PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO W GIMNAZJUM · 5) życie rodzinne i towarzyskie (np....

1

© Copyright for the Polish edition and translation by NOWELA, Poznań 2010Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości lub części niniejszej publikacji, niezależnieod zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficznej, komputerowej i in.), wymaga pisemnej zgody Wydawcy.

PROGRAM NAUCZANIAJĘZYKA HISZPAŃSKIEGO

W GIMNAZJUM

Autorzy:Agnieszka Dudziak-Szukała

Piotr Przystanowicz

2

Spis treści

1. WSTĘP ................................ ................................ ................................ ................................ ....... str. 32. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU ................................ .................... str. 33. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE ................................ ................................ ................. str. 4

3.1. Adresaci programu ................................ ................................ ................................ ....... str. 43.2. Warunki realizacji programu ................................ ................................ ...................... str. 4

4. CELE NAUCZANIA ................................ ................................ ................................ ............. str. 54.1. Cele ogólne ................................ ................................ ................................ ...................... str. 54.2. Cele szczegółowe ................................ ................................ ................................ ........... str. 64.3. Cele wychowawcze ................................ ................................ ................................ ...... str. 10

5. TREŚCI NAUCZANIA ................................ ................................ ................................ ........ str. 105.1. Materiał leksykalny, funkcje komunikacyjne, sytuacje komunikacyjne,

zamierzone osiągnięcia ................................ ................................ .............................. str. 115.2. Materiał gramatyczny ................................ ................................ ................................ ... str. 33

6. METODY I TECHNIKI NAUCZANIA ................................ ................................ ......... str. 396.1. Nauczanie słownictwa ................................ ................................ ................................ . str. 39

6.1.1. Wprowadzanie nowego słownictwa ................................ ................................ str. 396.1.2. Wyjaśnianie znaczenia ................................ ................................ ....................... str. 416.1.3. Ćwiczenia utrwalające ................................ ................................ ........................ str. 42

6.2. Nauczanie gramatyki ................................ ................................ ................................ .... str. 426.2.1. Prezentacja materiału gramatycznego ................................ ............................. str. 426.2.2. Ćwiczenie i utrwalanie struktur gramatycznych ................................ ........... str. 44

6.3. Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu ................................ ........................ str. 456.4. Rozwijanie sprawności czytania ze zrozumieniem ................................ ................ str. 476.5. Rozwijanie sprawności pisania ................................ ................................ .................. str. 506.6. Rozwijanie sprawności mówienia ................................ ................................ ............. str. 51

7. INDYWIDUALIZACJA PRACY Z UCZNIEM ................................ .......................... str. 538. OGÓLNE ZASADY KONTROLI I OCE NY ................................ ................................ str. 54

8.1. Rodzaje i funkcje kontroli ................................ ................................ ........................... str. 558.2. Sposoby kontroli i oceny ................................ ................................ ............................. str. 558.3. Samoocena i portfolio językowe ................................ ................................ ............... str. 57

9. REALIZACJA PROGRAMU POD KĄTEM EGZAMINU GIMNAZJALNEGO ................................ ................................ ................................ ............. str. 60

10. MATERIAŁY DODATKOWE ................................ ................................ ......................... str. 6210.1. Współpraca międzyprzedmiotowa ................................ ................................ ............ str. 6210.2. W poszukiwaniu ciekawych pomysłów ................................ ................................ ... str. 6310.3. Wykorzystanie materiałów wizualnych ................................ ................................ ... str. 65

10.3.1. Techniki pracy z materiałem wizualnym ................................ ..................... str. 66

3

1. WSTĘP

Program nauczania języka hiszpańskiego powstał z myślą o rozszer zającej się ofercieedukacyjnej szkół gimnazjalnych w zakresie nauki języków obcych. Nauka językahiszpańskiego w gimnazjum umożliwia uczniom zdobycie solidnych podstaw tego językaoraz przygotowuje do kursu kontynuacyjnego w liceum.

Celem niniejszego programu jest również ułatwienie nauczycielom pracy ze specyficznągrupą młodych ludzi, jaką są uczniowie w wieku gimnazjalnym. Dostosowanie strategiinauczania, umiejętność uwzględnienia w nauczaniu etapu rozwoju, na jakim znajdują sięuczniowie gimnazjum, oraz zapewnienie nowoczesnych i bliskich uczniom technik nauczaniapozwolą osiągnąć sukces w pracy dydaktycznej.

2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program jest przeznaczony do wykorzystania w pracy z uczniami szkół gimnazjalnych, którzyrozpoczynają naukę języka hiszpańskiego od podstaw (poziom III.0) lub kontynuują naukę zeszkoły podstawowej (poziom III.1). W obu przypadkach założono, że uczniowie nabyli jużwcześniej pewne umiejętności związane z nauką języków obcych.

W programie uwzględniono następu jące wymagania formalne:– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy

programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnychtypach szkół, opublikowanego w dniu 15 stycznia 2009 r. w Dz ienniku Ustaw nr 4, poz. 17;

– wymagania egzaminacyjne podane w Informator ze o egzaminie gimnazjalnym przeprowadzanymod roku szkolnego 2011/20121;

– zalecenia Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego 2.

Przyjęto, że realizacja programu pozwoli n a osiągnięcie poziomu biegłości językowejA1+/A2. Proces kształcenia, zgodnie z wytycznymi podstawy programowej, podporządkowanocelom komunikacyjnym, przypisując im znacznie większą wagę niż poprawności językowej.

W programie zwrócono szczególną uwagę na naukę słownictwa niezbędnego do realizacjicelów komunikacyjnych oraz kształcenie sprawności receptywnych, czyli słuchania i czytaniaze zrozumieniem, położono także nacisk na budowanie motywacji uczniów do dalszej naukijęzyka hiszpańskiego.

1 Informator o egzaminie gimnazjalnym od roku szkolnego 2011/2012 opracowany przez Centralną KomisjęEgzaminacyjną we współpracy z okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi w Gdańsku, Jaworznie, Krakowie, Łodzi,Łomży, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu oraz z Instytutem Badań Edukacyjnych w Warszawie, Warszawa 2010.2 Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, na uczania, ocenianie , Wydawnictwa CODN,Warszawa 2003.

4

3. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE

3.1. Adresaci programu

Program nauczania jest przeznaczony przede wszystkim dla nauczycieli języka hiszpańskiegouczących w gimnazjum. Program pozwoli nauczycielom określić cele nauczania i dostosowaćmateriał nauczania do pracy z konkr etną grupą uczniów, a następnie wybrać odpowiednipodręcznik oraz opracować wymagania edukacyjne. Program ułatwi też zaplanowaniesposobów kontroli i oceniania uczniów oraz dostarczy wskazówek dotyczących możliwościindywidualizacji pracy z uczniem i wspie rania jego autonomii. Ponadto może przyczynić siędo wzbogacenia warsztatu pracy nauczyciela.

W ograniczonym zakresie program nauczania może być skierowany także do uczniów(pozwoli zapoznać się np. z materiałem nauczania ), rodziców, a także autorów materiałówdydaktycznych z języka hiszpańskiego.

3.2. Warunki realizacji programu

Pełne wykorzystanie niniejszego programu nauczania w pracy dydaktycznej wiąże się zespełnieniem kilku warunków:– zapewnienie na naukę języka 2 -3 godzin lekcyjnych tygodniowo;– podział klasy na grupy maksymalnie piętnastoosobowe; w przypadku kontynuacji nauki

języka ze szkoły podstawowej uczniowie w grupie powinni mieć zbliżony poziomkompetencji językowych;

– odpowiednie wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne do nauki języka obcego :słowniki dwujęzyczne, obrazkowe lub tematyczne, niezbędny sprzęt multimedialny,dostęp do Internetu w celu zapewnienia kontaktu z materiałami autentycznymi, szkolnabiblioteka dysponująca materiałami hiszpańskojęzycznymi do wykorzystania podczaswykonywania dodatkowych zadań, projektów lub w pracy z uczniami zdolnymi;

– odpowiednie kwalifikacje nauczyciela do nauczania języka hiszpańskiego (kompetencjemerytoryczne), umiejętność dostosowywania metod pracy (kompetencje dydaktycznei metodyczne) oraz cechy osobowościowe i praktyczne umiejętności personalne (kom -petencje wychowawcze);

– odpowiednie przygotowanie nauczyciela do pracy z uczniami w wieku gimnazjalnym(korzystanie z fachowej literatury psychologicznej poruszającej problemy rozwojowemłodzieży gimnazjalnej, znajomość sposobów radzenia sobie ze stresem i kontrolowanianegatywnych emocji, korzystanie z doświadczenia innych nauczycieli przez udziałw lekcjach koleżeńskich).

5

4. CELE NAUCZANIA

4.1. Cele ogólne

Podstawa programowa (w zakresie nauczania języka obcego nowożytnego) jako główny celkształcenia określa nabycie umiejętności pozwalających na skuteczne porozumiewanie sięw języku obcym i osiąganie różnych celów komunikacyjnych . Ponadto wskazuje nakonieczność przyswojenia przez uczniów określon ego zasobu wiadomości oraz wykorzystaniago podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów, a także podkreśla rolękształtowania u uczniów postaw, które umożliwiają sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie wewspółczesnym świecie.

Nauczając języka obcego, należy wziąć pod uwagę, że pewne umiejętności są kształtowanerównocześnie podczas zajęć z różnych przedmiotów. Dotyczy to przede wszystkim czytania,rozumienia i przetwarzania tekstów w celu aktywnego uczestniczenia w życiu społeczeństwa,posługiwania się nowoczesnymi technologiami oraz edukacji medialnej. Niezmiernie ważnabędzie również umiejętność rozpoznawania indywidualnych potrzeb edukacyjnych i strategiiuczenia się, w tym wyszukiwania, selekcjonowania i analizy potrzebnych informacji. Wartowskazać uczniom, że znaczną część zadań i problemów można rozwiązać bardziej efektywniei skutecznie dzięki pracy zespołowej. Zapisy podstawy programowej zwracają również uwagęna fakt, że nauczyciel gimnazjum powinien uwzględniać i dostosowywać zajęcia do poziomuprzygotowania, które uczeń uzyskał na wcześniejszych etapach edukacyjnych.

Etap nauki w gimnazjum obejmuje dwa poziomy nauczania języków obcych: III.0 – dlauczniów początkujących oraz III.1 – dla uczniów kontynuujących naukę ze szkołypodstawowej. Niewiele szkół podstawowych w Polsce oferuje naukę języka hiszpańskiego,w związku z tym nauka w gimnazjum rozpoczyna się w zdecydowanej większościprzypadków od podstaw. Jeśli część uczniów miała już kontakt z językiem hiszpańskim ,zalecane jest przeprowadzenie testów różnicujących, których wyniki umożliwią podziałuczniów na grupy według poziomu znajomości języka.

W poniższej tabeli zestawiono cele kształcenia ogólnego 3 dla obu poziomów nauczaniaw gimnazjum. Pogrubionym drukiem zaznaczono różnice mi ędzy poziomami.

Tabela 1. Cele kształcenia – wymagania ogólne

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuujących

I. Znajomość środków językowych.Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobemśrodków językowych (leksykalnych, gramatyc znych,ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającymrealizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresietematów wskazanych w wymaganiachszczegółowych.

I. Znajomość środków językowych.Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środkówjęzykowych (leksykalnych, gramatycznych,ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającymrealizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresietematów wskazanych w wymaganiachszczegółowych.

3 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawyprogramowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 1 5stycznia 2009 r.).

6

Tabela 1. Cele kształcenia – wymagania ogólne (ciąg dalszy)

II. Rozumienie wypowiedzi.Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedziustne artykułowane wyraźnie i powoli,w standardowej odmianie języka, a także krótkiei proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanymw wymaganiach szczegółowych.

III. Tworzenie wypowiedzi.Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, prostei zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresieopisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi.Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowychsytuacjach reaguje w sposób zrozumia ły, adekwatniedo sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie,w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi.Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnegow zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

II. Rozumienie wypowiedzi.Uczeń rozumie proste, krótkie wypowiedzi ustneartykułowane wyraźnie, w standardowej odmianiejęzyka, a także proste wypowiedzi pisemne,w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

III. Tworzenie wypowiedzi.Uczeń samodzielnie formułu je krótkie, prostei zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresieopisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi.Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowychsytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatniedo sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub w formieprostego tekstu, w zakresie opisanym wwymaganiach szczegółowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi.Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnegow zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

4.2. Cele szczegółowe

Szczegółowe cele nauczania języka obcego w gimnazjum zostały określone w podstawieprogramowej4. Dotyczą one przede wszystkim:– obszarów komunikacyjnych (tematycznych), w jakich uczniowie będą funkcjonować w trakcie

nauki;– umiejętności, które uczniowie powinni opa nować w trakcie trzyletniego cyklu nauki;– kluczowych umiejętności związanych z nauką języka obcego.

W tabelach 2-7 zestawiono treści nauczania, a różnice między poziomami zaznaczonopogrubionym drukiem.

Tabela 2. Treści nauczania w zakresie środków język owych – wymagania szczegółowe

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuującychW zakresie środków językowych

1. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobemśrodków językowych (leksykalnych, gramatycznych,ortograficznych oraz fonet ycznych), umożliwiającymrealizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresienastępujących tematów:1) człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny,uczucia i emocje, zainteresowania);2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu,pomieszczeń domu i ich wyposażenia);3) szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);4) praca (np. popularne zawody i związane z nimiczynności, miejsce pracy);5) życie rodzinne i towarzyskie (np. członkowierodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia

1. Uczeń posługuje się podstawowym zasobemśrodków językowych (leksykalnych, gramatycznych,ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającymrealizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresienastępujących tematów:1) człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny,cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania);2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu,pomieszczeń domu i ich wyposażenia);3) szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);4) praca (np. popularne zawody i związane z nimiczynności, miejsce pracy);5) życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia,członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia

4 Tamże.

7

codziennego, formy spędzania czasu wolnego);6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokalegastronomiczne);7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary,sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług);8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu,orientacja w terenie, informacja turystyczna, zwiedzanie);9) kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo wkulturze);10) sport (np. popularne dyscypliny sportu, sprzętsportowy, imprezy sportowe);11) zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawyi leczenie);12) technika (np. korzystanie z podstawowychurządzeń technicznych);13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta,krajobraz);14) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanegojęzyka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniemkontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracjieuropejskiej.

codziennego, formy spędzania czasu wolnego, świętai uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ichprzygotowywanie, lokale gastronomiczne);7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary,sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama);8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu,orientacja w terenie, hotel, informacja turystyczna,wycieczki, zwiedzanie);9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła,uczestnictwo w kulturze, media);10) sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy,imprezy sportowe, sport wyczynowy);11) zdrowie (np. higieniczny tryb życia, samopoczucie,choroby, ich objawy i leczenie, uzależnienia);12) nauka i technika (np. odkrycia naukowe,wynalazki, obsługa i korzystanie z podstawowychurządzeń technicznych, technologie informacyjno-komunikacyjne);13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta,krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiskanaturalnego, klęski żywiołowe );14) życie społeczne (np. konflikty i problemyspołeczne, przestępczość) ;15) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanegojęzyka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniemkontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracjieuropejskiej.

Tabela 3. Treści nauczania w zakresie rozumienia wypowiedzi – wymagania szczegółowe

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuującychW zakresie rozumienia wypowiedzi

1. Uczeń rozumie ze słuchu bardzo proste, krótkiewypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty, rozmowy)artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowejodmianie języka:1) reaguje na polecenia;2) określa główną myśl tekstu;3) znajduje w tekście określone informacje;4) określa intencję nadawcy/autora tekstu;5) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce,sytuację, uczestników).2. Uczeń rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne(np. napisy informacyjne, listy, ulotki reklamowe,jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy i proste tekstynarracyjne):1) określa główną myśl tekstu;2) znajduje w tekście określone informacje;3) określa intencje nadawcy/autora tekstu;4) określa kontekst wypowiedzi (np. n adawcę,odbiorcę, formę tekstu).

1. Uczeń rozumie ze słuchu proste, krótkie, typowewypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty, ogłoszenia,rozmowy) artykułowane wyraźnie, w standardowejodmianie języka:1) reaguje na polecenia;2) określa główną myśl tekstu;3) znajduje w tekście określone informacje;4) określa intencję nadawcy/autora tekstu;5) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce,sytuację, uczestników);6) rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi .2. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisem ne (np.napisy informacyjne, listy, broszury, ulotkireklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy,instrukcje obsługi, proste artykuły prasowe i tekstynarracyjne):1) określa główną myśl tekstu;2) określa główną myśl poszczególnych części tekstu;3) znajduje w tekście określone informacje;4) określa intencje nadawcy/autora tekstu;5) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę,odbiorcę, formę tekstu);6) rozpoznaje związki pomiędzy poszczególnymiczęściami tekstu;7) rozróżnia formalny i nieformalny s tylwypowiedzi.

8

Tabela 4. Treści nauczania w zakresie tworzenia wypowiedzi – wymagania szczegółowe

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuującychW zakresie tworzenia wypowiedzi

1. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałewypowiedzi ustne:1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;2) opowiada o wydarzeniach życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) opisuje swoje upodobania;5) wyraża swoje opinie i uczucia;6) przedstawia intencje i plany na przyszłość.2. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałewypowiedzi pisemne w formie prostych wyrażeń izdań (np. wiadomość, e-mail, krótki opis):1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;2) opisuje wydarzenia życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) opisuje swoje upodobania;5) wyraża swoje opinie i uczucia;6) opisuje intencje i plany na przyszłość.

1. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałewypowiedzi ustne:1) opisuje ludzi, przedmioty, mi ejsca, zjawiskai czynności;2) opowiada o wydarzeniach życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) relacjonuje wydarzenia z przeszłości;5) wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądyi uczucia;6) przedstawia opinie innych osób;7) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i planyna przyszłość;8) opisuje doświadczenia swoje i innych osób;9) stosuje formalny lub nieformalny stylwypowiedzi w zależności od sytuacji.2. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałewypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie,zaproszenie, pozdrowienia, życzenia, wiadomość,ankieta, pocztówka, e-mail, opis, krótki listprywatny):1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiskai czynności;2) opisuje wydarzenia życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) relacjonuje wydarzenia z przeszłości;5) wyraża i uzasadnia swoje poglądy, uczucia;6) przedstawia opinie innych osób;7) opisuje intencje, marzenia, nadzieje i plany naprzyszłość;8) opisuje doświadczenia swoje i i nnych osób;9) stosuje formalny lub nieformalny stylwypowiedzi w zależności od sytuacji.

Tabela 5. Treści nauczania w zakresie reagowania na wypowiedzi – wymagania szczegółowe

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuującychW zakresie reagowania na wypowiedzi

1. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały sposób,w typowych sytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawiasiebie i inne osoby,wita się i żegna, udziela podstawowych informacji naswój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) stosuje formy grzecznościowe;3) uzyskuje i przekazuje proste informacjei wyjaśnienia;4) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;5) wyraża swoje opinie i życzenia, pyta o opiniei życzenia innych;6) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie,zdziwienie);7) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lubodmowę wykonania prośby;8) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie(sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.2. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisane go

1. Uczeń reaguje ustnie w sposób zrozumiaływ typowych sytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawiasiebie i inne osoby, wita się i żegna, udzielapodstawowych informacji na swój temat i pyta o danerozmówcy i innych osób);2) rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę;3) stosuje formy grzecznościowe;4) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;5) prowadzi proste negocjacje w typowychsytuacjach życia codziennego (np. wymianazakupionego towaru);6) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie;7) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;8) wyraża swoje opinie, intencje, preferencjei życzenia, pyta o opinie, preferencje i życzeniainnych, zgadza się, sprzeciwia się ;9) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie,zdziwienie);

9

(np. e-mail, wiadomość) w typowych sytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawiasiebie i inne osoby, udziela podstawowych informacjina swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) uzyskuje i przekazuje proste informacjei wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);3) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;4) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lubodmowę wykonania prośby.

10) prosi o radę i udziela rady;11) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lubodmowę wykonania prośby;12) wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny;13) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie(sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.2. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego(np. e-mail, wiadomość, pocztówka, krótki listprywatny) w typowych sytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawiasiebie i inne osoby, udziela podstawowych informacjina swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia(np. wypełnia formularz);3) prowadzi proste negocjacje w typowychsytuacjach życia codziennego (np. uzgadnianieformy spędzania czasu);4) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycjei sugestie;5) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;6) wyraża swoje opinie, intencje, preferencjei życzenia, pyta o opinie, preferencje i życzeniainnych, zgadza się, sprzeciwia się;7) wyraża swoje emocje (np. radość,niezadowolenie, zdziwienie);8) prosi o radę i udziela rady;9) wyraża prośby i podziękowania oraz zgod ę lubodmowę wykonania prośby;10) wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny.

Tabela 6. Treści nauczania w zakresie przetwarzania wypowiedzi – wymagania szczegółowe

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuującychW zakresie przetwarzania wypowiedzi

Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:1) przekazuje informacje zawarte w materiałachwizualnych (np. mapach, symbolach, piktogramach);2) przekazuje w języku polskim główne myśli lubwybrane informacje z prostego tekstu w jęz ykuobcym.

Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:1) przekazuje w języku obcym informacje zawartew materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach,symbolach, piktogramach), audiowizualnych (np.filmach, reklamach) oraz tekstach obcojęzycznych ;2) przekazuje w języku polskim główne myśli lubwybrane informacje z tekstu w języku obcym;3) przekazuje w języku obcym informacjesformułowane w języku polskim.

Tabela 7. Treści nauczania w zakresie umiejętności kluczowych i strategii komunikacyjnych – wymagania szczegółowe

Poziom III.0 – dla początkujących Poziom III.1 – dla kontynuującychW zakresie umiejętności kluczowych i strategii komunikacyjnych

1. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki samodzielnejpracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, zapamiętywanienowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym).2. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach proje ktowych.3. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi)również za pomocą technologii informacyjno -komunikacyjnych.4. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kon tekstu, rozumienietekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. opis, zastąpienie innymwyrazem) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta jakiegoś wyrazu.5. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

10

4.3. Cele wychowawcze

Podstawa programowa zakłada, że równolegle z nauczaniem języka obcego jako narzędzia dokomunikowania się z innym narodem, szkoła będzie realizować cele wychowawcze.

Do najważniejszych aspektów wychowawczych w pracy z gimnazjalistami należą:– kształtowanie postaw wpływających korzystnie na ich dalszy rozwój indywidualny

i społeczny; uczniowie znajdują się na etapie burzliwych zmian związanychz dorastaniem, ważne zatem będzie umiejętne wskazywanie obowiązujących normspołecznych, jak również odpowiedzialna reakcja w przypadku ich przekraczania;

– podkreślanie znaczenia odpowiedzialności za podejmowane decyzje i ich skutki orazzachęcanie do samodzielności (w zakresie nauki języka obcego może to być np. dążeniedo wybrania najlepszej strategii uczenia się);

– umacnianie poczucia własnej wartości (wiara we własne umiejętności – np. dobrą pamięć,poprawną wymowę, systematyczność, staranność itd. – ułatwi podjęcie poważnegowyzwania, jakim jest opanowanie obcego języka);

– zachęcanie do wytrwałości w pracy, wskazywanie pozytywnych aspektów systematycznejpracy (np. regularnego uczenia się nowego słownictwa);

– wskazywanie dobrych stron pracy zespołowej i zachęcanie do uczestniczenia w niej,oprócz szybszego i łatwiejszego wykonywani a zadań czy projektów taka praca – dziękipomocy innych członków zespołu – pozwala poczuć się pewniej uczniom słabszym lubz niskim poczuciem własnej wartości;

– wzmacnianie ciekawości poznawczej oraz wskazywanie na możliwość porównywaniakultury własnego narodu z kulturą kraju, którego język uczeń poznaje; zdobyte tutajdoświadczenia poszerzają horyzonty myślowe, uczą postawy obywatelskieji poszanowania tradycji i zwyczajów, zarówno własnego kraju , jak i innych narodów.

5. TREŚCI NAUCZANIA

5.1. Materiał leksykalny, funkcje komunikacyjne, sytuacje komunikacyjne,zamierzone osiągnięcia

Poniższe zestawienie przedstawia proponowane treści nauczania w zakresie: materiału leksykalnego funkcji komunikacyjnych zamierzonych osiągnięć w sytuacjach komunikacyjny ch z uwzględnieniem:

rozumienia wypowiedzi pisemnych i ustnychtworzenia wypowiedzi pisemnych i ustnychreagowania językowego ustnego i pisemnegoprzetwarzania wypowiedzi

Materiał przewidziany jest na trzy lata kształcenia w gimnazjum bez podziału na poszczególneklasy. Wskazane osiągnięcia uczniów oczekiwane są na zakończenie nauki w gimnazjum.

O kolejności realizacji poszczególnych tematów decyduje nauczyciel, uwzględniając: kryterium przyswajalności, tj. stopniowanie trudności zagadnień od językowo ł atwiejszych do

trudniejszych; kryterium częstotliwości tj. uszeregowanie zagadnień językowych od najczęściej do najrzadziej

używanych;

11

kryterium przydatności tj. uszeregowanie zagadnień językowych według ich przydatnościi produktywności (możliwości wykorzystania w różnorodnych sytuacjach komunikacyjnych);

kryterium pilności potrzeb komunikacyjnych tj. uszeregowanie zagadnień od typowychdla sytuacji życia codziennego do tematów abstrakcyjnych, od treści dotyczącychnajbliższego otoczenia ucznia do treści ogólnych.

Ponadto proponujemy spiralny układ treści nauczania, tj. realizację tych samych tematów naróżnych etapach nauki z sukcesywnym poszerzaniem zagadnień o nowe treści językowe.Poszczególne tematy można także realizować, kierując się ich kolejnoś cią zaproponowanąw podręczniku kursowym, jednak należy pamiętać, że to nauczyciel jest odpowiedzialny zaselekcję i gradację treści, a podręcznik pełni funkcję pomocniczą.

Przypisanie funkcji komunikacyjnych do odpowiedniego działu tematycznego zapropono-wane w niniejszym programie zostało podyktowane ich przydatnością w typowych sytuacjachkomunikacyjnych związanych z konkretnym działem tematycznym. I tak np. pytanie o drogęi wskazywanie drogi są niezbędne przy realizowaniu tematów związanych z podróżo waniem,przemieszczaniem się w terenie, ewentualnie przy wprowadzaniu tematów : dom, szkoła,a wyrażanie opinii będzie przydatne przy takich tematach jak: czas wolny, życie towarzyskie,opisywanie osób, życie rodzinne itd. Wybór sytuacji komunikacyjnej, w jakiej zostaniewprowadzona dana funkcja, leży w gestii nauczyciela. Przyporządkowanie funkcji do działówtematycznych w niniejszym programie ma charakter propozycji i możliwe jestmodyfikowanie wprowadzanego materiału w zależności od celu lekcji określone go przeznauczyciela. Istotne jest jednak, aby żadna z funkcji ujętych w podstawie programowej niezostała pominięta w toku nauki.

W materiale nauczania uwzględniono treści proponowane dla obu poziomów kształcenia –III.0 i III.1, przy czym dodatkowe treś ci przeznaczone tylko dla poziomu III.1 (kontynuacjanauki ze szkoły podstawowej) wyróżniono pogrubionym drukiem .

CZŁOWIEK

Materiał leksykalny Dane personalne (imię i nazwisko, wiek, data urodzenia/dzień urodzin, miejsce zamieszkania,

nazwy krajów, zawodów, narodowości, wyznanie, znajomość języków obcych) Wygląd zewnętrzny Rodzaje ubrań Cechy charakteru Uczucia, emocje, doznania Zainteresowania Biografie

Funkcje komunikacyjneNawiązywanie kontaktu z rozmówcą, uzyskiwanie i udzielanie informacji o osobach, w tym: Powitania i pożegnania Przedstawianie siebie i innych, przekazywanie danych personalnych, pytanie o dane

rozmówcy i innych osób Stosowanie obowiązujących form grzecznościowych Literowanie wyrazów, np. nazw własnych Wskazywanie osób

12

Wyrażanie stanu posiadania/braku Wyrażanie doznań fizycznych, emocji, uczuć Opis cech charakteru i wyglądu oraz ich porównanie Wyrażanie opinii, poglądów Przedstawianie opinii innych osób Wyrażanie obecności/nieobecności/ lokalizowanie Wyrażanie planów, zamiarów, potrze b Przedstawianie faktów z bliskiej przeszłości Opis umiejętności i wiedzy Opisywanie relacji z innymi Wyrażanie i pytanie o upodobania, preferencje, opinie Przywoływanie uwagi Nawiązywanie kontaktu przez telefon Nawiązanie, podtrzymanie, zakończenie rozmow y Pytanie o zdanie rozmówcy Wyrażanie przypuszczeń Wyrażanie zdziwienia, niedowierzania Wyrażanie komplementów, podziękowanie za komplement Uzasadnianie opinii, poglądów Opisywanie doświadczeń swoich i innych osób Relacjonowanie wydarzeń z „zamkniętej” prz eszłości Relacjonowanie kluczowych wydarzeń życiowych Przekazywanie informacji od osób trzecich Wyrażanie marzeń, pragnień, nadziei, oczekiwań

ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA W ZAKRESIE CELÓW KOMUNIKACYJNYCH

ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozróżnia formalne i nieformalne formy grzecznościowe rozumie proste teksty pisemne i ustne zawierające informacje o osobach (dane personalne,

rodzina, wygląd, charakter, zainteresowania) np. ogłoszenie, którego autor szuka osóbo wskazanych zainteresowaniach i cechach charakteru w celu nawiązania korespondencjilub poszukuje osoby do wspólnego mieszkania

rozumie proste teksty dotyczące planów na przyszłość rozumie proste teksty dotyczące doświadczeń życiowych i wydarzeń z niedalekiej

przeszłości rozumie proste teksty dotyczące wydarzeń z „zamkniętej” przeszłości, anegdoty,

ciekawostki, biografie rozumie potoczne formy pozdrawiania, pożegnania, informowania o samopoczuciu rozumie adaptowane popularne baśnie, legendy

13

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: stosuje formalne i nieformalne formy grzecznościowe wypełnia standardowe formularze (np. w hotelu, na komisariacie policji, w ambasadzie,

w szkole np. językowej, przy zakupie biletu miesięcznego, przy logowaniu się na stronachinternetowych)

pisze list z informacjami o sobie do kolegi poznanego przez Internet opisuje siebie, swoje zainteresowania, umiejętności, rodzinę, przyjaciół relacjonuje fakty z niedalekiej przeszłości (np. o tym, co robił dziś, w tym tygodniu) opowiada o zamierzeniach i plana ch na przyszłość (np. na najbliższe popołudnie,

weekend, wakacje) opowiada o doświadczeniach życiowych swoich i innych osób (np. dotyczących

spędzania wolnego czasu, sportów, podróżowania, zwiedzania) relacjonuje wydarzenia z zamkniętej przeszłości (np. in formuje o tym, co robił dzień

wcześniej, w miniony weekend, relacjonuje wypadki, zdarzenia i opowiada o okoli -cznościach)

opowiada ciekawostki, anegdoty przestawia biografię członka swojej rodziny lub znanej osoby tworzy krótką baśń, legendę pisze ogłoszenie towarzyskie opowiada o swoich marzeniach i nadziejach pisze list formalny, w którym przedstawia swoją osobę, adresowany do rodziny

hiszpańskiej

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: stosuje formalne i nieformalne zwroty grzecznościowe nawiązuje kontakty towarzyskie: wita i żegna się, przedstawia siebie innych w rozmowie z rówieśnikiem i nauczycielem pyta o dane rozmówcy oraz udziela

informacji o sobie odpisuje na list rówieśnika, w którym odpowiada na zadane pytania i przedstawia krótko

swoją osobę (dane personalne, zainteresowania, upodobania, informacje o rodzinie) wyraża opinie na temat swoich cech charakteru, upodobań i preferencji, a także charakteru

i preferencji innych osób przekazuje opinie innych osób na temat ludzi, upodobań, preferencji pyta i odpowiada na pytania dotyczące planów na najbliższą przyszłość, wydarzeń

z niedalekiej przeszłości nawiązuje, podtrzymuje i kończy rozmowę opowiada o doświadczeniach życiowych swoich i innych osób pyta i odpowiada na pytania dotyczące wydarzeń z „ zamkniętej” przeszłości opowiada o marzeniach, pragnieniach na przyszłość

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: na podstawie wypełnionych standardowych formularzy przekazuje informacje o danych

osobowych identyfikuje i opisuje osoby na fotografiach na podstawie rysunków odtwarza przebieg dnia osób na nich przedstawionych

14

na podstawie rysunków informuje o doświadczeniach życiowych i o zdarzeniach z bliskiejprzeszłości osób na nich przedstawionych

na podstawie zdjęć, rysunków odtwarza przedstawione na nich wydar zeniaz „zamkniętej” przeszłości i okoliczności, jakie im towarzyszyły

na podstawie materiałów wizualnych porównuje życie osób dawniej i dziś na podstawie notatki przekazuje informacje pozostawione przez osoby trzecie

DOM

Materiał leksykalny Miejsce zamieszkania Opis domu, pomieszczeń w domu, w mieszkaniu Meble w mieszkaniu Meble i przedmioty w pokoju ucznia Sprzęty gospodarstwa domowego Opis okolicy Rodzaje domów, mieszkań

Funkcje komunikacyjne Informowanie o obecności/nieobecności, istnieniu/nieistnie niu Informowanie o lokalizacji przedmiotów, pomieszczeń, osób Opisywanie przedmiotów i miejsc Opisywanie miejsca zamieszkania, okolicy, miasta, kraju


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie treści zawarte w ogłoszeniach o mieszkaniach/pokojach do wynajęcia np. w hotelach rozumie proste opisy mieszkania i pokoju rozumie prośby i polecenia dotyczące przechowywania przedmiotów w domu i drobnych

czynności domowych np. prośba o zamknięcie okna, otworzenie drzwi, odebranietelefonu, wyłączenie telewizora, ściszenie muzyki

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: opisuje swoje mieszkanie koledze porównuje typowe mieszkania polskie i hiszpańskie opisuje swoje wymarzone mieszkanie/dom /pokój opisuje okolicę, w jakiej mieszka pisze ogłoszenie w sprawie pokoju/mieszkania do wynajęcia pisemnie rezerwuje pokój w hotelu

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: pyta i odpowiada na pytania dotyczące usytuowania przedmiotów w mieszkaniu formułuje pytania i wydaje polecenia związane z przechowywaniem przedmiotów pyta i odpowiada pisemnie na pytania dotyczące szczegółów rezerwacji pokoju w hotelu

15

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZI Uczeń opisuje mieszkania przedstawione na fotografii

SZKOŁA

Materiał leksykalny Przedmioty szkolne Wyposażenie sali lekcyjnej Wydarzenia z życia szkoły Plan zajęć Pomieszczenia w szkole Rozkład roku szkolnego (ferie, wakacje) Czynności ucznia i nauczyciela Zajęcia pozaszkolne Żargon młodzieżowy Wyposażenie ucznia: przybory i artykuły szkolne Oceny szkolne, wymagania, egzaminy Zasady współżycia w szkole Typy szkół System oświaty Szkoła dawniej i dziś

Funkcje komunikacyjne Prośba o pożyczenie lub podanie przedmiotu, Prośba o pozwolenie wykonania (np. wyjście do toalety, zasł onięcie okien, zadanie

pytania, wytarcia tablicy) Wyrażanie zgody, udzielanie pozwolenia, odmawianie i podawanie powodu Usprawiedliwianie się i wyjaśnianie przyczyny Wyrażanie zainteresowania lub jego braku Wyrażanie upodobań, preferencji i pytanie o gusta , preferencje innych osób Opis czynności Informowanie o czasie, trwaniu, częstotliwości Uzyskiwanie i przekazywanie informacji o lokalizacji pomieszczeń w szkole


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I US TNYCHUczeń: rozumie polecenia nauczyciela związane z czynnościami w klasie szkolnej np. prośbę

o zdjęcie krzeseł ze stołów, wytarcie tablicy, przyniesienie kredy, otwarcie okna, otwarciepodręcznika, prośbę o ciszę

rozumie teksty dotyczące lubianych i ni elubianych przedmiotów szkolnych, nauczycielii zajęć pozalekcyjnych

rozumie teksty dotyczące rozkładu zajęć szkolnych , pracy domowej, ocen szkolnych,przebiegu typowego dnia szkolnego

rozumie niektóre wyrażenia ze slangu młodzieżowego

16

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: przedstawia lubiane i nielubiane przedmioty i zajęcia pozalekcyjne tworzy idealny plan lekcji i plan dnia pisze list/maila do kolegi z kraju hiszpańskojęzycznego z przedstawieniem planu zajęć,

typowego dnia szkolnego, lubi anych i nielubianych przedmiotów, nauczycieli, aktywnościna lekcji języka hiszpańskiego

informuje kolegę o lokalizacji pomieszczeń w szkole porównuje system oświaty w Hiszpanii z systemem w Polsce z nauczycielem i kolegami ustala reguły współżycia w klasie

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: w rozmowie z rówieśnikiem lub nauczycielem pyta i odpowiada na pytania dotyczące

lubianych/nielubianych przedmiotów, ćwiczeń, zadań wykonywanych podczas lekcjijęzyka hiszpańskiego

prosi o pożyczenie przedmiotu , wyraża zgodę na pożyczenie lub odmawia pożyczeniaprzedmiotu

uzasadnia odmowę pożyczenia przedmiotu pyta o pozwolenie wykonania czynności pyta o znaczenie wyrazów i nazwy przedmiotów

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZI Na podstawie materiałów, np. planu lekcji, schematu i tekstu dotyczących funkcjonowania

szkoły, uczeń tworzy wypowiedź na temat rozkładu zajęć i przedmiotów w s zkole

PRACA

Materiał leksykalny Popularne zawody i związane z nimi czynności Typowe miejsca pracy Wady i zalety różnych zawodów Kwalifikacje i cechy pracowników wykonujących różne zawody Kieszonkowe, sposoby zarobienia kieszonkowego, sposoby wydawania kieszonkowego

Funkcje komunikacyjne Informowanie o wykonywanym zawodzie Opisywanie czynności Opisywanie umiejętności Opisywanie cech charakteru Opisywanie planów, zamiarów Wyrażanie pragnień Wyrażanie opinii

17


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCH Uczeń rozumie proste wypowiedzi opisujące zawody, czynności z nimi związane oraz

cechy charakteru kojarzące się z danym zawodem

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: przedstawia zawód i miejsce pracy rodziców, czynności związane z wykonywanym zawodem opisuje wymarzoną przyszłą pracę, uzasadnia swój wybór wyraża opinie o wadach i zaletach poznanych zawodów informuje o sposobach zarabiania i wydawania kieszonkowego

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: informuje o zawodach swoich rodziców i pyta o zawody rodziców swoich rówieśników pyta o zawody sławnych osób, o czynności związ ane z wykonywaniem tych zawodów;

udziela informacji na ten temat pyta rówieśników o wymarzoną pracę i informuje o swojej wymarzonej pracy pyta o sposoby zarabiania i wydatkowania kieszonkowego, udziela informacji na ten temat

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: na podstawie informacji uzyskanych od kolegów na temat pracy, którą chcieliby

wykonywać w przyszłości, opracowuje ranking najbardziej popularnych zawodów na podstawie danych zebranych od kolegów opracowuje zestawienie sposobów

zarabiania i wydatkowania kieszonkowego

ŻYCIE CODZIENNE

Materiał leksykalny Kalendarz (pory roku, miesiące, dni tygodnia) Zegar (pory dnia) Rozkład dnia Czynności życia codziennego Styl życia

Funkcje komunikacyjne Pytanie o czas i udzielanie informacji na ten temat (dzień, godzi na, pora dnia, pora roku) Opisywanie codziennych czynności w teraźniejszości, bliskiej przeszłości i przyszłości Pytanie o plan dnia, tygodnia, daty i udzielanie informacji na te tematy Pytanie o częstotliwość wykonywanej czynności i udzielanie informacji na ten temat Proponowanie spotkania Akceptowanie propozycji, odrzucanie propozycji i uzasadnianie odmowy Pytanie o opinie na temat ulubionych rozrywek i wyrażanie własnych opinii Wyrażanie takich samych i odmiennych opinii Porównywanie stylu życia dawniej i dziś

18


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie pytania o godzinę, datę, porę roku rozumie proste teksty dotyczące codziennych czynności rozumie proste teksty dotyczące różnych styló w życia rozumie proste teksty dotyczące dawnego stylu życia

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: opowiada o rutynowych codziennych czynnościach porównuje rozkład dnia, obowiązki i rutynowe czynności swoje i kolegów porównuje rozkład dnia w Pol sce i krajach hiszpańskojęzycznych przekazuje informacje o planach na dany dzień, tydzień opisuje idealny dzień porównuje różne style życia w Polsce i krajach hiszpańskojęzycznych porównuje życie dawniej i dziś

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: odpowiada na pytanie o godzinę, dzień, datę, porę roku pyta i odpowiada na pytania dotyczące rozkładu dnia i tygodnia

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: rekonstruuje przebieg dnia danej osoby na podstawie zapisów w jej kalendarzu na podstawie materiału grafic znego informuje o częstotliwości wykonywania rutynowych

czynności

ŻYCIE RODZINNE

Materiał leksykalny Członkowie rodziny Stan cywilny Zajęcia/zawody członków rodziny Czynności związane z obowiązkami domowymi Okresy życia Konflikty i problemy rodzinne Normy współżycia w rodzinie Święta i uroczystości rodzinne (urodziny, imieniny, komunia, ślub)

Funkcje komunikacyjne Opisywanie czynności związanych z obowiązkami domowymi Formułowanie, przyjmowanie i odrzucanie zaproszenia Proponowanie potraw i napojów; akce ptacja propozycji i jej odrzucenie z podaniem

przyczyny Wydawanie poleceń, proszenie o pomoc

19

Wyrażanie prośby, wyrażanie zgody i odmowa jej udzielenia, uzasadnianie odmowy Pytanie o przyczynę i jej wyrażanie Wyrażanie pragnień, chęci Wyrażanie zakazów, nakazów Wyrażanie życzeń Wyrażanie sugestii, porad Negocjowanie w sprawie podziału obowiązków domowych Informowanie o zwyczajach Opisywanie osób


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie opisy dotyczące relacji rodzinnych rozumie prosty, adaptowany tekst na temat hiszpańskiej rodziny królewskiej rozumie propozycje dotyczące próbowania potraw i napojów, prośby dotyczące drobnych

przysług w domu (np. przyniesienie przedmiotu, zamknięcie ok na, ściszenie muzyki) rozumie prosty tekst zaproszenia na uroczystość rodzinną rozumie proste adaptowane teksty traktujące o zwyczajach związanych z uroczystościami

rodzinnymi (np. urodzinami, ślubem) rozumie polecenia związane z obowiązkami domowymi (np. posprzątanie pokoju,

umycie naczyń) rozumie teksty dotyczące norm współżycia w rodzinie rozumie teksty dotyczące ról w rodzinie dawniej i dziś

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: przedstawia i opisuje koledze członków swojej rodziny przedstawia rozkład dnia poszczególnych członków rodziny formułuje zaproszenie na uroczystość rodzinną opowiada o obowiązkach domowych swoich i innych członków rodziny porównuje model rodziny w Polsce i krajach hiszpańskojęzycznych porównuje zwyczaje związane z uroc zystościami rodzinnymi (np. urodzinami,

ślubem) w Polsce i Hiszpanii przeprowadza wywiad z rodzicami na temat ich życia w dzieciństwie i młodości porównuje dzieciństwo rodziców i swoje przedstawia powody typowych konfliktów rodzinnych i udziela rad, jak je rozwiązać wypowiada się na temat podziału obowiązków i norm współżycia w rodzinie

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: proponuje potrawy, napoje; reaguje na takie propozycje: przyjmuje je lub odrzuca prosi o różne potrawy i napoje prosi o przysługi (np. przyniesienie przedmiotu, zamknięcie okna, ściszenie muzyki)

i zgadza się na ich wykonanie lub odmawia i uzasadnia odmowę pyta o pozwolenie na wykonanie typowych domowych czynności; wyraża pozwolenie

i odmawia pozwolenia, podając powód

20

odpowiada na zaproszenie na uroczystość rodzinną wydaje polecenia związane z obowiązkami domowymi, akceptuje polecenia lub

odmawia ich wykonania, argumentując odmowę wyraża prośby, życzenia sugestie związane z normami współżycia w rodzinie

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: na podstawie drzewa genealogicznego informuje o relacjach rodzinnych na podstawie rozmowy telefonicznej redaguje notatkę dotyczącą zaproszenia pisze list/mail na podstawie krótkiej informacji tekstowej (np. SMS, notatka) dotyczącej

wydarzenia rodzinnego na podstawie materiału graficznego opowiada o podziale obowiązków domowych w rodzinie

CZAS WOLNY I ŻYCIE TOWARZYSKIE

Materiał leksykalny Formy spędzania czasu wolnego Relacje towarzyskie Upodobania, hobby i zainteresowania Rozrywki (kino, teatr, dyskoteka, telewizja, lektury) Święta i uroczystości

Funkcje komunikacyjne Wyrażanie sądów, opinii, upodobań, preferencji, zainteresowań Wyrażanie takich samych i odmiennych upodobań Pytanie o opinie, preferencje, upodobania Wyrażanie takich samych i odmien nych opinii Umawianie się, przyjęcie i odrzucenie propozycji z podaniem przyczyny Wyrażanie konieczności Wyrażanie rozczarowania, żalu


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie teksty na temat upodobań, zainteresowań, ulubionych programów telewizyjnych

i innych form spędzania czasu wolnego rozumie treści zawarte w programie kinowym, telewizyjnym, teatralnym, informatorze

kulturalnym, na biletach do kina, teatru, muzeum, na imprezę spo rtową rozumie zaproszenia na imprezy kulturalne i towarzyskie rozumie relacje dotyczące przebiegu minionego weekendu, wakacji rozumie teksty na temat tradycyjnych świąt w krajach hiszpańskojęzycznych (np.

Boże Narodzenie, Wielki Tydzień, Las Fallas, Dzień Zmarłych w Meksyku)

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: przedstawia ulubione formy spędzania wolnego czasu wspólnie z kolegami planuje czas wolny

21

wspólnie z kolegami organizuje urodziny kolegi (wybór prezentu, ustalenie menu,dekoracji, podział obowiązków)

zaprasza na uroczystość rodzinną, wspólne wyjście na mecz, dyskotekę, koncert składa życzenia urodzinowe porównuje zwyczaje świąteczne w Polsce i w krajach hiszpańskojęzycznych opowiada, jak spędził miniony weekend, wakacje

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: pyta i odpowiada na pytania dotyczące upodobań, preferencji wyraża podobne i odmienne upodobania przyjmuje lub odrzuca propozycję wspólnego spędzenia czasu i uzasadnia odmowę dziękuje za życzenia pyta i informuje, jak spędził wolny czas, dokonuje oceny wydarzeń, w których brał udział

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZI

Uczeń na podstawie materiału graficznego informuje o ulubionych przez młodzieżhiszpańską sposobach spędzania czasu

ŻYWIENIE

Materiał leksykalny Artykuły spożywcze Posiłki Lokale gastronomiczne Menu w barze, restauracji Przygotowywanie potraw Przybory kuchenne Dieta

Funkcje komunikacyjne Składanie zamówienia w barze, restauracji Określanie ilości Pytanie o cenę, kwotę do zapłaty Wyrażanie prośby np. o przyniesienie rachu nku, dodatkowej porcji jedzenia, sztućców Wyrażanie upodobań związanych z jedzeniem Proponowanie potraw i napojów; akceptacja i odrzucenie propozycji, uzasadnienie odmowy Pytanie o składniki dań i informowanie o nich Informowanie o sposobach przyrządzania potraw


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie informacje zawarte w ulotkach reklamowych lokali gastronomicznych, takie jak

ceny, promocje, warunki dostawy, kontakt rozumie informacje zawarte w menu dotyczące rodzaju posiłku, ceny, ilości

22

rozumie typowe pytania kelnera w barze, restauracji rozumie typowe pytania sprzedawców w sklepach spożywczych rozumie proste, adaptowane teksty dotyczące zwyczajów żywieniowych (potrawy,

posiłki), lokali gastronomicznych w krajach hiszpańskojęzycznych rozumie typowe informacje dotyczące ceny produktów i kwoty do zapłaty rozumie przepisy kulinarne rozumie opis przeznaczenia przyborów kuchennych

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: informuje o ulubionych produktach spożywczych, potrawach informuje o swoich zwyczajach żywieniowych porównuje zwyczaje żywieniowe w Polsce i krajach hiszpańskojęzycznych opisuje tradycyjne polskie dania świąteczne sporządza przepis kulinarny ulubionej potrawy składa reklamację dotyczącą jakości potraw, obsługi, wysokości rachunku tworzy wypowiedź na temat zdrowej i niezdrowej diety tworzy krótkie informacje/definicje dotyczące przeznaczenia przyborów kuchennych

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: składa zamówienie w restauracji, w barze, w kawiarni odpowiada na typowe pytania kelnera dotyczące zamawiania dań pyta o cenę produktów w sklepie, na targu pyta o kwotę do zapłaty w sklepie, na targu, w barze, restauracji pyta o składniki dań w barze, restauracji

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: na podstawie rysunków odtwarza sposób i etapy przyrządzania prostej potrawy na podstawie materiału graficznego, np. schematu piramidy żywieniowej, informuje

o zdrowym sposobie odżywiania

ZAKUPY I USŁUGI

Materiał leksykalny Artykuły i produkty (ubrania, kosmetyki, zabawki, książki, czasopisma, płyty, artykuły

papiernicze) Rodzaje sklepów Kupowanie i sprzedawanie Instytucje usługowe (poczta, bank, punkt ksero, fryzjer ) Ceny Działy w sklepach Opakowania, przeceny Reklama Reklamacja

23

Funkcje komunikacyjne Informowanie, czy produkt jest dostępny czy nie Pytanie o produkty, ich cenę, ilość, rozmiar, udzielanie informacji na ten temat Pytanie o lokalizację produktów, przymierzalni, działów w sklepie Proszenie o pomoc w odnalez ienie produktu Wskazywanie artykułów i produktów w sklepie, na targu Zwracanie i wymiana towaru


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie napisy informacyjne w sklepach: godziny otwar cia, kierunek otwierania drzwi,

kasy, działy w supermarkecie rozumie podstawowe informacje na temat produktów zawarte w ulotkach informacyjnych rozumie typowe pytania sprzedawcy w sklepie o rodzaj towaru, rozmiar, ilość rozumie proste dialogi w sklepie rozumie proste, krótkie teksty dotyczące zwyczajów związanych z zakupami rozumie instrukcję obsługi bankomatu rozumie podstawowe informacje zawarte w reklamie produktu

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: sporządza listę zakupów pisze ogłoszenie o kupnie/sprzedaży książek, płyt i in. informuje o tym, co kupił

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: pyta i odpowiada na pytania dotyczące rodzaju towaru, rozmiaru, ilości, ceny prosi o zrobienie zakupów, zgadza się zrobić zakupy lub odmawia i poda je przyczynę składa reklamację w sklepie, dokonuje zwrotu lub wymiany towaru pyta o sposób płatności

PODRÓŻOWANIE I TURYSTYKA

Materiał leksykalny Plan miasta Środki transportu Informacja turystyczna Zwiedzanie Zakwaterowanie Wycieczki Wypadki i awarie

Funkcje komunikacyjne Wyrażanie konieczności, pragnień, preferencji Uzyskiwanie i udzielanie informacji o drodze, lokalizacji obiektów w mieście

24

Uzyskiwanie i udzielanie informacji o środkach transportu, rozkładzie jazdy, cenie biletu,preferowanych warunkach podróżowania, warunkach zakwaterowania

Porównywanie środków transportu Wyrażanie preferencji co do sposobu podróżowania i uzasadnianie wyboru Opisywanie doświadczeń związanych z podróżowaniem Wyrażanie czynności przeszłych związanych z teraźniejszością Informowanie o czasie Relacjonowanie podróży Wyrażanie czynności przeszłych całkowicie zakończonych Opisywanie okoliczności zdarzeń Wyrażanie czynności przeszłych stanowiących tło wydarzeń


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie instrukcję, jak dotrzeć do określonego miejsca w mieście rozumie proste komunikaty na dworcu, lotnisku rozumie napisy informujące o lokalizacji stacji metra, przystanku autobusowego, postoju

taksówek, drodze do centrum miasta, na dworzec, na lotnisko rozumie informacje zawarte w rozkładach jazdy dotyczące godzin odjazdu, kierunku, ceny

biletu rozumie informacje dotyczące warunków i cen w hotelach, na campingach rozumie podstawowe informacje zamieszczone w fold erach turystycznych na temat

oferowanych wycieczek i atrakcji rozumie instrukcję obsługi biletomatu rozumie relacje z podróży rozumie relacje dotyczące wypadku i okoliczności, w jakich do niego doszło rozumie teksty dotyczące podróży słynnych odkrywców n p. Krzysztofa Kolumba

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: objaśnia, jak dotrzeć do wybranego miejsca w mieście pisze pocztówkę, maila z pozdrowieniami z podróży wypełnia formularze dotyczące rezerwacji i wynajęcia pokoju w hotelu relacjonuje przebieg podróży (wydarzenia i okoliczności) składa reklamację na lotnisku, na dworcu dotyczącą zaginięcia bagażu relacjonuje przebieg zdarzenia, wypadku podczas podróży

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: uzyskuje informacje na temat biletów, kupu je bilet na przystanku, u kierowcy, na dworcu, na

lotnisku pyta o przyjazdy/odjazdy pociągów/autobusów, przyloty/odloty samolotów w kasach

i punktach informacyjnych na dworcu i lotnisku w taksówce odpowiada na pytania kierowcy, podaje adres docelowy w hotelu, schronisku młodzieżowym odpowiada na pytania dotyczące zakwaterowania uzyskuje informacje w punkcie informacji turystycznej

25

odpowiada na pytania i informuje o przebiegu zdarzenia, wypadku na komisariacie policji uczestniczy w rozmowie dotyczącej wsp ólnie planowanej podróży (uzgadnia czas,

miejsce, ustala listę niezbędnych zakupów)

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: na podstawie tekstu streszcza przebieg podróży

KULTURA

Materiał leksykalny Kino (filmy hiszpańskojęzyczne, gatunki filmowe, przymiotniki do opisywania filmu) Muzyka (gatunki muzyki, znani hiszpańskojęzyczni wykonawcy) Malarstwo (np. Museo del Prado) Uczestnictwo w kulturze (zwyczaje dotyczące uczestnictwa w kulturze, przedsięwzięcia

kulturalne związane z krajami hiszpańskojęzycznymi) Literatura (fragmenty utworów) Teatr (adaptowane fragmenty sztuk teatralnych) Twórcy i ich dzieła (znani artyści hiszpańskojęzyczni) Media (prasa, radio, telewizja, internet)

Funkcje komunikacyjne Wyrażanie opinii dotyczących programów radiowych, telewizyjnych, filmów, muzyki, literatury Wyrażanie upodobań i preferencji Umawianie się do kina, teatru, na koncert, na mecz itp.


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie informacje (dzień, godzina, miejsce) zwarte w materiałach autentycznych (bilety

do kina, teatru, muzeum, na koncert, imprezę sportową) rozumie informacje zawarte w informatorach dotyczące spędzania czasu wolnego rozumie informacje w programach telewizyjnych: dzień i godz ina projekcji rozumie informacje zawarte w zaproszeniach na wernisaż, premierę rozumie propozycje wspólnego spędzenia czasu rozumie adaptowane teksty literackie, teksty piosenek popularnych zespołów rozumie proste, adaptowane artykuły prasowe rozumie biografie znanych twórców rozumie fragmenty hiszpańskojęzycznej literatury pięknej rozumie fabułę filmów znanych reżyserów z krajów hiszpańskojęzycznych

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: przekazuje informacje i opinie na temat ulubionych twórców, zespoł ów, pisarzy przekazuje informacje na temat lubianych i nielubianych programów telewizyjnych,

gatunków filmowych, uzasadnia opinię wyraża opinię na temat obejrzanego filmu, przeczytanej książki, obejrzanej wystawy

26

sporządza prostą informację prasową przedstawia opinię nt. korzyści i zagrożeń związanych z oglądaniem telewizji prezentuje twórców hiszpańskojęzycznych

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: uzgadnia z rówieśnikami sposób spędzania czasu wolnego, umawia się do kina, teatru na

wystawę, koncert zaprasza na wystawę, do kina, teatru pyta o zwyczaje związane z oglądaniem telewizji (częstotliwość, ulubione programy,

filmy, prezenterzy) i odpowiada na pytania w ankiecie dotyczącej tych tematów uzyskuje informacje na temat poszukiwanej książki/płyty w księgarni, sklepie muzycznym

SPORT

Materiał leksykalny Dyscypliny sportowe Popularny sprzęt sportowy Imprezy sportowe Sport wyczynowy i sporty ekstremalne

Funkcje komunikacyjne Informowanie o sposobach spędzania czasu wolnego Wyrażanie upodobań, zainteresowań Wyrażanie częstotliwości Informowanie o planach i zamiarach Wyrażanie i uzasadnianie opinii Porównywanie


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie proste wypowiedzi dotyczące ulubionych sportów, częstotliwości treningów rozumie prosty tekst dotyczące wybranej dyscypliny sportowej i jej zasad rozumie prosty tekst o znanym sportowcu rozumie prosty tekst o sportach ekstremalnych rozumie informacje z prasy hiszpańskojęzycznej o najbliższych imprezach sportowych

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: mówi o ulubionych dyscyplinach sportowych, częstotliwości uprawiania sportu, pozalekcyjnych

zajęciach sportowych, możliwościach uprawiania sportu w szkole mówi o ulubionych sportowcach i ich osiągnięciach wyraża opinie na temat sportów bezpiecznych i niebezpiecznych i ją uzasadnia mówi o planach na najbliższy weekend dotyczących aktywności fizycznej wyraża opinię na temat sportów ekstremalnych i przyczyn ich popularności wyraża opinię na temat dopingu w sporcie

27

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: zadaje rówieśnikom pytania dotyczącą ulubionej dyscypliny sportowej, treningów i odpowiada

na pytania kolegów umawia się na oglądanie wydarzenia sportowego

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZI Uczeń na podstawie materiału graficznego mówi o najbardziej i najmniej popularnych

dyscyplinach sportowych wśród młodzieży hiszpańskiej i częstotliwości ich uprawiania

ZDROWIE

Materiał leksykalny Części ciała Samopoczucie Podstawowe schorzenia, ich objawy i leczenie Podstawowe lekarstwa Porady Wypadki i kontuzje Zdrowy styl życia Niepełnosprawni Uzależnienia

Funkcje komunikacyjne Informowanie o bólu i złym samopoczucia Proszenie o radę i udzielanie porad, jak poprawić stan zdrowia i samopoczucie Wyrażanie konieczności


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie proste rozmowy w gabinecie lekarskim rozumie pytania i zalecenia lekarza rozumie relację dotyczącą okoliczności dozna nej kontuzji, wypadku

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: informuje o samopoczuciu, dolegliwościach, objawach, doznanych urazach przedstawia informację na temat zasad i konsekwencji zdrowego i niezdrowego

trybu życia wypowiada opinie na temat sytuacji osób niepełnosprawnych, stosunku do nich osób

zdrowych, ich integracji, typowych trudności życiowych, proponuje sposoby pomocyw integracji

tworzy plakat z hasłami ostrzegającymi przed uzależnieniami opowiada o przebytych kontuzjach, wypadkach i okolicznościach, w których się

wydarzyły

28

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: odpowiadając na pytania lekarza, informuje o samopoczuciu, objawach, dolegliwościach udziela kolegom porad, jak zmniejszyć dolegliwości kupuje leki w aptece, opisuje dol egliwości, odpowiada na pytania aptekarza składa życzenia powrotu do zdrowia i dziękuje za takie życzenia

NAUKA I TECHNIKA

Materiał leksykalny Obsługa i korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych np. telefon komórkowy,

laptop, sprzęt RTV Technologie informacyjno-komunikacyjne (komputer, internet) Wynalazki i odkrycia naukowe

Funkcje komunikacyjne Wydawanie poleceń i udzielanie instrukcji Opisywanie funkcjonowania urządzeń Informowanie o wydarzeniach z przeszłości Wyrażanie opinii Formułowanie hipotez


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie instrukcję obsługi prostych urządzeń jak bankomat, biletomat, kawomat, automat

do przekąsek rozumie interfejs poczty elektronicznej, for ów internetowych rozumie podstawowe polecenia dotyczące obsługi komputera, programów

komputerowych poruszania się w Internecie rozumie zalecenia dotyczące ekologicznego używania sprzętu gospodarstwa domowego rozumie proste teksty traktujące o odkryciach na ukowych

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: opisuje sposób uruchamiania urządzeń domowych i sprzętu elektronicznego przedstawia korzyści i zagrożenia Internetu opisuje rolę sprzętu elektronicznego i technologii informatycznych w swoim życiu przedstawia korzyści i zagrożenia związane z najnowszymi odkryciami naukowymi

REAGOWANIE JĘZYKOWE PISEMNE I USTNEUczeń: wykonuje polecenia nauczyciela dotyczące np. obsługi poczty elektronicznej

w języku hiszpańskim, obsługi programów, poruszania się po s tronachinternetowych, korzystania ze słowników on -line

wyraża opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opinią rozmówców w rozmowiedotyczącej zagrożeń związanych z korzystaniem z Internetu

29

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZI Uczeń na podstawie instrukcji obrazkowej formułuje instrukcję w języku hiszpańskim

ŚWIAT PRZYRODY

Materiał leksykalny Pogoda Kierunki świata Rośliny i zwierzęta Krajobraz Rodzaje klimatu Zagrożenia i ochrona środowiska Klęski żywiołowe

Funkcje komunikacyjne Pytanie o pogodę i informowanie o p ogodzie Opisywanie krajobrazu, klimatu Informowanie o trwaniu akcji, czynności Potwierdzanie i zaprzeczanie informacji Wyrażanie takiej samej i odmiennej opinii Wyrażanie przypuszczeń co do przyszłości Wyrażanie warunku

ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA W ZAKRESIE C ELÓW KOMUNIKACYJNYCH

ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: rozumie proste najważniejsze informacje z prognozy pogody rozumie proste wypowiedzi opisujące klimat i pogodę rozumie proste opisy krajobrazu rozumie prosty tekst na temat zwierząt, ic h środowiska, sposobu życia, odżywiania,

najważniejszych cech wyglądu rozumie teksty na temat zagrożeń dla środowiska naturalnego rozumie teksty na temat klęsk i katastrof naturalnych, i ich skutków

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: polemizuje ze stereotypami dotyczącymi polskiego i hiszpańskiego klimatu przekazuje informacje o ulubionych zwierzętach, opisuje je, przedstawia zalety i wady

posiadania zwierzęcia, sposoby opieki opisuje krajobraz w liście, w tekście pozdrowień z wakacji opisuje krajobraz i klimat Polski w zaproszeniu do złożenia wizyty adresowanym do

rówieśnika opisuje przyrodnicze atrakcje turystyczne Polski przedstawia wady i zalety życia na wsi i w mieście przedstawia zagrożenia dla środowiska naturalnego przedstawia sposoby ochrony środowiska

30

przekazuje informacje o klęskach żywiołowych, ich skutkach i łagodzeniu tychskutków

REAGOWANIE JĘZYKOWE USTNE I PISEMNEUczeń: w rozmowie z kolegą uzyskuje informacje na temat pogody i udziela takich informacji reaguje na propozycje kolegów dotyczące sposobów ochrony środowiska

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZIUczeń: na podstawie mapki informuje o pogodzie w wybranym regionie, kraju na podstawie zdjęć opisuje pory roku, pogodę, krajobraz

ŻYCIE SPOŁECZNE

Materiał leksykalny Partie polityczne i wybory Nazwy najważniejszych urzędów państwowych Urzędy i organizacje międzyrządowe Konflikty i problemy społeczne wewnętrzne i międzynarodowe Emigracja i imigracja Przestępczość

Funkcje komunikacyjne Udzielanie podstawowych informacji na temat struktur y politycznej Polski w rozmowie

z hiszpańskojęzycznym kolegą (np. najważniejsze funkcje państwowe i nazwyorganów władzy)

Uzyskiwanie informacji na temat struktury politycznej krajów hiszpańskojęzycznych Uzyskiwanie podstawowych informacji na temat Unii Europejskiej Wyrażanie obietnic


ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: Rozumie proste, adaptowane teksty dotyczące struktur państwowych i wyborów

parlamentarnych rozumie proste, adaptowane teksty dotyczące najważniejszych wydarzeń społecznych

i politycznych, konfliktów wewnętrznych i międzynarodowych w Polsce i krajachhiszpańskojęzycznych (np. migracje, wewnętrzne konflikty narodowościowe) publikowanew prasie hiszpańskojęzycznej

rozumie główny temat wiadomości telewizyjnych, radiowych rozumie główny temat wypowiedzi polityków w kampaniach wyborczych

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCHUczeń: przedstawia podstawowe informacje o najważniejszych postaciach współczesnej

historii Polski

31

formułuje obietnice wyborcze dotyczące życia szkolnego jako kandydat dosamorządu uczniowskiego

ELEMENTY WIEDZY O KRAJACH HISZPAŃSKIEGO OBSZARU JĘZYKOWEGO

Zagadnienia te pojawiają się jednocześnie z wprowadzaniem materiału kolejnych dział ówtematycznych.

Materiał leksykalny Geografia: mapa Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej, klimat Hiszpanii i niektórych krajów

Ameryki Łacińskiej Historia: najważniejsze postaci i wydarzenia historyczne Kultura i sztuka: sławne postaci z hiszpańskiego obszaru językowego (opi s wyglądu

zewnętrznego, biografia, dokonania) z dziedzin: muzyka, sztuki wizualne, literatura, teatr,niektóre kultury regionalne (np. Katalonia, Kraj Basków, Galicja)

Życie społeczne, np. rola kobiety i mężczyzny, stosunki etniczne i grupowe, tożsamośćnarodowa, emigracja i imigracja, tradycja i przemiany społeczne, stosunki religijne,zasady współżycia społecznego

Polityka: Hiszpańska rodzina królewska, najważniejsze postaci z życia politycznegoHiszpanii

Życie codzienne, np. imiona i nazwiska w krajach hiszpańskojęzycznych, zwyczajezwiązane z dziedziczeniem nazwisk po rodzicach, formy grzecznościowe w językuhiszpańskim, zachowania niewerbalne w powitaniach i pożegnaniach w Hiszpanii,potrawy, napoje, godziny posiłków, rodzaje sklepów w Hiszpanii, niektóre świętapaństwowe, święta tradycyjne w krajach hiszpańskojęzycznych , np. Boże Narodzenie,Święto Trzech Króli, Dzień Zmarłych w Meksyku, transport w Hiszpanii , np. metrow Madrycie, zwyczaje związane z rozkładem dnia w Hiszpanii , np. sjesta, uwarunkowaniaklimatyczne i kulturowe, styl życia w Hiszpanii, gastronomia w Hiszpanii, zwyczajeżywieniowe w Hiszpanii, bary i restauracje, ulubione rozrywki młodzieży hiszpańskiej,stereotypy na temat Hiszpanii

Edukacja: plan lekcji, przedmioty szkolne, rodzaje sz kół w Hiszpanii Życie zawodowe: czas pracy, sposób jej organizacji Czas wolny i rozrywka (hobby, sporty, media, nawyki związane z czytaniem) Ekonomia: warunki materialne i mieszkaniowe, standardy życia Życie rodzinne: struktura i stosunki rodzinne, relacj e międzypokoleniowe Konwencje społeczne związane z np.: punktualnością, wręczaniem prezentów, ubiorem,

napojami, posiłkami, zakazami, długością wizyty, powitaniem, pożegnaniem, imprezamipublicznymi

Często stosowane skróty: UE ( Unión Europea), EE. UU. (Estados Unidos), ONU(Organización de las Naciones Unidas ), ONG (organización no gubernamental ), OVNI(objeto volador no identificado ), José Mª (María), nº (número), dcha (derecha), izda(izquierda) itp.

STRATEGIE KOMPENSACYJNE

Parafrazowanie, definiowanie, opisywanie Używanie synonimów i antonimów Podawanie kontekstu

32

Podawanie przykładów Pokazywanie przedmiotów Podawanie ekwiwalentów Zrównanie (np. tiene 7 días = semana) Porównanie z wyrazami pochodnymi Porównanie z wyrazami podobnymi w języku polskim Wykorzystanie znanych uczniowi internacjonalizmów Zmiana kodu językowego (np. rysunek) Tłumaczenie Zastępowanie wyrazów i zwrotów Restrukturyzowanie wypowiedzi Użycie innego języka obcego

Funkcje komunikacyjne

ROZUMIENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCH Uczeń na podstawie definicji rozpoznaje przedmioty, miejsca ludzi i czynności

TWORZENIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH I USTNYCH Uczeń tworzy definicje przedmiotów, miejsc, ludzi, czynności

PRZETWARZANIE WYPOWIEDZI Uczeń na podstawie instrukcji obrazkowej tworzy w języku hiszpański m instrukcję

obsługi prostych urządzeń

STRATEGIE KOMUNIKACYJNE

Sygnalizowanie niezrozumienia Prośba o powtórzenie informacji Prośba o wolniejsze/głośniejsze mówienie Prośba o podpowiedź Pytanie o znaczenie wyrazów Prośba o przeliterowanie Upewnienie się czy rozmówca nas rozumie i potwierdzenie zrozumienia rozmówcy Prośba o chwilę do namysłu

33

5.2. Materiał gramatyczny

W rozdziale przedstawiono cały materiał gramatyczny przewidziany na trzy lata nauki.O kolejności wprowadzania zagadnień decyduje nauczyc iel (patrz kryteria, str. 10, 11).Projektując rozkład materiału na poszczególne semestry nauki, należy zadbać o spiralny układwprowadzanych treści, tak aby w każdym następnym roku wiadomości i umiejętności nabyteprzez ucznia były powtarzane i pogłębiane , a potem rozszerzane.

Zagadnienia przewidziane dla poziomu III.1 zostały wyróżnione pogrubionym drukiem.

RZECZOWNIK Rodzaj i liczba Tworzenie rodzaju żeńskiego i liczby mnogiej Rzeczowniki posiadające tylko formy liczby pojedynczej lub mnogiej

RODZAJNIK Rodzajnik określony

z rzeczownikiem– o którym była mowa wcześniej– znanym obydwu rozmówcom– jedynym w swoim rodzaju

z godzinami z nazwami części ciała z nazwami dni tygodnia, miesięcy z przymiotnikami w stopniu najwyższym w funkcji zaimka wskazującego: El del bigote. La de enfrente.

Formy ściągnięte: al, del Rodzajnik nieokreślony

z rzeczownikiem:– wprowadzonym do wypowiedzi po raz pierwszy– nieznanym rozmówcy– gdy rzeczownikowi towarzyszy przydawka

po czasowniku haber w funkcji liczebnika

Omijanie rodzajnika nieokreślonego w liczbie mnogiej gdy przed rzeczownikiem stoi inny determinant po wyrażeniach ilościowych przed nazwami miesięcy i pór roku z przyimkiem en przed liczebnikami oznaczającymi rok występującymi z przyimkiem en przed orzecznikiem, gdy oznacza on narodowość, zawód, zajęcie przed nazwami dni tygodnia np. Hoy es martes.

PRZYSŁÓWEK Tworzenie

Zachowanie formy przymiotnika: alto, bajo, barato, rápido itd. Inne przysłówki: bien, mal, así, como, despacio, deprisa, abajo Przysłówki odprzymiotnikowe: -mente

Stopniowanie – stopień wyższy regularne: más ... que, menos ... que, tan ... como

34

nieregularne: mejor, peor Podwójne zaprzeczenie i omijanie partykuły no z przysłówkiem nunca Przysłówki:

miejsca, np. aquí, abajo, delante częstotliwości, np. siempre, nunca, a menudo, cada lunes czasu, np. anoche, ahora, siempre, ya/todavía no miary, np. casi, tanto, muy, mucho pytajne, np. cómo, cuándo wątpliwości, twierdzenia, przeczenia, np. quizás, sí, no sposobu, np. bien, mal

PRZYMIOTNIK Rodzaj Tworzenie rodzaju żeńskiego

Rodzaj żeński przymiotniów określających narodowości Tworzenie liczby mnogiej Zgodność przymiotnika z wyrazem określanym Formy skrócone przymiotników: buen, mal, gran itd. Miejsce przymiotnika wobec wyrazu określanego

stawianie przymiotnika po rzeczowniku (kolor, kształt, wielkość, materiał, gatunek,rodzaj, przynależność państwowa)

Stopniowanie przymiotnika regularne: (el) más guapo, (la) menos frecuente nieregularne: (el) mejor,(el) peor, (el) mayor, (el) menor superlativo absoluto: buenísimo, riquísima

Konstrukcje porównawcze tan/to ... como, más ... que, menos ... que/de Przymiotnik dzierżawczy (patrz zaimek dzierżawczy) Przymiotnik wskazujący (patrz zaimek wskazujący)

ZAIMEK OSOBOWY W funkcji podmiotu: yo, tú itd.

Opuszczanie zaimków w funkcji podmiotu Forma usted w funkcji zaimka

Zaimek zwrotny: me, te, se itd. Zaimek osobowy w funkcji dopełnienia bliższego: me, te, lo itd. Zaimek osobowy w funkcji dopełnienia dalszego: me, te, le itd. Formy mocne zaimków dopełnienia z przyimkami: a mí, para ti, de él itd.

Formy szczególne z przyimkiem con: conmigo, contigo Szyk i łączenie zaimków w zdaniu

Zaimki występujące przed czasownikiem w formie osobowej Zaimki występujące po bezokoliczniku, po czasowniku w trybie gerundio, po

czasowniku w trybie rozkazującym twierdzącym – znajomość bierna Kolejność zaimków w zdaniu: te lo compro Zamiana zaimków le/les na se: se la compro

Zaimek lo w funkcji dopełnienia, zastępujący całe zdanie: No lo sabía. Zmiana znaczenia formy zwrotnej czasownika: quedar/se, llamar/se, levantar/se itd.

Zaimek se w zdaniach bezosobowych: se puede, se oye, se sabe itd.

35

ZAIMEK WSKAZUJĄCY Zaimek przymiotny: este edicicio, ese coche, aquel palacio itd. Zaimki neutralne: esto, eso, aquello Użycie zaimków wskazujących w zależności od stopnia oddalenia w czasie i przestrzeni

ZAIMEK DZIERŻAWCZY Forma nieakcentowana: mi, tu, su itd. Forma mocna: mío, tuyo, suyo itd.

ZAIMEK NIEOKREŚLONY Zaimki nieodmienne: algo, alguien, cada, nada, nadie itd. Zaimki odmienne: uno, alguno, ninguno, mucho, poco, bastante, demasiado, tanto,

(el) otro, todo (el) Formy skrócone: un, algún, ningún Podwójne zaprzeczenie i omijanie partykuły no

ZAIMEK WZGLĘDNY, PYTAJNY, WYKRZYKNIKOWY Zaimki względne: que, quien, donde, cuando Zaimki pytajne: qué, quién, dónde, cuándo, quién, cuánto, opozycja qué/cuál

Przysłówek cómo w funkcji zaimka pytajnego Konstrukcja ¿Qué tal? w funkcji pytania Użycie zaimków pytajnych: qué/cuál

Użycie zaimka wykrzyknikowego qué: ¡Qué calor! ¡Qué camisa tan bonita!

PRZYIMEK Najczęściej używane przyimki

A: kierunek ruchu; godzina; częstotliwość; cena; cel; przed dopełnieniem dalszymi bliższym; w konstrukcji ir + a + infinitivo, w wyrażeniach: a pie, a caballo

Con: towarzyszenie; narzędzie, sposób De: posiadanie; przynależność; pochodzenie; punkt wyjścia; substancja; cecha charakterystyk-

czna; czas; w wyrażeniach ilościowych; w znaczeniu „o czymś, na temat czegoś” Desde: początek w czasie Durante: w znaczeniu „podczas”, „w czasie” En: lokalizacja wewnątrz, na czymś; czas; środek transportu Entre: w znaczeniu „między” Para: przeznaczenie; cel; punkt widzenia ; lokalizacja w czasie; Por: przemieszczanie się; narzędzie; pora dnia; częstotliwość; wartość; przyczyna Hasta: punkt końcowy w przestrzeni i czasie Sin: w znaczeniu „bez” Sobre: położenie na, nad; temat

Najczęściej używane wyrażenia przyimkowe czasu np. antes de, después de miejsca np. cerca de, debajo de, delante de, detrás de, lejos de

Rekcja podstawowych czasowników np.acabar de, acordarse de, aprender a, ayudar en/a, cambiar de/por, creer en, cuidar de,dedicarse a, dejar de, depender de, despedirse de, empezar a, enamorarse de, estara favor /en contra de, girar a, ir a, ir en, jugar a, llevarse bien/mal con , montar a/en,olvidarse de, parecerse a, preferir a, preguntar por, preocuparse por, pensar en,quejarse de, reírse de, responder a, servir para, tener ganas de

36

LICZEBNIKI Główne

nieodmienne posiadające rodzaj męski i żeński ( uno/a, doscientos/as – novecientos/as) cien/ciento w funkcji liczebników porządkowych

Porządkowe do 10 rodzaj męski i żeński formy skrócone: primer, tercer

CZASOWNIK Formy

Czasowniki regularne, nieregularne, zwrotne, z obocznościami samogłoskowymii spółgłoskowymi, ze zmianami ortograficznymi

Czasy trybu oznajmującego Teraźniejszy (presente de indicativo)

– zastosowanie do wyrażania czynności stałej, powtarzającej się, zwyczajowej,aktualnej w momencie mówienia; do wyrażania prośby, składania propozycji orazmówienia o przyszłości

– zastosowanie do wyrażania czynności przyszłej w zdaniach warunkowych Pretérito perfecto

– zastosowanie do wyrażania czynności przeszłej zakończonej niedawno lub wbliżej nieokreślonej przeszłości

– w pytaniach, aby zapytać, czy czynność w ogóle miała miejsce– gdy skutek czynności przeszłej jest aktualny w momencie mówienia– typowe okoliczniki czasu

Pretérito indefinido– odmiana podstawowych czasowników regularnych i nieregularnych– zastosowanie do wyrażania czynności przeszłej, jednorazowej lub powtarzającej

się lub długotrwałej, całkowicie zakończonej , nie mającej związku z teraźniejszością– zastosowanie do wyrażania stanu przeszłego, nieaktualnego w momencie mówienia– typowe okoliczniki czasu

Pretérito imperfecto– zastosowanie do wyrażania stanu lub czynności przeszłej niedokonanej,

powtarzającej się, zwyczajowej, drugoplanowej, w opisach– typowe okoliczniki czasu – na poziomie III.0 znajomość bierna, na poziomie III.1

znajomość czynna Czas przyszły (futuro imperfecto)

– zastosowanie do wyrażania stanu lub czynności przyszłej– w zdaniach warunkowych Si + presente + futuro imperfecto– typowe okoliczniki czasu

Czasy trybu łączącego Presente

– zastosowanie w zdaniu pojedynczym wyrażającym ż yczenie– zastosowanie w zdaniu złożonym podrzędnym po czasownikach wyrażających

chęć, pragnienie, prośbę, rozkaz, zakaz, nadzieję , opinię Tryb rozkazujący

Odmiana czasowników regularnych i podstawowych nieregularnych – 2 os. l. poje-dynczej i mnogiej – znajomość czynna, 3 os. liczby pojedynczej i mnogiej oraz 1 os.l. mnogiej – znajomość bierna

37

Forma przecząca trybu rozkazującego Miejsce i forma zaimka w zdaniach rozkazujących

Tryb przypuszczający (condicional simple) Zastosowanie do wyrażania próśb, suges tii, życzeń: ¿Podrías cerrar la ventana?

Me gustaría vivir en Italia. Deberías ir al médico. Formy bezosobowe

Bezokolicznik– w funkcji dopełnienia: Quiero comprarme un coche. Es fácil de hacer.– w funkcji przydawki dopełnieniowej: Es peligroso salir. Una máquina de escribir.– po después de, antes de

Gerundio– formy regularne i nieregularne– wyrażanie czynności aktualnie odbywających się z czasownikiem estar oraz

seguir, llevar (znajomość bierna) Participio

– formy regularne i nieregularne– tworzenie czasów złożonych: Han elegido a Juan Pérez– W funkcji przydawki z czasownikami ser i estar: Estoy cansado. Está hecho.

Czasowniki typu: gustar, parecer, doler, importar Czasowniki ułomne: llover, nevar Czasowniki ser, estar, haber

Ser– identyfikacja osoby lub rzeczy; narodowość; zawód; pochodzenie; przynależność;

przeznaczenie; materiał; czas; miejsce; cena; stałe cechy fizyczne i charakteru– w wyrażeniu wprowadzającym wyjaśnienie es que...

Estar– określanie lokalizacji w przestrzeni i czasie– określanie stanu w tym z przysłówkami bien/mal– określanie jakości aktualnie spożywanych potraw, ceny, temperatury, daty,

okoliczności np. está de moda, está de viaje– wyrażanie opinii np. estoy de acuerdo, estoy seguro– w wyrażeniach estar + participio pasado jako rezultat czynności np. está listo,

está hecho Różnice w znaczeniu czasowników ser/estar

– z przymiotnikami np. estar/ser triste (alegre, abierto, cerrado, malo, bueno,vivo, listo, rico)

– w określeniach wykonywanego zawodu/pełnionej funkcji np. ser/estar decamarero

Haber– tworzenie czasów złożonych– wyrażanie konieczności– wyrażanie istnienia rzeczy i osób– określanie lokalizacji

Różnice w użyciu czasowników estar/haber– określanie lokalizacji

Czasowniki tener que + infinitivo, deber + infinitivo– w konstrukcjach wyrażających koniec zność

PERYFRAZA WERBALNA Konstrukcje bezokolicznikiem:

ir + a + bezokolicznik do wyrażania czynności przyszłych

38

inne kontrukcje np. deber, dejar de, empezar a, haber que, poder, querer, tener que,acabar de

Konstrukcja z gerundio estar + gerundio do wyrażania czynności aktualnie wykonywanej seguir + gerundio do podkreślenia kontynuowania czynności llevar + gerundio do wyrażania długości trwania aktualnie wykonywanej czynności

SKŁADNIA Zdanie pojedyncze

twierdzące przeczące pytające bezpośrednie rozkazujące wykrzyknikowe wyrażające życzenie

Zdanie złożone współrzędnie łączne i rozłączne ze spójnikami y, ni, o przeciwstawne ze spójnikiem pero wynikowe ze spójnikami pues, entonces, por eso

Zdanie złożone podrzędnie z indicativo, infinitivo , subjuntivo podmiotowe i dopełnieniowe np. Es seguro que viene . Trabajar es mejor que estar en

paro. Creo que es verdad. Te pide que le llames. pytające pośrednie np. Te pregunto qué hora es. względne np. Es un objeto que sirve para cortar . okolicznikowe:

– czasu– celu np. Estudio para aprobar– przyczyny– skutku np. Trabajó mucho y por eso se puso enfermo.– miejsca np. Conozco un sitio donde estoy tranquilo .– przyzwolenia– sposobu np. Lo haremos como dice– porównania np. No me gusta tanto como pensaba– warunku np. Si viene, trae bebidas.

Zdanie złożone bezosobowe z czasownikami: haber: Para comer hay que trabajar . hacer: Hace frío, viento, sol ser: Es importante aprender idiomas. z zaimkiem se i formami czasownika w 3 os. liczby pojedynczej: se puede, se ve, se

vende. Mowa zależna w czasie teraźniejszym i przeszłym (wyrażonym w pretérito pefecto) w

zdaniach oznajmujących i pytających.

39

6. METODY I TECHNIKI NAUCZANIA

Założeniem niniejszego programu, zgodnie z celami opisanymi w rozdziale 4, jest naukajęzyka jako narzędzia komunikacji. Preze ntowane w rozdziale metody i techniki nauczania sąpodporządkowane tej zasadzie oraz dostosowane do możliwości, potrzeb i zainteresowańucznia gimnazjum.

Poniżej przedstawiono najważniejsze założenia dotyczące nauczania elementów języka orazsprawności językowych, a także niektóre techniki nauczania. Szeroki wachlarz technikćwiczeniowych i ich szczegółowe omówienie można znaleźć w bogatej literaturze przedmiotu.

6.1. Nauczanie słownictwa

Program kładzie nacisk na rozwijanie sprawności receptywnych na p oziomie III.0 i sprawnościproduktywnych na poziomie III.1, stąd nauczanie słownictwa jest traktowane jako jedenz priorytetów procesu dydaktycznego na poziomie III.0 i często stanowi główny cel lekcji.Ćwiczona jest głównie bierna znajomość słownictwa i w bardzo podstawowym zakresieumiejętność czynnego posługiwania się poznaną leksyką. Na poziomie III.1 nacisk kładzionyjest na poszerzanie zasobu słownictwa i rozwój umiejętności czynnego posługiwania się nim.O pełnym przyswojeniu słownictwa możemy mówić wówczas, gdy uczeń potrafi poprawniewymówić i zapisać dany wyraz, rozpoznać go w tekście słuchanym i pisanym oraz przywołaćz pamięci, gdy chce się nim posłużyć.

6.1.1. Wprowadzanie nowego słownictwa

Do wprowadzania nowego słownictwa posłużyć może: tekst pisemny lub ustny materiał wizualny, graficzny (niezależny lub w uzupełnieniu do tekstu lub listy słów) lista słów

Teksty ustne i pisemne stwarzają możliwość utrwalania znanej i wprowadzania nowej leksyki.Występowanie słów, zwrotów czy wyrażeń w kon tekście (językowym, komunikacyjnym) ułatwiaich zrozumienie.Przy doborze tekstu należy wziąć pod uwagę stosowność i atrakcyjność tematu oraz dostosowaniejęzyka tekstu do poziomu językowego uczniów.

Źródła tekstów pisemnych:– teksty w podręczniku kursowym i zeszycie ćwiczeń– adaptowane artykuły prasowe (np. z czasopism Muy Interesante5, Superpop6, Bravo7, Como tú8)– adaptowane teksty narracyjne lub ich fragmenty (dostępne w formie książeczek z serii

„Lecturas graduadas”9 lub na stronach internetowych m.in. I nstytutu Cervantesa10)- adaptowane teksty literackie i poezja- teksty piosenek

5 Adres strony: http://www.muyinteresante.es/6 Adres strony: http://www.superpop.es/7 Adres strony: http://www.bravoporti.com/8 Adres strony: http://www.revistacomotu.com/9 Pełne informacje o kolekcjach znajdują się na stronach wydawnictw: Anaya, Difusión, Edelsa, Edinumen,Espasa, Santillana, SGEL, S. M.10 Adres strony:http://cvc.cervantes.es/aula/lecturas/inicial/

http://www.muyinteresante.es/

http://www.superpop.es/

http://www.bravoporti.com/

http://www.revistacomotu.com/

40

Źródła tekstów ustnych:– nagrania dołączone do podręcznika kursowego, zeszytu ćwiczeń– publikacje poświęcone rozwijaniu umiejętności rozumienia ze słuchu (np. Como suena11,

Escucha y aprende12, Bien dicho13)– materiały uzupełniające audio i video do podręczników do nauki języka hiszpańskiego

(np. Gente de la calle14)– materiały video do nauki języka hiszpańskiego (np. Desde España. Bueno, bonito,

barato15)– materiały audio i video zamieszczo ne na stronach internetowych poświęconych nauce

języka hiszpańskiego16

– nagrania w Internecie (np. w serwisie YouTube)– filmy

Materiały wizualne ułatwiają zrozumienie sytuacji, tekstów, znaczenia słów oraz pomagająw identyfikowaniu przedmiotów. Pobudzają w yobraźnię uczniów, ułatwiają zapamiętywaniesłów i ich znaczenia, a także mogą stymulować wypowiedź ustną.

Źródła materiałów wizualnych i graficznych:– podręcznik kursowy– prasa, w szczególności czasopisma kolorowe– foldery, plakaty, ulotki reklamowe, kartk i pocztowe, zdjęcia autentyczne– komiksy– Internet– słowniki ilustrowane (np. Diccionario Visual17, Diccionario Ilustrado Español Junior 18,

Vocabulario activo e ilustrado del español 19)

Listy słów są przydatnym sposobem wprowadzania nowego słownictwa pod warunk iem, żemiędzy jednostkami leksykalnymi istnieje związek znaczeniowy lub inna wewnętrznazależność (logiczna, strukturalna, gramatyczna…), np. pary synonim – antonim, przymiotnikiwyrażające stany emocjonalne, pola tematyczne itp.Efektywność wprowadzania słownictwa za pośrednictwem list słów wzrasta, jeśli towarzyszyim materiał wizualny. Listy słów sporządzać można samodzielnie lub skorzystać z dostępnych narynku słowników tematycznych , takich jak: Uso interactivo del vocabulario 20, Polsko-hiszpański słownik tematyczny21 i inne.

Zakres leksyki wskazany w treściach nauczania niniejszego programu jest zgodnyz podstawą programową, odpowiada poziomowi A1 (wersja III.0) i A1+/A2 (wersja III.1)Europejskiego Opisu Systemu Kształcenia Językowego i został dostos owany do możliwości,potrzeb komunikacyjnych i zainteresowań uczniów.

11 Sans Baulenas N., Miquel López L., Como suena, Difusión, Madrid 1991.12 Rodriguez M., Escucha y aprende. Ejercicios de comprensión auditiva , SGEL, Alcobendas (Madrid) 2003.13 Pinilla R., Acquaroni R., ¡Bien dicho! Ejercicios de expresión oral , SGEL, Alcobendas (Madrid) 2002.14 Martín Peris E., Sans Baulenas N., Gente de la calle. Reportajes de la vida en España , Difusión, Madrid.15 Miquel López L., Sans Baulenas N., Desde España. Bueno, bonito, barato , Difusión, Madrid.16 Patrz strona 64.17 Corbeil J.-C., Archambault A., Diccionario Visual español/inglés/francés/alemán/italiano , Larousse,Barcelona 2006.18 Diccionario Ilustrado Español Junior , ELI 2004.19 Pacios R., Vocabulario activo e ilustrado del español , SGEL, Alcobendas (Madrid) 2010.20 Encinar A., Uso interactivo del vocabulario , Edelsa, Madrid 2003.21 Murcia Soriano A., Polsko-hiszpański słownik tematyczny, Harald G, Ożarów Mazowiecki 1997.

http://cvc.cervantes.es/aula/lecturas/inicial/

41

Opracowując listy słów, warto wziąć pod uwagę następujące kryteria: częstotliwość występowania w języku pisanym i mówionym (np. częstsze: sueldo,

rzadsze: remuneración) przydatność (np. bardziej przydatne: tren, mniej przydatne: talgo) produktywność, tj. zdolność tworzenia wyrazów pochodnych lub liczba możliwych kolokacji

(np. calor→ caliente→ caluroso; tener→ tener sueño, tener 13 años, tener hambre) potrzeby i zainteresowania uczniów (np. temat dotyczący sportu możemy poszerzyć

o słownictwo szczegółowe związane z piłką nożną lub zastąpić słownictwo dotycząceślubu leksyką związaną z urodzinami)

łatwość lub trudność przyswajaniaWyrazy łatwiejsze: podobne do wyrazów w języku polskim np . teatro; związanez doświadczeniem osobistym ucznia (łatwiejsze: abuelo, trudniejsze: suegro); wyrazy,których wymowa lub pisownia przyciąga uwagę ucznia.Wyrazy trudniejsze: o trudnej wymowie lub pisowni np. wyrazy cztero - i więcej sylabowe(łatwiejsze: mechero, trudniejsze: encendedor); trudne gramatycznie np. łączące się z dwomaprzyimkami (pensar en/de); tworzące formy nieregularne (actriz, decir); wyrazy o zbliżonymznaczeniu (ser/estar); podobne graficznie lecz różne semantycznie od wyrazów w innychjęzykach, tzw. „fałszywi przyjaciele” (éxito, suceso).

6.1.2. Wyjaśnianie znaczenia

Sugerowane techniki pracy: wskazanie przedmiotu, osoby, sytuacji, której dotyczy nowe słowo; posłużenie się odpowiednią ilustracją, zdjęciem, rysunkiem, piktogramem (np. ☺, ☼, ♫); wykorzystanie schematu graficznego, mapy skojarzeń; ilustracja za pomocą gestu, mimiki, ruchu; wykorzystanie onomatopei i dźwięku (np. llamar a la puerta, reír, llorar); wykorzystanie zmysłu dotyku (uczniowie dotykają przedmiotów charakteryzując ych się

cechami, które chcemy zaprezentować np. liso, áspero, frío, caliente); podanie znanego synonimu (np. enorme = muy, muy grande); podanie znanego antonimu (np. peludo ≠ calvo); objaśnienie przez podanie kontekstu – przykładowego zdania, fragmentu tek stu (np.

Pedro fríe el bistec en la sartén.); objaśnienie przez podanie kontekstu sytuacyjnego – kto, do kogo, gdzie, o jakiej porze...

(np. heredar: Su padre tenía mucho dinero y un día murió. Ahora su hijo tiene estedinero. Su hijo heredó el dinero de s u padre.);

podanie definicji (np. un cuchillo es un objeto que sirve para cortar ); podanie przykładu (np. un mar es el Báltico, el Mediterráneo); parafrazowanie (np. un vestido estampado , es decir, con dibujos de muchos colores ); tworzenie wyrazów pochodnych (np. cocina – cocinero, zapatos – zapatero); odwołanie do słów podobnych w języku polskim (np. catástrofe, cebolla); odwołanie do słów podobnych w innych językach (np. hiszpańskie tomate – angielskie tomato).

6.1.3. Ćwiczenia utrwalające

Sugerowane techniki pracy – propozycje ćwiczeń: porządkowanie słów w klasy/grupy wg znaczenia, związków frazeologicznych, tematu,

wyrazów pochodnych, podobieństwa gramatycznego itd.; skojarzenie nowego wyrazu z już znanym;

42

tworzenie map umysłowych 22; skojarzenie wyrazu z wyrazem brzmiącym podobnie w języku polskim lub dowolnym

innym języku, którego uczeń się uczy; skojarzenie wyrazu z ruchem, gestem, mimiką; skojarzenie wyrazu z imieniem i utworzenie zdania (np. pintar – Pilar: Pilar pinta.); wymyślenie formy graficznej wyrazu (np. odpowiednie rysunki do wyrazów corto/largo,

grande/pequeño); skojarzenie wyrazu z zawodem (np. curar – médico, color – pitor), miejscem (np. lavarse

– el baño), kolorem (np. limón – amarillo); tworzenie krótkich historyjek z nowym słownictwe m; okresowe powtarzanie słownictwa; słuchanie i śpiewanie piosenek, uczenie się wierszy na pamięć; łączenie wyrazów z ich definicjami; prezentowanie kilku zdań, z których uczniowie wskazują tylko jedno pasujące do kontekstu; tekst z lukami, w które należy wstawić właściwy wyraz; krzyżówki; rozsypanki literowe i wyrazowe; przywoływanie wyrazów rozpoczynających się na wskazaną literę lub odpowiadających

wskazanej kategorii; krótkie zdania lub wyrazy, w których należy uzupełnić brakujące litery; zaznaczenie wyrazu niepasującego do pozostałych; identyfikowanie nagranych odgłosów , np. urządzeń domowych, zwierząt, pojazdów; identyfikowanie przedmiotów po dotyku z jednoczesnym werbalizowaniem doznań (np.

es liso, blando, suave…); ponowne czytanie już znanych tekst ów w celu ćwiczenia wymowy, co pozwala na

jednoczesne przypomnienie słownictwa; wprowadzanie struktur gramatycznych przy użyciu słownictwa znanego uczniom.

6.2. Nauczanie gramatyki

6.2.1. Prezentacja materiału gramatycznego

Metoda dedukcyjna1. Nauczyciel przedstawia nową strukturę we właściwym dla niej kontekście (np. zapisuje na tablicy).2. Nauczyciel sprawdza zrozumienie struktury przez uczniów.3. Uczniowie powtarzają strukturę.4. Nauczyciel objaśnia budowę struktury.5. Uczniowie zapisują nową strukturę w zesz ycie we właściwym dla niej kontekście.6. Uczniowie przechodzą do fazy ćwiczeń nowej struktury.

Metoda indukcyjna1. Uczniowie zapoznają się z tekstem lub materiałem, w którym pojawia się nowa struktura.2. Uczniowie samodzielnie odkrywają nową regułę gramatyczną przez obserwację i analizę kontekstu.3. Uczniowie podejmują próbę sformułowania nowopoznanej zasady gramatycznej.4. Nauczyciel weryfikuje poprawność hipotezy.5. Uczniowie przechodzą do fazy ćwiczeń nowej struktury.

22 Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych , Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2005, str. 124.

43

Przykład 1. Wprowadzenie pierwszej osoby licz by pojedynczej czasu pretérito indefinido23

metodą indukcyjną.

I. Temat lekcji: Relato de vacacionesII. Przedstawienie celu lekcji : Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie zapisanego

tematu odgadli, czego nauczą się na bieżącej lekcji.III. Faza motywacyjna: Nauczyciel zapisuje wyraz vacaciones na tablicy i prosi uczniów

o podanie czasowników, które się z nim kojarzą. Zapisuje je w bezokoliczniku wokółwyrazu vacaciones. Podkreśla czasowniki, które następnie pojawią się w tekście.

IV. Faza prezentacji: Uczniowie czytają tekst napisany w czasie przeszłym pretéritoindefinido, w którym jego bohater opowiada o tym, co robił podczas minionych wakacji.Obok tekstu zamieszczono w przypadkowej kolejności zdjęcia przedstawiające wyda -rzenia z tekstu. Sprawdzenie rozumienia t ekstu następuje przez uporządkowanie zdjęćzgodnie z kolejnością wydarzeń w tekście.

V. Faza konceptualizacji : Nauczyciel pyta uczniów, czy w tekście jest mowa o przeszłości,teraźniejszości czy przyszłości, jaki czas został użyty w tekście: przeszły, teraźni ejszy czyprzyszły. Następnie prosi uczniów o podkreślenie wszystkich czasowników, zaznaczeniekolorem ostatniej litery w każdym czasowniku i sformułowanie hipotezy na tematkońcówki gramatycznej dla pierwszej osoby liczby pojedynczej czasu pretérito indefinido.

VI. Faza praktyki: Po sformułowaniu prawidłowej reguły gramatycznej uczniowie podająformy pierwszej osoby liczby pojedynczej czasu pretérito indefinido pozostałychczasowników zapisanych na tablicy na początku lekcji.

Przykład 2. Wprowadzenie wszystkich form czasu pretérito indefinido24 metodą indukcyjną.

I. Faza prezentacji i konceptualizacji : Uczniowie otrzymują niekompletną tabelę z czaso -wnikami odmienionymi w czasie pretérito indefinido. Zadaniem uczniów jest uzupełnićtabelę i wpisać brakujące form y. Uczniowie obserwują czasowniki podane w tabeli,odnajdują zależności i uzupełniają brakujące formy. Nauczyciel sprawdza poprawnośćwykonania ćwiczenia.

II. Wsparcie metody indukcyjnej metodą dedukcyjną : Nauczyciel prosi uczniów o podaniekońcówek czasu pretérito indefinido wszystkich trzech koniugacji i zapisuje je na tablicy.Prosi wybranych uczniów o podanie wszystkich form trzech innych czasownikówregularnych i zapisuje je na tablicy.

III. Faza praktyki: Każdy uczeń odmienia ustnie po jednym czasowniku regula rnympodanym przez nauczyciela.

Wprowadzenie materiału gramatycznego metodą indukcyjną posiada liczne zalety. Analizatekstów i samodzielne odkrywanie reguł językowych wymagają koncentracji i sprzyjajązapamiętywaniu. Ponadto postawienie właściwej hipotez y podnosi samoocenę ucznia, dodajemu pewności siebie i zachęca do dalszego podejmowania ryzyka językowego, co z koleisprzyja efektywniejszemu porozumiewaniu się. Ze względu na młody wiek uczniów, ichstosunkowo małe doświadczenie w uczeniu się języków ob cych i indywidualnepredyspozycje okazać się może, że skuteczniejsza w wielu przypadkach będzie metodadedukcyjna. Pośrednim rozwiązaniem jest wprowadzenie treści gramatycznych metodąindukcyjną i powtórzenie ich przy użyciu metody dedukcyjnej.Wybór metody prezentacji materiału gramatycznego każdorazowo należy dostosować doindywidualnych możliwości i potrzeb danej grupy uczniów. Metodę indukcyjną zaleca się

23 Na podstawie: Club Prisma A1. Nivel inicial, Equipo Club Prisma, Edinumen, Madrid 2009, s. 93.24 Tamże.

44

w pracy z uczniami starszymi (w drugiej lub trzeciej klasie gimnazjum), o przewadze pamięcilogicznej nad mechaniczną, stosującymi wzrokowe strategie uczenia się, ekstrawertycznymi,o wysokiej samoocenie, ze skłonnością do podejmowania ryzyka językowego i niskimpoziomie lęku oraz rozwiniętej intuicji językowej. Są to uczniowie, którzy chętnieodpowiadają na pytania nauczyciela, inicjują interakcje, zadają pytania, często zgłaszają siędo odpowiedzi, nie onieśmiela ich popełnienie błędu. Metodę dedukcyjną zaleca się w pracyz uczniami młodszymi, o przewadze pamięci mechanicznej nad logiczną, introwert ycznymi,o niskiej samoocenie i wysokim poziomie lęku, niechętnie podejmującymi ryzyko językowe.

6.2.2. Ćwiczenie i utrwalanie struktur gramatycznych

Tradycyjne zadania polegające na tłumaczeniu, wypełnianiu zdań z lukami, przekształcaniu,zastępowaniu czy powtarzaniu struktur są pomocne w kształceniu kompetencji językowej.Nie są jednak wystarczające do wykształcenia kompetencji komunikacyjnej, pełnić zatemmogą funkcję wspomagającą , jako ćwiczenia przedkomunikacyjne , przygotowujące dosprawniejszego wykonania właściwych ćwiczeń komunikacyjnych.

Należy zadbać o urozmaicenie zadań gramatycznych, proponując np. zabawy językowe.Atrakcyjną formą utrwalania struktur gramatycznych mogą być następujące ćwiczenia:

Propozycja 1.Utrwalenie wyrażeń porównawczych.Nauczyciel przygotowuje listę przymiotników określających pozytywne cechy charakterui wyglądu zewnętrznego, zapisuje je na tablicy lub rozdaje uczniom w formie kopii. Zadaniemucznia jest porównanie się z dwoma kolegami z klasy. Uczeń formułuje następujące zdania:Yo soy trabajador, pero Wojtek es más trabajador que yo y Ania es la más trabajadora de todos.

Propozycja 2.Użycie czasu pretérito imperfecto w konstrukcji estar + gerundio.Zabawa polega na odgadnięciu, co robił nauczyciel poprzednieg o dnia o wskazanych przezniego godzinach. Nauczyciel pyta: ¿Qué estaba haciendo ayer a las tres de la tarde?Uczniowie próbują odgadnąć formułując następujące zdania: Usted estaba trabajando, estabacomiendo, estaba viendo la tele…

Propozycja 3.Utrwalenie przyimków miejsca i nazw przedmiotów w klasie.Jeden z uczniów wychodzi na korytarz, a w tym czasie nauczyciel chowa w klasie dowolnydrobny przedmiot. Uczeń wraca i jego zadanie polega na odgadnięciu, gdzie jest schowanyprzedmiot. W tym celu zadaje s erię pytań typu: ¿Está a la derecha? ¿Está cerca de laventana? ¿Está en el armario? Pozostali uczniowie mogą odpowiadać tylko sí lub no.Podobne ćwiczenie można wykonać, „chowając” wyimaginowany przedmiot w pomieszczeniuprzedstawionym na zdjęciu lub obrazku.

Propozycja 4.Utrwalenie odmiany czasownika gustar i słownictwa związanego z czasem wolnym.Wskazany przez nauczyciela uczeń mówi, co lubi robić, np. Me gusta ver la tele. Kolejnywskazany przez nauczyciela uczeń musi powtórzyć, co lubi jego kolega i dodać informacjęo swoich upodobaniach, np. A Piotr le gusta ver la tele y a mí me gusta jugar al fútbol .Następny uczeń musi powtórzyć dwie poprzednie wypowiedzi i dodać swoją: A Piotr le gusta

45

ver la tele, a Marcin le gusta jugar al f útbol y a mí me gusta escuchar música . Kolejniuczniowie powtarzają to, co powiedzieli ich poprzednicy i dodają swoje wypowiedzi.

Propozycja 5.Utrwalenie form trybu rozkazującego twierdzącego ( imperativo afirmativo) i nazw części ciała.Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Każda grupa wybiera swojego przedstawiciela.Przedstawiciele grup wychodzą na środek klasy i odwracają się do siebie plecami.Przedstawiciel pierwszej grupy wykonuje jakiś gest lub przybiera jakąś pozę. Uczniowiez drugiej grupy wydają swojemu prze dstawicielowi polecenia tak, aby odzwierciedlił on pozęucznia z pierwszej grupy, np.: Pon la mano derecha en la cadera. Tócate la nariz con lamano izquierda. Po wykonaniu zadania na środek wychodzi kolejna para i zabawapowtarzana jest od początku.

Propozycja 6.Utrwalenie użycia konstrukcji estar + gerundio i nazw czynności.Nauczyciel przygotowuje karteczki z nazwami czynności lub obrazkami ilustrującymiczynności, np. rutynowe codzienne czynności, zajęcia w czasie wolnym. Uczniowie dzielą sięna dwie grupy. Przedstawiciel pierwszej grupy wychodzi na środek i losuje jedną karteczkę.Jego zadaniem jest zilustrowanie gestami i mimiką czynności zapisanej na kartce, po czymzadaje kolegom z grupy przeciwnej pytanie: ¿Qué estoy haciendo? Uczniowie odgadująnazwę czynności, formułując zdania, np.: Estás leyendo, estás viendo la tele, estásdescansando, estás jugando al ajedrez itd. Gdy odgadną nazwę czynności na środekwychodzi przedstawiciel drugiej grupy i zabawa powtarzana jest od początku.

Bardzo szeroki wybór zadań gramatycznych z luką informacyjną prezentują autorzy książek:Dual. Pretextos para hablar25, Tú y yo26, La gramática da juego27. Dostępnych jest równieżwiele innych pozycji z propozycjami gier i zabaw językowych 28.

6.3. Rozwijanie sprawności ro zumienia ze słuchu

Najczęstszym „źródłem komunikatów” w języku obcym w klasie szkolnej jest nauczyciel.Prowadzenie lekcji w języku obcym sprzyja interakcji, wspiera rozwijanie rozumienia zesłuchu i mówienia oraz przygotowuje uczniów do naturalnego konta ktu z językiem. Należyzatem dążyć do komunikowania się z uczniami w języku hiszpańskim i ograniczać użyciejęzyka polskiego podczas lekcji. Na początkowym etapie nauki wymaga to od nauczycielabardzo starannego przygotowania jasnych i jednoznacznych instr ukcji do wykonywanychprzez uczniów zadań. Przy trudniejszych poleceniach może się okazać przydatna technika„sandwicha”, która polega na podaniu instrukcji najpierw w języku hiszpańskim, następnienieco ciszej w języku polskim i ponownie głośniej w języku hiszpańskim.

W autentycznych sytuacjach komunikacyjnych istotną rolę w zrozumieniu komunikatuodgrywa znajomość kontekstu sytuacyjnego, czyli uczestników, miejsca, czasu, celu, itd. Stądteż duże znaczenie ma rozwijanie domysłu językowego, czyli przygotowanie uczniów dosytuacji, w których nie będą rozumieli całości komunikatu i ćwiczenie strategiikompensacyjnych:– przewidywanie treści na podstawie sytuacji lub tematu komunikacji;

25 Palomino Brell M.A., Dual. Pretextos para hablar , Edelsa, Madrid 1988.26 Vargas D., Tú y yo. Actividades de interacción oral y escrita , Edelsa, Madrid 2009.27 Granger, C. y Plumb, J. La gramática da juego , Heinemann, Madrid 1997.28 Patrz rozdział Bibliografia.

46

– interpretowanie komunikatów niewerbalnych (gesty, mimika, ton głosu);– domyślanie się znaczenia na podstawie kontekstu zdaniowego (wyrazów otaczających

nieznaną jednostkę leksykalną);– odgadywanie znaczenia na podstawie podobieństwa do wyrazów w innych językach

obcych;– domyślanie się znaczenia dzięki wykorzystaniu wiedzy językowej (znajomość reguł

gramatycznych, zasad słowotwórczych, końcówek czasownikowych);– ignorowanie wyrazów nieznanych, nie wpływających na zrozumienie komunikatu.

Wybór materiału, jaki zaprezentujemy uczniom powinien odzwierciedlać naturalne sytuacje,w jakich mogą się znaleźć w przyszłości. Teksty powinny dotyczyć kręgu zainteresowańuczniów i odpowiadać stopniem trudności ich poziomowi językowemu. Warto prezentowaćtakże nagrania zawierające elementy humorystyczne, co zwiększa motywację do wykonaniazadania.

Techniki służące kształtowaniu rozumienia ze słuchu przed wysłuchaniem (skierowane na skupienie uwagi uczniów na temacie nagrania

i wywołanie słownictwa i struktur gramatycznych, które się w nim pojawią):– prezentacja materiału wizualnego związanego z tema tem nagrania;– rozmowa, dyskusja dotycząca tematu nagrania;– pytania dotyczące nagrania, na które uczniowie odpowiadają przed wysłuchaniem

nagrania, a w trakcie odsłuchu weryfikują trafność udzielonych odpowiedzi;– przewidywanie wyrażeń, zwrotów, struktur g ramatycznych, które pojawią się w nagraniu;– skojarzenia tematyczne;– wprowadzenie nowego materiału leksykalno -gramatycznego;

w trakcie słuchania (zadania skłaniające uczniów do podjęcia wysiłku zrozumienianagrania i sprawdzające jego zrozumienie):

– techniki obrazkowe (wybór właściwego rysunku, porządkowanie serii obrazków,wyszukiwanie różnic, rysowanie);

– wykonywanie usłyszanych w nagraniu poleceń;– odnajdywanie w nagraniu synonimów wyrazów podanych przez nauczyciela;– uzupełnienie luk w transkrypcji nagran ia;– kończenie zdań zgodnie z usłyszaną informacją;– uzupełnianie tabel informacjami z nagrania;– notowanie najważniejszych informacji z nagrania np. w celu jego późniejszego

streszczenia;– bezsłowne odgrywanie scenek ilustrujących treść komunikatu w trakcie jego słuchania;– technika zaznaczania zdań prawdziwych i fałszywych;– test wielokrotnego wyboru;– pytania do tekstu;– porównanie tekstu nagrania z hipotezami formułowanymi przed jego wysłuchanie m;

po wysłuchaniu (skierowane na integrowanie sprawności rozum ienia z innymi sprawnościami):– streszczenie nagrania w języku polskim lub hiszpańskim;– zanotowanie informacji z nagrania i przekazanie ich koledze;– ustna odpowiedź na pytania nauczyciela dotycząc e tekstu;– zrekonstruowanie dialogu z nagrania;– dopisanie ciągu dalszego wydarzeń z nagrania;

47

– połączenie wypowiedzi uczestników komunikatu ze zdjęciami tych osób i uzasadnieniewyboru.

6.4. Rozwijanie sprawności czytania ze zrozumieniem

Zgodnie z założeniem niniejszego programu (patrz: rozdział 2) czytanie ze zrozu mieniem jestsprawnością, na którą należy położyć szczególny nacisk na początkowych etapach nauki.Realizacja celów szczegółowych (patrz: rozdział 4) , tj. rozumienie tekstów użytkowychi prostych tekstów narracyjnych , umożliwi uczniowi poruszanie się w ty powych sytuacjachżycia codziennego na terenie kraju hiszpańskojęzycznego. Ponadto teksty narracyjne pełniąważną funkcję motywującą – dostarczają przyjemności czytania. Teksty, które pobudząmotywację uczniów w wieku gimnazjalnym, to przede wszystkim opow iadania, bajki,legendy, wiersze, słowa piosenek lub komiksy. Istotną korzyścią z wprowadzania tekstównarracyjnych jest stałe wzbogacanie i utrwalanie słownictwa, przyswajanie strukturgramatycznych i składniowych. Ilość dostarczonego uczniom materiału ję zykowego madecydujące znaczenie dla rozwijania sprawności produktywnych , tj. mówienia i pisania.Częsta lektura wpływa na bogactwo i poprawność językową, a także rozwija intuicjęjęzykową. Przyswajanie nowego słownictwa odbywa się przy tym w sposób mimowo lny, bezwysiłku włożonego w jego zapamiętywanie.

Rola nauczyciela polega na kształceniu strategii pomocnych w rozumieniu tekstu czytanego,takich jak:– koncentracja uwagi na wyrazach kluczowych (rzeczowniki i czasowniki);– domyślanie się znaczenia z konte kstu sytuacyjnego (nadawca i odbiorca tekstu, cel

wypowiedzi, forma wypowiedzi, temat, tytuł tekstu);– domyślanie się znaczenia z kontekstu zdaniowego (wyrazy otaczające nieznane słowo);– odwołanie się do wyrazów podobnie brzmiących w innym języku;– zaznaczanie w tekście informacji głównych i pobocznych, faktów i opinii;– ponowna lektura tekstu lub niezrozumiałego fragmentu;– ignorowanie wyrazów nieznanych, nie wpływających na zrozumienie tekstu.

Warto podkreślić, że rozumieniu tekstu pisanego sprzyja lektura i ndywidualna, a tzw. głośneczytanie może je utrudniać. Uczniom szczególnie zainteresowanym nauką języka hiszpańskiegozaproponować można lekturę książeczek z serii Lecturas graduadas o stopniu trudnościdopasowanym do aktualnych umiejętności ucznia. Są to zazwyczaj pozycje o tematyceprzygodowej lub sensacyjnej, co zwiększa ich atrakcyjność.

Techniki nauczania sprawności czytania ze zrozumieniem poprzedzające czytanie (skierowane na skupienie uwagi uczniów na temacie tekstu,

wywołanie słownictwa i struktu r gramatycznych, które się w nim pojawią):– rozmowa dotycząca tematu tekstu;– rozmowa na temat obrazka związanego z tekstem;– pytania dotyczące tekstu, na które uczniowie odpowiadają przed lekturą, a w trakcie

czytania weryfikują trafność udzielonych odpowie dzi;– przewidywanie wyrazów, struktur gramatycznych które wystąpią w tekście na podstawie

tytułu i rodzaju tekstu;– skojarzenia tematyczne z podanymi przez nauczyciela wyrazami występującymi w tekście,

z tematem tekstu;– wprowadzenie nowego materiału leksyka lno-gramatycznego.

48

towarzyszące i następujące po czytaniu (zadania skłaniające uczniów do podjęcia wysiłkuzrozumienia tekstu i sprawdzające jego zrozumienie):

– wyszukiwanie wyrazów kluczowych;– formułowanie głównej myśli tekstu w 2 -3 zdaniach;– nadawanie tekstom tytułów;– dobieranie tytułów do tekstów;– wybieranie spośród kilku streszczeń tego, które dotyczy tekstu;– odtworzenie tekstu, w którym część informacji jest nieczytelna;– zaznaczanie w tekście informacji głównej i pobocznej;– pytania typu: prawda/fałsz dotyczące rozumienia globalnego i szczegółowego;– porządkowanie rysunków zgodnie z treścią tekstu;– odnajdywanie różnic między tekstem a ilustrującymi go obrazkami;– uzupełnienie zdań, których początek jest podany, zgodnie z treścią tekstu;– pytania wielokrotnego wyboru (spośród 3-4 możliwych zakończeń zdania uczniowie

wybierają to, które odpowiada treści tekstu);– dokończenie zdań dotyczących tekstu zgodnie z jego treścią.

następujące po czytaniu (skierowane na integrowanie sprawności rozumienia z innymisprawnościami):

– przedstawienie informacji w tekście z punktu widzenia innego bohatera;– proponowanie innego zakończenia tekstu;– uzupełnianie tabel informacjami z tekstu;– sformułowanie przez uczniów pytań dotyczących tekstu i zadanie ich kolegom;– stworzenie planu tekstu w punktach;– odniesienie informacji w tekście do własnych doświadczeń.

Czytanie stanowi również doskonałą okazję do pracy ze słownikiem. W dobie słownikówdostępnych na płytach CD oraz w I nternecie sprawdzanie znaczenia wyrazów nie musi jużbyć czynnością żmudną i powolną. Zadaniem nauczyciela jest przygotowanie uczniów dowłaściwego korzystania z tych pomocy przez prezentację różnych słowników, ich budowy,wyjaśnienie stosowanych skrótów, zasad wyboru odpowiedniego słowa czy znaczenia,wskazanie dodatkowych informacji zawartych w słowniku (np. podstawowych wiadomościgramatycznych).

Korzystanie ze słowników dostępnych w Internecie to odrębna umiejętność, której należypoświęcić nieco uwagi. Poniżej prezentujemy przykład zadań, których celem jes t zapoznanieucznia z istniejącymi w sieci słownikami oraz sposobami sprawdzania znaczenia wyrazówprzy użyciu Internetu, a także wykorzystaniem Internetu do sprawdzania odmianyczasowników. Prezentowane ćwiczenia przygotowują uczniów do lektury jednego z tekstóww podręczniku Prisma A229.

29 Prisma A2. Continúa, Equipo Prisma, Edinumen, Madrid 2006.

49

Diccionarios online mono- y bilingües1. Ve a la dirección siguiente de internet http://www.wordreference.com/definicion/

Busca la definición de la palabra marcha (8ª acepción).............................................................Busca la taducción al inglés de las palabras juerga, diversión .................................................

2. Si no entiendes estas palabras, ve a la siguiente página http://megaslownik.pl/slownik/hiszpansko_polski ybusca la traducción al polaco de la palabradiversión................................................................................................... .......................

3. Ahora escribe qué significa ir/salir de marcha .......................................................................

4. En alguno de estos diccionarios busca la definición de las siguientes palabras y expresionesSi no encuentras alguna palabras en un diccionario, busca en otro. Si buscas enhttp://www.wordreference.com busca las traduciones del español al inglés, o las definiciones enespañol.

Intentar (en spanish-english) ................................................................................................Gastar (1ª acepción en spanish-english) ...............................................................................Charlar (1ª y ª acepción en español deficiniones) ................................................................triunfar (acepciones a. y b. en spanish-english ) .................................................................chollo (2ª acepción en español definiciones) .............................. ...........................................cualquier (en spanish-english) ...............................................................................................esperar (acepciones 1a. 2 a. 3. ) ................................................... ..........................................divertirse (en spanish-english) ................................................................................................

5. Si sigues sin entiender, ve al diccionario español -polaco http://megaslownik.pl/slownik/hiszpansko_polski eintenta buscar la traducción. Pero ¡ojo! Seguro que no encontrarás todo lo que buscas.

6. Ve a la dirección http://www.wordreference.com/definicion/ . Pon en la casilla el verbo servir. Haz click enla palabra conjugar y escribe la congujación de este verbo en presente de indicativo.

7. De la misma manera busca los siguientes verbos y escribe la 1º persona del singul ar y del plural.Cerrar yo............... nosotros .............Acostarse yo.............. nosotros .............Oír yo............... nosotros .............Proteger yo............... nosotros .............Traer yo............... nosotros .............Oler yo............... nosotros .............Decir yo............... nosotros..............

8. Entra en la página principal de Google y pon en la casilla en blanco las palabras siguientes una por una .Cuando aparezcan los resultados de la búsqu eda, pulsa ¨grafika¨ y según lo que se ve en las fotos traduce lassiguientes palabras al polaco:

tapas....................................pincho ..................................una copa ..............................terraza ......................... ..........extraterrestre ........................OVNI ....................................

9. Al final si no te da tiempo ni ganas de buscar palabra en los diccionarios bilingues, ve a esta página. Allíencontrarás la traducción al polaco pero, desgraciada mente, es bastante pobre este diccionario.http://www2.ling.pl/index.html

Esta hoja de trabajo no la tires a la basura. Te será útil a la hora de hacer la lectura del texto que te mandará la profe.¡FIN!

http://www.wordreference.com/definicion/

http://megaslownik.pl/slownik/hiszpansko_polski

http://www.wordreference.com

http://megaslownik.pl/slownik/hiszpansko_polski

http://www.wordreference.com/definicion/

http://www2.ling.pl/index.html

50

6.5. Rozwijanie sprawności pisania

Kształtowanie sprawności pisania pozostaje w ścisłym związku ze sprawnością czytania.Jednym ze środków nauczani a pisania jest systematyczne dostarczanie uczniom jaknajwiększej ilości wzorów językowych w postaci tekstów pisanych.

Sprawność pisania często pełni funkcję wspomagającą nauczanie innych umiejętności(notowanie informacji z nagrania, pisanie streszczeń przeczytanego tekstu, uzupełnianie tabelitp.), jednak należy ją rozwijać również jako sprawność samodzielną, poprzez naukętworzenia tekstów użytkowych i pisania kreatywnego.

Ćwiczenia przygotowujące do pisania : kształtujące refleksję językową – obserwacja wzorów wypowiedzi i zastosowanie ich do

tworzenia własnych tekstów (np. analizowanie i porównywanie listu p rywatnegoi formalnego pod kątem słownictwa, form grzecznościowych, struktury, utartychwyrażeń);

aktywujące słownictwo (gromadzenie słownictwo kojarzącego się z tematem lub sytuacjąokreśloną przez nauczyciela);

umożliwiające powtórzenie potrzebnych stru ktur gramatycznych.

Przykłady ćwiczeń rozwijających sprawność pisania tekstów: sporządzanie listy produktów potrzebnych do przyrządzenia dania, które wskaże

nauczyciel; sporządzanie przepisów kulinarnych ulubionych potraw; pisemne przekazywanie wiadomości nieobecnemu koledze; pisanie i odpowiadanie na ogłoszenia w prasie, Internecie; pisanie zaproszeń na urodziny, imprezę klasową; pisanie życzeń z okazji urodzin; pisanie pocztówek z wakacji; pisanie tekstu równoległego (uczniowie przekształcają tekst wyjściowy, zmieniając np.

bohatera, miejsce, czas); pisanie zakończeń listu (uczniowie dopisują zakończenie listu zgodne tematycznie z jego

początkiem); pisanie listu z uwzględnieniem wyrazów kluczowych (lista podanych przez nauczyciela

wyrazów kluczowych stanowi szkielet jego treści); pisanie listu z uwzględnieniem podanych elementów treści (nauczyciel podaje informacje,

które muszą być zawarte w liście); pisanie krótkiej notatki prasowej na podstawie jej tytułu; przekazanie danych ujętych w diagramie w postaci np. notatki. przekształcanie znanych baśni lub opowiadań , np. zmiana zakończenia lub wprowadzenie

nowych bohaterów, przedmiotów; zastępowanie symbolu graficznego umieszczonego w tekście pasującym słowem lub

wyrażeniem; tworzenie napisów, haseł umieszczanych na plakatach; uzupełnianie tekstów narracyjnych, z których usunięto zakończenie; rozwinięcie telegramu w list lub ogłoszenia w dialog lub opowiadanie; wymiana „liścików” między uczniami z krótką informacją, pytaniem; tworzenie pytań do ankiet, kwestion ariuszy na zadany temat, pisemne przedstawienie

wyników ankiety;

51

pisanie pamiętnika; pisanie tekstu z uwzględnieniem podanych przez nauczyciela przypadkowych wyrazów; pisanie wiersza z uwzględnieniem podanych przez nauczyciela wyrazów; pisanie krótkiej notatki dotyczącej przedstawionej przez nauczyciela sytuacji; napisanie opowiadania o tym, co wydarzyło się wcześniej lub zdarzy się później z osobami na

zdjęciu lub obrazku; odnalezienie i opisanie związku między kilkoma przypadkowymi zdjęciami lub obrazkami .

6.6. Rozwijanie sprawności mówienia

W zakresie kształtowania i rozwijania sprawności mówienia, w pracy z uczniamirozpoczynającymi naukę języka hiszpańskiego w gimnazjum (poziom III.0), dominować będąćwiczenia polegające głównie na:– powtarzaniu zdań;– udzielaniu krótkich odpowiedzi;– formułowaniu krótkich wypowiedzi;– odgrywaniu prostych dialogów, scenek w typowych sytuacjach życia codziennego.

W pracy z uczniami kontynuującymi naukę (poziom III.1) częściej pojawiać się będą zadaniawymagające:– dłuższej wypowiedzi swobodnej ucznia,– prezentacji i uzasadniania swoich opinii.

Niezmiernie ważne jest kształtowanie i rozwijanie strategii kompensacyjnych i komunikacyjnych,dzięki którym uczeń będzie zdolny choć w części zrekompensować brak kompetencji językowe j.W toku ćwiczeń komunikacyjnych zachęcać zatem powinniśmy uczniów do:– parafrazowania;– używania synonimów i antonimów;– zastępowania wyrazów specyficznych przez ogólne;– odwoływania się do innego języka obcego;– wymyślania nowych słów (np. alfombrera zamiast aspiradora);– używania „podpórek językowych” ( cosa, algo, chisme);– wyrażania prośby o pomoc językową;– używania gestów i mimiki.Po zakończonym ćwiczeniu komunikacyjnym należy wprowadzić i przećwiczyć wyrazy czy sformu -łowania, których nieznajomość uczniowie kompensowali zastosowaniem strategii komunikacyjnych.Istotnymi czynnikami sprzyjającymi rozwijaniu sprawności mówienia są przyjazna atmosferapodczas lekcji, organizacja pracy umożliwiająca uczniom jak najczęstsze wypowiadanie sięw języku obcym (aranżacja przestrzeni klasowej, formy pracy w parach, grupach itp.) orazdostarczanie bodźców zachęcających uczniów do zabierania głosu, reagowania.

Czynniki stymulujące mówienie:– interesująca tematyka lub sytuacja bliska rzeczywistości ucznia, związana z jeg o

osobistymi doświadczeniami;– potrzeba uzyskania lub przekazania informacji w celu wykonania zadania;– możliwość swobodnej wypowiedzi w języku obcym, nawet jeśli nie dotyczy ona aktualnie

omawianego tematu;– nagradzanie prób formułowania wypowiedzi, ich komu nikatywności i długości;– wyraźne oddzielenie ćwiczeń w mówieniu od ćwiczeń poprawnościowych;– poprawianie jedynie błędów zaburzających komunikację;

52

– poprawianie błędów językowych po zakończeniu zadania komunikacyjnego;– dostarczenie bodźców ułatwiających za planowanie wypowiedzi.

Techniki rozwijania sprawności mówieniaBodźce werbalne: pytania nauczyciela dotyczące przeczytanego tekstu, wysłuchanego nagrania; pytania uczniów skierowane do kolegów dotyczące tekstu lub nagrania; opisanie sytuacji, w której kon ieczna jest adekwatna reakcja językowa ucznia; streszczanie tekstów, nagrań (wariant: streszczanie tekstu z punktu wi dzenia innej osoby

lub przedmiotu występujących w tekście); wypowiedź lub dialog na podstawie podanych przez nauczyciela elementów treści; stworzenie dialogu, opowiadania z użyciem kilku podanych słów; przeprowadzenie wywiadu, ankiety z innym uczniem, nauczycielem; zadawanie pytań innemu uczniowi w celu uzupełnienia brakujących informacji; odgrywanie ról w nakreślonych przez nauczyciela sytu acjach; prezentacje ustne na wybrany przez ucznia temat; dyskusje dotyczące omawianych tematów.

Bodźce dźwiękowe: tworzenie opowiadania na podstawie kilku usłyszanych dźwięków; uzupełnianie usłyszanej rozmowy, z której wycięto pytania lub odpowiedzi; dokończenie wypowiedzi z nagrania zatrzymanego przez nauczyciela.

Bodźce wizualne: odgadywanie treści obrazka; opisywanie obrazków w celu znalezieni a różnic między nimi; opisywanie obrazków w celu zidentyfikowania właściwego spośród kilku zaprezentowanych; stworzenie dialogu między osobami przedstawionymi w komiksie, historyjce obrazkowej; ustne przedstawienie wydarzeń z komiksu, historyjki obrazkowej; stworzenie historyjki łączącej kilka przypadkowych sytuacji lub osób na zdjęciach; tworzenie hipotez dotyczących cech charakteru osób lub dalszego ciągu wydarzeń prze -

dstawionych na zdjęciu.

53

7. INDYWIDUALIZACJA PRACY Z UCZNIEM

Indywidualne podejście nauczyciela do ucznia może przynieść wymierne korzyści w naucza -niu języka obcego.

Planowanie indywidualizacji w nauczaniu składa się z kilku etapów zgodnie z zasadą:„rozpoznaj potrzeby, dostosuj do nich nauczanie, wykorzystaj i rozwiń zainteresowaniauczniów”. Testy diagnozujące, przeprowadzane na początku roku szkolnego, umożliwiająrozpoznanie predyspozycji i kompetencji językowych uczniów. Na podstawie tych danychnauczyciel może opracować odpowiedni zestaw metod i technik pracy, tak by każdy uczeńmiał szansę pracować na miarę swoich możliwości.

Koncepcje indywidualizacji pracy nauczyciela z gimnazjalista mi mogą dotyczyć:– różnicowania treści nauczania,– stosowania indywidualnego tempa pracy z uczniem,– proponowania różnych strategii uczenia się,– stosowania różnych materiałów dydaktycznych i form nauczania.

Przykładowe sposoby indywidualizacji pracy z uc zniami w wieku gimnazjalnym:– staranne dobieranie tematyki i rodzaju tekstów, ćwiczeń, projektów itp. do wieku

i zainteresowań – również pojedynczych – uczniów;– wykorzystanie indywidualnych predyspozycji, talentów uczniów podczas organizacji

lekcji, aranżacji sali lekcyjnej, realizacji przedsięwzięć, projektów szkolnych, klasowych;– proponowanie różnych sposobów wykonania zadania, np. ćwiczenie polegające na

opisaniu członków rodziny może przybrać formy: prostego opisu słownego, opisu zdjęciarodziny, plakatu z drzewem genealogicznym, nagrania z prezentacją członków rodziny itp. ;

– proponowanie dodatkowych zadań dla chętnych uczniów (dotyczy to przede wszystkimzadań otwartych, w których można wykazać się kreatywnością, zaprezentować swojezainteresowania, wykorzystać indywidualne predyspozycje – w odróżnieniu odobowiązkowych ćwiczeń powtórkowych czy utrwalających), np. opracowanie reklamywybranego lub wymyślonego przez ucznia produktu, ułożenie horoskopu dla kolegówz klasy, napisanie listu do lokalnej gazet y, wystosowanie zaproszeń dla kolegów nawymyślone przyjęcie itp.;

– proponowanie zadań domowych dla chętnych, również na zasadzie projektówedukacyjnych z dłuższym czasem wykonania (np. przygotowanie gazetki szkolnejw języku hiszpańskim, nagranie wywiadu, przygotowanie folderu turystycznego o swoimmieście lub regionie);

– stosowanie przejrzystego systemu nagradzania uczniów – wzorem wielu nauczycieli zeszkół podstawowych – za wykonanie dodatkowych zadań lub aktywność; uczniowiew tym wieku, przede wszystk im w pierwszej klasie gimnazjum, chętnie zbierajądodatkowe punkty, wyróżnienia, pochwały, które mogą np. umożliwić otrzymanie lepszejoceny końcowej;

– umożliwienie w pracach kontrolnych wyboru rodzaju zadań (np. z przygotowanego przeznauczyciela zestawu dziesięciu zadań uczeń wybiera pięć, które najbardziej muodpowiadają);

– wskazywanie pozaszkolnych możliwości zdobywania wiedzy, np. telewizja – w tyminternetowa – portale podróżnicze, wirtualne muzea, czasopisma dla młodzieży uczącej sięjęzyka hiszpańskiego, albumy i mapy związane z obszarem hiszpańskojęzycznym itp. ;

54

– proponowanie uczniom zadań, projektów, które łączą różne przedmioty szkolne(uczniowie uzdolnieni w innych dziedzinach, mają okazję do zaprezentowania swoich„mocnych stron”);

– zachęcanie uczniów do kontaktu z materiałami autentycznymi, przede wszystkimw obszarach odpowiadających ich zainteresowaniom (np. muzyka, portale społecz -nościowe, moda, sport, itp.);

– stosowanie elementów tzw. e -learningu (np. stworzenie prostej strony internetowej dan ejklasy w języku hiszpańskim, zamieszczanie na niej zadań, informacji, z możliwościądodatkowego – na wcześniej określonych zasadach – kontaktu z nauczycielem przezpocztę elektroniczną, czat lub komunikator);

– organizowanie atrakcyjnych zajęć pozalekcyjny ch, np. kursu tańca hiszpańskiego, klubufilmu hiszpańskiego, klubu podróżnika, klubu kuchni hiszpańskiej , podczas którychuczestnicy poznają elementy kultury czy języka Hiszpanii;

– pomoc uczniom w wypracowaniu i doskonaleniu ich własnych strategii uczenia się(możliwa jest tutaj współpraca z wychowawcą, pedagogiem szkolnym i rodzicami);

– wskazywanie uczniom sposobów dokonywania samooceny (zob. rozdział 8.3 . dotyczącyportfolio językowego) oraz podkreślanie znaczenia i przydatności wiadomości, które jużopanowali; warto wykorzystać możliwości, jakie daje organizacja międzynarodowych wymianszkolnych lub korespondencji z rówieśnikami z innego kraju, satysfakcja uczniaz umiejętności porozumiewania się w takich sytuacjach jest wielką motywacją do dalszej nauki.

8. OGÓLNE ZASADY KONTROLI I OCENY

Kontrola i ocena osiągnięć uczniów stanowi integralną część procesu nauczaniai uczenia się. Cele nauki determinują nie tylko metodę nauczania, także sposób kontroliosiągnięć uczniów. Uznaliśmy, że na poziomie III.0 najważniejsze jest kształcenie sprawnościreceptywnych, tj. rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstu pisanego oraz nauczaniesłownictwa. Tym samym te sprawności powinny być przedmiotem systematycznej kontroli.

Należy pamiętać, że ocena ma ogromny wpływ n a motywację do nauki. Oceny dobrei bardzo dobre zwiększają chęć uczniów do dalszego wysiłku, oceny słabe powodują zniechęceniei obniżenie samooceny ucznia. Dlatego warto rozważyć możliwość stosowania przez pierwszetygodnie nauki wyłącznie oceny opisowej lub zrezygnować przez pierwszy miesiąc z wystawianiaocen słabych. Przy ocenianiu umiejętności ucznia należy podkreślać w szczególności jego mocnestrony i zachęcać do uzupełnienia braków. Można także rozpatrzyć „odroczenie” wystawieniaoceny do czasu poprawy pracy przez ucznia. Warto doceniać i premiować każdy dodatkowywysiłek ucznia włożony w naukę języka (dodatkowe, nieobowiązkowe prace, np.: przetłumaczenietekstu piosenki, przygotowanie prezentacji na dany temat, przyniesienie na lekcję ciekawychmateriałów dotyczących języka hiszpańskiego, wykonanie plakatu, udział w wydarzeniuzwiązanym z językiem hiszpańskim, przeczytanie nieobowiązkowej lektury).

Ocena i kontrola, muszą być jawne, systematyczne, obiektywne i wszechstronne. Kryteriaoceniania powinny być jasne, znane uczniom i rodzicom. Ocena ma także pomóc uczniowiw procesie nauki, dlatego warto stosować ocenę opisową, dającą możliwość przekazaniapełniejszej informacji o tym, co uczeń już umie, a co powinien powtórzyć lub przerobićjeszcze raz.

55

Ogólne zasady oceniania i kontroli zawarte są w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania,a nauczyciel zobowiązany jest je uszczegółowić w Przedmiotowym Systemie Ocenianiai przekazać tę informację uczniom.

8.1. Rodzaje i funkcje kontroli

Kontrola bieżąca dostarcza nauczycielowi i uczniowi informacji o poziomie opanowaniabieżącego materiału, pełni funkcję wychowawczą, przyczynia jąc się do systematycznej nauki,i diagnostyczną, gdyż wskazuje stopień opanowania materiału przez poszczególnych uczniówi całą grupę. Pozwala to nauczycielowi na kontrolę i ewentualną modyfikację metod pracy,wskazuje uczniom i nauczycielowi konieczność powtórzenia lub ponownego przerobienia danegozagadnienia. Kontrola bieżąca służy także do wystawiania ocen cząstkowych. K ontrola bieżącanajczęściej przeprowadzana jest przez sprawdzanie prac domowych, odpowiedzi ustne,sprawdziany pisemne, ocenianie zadań, projektów oraz pracy na lekcji.

Kontrola okresowa pełni funkcje wychowawcze i diagnostyczne, jednak kładzie większynacisk na ocenianie umiejętności, a jej celem jest wystawianie ocen. Szczególnie ważny jestzatem obiektywizm tego typu kontroli. Najpopularniejszym narzędziem przeprowadzaniakontroli okresowej są testy nauczycielskie, które obejmują obszerniejsze partie m ateriału.

Ocena semestralnaPrzy wystawianiu oceny semestralnej należy uwzględnić wagę poszczególnych ocencząstkowych. Zazwyczaj przypisuje się większą wagę ocenom z testów okresowych niżz kontroli bieżącej. Proporcje mogą wyglądać następująco: 60% wa rtości oceny semestralnejstanowi średnia ze sprawdzianów okresowych, a 40% – średnia z pozostałych ocen.Rozwiązanie to funkcjonuje prawidłowo przy co najmniej kilku ocenach cząstkowych. Możnatakże zastosować rozwiązanie, w którym oceny ze sprawdzianów l iczone są podwójnie,a ocena końcowa jest średnią arytmetyczną wszystkich uzyskanych ocen. Przy wystawianiuoceny semestralnej warto wziąć pod uwagę całokształt pracy ucznia na lekcji, a nie tylkooceny cząstkowe. Zdarza się, że uczniowie bardzo aktywni, sumiennie przygotowani dokażdej lekcji, często zabierający głos, uzyskują gorsze wyniki z prac pisemnych. Wartodocenić aktywną postawę ucznia na lekcji i umożliwić mu uzyskanie oceny semestralnejwyższej niż wynikająca z ocen cząstkowych, po spełnieniu p rzez niego jasno określonychw systemie oceniania warunków (np. przeczytanie i ustne streszczenie dwóch lektur).

8.2. Sposoby kontroli i oceny

W podejściu komunikacyjnym ważne jest kontrolowanie zarówno elementów języka (napoziomie III.0 w szczególności słownictwa), jak i poszczególnych sprawności (na poziomieIII.0 w szczególności sprawności receptywnych). Część zadań kontrolnych powinna miećzatem charakter komunikacyjny i należy im nadać większą wagę niż zadaniom dotyczącympoprawności gramatycznej.Kontrola i ocena poprawności gramatycznej oraz sprawności receptywnych na ogół nieprzysparzają nauczycielom problemów, dlatego w niniejszym rozdziale przedstawiamypropozycje oceny sprawności produktywnych. Warunkiem obiektywnej oceny jest przedewszystkim ustalenie precyzyjnych i czytelnych, także dla uczniów, kryteriów oceniania. Dopodstawowych kryteriów oceny sprawności mówienia i pisania należą:

– skuteczność przekazu (uzyskanie lub przekazanie pełnej wymaganej informacji),– zgodność wypowiedzi z określonym tematem/celem przekazu,– bogactwo słownictwa,

56

– poprawność struktur językowych,– poprawność zapisu/wymowy.

Kryteria oceny powinny uwzględniać w pierwszej kolejności osiągnięcie wskazanego celukomunikacyjnego (uzyskanie, przekazanie pełnej wymaganej info rmacji), w dalszejkolejności formę (np. list formalny i nieformalny), bogactwo językowe i poprawnośćjęzykową. Należy również podjąć decyzję, czy wszystkie kryteria są równie istotne i zgodniez tą decyzją przydzielić każdemu z nich pulę punktów. Kryteria oceniania wypowiedzipisemnej należy ustalić i przedstawić uczniom, zanim przystąpią do wykonywania zadania.

Interesującą formą wdrażania ucznia do samooceny jest arkusz z zestawieniem błędównajczęściej pojawiających się w wypowiedziach pisemnych. Taki arkusz może opracowaćnauczyciel, uwzględniając w nim błędy popełniane w pracach pisemnych przez wszystkichuczniów w klasie lub sam uczeń, na podstawie swoich własnych prac. Arkusz służy uczniomdo autokorekty prac pisemnych przed oddaniem ich nauczycielo wi do sprawdzenia.

Kryteria oceny wypowiedzi ustnej są podobne jak w wypadku wypowiedzi pisemnej, tj.najważniejszym kryterium jest skuteczność komunikacyjna, czyli pełne przekazaniewszystkich wymaganych informacji, ocenie podlega także bogactwo słownict wa, płynnośćwypowiedzi i poprawność językowa.

Sprawność mówienia możemy kontrolować nie tylko przez odpytywanie ucznia, ale takżeobserwując jego pracę na lekcji. Do oceny tej ostatniej formy wypowiedzi przydatna może sięokazać karta oceny przedstawiona poniżej.

Tabela 8. Karta oceny aktywności ustnej ucznia na lekcji 30

Badana aktywność: praca na lekcji.Imię i nazwisko ucznia: Klasa: Data:Odpowiedź na pytania lub instrukcjenauczyciela

Nie odpowiada/odpowiada sporadycznie ............. 0 -1Reaguje gestami, mimiką ...................................... 2Odpowiada pojedynczymi słowami ...................... 3Odpowiada pełnymi zdaniami ............................... 4 -6

Postawa Nie mówi nigdy/prawie nigdy ................................ 0 -1Odpowiada zapytany .............................................. 2 -4Aktywny zgłasza się sam ....................................... 5 -6

Język używany w klasie Wyłącznie/prawie wyłącznie język polski ......... .... 0-1Czasami język hiszpański ...................................... 2 -4Zawsze/prawie zawsze język hiszpański ............... 5-6

Proponowana skala: 17-18 celujący, 14-16 bardzo dobry, 11-13 dobry, 8-10 dostateczny, 6-7dopuszczający, 5 i mniej – niedostateczny.

30 Ravera Carreño M., ¨La expresión oral: teoría, tendencias y actividades¨. Bello, P., i inni. 1990. Didactica delas segundas lenguas . Madrid: Grupo Santillana .

57

Do oceny sprawności mówienia (jak i pozostałych sprawności) można się również posłużyćdeskryptorami Rady Europy, tworząc tabele, w których zaznaczać będziemy te umiejętności,które dotyczą konkretnego ucznia. Oto przykładowy zesta w deskryptorów służący dookreślania stopnia sprawności mówienia na poziomie A1:

Tabela 9. Karta oceny sprawności mówienia – opis umiejętności31

Poziombiegłości Mówienie: produkcja i interakcja Tak Nie

Potrafi mówić o sobie, opisać gdzie mieszka i czym się zajmuje.Potrafi wypowiadać bardzo krótkie pojedyncze, częściowo wyuczone wcześniejzdania.Potrafi formułować pytania dotyczące danych osobowych i odpowiadać na podobne.Potrafi formułować i zadawać proste pytania dotyczące najlepiej mu znanych tematówi najpotrzebniejszych spraw.Potrafi prowadzić prostą rozmowę, lecz skuteczność komunikacji zależy od częstegopowtarzania, parafrazowania i korygowania wypowiedzi.Rozumie pytania i instrukcje kierowane do niego uważnie i powoli , potrafi wykonywaćkrótkie i proste polecenia. Umie poprosić o podanie konkretnych przedmiotów ireagować na podobne prośby innych.Radzi sobie z określeniami liczb, ilości, cen, czasu.Potrzebuje czasu na dobieranie słownictwa, artykulację mniej znanych słów lubupewnianie się co do właściwego zrozumienia .Wykazuje ograniczone opanowania kilku prostych struktur gramatycznych i wzorówzdaniowych.

A1

Potrafi łączyć słowa prostymi spójnikami , jak „i” czy „potem”.

Zgodnie z przyjętym w programie podejściem komunikacyjnym zalecamy przyjęcie akcep -tującego stosunku do błędu językowego, mając na wadze, że każda nauka odbywa sięw wyniku prób i błędów, a te ostatnie są nieuniknione.

Za najpoważniejsze uznamy błędy zakłócające przekaz informacji . W trakcie ćwiczeńkomunikacyjnych poprawę błędów niezakłócających komunikacji należy odłożyć do czasuzakończenia ćwiczenia, natomiast błędy wpływające na zrozumienie wypowiedzi, należywskazać i poprawić w toku ćwiczenia.

Poprawność językowa będzie głównym kryterium oceny w trakcie ćwiczeń i testówprzedkomunikacyjnych dotyczących elementów języka. Należy zatem natychmiast skorygowaćbłąd pojawiający się w fazie prezentacji materiału i w fazie ćwiczeń utrwalających.

8.3. Samoocena i portfolio języko we

Zachęcając i wdrażając ucznia do samooceny, dajemy mu sposobność przejęcia odpowie -dzialności za własną naukę, budując w nim poczucie wartości i motywację do dalszej pracy.Uzyskuje on także informację o tym, co już umie, a co jeszcze powinien powtórzy ć.

Jedną ze znanych technik samooceny jest „CAN -DO statements”. Są to stwierdzeniaopisujące to, co uczeń wie lub potrafi wykonać w języku obcym. Po zakończeniu rozdziałuw podręczniku, a przed sprawdzianem proponujemy uczniom wypełnienie ankiety, w któ rej

31 Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczania, ocenianie , Wydawnictwa CODN,Warszawa 2003.

58

sami ocenią poziom swoich osiągnięć. Przedstawiony poniżej arkusz samooceny opracowanyzostał na podstawie planu wynikowego do podręcznika Club Prisma A132, rozdział 6.

Tabela 10. Karta samooceny ucznia

Zaznacz krzyżykiem odpowiednią rubrykę.

Potrafię Tak NieMuszęjeszcze

poćwiczyćZnam/Wiem Tak Nie

Muszęjeszcze

poćwiczyć

Powiedzieć, że coś lubię iczegoś nie lubię

Nazwy produktówspożywczych, potraw,czynności, rozrywek, którelubię i których nie lubię

Powiedzieć, jak bardzocoś lubię i jak bardzoczegoś nie lubię

Nazwy posiłków

Zapytać mojego kolegę oto, co lubi i czego nie lubi

Nazwy 10 potrawhiszpańskich

Odpowiedzieć, że też coślubię albo czegoś nielubię

Nazwy części ciała

Opowiedzieć o swoichzainteresowaniach iupodobaniach

Nazwy podstawowych choróbi dolegliwości

Opowiedzieć oupodobaniach mojegokolegi

Nazwy 20 produktówspożywczych

Opowiedzieć oupodobaniach jednej zesławnych osób

Znaczenie czasowników:gustar, encantar, interesar,pasar, quedar bien/mal

Napisać krótkieogłoszenie, w którymopiszę swojezainteresowania iupodobania

Jak odmienić czasownikgustar

Zamówić pierwsze daniew restauracji

Kiedy powiem me gusta ...,a kiedy me gustan ...

Zamówić drugie danie wrestauracji

Kiedy powiem le gusta ...,a kiedy les gusta...

Zamówić deser i coś dopicia

Jak odmienić czasownik doler

Porównać zwyczajedotyczące posiłków wHiszpanii i w Polsce

Kiedy powiem me duele ...,a kiedy me duelen ...

Powiedzieć, że czuję sięźle

Kiedy powiem le duele ...,a kiedy les duele ...

Powiedzieć, że jestemzmęczony

Kiedy użyję wyrazu también,a kiedy tampoco

Powiedzieć, że kręci misię w głowie

Kiedy użyję wyrażeń: a mí si,a mí no

Powiedzieć że mamgorączkę, katar, kaszel

Wiem, co zawierają niektórepotrawy hiszpańskie

Powiedzieć, co mnie boli Co Hiszpanie zazwyczaj jedząna śniadanie, obiad i kolację

Powiedzieć, jak bardzomnie boli

Jak porównać dwie rzeczy

32 Club Prisma A1, Equipo Prisma, Edinumen, Madrid 2009.

59

Powiedzieć, jak długomnie boli

Wiem jak użyć zwrotów más... que, menos ... que, tan ...como

Zapytać kolegę, co mudolegaUdzielić prostej porady,jeśli mój kolega czuje sięźleZrozumieć prostezalecenia lekarza

Innym sposobem samooceny je st ocena koleżeńska, czyli ocenienie wykonanego zadaniaprzez samych uczniów. Ma ona walor motywujący – uczniowie na ogół lubią i potrafią ocenićosiągnięcia swoich kolegów. Przekazanie uczniom odpowiedzialności za ocenę zadaniawykonanego przez kolegę powoduje, że uważniej słuchają lub czytają wypowiedzi swoichrówieśników. Warunkiem koniecznym do wprowadzenia tego sposobu oceny jest przekazanieuczniom bardzo precyzyjnych i czytelnych kryteriów oceniania lub podanie prawidłowychodpowiedzi.

Portfolio językowe – jest to teczka, w której uczeń zamieszcza dokumentację przebieguswojej nauki oraz osiągniętych rezultatów. Składa się z trzech części:– paszportu językowego (zawiera samoocenę poszczególnych sprawności językowych);– biografii językowej (w niej groma dzone są uzyskane dyplomy, zaświadczenia o odbytych

kursach, o udziale w konkursach, materiały potwierdzające historię kontaktów z osobamimieszkającymi w krajach hiszpańskojęzycznych itp.);

– teczki prac (z przykładowymi pracami ucznia np. wypracowaniami, l istami, testami,projektami).

Portfolio ilustruje aktualny poziom znajomości języka, zatem uczeń stale uzupełnia zawartew nim dokumenty i prace zgodnie z przyrostem jego umiejętności i doświadczeń językowych.Jest ono wizytówką ucznia przy zmianie szkoł y, nauczyciela, informacją dla rodziców, aleprzede wszystkim stanowi dla ucznia namacalny dowód jego postępów w nauce.Portfolio językowe w formie osobnej wkładki dołączane jest do niektórych podręcznikówszkolnych. W treści podręcznika zamieszcz ane są także zadania i karta samooceny, dosamodzielnego wykonania lub wypełnienia. Materiały te uczeń może dołączyć do swojegoportfolio33.

33 Np. w podręczniku Club Prisma A1, rubryka Progresando zamieszczona po każdym rozdziale i zadaniaw treści podręcznika oznaczone nazwą portfolio dossier.

60

9. REALIZACJA PROGRAMU POD KĄTEM EGZAMINUGIMNAZJALNEGO

Egzamin gimnazjalny z języka obcego nowożytnego obowiązujący od rok u szkolnego2008/2009 jest trzecim w kolejności (po części humanistycznej i matematyczno -przyro-dniczej) egzaminem przeprowadzanym w kwietniu, w trzeciej klasie gimnazjum.

Wyniki tego egzaminu mają charakter informacyjny, tzn. pokazują stopień opanowaniajęzyka przez uczniów, a także informują częściowo o jakości pracy szkoły w zakresienauczania języków obcych, co w szczególności może zainteresować kandydatów ze szkółpodstawowych.

Obecna wersja egzaminu obowiązuje do roku 2011. Z dużym prawdopodobieństw em możnaprzyjąć, że formuła egzaminu będzie stopniowo zmieniała się tak, aby jego wyniki miałyznaczenie przy rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych (na przykład przy określaniu zasadrekrutacji lub przy podziale uczniów na grupy).

Szczegółowe informacje dotyczące egzaminu gimnazjalnego z języka hiszpańskiego możnauzyskać z informatorów publikowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.

Planując trzyletni cykl nauczania, nauczyciel powinien być świadomy znaczenia, jakie majądla uczniów wyniki egzaminu gimnazjalnego. Niezbędne jest uwzględnienie wymagańegzaminacyjnych i formy zadań w toku nauki. Warto wziąć pod uwagę następujące kwestie:– wskazana jest realizacja wersji III.1 programu nauczania;– należy zapoznać uczniów z aktualnymi informatorami o egza minie gimnazjalnym

z języka hiszpańskiego (publikowanymi przez Centralną Komisję Egzaminacyjną),omówić strukturę egzaminu, wymagania egzaminacyjne o raz rodzaje zadań;

– warto prześledzić wyniki dotychczasowych egzaminów, aby uzyskać informację, którezadania sprawiają uczniom najwięcej problemów;

– dobrze jest zapoznać uczniów z technikami rozwiązywania zadań egzaminacyjnych;– należy omówić z uczniami, w jaki sposób mogą przygotować się do egzaminu;– należy przećwiczyć z uczniami odpowiednią ilość zadań typowy ch dla egzaminu z języka

hiszpańskiego (np. wykorzystując arkusze egzaminacyjne z poprzednich lat, korzystającz wydawnictw specjalistycznych np. Język hiszpański. Zbiór ćwiczeń dla gimnazjalistów 34).

– w podręczniku i zeszycie ćwiczeń można wskazywać ucznio m zadania podobne do tych,które pojawiają się na egzaminie oraz dokładniej omówić sposoby ich rozwiązania.

34 Moreno M., Prussak K., Socorro M., Język hiszpański. Zbiór ćwiczeń dla gimnazjalistów , Nowela, Poznań2009.

61

10. MATERIAŁY DODATKOWE

10.1. Współpraca międzyprzedmiotowa

Zintegrowanie nauczania języka hiszpańskiego z innymi przedmiotami w gimnazjum możepoczątkowo wydawać się trudne. Podstawowym problemem jest przeważnie mała liczba godzinlekcyjnych, a także niedostrzeganie możliwości działań międzyprzedmiotowych. Jednak korzyścipodjęcia takiej współpracy są wielorakie: ma ona pozytywny wpływ na motywac ję uczniów donauki, uczniowie przyswajają wiedzę w szerszej perspektywie (co wspomaga proces uczenia sięi zapamiętywania), nauczyciele współpracują ze sobą i doskonalą swój warsztat pracy, a ichdziałania w ramach pracy z daną grupą uczniów są jednolite i bardziej efektywne.

Jedną z form takiej współpracy mogą być ścieżki międzyprzedmiotowe, umożliwiającerealizację wybranych założeń dydaktycznych w obszarze kilku przedmiotów. W przypadkujęzyka hiszpańskiego mogą to być np.:– edukacja czytelnicza i medialna – np. w zakresie korzystania z różnych źródeł informacji,

umiejętności poszukiwania informacji z wykorzystaniem nowoczesnych środkówdydaktycznych, analizowania prostych komunikatów, instrukcji lub reklam, opraco -wywania tekstów, zadań i projektów z w ykorzystaniem komputera itp.

– edukacja europejska – np. w zakresie znajomości związków między Polską a Hiszpanią(m. in. kulturalnych, turystycznych, gospodarczych), poznania sytuacji geograficzneji administracyjnej (w tym systemu szkolnictwa) Hiszpanii, roli obu krajów w UniiEuropejskiej, nawiązania kontaktów z rówieśnikami z Hiszpanii itp.

– kultura i tradycja śródziemnomorska – np. w zakresie poznania wspólnego rodowoduEuropy, wpływu języków starożytnych na obecny kształt języka hiszpańskiego i polskieg o.

Przykład współpracy międzyprzedmiotowej:Uczniowie trzeciej klasy jednego z gimnazjów w Poznaniu uczestniczyli w szkolnymprojekcie W królestwie matematyki , który kończył się prezentacją prac w holu szkoły.Gimnazjaliści przygotowali makietę España en cifras, na której za pomocą danychliczbowych przedstawili wiedzę zdobytą na lekcjach geografii (np. o ukształtowaniu terenuHiszpanii, liczbie jej mieszkańców i najważniejszych rzekach), historii i wiedzyo społeczeństwie (np. o wydarzeniach w Madrycie w 2004 roku). Realizacja projektupozwoliła uczniom w ciekawy i niekonwencjonalny sposób połączyć elementy wiedzyz różnych dziedzin oraz łatwiej je zapamiętać dzięki wizualizacji efektu ich pracy.

Fot. Aron Mendel

62

Nauczyciel języka hiszpańskie go może również wskazać gimnazjalistom sposobywykorzystania wiedzy zdobytej w trakcie nauki różnych przedmiotów, zachęcając ich doudziału w różnych konkursach, np. w konkursie na najciekawszy plakat o Ameryce Łacińskiejorganizowanym przez Koło Naukowe H ispanistów Uniwersytetu im. A. Mickiewiczaw Poznaniu, w konkursie na najciekawszy blog klasowy w języku hiszpańskimorganizowanym przez Biuro Radcy ds. Edukacji Ambasady Hiszp anii, a w przyszłościw planowanej Olimpiadzie Języka Hiszpańskiego.

10.2. W poszukiwaniu ciekawych pomysłów

Nauka języka hiszpańskiego oparta wyłącznie na pracy z podręcznikiem i zeszytem ćwiczeńszybko nuży uczniów i osłabia ich motywację. Wskazane jest zatem, aby nauczyciel korzystałz różnych źródeł informacji, starał się zape wniać odpowiednią ilość ciekawych dla uczniówmateriałów autentycznych i dbał o różnorodność poruszanych tematów, rodzajów ćwiczeń,wykonywanych projektów itd. Umiejętność zaskoczenia uczniów, ciągłego pobudzania ichciekawości jest jednak zadaniem niełatw ym. Doskonałą bazę pomysłów dla nauczycielastanowią portale internetowe związane z nauczaniem języka hiszpańskiego. Mogą to być:– profesjonalne strony internetowe poświęcone nauczaniu języka hiszpańskiego, np. Centro

Virtual Cervantes – zawiera bogatą bibliotekę gotowych scenariuszy lekcji na każdypoziom zaawansowania, umożliwia korzystanie z materiałów interaktywnych, stanowipłaszczyznę wymiany doświadczeń nauczycieli języka hiszpańskiego z całego świata;

– strony prywatne nauczycieli, umożliwiające bezpoś redni kontakt i wymianę doświadczeń;– strony wydawnictw publikujących materiały do nauki języka hiszpańskiego, np.

wydawnictwo Edinumen35 w dziale Zona profELE proponuje atrakcyjne materiały dowykorzystania na lekcjach (Recursos para tu clase ); wydawnictwo Nowela36 w dziale Dlanauczyciela oferuje specjalistyczną pomoc w postaci programów nauczania, planówpracy, słowniczków, planów wynikowych itp.

Poniżej przedstawiamy listę wybranych stron internetowych i materiałów uzupełniającychpomocnych w nauczaniu i uczeniu się języka hiszpańskiego. Zdecydowaliśmy się umieścić tepozycje i adresy, które oferują treści szczególnie interesujące dla ucznia i nauczyciela,i z których sami często korzystamy przygotowując lekcje języka hiszpańskiego w gimnazjum.

Strony internetowe

Dydaktyka języka hiszpańskiego

http://babelnet.sbg.ac.at/carlitos/http://cvc.cervantes.es/aula/didactired/http://cvc.cervantes.es/ensenanza/default.htmhttp://formespa.rediris.es/http://geocities.com/estherortas/viajerosdegabinetehttp://www.aselered.org/http://www.aulaintercultural.org/http://www.edinumen.es/http://www.eldigoras.com/ling.htmlhttp://www.elenet.org/http://www.ihmadrid.com/

35 Adres strony: http://www.edinumen.es/36 Adres strony: http://www.nowela.pl/

http://babelnet.sbg.ac.at/carlitos/

http://cvc.cervantes.es/aula/didactired/

http://cvc.cervantes.es/ensenanza/default.htm

http://formespa.rediris.es/

http://geocities.com/estherortas/viajerosdegabinete

http://www.aselered.org/

http://www.aulaintercultural.org/

http://www.edinumen.es/

http://www.eldigoras.com/ling.html

http://www.elenet.org/

http://www.ihmadrid.com/

http://www.edinumen.es/

63

http://www.larutadelalengua.comhttp://www.mundolatino.org/http://www.todoele.net/http://www.ucm.es/info/especulo/cajetin/http://www.ver-taal.com/

Język i kultura Hiszpanii

http://www.elcastellano.org/http://www.sispain.org/spanish/index.html

Słowniki

http://usuarios.multimania.es/caselmolino/index.htmhttp://www.rae.es/http://www.wordreference.com/

Materiały uzupełniające

Słowniki

1. Corbeil J.-C., Archambault A., Diccionario Visual spañol/inglés/francés/alemán/italiano ,Larousse, Barcelona 2006.

2. Diccionario Ilustrado Español Junior, ELI 2004.3. Murcia Soriano A., Słownik nowy hiszpańsko-polski polsko-hiszpański, Harald 2006.4. Murcia Soriano A., Polsko-hiszpański słownik tematyczny, Harald G, Ożarów Mazowiecki

1997.5. Pacios R., Vocabulario activo e ilustrado del español , SGEL, Alcobendas (Madrid) 2010.

Leksyka, gramatyka, rozwijanie sprawności

1. Alonso Raya R., Castañeda Castro A., i in. Gramática básica del estudiante de español ,Difusión, Barcelona 2005.

2. Desde España. Bueno, bonito, barato , Miquel López L., Sans Baulenas N., Difusión,Madrid.

3. Domínguez P., Bazo P., Herrera J ., Actividades comunicativas. Entre bromas y veras... ,Edelsa, Madrid 2004.

4. Encinar A., Uso interactivo del vocabulario , Edelsa, Madrid 2003.5. Granger C.,Plumb J., La gramática da juego , Heinemann, Madrid 1997.6. Hermoso A. G., Dueñas C. R., Vélez A. C., Gramatyka języka hiszpańskiego en Uso ,

polska adaptacja: Koszarska M., Edelsa/Nowela, Madrid 2008.7. Iglesias Casal I., Prieto Grande M., ¡Hagan juego!, Edinumen, Madrid 2000.8. López Llebot M. R., López Llebot G., Juguemos en clase, Edinumen, Madrid 2000.9. Martín Peris E., Sans Baulenas N., Gente de la calle. Reporta jes de la vida en España ,

Difusión, Madrid.10. Moreno C., García Naranjo J. i in., Actividades lúdicas para la clase de español , SGEL,

Madrid 2003.11. Moreno C., Hernández C., Miki Kondo C., Gramática. Elemental A1-A2, Anaya, Madrid

2007.12. Moreno M., Prussak K., Socorro M., Język hiszpański. Zbiór ćwiczeń dla gimnazjalistów,

Nowela, Poznań 2009.

http://www.nowela.pl/

http://www.larutadelalengua.com

http://www.mundolatino.org/

http://www.todoele.net/

http://www.ucm.es/info/especulo/cajetin/

http://www.ver-taal.com/

http://www.elcastellano.org/

http://www.sispain.org/spanish/index.html

http://usuarios.multimania.es/caselmolino/index.htm

http://www.rae.es/

http://www.wordreference.com/

64

13. Palomino Brell M.A., Dual. Pretextos para hablar , Edelsa, Madrid 1988.14. Pinilla R., Acquaroni R., ¡Bien dicho! Ejercicios de expresión oral , SGEL, Alcobendas,

Madrid 2002.15. Rodriguez M., Escucha y aprende. Ejercicios de comprensión auditi va, SGEL,

Alcobendas, Madrid 2003.16. Sándor L., Tiempo para practicar los pasados , Edelsa, Madrid 2004.17. Sans Baulenas N., Miquel López L., Como suena, Difusión, Madrid 1991.18. Vargas D., Tú y yo. Actividades de interacción oral y escrita , Edelsa, Madrid 2009.

10.3. Wykorzystanie materiałów wizualnych 37

Szczególne miejsce, jakie poświęcamy w niniejszym programie wykorzystaniu materiałówwizualnych, wynika z ich ogromnej przydatności w nauczaniu języka obcego. Zaletą materiałówwizualnych jest to, że:– przekazują wiele informacji w skondensowanej formie,– umożliwiają przeprowadzenie gier i zabaw językowych,– pozwalają na bezpośrednią obserwację rzeczyw istości i kontakt z tym, co nowe i różne od

kultury ojczystej,– dynamizują pracę na lekcji,– stanowią doskonały materiał motywacyjny i prezentacyjny,– pozwalają na umieszczenie treści nauczania w kontekście,– zmniejszają blokadę emocjonalną przed mówieniem,– sprzyjają tworzeniu relacji między członkami grupy,– pobudzają ciekawość,– powodują spontaniczną reakcję uczniów,– prezentują część świata znanego uczniom, są łącznikiem między światem znanym

uczniowi i językiem,– ułatwiają zrozumienie treści nauczania,– objaśniają treści w szybszy i bardziej efektywny sposób,– stanowią pomoc mnemotechniczną (łatwiej zapamiętać słowo skojarzone z obrazem),– pobudzają zainteresowanie kulturą krajów nauczanego języka.

Kryteria doboru materiału wizualnego : Przydatność obrazu – określa stopień przydatności do realizacji założonych celów nauczania. Rozległość (hiszp. amplitud) obrazu – zdolność do przekazywania większej ilości

informacji niż przedstawione na obrazie:– przestrzenna (uczeń wyobraża sobie, co znajduje się poza kadrem);– czasowa (uczeń wyobraża sobie, co wydarzyło się przedtem, co zdarzy się później);– społeczna (uczeń wyobraża sobie, co robią osoby na zdjęciu, z jakiego środowiska

pochodzą, jak się ubierają, jakie relacje je łączą);– komunikacyjna (na podstawie gestów, wyrazu twarzy, postawy, uczeń wyobraża sobie

co mówią osoby na zdjęciu).

37 Opracowano na podstawie: Cuadrado Ch., Díaz Y., Martín M., Las imágenes en la clase de E/LE , Edelsa,Madrid 1999.

65

10.3.1. Techniki pracy z materiałem wizualnym

Przed prezentacją materiału wizualnego Mapa skojarzeńNauczyciel zapisuje na tablicy słowo związane z tematem prezentacji wizualnej np. cocinar.Uczniowie podają słowa, które kojarzą się z zapisanym wyrazem. Nauczyciel zapisuje je natablicy i poszerza listę o wyrazy, które wystąpią w materiale wizualnym. Następnieprzedstawia serię obrazków ilustrującą np. etapy przygotowania jakiegoś dania. Uczniowieopisują sposób przygotowania potrawy, korzystając ze słownictwa zgromadzonego na tablicy. Wywołanie reakcji językowej uczniaNauczyciel zadaje pytania, komentuje, zachęca do stawiania hipotez związanychz przedstawionym następnie materiałem wizualnym np. ¿Os gusta cocinar? ¿Qué sabéis cocinar?

W trakcie prezentacji materiału wizualnegoSposoby posługiwania się obrazami: Zakrywanie/odkrywanieNauczyciel zakrywa zdjęcie/obrazek kartonem z wyciętymi i ponumerowanymi wcześniejokienkami. Uczniowie podają numer okienka, nauczyciel odkrywa fragment zakrytegoobrazka. Uczniowie zgadują, co przedstawia ukryty obrazek. Oglądanie „przez dziurkę od klucza”Nauczyciel zakrywa zdjęcie kartonem z wycięciem w kształcie dziurki od klucza. Nauczycielprzesuwa wycięcie na różne fragmenty zdjęcia. Uczniowie odgadują, co przedstawia zdjęcie. Pokazywanie fragmentu obrazkaNauczyciel pokazuje uczniom fragment większego obrazka. Uczniowie formułują hipotezy, kogoprzedstawia obrazek, co robi osoba na obrazku, co się dz ieje. Nauczyciel stopniowo pokazujekolejne elementy obrazka. Uczniowie za każdym razem precyzują hipotezy dotyczące wydarzeńi osób na obrazku, do chwili pokazania przez nauczyciela całego rysunku. Historyjki obrazkoweNauczyciel rozdaje uczniom pomies zane elementy historyjki obrazkowej. Uczniowie układająhistoryjkę w porządku wydarzeń i przekazują ustnie swoją wersję.Wariant 1.: Nauczyciel rozdaje uczniom pierwszy i ostatni rysunek z historyjki obrazkowej.Zadaniem uczniów jest opowiedzieć, co się w ydarzyło między początkiem i końcem historyjki.Wariant 2.: Nauczyciel rozdaje uczniom historyjkę obrazkową z usuniętym ostatnimrysunkiem. Zadaniem uczniów jest dopowiedzenie zakończenia. Oglądanie sylwetek/konturówNauczyciel pokazuje uczniom tylko wycięte sylwetki osób wykonujących różne czynności. Zadanieuczniów polega na sformułowaniu hipotez i odgadnięciu, co robią te osoby. Jeśli uczniowie niepotrafią odgadnąć, nauczyciel pokazuje fotografie osób przedstawionych wcześniej w postaci sylwetek. Ruchome obrazkiNauczyciel przy użyciu rzutnika wyświetla na ścianie rysunek pokoju. Przesuwa po rysunku wyciętąz kartonu figurkę kota umocowaną na patyczku i zadaje uczniom pytanie: ¿Dónde está el gato? Wykonanie collage’uUczeń przygotowuje na lekcji collage z materiałów przyniesionych przez nauczyciela lub wykonujepracę w domu. Collage przedstawia zainteresowania, upodobania, cechy charakteru danego ucznia.Pozostali uczniowie na podstawie elementów collage’u odgadują, kto jest jego autorem. Dopisywanie wypowiedzi osób na obrazkachZadaniem uczniów jest wymyślenie i zapisanie w „chmurkach” wypowiedzi osób przedsta -wionych na obrazku.Wariant: Zadaniem uczniów jest dopasowanie podanych wypowiedzi do osób przedsta -wionych na obrazkach.

66

Gry i zabawy

MemoryNauczyciel rozdaje uczniom zestaw kilkunastu małych kartoników z obrazkami. Rysunkiw zestawie powtarzają się. Potasowane kartoniki umieszcza się na stole obrazkiem do dołu.Uczniowie po kolei odsłaniają po dwa kartoniki i podają nazwę przedmiotu, czyn ności,zawodu na rysunku. Jeśli uczeń odsłoni dwa takie same obrazki, zabiera je i może ponownieodsłaniać kolejne kartoniki. Jeśli obrazki się różnią, kładzie je na stole w tym samym miejscui kolejka przechodzi na następnego ucznia.Wariant: Na jednym kartoniku z pary umieszczamy obrazek, na drugim nazwę przedmiotu.Uczeń identyfikuje słowo odpowiadające obrazkowi lub na odwrót. Gry planszowe (plansza z polami, pionki, kostki do gry)Każde pole na planszy zawiera rysunek i jest numerowane. Gra zaczyna się od pola SALIDA. Uczeńprzesuwa pionek o ilość pól wskazanych kostką. Jego zadaniem jest podać nazwę przedmiotu napolu, na którym się zatrzymał. Wygrywa uczeń, który pierwszy dotrze do mety. DominoJest to zestaw prostokątnych kartoników złożonych z dwóch pól. Na jednym polu znajduje sięrysunek przedstawiający czynność, na drugim nazwa innej czynności. Rysunek i nazwa nakażdym kartoniku muszą być różne. Tasujemy kartoniki i rozdajemy uczniom, którzy po koleiumieszczają kartoniki tak, aby dopasować nazwę czynności do właściwego czasownika.Wariant 1.: Na każdym z pól kartonika znajduje się obrazek przedstawiający inny przedmiot.Kartoniki należy łączyć zgodnie z instrukcjami nauczyciela, np.: pie y calcetín, porque elcalcetín se pone en el pie .Wariant 2.:Każdy uczeń otrzymuje dwie karteczki: jedną z rysunkiem i drugą z definicją odnoszącą siędo któregoś z obrazków innych graczy. Karteczkę z definicją uczeń trzyma w prawej ręce,karteczkę z rysunkiem w lewej. Zadaniem uczniów jest utworzenie kręgu, w t aki sposób, abykażdy uczeń stanął po prawej stronie kolegi, który ma definicję odnoszącą się do jegorysunku, a po lewej stronie ucznia, który ma rysunek odpowiadający jego definicji. Żebyutworzyć krąg, uczniowie muszą odnaleźć osobę, która będzie stała po ich prawej stronie.W tym celu muszą opisać przedmiot ze swojego rysunku, nie podając jego nazwy. ZgadywankiKompletujemy zestaw kart z rysunkami zwierząt, przedmiotów, zawodów. Karty układamyw talii obrazkiem do dołu. Uczeń bierze jedną kartę i opis uje lub definiuje przedmiot, niepodając jego nazwy. Pozostali uczniowie odgadują, co znajduje się na opisywanym obrazku.Wariant:Prezentujemy zdjęcia kilku par osób. Uczniowie wybierają jedną parę i piszą dialog, którymoże mieć miejsce między osobami ze zdjęcia. Pozostali uczniowie słuchają dialogui odgadują, o którą parę chodzi. Zgadnij, kto to?Dzielimy uczniów na dwie grupy. Każdej z nich rozdajemy dwa identyczne zestawy zdjęćprzedstawiających osoby. Uczniowie z pierwszej grupy wybierają jedną z fo tografii.Uczniowie drugiej grupy zadają pytania dotyczące wyglądu osób na zdjęciach np. ¿es alto?¿tiene gafas?, aby odgadnąć, którą fotografię wybrała pierwsza grupa.Wariant 1.:Przygotowujemy dwa identyczne zestawy zdjęć, przedstawiających kilka różny ch par osób.Dzielimy klasę na dwie grupy. Każdy uczeń z pierwszej grupy otrzymuje zdjęcie jednej paryi musi odnaleźć identyczne u któregoś z uczniów z drugiej grupy. W tym celu podchodzi dokolegów z drugiej grupy, opisuje swoją parę i pyta o wygląd par y, którą ma kolega.Uczniowie pokazują sobie swoje zdjęcia dopiero, gdy są przekonani, że są takie same.

67

Wariant 2.:Przygotowujemy zestaw różnych obrazków. Każdy z nich przecinamy na dwie częścii rozdajemy połówki zdjęć uczniom, którzy muszą odnaleźć dr ugą połowę swojego obrazka.W tym celu podchodzą do kolegów i opisują treść swojego obrazka. Który obrazek nie pasujeDzielimy uczniów na trzy-, czteroosobowe grupy. Każdemu dajemy inny obrazek. Uczniowiepróbują wskazać, który obrazek nie pasuje do reszt y, przy czym każdy uczeń broniprzynależności swojego obrazka do zestawu. Znajdź różniceUczniowie pracują w parach. Każdy uczeń z pary otrzymuje rysunek różniący się od rysunkukolegi kilkoma szczegółami. Aby odnaleźć różnice, uczniowie zadają pytania d otyczące treściobrazka, na które kolega odpowiadać może tylko sí, no.Wariant:Nauczyciel wyświetla pierwszy obrazek, który uczniowie przez chwilę obserwują. Następniewyświetlany jest drugi podobny obrazek, który zastępuje ten pierwszy. Uczniowie wskazu jąróżnice na obrazkach. Rozsypanki literoweUczniowie odnajdują w rozsypance wyrazy przedstawione na rysunkach. KrzyżówkiUczniowie wpisują hasła ilustrowane rysunkami . Rysowanie ze słuchuNauczyciel lub inny uczeń czyta opis pomieszczenia, osoby. Pozosta li uczniowie rysująobrazek według instrukcji. PictioneryDzielimy klasę na dwie grupy. Jedna grupa przygotowuje zdanie dla grupy drugiej.Przedstawiciel grupy wykonuje rysunki n a tablicy tak, aby członkowie grupy odgadli treśćzdania. Nie wolno używać cyf r ani liter. Opisywanie osóbNa ścianie umieszczamy zdjęcia różnych rodzajów okien, drzwi lub pomieszczeń w domu.Zadaniem uczniów jest opisanie osób, które według nich mieszkają w tych domach. Uczniowiepodają wiek, stan cywilny, cechy charakteru i wygląd u, zainteresowania, styl życia tych osób. PodróżeNauczyciel zapisuje na tablicy słowo viajes i zachęca uczniów do podawania skojarzeń.Następnie rozdaje uczniom pocztówki z podróży. Uczniowie w grupach wypisują słownictwozwiązane z podróżowaniem, z podziałem na środki transportu, miejsca wypoczynku, rodzajebagażu, rodzaje aktywności w czasie podróżowania, pogoda itp.Uczniowie w parach lub grupach przygotowują dla wybranego kolegi podróż niespodziankęz uwzględnieniem w/w elementów. Uczniowie opowiadają o przygotowanej podróżi uzasadniają swoje decyzje. „Obdarowany” uczeń wyraża swoją opinię na temat podróży,którą otrzymał w prezencie. Relacjonowanie wydarzeń z przeszłości– Notatka prasowaNa podstawie zdjęcia z gazety i tytułu wiadomości, uczniowie re konstruują przebiegwydarzenia przedstawionego na fotografii. Następnie nauczyciel rozdaje tekst oryginalnejwiadomości i uczniowie porównują go ze swoją wersją. W kolejnym etapie uczniowiewybierają jednego z bohaterów wiadomości i przeprowadzają z nim wy myślony wywiad.– Okładka książkiNauczyciel przedstawia uczniom okładkę książki sugerującą jej treść. Uczniowie wymyślająjej tytuł i piszą streszczenie.

68

– Zdjęcia z dzieciństwaUczniowie przynoszą na lekcję zdjęcia z dzieciństwa. Tasujemy zdjęcia i rozda jemy uczniomtak, aby każdy otrzymał zdjęcie kolegi. Uczniowie tworzą wypowiedź pisemną wybierającjedną z opcji:

Jaka była, co lubiła, kim chciała zostać w dzieciństwie osoba na fotografii?Co zdarzyło się w dniu, kiedy wykonano zdjęcie?Wyobraź sobie i opisz jakąś psotę osoby na zdjęciu.

Po zakończeniu zadania zdjęcia wieszamy na tablicy. Uczniowie czytają swoje prace.Pozostali uczniowie odgadują, o jakie zdjęcie chodzi.– BaśnieRozdajemy uczniom pomieszane obrazki ilustrujące popularną baśń oraz poci ęty na kawałkitekst baśni. Zadaniem uczniów jest uporządkować obrazki chronologicznie oraz dopasowaćteksty do obrazków.Wariant 1.:Na podstawie obrazków uczniowie piszą treść baśni.Wariant 2.: Rozdajemy uczniom obrazki z postaciami, zwierzętami i prze dmiotami z kilkupopularnych baśni. Uczniowie wybierają kilka obrazków i na ich podstawie rekonstruują treść baśni.– Co ich łączy?Przygotowujemy zestaw obrazków z postaciami osób. Uczniowie w parach lub grupach losujądwie postacie. Zadanie polega na wymy śleniu odpowiedzi na następujące pytania dotyczącewylosowanych osób:

Kiedy, gdzie i w jakich okolicznościach się poznali?Dlaczego się w sobie zakochali?Co mają ze sobą wspólnego i co ich różni?Jakie mają plany na przyszłość?

Reklamy prasoweDzielimy uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje pocięte na pojedyncze słowa sloganyreklamowe, które należy złożyć w całość. Następnie hasła te należy dopasować do właściwejfotografii reklamowej.Wariant:Rozdajemy uczniom fotografie reklamowe różnych produktów , usług i prosimy o napisaniesloganu.Wariant:Dzielimy klasę na dwie grupy. Jednej z nich prezentujemy slogan reklamowy. Uczniowiewymyślają, jakiego produktu lub usługi dotyczy hasło, jakie cechy ma reklamowany produkt,do kogo skierowana jest reklama i co może znajdować się na zdjęciu reklamowym. Drugagrupa otrzymuje zdjęcie reklamujące ten sam produkt lub usługę i wymyśla hasło reklamowe.

Podane propozycje można modyfikować na wiele sposobów i dostosowywać dorealizowanych celów nauczania.

69

Tabela 11. Zestawienie typów obrazu i przykładowe propozycje wykorzystania

Rodzaj obrazu Przykładowe propozycje wykorzystania

Przedmioty

Produkty spożywcze: prezentacja słownictwa, opisywanie wyglądu, mówienie opreferencjachUbrania: prezentacja słownictwa, opisywanie wyglądu, mówienie o preferencjach,dobieranie ubrań do okazji, mówienie o modziePrzedmioty codziennego użytku : mówienie o przynależności, wskazywanie przydatności,wskazywanie nietypowych zastosowań, porównywaniePrezenty: prezentacja słownictwa, mówienie o preferencjach własnych i innych osób,porównywanie cen

Osoby

Pojedyncze osoby: identyfikowanie (wiek, rodzina, praca), opisywanie wygląduzewnętrznego i charakteruSławne osoby: powody sławy, ocena ich pracy, przeprowadzenie wywiadu ze sławną osobąwypowiedź na temat Czy chciałbyś być tą osobą?Wiele osób: tworzenie dialogówOsoby wykonujące czynności : prezentacja słownictwa, wysuwanie hipotez na temat tego, cowydarzyło się przedtem, co zdarzy się później, opisywanie przyczyny i okoliczności zdarzeńprzedstawionych na zdjęciu

MiejscaOdgadywanie, gdzie znajduje się prezentowane miejsce, co to jest za miejsce, kiedyzrobiono zdjęcie, opowiadanie o doświadczeniach osobistych związanych z miejscem nafotografii, porównywanie stylów życia osób z amieszkałych w różnych miejscach

Historyczne Porównywanie, jak zmieniło się życie, świat, wypowiedź na temat Czy chciałbyś żyćw tamtej epoce?

Zawierającewiele informacji

Opisywanie fragmentu obrazka, odgadywanie, o jaki fragment chodzi, memory (próbazapamiętania wszystkich elementów na obrazku)

Niejednoznaczne Wysuwanie hipotez co do treści obrazka

Więcej niż jedenobrazek

W parach: porównywanie, odnajdywanie zależnościW grupach: odnajdywanie obrazka intruza, łączenie obrazka z tekstemKomiksy: porządkowanie, opowiadanie o tym co się dzieje

Symbole, mapy Odgadywanie znaczenia symbolu

Wiadomości Wyszukiwanie wiadomości kluczowych (kto, co, gdzie, kiedy, jak), łączenie fotografiiz tekstem, pisanie notatki na podstawie zdjęcia

Reklama Wysuwanie hipotez, jaki produkt jest przedmiotem reklamy, kto jest adresatem

70

BIBLIOGRAFIA

1. Alonso E., ¿Cómo ser profesor y querer seguir siéndolo? , Edelsa, Madrid 1994.2. Bello P. i in., Didáctica de las segundas lenguas. Estrategias y recursos básicos ,

Santillana, Madrid 1990.3. Cerrolaza M., Cerrolaza O., Cómo trabajar con libros de texto , Edelsa, Madrid 1999.4. Cervero M. J., Pichardo Castro F., Aprender y enseñar vocabulario , Edelsa, Madrid 2000.5. Cuadrado C., Díaz Y., Martín M., Las imágenes en la clase de E/LE , Edelsa, Madrid

1999.6. Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie,

Wydawnictwa CODN, Warszawa 2003.7. Fernandez Cinto J.F., Actos de habla de la lengua española , Edelsa, Madrid 2001.8. Giovannini A. i in., Profesor en acción 1. El proceso de aprendizaje , Edelsa, Madrid

1996.9. Informator o egzaminie gimnazjalnym z języka hiszpańskiego , Centralna Komisja

Egzaminacyjna, Warszawa 2007.10. Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych , Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2005.11. Komorowska H., Programy nauczania w kształceniu ogólnym i kształceniu językowym ,

Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2006.12. Komorowska H., Sprawdzanie umiejętności w nauce języka obcego. Kontrola – Ocena –

Testowanie, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002.13. Szałek M., Jak motywować uczniów do nauki języka obcego? Motywacja w teorii i praktyce ,

Wagros, Poznań 2004.14. Vázquez G., ¿Errores? !Sin falta! , Edelsa, Madrid 1998.15. Vázquez G., La destreza oral, Edelsa, Madrid 2000.16. Wilczyńska W., O autonomii w przyswajaniu języka obcego , Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 1999.17. Zawadzka E., Nauczyciele języków obcych w dobie przemian , Oficyna Wydawnicza

„Impuls”, Kraków 2004.

PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO W GIMNAZJUM · 5) życie rodzinne i towarzyskie (np....

Documents

Transcript of PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO W GIMNAZJUM · 5) życie rodzinne i towarzyskie (np....