Przedsiębiorstwa

PrzedsiębiorstwaPrzedsiębiorstwaOrganizacja i formaOrganizacja i forma

Formy organizacyjno-Formy organizacyjno-prawneprawne

Podmiot gospodarczy

Posiada osobowość prawnąNIE posiada osobowości prawnej

Tabela formTabela form

POSIADA OSOBOŚĆ PRAWNĄPOSIADA OSOBOŚĆ PRAWNĄ NIENIE POSIADA OSOBOWOŚCI POSIADA OSOBOWOŚCI PRAWNEJPRAWNEJ

Firma jednoosobowa Sp z.o.o.

Spółka cywilna S.A.

Spółka jawna Przedsiębiorstwo państwowe

Spółka komandytowa Spółdzielnia

Spółka komandytowo-akcyjnaInne (Fundacje, Zakłady

budżetowe)

Spółka partnerska

Akty prawneAkty prawne

Regulujące działalność poszczególnych Regulujące działalność poszczególnych form form podmiotów gospodarczychpodmiotów gospodarczych

•Ustawa z dnia 2 czerwca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173 poz. 1807);

•Ustawa z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (“KSH”) (Dz. U. Nr 94/00, poz. 1037 z późniejszymi zmianami);

•Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (“KRS”) (Dz. U. Nr 121/97, poz. 769 z późniejszymi zmianami).

•19. XI. 1999 Prawo działalności gospodarczej – firma jednoosobowa.•23. IV. 1964 Kodeks cywilny – S.C. •25. IX. 1981 Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych•25. IX. 1981 Ustawa o samorządzie załogi przed. państw. przedsiębiorstwa państwowe

Należy również pamiętać, iż od 1 maja 2004 r., tj. od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, duże znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce ma prawo wspólnotowe.

Podmiot gospodarczyPodmiot gospodarczy

Każdy aktywny uczestnik procesu Każdy aktywny uczestnik procesu gospodarczego, który poprzez swoje gospodarczego, który poprzez swoje decyzje wywołuje określone skutki decyzje wywołuje określone skutki ekonomiczneekonomiczne

Każda forma organizacji powodującej Każda forma organizacji powodującej istnienie aktywnego uczestnika istnienie aktywnego uczestnika

rynku , rynku , podejmującego samodzielne podejmującego samodzielne decyzje , decyzje , kierującego się własnym kierującego się własnym interesem i interesem i związanym z tym ryzykiemzwiązanym z tym ryzykiem

Porównanie spółekPorównanie spółek

Klasyfikacja form spółekKlasyfikacja form spółekKlasyfikacja form spółek z punktu widzenia:Klasyfikacja form spółek z punktu widzenia:

a) Podstawy ekonomicznej utworzenia i związanego z nią zakresu a) Podstawy ekonomicznej utworzenia i związanego z nią zakresu odpowiedzialności wspólników za zobowiązania:odpowiedzialności wspólników za zobowiązania:

spółki kapitałowe:spółki kapitałowe:- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.),- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.),- spółka akcyjna (S.A.).- spółka akcyjna (S.A.). spółki osobowe: spółki osobowe: - spółka cywilna (S.C.),- spółka cywilna (S.C.),- spółka partnerska,- spółka partnerska,- spółka jawna,- spółka jawna,- spółka komandytowa,- spółka komandytowa,- spółka komandytowo – akcyjna.- spółka komandytowo – akcyjna.b) Źródła prawa regulującego powstanie i funkcjonowanie:b) Źródła prawa regulującego powstanie i funkcjonowanie: spółki handlowe:spółki handlowe:- spółka partnerska,- spółka partnerska,- spółka jawna,- spółka jawna,- spółka komandytowa,- spółka komandytowa,- spółka komandytowo – akcyjna,- spółka komandytowo – akcyjna,- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,- spółka akcyjna.- spółka akcyjna. spółki cywilne.spółki cywilne.

Spółki osoboweSpółki osobowe Konstrukcja oparta jest na osobowości uczestników. Biorą Konstrukcja oparta jest na osobowości uczestników. Biorą

oni bezpośredni udział w funkcjonowaniu oni bezpośredni udział w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, angażują bowiem nie tylko swój przedsiębiorstwa, angażują bowiem nie tylko swój majątek, ale także osobistą pracę. Liczba uczestników majątek, ale także osobistą pracę. Liczba uczestników takiej spółki jest niewielka, a ryzyko związane z takiej spółki jest niewielka, a ryzyko związane z uczestnictwem znaczne, wspólnicy bowiem odpowiadają uczestnictwem znaczne, wspólnicy bowiem odpowiadają całym swym majątkiem za zobowiązania spółki.całym swym majątkiem za zobowiązania spółki.

Do charakterystycznych atrybutów spółek osobowych Do charakterystycznych atrybutów spółek osobowych zalicza się m. in.:zalicza się m. in.:

- trwałość składu osobowego wspólników,- trwałość składu osobowego wspólników,- prawo i obowiązek współdziałania wszystkich - prawo i obowiązek współdziałania wszystkich

wspólników wspólników do osiągnięcia wspólnego celu (występuje do osiągnięcia wspólnego celu (występuje nawet nawet wynikający stąd obowiązek lojalności wobec wynikający stąd obowiązek lojalności wobec spółki,spółki,

- prawo każdego wspólnika do prowadzenia i - prawo każdego wspólnika do prowadzenia i kontroli spraw kontroli spraw spółki,spółki,

- równe prawa i obowiązki każdego wspólnika,- równe prawa i obowiązki każdego wspólnika,- brak osobowości prawnej i w konsekwencji - brak osobowości prawnej i w konsekwencji

wspólny wspólny charakter majątku spółki oraz osobista charakter majątku spółki oraz osobista odpowiedzialność odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki.wspólników za zobowiązania spółki.

Spółki osobowe – Spółki osobowe – charakterystykacharakterystyka

Jeżeli chodzi o spółki osobowe uregulowane w przepisach KSH (tj. spółkę Jeżeli chodzi o spółki osobowe uregulowane w przepisach KSH (tj. spółkę jawną, komandytową, komandytowo- akcyjną i partnerską) należy jawną, komandytową, komandytowo- akcyjną i partnerską) należy wskazać na kilka cech dla nich wspólnych:wskazać na kilka cech dla nich wspólnych:

Brak osobowości prawnejBrak osobowości prawnej Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, jednak mogą we własnym imieniu nabywać Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, jednak mogą we własnym imieniu nabywać

prawa, w tym własność nieruchomości, jak również inne prawa rzeczowe, oraz zaciągać prawa, w tym własność nieruchomości, jak również inne prawa rzeczowe, oraz zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. zobowiązania, pozywać i być pozywane.

Subsydiarna odpowiedzialność wspólnikówSubsydiarna odpowiedzialność wspólników Wierzyciel spółki osobowej może zaspokoić swoje roszczenia z majątków osobistych wspólników, Wierzyciel spółki osobowej może zaspokoić swoje roszczenia z majątków osobistych wspólników,

o ile egzekucja z majątku spółki okazała się nieskuteczna. Jednak reguła ta nie odnosi się do o ile egzekucja z majątku spółki okazała się nieskuteczna. Jednak reguła ta nie odnosi się do zobowiązań spółek osobowych, zaciągniętych przed ich wpisem do rejestru przedsiębiorców; w zobowiązań spółek osobowych, zaciągniętych przed ich wpisem do rejestru przedsiębiorców; w tych przypadkach odpowiedzialność wspólników nie zależy od wyników egzekucji prowadzonej z tych przypadkach odpowiedzialność wspólników nie zależy od wyników egzekucji prowadzonej z majątku spółki. majątku spółki.

Brak wymogu minimalnego kapitałuBrak wymogu minimalnego kapitału KSH nie przewiduje wymogu minimalnego kapitału potrzebnego do założenia spółki osobowej, KSH nie przewiduje wymogu minimalnego kapitału potrzebnego do założenia spółki osobowej,

jak to ma miejsce w przypadku spółek kapitałowych. Wyjątek stanowi spółka komandytowo- jak to ma miejsce w przypadku spółek kapitałowych. Wyjątek stanowi spółka komandytowo- akcyjna, do założenia której wymagane jest wniesienie kapitału w wysokości minimum 50.000 akcyjna, do założenia której wymagane jest wniesienie kapitału w wysokości minimum 50.000 złotych (tak samo jak w przypadku spółki z ograniczona odpowiedzialnością). złotych (tak samo jak w przypadku spółki z ograniczona odpowiedzialnością).

Przeniesienie praw wspólnikówPrzeniesienie praw wspólników KSH przewiduje instytucję przeniesienia całości praw i obowiązków wynikających ze statusu KSH przewiduje instytucję przeniesienia całości praw i obowiązków wynikających ze statusu

wspólnika spółki osobowej. Pozwala to wspólnikowi opuścić spółkę w taki sam sposób jak w wspólnika spółki osobowej. Pozwala to wspólnikowi opuścić spółkę w taki sam sposób jak w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki kapitałowej. Jednak warunkiem zastosowania tego przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki kapitałowej. Jednak warunkiem zastosowania tego rozwiązania jest istnienie odpowiedniego zapisu w umowie spółki lub zgoda wszystkich rozwiązania jest istnienie odpowiedniego zapisu w umowie spółki lub zgoda wszystkich pozostałych wspólników na przeniesienie praw i obowiązków na inną osobę. pozostałych wspólników na przeniesienie praw i obowiązków na inną osobę.

Spółki osobowe – c.d.Spółki osobowe – c.d. W W spółce jawnejspółce jawnej wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki osobiście, bez wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki osobiście, bez

ograniczeń, solidarnie z innymi wspólnikami i spółką.ograniczeń, solidarnie z innymi wspólnikami i spółką. Spółka partnerskaSpółka partnerska może zostać utworzona w celu wykonywania wolnego może zostać utworzona w celu wykonywania wolnego

zawodu, wyłącznie przez przedstawicieli zawodów wymienionych w Ksh, np.: zawodu, wyłącznie przez przedstawicieli zawodów wymienionych w Ksh, np.: adwokatów i radców prawnych, notariuszy, lekarzy, architektów, etc. adwokatów i radców prawnych, notariuszy, lekarzy, architektów, etc. Najistotniejszą cechą tego typu spółki jest fakt braku odpowiedzialności Najistotniejszą cechą tego typu spółki jest fakt braku odpowiedzialności partnera za „błąd w sztuce” innego partnera.partnera za „błąd w sztuce” innego partnera.

W W spółce komandytowejspółce komandytowej odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komplementariusza) jest taka sama jak w spółce jawnej, a odpowiedzialność co (komplementariusza) jest taka sama jak w spółce jawnej, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości określonej w umowie spółki. określonej w umowie spółki.

Spółka komandytowo- akcyjnaSpółka komandytowo- akcyjna jest przeznaczona dla podmiotów chcących jest przeznaczona dla podmiotów chcących rozwijać swoją działalność poprzez emisję akcji. W tego typu spółce co rozwijać swoją działalność poprzez emisję akcji. W tego typu spółce co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń (komplementariusz), a co najmniej jeden jest akcjonariuszem i nie odpowiada za zobowiązania spółki. najmniej jeden jest akcjonariuszem i nie odpowiada za zobowiązania spółki. Spółka posiada organ w postaci zgromadzenia wspólników; może także zostać Spółka posiada organ w postaci zgromadzenia wspólników; może także zostać ustanowiona rada nadzorcza, której powołanie jest obowiązkowe jeśli liczba ustanowiona rada nadzorcza, której powołanie jest obowiązkowe jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 (dwadzieścia pięć). KSH nie przewiduje powołania akcjonariuszy przekracza 25 (dwadzieścia pięć). KSH nie przewiduje powołania zarządu; obowiązki zarządu pełnią komplementariusze. zarządu; obowiązki zarządu pełnią komplementariusze.

Spółka kapitałowaSpółka kapitałowa W spółkach kapitałowych osoby wspólników schodzą na drugi W spółkach kapitałowych osoby wspólników schodzą na drugi

plan, a na pierwsze miejsce wysuwa się udział w kapitale plan, a na pierwsze miejsce wysuwa się udział w kapitale zakładowym. W tego rodzaju spółkach uczestnicy nie są zakładowym. W tego rodzaju spółkach uczestnicy nie są zobowiązani do osobistej pracy na rzecz spółki. zobowiązani do osobistej pracy na rzecz spółki. Przedsiębiorstwo mogą prowadzić niektórzy z nich lub osoby Przedsiębiorstwo mogą prowadzić niektórzy z nich lub osoby obce. Nie będąc tak ściśle związanym ze spółką, udziałowcy obce. Nie będąc tak ściśle związanym ze spółką, udziałowcy ponoszą odpowiedzialność do wysokości sumy reprezentowanej ponoszą odpowiedzialność do wysokości sumy reprezentowanej przez posiadanie akcji, a w sp. z o.o. do wysokości udziałów.przez posiadanie akcji, a w sp. z o.o. do wysokości udziałów.

Charakterystyczne cechy spółek kapitałowych:Charakterystyczne cechy spółek kapitałowych:- zmienny skład osobowy,- zmienny skład osobowy,- brak obowiązku współdziałania dla osiągnięcia - brak obowiązku współdziałania dla osiągnięcia

wspólnego celu wspólnego celu oraz obowiązku lojalności wobec spółki oraz obowiązku lojalności wobec spółki (obowiązek ten dotyczy (obowiązek ten dotyczy członków zarządu tych spółek),członków zarządu tych spółek),

- wspólnicy są odsunięci od bezpośredniego - wspólnicy są odsunięci od bezpośredniego prowadzenia spraw prowadzenia spraw spółki i pozbawieni prawa do spółki i pozbawieni prawa do bezpośredniej jej kontroli,bezpośredniej jej kontroli,

- prawa i obowiązki wspólników mogą być zróżnicowane,- prawa i obowiązki wspólników mogą być zróżnicowane,- kapitał jest zmienny,- kapitał jest zmienny,- posiadają osobowość prawną.- posiadają osobowość prawną.

PrzedsiębiorcyPrzedsiębiorcy

Zgodnie z postanowieniami ustawy o swobodzie Zgodnie z postanowieniami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może działalności gospodarczej przedsiębiorca może wykonywać działalność gospodarczą jako: wykonywać działalność gospodarczą jako:

osoba fizyczna,osoba fizyczna, osoba prawna, w tym spółka kapitałowa uregulowana w KSH, tj. osoba prawna, w tym spółka kapitałowa uregulowana w KSH, tj.

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna,spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa

przyznaje zdolność prawną, w tym spółka osobowa uregulowana w przyznaje zdolność prawną, w tym spółka osobowa uregulowana w KSH, tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-KSH, tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-akcyjna,akcyjna,

oddział albo przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego.oddział albo przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego.

Rejestracja Rejestracja przedsiębiorcówprzedsiębiorców

Spółki kapitałoweSpółki kapitałowe, osobowe oraz oddziały przedsiębiorców , osobowe oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych rejestrowane są w rejestrze przedsiębiorców, zagranicznych rejestrowane są w rejestrze przedsiębiorców, który jest częścią Krajowego Rejestru Sądowego. Na który jest częścią Krajowego Rejestru Sądowego. Na pozostałe części KRS składają się: rejestr stowarzyszeń, pozostałe części KRS składają się: rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz rejestr oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz rejestr dłużników niewypłacalnych.dłużników niewypłacalnych.

Osoby fizyczneOsoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą prowadzące działalność gospodarczą podlegają wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej podlegają wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez gminę właściwą dla miejsca prowadzonej przez gminę właściwą dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy.zamieszkania przedsiębiorcy.

Przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznychPrzedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych podlegają wpisowi do ewidencji przedstawicielstw podlegają wpisowi do ewidencji przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych prowadzonej przez ministra przedsiębiorców zagranicznych prowadzonej przez ministra właściwego do spraw gospodarki.właściwego do spraw gospodarki.

Prowadzenie działalności Prowadzenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorców gospodarczej przez przedsiębiorców

zagranicznychzagranicznych Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich

Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), jak również mające w Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), jak również mające w tych krajach swoje siedziby osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie tych krajach swoje siedziby osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które posiadają zdolność prawną, mogą posiadające osobowości prawnej, które posiadają zdolność prawną, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP takich podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy. Zasada ta dotyczy również osób samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy. Zasada ta dotyczy również osób zagranicznych, które otrzymały zezwolenie na osiedlenie się na terytorium zagranicznych, które otrzymały zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Rzeczypospolitej Polskiej, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy nadany w Wspólnot Europejskich, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej lub korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium, Rzeczypospolitej Polskiej lub korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium, bądź otrzymały zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w bądź otrzymały zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w związku z niektórymi szczególnymi okolicznościami.związku z niektórymi szczególnymi okolicznościami.

Inne osoby zagraniczne mają prawo do podejmowania i wykonywania Inne osoby zagraniczne mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, o ile komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Osoby te mają również prawo do umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Osoby te mają również prawo do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji. udziałów lub akcji.

Ograniczenia wolności Ograniczenia wolności działalności gospodarczejdziałalności gospodarczej

Ogólną zasadą jest swoboda podejmowania i Ogólną zasadą jest swoboda podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce dla każdego na tych samych zasadach. Niemniej dla każdego na tych samych zasadach. Niemniej jednak przepisy prawa przewidują niekiedy jednak przepisy prawa przewidują niekiedy ograniczenia wolności prowadzenia działalności ograniczenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej w niektórych dziedzinach wymaga gospodarczej w niektórych dziedzinach wymaga uzyskania koncesji lub zezwolenia. Innym uzyskania koncesji lub zezwolenia. Innym ograniczeniem wolności gospodarczej jest ograniczeniem wolności gospodarczej jest objęcie działalności określonego rodzaju, objęcie działalności określonego rodzaju, przepisami dotyczącymi regulowanej działalności przepisami dotyczącymi regulowanej działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności objętej gospodarczej. Prowadzenie działalności objętej tym systemem reglamentacji wymaga spełnienia tym systemem reglamentacji wymaga spełnienia szczególnych warunków i uzyskania wpisu w szczególnych warunków i uzyskania wpisu w rejestrze działalności regulowanej.rejestrze działalności regulowanej.

Ważne terminy IWażne terminy I

NIPNIP Numer Identyfikacji Podatkowej — dziesięciocyfrowy kod, służący do Numer Identyfikacji Podatkowej — dziesięciocyfrowy kod, służący do

identyfikacji podmiotów płacących podatki w Polsce. Nadawany jest identyfikacji podmiotów płacących podatki w Polsce. Nadawany jest przez urzędy skarbowe.przez urzędy skarbowe.

Trzy pierwsze cyfry numeru NIP oznaczają kod Urzędu Skarbowego, Trzy pierwsze cyfry numeru NIP oznaczają kod Urzędu Skarbowego, który wystawił dany numer. W kodzie tym występują cyfry od 1 do 9 który wystawił dany numer. W kodzie tym występują cyfry od 1 do 9 (nie występuje cyfra 0).(nie występuje cyfra 0).

Dziesiąta cyfra numeru NIP jest cyfrą kontrolną obliczaną według Dziesiąta cyfra numeru NIP jest cyfrą kontrolną obliczaną według specjalnego algorytmu:specjalnego algorytmu:

1. Pomnożyć każdą z pierwszych dziewięciu cyfr odpowiednio przez 1. Pomnożyć każdą z pierwszych dziewięciu cyfr odpowiednio przez wagi 6, 5, 7, 2, 3, 4, 5, 6, 7,wagi 6, 5, 7, 2, 3, 4, 5, 6, 7,

2. Zsumować wyniki mnożenia,2. Zsumować wyniki mnożenia, 3. Otrzymaną liczbę podzielić modulo 11,3. Otrzymaną liczbę podzielić modulo 11, 4. Otrzymaną liczbę podzielić modulo 10.4. Otrzymaną liczbę podzielić modulo 10.

Przykład: NIP 123-456-32-18Przykład: NIP 123-456-32-18

Ważne terminy IIWażne terminy II REGON REGON to akronim od Rejestr Gospodarki Narodowej.to akronim od Rejestr Gospodarki Narodowej.

Jest to dziewięciocyfrowy numer identyfikacyjny krajowego rejestru urzędowego podmiotów Jest to dziewięciocyfrowy numer identyfikacyjny krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej.gospodarki narodowej.

Początkowo, REGON był 7-cyfrowy, a numery były nadawane centralnie. Później (chyba ok. Początkowo, REGON był 7-cyfrowy, a numery były nadawane centralnie. Później (chyba ok. 1985-90r.) rozszerzono REGON na 9 cyfr, gdzie regonom "starym" (7-cyfrowym) po prostu 1985-90r.) rozszerzono REGON na 9 cyfr, gdzie regonom "starym" (7-cyfrowym) po prostu dołożono na początku 2 zera, a nowe zaczęto tworzyć wg klucza: 2 cyfry wyróżnika dołożono na początku 2 zera, a nowe zaczęto tworzyć wg klucza: 2 cyfry wyróżnika województwa + 6 cyfr "nru seryjnego" + 1 cyfra kontrolna. Województw było 49 i miały nadane województwa + 6 cyfr "nru seryjnego" + 1 cyfra kontrolna. Województw było 49 i miały nadane kolejne numery nieparzyste - od 01 (warszawskie) do 97 (chyba zielonogórskie). Numer kolejne numery nieparzyste - od 01 (warszawskie) do 97 (chyba zielonogórskie). Numer woj.łódzkiego był 47.woj.łódzkiego był 47.

Dziewiąta cyfra jest cyfrą kontrolną obliczaną następująco:Dziewiąta cyfra jest cyfrą kontrolną obliczaną następująco:

Wagi: 8 9 2 3 4 5 6 7Wagi: 8 9 2 3 4 5 6 7

Pierwsze osiem cyfr REGON: 1 2 3 4 5 6 7 8Pierwsze osiem cyfr REGON: 1 2 3 4 5 6 7 8 Wynik: 1*8 + 2*9 + 3*2 + 4*3 + 5*4 + 6*5 + 7*6 + 8*7 = 192Wynik: 1*8 + 2*9 + 3*2 + 4*3 + 5*4 + 6*5 + 7*6 + 8*7 = 192 Cyfra kontrolna: 192 mod 11 = 5Cyfra kontrolna: 192 mod 11 = 5 Cały REGON: 123456785Cały REGON: 123456785

W przypadku, gdy mod zwraca 10 za cyfrę kontrolną przyjmuje się 0.W przypadku, gdy mod zwraca 10 za cyfrę kontrolną przyjmuje się 0.

Jednostkom organizacyjnym, które mają swoje siedziby w różnych województwach nadaje się Jednostkom organizacyjnym, które mają swoje siedziby w różnych województwach nadaje się REGON 14-to cyfrowy (identyfikator jednostki lokalnej). Dziewięć pierwszych cyfr takiego REGON 14-to cyfrowy (identyfikator jednostki lokalnej). Dziewięć pierwszych cyfr takiego numeru pokrywa się z REGONem jednostki macierzystej. Cyfra kontrolna numeru obliczana jest numeru pokrywa się z REGONem jednostki macierzystej. Cyfra kontrolna numeru obliczana jest tym samym sposobem, ale wagi są inne. Ponieważ jeden ze współczynników wagowych wynosi tym samym sposobem, ale wagi są inne. Ponieważ jeden ze współczynników wagowych wynosi zero to weryfikacja "długiego" REGONu wymaga weryfikacji 9. cyfr z wagami jak dla 9-cio zero to weryfikacja "długiego" REGONu wymaga weryfikacji 9. cyfr z wagami jak dla 9-cio cyfrowego numeru, a następnie weryfikacji długiego REGONu z innymi wagami.cyfrowego numeru, a następnie weryfikacji długiego REGONu z innymi wagami.

Ograniczenia - pojęciaOgraniczenia - pojęciaKoncesjeKoncesje

Koncesja jest decyzją administracyjną, mocą której właściwy organ Koncesja jest decyzją administracyjną, mocą której właściwy organ (organ koncesyjny) zezwala na wykonywanie działalności gospodarczej, (organ koncesyjny) zezwala na wykonywanie działalności gospodarczej, przez konkretną osobę, w określonej dziedzinie i przez określony okres przez konkretną osobę, w określonej dziedzinie i przez określony okres (nie krócej niż przez 5 lata i nie dłużej niż przez 50 lat). (nie krócej niż przez 5 lata i nie dłużej niż przez 50 lat).

Dziedziny gospodarki, w których prowadzenie działalności gospodarczej Dziedziny gospodarki, w których prowadzenie działalności gospodarczej wymaga uzyskania koncesji są określone w ustawie o swobodzie wymaga uzyskania koncesji są określone w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej i są to:działalności gospodarczej i są to:

1.1. poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,

2.2. wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

3.3. wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią,obrót paliwami i energią,

4.4. ochrona osób i mienia,ochrona osób i mienia,5.5. rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych,rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych,6.6. transport lotniczy.transport lotniczy.

Ograniczenia - pojęciaOgraniczenia - pojęcia

ZezwoleniaZezwolenia

Zezwolenie jest decyzją administracyjną, mocą której Zezwolenie jest decyzją administracyjną, mocą której właściwy organ zezwala na wykonywanie działalności właściwy organ zezwala na wykonywanie działalności gospodarczej, przez konkretną osobę i w określonej gospodarczej, przez konkretną osobę i w określonej dziedzinie. W prawie polskim, na mocy przepisów dziedzinie. W prawie polskim, na mocy przepisów znajdujących się w ustawach szczególnych, zezwolenia znajdujących się w ustawach szczególnych, zezwolenia wymaga ponad 20 rodzajów działalności gospodarczej.wymaga ponad 20 rodzajów działalności gospodarczej.

Zezwolenie różni się od koncesji tym, że właściwy organ nie Zezwolenie różni się od koncesji tym, że właściwy organ nie może odmówić wydania zezwolenia, jeżeli wnioskodawca może odmówić wydania zezwolenia, jeżeli wnioskodawca spełnia wszystkie wymogi uzyskania zezwolenia przewidziane spełnia wszystkie wymogi uzyskania zezwolenia przewidziane przez prawo.przez prawo.

Ograniczenia - pojęciaOgraniczenia - pojęciaRegulowana działalność gospodarczaRegulowana działalność gospodarcza

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła kategorię Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła kategorię regulowanej działalności gospodarczej. Działalność uważa się za regulowanej działalności gospodarczej. Działalność uważa się za regulowaną działalność gospodarczą jeżeli ustawa szczególna tak regulowaną działalność gospodarczą jeżeli ustawa szczególna tak stanowi. Prowadzenie takiej działalności jest dopuszczalne po stanowi. Prowadzenie takiej działalności jest dopuszczalne po spełnieniu szczególnych warunków określonych daną ustawą i spełnieniu szczególnych warunków określonych daną ustawą i uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej.uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej.

Występując z wnioskiem o wpis do rejestru regulowanej działalności Występując z wnioskiem o wpis do rejestru regulowanej działalności gospodarczej wnioskodawca musi złożyć oświadczenie o spełnieniu gospodarczej wnioskodawca musi złożyć oświadczenie o spełnieniu warunków do wykonywania tej działalności. warunków do wykonywania tej działalności.

Rejestracja w rejestrze regulowanej działalności gospodarczej różni Rejestracja w rejestrze regulowanej działalności gospodarczej różni się od koncesji tym, że nie można odmówić rejestracji, jeżeli wniosek się od koncesji tym, że nie można odmówić rejestracji, jeżeli wniosek spełnia wszystkie wymogi formalne.spełnia wszystkie wymogi formalne.

Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, w Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, w wypadkach określonych w tej ustawie, organ prowadzący rejestr wypadkach określonych w tej ustawie, organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności regulowanej wydaje decyzję o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem. przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem.

Kapitał i integracja organizacyjna przedsiębiorstwKapitał i integracja organizacyjna przedsiębiorstw

Spółka joint venture (joint venture w dosłownym Spółka joint venture (joint venture w dosłownym tłumaczeniu oznacza wspólne ryzyko)tłumaczeniu oznacza wspólne ryzyko)

Spółka joint venture jest prawnie wyodrębnionym podmiotem (ma Spółka joint venture jest prawnie wyodrębnionym podmiotem (ma osobowość prawną), powstałym w wyniku połączenia kapitałów dwóch lub osobowość prawną), powstałym w wyniku połączenia kapitałów dwóch lub więcej: niezależnych od siebie partnerów podmiotów gospodarczych z więcej: niezależnych od siebie partnerów podmiotów gospodarczych z różnych krajów w celu realizacji określonego przedsięwzięcia różnych krajów w celu realizacji określonego przedsięwzięcia gospodarczego w dłuższym okresie.gospodarczego w dłuższym okresie.

Partnerzy tworzący spółkę joint venture wspólnie nią zarządzają i wspólnie Partnerzy tworzący spółkę joint venture wspólnie nią zarządzają i wspólnie - w relacji do wniesionych udziałów - ponoszą odpowiedzialność za jej - w relacji do wniesionych udziałów - ponoszą odpowiedzialność za jej działalność.działalność.

Joint venture jest jedną z form organizacyjno - prawnych Joint venture jest jedną z form organizacyjno - prawnych międzynarodowego aliansu (porozumienia) strategicznego przedsiębiorstw międzynarodowego aliansu (porozumienia) strategicznego przedsiębiorstw oraz rodzajem zagranicznych inwestycji bezpośrednich.oraz rodzajem zagranicznych inwestycji bezpośrednich.

Wspólne przedsięwzięcia typu joint venture mają z reguły na celu Wspólne przedsięwzięcia typu joint venture mają z reguły na celu poszerzenie posiadanych rynków zbytu, zapewnienie dostępu do tańszych, poszerzenie posiadanych rynków zbytu, zapewnienie dostępu do tańszych, źródeł zaopatrzenia, wspólne opracowanie i wymianę technologii, a także źródeł zaopatrzenia, wspólne opracowanie i wymianę technologii, a także pokonanie barier celnych i administracyjnych ustanowionych przez kraj pokonanie barier celnych i administracyjnych ustanowionych przez kraj jednego z partnerów.jednego z partnerów.

Kapitał i integracja organizacyjna przedsiębiorstw Kapitał i integracja organizacyjna przedsiębiorstw – c.d.– c.d.

KoncernKoncern

Tworzenie koncernu polega na wykupywaniu akcji lub udziałów innych Tworzenie koncernu polega na wykupywaniu akcji lub udziałów innych przedsiębiorstw, co umożliwia sprawowanie nad nimi nadzoru i przedsiębiorstw, co umożliwia sprawowanie nad nimi nadzoru i koordynację ich działalności.koordynację ich działalności.

Dobór do koncernu może odbywać się w kierunku poziomym lub Dobór do koncernu może odbywać się w kierunku poziomym lub pionowym. W pierwszym przypadku łączy się przedsiębiorstwa tej samej pionowym. W pierwszym przypadku łączy się przedsiębiorstwa tej samej lub pokrewnych dziedzin działalności (produkcji), natomiast w przypadku lub pokrewnych dziedzin działalności (produkcji), natomiast w przypadku integracji pionowej włącza się do koncernu przedsiębiorstwa integracji pionowej włącza się do koncernu przedsiębiorstwa uzupełniające się w ramach określonego procesu produkcji lub stanowiące uzupełniające się w ramach określonego procesu produkcji lub stanowiące kolejne fazy procesu technologicznego (np. kopalnie rudy żelaza, huty, kolejne fazy procesu technologicznego (np. kopalnie rudy żelaza, huty, przedsiębiorstwa przemysłu maszynowego).przedsiębiorstwa przemysłu maszynowego).

System zarządzania koncernem obejmuje z reguły wszystkie obszary System zarządzania koncernem obejmuje z reguły wszystkie obszary działalności podporządkowanych przedsiębiorstw, a nie tylko pewne działalności podporządkowanych przedsiębiorstw, a nie tylko pewne procesy czy funkcje. Oddziaływanie kierownictwa koncernu na procesy czy funkcje. Oddziaływanie kierownictwa koncernu na przedsiębiorstwa jest intensywne i bezpośrednie, przez co koncern staje przedsiębiorstwa jest intensywne i bezpośrednie, przez co koncern staje się niejako jednym zintegrowanym przedsiębiorstwem. Charakterystyczne się niejako jednym zintegrowanym przedsiębiorstwem. Charakterystyczne dla koncernowego zgrupowania przedsiębiorstw jest to, że funkcje dla koncernowego zgrupowania przedsiębiorstw jest to, że funkcje kierowania koncernem realizuje z reguły jedno z przedsiębiorstw kierowania koncernem realizuje z reguły jedno z przedsiębiorstw dominujących (macierzystych), które nie tylko spełnia tę funkcję, lecz dominujących (macierzystych), które nie tylko spełnia tę funkcję, lecz również prowadzi działalność operacyjną (produkcyjną lub handlową). również prowadzi działalność operacyjną (produkcyjną lub handlową). Czasem "jednostka nadrzędna" koncernu staje się czystą spółką Czasem "jednostka nadrzędna" koncernu staje się czystą spółką kierowniczą, której jedynym zadaniem jest kierowanie koncernem, a nie kierowniczą, której jedynym zadaniem jest kierowanie koncernem, a nie zajmowanie się produkcją lub sprzedażą. W takim przypadku koncern zajmowanie się produkcją lub sprzedażą. W takim przypadku koncern przybiera posiać holdingu.przybiera posiać holdingu.

Kierownictwo koncernu dąży do maksymalizacji zysku zintegrowanej Kierownictwo koncernu dąży do maksymalizacji zysku zintegrowanej całości.całości.


HoldingHolding

Holding jest zgrupowaniem spółek kapitałowych ("spółka spółek"), w ramach Holding jest zgrupowaniem spółek kapitałowych ("spółka spółek"), w ramach którego spółka wiodąca (tzw. matka) posiada wszystkie lub większość akcji spółek którego spółka wiodąca (tzw. matka) posiada wszystkie lub większość akcji spółek podporządkowanych (tzw. córek), dzięki czemu zajmuje nadrzędną pozycję w podporządkowanych (tzw. córek), dzięki czemu zajmuje nadrzędną pozycję w strukturze zarządzania. Holding ma strukturę dwuszczeblową, którą tworzą:strukturze zarządzania. Holding ma strukturę dwuszczeblową, którą tworzą:

szczebel pierwszyszczebel pierwszy - spółka holdingowa, która, dzięki dysponowaniu kontrolnymi - spółka holdingowa, która, dzięki dysponowaniu kontrolnymi pakietami akcji lub udziałów innych spółek, zarządza ich funkcjonowaniem; nie prowadzi pakietami akcji lub udziałów innych spółek, zarządza ich funkcjonowaniem; nie prowadzi ona działalności operacyjnej (produkcyjnej lub usługowej), lecz jedynie realizuje funkcje ona działalności operacyjnej (produkcyjnej lub usługowej), lecz jedynie realizuje funkcje zarządcze, których zakres i treść zależą od typu holdingu,zarządcze, których zakres i treść zależą od typu holdingu,

szczebel drugiszczebel drugi - spółki zależne, które są własnością spółki holdingowej i często również - spółki zależne, które są własnością spółki holdingowej i często również innych inwestorów, prowadzą one działalność operacyjną i są traktowane jako tzw. centra innych inwestorów, prowadzą one działalność operacyjną i są traktowane jako tzw. centra zysków (lufa kosztów); pod względem prawnym są samodzielnymi podmiotami zysków (lufa kosztów); pod względem prawnym są samodzielnymi podmiotami gospodarczymi (mają osobowość prawną) i zajmują wobec siebie równorzędne pozycje.gospodarczymi (mają osobowość prawną) i zajmują wobec siebie równorzędne pozycje.

W zależności od roli, jaką pełni spółka holdingowa wyróżnić można trzy modele W zależności od roli, jaką pełni spółka holdingowa wyróżnić można trzy modele holdingów:holdingów:

operacyjny holding zarządzający, w którym spotka "matka" kontroluje na bieżąco operacyjny holding zarządzający, w którym spotka "matka" kontroluje na bieżąco nie tylko finanse strategię podległych spółek, lecz także ich działalność nie tylko finanse strategię podległych spółek, lecz także ich działalność operacyjną (bieżącą),operacyjną (bieżącą),

strategiczny holding zarządzający, gdzie rola spółki holdingowej ogranicza się do strategiczny holding zarządzający, gdzie rola spółki holdingowej ogranicza się do kontroli finansów i działalności strategicznej podległych spółek, kontroli finansów i działalności strategicznej podległych spółek,

holding finansowy, gdy kierownictwo spółki holdingowej nadzoruje jedynie holding finansowy, gdy kierownictwo spółki holdingowej nadzoruje jedynie przepływy finansowe, nie ingerując w działalność operacyjną i strategiczną spółek przepływy finansowe, nie ingerując w działalność operacyjną i strategiczną spółek podporządkowanych.podporządkowanych.

Całe ugrupowanie holdingowe traktowane jest jako jeden płatnik podatku.Całe ugrupowanie holdingowe traktowane jest jako jeden płatnik podatku.


KartelKartel

Kartel i syndykat są porozumieniami zawieranymi między Kartel i syndykat są porozumieniami zawieranymi między przedsiębiorstwami tej samej branży (np. kartel przedsiębiorstwami tej samej branży (np. kartel cukrowniczy, cementowy itp.) w celu ograniczenia lub cukrowniczy, cementowy itp.) w celu ograniczenia lub zlikwidowania konkurencji i zapewnienia pozycji zlikwidowania konkurencji i zapewnienia pozycji monopolistycznej w danym segmencie rynku.monopolistycznej w danym segmencie rynku.

Kartele powstają w wyniku zawierania tzw. umów Kartele powstają w wyniku zawierania tzw. umów kartelowych między wszystkimi lub przynajmniej kartelowych między wszystkimi lub przynajmniej najważniejszymi przedsiębiorstwami danej branży. najważniejszymi przedsiębiorstwami danej branży. Przedsiębiorstwa tworzące kartel zachowują swoją Przedsiębiorstwa tworzące kartel zachowują swoją samodzielność (osobowość) prawną. Przystąpienie do samodzielność (osobowość) prawną. Przystąpienie do kartelu zobowiązuje ich jedynie do przestrzegania norm kartelu zobowiązuje ich jedynie do przestrzegania norm określonych w umowie kartelowej. Są to z normy określonych w umowie kartelowej. Są to z normy zobowiązujące do stosowania jednolitych cen (cen zobowiązujące do stosowania jednolitych cen (cen kartelowych), utrzymywania ilości produkcji i sprzedaży kartelowych), utrzymywania ilości produkcji i sprzedaży na uzgodnionym poziomie (kontyngenty) lub do na uzgodnionym poziomie (kontyngenty) lub do obsługiwania wydzielonego terytorialnie rynku zbytu.obsługiwania wydzielonego terytorialnie rynku zbytu.


SyndykatSyndykat

Syndykat jest silniejszą formą porozumienia Syndykat jest silniejszą formą porozumienia kartelowego. Pojawia się on wówczas, gdy kartelowego. Pojawia się on wówczas, gdy przedsiębiorstwa wchodzące w skład kartelu przedsiębiorstwa wchodzące w skład kartelu tworzą dodatkowo oddzielne, specjalne tworzą dodatkowo oddzielne, specjalne przedsiębiorstwo, którego przedmiotem przedsiębiorstwo, którego przedmiotem działania jest sprzedaż produktów działania jest sprzedaż produktów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa kartelu.wytwarzanych przez przedsiębiorstwa kartelu.


TrustTrust

Trust stanowi połączenie kilku przedsiębiorstw w jedno Trust stanowi połączenie kilku przedsiębiorstw w jedno nowe przedsiębiorstwo, powstałe w miejsce dotychczas nowe przedsiębiorstwo, powstałe w miejsce dotychczas istniejących. Powstaje najczęściej poprzez opanowywanie istniejących. Powstaje najczęściej poprzez opanowywanie jednego przedsiębiorstwa przez inne, np. przez skup jego jednego przedsiębiorstwa przez inne, np. przez skup jego akcji lub udziałów.akcji lub udziałów.

Zintegrowanie przedsiębiorstw w truście jest mocniejsze Zintegrowanie przedsiębiorstw w truście jest mocniejsze niż w koncernie, ponieważ tracą one swoją niż w koncernie, ponieważ tracą one swoją samodzielność i osobowość prawną, stając się typowymi samodzielność i osobowość prawną, stając się typowymi zakładami. Dzięki temu pozycja kierownictwa naczelnego zakładami. Dzięki temu pozycja kierownictwa naczelnego (tzw. rady wykonawczej) trustu jest bardzo mocna, co (tzw. rady wykonawczej) trustu jest bardzo mocna, co umożliwia przeprowadzenie nawet bardzo radykalnych umożliwia przeprowadzenie nawet bardzo radykalnych zmian racjonalizujących działalność podzmian racjonalizujących działalność podporządkowanych zakładów (np. zmianę profilu porządkowanych zakładów (np. zmianę profilu działalności, zamknięcie zakładów deficytowych, redukcję działalności, zamknięcie zakładów deficytowych, redukcję zatrudnienia itp.).zatrudnienia itp.).


KonsorcjumKonsorcjum

Konsorcjum jest grupą (zrzeszeniem) Konsorcjum jest grupą (zrzeszeniem) przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych lub przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych lub banków, które zawierają okresowe banków, które zawierają okresowe porozumienie, aby zgodnie z nim wspólnie porozumienie, aby zgodnie z nim wspólnie realizować duże przedsięwzięcie gospodarcze realizować duże przedsięwzięcie gospodarcze lub określoną operację handlową czy finansową lub określoną operację handlową czy finansową wymagającą dużych nakładów finansowych.wymagającą dużych nakładów finansowych.

PrzygotowałPrzygotował

Jarosław Oparka III LiJarosław Oparka III Li

Rok szkolny 2006/20007Rok szkolny 2006/20007

Przedsiębiorstwa

Documents

Transcript of Przedsiębiorstwa