Projekt badawczy i związane z nim zagadnienia, w tym

finansowanie badań i wdrożeń w perspektywie finansowej UE

na lata 2014-2020

PREZENTACJA EKSPERTA 17 stycznia 2018r.

Plan szkolenia

• Prezentacja, jako wstęp do dyskusji

• Omówienie konkretnych przypadków - dyskusja otwarta

Plan prezentacji • Definicje z Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014‘Frascati

Manual’, z Ustawy o Zasadach Finansowania Nauki, podejście NCBiR …

• Poziomy Gotowości Technologii – w kontekście projektów ICT

• Przykłady czynności, które nie są pracami B+R (przewodnik NCBiR - ‘Frascati Manual’)

• Przykłady prac B+R, które nie budzą wątpliwości

• Kryteria, które musi spełniać projekt B+R

Podział badań [Frascati Manual]

• Basic research - badania podstawowe

• Applied research – badania przemysłowe [stosowane]

• Experimental development – (eksperymentalne) prace rozwojowe

Definicje z Ustawy o Zasadach Finansowania Nauki

• Badania podstawowe – oryginalne prace badawcze eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie praktyczne zastosowanie lub użytkowanie

• Poziom gotowości technologii [Technology Readiness Level]: Poziom I - zaobserwowano i opisano podstawowe zasady danego zjawiska - najniższy poziom gotowości technologii, oznaczający rozpoczęcie badań naukowych w celu wykorzystania ich wyników w przyszłych zastosowaniach. Zalicza się do nich między innymi badania naukowe nad podstawowymi właściwościami technologii.

Badania podstawowe – prowadzone przez jednostki naukowe

• Odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową (prace rozwojowe, badania naukowe stosowane i przemysłowe) - BADANIA PODSTAWOWE - JEDYNIE GDY PROWADZONE BYŁY NA PODSTAWIE UMOWY LUB POROZUMIENIA Z JEDNOSTKĄ NAUKOWĄ

DEFINICJA z regulaminów konkursowych

• Jako badania przemysłowe i prace rozwojowe, należy rozumieć badania przemysłowe i prace rozwojowe, o których mowa w art. 2 pkt 85 i 86 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014)

Definicja powtarzana we wszystkich przepisach i regulaminach

• Badania przemysłowe (do 2006 stosowane) - badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te obejmują tworzenie elementów składowych systemów złożonych, szczególnie do oceny przydatności technologii rodzajowych, z wyjątkiem prototypów objętych zakresem prac rozwojowych.

• Poziom TRL II - VI

Definicja powtarzana we wszystkich przepisach i regulaminach

• Prace rozwojowe – nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, w szczególności: a. tworzenie projektów, rysunków, planów oraz innej dokumentacji do tworzenia nowych produktów, procesów i usług, pod warunkiem że nie są one przeznaczone do celów komercyjnych;

Prace rozwojowe – c.d. b. opracowywanie prototypów o potencjalnym wykorzystaniu

komercyjnym oraz projektów pilotażowych, w przypadkach gdy prototyp stanowi końcowy produkt komercyjny, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

c. działalność związana z produkcją eksperymentalną oraz testowaniem produktów, procesów i usług, pod warunkiem że nie są one wykorzystywane komercyjnie.

Prace rozwojowe nie obejmują

• rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń

Design – projekt – czy to B+R?

• Stworzenie planu lub projektu budowy obiektu lub systemu (specyfikacje techniczne, cechy funkcjonalne nowych produktów i procesów, plany architektoniczne, rysunki techniczne, procesy biznesowe itp.)

• Wspólne obszary – „projekt + badania”

B+R i projekt

• Część działań projektowych jest integralną częścią B+R; wstępem do projektu jest często B+R;

• Kryterium zaliczenia całego projektowania do B+R jest spełnienie 5 atrybutów

• Definicja z FM: design can be described as a potential multifaceted innovation activity aimed at planning and designing procedures, technical specifications and other user and functional characteristics for new products and processes.

Innowacje

• We FM powtórzona jest definicja OECD/Eurostat 2005: Działania innowacyjne MOGĄ zawierać B+R. Poza tym obejmują zbieranie istniejącej wiedzy, urządzeń i innych dóbr kapitałowych, szkolenia, marketing, projektowanie, opracowanie oprogramowania

• Celem działań innowacyjnych jest wstawienie na rynek nowych produktów lub rozwój istotnie ulepszanych procesów i metod, by to umożliwić

Poziomy gotowości technologii przy badaniach przemysłowych

• Poziom II - określono koncepcję technologii lub jej przyszłe zastosowanie. Oznacza to rozpoczęcie procesu poszukiwania potencjalnego zastosowania technologii. Od momentu zaobserwowania podstawowych zasad opisujących nową technologię można postulować praktyczne jej zastosowanie, które jest oparte na przewidywaniach. Nie istnieje jeszcze żaden dowód lub szczegółowa analiza potwierdzająca przyjęte założenia

c.d.

• Poziom III - potwierdzono analitycznie i eksperymentalnie krytyczne funkcje lub koncepcje technologii. Oznacza to przeprowadzenie badań analitycznych i laboratoryjnych, mających na celu potwierdzenie przewidywań badań naukowych wybranych elementów technologii. Zalicza się do nich komponenty, które nie są jeszcze zintegrowane w całość lub też nie są reprezentatywne dla całej technologii.

• Poziom IV - zweryfikowano komponenty technologii lub podstawowe jej podsystemy w warunkach laboratoryjnych. Proces ten oznacza, że podstawowe komponenty technologii zostały zintegrowane. Zalicza się do nich zintegrowane "ad hoc" modele w laboratorium. Uzyskano ogólne odwzorowanie docelowego systemu w warunkach laboratoryjnych.

• Poziom V - zweryfikowano komponenty lub podstawowe podsystemy technologii w środowisku zbliżonym do rzeczywistego. Podstawowe komponenty technologii są zintegrowane z rzeczywistymi elementami wspomagającymi. Technologia może być przetestowana w symulowanych warunkach operacyjnych.

• Poziom VI - dokonano demonstracji prototypu lub modelu systemu albo podsystemu technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Oznacza to, że przebadano reprezentatywny model lub prototyp systemu, który jest znacznie bardziej zaawansowany od badanego na poziomie V, w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Do badań na tym poziomie zalicza się badania prototypu w warunkach laboratoryjnych odwzorowujących z dużą wiernością warunki rzeczywiste lub w symulowanych warunkach operacyjnych.

Poziomy gotowości technologii przy pracach rozwojowych (VII-IX)

• Poziom VII - dokonano demonstracji prototypu technologii w warunkach operacyjnych. Prototyp jest już prawie na poziomie systemu operacyjnego. Poziom ten reprezentuje znaczący postęp w odniesieniu do poziomu VI i wymaga zademonstrowania, że rozwijana technologia jest możliwa do zastosowania w warunkach operacyjnych. Do badań na tym poziomie zalicza się badania prototypów na tzw. platformach badawczych.

• Poziom VIII - zakończono badania i demonstrację ostatecznej formy technologii. Oznacza to, że potwierdzono, że docelowy poziom technologii został osiągnięty i technologia może być zastosowana w przewidywanych dla niej warunkach. Praktycznie poziom ten reprezentuje koniec demonstracji. Przykłady obejmują badania i ocenę systemów w celu potwierdzenia spełnienia założeń projektowych, włączając w to założenia odnoszące się do zabezpieczenia logistycznego i szkolenia.

• Poziom IX - sprawdzenie technologii w warunkach rzeczywistych odniosło zamierzony efekt. Wskazuje to, że demonstrowana technologia jest już w ostatecznej formie i może zostać zaimplementowana w docelowym systemie. Między innymi dotyczy to wykorzystania opracowanych systemów w warunkach rzeczywistych

Prototyp

• Projekt, konstrukcja i testy prototypu – rzeczywistego lub wirtualnego (LUB NAWET KILKU PROTOTYPÓW) zwykle mogą być traktowane jako B+R.

• Jeżeli dokonano niezbędnych modyfikacji w prototypie i testy zostały zakończone powodzeniem – OSIĄGNIĘTO KONIEC PRAC B+R

Eksperymentalne… c.d.

• W przypadku projektów informatycznych, w których część badawcza wiąże się z przeprowadzeniem prac B+R w zakresie oprogramowania komputerowego, należy uwzględnić zasady określone w przygotowanym przez OECD Podręczniku Frascati z 2002 r. Zgodnie z zapisami Podręcznika „czynności rutynowe związane z oprogramowaniem, niepociągające za sobą postępu naukowego czy technicznego ani wyeliminowania niepewności o charakterze technicznym, nie powinny być zaliczane do B+R”.

Pięć atrybutów, które muszą się charakteryzować działania B+R – prace badawcze

1. ELEMENT NOWOŚCI (NOVEL)

• Prace muszą być nowe, oryginalne (mieć za cel nowe ustalenia oraz być prowadzone na podstawie oryginalnych koncepcji lub ich nowej interpretacji)

• Wykazanie cechy na podstawie przedstawienia stanu wiedzy (‘State of Art’)

24

2. ELEMENT TWÓRCZOŚCI (Creative)

• Prace muszą być twórcze – celem muszą być nowe - JESZCZE NIEISTNIEJĄCE - koncepcje i idee, które powiększają ISTNIEJĄCĄ WIEDZĘ

• Rutynowe czynności są wykluczone z B+R

• Nowe metody, algorytmy spełniają kryterium (nawet, jeżeli służą do rutynowych czynności)

25

3. ELEMENT NIEPEWNOŚCI (Uncertain)

• Prace muszą być „niepewne” (co do ostatecznego wyniku ale również często, co do ilości czasu i środków potrzebnych do jego osiągnięcia)

• Niepewność może być głównym kryterium przy rozstrzyganiu, czy prototypowanie będzie B+R

26

4. ELEMENT SYSTEMATYCZNOŚCI (Systematic)

• Prace muszą być systematyczne (czyli nie ad hoc)

• Są to działania zaplanowane i posiadające budżet; rejestrowane są poszczególne kroki projektu i cząstkowe wyniki

• Kryterium to wyklucza wszelkie badania prowadzone nieformalnie i w formie rekonesansu (również przez amatorów i/lub emerytów)

27

5. CECHA PRZENOSZALNOŚCI/MOŻLIWOŚĆ

ODTWORZENIA (Transferable and/or reproducible)

• Prace muszą być przenaszalne (można je przenieść w inny obszar lub komercjalizować) i powtarzalne (odtworzone muszą dać ten sam wynik)

• Wyniki (pozytywne i negatywne) muszą poszerzyć istniejącą wiedzę; nie mogą pozostać wyłącznie w mózgach badaczy (ale mogą podlegać legalnej ochronie praw autorskich) muszą być dokumentowane

28

Przykłady czynności, które nie są pracami B+R:

• Przygotowywanie i składanie wniosków patentowych, działalność związana z udzielaniem licencji

• Badanie rynku i badanie stanu wiedzy

• Przygotowanie narzędzi i regulacja ich ustawień , kontrola, inspekcja, pomiary

• Serie próbne

• Zmiany we wdrożonych procesach produkcji i produktach [są wyjątki]

Przykłady czynności, które nie są pracami B+R:

• Obsługa serwisowa i szkolenia

• Rutynowe testy (NAWET, JEŻELI WYKONYWANE PRZEZ PERSONEL B+R)

• Zbieranie danych (także ankiety, uzupełnianie baz danych)

• Dostosowywanie się do standardów, wymagań certyfikacji, przepisów

Przykłady czynności IT, które nie są pracami B+R:

• tworzenie aplikacji biznesowych i systemów informatycznych na podstawie znanych metod i istniejących narzędzi informatycznych;

• obsługa istniejących systemów; • konwersja oraz/lub tłumaczenie języków

komputerowych; • dodawanie funkcjonalności dla użytkownika w

programach użytkowych; • usuwanie błędów z systemów (debugging); • adaptacja istniejącego oprogramowania; • przygotowywanie dokumentacji dla użytkownika.

[FM] Przykłady czynności związanych z oprogramowaniem, które nie są B+R:

• Działania rutynowe związane z oprogramo-waniem

• Prace na podstawie metod znanych publicznie i z istniejącymi narzędziami

• Dodawanie indywidualnych cech użytkowych do istniejących programów,

• Kastomizacja (NIE ZAWSZE!)

[FM] … nie są B+R • Stosowanie znanych metod szyfrowania,

zabezpieczania,

• Rutynowe uruchomianie (debugging) (NIE ZAWSZE!, można iteracyjnie wracać do fazy B+R)

• Tworzenie stron internetowych i oprogramowania przy pomocy istniejących narzędzi

• Zastosowanie istniejącego oprogramowania do nowych dziedzin

[FM] Przykłady czynności związanych z oprogramowaniem, które są B+R:

• Zakończenie projektu typu „software development” musi być zależne od postępu naukowego i/lub technologicznego a jego celem musi być systemowe rozwiązanie naukowej i/lub technologicznej niepewności

• Rozwój oprogramowania może być B+R, jeżeli prowadzi do postępu w dziedzinie oprogramowania komputerowego (mogą być przyczynki, nie jest wymagana rewolucja)

[FM] IT … są B+R • Rozwój nowych systemów lub języków

• Projekt i wdrożenie nowych wyszukiwarek (search engines) opartych na nowych technologiach

• Usiłowania rozwiązania konfliktów w sprzęcie lub oprogramowaniu na podstawie restrukturyzacji systemu lub sieci

• Stworzenie nowych lub bardziej efektywnych algorytmów opartych o nowe techniki

• Stworzenie nowych i oryginalnych technik szyfrowania i zabezpieczania

Próby kliniczne

• Dzielone są na 4 standardowe fazy; pierwsze 3 odbywają się przed wydaniem pozwolenia na produkcje specyfiku i można je opisywać jako i zaliczać do B+R – z wyjątkiem działań marketingowych i przygotowania produkcji

• Czwarta faza (kontynuacja testów po wydaniu zezwolenia) MOŻE być zaliczona do B+R, jeżeli wykazano, że przynosi dalszy rozwój wiedzy

[FM] Pomocne wskaźniki do zaliczenia prac do B+R

• Powiązanie z publicznymi laboratoriami badawczymi

• Zaangażowanie pracowników ze stopniem doktora lub doktorantów (w dziedzinie ich doktoratu)

• Publikacja badań w czasopismach naukowych (recenzowanych), organizacja naukowych konferencji lub zaangażowanie w przeglądy naukowe

Koniec części pierwszej