Prywatna produkcja bezpieczeństwa

Prywatna produkcja bezpieczeństwa w myśli austriackiej szkoły ekonomii

Dlaczego akurat taki temat?

- Kontrowersyjność - Radykalizm ( zerwanie z tezą Hobbesa)- Problematyczność rozwiązania (czy wolny

rynek można zaimplementować w sferę obronności?)

O czym nie będziemy, a o czym będziemy rozmawiać?

- Prezentacja dotyczy koncepcji zabezpieczenia się przed wrogiem zewnętrznym

- Prezentacja nie dotyczy obrony przed wrogiem wewnętrznym (przestępczość), nie dotyczy też w poważnym stopniu zagadnień związanych z produkcją prawa

Plan wystąpienia

• Czym jest wojna wg ASE• Austriacka krytyka państwowego modelu

zapewniania zbiorowego bezpieczeństwa przed agresją zewnętrzną

• Pozytywny program ASE dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa przed agresją zewnętrzną

• Założenia ASE a obronność terytorium polskiego

Wojna wg ASE

• Wojna to zamach na życie, wolność i własność. Jest złamaniem aksjomatu o nieagresji

• Rothbard: sklasyfikował „działania wrogie” (hostile actions) jako poddziedzinę prakseologii. Do takich właśnie zalicza się wojna

• Wojny – wg ASE prowadzą nie tylko do oczywistych zniszczeń, ale też do rozszerzenia się interwencjonizmu państwowego („efekt zapadki”)

Wojna wg ASE – cd

• ASE nie zakłada, że wojny są możliwe do wyeliminowania. Agresja jest wpisana w człowieczeństwo. Można jednak ograniczając władzę państw ograniczać częstotliwość i skalę wojen

• Podstawowy punkt sporu pomiędzy ASE a zwolennikami teorii Hobbesa. Wg tych drugich, to państwo zapewnia bezpieczeństwo i istnienie państw zapobiega wiecznej wojnie. ASE (główny nurt) uważa inaczej

Obrona państwowa przed wrogami zewnętrznymi - krytyka

• Państwo – terytorialny monopolista na używanie przemocy

• W celu wyeliminowaniu „wojny wszystkich ze wszystkimi” ustanawiany jest arbiter, który ma moc rozstrzygania sporów – w tym celu dysponuje monopolem na przemoc

• Jeżeli ma on rozstrzygać spory i zapobiegać wojnie, to także wojnie z zewnętrznymi podmiotami – jednostki na arbitra – suwerena cedują obowiązek zorganizowania obrony


Co to oznacza?- Poddani suwerena tylko do niego mają zgłaszać

się po ochronę- Suweren arbitralnie decyduje, ile poddani mają

wydawać na swoją obronę- Poddani płacą też na obronę suwerena- Suweren to też człowiek/ludzie. Dzięki

postawieniu siebie w roli suwerena zyskuje przewagę nad poddanymi – im lepiej jest chroniony suweren, tym gorzej chronieni są jego poddani przed nim samym


Co to oznacza? –cd.- Niektóre tereny/osoby są lepiej chronione niż

inne – działanie suwerena powoduje błędną alokację kapitału

- Posiadanie monopolu na przemoc skutkuje zwiększaniem kosztów obrony przy jej jednoczesnej coraz gorszej jakości

- Suweren będąc lepiej chronionym od reszty społeczeństwa i dysponując cudzymi zasobami (podatki) może być bardziej agresywny


Co to oznacza? –cd.- Państwowa obrona – socjalizm w czystej

formie. Marnowanie środków (koszt utrzymania w posłuchu wojska i cywili), błędna alokacja środków, uprzywilejowany aparat urzędniczy (suweren)

- Suweren – pasożyt. Nie jest w stanie obronić się sam bez sił społecznych (ludzie i ich środki), na których żeruje

Jak wg ASE zapewnić obronę przed zewnętrzną agresją?

• Dwugłos w ASE. Podział na główną linię i linie poboczne

• Linia główna – anarchokapitalizm. Linie poboczne – klasyczny liberalizm

• Linia główna - chce zapewnić obronę metodami rynkowymi. Linie poboczne godzą się na taki stan, jaki jest


• Dostarczanie obrony na zasadzie usługi. Czyli kontraktu, na podstawie którego Prywatna Agencja Ochrony (PAO) zobowiązuje się ochronić życie i własność ubezpieczającego się, a jeżeli nie dotrzyma warunków umowy – wypłacić odszkodowanie

• Ubezpieczający się – osoba fizyczna lub osoba prawna (np. spółdzielnia, firma)

• Ubezpieczenie: różne firmy, różne polisy, choć mało prawdopodobne są ubezpieczenia od szkód spowodowanych przez ingerencję/zaniechanie kupującego polisę (np. ubezpieczenia od lenistwa)


• Kontrowersje. Czy w przypadku zagrożenia zewnętrznego możliwa jest obrona siłami sił prywatnych? Prawdopodobna odpowiedź: koalicja firm

• Czy sektor prywatny byłby na tyle zamożny, aby wystawić siły zdolne do obrony? Prawdopodobnie tak, ponieważ sektor państwowy czerpie zyski z tego samego źródła, a jest przy tym mniej efektywny. Sektor prywatny nie będzie w stanie zapewnić całkowitej ochrony przed resztą świata. Ale państwo też nie


• Moralność systemu zawierania prywatnych umów: nikt nie może być zmuszony do zawarcia umowy, która byłaby dla niego niekorzystna. Broni się siebie i swoich interesów

• Problem „gapowicza” – płaciłby w kosztach towarów kupowanych od tych, którzy się ubezpieczyli (przerzucalność podatków)


• Posiadanie umowy zawartej z PAO nie oznacza zdania się tylko na nią. Ważnym elementem obrony jest obrona terytorialna formowana na zasadzie dobrowolnych oddziałów obywatelskich

Krytyka założeń ASE

• Dobrowolność wcale nie musi być skuteczniejsza niż przymus – przynajmniej w dziedzinie wojskowości

• Przewaga ideologiczna państwa – żywotność koncepcji Hobbesa

• Przekupność PAO• Koszt zmiany systemu

Obrona obszaru polskiego na zasadach ASE

• Trzy kroki zwiększające wg ASE obronność ziem polskich

1.Powszechny dostęp do broni2.Organizowanie się w lokalne komanda3.Wynajęcie PAO


• Powszechny dostęp do broni – poważnie zwiększa obronność terytorium. Koszta zapanowania nad uzbrojoną ludnością są b. wysokie i wymagają zaangażowania się przez najeźdźcę w długą, drogą, niepopularną społecznie woje partyzancką

• Oczywiście, sam dostęp do broni nie jest dostateczną gwarancją zawarowania wolności


• Lokalne komanda – państwo polskie nieudolnie tworzy NSR, ale w domyśle lokalne oddziały partyzanckie miałyby być właśnie tym: lokalnymi, działającymi na swoim terenie grupami, uzbrojonymi w lekki sprzęt defensywny oddziałami

• Niewielki koszt, wysokie morale


• Armia najemnicza zamiast armii zawodowej• Póki co, żadna prywatna armia nie dysponuje

potencjałem ok. 120 tys. Żołnierzy, którzy byliby potrzebni do zadań kontruderzeniowych

• Żadna prywatna armia nie dysponuje poważnymi siłami lotniczymi


• Model ASE: zgodny z założeniami współczesnej sztuki wojny obronnej. Niewielkie wyspecjalizowane siły kontruderzeniowe plus duża „armia” obywatelska zdolna do długotrwałego utrzymania terenu

Dziękuję

Prywatna produkcja bezpieczeństwa

Education

Transcript of Prywatna produkcja bezpieczeństwa