Przygotowali: Opiekun:

Michał Grzybek p. Elżbieta JończykJustyna MłynarczykPaweł TatarowiczSeweryn Stolarski

Przygotował uczeń klasy 2cSeweryn Stolarski

Niezwykle ciekawe zjawisko występujące podczas burzy. Burze powstają w sytuacji, gdy prąd ciepłego, wilgotnego powietrza zmienia niewielkie chmury kłębiaste (tzw. cumulusy) w ciężkie, gęste chmury burzowe o wysokości 10-16 kilometrów i szerokości około 8 km. Prądy ciepłe łączą się z prądami chłodniejszego powietrza, razem tworzą w chmurze silne zawirowania. Szybko wznoszące się powietrze porywa w górę duże krople wody, kryształki lodu i grad. Ich zderzenia wytwarzają potężne ładunki elektryczne. Gdy zgromadzi się ich odpowiednia ilość, następuje wyładowanie elektryczne.

Tajemnicę błyskawic rozwikłał amerykański uczony i polityk Benjamin Franklin (1706-1790), który udowodnił, iż jest to wyładowanie elektryczne. W lipcu 1752 roku wypuścił w kierunku chmury burzowej sporządzony z jedwabnych chusteczek latawiec. Do końca jego linki przymocował metalowy klucz, a gdy przybliżał do niego rękę, między nią a kluczem przeskakiwała iskra elektryczna.

   Największą liczbę wyładowań atmosferycznych notuje się na równiku gdzie mamy klimat tropikalny. Szczególnie duża liczba burz notowana jest w środkowej Afryce. Najbardziej burzowym rejonem jest Indonezja. W rejonie wyspy Jawa pioruny biją średnio 322 dni w roku.Istnieje zróżnicowanie regionalne co do ilości burzowych dni w ciągu roku i rocznej liczby uderzeń pioruna na kilometr kwadratowy. Dla potrzeb norm krajowych postanowiono nie rozpatrywać poszczególnych rejonów kraju, ale prognozować zagrożenie piorunowe dla większych obszarów. Na podstawie długoletnich obserwacji, przyjęto, iż w Polsce występuje 25 dni burzowych w roku na terenach południowo-zachodnich oraz 20 dni burzowych w roku w pozostałej części kraju. Uwzględniając ilość dni burzowych, można określić roczną liczbę uderzeń pioruna na 1 km2. Wartości te wynoszą odpowiednio 1,8 uderzenia dla terenów o szerokości geograficznej powyżej 51°30' oraz 2,5 uderzenia dla pozostałej części kraju.Istnieją miejsca na Ziemi (np. Wyspa Jawa), które mają średnio 222 dni burzowe w roku, ale występują tam też lata, w których jest ich aż 322. W Polsce rocznie jest ok. 36, a na wybrzeżu Kalifornii do 8 dni burzowych. Rocznie na świecie porażonych przez pioruny jest kilka tysięcy osób, dziennie kilkudziesięciu. Cały czas nad powierzchnią ziemi szaleje ponad 40 tys. burz. W czasie burzy na naszych terenach pojawia się średnio 65 piorunów na godzinę, a w rejonach tropikalnych nawet 10 000 na godzinę. W każdej chwili na całym świecie ma miejsce 3000 do 5000 burz, każda z nich wytwarza energię bomby wodorowej. W każdej sekundzie 100 piorunów uderza w ziemię.

Wykonał uczeń klasy 2cMichał Grzybek

Wyróżniamy trzy rodzaje piorunów:

-piorun liniowy jest najpowszechniej występującym piorunem w przyrodzie. Występuje w postaci świecącej linii prostej, która może się rozgałęziać. -piorun kulisty to piorun przypominający kształtem kulę niewielkich rozmiarów. Zjawisko to występuje bardzo rzadko. Piorun tego rodzaju porusza się w różnych kierunkach i wydaje syczący lub warczący dźwięk. Zjawisko to trwa kilka, kilkanaście sekund. -piorun paciorkowy to najmniej znany, wyglądem przypomina łańcuszek składający się z oddzielnych punktów świetlnych.

Występuje najczęściej i najlepiej został poznany. Ma postać rozgałęzionych linii o długości od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Piorun szuka zawsze najkrótszej drogi prowadzącej z chmury do ziemi. Istnieją w nim miejsca lepiej i gorzej przewodzące prąd elektryczny, a piorun starając się biec po linii najmniejszego oporu. Wybiera drogę wzdłuż linii najlepszego przewodnictwa elektrycznego. Lepszym przewodnikiem jest wilgotne powietrze, dlatego gdy podczas burzy pada deszcz, pioruny mają tendencję przebiegania w miejscach najobfitszych opadów.

Piorun kulisty wyglądem przypomina świetlistą kulę o średnicy od kilku do kilkudziesięciu centymetrów, poruszającą się w różnych kierunkach i wydającą dźwięki, takie jak warczenie czy syczenie. Może mieć różne barwy (najczęściej białą, żółtą lub bladoniebieską). Trwa zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund. Występuje przeważnie w trakcie burz, ale istniały przypadki pojawiania się tego zjawiska w słoneczną pogodę. Świeci w przybliżeniu jak stuwatowa żarówka. Największy zauważony piorun kulisty miał średnicę ok. 1,5 m, najmniejszy – 1 cm.

Jest to jedno z najbardziej enigmatycznych zjawisk zachodzących w przyrodzie. Nie tylko brakuje zdjęć, ale i relacje świadków są nieliczne. Utrzymuje się, że wyładowania paciorkowe(łańcuszkowe), widoczne są w postaci łańcuszka – oddzielonych punktów lub odcinków świetlnych. Poprzedzone jest zazwyczaj wyładowaniem liniowym, które pozostawia po sobie szereg świecących części. Przerywana linia pioruna łańcuszkowego ma przeważnie większą średnicę niż kanał pioruna liniowego, a jej kolor oscyluje pomiędzy żółcią, a czerwienią.

Został skonstruowany przez Beniamina Franklina. Do Polski piorunochrony dotarły pod koniec lat 70-tych osiemnastego wieku. Pierwszy został zainstalowany w Warszawie w 1778 roku. Zadaniem piorunochronu jest odprowadzanie wyładowania elektrycznego do ziemi. Dlatego jeden z elementów tego urządzenia musi stanowić metalowy pręt instalowany w najwyższym punkcie budynku. Pręt taki musi być połączony przewodem z metalowa płytą umieszczoną pod powierzchnią ziemi.

Nie można szukać schronienia pod drzewami ani w pobliżu zbiorników wodnych. Woda jest dobrym przewodnikiem . Gdy jesteś w wodzie dopłyń do brzegu i wyjdź z wody !!!

Należy pozbyć się wszystkich przedmiotów z metalu, ponieważ ściągają one wyładowania elektryczne. Uważaj na parasol lub metalową laskę

Osoba przebywająca na otwartej przestrzeni powinna znaleźć pomieszczenie, budynek, ziemiankę i ukryć się w nim. Należy unikać drzew, anten, masztów oraz linii telefonicznych i energetycznych, gdyż tam najczęściej uderza piorun. W przypadku braku takiej możliwości należy schronić się w zagłębieniu terenu, nie kłaść się na ziemi.

Osoby znajdujące się w górach powinny niezwłocznie zejść ze szczytów i grani.

Bardzo dobrymi miejscami na schrony są wnętrza klatek, kratownic (w tym i masztów), wagoników kolejki górskiej.

Wykonała uczennica klasy 2c Justyna Młynarczyk

Wykonał uczeń klasy 2c Paweł Tatarowicz

Młody turysta z Jarosławia miał spotkanie z piorunem podczas jednej ze swych wędrówek. - Burza zaskoczyła mnie daleko od domów - opowiada.- Schowałem się w drewnianej wiacie i nagle uderzył w nią piorun. Zaczęła się palić, a ja nie mogłem się poruszyć. Mięśnie odmówiły mi posłuszeństwa. Dopiero po chwili udało mi się wstać i uciec. Dwa tygodnie spędziłem w szpitalu. Leczono moje oparzenia. Jeśli chodzi o inne obrażenia to mogę tylko powiedzieć, że u tych, którzy przeżyli taki przypadek, część dawnego życia umiera - opowiada młody turysta.