścia do dziesięciu dni oraz grzywien do wysokości miesięcznego żoł-du; przekazanie można odwołać w każdym czasie. Jeżeli odbywającysłużbę zostanie przeniesiony zanim wszczęte postępowanie dyscypli-narne zakończy się orzeczeniem środka dyscyplinarnego lub zawie-szeniem, kompetencja przechodzi na przełożonego z uprawnieniamido karania środkami dyscyplinarnymi, określonego w ustępie 1.


(3) Przełożony z uprawnieniami do karania środkami dyscyplinar-nymi określony w ustępie 1 jest właściwy, jeżeli przełożony z upraw-nieniami do karania środkami dyscyplinarnymi określony w ustępie 2uczestniczył w czynie lub został nim osobiście urażony lub uważa sięza stronniczego.

§ 62Dochodzenie

(1) Jeżeli fakty usprawiedliwiające podejrzenie wykroczenia służ-bowego staną się znane, właściwy przełożony z uprawnieniami dokarania środkami dyscyplinarnymi powoduje wszczęcie dochodzeniakoniecznego dla wyjaśnienia stanu rzeczy. Należy przy tym ustalić nietylko okoliczności obciążające lecz także łagodzące, istotne dla wy-znaczenia działań dyscyplinarnych. Odpowiednie zastosowanie ma §20.

(2) Istotne stwierdzenia prawomocnego wyroku wydanego w po-stępowaniu karnym lub postępowaniu w sprawach zagrożonych karągrzywny, na których opiera się rozstrzygnięcie, są wiążące dla przeło-żonego z uprawnieniami do karania środkami dyscyplinarnymi, jeżeliwykroczenie służbowe dotyczy tego samego faktu.

(3) Istotne stwierdzenia dokonane w innym postępowaniu wyni-kającym z ustawy nie są wiążące, mogą jednak bez ponownegosprawdzania być podstawą do rozstrzygnięcia w postępowaniu dyscy-plinarnym.

§ 62aZawieszenie postępowania

Rozpoczęte postępowanie dyscyplinarne można zawiesić do za-kończenia postępowania karnego prowadzonego z powodu tego sa-mego czynu.


§ 62bWysłuchanie

(1) Odbywającemu służbę należy przed rozstrzygnięciem dać oka-zję do wypowiedzenia się. Należy sporządzić protokół przesłuchania,który odbywający służbę powinien podpisać.

(2) Udział męża zaufania przy karaniu wykroczenia służbowegoreguluje z § 22 ustawy z 16 stycznia 1991 o mężach zaufania osóbodbywających służbę zastępczą (BGBl. I s. 47, 53). Jeżeli męża za-ufania nie ma, na temat odbywającego służbę i przewinienia należyprzesłuchać radę zakładową lub radę przedstawicieli pracowników;wcześniej należy zapoznać ją z przewinieniem.

§ 63Zawieszenie postępowania

(1) Jeżeli w trakcie dochodzenia nie stwierdzi się wykroczeniasłużbowego lub przełożony z uprawnieniami do karania środkamidyscyplinarnymi uważa środek dyscyplinarny za niedopuszczalny lubniewskazany, zawiesza postępowanie i informuje o tym odbywającegosłużbę.

(2) Mimo zawieszenia ze strony przełożonego z uprawnieniami dokarania środkami dyscyplinarnymi prezes Urzędu Federalnego z po-wodu tego samego przewinienia może nałożyć środek dyscyplinarny.

§ 64Nałożenie środka dyscyplinarnego

(1) Jeżeli przełożony z uprawnieniami do karania środkami dys-cyplinarnymi nie zawiesi postępowania, nakłada się karę dyscyplinar-ną.

(2) Jeżeli przełożony z uprawnieniami do karania środkami dys-cyplinarnymi właściwy zgodnie z § 61 ust. 2 zdanie 1 nie uważaswojego uprawnienia dyscyplinarnego za wystarczające, wprowadzarozstrzygnięcie przełożonego z uprawnieniami do karania środkamidyscyplinarnymi określonego w § 61 ust. 2 zdanie 1.


§ 65Zarządzenie dyscyplinarne; skarga

(1) Środek dyscyplinarny nakłada się poprzez pisemne uzasadnio-ne zarządzenie dyscyplinarne, które należy doręczyć lub oznajmićodbywającemu służbę. Fakt oznajmienia należy zapisać w protokole;odbywającemu służbę należy wydać kopię zarządzenia dyscyplinar-nego. Należy go jednocześnie pisemnie pouczyć o możliwości zaskar-żenia, o instytucji, wobec której powinno nastąpić zaskarżenie oraz oformie i terminie zaskarżenia.

(2) Odbywający służbę może w ciągu dwóch tygodni od doręcze-nia lub oznajmienia złożyć pisemną lub ustną skargę wobec zarządze-nia dyscyplinarnego przełożonego z uprawnieniami do karania środ-kami dyscyplinarnymi właściwego zgodnie z § 61 ust. 2 zdanie 1 uniego lub u prezesa Urzędu Federalnego. Jeżeli skarga zostanie złożo-na ustnie, należy sporządzić protokół, który odbywający służbę powi-nien podpisać. Jeżeli skarga zostanie złożona u przełożonego zuprawnieniami do karania środkami dyscyplinarnymi, winien on wciągu tygodnia przedłożyć ją prezesowi Urzędu Federalnego ze swojąopinią. Jego postanowienie nie może zaostrzać środka dyscyplinarne-go. Decyzję należy doręczyć. Odpowiednie zastosowanie znajdujeustęp 1 zdanie 3.

§ 66Odwołanie do Federalnego Sądu Dyscyplinarnego

(1) W ciągu dwóch tygodni po doręczeniu lub oznajmieniu możnazłożyć wniosek o rozstrzygnięcie Federalnego Sądu Dyscyplinarnegowobec zarządzeń dyscyplinarnych przełożonego z uprawnieniami dokarania środkami dyscyplinarnymi określonego w § 61 ust. 1 i wobecpostanowień prezesa Urzędu Federalnego, o czym mowa w § 65 ust. 2zdanie 4.

(2) Wniosek należy doręczyć prezesowi Urzędu Federalnego wformie pisemnej i uzasadnić; termin składania wniosku jest zachowa-ny, jeżeli wniosek wpływa do Federalnego Sądu Dyscyplinarnegopodczas jego biegu. Federalny Sąd Dyscyplinarny może zarządzićrozprawę ustną. O zarządzeniu dyscyplinarnym rozstrzyga ostatecznie


w drodze uchwały. Federalnemu Adwokatowi ds. Dyscypliny należydać okazję do zajęcia stanowiska. Federalny Sąd Dyscyplinarny możepodtrzymać zarządzenie dyscyplinarne, znieść je lub zmienić na ko-rzyść odbywającego służbę. Może postępowanie dyscyplinarne zazgodą Federalnego Adwokata ds. Dyscypliny zawiesić, jeżeli wykro-czenie służbowe wprawdzie dowiedziono, jednak nie uważa za wła-ściwe stosowania środków dyscyplinarnych ze względu na ogólnezachowanie odbywającego służbę. Rozstrzygnięcie należy doręczyćosobie służącej i poinformować o tym Federalnego Adwokata ds.Dyscypliny.

(3) Właściwą jest izba Federalnego Sądu Dyscyplinarnego, w któ-rej okręgu wnioskodawca odbywał służbę w chwili popełnienia przy-pisywanego mu wykroczenia służbowego. Jeżeli zgodnie z powyż-szym w rachubę wchodzi kilka izb, właściwą jest izba, w okręgu któ-rej osoba służąca odbywała służbę ostatnio. Dla obsadzenia izby iprocedur obowiązują przepisy federalnej ordynacji dyscyplinarnejprzy założeniu, że zamiast urzędnika - członka składu orzekającego,który nie posiada uprawnień do wykonywania urzędu sędziego ani niespełnia warunków wymienionych w § 110 zdanie 1 ustawy o sę-dziach, uczestniczy członek składu orzekającego, który odbywa służbęzastępczą w okręgu właściwej izby. Federalny Minister Sprawiedli-wości na wniosek Federalnego Ministerstwa ds. Kobiet i Młodzieżyustanawia członka składu orzekającego na czas trwania jego służbyzastępczej.

(4) Nie jest przeszkodą kontynuacji postępowania i rozstrzygnięćw sprawach zakończenie stosunku służby osoby odbywającej służbę.

§ 67Uchylenie zarządzenia dyscyplinarnego

(1) Jeżeli Federalny Sąd Dyscyplinarny potwierdza rozstrzygnię-cie zaskarżone w przypadku § 66 ust. 2, łagodzi środek dyscyplinarny,zawiesza postępowanie dyscyplinarne, o którym mowa w § 66 ust. 2zdanie 6 lub nie stwierdza wykroczenia dyscyplinarnego i z tego po-wodu anuluje zarządzenie dyscyplinarne, ponowne wykonywanieuprawnień dyscyplinarnych na korzyść lub niekorzyść osoby odby-wającej służbę jest dopuszczalne jedynie ze względu na takie poważne


fakty lub dowody, które nie były znane sądowi podczas podejmowa-nia decyzji. Ponowne wykonywanie uprawnienia dyscyplinarnegozastrzeżone jest dla prezesa Urzędu Federalnego.

(2) W pozostałych przypadkach prezes Urzędu Federalnego możew każdym czasie anulować zarządzenie dyscyplinarne lub na noworozstrzygać w tej sprawie. Zaostrzenie środka dyscyplinarnego co dorodzaju i wysokości jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy zarządzeniedyscyplinarne zostało zniesione w ciągu sześciu miesięcy po jegonałożeniu.

(3) Prezes Urzędu Federalnego winien anulować zarządzenie dys-cyplinarne i na nowo rozstrzygnąć w sprawie, jeżeli po wejściu wżycie niezaskarżalności zarządzenia dyscyplinarnego z powodu tegosamego wykroczenia przeciw odbywającemu służbę w postępowaniukarnym lub postępowaniu zagrożonym karą grzywny wydany został iprawomocny stał się wyrok, którego istotne postanowienia, o ile sąistotne, odbiegają od postanowień podjętych w zarządzeniu dyscypli-narnym.

(4) Odpowiednie zastosowanie ma § 62 b ust. 1, § 65 ust. 1 zdanie3 i § 66.

§ 68Egzekucja

(1) Środki dyscyplinarne egzekwowane są przez przełożonego zuprawnieniami do karania środkami dyscyplinarnymi, który je nało-żył.; może on zlecić egzekucję kierownikowi instytucji służbowej lubjego zastępcy, chyba że osoby te brały udział w czynie lub zostały nimdotknięte.

(2) Naganę uważa się za dokonaną, gdy tylko stanie niezaskarżal-na.

(3) Ograniczenie wychodzenia, grzywna, nieawansowanie dowyższej grupy zaszeregowania i degradacja do niższej grupy zaszere-gowania są egzekwowalne dopiero po upływie trzeciego dnia nastę-pującego po doręczeniu lub ogłoszeniu zarządzenia dyscyplinarnego.Moment przewidziany na początek egzekucji ustala w sposób służbo-wy przełożony uprawniony do egzekucji zgodnie z ustępem 1.


(4) Zażalenie, o którym mowa w § 65 ust. 2 wstrzymuje egzekucjęograniczenia wyjścia tylko wtedy, gdy zostanie wniesione przed po-czątkiem egzekucji. Wniosek o rozstrzygnięcie Federalnego SąduDyscyplinarnego, o czym mowa w § 66 nie wstrzymuje egzekucji;Federalny Sąd Dyscyplinarny może zawiesić egzekucję.

(5) Ograniczenie wyjścia należy egzekwować w dniach następują-cych po sobie. Przełożony nadzorujący egzekucję może w celu nadzo-ru zarządzić, że odbywający służbę winien się meldować u przełożo-nego w określonych odstępach czasowych. Może on z pilnych powo-dów na jeden dzień lub na kilka dni na określony czas osobę odbywa-jącą służbę zwolnić z zarządzonych ograniczeń; nie przedłuża to czasuegzekucji.

(6) Grzywny ściągane są zgodnie z przepisami ustawy o egzekucjiadministracyjnej. Mogą być ściągane z żołdu lub, jeśli kończy sięstosunek służby, z odprawy. Przy ściąganiu z żołdu nie można pobie-rać miesięcznie więcej niż połowa miesięcznego żołdu. Grzywnymożna ściągać także po dniu zwolnienia.

(7) Środki dyscyplinarne nie mogą być egzekwowane po upływiesześciu miesięcy od chwili, kiedy zarządzenie dyscyplinarne stało sięniezaskarżalne. Termin jest zachowany, jeżeli egzekucja zaczyna sięprzed jego upływem.

§ 69Informacje

Informacji dotyczących środków dyscyplinarnych nie udziela sięinstytucjom niezwiązanym ze służbą zastępczą, o ile nie chodzi o in-formacje o postępowaniu karnym dla prokuratorów lub sądów. Nieudziela się informacji o umorzonych środkach dyscyplinarnych lubprzygotowanych do umorzenia.

§ 69aUmorzenie

(1) Wpisy do akt osobowych dotyczące środków dyscyplinarnychnależy po roku umorzyć; dotyczące tego dokumenty należy usunąć z


akt osobowych i zniszczyć. Nie można uwzględniać środków dyscy-plinarnych, które należy umorzyć.

(2) Termin zaczyna swój bieg z dniem, w którym zostanie orze-czony środek dyscyplinarny. Nie kończy się, dopóki wobec osobysłużącej zawieszone jest postępowanie karne lub postępowanie dyscy-plinarne lub można uwzględnić inny środek dyscyplinarny.

(3) Dezaprobujące wypowiedzi, rozstrzygnięcia w przypadkach §§55b, 63 ust. 1i § 66 ust. 2 zdanie 6, rozstrzygnięcia, w których umarzasię środki dyscyplinarne oraz powstałe w tym postępowaniu doku-menty, o ile zostały ujęte w aktach osobowych, należy po roku odzakończenia postępowania usunąć z nich i zniszczyć, jeżeli zgadza sięosoba uznana za odmawiającą służby wojskowej. Odpowiednio obo-wiązuje ustęp 2.

(4) Po upływie terminu osoba uznana za odmawiającą służby woj-skowej nie jest traktowana jako osoba, której to dotyczy; może od-mówić wszelkiej informacji na temat środka dyscyplinarnego orazwykroczenia służbowego będącego jego przyczyną. W tym względziemoże ona deklarować, że przeciw niej nie orzeczono środka dyscypli-narnego.

§ 70Prawo łaski

Prezydentowi federalnemu przysługuje prawo łaski odnośnie dośrodków dyscyplinarnych orzeczonych zgodnie z niniejszą ustawą i dowykluczeń, o których mowa w § 45 ust. 1. Wykonuje je sam lub prze-kazuje wykonanie innym instytucjom.

Rozdział siódmy

Specjalne przepisy proceduralne

§ 71Forma i obwieszczanie aktów administracyjnych: doręczenia

(1) Nie dające przywilejów akty administracyjne wynikające z ni-niejszej ustawy należy wydawać pisemnie.


(2) Akty administracyjne, o których mowa w ustępie 1 należy do-ręczyć. W pozostałych przypadkach doręcza się, jeżeli stanowi takniniejsza ustawa lub zarządzenie instytucji właściwej dla służby za-stępczej.

(3) W przypadku doręczenia obowiązują §§ 2 do 15 ustawy o do-ręczeniach administracyjnych, § 7 ust. 1 przy założeniu, że osobomniepełnoletnim doręcza się osobiście. Urząd Federalny zajmuje siędoręczeniami za granicę: powoduje on publiczne doręczenie.

§ 72Sprzeciw

(1) O sprzeciwie wobec aktów administracyjnych rozstrzygaUrząd Federalny na podstawie niniejszej ustawy.

(2) Sprzeciw wobec aktów administracyjnych dotyczących dyspo-zycyjności, powołania lub zwolnienia osoby uznanej za odmawiającąsłużby wojskowej należy złożyć w ciągu dwóch tygodni.

§ 73Zaskarżenie decyzji o powołaniu

Jeżeli decyzja o przeglądzie poborowych stała się niezaskarżalne,środek zaskarżenia wobec decyzji o powołaniu lub decyzji o prze-kształceniu zgodnie z § 19 ust. 2 dopuszczalny jest jedynie wtedy, gdypodnosi się naruszenie prawa przez nią samą.

§ 74Wykluczenie zawieszającego działania sprzeciwu i pozwu

(1) Sprzeciw wobec decyzji o powołaniu nie ma działania zawie-szającego, chyba że został złożony jednocześnie z oświadczeniemzobowiązania do służby w obronie cywilnej w charakterze wolonta-riusza lub w ochronie przed katastrofami złożone na przynajmniejosiem lat za zgodą właściwego urzędu. Sprzeciw wobec decyzji oprzekształceniu, o czym mowa w § 19 ust. 2, nie ma działania zawie-szającego.

(2) Pozew z zaskarżeniem decyzji o powołaniu, decyzji prze-kształcającej, o której mowa w § 19 ust. 2, lub decyzji stwierdzającej


dyspozycyjność nie ma działania zawieszającego. Przed zarządzeniemdziałania zawieszającego lub anulowaniem egzekucji sąd winien wy-słuchać Urząd Federalny.

§ 75Środki prawne wobec decyzji sądu administracyjnego

Odwołanie wobec wyroku, o ile dotyczy stanu dyspozycyjności,powołania lub zwolnienia osoby uznanej za odmawiającą służby woj-skowej oraz skarga wobec decyzji sądu administracyjnego są wyklu-czone. Nie dotyczy to zażalenia wobec niedopuszczenia rewizji zgod-nie z § 135 w powiązaniu z § 133 ordynacji o sądach administracyj-nych i skarga wobec uchwał dotyczących drogi prawnej, o czym mo-wa w § 17 a ust. 2 i 3 ustawy o ustroju sądów. Odpowiednie zastoso-wanie w przypadku skargi na uchwały dotyczące drogi prawnej ma §17a ust. 4 zdanie 4 do 6 ustawy o ustroju sądów.

§ 76Prawa przedstawiciela ustawowego

W ciągu terminu biegnącego dla osoby uznanej za odmawiającąsłużby wojskowej jej ustawowy przedstawiciel może sam składaćwnioski, skargi oraz korzystać ze środków zaskarżenia, jeżeli działa-nia te dotyczą dyspozycyjności dla służby zastępczej.

§ 77Zakres zastosowania

§§ 71 do 76 nie mają zastosowania, jeżeli akty administracyjnezostały wydane przez kogo innego niż instytucje wymienione w § 2ust. 1 i § 5a.


Rozdział ósmy

Przepisy końcowe

§ 78Odpowiednie zastosowanie dalszych przepisów prawnych

(1) W przypadku osób uznanych za odmawiające służby wojsko-wej obowiązują następujące przepisy

1. ustawa o ochronie miejsca pracy przy założeniu, że w § 14 aust. 2 w miejscu Federalnego Ministerstwa Obrony oraz instytucjiprzez nich określonych występuje Federalne Ministerstwo ds. Kobiet iMłodzieży oraz instytucje powołane przez nie, a w § 14a ust. 6 wmiejscu Federalnego Ministerstwa Obrony występuje Federalne Mini-sterstwo ds. Kobiet i Młodzieży, zaś zamiast czasu trwania zasadni-czej służby wojskowej występuje czas trwania służby zastępczej,

2. ustawa o zapewnieniu utrzymania przy założeniu, że w § 23zamiast Federalnego Ministerstwa Obrony występuje Federalne Mini-sterstwo ds. Kobiet i Młodzieży, a zamiast czasu trwania zasadniczejsłużby wojskowej występuje czas trwania służby zastępczej.

(2) Jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej, służba zastępczaprzy stosowaniu przepisów publicznego prawa służbowego jest rów-norzędna ze służbą wojskową w oparciu o obowiązek obrony.

§ 79Przepisy na wypadek stanu obrony

W przypadku stanu obrony obowiązują następujące przepisy:1. § 4 ust. 1 pkt 4 ustawy o obowiązku obrony ma odpowiednie zasto-

sowanie.2. § 24 ust. 3 § 43 ust. 1 pkt 1 nie mają zastosowania.3. Poborowi, którzy złożyli wnioski o uznanie ich za osoby odmawia-

jące służby wojskowej, mogą zostać powołani do służby zastępczejprzed rozpatrzeniem wniosku o uznanie.

4. Przestają obowiązywać odroczenia, o których mowa w § 11 ust. 2,4 i 5, z okresu przed zaistnieniem stanu obrony; zgodnie z § 14aust. 1 i 2 oraz § 14b ust. 1 mogą zostać powołane osoby zobowią-zane do odbycia służby, których do tej pory nie powołano. Do-


puszczalne są odroczenia, o których mowa w § 11 ust. 4, jeżelipowołanie do służby zastępczej w przypadku stanu obrony ozna-czałoby znaczną surowość.

5. W przypadkach wymienionych w § 19 ust. 4 nie wymaga się wy-słuchania.

6. § 15 ust. 1 ma zastosowanie, jeżeli osoba uznana za odmawiającąsłużby wojskowej, której względy sumienia uniemożliwiają odby-cie służby zastępczej, wykaże w ciągu czterech tygodni po zaist-nieniu stanu obrony, że pozostaje w stosunku pracy o przyjętymczasie pracy w szpitalu lub innej instytucji zajmującej się lecze-niem, pielęgnacją i opieką nad ludźmi. Nie ma zastosowania § 15 aust. 2.


Prawa podstawowe nietykalności osobistej (artykuł 2 ust. 2 zdanie1 Ustawy Zasadniczej), wolności osobistej (artykuł 2 ust. 2 zdanie 2Ustawy Zasadniczej), swobody przemieszczania się (artykuł 11 ust. 1Ustawy Zasadniczej) oraz nienaruszalności mieszkania (artykuł 13Ustawy Zasadniczej) a także prawo do składania petycji (artykuł 17Ustawy Zasadniczej) ogranicza się na warunkach niniejszej ustawy.

§ 81 (uchylony)

§ 82Przepisy przejściowe ze względu na nowelizację

z dnia 24 lutego 1983 r. (BGBl. I s. 179)

W odniesieniu do kontraktów dotyczących pomocy krajom roz-wijającym się, zawartych przed 2 marca 1983, stosuje się § 14a ust. 3zdanie 2 w wersji obowiązującej dotychczas.



z 13 czerwca 1986 r. i 30 czerwca 1989 r.

Osoby obowiązane do odbycia służby, które zgodziły się po za-kończeniu swego kształcenia zawodowego wypełniać szczególne za-dania w służbie zastępczej i z tego powodu w oparciu o prawo obo-wiązujące do 30 czerwca 1986 służba zastępcza została im odroczona,odmiennie niż to stanowi § 24 ust. 1 zdanie - odbywają służbę zastęp-czą także wtedy, jeżeli w czasie ustalonym na początek służby skoń-czyły już dwudziesty ósmy ale jeszcze nie trzydziesty drugi rok życia.


z 26 listopada 1990 r. (BGBl. I s. 2520)

Służba zastępcza trwa odmiennie niż to stanowi § 24 ust. 2 zdanie1 i 2 niniejszej ustawy w powiązaniu z § 5 ust. 1 zdanie 4 ustawy oobowiązku obrony w wersji zmienionej ustawą o regulacji czasutrwania zasadniczej służby wojskowej i służby zastępczej z 26 listo-pada 1990 (BGBl. I s. 2520)

1. trzynaście miesięcy dla osób zobowiązanych do odbycia służby,które przed 1 lipca 1983 złożyły wniosek o uznanie za osobę odma-wiającą służby wojskowej i

2. trzynaście miesięcy dla osób zobowiązanych do odbycia służby,które przed 1 stycznia 1984 zostały uznane za osoby odmawiającesłużby wojskowej.

Tłumaczenie z języka niemieckiego: Ewa Misior (BSiE)Weryfikacja Marcin Mróz (BSiE)

Przek Aktów Prawnych 2(17)01 - Biuro Studiów i...

Documents

Transcript of Przek Aktów Prawnych 2(17)01 - Biuro Studiów i...