PROGRAM ZAJĘĆ DODATKOWYCH

Z CHEMII – 64 godziny

Koło zainteresowań

dla klasy III gimnazjum

Realizowany w ramach projektu

„Kopalnia kompetencji – rozwój edukacji gimnazjalnej

na terenie K OSI”

Opracowanie: Renata Milicka

Cele ogólne programu:

Wzbudzanie zainteresowania chemią jako nauką odgrywającą znaczącą rolę

we wszystkich dziedzinach działalności człowieka.

Zachęcanie i motywowanie uczniów do poznawania chemii w sposób aktywny, twórczy, dociekliwy i wytrwały.

Rozwijanie zainteresowań uczniów różnymi dziedzinami nauk przyrodniczych,.

Poznanie powiązań zjawisk i procesów przyrodniczych, gospodarczych i społecznych

w skali regionu, kraju i świata.

Kształtowanie umiejętności wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym

do rozpoznawania i rozwiązywania problemów, formułowania wniosków opartych

na obserwacjach.

Zdobycie określonego zasobu pojęć i stosowanie języka chemicznego na kolejnych

etapach edukacji.

Dążenie do efektywniejszego wykorzystania bazy szkoły, w tym wykorzystanie

nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych, bazy bibliotek szkolnych,

możliwości eksperymentowania.

Kształtowanie postaw sprzyjających dalszemu rozwojowi indywidualnemu

i społecznemu – odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek

dla innych, ciekawość poznawcza, kultura osobista, wiarygodność, poszanowanie pracy

innych.

Rozwijanie umiejętności kształcenia i doskonalenia, aktywnego działania

indywidualnego i zespołowego w procesie nauczania i uczenia się.

Powiązanie wiedzy z praktyką i zainteresowaniami uczniowskimi.; rozwijanie

samodzielności i kreatywności.

Wykorzystanie języka chemicznego do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań

obliczeniowych.

Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników.

Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą

poznanych praw i zależności chemicznych.

Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym

popularnonaukowych).

Zachęcenie do zwiększenia wysiłku w uczeniu się chemii, kształtowanie odporności

emocjonalnej na sytuacje trudne.

Korygowanie i wspomaganie procesów umysłowych, od których zależy uczenie się

chemii.

Rozbudzanie w uczniach naturalnej ciekawości otaczającym nas światem.

Cele szczegółowe programu:

Planowanie i przeprowadzanie prostych doświadczeń, wykonywanie ich zgodnie

z instruktażem.

Wykorzystanie dostępnych źródeł do zdobywania wiadomości-literatura, multimedia.

Wykazywanie różnic, wyjaśnianie zjawisk, porównywanie, wyciąganie wniosków

w oparciu o doświadczenia – myślenie naukowe.

Odpowiedzialność za negatywne działania człowieka na rzecz środowiska

przyrodniczego.

Rozwijanie postawy dbałości o zdrowie własne i innych przez właściwe zachowania

i działania w środowisku.

Pogłębianie wiedzy chemicznej, koniecznej w życiu codziennym.

Wykorzystanie języka chemicznego do opisu zjawisk przyrodniczych i codziennego życia

Płynne posługiwanie się terminologią, opisywanie i porządkowanie jej.

Dostrzeganie zmian w środowisku dzięki rozwojowi chemii.

Stosowanie działań matematycznych do opracowywania wyników.

Kształtowanie umiejętności wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy

informacji.

Docenienie wkładu Polaków w rozwój nauk i wiara we własne możliwości przez ciągłe

kształcenie.

Doskonalenie umiejętności analizowania schematów, modeli, tablic, rysunków oraz

wykresów.

Metody i formy pracy

Zajęcia pozalekcyjne prowadzone dla mniejszej grupy osób, często na zasadach partnerskich, bazujące na wspólnie wykonywanej pracy, pozwalają nam lepiej poznać naszych uczniów, ich możliwości i zdolności (intelektualne i manualne), a zatem również lepiej je ukierunkować i wykorzystać. Tematyka zajęć choć związana jest z materiałem programowym z fizyki klasy III gimnazjum,

przedstawia go w sposób szerszy, problemowy i nastawiona jest na działania praktyczne.

Na zajęciach koła, podczas pracy indywidualnej lub grupowej stosowane więc będą

następujące metody:

1) badawcze - eksperyment i doświadczenie, modelowanie, pomiar z obliczeniem.

2) ćwiczeniowe - wykonywanie, analizowanie i interpretowanie rysunków, schematów, wykresów, tabel, map, gazetki, wystawy, krzyżówki, testy, obliczenia stechiometryczne

3) obserwacyjne - obserwacja zjawisk fizycznych i przemian chemicznych oraz środków dydaktycznych typu filmy video, prezentacje i programy multimedialne,

4) słowne - pogadanka, gry dydaktyczne, prelekcje,

5) aktywizujące - burza mózgów, drzewo decyzyjne, meta plan, Web Qest, dywanik pomysłów.

„Chemia leczy, żywi, ubiera i broni”.

Szczegółowy rozkład treści programowych

WĘGLOWODORY

1. Zasady bezpiecznej pracy z substancjami chemicznymi - 2 h

2. Jaka jest przyczyna dużej różnorodności związków organicznych? -2h

3. Właściwości węglowodorów nasyconych -2h

4. Modele rodziny węglowodorów -2h

5. Naturalne źródła węglowodorów -2h

6. Węglowodory nienasycone -2h

7. Eten, etyn czy acetylen – 2h

8. Długość łańcucha a właściwości węglowodorów – 2h

9. Świat tworzyw sztucznych - 2h

Przygotowanie do zajęć – zakres treści:

Przeprowadzenie diagnozy w celu sprawdzenia wiedzy grupy – test podsumowujący materiał

z klasy I i II gimnazjum. Zapoznanie z treściami programowymi, ustalenie zasad współpracy.

Omówienie metod prowadzenia doświadczeń oraz bezpiecznej pracy w czasie zajęć – odzież

ochronna, okulary. Rola eksperymentów na lekcjach chemii. Poznanie sprzętu laboratoryjnego.

Wyjaśnienie pojęcia oraz nazwy związki organiczne, chemia organiczna, węglowodory, alkany,

szereg homologiczny. Omówienie występowania węgla w przyrodzie. Sposoby wykrywanie

węgla w produktach pochodzenia organicznego. Pisanie wzorów sumarycznych,

półstrukturalnych, strukturalnych alkanów.

Właściwości fizyczne i chemiczne węglowodorów nasyconych – alkanów. Pisanie równań

reakcji całkowitego i niecałkowitego spalania węglowodorów nasyconych. Omówienie

niebezpieczeństw wynikających z braku odpowiedniej ilości powietrza podczas spalania

alkanów. Lampa górnicza Davy’ego.

Kulki plastikowe z otworami lub z plasteliny czy modeliny, wykałaczki lub plastikowe patyczki.

Kąt 109,5 0 w wiązaniu węgla z wodorem w kształcie czworościanu foremnego.

Naturalne źródła węglowodorów, właściwości i zastosowania ropy naftowej ( Ignacy Łukasiewicz), destylacja frakcjonowana ropy naftowej i jej produkty, właściwości i zastosowania gazu ziemnego, właściwości i zastosowania gazu świetlnego. Różnica między nasyconymi i nienasyconymi-ilość wiązań kowalencyjnych i wiązanie potrójne. Nazewnictwo i sposób jego tworzenia. Wzory strukturalne, sumaryczne, półstrukturalne. Ogólny wzór i izomeria łańcuchowa, geometryczna i położeniowa. Otrzymywanie etenu i etynu. Wyjaśnienie nazwy etyn to acetylen. Właściwości fizyczne etenu i etynu. Właściwości chemiczne etenu i etynu – reakcje spalania, przyłączania i polimeryzacji. Właściwości i zastosowania polietylenu, zastosowania etenu i etynu. Piroliza metanu i substytucja metanu. Właściwości chemiczne i fizyczne alkenów i alkinów. Doświadczalne odróżnianie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych Rola węglowodorów nienasyconych w przyrodzie.

Właściwości i zastosowania wybranych tworzyw sztucznych, polimery naturalne, sztuczne

i syntetyczne tworzywa biodegradowalne, wulkanizacja. Dobrodziejstwo czy plaga czyli

o wadach i zaletach tworzyw sztucznych.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

Uczeń zna sprzęt laboratoryjny

Akceptuje zasady i regulaminy obowiązujące w czasie zajęć – BHP i p-poż

Potrafi zaproponować wykonanie prostego doświadczenia

Wie, co to jest eksperyment i jaką pełni rolę na lekcjach chemii

Umie dokumentować przebieg eksperymentu

Uczeń potrafi wyjaśnić co to jest chemia organiczna, związki organiczne, węglowodory,

alkany, szereg homologiczny

Wskazuje, w jakiej postaci występuje węgiel w przyrodzie

Wymienia odmiany węgla, porównuje ich właściwości i wskazuje zastosowanie

Pisze wzory sumaryczne, półstrukturalne, strukturalne wybranych alkanów.

Potrafi wykryć węgiel w produktach pochodzenia organicznego

Uczeń bada właściwości alkanów

Wyjaśnia, w jaki sposób właściwości fizyczne alkanów zależą od liczby atomów w ich

cząsteczkach

Pisze równania reakcji całkowitego i niecałkowitego spalania węglowodorów

nasyconych

Wyjaśnia, jakie niebezpieczeństwo stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas

spalania alkanów

Uczeń zna wzory węglowodorów – ilość atomów węgla i wodoru

Buduje model przestrzenny danego węglowodoru

Wie, że rodzina węglowodorów tworzy szereg homologiczny o 3 stanach skupienia

Potrafi podać przykłady węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych

Uczeń potrafi podać naturalne źródła węglowodorów

Wymienia produkty suchej destylacji węgla i zna ich zastosowanie

Wie, na czym polega destylacja frakcjonowana ropy naftowej

Podaje sposoby wykorzystania ropy i gazu

Uczeń potrafi utworzyć węglowodory nienasycone

Podaje różnicę w budowie miedzy nasyconymi i nienasyconymi.

Pisze wzory strukturalne, sumaryczne i półstrukturalne

Zna ogólny wzór i nazwy węglowodorów

Wyjaśnia pojęcie izomerii łańcuchowej, geometrycznej i położeniowej

Uczeń potrafi podać sposoby otrzymywania etenu i etynu

Podaje ich nazwy i pisze reakcje chemiczne

Podaje interpretacje słowne równań reakcji chemicznych (reakcje spalania, przyłączania

bromu i wodoru)

Opisuje zastosowania i właściwości polietylenu

wyjaśnia, na czym polega reakcja polimeryzacji, co jej ulega i jakie ma zastosowanie.

Uczeń potrafi odróżnić właściwości fizyczne od chemicznych

Wyjaśnia przyczyny większej aktywności chemicznej węglowodorów nienasyconych

w porównaniu z węglowodorami nasyconymi

Zapisuje równania reakcji przyłączania cząsteczek do wiązania wielokrotnego,

np. bromowodoru, wodoru i chloru

Projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów

nasyconych od węglowodorów nienasyconych i opisuje je.

Uczeń podaje właściwości i zastosowania wybranych tworzyw sztucznych

Wymienia rodzaje tworzyw sztucznych

Potrafi podać argumenty potwierdzające zalety i wady tworzyw sztucznych

Opis przebiegu zajęć:

Rozwiązywanie testu - ok. 30 min. Prezentacja treści i pogadanka. Ustalenie sposobu

nagradzania za udział w zajęciach dodatkowych oraz aktywnego uczestnictwa w nich.

Zapoznanie ze sprzętem laboratoryjnym ( na podstawie wyposażenia pracowni chemicznej lub

rycin sprzętu laboratoryjnego. Omówienie dowolnego doświadczenia oraz jego

dokumentowania ( np. łączenie sody z wodą i octem ).

Wyjaśnienie pojęć, omówienie występowania węgla w przyrodzie jego odmiany, właściwości

i zastosowania. Można wykorzystać prezentację płyty do klasy III lub inny film przedstawiający

węglowodory. Przygotowanie plansz ze wzorami sumarycznymi, półstrukturalnymi

i strukturalnymi wybranych alkanów. Wykonywanie doświadczeń na wykrywanie węgla

w produktach pochodzenia organicznego.

Analiza gęstości, temperatury wrzenia i topnienia wybranych węglowodorów nasyconych. Film

otrzymywanie i badanie właściwości metanu. Wykonanie planszy z właściwościami fizycznymi

i chemicznymi alkanów. Ćwiczenia w zapisywaniu reakcji całkowitego i niecałkowitego spalania

węglowodorów nasyconych. Uzupełnianie zapisanych reakcji – zadania z luką. Wykonanie

prostych doświadczeń – przypalony garnek. Pogadanka na temat, jakie niebezpieczeństwo

stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas spalania alkanów. Metanomierze i lampa

Davy’ego w kopalniach.

Wykonanie modeli węglowodorów tworzących szereg homologiczny w grupach. Zwrócenie

uwagi na kąt wiązania węgla z wodorem. Pisanie wzorów sumarycznych, strukturalnych wraz

z nazwą związku na planszach i dopasowywanie do nich modeli.

Pogadanka, prezentacja multimedialna lub filmiki z zasobów Internetu. Próbka ropy naftowej,

benzyny, oleju syntetycznego, nafty, parafiny - badanie ich właściwości

i porównanie. Omówienie lampy naftowej Łukasiewicza i wzrost znaczenia ropy ( XIX w ).

Wykorzystanie wiadomości o alkanach do tworzenia szeregu homologicznego alkenów. Modele

alkanów jako wzorce do tworzenia wiązań kowalencyjnych i potrójnych przez zmniejszanie

atomów wodoru przy czterowartościowym węglu. Porównywanie alkanów

z alkenami i alkinami. Wspólne wykonanie planszy z izomeriami na przykładach. Nauka

odczytywanie nazw węglowodorów.

Doświadczenie z podgrzewanym w probówce woreczkiem foliowym , badanie palności etenu

i wykrywanie wiązań podwójnych przy pomocy roztworu manganianu potasu ( VII ) i z wodą

bromową - rola katalizatorów ( można wykorzystać filmik na You Tube ). Działanie palnika

acetylowo - tlenowego – pokaz filmiku lub opis. Produkcja tworzyw sztucznych, kauczuku

syntetycznego i rozpuszczalników. Wyjaśnienie pojęcia „monomer”, „polimer”. Substytucja

czyli zastępowanie, podstawianie innych pierwiastków ( np. chlor ). Nawiązanie do suchej

destylacji i wyjaśnienie pirolizy.

Pogadanka lub dyskusja panelowa o fizycznych właściwości zależnych od długości łańcucha

węglowego. Im większa liczba atomów w cząsteczce rośnie gęstość i temperatura wrzenia.

Identyfikacja przy pomocy wody bromowej i manganianu ( VII ) potasu. Brak aktywności

chemicznej alkanów i reakcje przyłączania wodoru, fluorowców i polimeryzacji u alkenów

i alkinów. Pisanie reakcji chemicznych. Jeśli wystarczy czasu plakat podsumowujący

węglowodory i ich właściwości.

Prezentacja lub filmik o zastosowaniu tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach życia

człowieka. Uświadomienie ogromu produkcji w skali kraju i świata. Dyskusja o działaniu

i postępowaniu ludzi w stosunku do środowiska.

POCHODNE WĘGLOWODORÓW

1. Alkohol- wróg, przyjaciel czy produkt fermentacji ? - 2h

2. Właściwości alkoholu metylowego i etylowego - 2h

3. Glicerol-alkohol trójwodorotlenowy ( polihydroksylowy ) – 2h

4. Właściwości alkoholi – 2h

5.Kwasy karboksylowe i ich szereg homologiczny – 2h

6. Kwas metanowy i etanowy czy octowy i mrówkowy – 2h

7. Czy wszystkie kwasy karboksylowe są cieczami? – 2h

8. Właściwości kwasów karboksylowych – 2h

9. Mydło w walce o czystość – 2h

10. Co tak ładnie pachnie? Estry – 2h

11. Aminy i aminokwasy – inne pochodne węglowodorów – 2h

Przygotowanie do zajęć – zakres treści:

Alkohole – pochodne węglowodorów. Budowa alkoholi . Szereg homologiczny. Wzory sumaryczne, strukturalne i nazewnictwo alkoholi. Fermentacja alkoholowa. Reakcje chemiczne fermentacji alkoholowej. Tioalkohole. Badanie właściwości fizycznych metanolu ( spirytusu drzewnego ) i etanolu, ich odczyn. Zastosowanie alkoholi i ich wpływ na organizm ludzki. Wykrywanie alkoholu etylowego. Porównanie budowy alkoholi mono hydroksylowych i poli hydroksylowych. Budowa glicerolu. Doświadczalne badanie właściwości glicerolu. Zastosowania glicerolu. Etanodiol, nitrogliceryna. Zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością chemiczną alkoholi. Odczyn alkoholi. Równania reakcji spalania alkoholi. Występowanie kwasów organicznych w przyrodzie. Budowa i nazewnictwo kwasów karboksylowych. Zastosowania kwasów karboksylowych. Kwasy dikarboksylowe. Właściwości kwasu metanowego i kwasu etanowego. Otrzymywanie soli kwasów karboksylowych Zastosowania kwasu metanowego i kwasu etanowego. Budowa i nazewnictwo wyższych kwasów karboksylowych. Właściwości fizyczne i chemiczne wyższych kwasów karboksylowych. Wyższe kwasy nasycone i nienasycone. Doświadczalne odróżnianie nasyconych wyższych kwasów karboksylowych od nienasyconych wyższych kwasów karboksylowych. Zastosowania wyższych kwasów karboksylowych. Sole wyższych kwasów tłuszczowych. Porównanie budowy oraz właściwości niższych i wyższych kwasów karboksylowych. Zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością chemiczną kwasów karboksylowych. Porównanie właściwości kwasów organicznych i kwasów nieorganicznych. Hydroksykwasy. Zastosowanie soli kwasów tłuszczowych i karboksylowych. Mydła potasowe ( szare, maziste ), lecznicze lub toaletowe.

Reakcja estryfikacji. Otrzymywanie estrów. Budowa i nazewnictwo estrów. Właściwości i zastosowania estrów. Występowanie estrów w przyrodzie. Hydroliza estrów. Budowa amin na przykładzie metyloaminy. Właściwości fizyczne i chemiczne amin na przykładzie metyloaminy. Zastosowania amin. Budowa i nazewnictwo aminokwasów na przykładzie glicyny. Właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie glicyny. Wiązanie peptydowe. Aminy pierwszorzędowe, drugorzędowe i trzeciorzędowe. Przewidywane osiągnięcia ucznia:

Uczeń opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa alkilowa + grupa funkcyjna)

Wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów

Definiuje alkohole jako pochodne węglowodorów

Wyjaśnia, czym jest grupa funkcyjna

Zaznacza i nazywa grupę funkcyjną w alkoholach i zapisuje wzór ogólny alkoholi

Wymienia reguły tworzenia nazw systematycznych alkoholi

Zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne prostych alkoholi monohydroksylowych i podaje ich nazwy

Opisuje najważniejsze właściwości metanolu i etanolu

Zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu

Wymienia podstawowe zastosowania metanolu i etanolu

Wymienia toksyczne właściwości alkoholi

Opisuje negatywne skutki działania etanolu na organizm ludzki

Projektuje i wykonuje doświadczenia chemiczne, za których pomocą można zbadać właściwości metanolu i etanolu

Opisuje fermentację alkoholową

Projektuje i wykonuje doświadczenia chemiczne, w których wyniku można zbadać właściwości glicerolu

Zapisuje równanie reakcji spalania glicerolu

Wyjaśnia sposób tworzenia nazwy systematycznej glicerolu

Zapisuje wzór i wymienia właściwości etanodiolu

Omawia sposób otrzymywania oraz właściwości nitrogliceryny

Uzasadnia rodzaj odczynu roztworu alkoholu

Wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością chemiczną alkoholi

Określa odczyn roztworu alkoholu

Zapisuje równania reakcji spalania alkoholi

Zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne prostych kwasów karboksylowych oraz wymienia ich nazwy zwyczajowe i systematyczne

Wyjaśnia pochodzenie danych nazw zwyczajowych i systematycznych

Wymienia zastosowania kwasów karboksylowych

Wymienia przykłady kwasów dikarboksylowych

Wymienia podstawowe zastosowania kwasu metanowego (mrówkowego) i kwasu etanowego (octowego)

Opisuje najważniejsze właściwości kwasów metanowego i etanowego

Zaznacza we wzorze kwasu karboksylowego resztę kwasową

Omawia dysocjację jonową kwasów karboksylowych

Omawia metodę otrzymywania kwasu etanowego

Wyjaśnia proces fermentacji octowej

Zapisuje równania reakcji kwasów metanowego i etanowego z metalami, tlenkami metali i zasadami oraz równania reakcji spalania i dysocjacji jonowej tych kwasów

Podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego i etanowego Wyjaśnia, dlaczego wyższe kwasy karboksylowe nazywane są kwasami tłuszczowym

Zapisuje równania reakcji spalania wyższych kwasów tłuszczowych oraz równania reakcji wyższych kwasów karboksylowych z zasadami

Wskazuje wiązanie podwójne w cząsteczce kwasu oleinowego

Projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego

Definiuje pojęcie „mydło”

Wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością chemiczną kwasów karboksylowych

Porównuje właściwości kwasów organicznych i kwasów nieorganicznych

Omawia zjawisko twardości wody i jej skale

Definiuje estry Zaznacza i nazywa grupę funkcyjną we wzorze estrów

Zapisuje wzór ogólny estrów

Wymienia związki chemiczne biorące udział w reakcji estryfikacji

Podaje przykłady występowania estrów w przyrodzie

Podaje przykłady nazw estrów

Projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające otrzymanie estru o podanej nazwie

Opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań

Opisuje mechanizm reakcji estryfikacji

Omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania

Definiuje reakcję hydrolizy

Zapisuje wzory poznanych amin i aminokwasów

Analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu

Zapisuje równanie reakcji tworzenia oligopeptydu

Wyjaśnia mechanizm powstawania wiązania peptydowego

Dzieli aminy na pierwszorzędowe, drugorzędowe i trzeciorzędowe na podstawie wzoru

Opis przebiegu zajęć: Przypomnienie fermentacji alkoholowej jako oddychania beztlenowego i znaczenie drożdży w jej przebiegu. Poszukiwanie analogii w życiu codziennym – fermentacja soku, kompotu. Zapis reakcji chemicznej. Wykorzystanie modeli alkanów i dołożenie atomu tlenu – ćwiczenie modelowe. Pisanie wzorów strukturalnych i sumarycznych. Wyodrębnienie grupy funkcyjnej –OH. Szereg homologiczny i nazewnictwo. Wyjaśnienie czym są tioalkohole i co wspólnego mają ze skunksem. Wykonania doświadczeń na badania właściwości alkoholu etylowego. Stwierdzenie jego obojętnego odczynu za pomocą soku z czerwonej kapusty. Proces spalania alkoholu ( badanie jego palności ) i zapis reakcji chemicznej. Wykrywanie alkoholu w różnych roztworach i u człowieka ( probierz trzeźwości )za pomocą 1 % dwuchromianu (VI) potasu i kilku kropli kwasu siarkowego (VI) ogrzewanego w zlewce z gorącą wodą. Obserwacja zabarwienia z pomarańczowego na zielony. Odróżnianie alkoholu metylowego ( silnej trucizny ) od etylowego ( substancji szkodliwej dla zdrowia ). Pisanie reakcji chemicznych. Modelowanie cząsteczki alkoholu trójwodorotlenowego. Pisanie wzorów alkoholi polihydroksylowych i tworzenie szeregu homologicznego. Badanie właściwości glicerolu – propanotriolu. Gliceryna w kosmetologii, a w połączeniu z kwasem azotowym (V) nitrogliceryna-silny środek wybuchowy lub 1% roztwór stosowany jako lek. Pisanie reakcji. Alfred Nobel, jego dynamit i Nagrody Nobla od 1901 roku. Długość łańcucha i jego wpływ na reaktywność chemiczną i stan skupienia alkoholu. Wykonanie planszy z szeregiem homologicznym alkoholi – wzory, stan skupienia i zastosowanie. Alkohol jako biopaliwo do napędu samochodów i dodatek do paliwa w samolotach. Podsumowanie tematyki o alkoholach. Pisanie wzorów i reakcji chemicznych. Przegląd ulotek leków i etykiet kosmetyków zawierających alkohol ( ethanolum, ethyl alcohol ). Modele kulkowe kwasów przez dołożenie kolejnej kulki tlenu i wiązania podwójnego do modeli alkoholu. Tworzenie kolejnych modeli alkoholi z szeregu homologicznego. Zapisy wzorami sumarycznymi i półstrukturalnymi oraz strukturalnymi. Nazwy systematyczne i zwyczajowe. Zapisy reakcji przemian alkoholi w kwas pod wpływem tlenu przy udziale enzymów. Oznaczanie odczynu kwasów mrówkowego i octowego ( Uwaga-stężone kwasy mogą spowodować poparzenia skóry! ) za pomocą oranżu metylowego lub innego wskaźnika. Zapisy reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów – aniony i kationy .Badanie zapachu i rozpuszczalności w wodzie i alkoholu. Bezwodny kwas octowy jako kwas lodowaty ( w temperaturze poniżej 17o ). Zobojętnianie zasadą ( Na OH ) w obecności wskaźnika. Działanie kwasu z tlenkiem miedzi (II). Sole ( octany sodu, wapnia, amonu, ołowiu i mrówczany). Jeśli nie posiadamy odczynników chemicznych, można wykorzystać zasoby Internetu. Pisanie reakcji chemicznych i zadania.

Wyjaśnienie pojęcia niższe i wyższe kwasy karboksylowe jako kwasy tłuszczowe. Długość łańcucha węglowego jako wyznacznik przynależności do grupy. Jeśli mamy dużą ilość kulek, można zorganizować ćwiczenie modelowe dowolnych wyższych kwasów tłuszczowych z uwzględnieniem różnic między kwasami nasyconymi i nienasyconymi – ich pochodzenie i rodzaje wiązań. Pisanie wzorów sumarycznych, strukturalnych i półstrukturalnych. Działanie wody bromowej na kwas oleinowy. Pisanie reakcji kwasu oleinowego z wodorem i wodą bromową. Badanie właściwości fizycznych kwasu kwasów stearynowego , palmitynowego i oleinowego i zapis w tabeli wg schematu : nazwa kwasu, stan skupienia, barwa, zapach, rozpuszczalność w wodzie, zmiany podczas ogrzewania. Reakcje spalania całkowitego i niecałkowitego. Stearyna i produkcja świec. Kwas linolowy i linolenowy – różnice w liczbie podwójnych wiązań, występowanie w oleju lnianym, słonecznikowym i sojowym. Badanie reakcji kwasów tłuszczowych z zasadami np. ogrzewanie stearyny z NaOH w obecności fenoloftaleiny ( Uwaga! Ciecz pieni się i może wyprysnąć ). Powstawanie soli kwasów tłuszczowych czyli mydeł. Mydła potasowe, sodowe, wapniowe i magnezowe – ich rozpuszczalność w wodzie. Mydła toaletowe lub lecznicze. Pisanie reakcji chemicznych. Mydła twarde i miękkie. Badanie właściwości mydła toaletowego w wodzie destylowanej, z kranu i z dodatkiem chlorku wapnia. Obserwacja wytwarzanej piany lub jej brak ( twardość wody i jej skale ).Detergenty i ich wpływ na środowisko. Reakcja kwasu octowego z alkoholem etylowym w obecności 2-3 kropel kwasu siarkowego (VI) jako katalizatora. Podgrzewanie ok. 5 minut i przelanie do zlewki z zimną wodą. Badanie powstałej substancji zwanej estrem ( przyjemny zapach i oleistość ). Nazwanie reakcji estryfikacją. Pisanie równań reakcji z podwójną strzałką czyli reakcja odwrotna zwana hydrolizą. Wykonanie plakatu lub planszy z nazwami estrów, ich wzorami i zapachami ( mrówczan etylu-rum, mrówczan butylu-śliwki, maślan metylu- jabłka, etylu-ananasy, octan propylu-gruszki, metylu-dzika róża, etylu-banany. Parabeny i ich „zła sława”. Woski to też estry ( plastry wytwarzane przez pszczoły i woski chroniące rośliny przed utratą wody ). Wyjaśnienie, że w związkach organicznych mogą też być inne pierwiastki niż C, H, O. Ćwiczenie modelowe z dołączeniem amoniaku CH3 i powstanie amin. Zmiana ich właściwości wraz z długością łańcucha węglowego ( wzrost temperatury wrzenia, mniejsza rozpuszczalność w wodzie, toksyczność ) i zastosowanie. Aminokwasy jako związki organiczne mające więcej niż jedną grupę funkcyjną ( aminową i karboksylową ) na przykładzie glicyny – można wykorzystać modele kulkowe. Badanie właściwości glicyny i reakcja zarówno z kwasami jak i zasadami przy zachowaniu obojętnego odczynu. Łączenie się w di-, tri-, tetra-, pentapeptydy wiązaniem peptydowym i powstawanie polipeptydów czyli białek. Glutation jako tripeptyd i jego rola w organizmie człowieka.

SUBSTANCJE O ZNACZENIU BIOLOGICZNYM

1. Związki chemiczne w żywieniu. Aby żyć, trzeba jeść. - 2h

2. Dlaczego zimą jemy więcej? - 2h

3. Tłuszcze i ich właściwości – 2h

4. Jakie związki budują nasz organizm? – 2h

5. Białka i ich właściwości – 2h

6. Dlaczego owoce są słodkie? Monosacharydy. – 2h

7. Jakim cukrem słodzimy herbatę? Disacharydy – 2h

8. Czy wszystkie cukry są słodkie? Polisacharydy – 2h

9. Czy drewno może zawierać cukier?– 2h

10. Chemia a odzież. Włókna białkowe i celulozowe – 2h

11. Włókna syntetyczne i sztuczne to nie to samo. – 2h

12. Związki chemiczne a uzależnienia – 2h

Przygotowanie do zajęć – zakres treści:

Występowanie składników chemicznych w żywności. Rola składników żywności

w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Zasady prawidłowego odżywiania. Substancje

dodatkowe znajdujące się w żywności. Barwniki spożywcze stosowane w przemyśle

spożywczym. Substancje zapachowe, przeciwutleniacze i środki zagęszczajace. Konserwowanie

żywności. Przygotowanie etykiet artykułów spożywczych i wykonanie plansz zawierających

informacje odczytane z etykiet. Przygotowanie prostych doswiadczeń. Podział pracy

do wykonania Web Quest „Wiem, co jem”.

Budowa cząsteczki i pochodzenie tłuszczów. Podział tłuszczów. Rola tłuszczów w odżywianiu.

Próba akroleinowa. Właściwości tłuszczów. Przygotowanie prezentacji różnych tłuszczów

roślinnych i zwierzęcych. Utwardzanie tłuszczów i produkcja margaryny. Instrukcje

doświadczeń i przygotowanie materiałów do ich przeprowadzenia.

Skład pierwiastkowy i budowa cząsteczek białek. Klasyfikacja białek. Występowanie i rola

biologiczna białek. Normy spożycia białek. Właściwości fizyczne i chemiczne białek. Denaturacja

i koagulacja białek. Reakcje charakteryystyczna białek (reakcja biuretowa, reakcja

ksantoproteinowa). Wykrywanie białek w różnych produktach. Zbieranie informacji

o białkach. Efekt Tyndalla – pokaz. Zaplanowanie doświadczeń.

Rodzaje sacharydów. Monasacharyd glukoza. Glukoza jako produkt fotosyntezy. Właściwości

glukozy. Glukoza jako surowiec energetyczny. Reakcja charakterystyczna glukozy. Wykrywanie

glukozy w produktach spożywczych. Można nawiązać do charakterystyki fruktozy również

monosacharygu. Dwucukier sacharoza. Występowanie i otrzymywanie sacharozy. Właściwości

i zastosowanie sacharozy. Hydroliza sacharozy. Odróżnianie glukozy od sacharozy. Dostep

do ilustracji interaktywnych pt. „Model cząsteczki glukozy”, „Model cząsteczki fruktozy”.

Planowanie doświadczeń.

Cukier zapasowy roślin – skrobia. Występowanie i właściwości skrobi. Znaczenie skrobi dla

organizmów. Reakcja charakterystyczna skrobi. Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych.

Celuloza to też cukier. Występowanie celulozy. Właściwości celulozy Zastosowanie celulozy.

Rola celulozy w produkcji papieru. Proces samodegradacji celulozy. Wykorzystanie instrukcji

„Dlaczego ksiażki niszczeją?”ze strony www.adamedsmartup.pl

Podział włókien ze względu na pochodzenie. Włókna naturalne i produkcja ubrań.

Występowanie, wady i zalety włókien celulozowych. Identyfikacja włókien celulozowych.

Przykłady opakowań celulozowych stosowanych w życiu codziennym. Występowanie, wady

i zalety włókien białkowych. Identyfikacja włókien białkowych. Przygotowanie prezentacji

multimedialnej na temat włókien naturalnych. Wykorzystanie włókien naturalnych do

produkcji odzieży. Przygotowanie doświadczeń.

Włókna syntetyczne. Podział włokien syntetycznych. Przykłady tkanin z włókien syntetycznych.

Charakterystyczne cechy włókien syntetycznych. Wiskoza jako przykład włókna sztucznego

a nie syntetycznego . Charakterystyczne cechy włókien sztucznych. Próbki materiałów

syntetycznych i sztucznych. Różnice między włóknami syntetycznymi a włóknami sztucznymi.

Poradnik o materiałach. Produkcja tkanin a ochrona środowiska.

Rodzaje uzależnień. Substancje powodujące uzależnienia. Skutki uzależnień. Odwołanie się

chemicznej opisu znanych używek. Przygotowanie plansz tematycznych 1/Skład dymu

papierosowego. 2/ Alkohol metylowy to silna trucizna. 3/ Negatywne działanie alkoholu

etylowego na organizm człowieka. 4/ Fakty o narkotykach. 5/Dopalacze – skład i działanie.

Film edukacyjny „Alkohol, papierosy, narkotyki”.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

Uczeń zna zakres realizowanych treści

Wymienia główne pierwiastki chemiczne wchodzące w skład organizmu ludzkiego

Wymienia podstawowe składniki żywności, miejsce ich występowania i funkcje

Opisuje znaczenie wody, tłuszczów, białek, sacharydów, witamin i mikroelementów

dla organizmu człowieka

Podaje przykłady barwników, substancji zapachowych, środków zagęszczjących

stosowanych w produkcji żywności

Umie odczytać z etykiet artykułów spożywczych zawarte w nich barwniki,

przeciwutleniacze, środki zapachowe, zagęszczające i konserwujące

Wie, jaka jest pierwsza litera oznaczeń barwników, przeciwutleniaczy, środków

zagęszczających i konserwantów.

Wymienia sposoby konserwowania żywności i środki konserwujące żywność

Klasyfikuje tłuszcze ze względu na pochodzenie, stan skupienia i charakter chemiczny

Opisuje właściwości fizyczne tłuszczów

Projektuje doświadczenie umożliwiające odróżnienie tłuszczu nasyconego

od nienasyconego

Wyjaśnia, na czym polega utwardzanie tłuszczów

Potrafi przeprowadzić reakcję zmydlania tłuszczu

Opisuje, na czym polega próba akroleinowa

Wie, że aminokwasy są podstawowymi jednostkami budulcowymi białek

Podaje skład pierwiastkowy białek

Wymienia rodzaje białek i omawia rolę białek w budowaniu organizmu

Projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka

Wyjaśnia przemiany, jakim ulega spożyte białko w organizmach

Bada działanie temperatury i różnych substancji chemicznych na białka

Omawia reakcje charakterystyczne białek

Wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek

cukru

Podaje przykłady sacharydów i dokonuje podziału sacharydów

Wyjaśnia pojęcia : cukier i weglowodany

Zapisuje wzory sumaryczne glukozy i fruktozy

Omawia budowę glukozy, bada i opisuje właściwości glukozy

Bada skład pierwiastkowy cukrów

Pisze równanie reakcji spalania glukozy i omawia znaczenie tego procesu w życiu

organizmów

Wykrywa glukozę w owocach i warzywach za pomocą reakcji charakterystycznej – próby

Tromera

Bada właściwości sacharozy

Pisze równanie hydrolizy sacharozy i omawia znaczenie tej reakcji dla organizmów

Opisuje występowanie skrobi i celulozy w przyrodzie

Zapisuje wzory sumaryczne skrobi i celulozy

Bada, opisuje właściwości skrobi i celulozy i wskazuje różnice między nimi

Zapisuje reakcję charakterystyczną dla skrobi

Opisuje znaczenie i zastosowanie skrobi i celulozy

Udowadnia, że skrobia i celuloza są polisacharydami

Projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie skrobi w produktach

spożywczych

Wymienia rośliny będące źródłem włókien celulozowych

Wskazuje zastosowanie włókien celulozowych

Omawia pochodzienie i rodzaje włókien białkowych

Tłumaczy wady i zalety włókien naturalnych na podstawie ich składu chemicznego

Zna właściwości włókien syntetycznych i włókien sztucznych

Poda zastosowanie poliamidu czy polichlorku winylu

Zapisze reakcję polimeryzacji etenu

Wymienia substancje uzależniajace, wskazująć ich miejsce występowania i skutki

po zażyciu

Zna społeczne, kulturowe i psychologiczne źródła sięgania po środki uzalezniajace

Tłumaczy, w jaki sposób niektóre substancje wpływają na organizm człowieka,

co powoduje, że sięga po nie kolejny raz

Potrafi wykonać, rysować schematy i opisywać proste doświadczenia chemiczne

Zna i stosuje zasady BHP podczas wykonywania doświadczeń chemicznych

Opis przebiegu zajęć:

Wyjaśnienie pojęć substancje dodatkowe, barwniki spożywcze, substancje zapachowe,

przeciwutleniacze, środki zagęszczające oraz sposobów konserwowania żywności i środków

konserwujących żywność. Analizowanie etykiet dowolnych artykułów spożywczych

ze wskazaniem w nich barwników, przeciwutleniaczy, środków zapachowych, zagęszczających

i konserwujących oraz wykonywanie plansz. Można zorganizować spotkanie z dietetykiem.

Doświadczenia. Wykonanie Web Questu „Wiem, co jem”. Piramida zdrowego żywienia jako

ciekawostka.

Prezentacja różnych tłuszczów roslinnych i zwierzęcych oraz stałych i ciekłych. Wyjaśnienie roli

tłuszczów w żywieniu. Badanie nienasyconego charakteru tłuszczów roślinnych. Badanie

właściwości tłuszczów. Proponowane doświadczenia:

wykrywanie tłuszczu w produktach spożywczych

badanie rozpuszczalności tłuszczu w rozpuszczalnikach organicznych i nieorganicznych

odróżnianie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego

pokaz próby akroleinowej.

otrzymywanie mydła w reakcji tłuszczu z mocną zasadą- sodową.

Definiowanie białek, jako związków chemicznych powstających z aminokwasów. Zapoznanie

z budową i podziałem białek. Wyjaśnienie, na czym polega wiązanie peptydowe. Wyjaśnienie

pojęć: koagulacja i denaturacja, zol, żel. Badanie składu pierwiastkowego białka. Badanie

właściwości fizycznych i chemicznych białek. Reakcje charakterystyczne na wykrywanie białka.

Efekt Tyndalla – pokaz (rozwór białka jest koloidem; roztwór koloidalny rozprasza światło,

tworząc tzw. efekt Tyndalla). Przeprowadzenie doświadczeń:

badanie zachowania się białka pod wpływem ogrzewania i różnych substancji

badanie składu pierwiastkowego białek

wykrywanie białek w produktach spożywczych za pomocą reakcji ksantoproteinowej

i reakcji biuretowej

Wprowadzenie pojęcia cukry (węglowodany, sacharydy). Omówienie procesu fotosyntezy.

Przedstawienie podziału cukrów na cukry proste i złożone. Wyjaśnienie określenia

„Węglowodany, w tym cukry”. Omówienie wzoru ogólnego cukrów. Glukoza to przedstawiciel

cukrów prostych. Zapoznanie z ilustracją interaktywną pt. „Model czasteczki glukozy”.

Zapoznanie z innnym cukrem prostym - fruktozą na podstawie ilustracji interaktywnej „Model

cząsteczki fruktozy”. Przeprowadzenie doświadczeń - „ Badanie właściwości glukozy”.

Przypomnienie, co to jest reakcja charakterystyczna. Właściwości redukujące glukozy.

Przeprowadzenie reakcji charakterystycznych do glukozy. Pokaz na flimie i wykonanie

doświadczeń:

1. określanie stanu skupienia, smaku, rozpuszczlności w wodzie, odczynu glukozy

2. badanie zachowania glukozy wobec Cu (OH)2 w temeraturze pokojowej

3. badanie zachowania glukozy wobec Cu (OH)2 w podwyższonej temeraturze

4. badanie zachowania glukozy wobec wody bromowej w środowisku słabo zasadowym

5. wykrywanie glukozy w produktach spożywczych (owoce, cebula, miód, keczup,

ziemniaki)

Przypomnienie klasyfikacji cukrów. Podanie przykładów disacharydów. Ćwiczenie – dobieranka.

Dopasowanie określenia do nazwy disacharydu. Badanie właściwości fizycznych sacharozy (stan

skupienia, barwa, zapach, rozpuszczalność w wodzie, odczyn wodnego roztworu). Badanie

właściwości chemicznych. Proponowane doświadczenia:

1. badanie właściwości fizyko – chemicznych sacharozy

2. termiczny rozkład sacharozy (karmelizacja)

3. rozkład sacharozy pod wpływem stężonego H2SO4

4. badanie właściwości redukujacych sacharozy

5. hydroliza sacharozy

Nawiązanie do najważniejszych wiadomości o budowie i właściwościach cukrów prostych

i dwucukrów. Zaznajomienie z budową cząsteczki skrobi. Samodzielne otrzymywanie skrobi

ziemniaczanej. Poznanie właściwości fizycznych skrobi – praca w grupach (określanie stanu

skupienia, barwy, zapachu). Badanie rozpuszczalności skrobi w zimnej i goracej wodzie.

W gorącej wodzie tworzy się roztwór koloidalny tzw. kleik skrobiowy, który po schłodzeniu

ulega zżelowaniu. Zjawisko to wykorzystuje się min. do wyrobu kisieli, budyniów. Badanie

właściwości chemicznych skrobi poprzez wykonane doświadczenia. Hydroliza skrobi i badanie

jej produktów. Skrobia nie jest cukrem redukującym, ale ogrzewana z roztwrem mocnego

kwasu ulega hydrolizie, której produktem jest glukoza wykazujaca właściwości redukujace.

Próba rozpoznawcza dla skrobi. Dświadczalne wykrywanie skrobi w żywności poprzez dodanie

kiku kropel jodyny lub płynu Lugola. Proponowane doświadczenia:

otrzymywanie skrobi z ziemniaków

badanie właściwości skrobi

reakcje charakterystyczne dla skrobi

wykrywanie skrobi w produktach spożywczych

hydroliza skrobi

produkcja kleju ze skrobi

Zapoznanie z budową cząsteczki celulozy. Badanie właściwości fizycznych celulozy na przykładzie bibuły

filtracyjnej. Omówienie hydrolizy celulozy. Porównanie właściwości celulozy i skrobi. Proces

samodegradacji celulozy. Eksperyment „Podróż w czasie” (sztuczne postarzanie papieru, czyli kwaśna

hydroliza celulozy).Użycie wysokiej temperatury, cały czas rozgrzewając kartkę poniżej temperatury

spalania według instrukcji. Dlaczego obecność kwaśnego środowiska ma wpływ na wynik

eksperymentu ? Proces kwaśnej hydrolizy celulozy skraca życie papieru. Zapisanie równania hydrolizy

celulozy do glukozy pod wpływem katalizatora i temperatury. Dyskusja na temat oszcządnego

gospodarowania papierem. Proponowane doświadczenia:

badanie właściwości fizyko-chemicznych celulozy

sztuczne postarzanie papieru

Przypomnienie podstawowych informacji dotyczacych białek i celulozy. Właściwości chemiczne białka.

Na czym polega reakcja ksantoproteinowa? Właściwości i zastosowanie celulozy. Odniesienie się do

włókien jako podstwowej struktury wielu materiałów służących do produkcji odzieży. Omówienie

podziału włókien w zależności od pochodzenia. Wskazanie włókien białkowych i włókien celulozowych

jako przedstawicieli włókien naturalnych. Prezentacja roślin będacych źródłem włókien celulozowych:

len, bawełna, drewno. Można przeprowadzić doświadczenie chemiczne otrzymywania włókna

celulozowego. Omówienie pochodzenia wókien białkowych i podanie przykładów. Ćwiczenie w grupach:

tworzenie metaplanu - wskazanie przedmiotów w bliskim zasięgu, które zrobione są z celulozy lub

celuloza jest ich składnikiem oraz przedmioty wykonane z włókien białkowych. Określenie wad i zalet

przedmiotów zrobionych z celulozy/włókien białkowych uwzględniając aspekt właściwości fizycznych i

chemicznych oraz łatwość utylizacji, recyklingu i długowieczności. Omówienie wyników pracy. Badanie

właściwości wełny i bawełny - wykonanie doświadczeń :

6) badanie wpływu stężonego kwasu azotowego (V) na włókno białkowe (wełnę)

7) badanie wpływu stężonego kwasu azotowego (V) i zasady sodowej na włókna celulozowe

(bawełnę)

Odwołanie się do podziału materiałów/włókien, z których zrobione są nasze ubrania. Wyjaśnienie, że do

włókien chemicznych należą włókna syntetyczne i sztuczne. Przykłady włókien syntetycznych: poliester,

poliamid-nylon akryl. Przykłady włókien sztucznych: wiskoza , modal, acetat. Omówienie

przemysłowego otrzymywania celulozy – proces wiskozowy. Określenie problemu: „Czy włókna

sztuczne i synteyczne to samo zło?” - praca w grupach - Analizowanie dostępnych próbek tkanin

z włókien sztucznych i syntetycznych. Przedstawienie właściwości materiałów z uwzgłędnieniem

najważniejszych cech: higroskopijność, elastyczność, trwałość, czyli wytrzymałość na rozciaganie.

Wskazywanie wad i zalet syntetetyków i tkanin sztucznych. Na co zwracać uwagę przy wyborze ubrań ?

– poradnik po materiałach.

Metodą burzy mózgów skojarzenia dotyczące tematu „Co robią ludzie, aby poprawić swoje

samopoczucie?” Podział propozycji uczniów na dwie kategorie naturalne: kino, spacer sport

i sztuczne: alkohol, papierosy, środki odurzające. Wskazanie substancji uzależniających: leki, nikotyna,

alkohol, narkotyki, dopalacze. Analiza tabeli dotyczacej środków uzależniających. Wyjaśnienie

mechanizmu uzależnienia i nałogu. Droga do uzależnienia – omówienie etapów uzależnienia na

przykładzie alkoholu. Nawiązanie do charakterystyki chemicznej środków uzależniających. Omówienie

plansz: Skład dymu papierosowego. Alkohol metylowy to silna trucizna. Negatywne działanie alkoholu

etylowego na organizm człowieka. Fakty o narkotykach. Dopalacze – skład i działanie. Film edukacyjny

„Alkohol, papierosy, narkotyki”. Praca w grupach – każda grupa losuje jeden z nałogów. Praca dotyczy

dwóch zagadnień 1/ Powody dla których ludzie sięgają po używki. 2/ Następstwa zdrowotne zażywania

substancji uzależniających. Omówienie pracy w grupach. Analiza hipotetycznej sutuacji związanej

z nałogami. Tworzenie tzw. Gadającej ściany zdrowego stylu życia, czyli opracowanie przez uczniów

propozycji na kartkach samoprzylepnych dotyczących zagadnienia „Co człowiek może zrobić, aby mieć

życie zdrowe i długie” .

Karta ewaluacji projektu (dla uczniów)

Przeanalizuj pytania zamieszczone w karcie ewaluacyjnej i udziel odpowiedzi, stawiając

znak X na skali punktowej.

1.Czy problematyka realizowana w projekcie odpowiada Twoim możliwościom?

0 1 2 3 4 5

2. Czy czas przeznaczony na realizację projektu był prawidłowo wykorzystany?

0 1 3 3 4 5

3. W jakim stopniu, Twoim zdaniem, zostały zrealizowane cele projektu?

0 1 3 3 4 5

4. Jak oceniasz wiedzę (wiadomości i umiejętności) zdobyte podczas realizacji projektu?

0 1 3 3 4 5

5. Oceń, w jakim stopniu mogłeś realizować własne pomysły.

0 1 3 3 4 5

6. W jakim stopniu wiedza zdobyta podczas realizacji projektu jest przydatna w życiu

codziennym?

0 1 3 3 4 5

7. W jakim stopniu konsultacje z nauczycielami zaspokajały Twoje potrzeby?

0 1 3 3 4 5

8. Oceń stosunki panujące między członkami Twojej grupy.

0 1 3 3 4 5

9. Czy chciałbyś uczestniczyć w realizacji następnego projektu?

0 1 3 3 4 5

Bi

Bibliografia:

6. Chemia. Vademecum. Matura , Dagmara Jacewicz, Magdalena Zdrowowicz,

Krzysztof Żamojćynia 2012, wyd. Operon

7. Chemia w zadaniach i przykładach, Zbiór dla gimnazjum, Teresa Kulawik, Maria Litwin,

Szarota Styka-Wlazło 2010 Nowa Era

8. Chemia w gimnazjum, Podręcznik, Zofia Kluz, Krystyna Łopata, Warszawa !999 WSiP

9. Ciekawa chemia Poradnik Nauczyciela 3, Hanna Gulińska, Janina Smolińska 2013 WSiP

10. Z chemią za pan brat. Eksperymenty Erich Grosse, Christian Weissmantel 1970 Wyd.

ISKRY

11. Chemia dla gimnazjum – zeszyty ćwiczeń z różnych wydawnictw

12. Człowiek i chemia Jerzy Stobiński, Instytut Wydawniczy, Nasza Księgarnia, W-wa 1986

13. Gawędy chemiczne Wacław Gołębowicz, Nasza Księgarnia W-wa 1987

14. Podręczniki dla gimnazjum z różnych wydawnictw

15. Chemia. Związki organiczne Podręcznik Zakres rozszerzony Oficyna Edukacyjna Krzysztof

Pazdro 2016

16. Portale przyrodnicze z wiedzą chemiczną: www.edunauka.pl/linki.php, prochemia.org/index.php/spotkanie-z-ciekawa-chemia, chemfan.pg.gda.pl/Inne_Miejsca/ www.chemia-gimnazjum.info/, www.centrumchemii.torun.pl/, www.e-chemia.nazwa.pl/efektowna

17. Zasoby z YouTube

Doświadczenia chemiczne Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro

Ogarnij CHEMIĘ z Panem Belfrem

Najciekawsze doświadczenia chemiczne

Eksperymenty chemiczne

Kółko chemiczne w SOSW