PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU - koweziu.edu.pl · Systemy energetyki ... Podstawy kosztorysowania w...

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU

TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ, 311930

O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 r.

Warszawa 2012



SPIS TREŚCI

1. TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY ............................................................................................................................................................... 3

2. RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY ..................................................................................................................................................................... 3

3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA: ................................................................................................................ 3

4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ..................................................................................................................................... 3

5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ................................................................................................................................................ 4

6. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUM ................................................................................................................................................. 4

7. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO ................................................................................................................................................... 4

8. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ........................................................................... 6

9. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ.................................. 6

10. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z INNYMI ZAWODAMI .............................................. 7

11. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ .......................................... 8

12. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ .................................................................. 9

13. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW ............................................................................................................... 14 1. Rysunek techniczny ....................................................................................................................................................................................................................................... 15 2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej ............................................................................................................................................................................ 18 3. Systemy energetyki odnawialnej................................................................................................................................................................................................................... 42 4. Podstawy kosztorysowania w budownictwie ................................................................................................................................................................................................ 60 5. Język obcy zawodowy w budownictwie ........................................................................................................................................................................................................ 64 6. Działalność gospodarcza w budownictwie .................................................................................................................................................................................................... 71 7. Dokumentacja techniczna w budownictwie.................................................................................................................................................................................................. 75 8. Montaż systemów energetyki odnawialnej .................................................................................................................................................................................................. 78 9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej .................................................................................................................................................................................................. 99 10. Kosztorysowanie w budownictwie .............................................................................................................................................................................................................. 109 11. Praktyki zawodowe ..................................................................................................................................................................................................................................... 114

ZAŁĄCZNIKI ..................................................................................................................................................................................................... 118



TYP SZKOŁY: TECHNIKUM

1. TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY

2. RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY

3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA:

Autorzy: mgr inż. Krzysztof Kaptur, dr inż. Krzysztof Presz

Recenzenci: …

Konsultanci: mgr inż. Mirosław Żurek

4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Program nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: – Ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.); – Rozporządzeniem MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z dnia 3 stycznia 2012 r., poz. 7); – Rozporządzeniem MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z dnia 17 lutego 2012 r., poz. 184); – Rozporządzeniem MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania (Dz. U. z dnia 22 lutego 2012r. poz. 204); – Rozporządzeniem MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz

przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.); – Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,

szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487); – Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr

6, poz. 69 z późn. zm.); – Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626); – Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z dnia

19 marca 2003 r. Nr 47, poz. 401); – Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003r., Nr 207, poz. 2016 z późn. zm.); – Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz

szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256);



– Ustawą z dnia z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 1997r., Nr 54, poz. 348 z późn. zm.).

5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.

6. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUM

W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: fizyka i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający.

7. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Program nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:



1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz

aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;

3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na

obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa;

4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych;

5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;

6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;

7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;

8) umiejętność pracy zespołowej.

W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, informatyka a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. Wykaz efektów z podstawy programowej kształcenia ogólnego stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej: a) matematyka: używa prostych obiektów matematycznych, interpretuje pojęcia matematyczne i operuje obiektami matematycznymi; tworzy i stosuje strategię

wynikającą z treści zadania do rozwiązania problemu; prowadzi proste rozumowanie i podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania;

b) fizyka: wykorzystuje wielkości fizyczne do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych; wskazuje w otaczającej rzeczywistości

przykłady zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych;

c) informatyka: bezpiecznie posługuje się komputerem i jego oprogramowaniem oraz wykorzystuje sieci komputerowe; wyszukuje, gromadzi i przetwarza

informacje z różnych źródeł; opracowuje za pomocą komputera: rysunki, teksty, dane liczbowe, motywy, animacje, prezentacje multimedialne;

d) podstawy przedsiębiorczości: poznawanie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz związanych z nią najważniejszych instytucji (bank

centralny, giełdy itp.); zapoznanie z podstawowymi zasadami podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach.

e) edukacja dla bezpieczeństwa ma dać przygotowanie do podjęcia działań ratowniczych oraz umożliwić nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy,

przedstawić typowe zagrożeń zdrowia i życia podczas pożaru, powodzi, paniki itp., scharakteryzować zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu oraz

umiejętność zdobywania i krytycznego analizowania informacji, formułowania hipotez i ich weryfikacji.



8. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest zawodem prowadzonym do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego w 2010 roku. Przez to technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest nowym kierunkiem kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Stanowi on odpowiedź na zmieniająca się strukturę źródeł energii, wśród których szczególną rolę stanowią źródła o charakterze niekonwencjonalnym. Zmiany te, tym samym, wymuszają sukcesywne przygotowanie profesjonalnych kadr, zajmujących się obsługą i nadzorem infrastruktury energetyki odnawialnej. Absolwenci tego kierunku będą przygotowani do organizowania i wykonywania prac związanych z montażem i obsługą systemów energetyki odnawialnej. Ponadto wykształcenie to pozwoli absolwentom wspierać fachową pomocą jednostki administracji publicznej i samorządowej w obszarach gospodarki zasobami energetyki odnawialnej. W szczególności będą oni przygotowani do: – określania warunków lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej; – planowania prac związanych z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia do wykorzystywania energii odnawialnej; – organizowania i nadzorowania prac związanych z montażem urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej; – wykonywania montażu urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej; – kontrolowania działań urządzeń i instalacji oraz funkcjonowania systemów energetyki odnawialnej; – obliczania kosztów materiałów i robót instalacyjnych; – biegłego posługiwania się językiem obcym technicznym w wykonywanym zawodzie; – współpracy z krajowymi i zagranicznymi organizacjami, przedsiębiorstwami oraz instytucjami w zakresie energetyki odnawialnej. Przez to jest to zawód szerokoprofilowy. W dziedzinie odnawialnych źródeł energii na poziomie technikalnym-uniwersalny. Absolwenci, ze względu na wszechstronne przygotowanie w obszarze instalacji energetyki słonecznej, wiatrowej, wodnej, geotermalnej oraz technologii energetycznego wykorzystania biomasy mogą kontynuować dalsze kształcenie i specjalizację zarówno podnosząc kwalifikacje w systemie edukacji formalnej, jak również nieformalnej i pozaformalnej. Technicy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej mogą znaleźć zatrudnienie zarówno na stanowiskach związanych z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej, jak i stanowiskach nadzoru technicznego nad utrzymaniem prawidłowego funkcjonowania instalacji energetyki odnawialnej. Technicy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej pracują przeważnie w budownictwie i energetyce oraz w doradztwie energetycznym, w zakresie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W administracji publicznej mogą pracować na stanowiskach nadzoru technicznego i obsługi inwestycji związanych z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii, w szczególności w budownictwie.

9. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

Sektor odnawialnych źródeł energii należy do dynamicznie rozwijającej się gałęzi gospodarki w naszym kraju. Zakłada się, że w Polsce będą wspierane przedsięwzięcia producentów energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Wspierany będzie rozwój rozproszonych źródeł energii odnawialnych. W obszarze elektroenergetyki przewiduje się przede wszystkim rozwój źródeł opartych na energii wiatru oraz biomasie, a także przewiduje się wzrost ilości małych elektrowni



wodnych. Według „Polityki energetycznej Polski do 2030 roku” relatywnie największą dynamikę wzrostu spośród odnawialnych źródeł energii do roku 2020 zanotują energetyka wiatrowa (pięćdziesięcioczterokrotny wzrost) i ciepło słoneczne (trzydziestopięciokrotny wzrost). W kontekście osiągnięcia postawionego celu 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w strukturze energii finalnej brutto w 2020 r., będą miały postępy poczynione w energetyce wiatrowej, produkcji biogazu i biomasy stałej oraz w biopaliwach transportowych. Te cztery obszary w 2020 roku stanowić będą łącznie ok. 94% zużycia energii ze wszystkich źródeł odnawialnych. Istotnym uzupełnieniem oferty dużych systemów energetyki odnawialnej są małe, zdecentralizowane instalacje w budownictwie, takie jak panele słoneczne bądź kotły na biomasę. Energia geotermalna znajdzie z kolei najszersze zastosowanie w budynkach publicznych. Na dachach naszych domów pojawia się coraz więcej kolektorów słonecznych, a kotły na biomasę są już powszechnie stosowane, podobnie jak pompy ciepła. Szczególnie dużo takich instalacji pojawiło się już w miejscowościach turystycznych i na osiedlach domów jednorodzinnych pod miastami. Szansą dla instalacji na biomasę będą również tereny, na których uprawia się rośliny energetyczne i wykorzystuje słomę do produkcji palet. Do montażu, eksploatacji i serwisowania tych urządzeń poszukiwani będą w pierwszej kolejności technicy OZE Tytuł technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej umożliwi absolwentom podjęcie pracy w firmach specjalizujących się w technice instalacyjnej, grzewczej czy klimatyzacyjnej, oraz firmach konsultingowych i doradczych na terenie całego kraju. Wykwalifikowane osoby mogą też prowadzić samodzielną działalność usługową, montując instalacje słoneczne, pompy ciepła i kotły na biomasę. Coraz więcej inwestycji związanych z odnawialnymi źródłami energetyki (OZE) sprawia, że zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wydaje się być zawodem przyszłości i już niedługo będzie bardzo poszukiwany na rynku pracy. Dobre perspektywy dla branży uzasadniają potrzebę kształcenia w zawodzie, tym bardziej, że specjaliści w tym sektorze należą do grupy poszukiwanych pracowników. Postęp technologiczny i coraz większa efektywność ekonomiczna systemów energetyki odnawialnej, a także względy ekologiczne wspierające promocję technologii energetyki odnawialnej dają dobre perspektywy pracy dla absolwentów szkół kształcących w zawodzie technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Osoby przedsiębiorcze mogą tworzyć własne firmy, w szczególności w obszarze małych, zdecentralizowanych instalacji. Na zarobki wpłyną na pewno: specyfika danego regionu, wielkość miasta, poziom bezrobocia i stopień rozwoju branży. W dużym mieście młody technik może zarobić ok. 2 tys. zł, a fachowiec z wieloletnim doświadczeniem w zawodzie – 5 tys. zł i więcej. Natomiast specjalista mający własną działalność handlowo-usługową i zajmujący się montowaniem i serwisowaniem instalacji i urządzeń energetyki odnawialnej może liczyć na znacznie wyższe dochody.

10. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ Z INNYMI ZAWODAMI

Podział zawodów na kwalifikacje sprawia, że system kształcenia jest elastyczny, umożliwiający uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. W przypadku zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej nie występuje powiązanie z zawodem kształconym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. Dla technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wyodrębniono dwie kwalifikacje w zawodzie: B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej nie ma wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami. Posiada efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach PKZ (B.g): technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik energetyk.



Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne

B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej 311930 Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej PKZ(B.g)

OMZ

B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej 311930 Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej PKZ(B.g)

OMZ

11. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) organizowania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 2) wykonywania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 3) konserwowania oraz naprawiania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 4) kontrolowania pracy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; 5) sporządzania kosztorysów oraz ofert i umów dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.

Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej:

efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ, OMZ);

efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie PKZ(B.g);

efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej i B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.



12. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum o czteroletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi:

na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono – minimum 380 godzin.

na kształcenie w ramach kwalifikacji B.21. przeznaczono – minimum 590 godzin;

na kształcenie w ramach kwalifikacji B.22. przeznaczono – minimum 380 godzin.

Tabela 3. Plan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej

Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne

Klasa Liczba godzin tygodniowo

w czteroletnim

okresie nauczania

Liczba godzin w

czteroletnim okresie

nauczania

I II III IV

I II I II I II I II

Przedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym

1 Rysunek techniczny 2 2 2 60

2 Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej 3 3 5 3 3 8,5 255

3 Systemy energetyki odnawialnej 4 2 2 7 4 9,5 285

4 Podstawy kosztorysowania w budownictwie 2 2 2 60

5 Język obcy zawodowy w budownictwie 2 2 2 60

6 Działalność gospodarcza w budownictwie 1 1 1 30

Łączna liczba godzin 5 5 9 7 7 10 7 0 25 750



Przedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym**

7 Dokumentacja techniczna w budownictwie 2 2 2 60

8 Montaż systemów energetyki odnawialnej 2 2 7 6 5 11 330

9 Obsługa systemów energetyki odnawialnej 2 3 3 7 5 10 300

10 Kosztorysowanie w budownictwie 2 2 2 60

Łączna liczba godzin 4 4 9 11 10 7 5 0 25 750

Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 9 9 18 18 17 17 12 0 50 1500

Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych

33 33 35 35 34 34 31 31 133 3990

/1/ do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego

**zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy

Wymiar praktyk zawodowych tyg. godz.

kl. I - zgodnie z podstawą programową 0

kl. II - zgodnie z podstawą programową 0

kl. III - zgodnie z podstawą programową 4 160

kl. IV - zgodnie z podstawą programową 0

Razem 4 160

Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (B.21) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy trzeciej.

Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (B.22) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej.



Wykaz działów programowych dla zawodu TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW EMNERGETYKI ODNAWIALNEJ

Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział

1. Rysunek techniczny 1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych 30

1.2. Dokumentacja techniczna w budownictwie 30

2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej

2.1. Organizacja robót instalacyjnych 20

2.2. Bezpieczeństwo podczas montażu 12

2.3. Miernictwo 20

2.4. Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze 29

2.5. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne 29

2.6. Instalacje elektryczne 29

2.7. Technologia montażu kolektorów słonecznych 29

2.8. Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych 29

2.9. Technologia montażu pomp ciepła 29

2.10. Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy 29

3. Systemy energetyki odnawialnej 3.1. System energetyczny w Polsce 31

3.2. Obliczenia hydrauliczne instalacji rurowych 31

3.3. Układy sterowania i regulacji 31

3.4. Gospodarka energetyczna 32

3.5. Energetyka słoneczna 32



3.6. Energetyka wiatrowa 32

3.7. Energetyka wodna 32

3.8. Energetyka geotermalna 32

3.9. Energetyczne wykorzystanie biomasy 32

4. Podstawy kosztorysowania w budownictwie 4.1. Kosztorysy instalacji energetyki odnawialnej 30

4.2. Oferty montażu energetyki odnawialnej 30

5. Język obcy zawodowy w budownictwie 5.1. Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy 15

5.2. Terminologia zawodowa budowlana 15

5.3. Dokumentacja i literatura zawodowa 15

5.4. Działalność gospodarcza i biznesowa 15

6. Działalność gospodarcza w budownictwie 6.1. Podstawy formalno- prawne działalności gospodarczej 15

6.2. Prowadzenia przedsiębiorstwa w budownictwie 15

7. Dokumentacja techniczna w budownictwie 7.1. Rysunek techniczny wspomagany komputerowo 30

7.2. Dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej 30

8. Montaż systemów energetyki odnawialnej 8.1. Bezpieczne wykonywacie montażu systemów energetyki

odnawialnej

10

8.2. Pomiary 40

8.3. Połączenia elementów rurociągów 46

8.4. Połączenia elektryczne 46



8.5. Montaż instalacji kolektorów słonecznych 47

8.6. Montaż instalacji fotowoltaicznych 47

8.7. Montaż instalacji pomp ciepła 47

8.8. Montaż instalacji wykorzystania biomasy 47

9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej 9.1. Bezpieczne wykonywanie obsługi systemów energetyki

odnawialnej

12

9.2. Obsługa instalacji kolektorów słonecznych 72

9.3. Obsługa instalacji fotowoltaicznych 72

9.4. Obsługa instalacji pomp ciepła 72

9.5. Obsługa instalacji wykorzystania biomasy 72

10. Kosztorysowanie w budownictwie 10.1. Sporządzanie kosztorysów instalacji energetyki odnawialnej 30

10.2. Sporządzanie ofert montażu energetyki odnawialnej 30

11. Praktyki zawodowe 11.1 Bezpieczeństwo i organizacja pracy podczas wykonywania zadań zawodowych

80

11.2 Eksploatacja systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz systemów energetycznego wykorzystania biomasy

80



13. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW

W programie nauczania dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko.

Przedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym

1. Rysunek techniczny 60 godzin

2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej 255 godzin

3. Systemy energetyki odnawialnej 285 godzin

4. Podstawy kosztorysowania w budownictwie 60 godzin

5. Język obcy zawodowy w budownictwie 60 godzin

6. Działalność gospodarcza w budownictwie 30 godzin

Przedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym

7. Dokumentacja techniczna w budownictwie 60 godzin

8. Montaż systemów energetyki odnawialnej 330 godzin

9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej 300 godzin

10. Kosztorysowanie w budownictwie 60 godzin



1. Rysunek techniczny

1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych 1.2. Dokumentacja techniczna

1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych

Uszczegółowione efekty kształcenia

Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi

Poziom wymagań

programowych (P lub PP)

Kategoria taksonomiczn

a Materiał kształcenia

BHP(7)1 zaplanować stanowisko pracy w pracowni rysunku technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

P C

− Bezpieczeństwo i higiena pracy w pracowni komputerowej

− Rodzaje rysunków technicznych w budownictwie

− Zasady wymiarowania rysunków technicznych − Graficzne oznaczenia elementów i ustrojów

budowlanych − Graficzne oznaczenia elementów instalacji

rurowych − Normy rysunkowe − Zasady sporządzania dwuwymiarowych

rysunków wspomaganych komputerowo − Podstawowe funkcje i polecenia programu

komputerowego, wspomagające wykonanie rysunku technicznego

PKZ(B.g)(12)1 przestrzegać zasad wykonywania rysunków technicznych; P C

PKZ(B.g)(12)2 rozpoznać oznaczenia graficzne i opisy ogólnych cech obiektów budowlanych oraz elementów i ustrojów budowlanych;

P C

PKZ(B.g)(12)3 rozpoznać oznaczenia graficzne urządzeń i przewodów instalacji rurowych; P C

PKZ(B.g)(12)4 odczytać rysunki techniczne instalacji rurowych; P C

PKZ(B.g)(15)1 rozróżnić funkcje i polecenia w programie komputerowym wspomagającym wykonanie dwuwymiarowych rysunków technicznych;

P C

B.21.1(1)1 rozróżnić rodzaje rysunków technicznych; P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Odczytanie rysunku i sporządzenie zestawienia elementów instalacji. Otrzymałeś zlecenie sporządzenia zestawienia materiałów do wykonania instalacji na podstawie projektu budowlanego. Zestawienie przygotuj wg określonego wzoru. Zadanie wykonaj w zespole 2-3 osobowym korzystając z dostępnych w pracowni programów komputerowych, w tym z dostępu do internetu. Do dyspozycji jest na zespół 1 stanowisko komputerowe. Wykonaną pracę porównaj z przygotowanym wzorcem i dokonajcie w grupie samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni rysunku technicznego. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery



1.1. Zasady sporządzania rysunków technicznych

podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku technicznego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Rysunek techniczny” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych i poleceń. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów – uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie porównania wyników pracy grupy z wzorcem. Dodatkowo prowadzący zajęcia powinien zwrócić uwagę na: posługiwanie się terminologią zawodową, poprawność i staranność wykonania ćwiczenia, umiejętności korzystania i przetwarzania informacji zawartych w różnych źródłach, terminowość wykonania projektu, umiejętność logicznego myślenia, role pełnione w grupie, systematyczność pracy, zaangażowanie w wykonywaną pracę. Dla działu - do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych ocenianych kryterialnie w oparciu o schemat punktowania.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:

- dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,

- dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

1.2. Dokumentacja techniczna

Uszczegółowione efekty kształcenia

Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi

Poziom wymagań




BHP(7)2 zaplanować stanowisko pracy z dokumentacją techniczną zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

P C − Części składowe dokumentacji technicznej − Dokumentacja techniczna instalacji − Rysunek schematyczny instalacji − Rysunek odręczny instalacji

B.21.1(1)2 rozróżnić rodzaje i elementy dokumentacji budowlanej; P B



PKZ(B.g)(12)6 wyjaśnić zasady wykonywania rysunków schematycznych, szkiców technicznych i rysunków inwentaryzacyjnych;

P B − Rysunek inwentaryzacyjny − Instrukcje montażu i obsługi urządzeń i

instalacji − Zasady wykonywanie zestawień materiałów

B.21.1(3)3 analizować dokumentacje techniczne instalacji; P C

B.21.1(3)4 analizować instrukcje montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; P C

B.21.1(3)5 wyjaśnić zasady wykonywania zestawień materiałów na podstawie dokumentacji;

P B

Planowane zadania (ćwiczenia) Sporządzenie rysunku odręcznego wybranej instalacji energetyki odnawialnej Firma instalacyjna powinna dostarczyć na budowę rury stalowe niezbędne do wykonania montażu instalacji energetyki odnawialnej. W celu zaplanowania transportu otrzymałeś zadanie obliczenia masy rur, które będą transportowane na budowę. Przeanalizuj dokumentację techniczną instalacji energetyki odnawialnej, w celu ustalenia parametrów niezbędnych do wykonania obliczeń. Sporządź notatkę dla działu transportu zawierającą średnice i długości rur, zgodnie z zestawieniem materiałów w dokumentacji oraz sumaryczną masę rur. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie. Podsumowaniem wykonania ćwiczenia powinna być dyskusja dotycząca różnych przykładów praktycznego zastosowania analizy dokumentacji technicznej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, przybory do szkicowania. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Przykłady dokumentacji technicznych oraz instrukcji montażu i obsługi urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów instalacyjnych. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku schematycznego i inwentaryzacyjnego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Dokumentacja techniczna” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń oraz projektów.






2. Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej

2.1. Organizacja robót instalacyjnych 2.2 Bezpieczeństwo podczas montażu 2.3 Miernictwo 2.4 Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze 2.5 Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne 2.6 Instalacje elektryczne 2.7 Technologia montażu kolektorów słonecznych 2.8 Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych 2.9 Technologia montażu pomp ciepła 2.10 Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy

2.1. Organizacja robót instalacyjnych

Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

Poziom wymagań


Kategoria taksonomiczna

Materiał kształcenia

PKZ(B.g)(1)1. określić rodzaje źródeł energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

P B – Źródła energii konwencjonalnej i

niekonwencjonalnej

– Pierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej

– Stan zasobów i źródeł energii

– Magazynowanie, przechowywanie i transport

materiałów oraz elementów systemów

energetyki odnawialnej

– Sporządzanie zestawienia materiałów do

montażu

– Materiały do montażu instalacji energetyki

odnawialnej

– Harmonogram robót związanych z montażem

urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

PKZ(B.g)(1)2. określić różnice w źródłach energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

P C

PKZ(B.g)(1)3. sklasyfikować pierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej; P B

PKZ(B.g)(1)4. określić stan zasobów i źródeł energii; P B

B.21.1(5)1. określić sposób magazynowania, przechowywania i transportu materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.1(5)2. określić warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.1(5)3. dobrać warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;

P C

B.21.1(7)1. wyjaśnić zasady sporządzania zestawienia materiałów do montażu; P B

B.21.1(7)2. ustalać nazwy materiałów w zapotrzebowaniu na materiały; P B




B.21.1(9)1. wyjaśnić zasady wykonywania harmonogramu robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B – Prace związane z organizacja montażu urządzeń

i systemów energetyki odnawialnej

– Organizacja pracy związanej z montażem


– Wykonywania przeglądu technicznego

– Prace związane z naprawą elementów instalacji

– Demontaż i montaż elementów instalacji

– Kalkulacja kosztów związanych z eksploatacją


– Efektywność energetyczna dla urządzeń i

systemów energetyki odnawialnej

– Oferta na wykonanie prac związanych z

montażem urządzeń i systemów energetyki

odnawialnej

– Dokumentacja montażu instalacji systemów


– Warunki techniczne oceny jakości robót

montażowych

– Odbiór urządzeń i systemów energetyki

odnawialnej

B.21.1(10)1. rozróżnić rodzaje prac związanych z organizacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.1(10)2. wyjaśnić zasady organizacji pracy związanej z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.1(11)1. wyjaśnić zasady wykonywania przeglądu technicznego elementów instalacji;

P B

B.21.1(11)2. przeprowadzać przegląd techniczny elementów instalacji; P C

B.21.1(12)1. rozróżnić prace związane z naprawą elementów instalacji; P B

B.21.1(12)2. określić zakres prac związanych demontażem i ponownym montażem elementów instalacji;

P B

B.21.2(5)1. wyjaśnić zasady wykonywania kalkulacji kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.2(5)2. wskazywać składniki wchodzące w skład kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.2(5)3. wykonać kalkulacje kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(6)1. wskazywać rodzaje wskaźników efektywności energetycznej dla urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.2(6)2. interpretować wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(7)1. określić budowę oferty na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.2(7)2. wyjaśnić zasady wykonywania ofert na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(7)3. sporządzać oferty na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

B.21.3(1)1. rozróżnić dokumentację montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej;

P B

B.21.3(7)1. wyjaśnić warunki techniczne oceny jakości robót montażowych; P C

B.21.3(8)1. wyjaśnić zasady odbioru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C




Planowane zadania (ćwiczenia) Zakład naprawy i instalacji urządzeń energetyki odnawialnej przyjął zlecenie na wymianę pompy wodnej. Twoim zadaniem jest opracowanie harmonogramu robót związanych z demontażem starego i montażem nowego pompy na podstawie dokumentacji dostarczonej przez użytkownika. Harmonogram powinien zawierać prace przygotowawcze, demontażu i montażu, wykaz materiałów oraz wstępna kalkulację kosztów dla klienta. Zadanie powinieneś wykonać w zespole 4 osobowym korzystając z dostępnych dokumentacji projektowej, wytycznych wykonywanie instalacji oraz przyłącza urządzenia, wykazu materiałów zawartych w katalogach. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone Opracowany harmonogram będziesz prezentował na forum grupy (10 minut) oraz przekażesz w wersji elektronicznej i wydruku do oceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Organizacja robót instalacyjnych” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Stanowisko komputerowe dla nauczyciela, podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, kosztorysów, doboru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, kosztorysy dotyczące montażu systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i wyrobów instalacyjnych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji. Uczniowie powinni pracować samodzielnie bądź w zespołach 4-osobowych. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie opracowali harmonogram prac związanych z demontażem i montażem wymienianego urządzenia – pompy wodnej. Podczas sporządzania harmonogramu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu pompy wodnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu nauczania, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celach kształcenia. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie:

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

testów osiągnięć szkolnych,

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,




prezentacji projektu. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na:

posługiwanie się terminologią zawodową,

selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji projektowej,

planowanie zakresu i kolejności robót związanych z demontażem i montażem kolektora słonecznego,

samodoskonalenie wyrażone korzystaniem z różnych źródeł informacji,

przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Podczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą projektów proponuje się zwracać uwagę na:

trafność koncepcji projektu,

poprawność i staranność wykonania,

wykorzystywanie informacji zawartych w normach, katalogach i literaturze technicznej,

systematyczność pracy oraz terminowość wykonania projektu. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń, ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

2.2. Bezpieczeństwo podczas montażu


Poziom wymagań




BHP(4)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B – BHP i ppoż. w technologii montażu

– Źródła i czynniki szkodliwe w technologii

montażu systemów energetyki odnawialnej

– Zagrożenia zdrowia i życia w miejscu montażu


BHP(4)2. wskazywać sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C

BHP(4)3. ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C




BHP(5)1. ustalić rodzaje czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C – Ergonomia stanowiska montażu

– Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej w

technologii montażu

– Pierwsza pomoc na stanowisku montażu

BHP(5)2. dokonać charakterystyki czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(5)3. określić sposoby zabezpieczania się przed czynnikami szkodliwymi w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C

BHP(6)1. rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(6)2. wyjaśnić skutki działanie czynników szkodliwych w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej na organizm człowieka;

P C

BHP(7)3. planować stanowisko pracy montażu systemów energetyki odnawialnej zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

P C

BHP(7)4. wyjaśnić zasady organizacji stanowiska pracy w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(8)1. zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas montażu systemów energii odnawialnej;

P B

BHP(8)2. wskazywać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej wymaganej podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(9)1. określać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(9)2. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(10)1. zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia podczas prac montażowych;

P B

BHP(10)2. zidentyfikować polski system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania;

P B

BHP(10)3. ustalić sposób udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Otrzymałeś zlecenie zaplanowania zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska stanowisko pracy




montażu instalacji energii odnawialnej. Zadanie wykonujesz w grupie 2-osobowej korzystając z dostępnych w pracowni programów komputerowych, wzorów dokumentów, formularzy oraz instrukcji BHP i POPŻ. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Stanowisko pracy montażu instalacji będziesz prezentował na forum grupy (10 minut) oraz przekażesz w formie elektronicznej i drukowanej do oceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Bezpieczeństwo podczas montażu” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Instrukcje i przepisy BHP związane z montażem i eksploatacją urządzeń energetyki odnawialnej. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji. Uczniowie powinni pracować samodzielnie bądź w zespołach 2-osobowych. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji programu uczniowie zaplanowali stanowisko montażu instalacji systemu energetyki odnawialnej zgodnie z przepisami BHP, ppoż., ochrony środowiska i ergonomii. Podczas sporządzania opisu stanowiska należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu instalacji energetyki odnawialnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.







selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji BHP, ppoż. ergonomii i ochrony środowiska,

etapy sporządzenia opisu stanowiska pracy zgodnie z zadaniem,





sposób organizacji pracy w małych grupach. Podczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą projektów proponuje się zwracać uwagę na:

trafność koncepcji opisu stanowiska,





2.3. Miernictwo


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(9)1. rozróżniać rodzaje pomiarów wielkości fizycznych; P B Rodzaje pomiarów wielkości fizycznych

(ciśnienia, temperatury, przepływu czynnika,

pomiary liniowe, poziomu)

Narzędzia i urządzenia do pomiaru wielkości

fizycznych (ciśnienia, temperatury, przepływu

czynnika, pomiary liniowe, poziomu)

Sposoby wykonywania pomiarów wielkości

fizycznych (ciśnienia, temperatury, przepływu

czynnika, pomiary liniowe, poziomu)

PKZ(B.g)(9)2. dobrać narzędzia i urządzenia pomiarowe do pomiaru odpowiednich wielkości fizycznych;

P C

PKZ(B.g)(9)3. określić sposoby wykonywania pomiarów wielkości fizycznych; P C

B 21.2(3)1. wyjaśnij zasady sporządzania przedmiarów i obmiarów związanych z montażem urządzeń i systemów odnawialnych;

P C



2.3. Miernictwo

Sporządzanie przedmiarów i obmiarów

związanych z montażem urządzeń i systemów

odnawialnych

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za zaplanowanie pomiarów na odcinku instalacji energii odnawialnej podczas jej montażu. Do czynności które masz wykonać wchodzą: opracować wykaz narzędzi i urządzeń pomiarowych, opis niezbędnych pomiarów oraz harmonogramu ich wykonywania. Zadanie powinieneś wykonać samodzielnie lub w zespole 2 osobowym korzystając z dostępnych w pracowni wykazów narzędzi i urządzeń pomiarowych, instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji energetyki odnawialnej. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Wykonany harmonogram pomiarów oraz wykaz niezbędnych urządzeń będziesz prezentował na forum grupy (5 minut) oraz przekażesz do oceny w wersji elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Miernictwo” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu systemów energetyki odnawialnej. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń pomiarowych, instrukcje ich obsługi, dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej, filmy instruktażowe prac kontrolno-pomiarowych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu systemów energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali harmonogram prac pomiarowych oraz wykaz narzędzi kontrolno-pomiarowych. Podczas wykonywania harmonogramu prac pomiarowych i wykazu narzędzi należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu instalacji energetyki odnawialnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.




2.3. Miernictwo






selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji pomiaru,

etapy sporządzenia harmonogramu pomiarów i wykazu urządzeń i narzędzi pomiarowych,



trafność koncepcji harmonogramu pomiarów,

poprawność i staranność wykonania wykazu narzędzi,




2.4. Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(10)1. rozróżnić instalacje wodne, gazowe i grzewcze; P B Rodzaje instalacje wodnych, gazowych i

grzewczych PKZ(B.g)(10)4. określić sposoby wykonywania połączeń elementów instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

P C




B.21.1(3)1. rozpoznać materiały do montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

P B Wykonywanie połączeń elementów instalacji

wodnych, gazowych i grzewczych

Materiały do montażu instalacji wodnych,

gazowych i grzewczych (stal, metale nieżelazne,

tworzywa sztuczne)

Sprzęt i narzędzia do montażu instalacji

wodnych, gazowych, i grzewczych

B.21.1(6)1. dobiera sprzęt i narzędzia na etapie planowania montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

P C

Planowane zadania(ćwiczenie) Twoim zadaniem jest opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem instalacji grzewczej z miedzi na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń rozłącznych i nierozłącznych. Zadanie powinieneś wykonać w 3 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania instalacji grzewczej, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z kolegą lub koleżanką na forum grupy (10 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Instalacje wodne, gazowe oraz grzewcze” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu instalacji grzewczych. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania instalacji grzewczej, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu instalacji grzewczych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu instalacji grzewczej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem instalacji grzewczej z miedzi na podstawie dokumentacji projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu instalacji grzewczej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.










selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji montażu,

etapy sporządzenia wykazu czynności montażu instalacji grzewczej,



trafność koncepcji czynności montażowych,

poprawność i staranność wykonania wykazu narzędzi i urządzeń montażowych,






2.5. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(10)2. rozróżnić instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne; P B Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne

Wykonywanie połączeń w instalacjach

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

Materiały do montażu instalacji wentylacyjnych

i klimatyzacyjnych

Sprzęt narzędzia do montażu instalacji

wentylacyjnej i klimatyzacyjnej

PKZ(B.g)(10)5. określić sposoby wykonywania połączeń elementów instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

P C

B.21.1(3)2. rozpoznać materiały do montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

P B

B.21.1(6)2. dobiera sprzęt i narzędzia na etapie planowania montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych; P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem instalacji wentylacyjnej na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń odcinków instalacji. Zadanie powinieneś wykonać w 2 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania instalacji wentylacyjnej, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z kolegą lub koleżanką na forum grupy (10 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu instalacji wentylacyjnych. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania instalacji wentylacyjnej, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu instalacji wentylacyjnych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu instalacji wentylacyjnej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem instalacji wentylacyjnej na podstawie dokumentacji



2.5. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne

projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu instalacji wentylacyjnej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.








etapy sporządzenia wykazu czynności montażu instalacji wentylacyjnej,










2.6. Instalacje elektryczne


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(10)3. rozróżnić instalacje elektryczne; P B Instalacje elektryczne

Wykonywanie połączeń w instalacjach

elektrycznych

Materiały do montażu instalacji elektrycznej

Sprzęt narzędzia do montażu instalacji

elektrycznej

Oznaczenia graficzne na schematach instalacji

elektrycznych

PKZ(B.g)(10)6. określić sposoby wykonywania połączeń elementów instalacji elektrycznych;

P C

B.21.1(3)3. rozpoznać materiały do montażu instalacji elektrycznych; P B

B.21.1(6)3. dobiera sprzęt i narzędzia na etapie planowania montażu instalacji elektrycznych;

P C

B.21.1(8)1. rozpoznawać oznaczenia graficzne wykorzystywane na schematach montażu instalacji elektrycznych;

P C

Planowane zadania (ćwiczenie) Twoim zadaniem jest opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem instalacji elektrycznej na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń rozłącznych i nierozłącznych. Zadanie powinieneś wykonać w 2 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania instalacji elektrycznej, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z kolegą lub koleżanką na forum grupy (10 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Instalacje elektryczne” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu instalacji wentylacyjnych. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania instalacji elektrycznej, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu instalacji elektrycznych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu instalacji elektrycznej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla



2.6. Instalacje elektryczne

uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem instalacji elektrycznej na podstawie dokumentacji projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu instalacji elektrycznej co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.








etapy sporządzenia wykazu czynności montażu instalacji elektrycznej,










2.7. Technologia montażu kolektorów słonecznych


Poziom wymagań




B.21.1(2)1. dobrać rodzaj kolektora słonecznego; P C – Kolektory słoneczne

– Warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w

instalacjach kolektorów słonecznych

– Materiały narzędzia i sprzęt do montażu

kolektorów słonecznych

– Miejsce i sposób montażu kolektorów

słonecznych

– Wykonywanie montażu kolektorów słonecznych

– Błędy montażu urządzeń i instalacji kolektorów

słonecznych

B.21.1(4)1. określić warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach kolektorów słonecznych;

P C

B.21.3(2)1. rozpoznawać materiały narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych;

P B

B.21.3(3)1. zaplanować miejsce montażu kolektorów słonecznych; P C

B.21.3(4)1 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych; P B

B.21.3(5)1. wyjaśnić zasady wykonywania montażu kolektorów słonecznych; P C

B.21.3(6)1. rozpoznać błędy montażu urządzeń i instalacji kolektorów słonecznych;

PP D

Planowane zadania (ćwiczenia) Twoim zadaniem jest opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu kolektora słonecznego na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wybór sposobu zamocowania kolektora na dachu, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń. Zadanie powinieneś wykonać w 3 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania montażu kolektora słonecznego, instrukcji montażu kolektorów słonecznych, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżankami i kolegami na forum grupy (15 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Technologia montażu kolektorów słonecznych” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu kolektorów słonecznych. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania montażu kolektorów słonecznych,




instrukcji montażu kolektorów słonecznych, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu kolektorów słonecznych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu kolektorów słonecznych. Uczniowie powinni pracować w 3 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu kolektorów słonecznych na podstawie dokumentacji projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu kolektorów słonecznych co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.








etapy sporządzenia wykazu czynności montażu kolektorów słonecznych,






systematyczność pracy oraz terminowość wykonania projektu. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń,




ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.


2.8. Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych


Poziom wymagań




B.21.1(2)2. dobrać rodzaj ogniw fotowoltaicznych; P C – Ogniwa fotowoltaiczne


instalacjach ogniw fotowoltaicznych

– Materiały narzędzia i sprzęt do montażu ogniw

fotowoltaicznych

– Miejsce i sposób montażu ogniw

fotowoltaicznych

– Wykonywanie montażu ogniw fotowoltaicznych

– Błędy montażu urządzeń i instalacji ogniw

fotowoltaicznych

B.21.1(4)2. określić warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach fotowoltaicznych;

P C

B.21.3(2)2. rozpoznawać materiały narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych;

P B

B.21.3(3)2. zaplanować miejsce montażu ogniw fotowoltaicznych; P C

B.21.3(4)2 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych; P B

B.21.3(5)2. wyjaśnić zasady wykonywania montażu ogniw fotowoltaicznych P C

B.21.3(6)2. rozpoznać błędy montażu urządzeń i instalacji ogniw fotowoltaicznych;

PP D

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu ogniw fotowoltaicznych na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wybór sposobu zamocowania ogniw fotowoltaicznych, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń. Zadanie powinieneś wykonać w 3 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania montażu ogniw fotowoltaicznych, instrukcji montażu ogniw fotowoltaicznych, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżankami i kolegami na forum grupy (15 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Technologia montażu ogniw fotowoltaicznych” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i




budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu ogniw fotowoltaicznych. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania montażu ogniw fotowoltaicznych, instrukcji montażu ogniw fotowoltaicznych, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu ogniw fotowoltaicznych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu ogniw fotowoltaicznych. Uczniowie powinni pracować w 3 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu ogniw fotowoltaicznych na podstawie dokumentacji projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu ogniw fotowoltaicznych co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.








etapy sporządzenia wykazu czynności montażu ogniw fotowoltaicznych,











2.9. Technologia montażu pomp ciepła


Poziom wymagań




B.21.1(2)3. dobrać rodzaj pomp ciepła; P C – Pompy ciepła


instalacjach pomp ciepła

– Materiały narzędzia i sprzęt do montażu pomp

ciepła

– Miejsce i sposób montażu pomp ciepła

– Wykonywanie montażu pomp ciepła

– Błędy montażu urządzeń i instalacji pomp ciepła

B.21.1(4)3 określić warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach pomp ciepła;

P C

B.21.3(2)3. rozpoznawać materiały narzędzia i sprzęt do montażu pomp ciepła; P B

B.21.3(3)3. zaplanować miejsce montażu pomp ciepła; P C

B.21.3(4)3 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu pomp ciepła; P B

B.21.3(5)3. wyjaśnić zasady wykonywania montażu pomp ciepła; P C


PP D

Planowane zadania (ćwiczenia) Twoim zadaniem jest opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu pomp ciepła na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wybór miejsca zamocowania pomp ciepła, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń. Zadanie powinieneś wykonać w 3 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania montażu pomp ciepła, instrukcji montażu pomp ciepła, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe




odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżankami i kolegami na forum grupy (15 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Technologia montażu pomp ciepła” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu pomp ciepła. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania montażu pomp ciepła, instrukcji montażu pomp ciepła, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu pomp ciepła. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu pomp ciepła. Uczniowie powinni pracować w 3 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu pomp ciepła na podstawie dokumentacji projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu pomp ciepła co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.








etapy sporządzenia wykazu czynności montażu pomp ciepła,











2.10. Technologia montażu instalacji wykorzystania biomasy


Poziom wymagań




B.21.1(2)4. dobrać rodzaj urządzeń wykorzystujących biomasy; P C – Urządzenia wykorzystujące biomasy

– Warunki lokalizacji urządzeń wykorzystujących

biomasy

– Materiały narzędzia i sprzęt do montażu kotłów

na biomasę

– Miejsce i sposób montażu kotłów na biomasę

– Wykonywanie montażu kotłów na biomasę

– Błędy montażu urządzeń i instalacji kotłów na

biomasę

B.21.1(4)4. określić warunki lokalizacji urządzeń wykorzystujących biomasy; P C

B.21.3(2)4. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu kotłów na biomasę;

P B

B.21.3(3)4. zaplanować miejsce montażu urządzeń wykorzystania biomasy; P C

B.21.3(4)4 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu kotłów na biomasę; P B

B.21.3(5)4. wyjaśnić zasady wykonywania montażu kotów na biomasę; P C

B.21.3(6)4. rozpoznać błędy montażu urządzeń i instalacji kotłów na biomasę; PP D




Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za opracowanie szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu kotła na biomasę na podstawie dokumentacji projektowej. Wykaz powinien obejmować swoim zakresem prace montażowe, wybór miejsca zamocowania kotła na biomasę, wykaz niezbędnych narzędzi, urządzeń do wykonania połączeń. Zadanie powinieneś wykonać w 3 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, wytycznych technicznych wykonania montażu kotła na biomasę, instrukcji montażu kotła na biomasę, dokumentacji projektowej instalacji, wykazu narzędzi i urządzeń montażowych oraz zasobów internetowych. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżankami i kolegami na forum grupy (15 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział „Technologia montażu instalacji wykonywania biomasy” powinien być prowadzony w pracowni systemów energetyki odnawialnej, wyposażoną w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, pakiet programów biurowych, zestaw przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż oraz eksploatację urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, plansze, modele i eksponaty urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, katalogi narzędzi do montażu instalacji. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu kotła na biomasę. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Wykazy narzędzi i urządzeń montażowych, wytycznych technicznych wykonania montażu kotła na biomasę, instrukcji montażu kotła na biomasę, dokumentacji projektowej instalacji, filmy instruktażowe montażu kotła na biomasę. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku montażu kotła na biomasę. Uczniowie powinni pracować w 3 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali szczegółowego wykazu czynności związanych z wykonaniem montażu kotła na biomasę na podstawie dokumentacji projektowej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi wycieczkami na miejsce montażu kotła na biomasę co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.











etapy sporządzenia wykazu czynności montażu kotła na biomasę,










3. Systemy energetyki odnawialnej

3.1. Systemy energetyczne 3.2. Obliczanie instalacji rurowych 3.3. Układy sterowania i regulacji w energetyce 3.4. Gospodarka energetyczna 3.5. Energetyka słoneczna 3.6. Energetyka wiatrowa 3.7. Energetyka wodna 3.8. Energetyka geotermiczna 3.9. Energetyczne wykorzystanie biomasy

3.1. Systemy energetyczne


Poziom wymagań




BHP(1)4 rozróżnić pojęcia związane z ochroną środowiska P B Zasoby paliw i energii

Procesy konwersji energii

Rynek energii w Polsce

System energetyczny w Polsce

Struktura systemu energetycznego

Podsystem elektroenergetyczny

Podsystem ciepłowniczy

Obiekty energetyczne

Magazynowanie i przesył nośników energii

Nowe technologie w energetyce

Oddziaływanie technologii energetycznych na środowisko

BHP(2)2 rozróżnić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony środowiska w Polsce

P B

BHP(4)4 wyjaśnić zagrożenia dla środowiska związane z eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych;

P B

PKZ(B.g)(2)1 rozróżnić rodzaje i postacie energii P B

PKZ(B.g)(2)2 rozróżnić paliwa P B

PKZ(B.g)(2)3 sklasyfikować paliwa węglowe PP B

PKZ(B.g)(2)4 ocenić zasoby energii nieodnawialnej w Polsce P B

PKZ(B.g)(2)9 scharakteryzować rynek energii w Polsce PP C

PKZ(B.g)(2)10 określić możliwości wykorzystania zasobów energii odnawialnej w Polsce P B

PKZ(B.g)(3)1 wyjaśnić procesy konwersji energii P B




PKZ(B.g)(3)4 rozróżnić procesy wytwarzania energii w siłowni kondensacyjnej i elektrociepłowni

PP B

PKZ(B.g)(3)12 wyjaśnić wytwarzanie energii elektrycznej w instalacji wodorowego ogniwa paliwowego

PP B

PKZ(B.g)(4)1 rozróżnić obiekty energetyczne P B

PKZ(B.g)(4)2 określić oddziaływanie na środowisko węglowych technologii energetycznych P B

PKZ(B.g)(4)7 porównać oddziaływanie na środowisko konwencjonalnych technologii energetycznych i technologii odnawialnych źródeł energii

P B

B.22.1(7)1 określić sposoby magazynowania energii P B

B.22.1(7)2 określić sposoby przesyłania nośników energii P B

Planowane zadania (ćwiczenia) Porównanie sprawności wytwarzania energii elektrycznej w różnych źródłach energii (elektrowniach) z uwzględnieniem mocy elektrycznej źródeł Na podstawie wskazówek i założeń otrzymanych od nauczyciela (sprawności netto, zakres mocy jednostek źródeł energii elektrycznej oraz powierzchni pod zabudowę elektrowni), uczniowie w grupach 3-4 osobowych, wykonują analizę możliwości wytwarzania energii elektrycznej w różnych rodzajach elektrowni, wykorzystujących energię odnawialną i nieodnawialną: węglowych, olejowych, gazowych, z turbinami gazowymi, z silnikami spalinowymi, wiatrowych, wodnych, fotowoltaicznych, jądrowych. Uwzględniają zakresy mocy jednostek źródeł energii elektrycznej i wymagania środowiskowe. Wnioskują o możliwości pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną i formułują ogólne wnioski dotyczące zastosowania różnych technologii energetycznych. Wykonane zadanie otwarte (problemowe) należy ocenić, ze względu na poprawność sformułowanych wniosków, ze szczególnym uwzględnieniem w analizie technologii odnawialnych źródeł energii.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne: przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, przy ręcznych pracach transportowych, na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Prezentacje multimedialne i plansze przedstawiające strukturę systemu energetycznego oraz typowe obiekty energetyczne. Zajęcia prowadzone w pracowni powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Systemy energetyczne” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy, których celem jest przyswojenie przez uczniów słownictwa i podstawowych pojęć dotyczących systemów energetycznych oraz zagadnień bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. Zastosowane metody aktywizujące powinny skłaniać uczniów do wypowiedzi i dyskusji. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: przepisów dotyczących zagadnień bezpieczeństwa pracy, przykładów technologii energetycznych funkcjonujących w Polsce oraz danych dotyczących oddziaływania tych obiektów energetycznych na środowisko. Formy organizacyjne




Zajęcia powinny być prowadzone w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń związanych z obliczaniem parametrów, zadań otwartych ocenianych kryterialnie w oparciu o schemat punktowania.




3.2. Obliczenia hydrauliczne instalacji rurowych


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(7)1 zinterpretować parametry przepływu płynów w rurociągach P C Przepływ płynów w rurociągach

Średnia prędkość płynu w rurociągu

Rodzaje przepływów płynów. Liczba Reynoldsa.

Równanie ciągłości przepływu

Równanie Bernoulliego

Spadek ciśnienia na odcinkach prostych rur

Rurociągi o przekroju niekołowym

Opory miejscowe w instalacjach rurowych

Nomogramy do wyznaczania jednostkowych strat ciśnienia

Wymiarowanie instalacji rurowych

Maszyny przepływowe

Wymiarowanie i dobór pomp oraz wentylatorów

Wykorzystanie równania Bernoulliego w pomiarach natężenia przepływu

PKZ(B.g)(7)2 objaśnić nomogramy do wyznaczania jednostkowych strat ciśnienia P C

PKZ(B.g)(7)8 rozpoznać budowę pomp, sprężarek i wentylatorów P B

PKZ(B.g)(8)1 obliczać parametry charakteryzujące przepływ cieczy i gazów w instalacjach rurowych

P C

PKZ(B.g)(8)2 wykonać obliczenia strat ciśnienia podczas przepływu cieczy lub gazu w instalacjach rurowych

P C

PKZ(B.g)(8)3 dobierać pompy i wentylatory w instalacjach rurowych P C

PKZ(B.g)(15)7 określić parametry instalacji rurowych z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych

PP C

Planowane zadania (ćwiczenia) Dobranie pompy cyrkulacyjnej w instalacji Na podstawie wskazówek, założeń (zadany całkowity strumień wody cyrkulacyjnej) zawartych w treści zadania praktycznego oraz dołączonej dokumentacji (schemat instalacji cyrkulacyjnej



3.2. Obliczenia hydrauliczne instalacji rurowych

ciepłej wody użytkowej z zastosowaniem kolektorów słonecznych) uczniowie wykonują obliczenia strat ciśnienia i na podstawie wyników i danych wyjściowych dobierają pompę. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych. Pomoce dydaktyczne dotyczące wymiarowania instalacji rurowych, nomogramy i tabele dotyczące jednostkowych strat ciśnienia dla przewodów z różnych materiałów i strat ciśnienia wywołanych oporami miejscowymi w instalacjach rurowych. Katalogi pomp i wentylatorów. Katalogi przewodów rurowych. Prezentacje multimedialne i plansze przedstawiające schematy instalacji rurowych i zasady doboru średnic przewodów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obliczenia hydrauliczne instalacji rurowych” wymaga zastosowania aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych dotyczących transportu mediów energetycznych w rurociągach. W szczególności, jeżeli stosowane są programy komputerowe wspomagające dobór instalacji rurowych, instrukcje obsługi programów komputerowych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych i poleceń. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych.




3.3. Układy sterowania i regulacji w energetyce


Poziom wymagań




BHP(4)5 rozpoznać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane ze sterowaniem i regulacją urządzeń i instalacji energetycznych

P B − Źródła i rodzaje prądu elektrycznego. − Obwody elektryczne. − Moc w obwodzie prądu przemiennego. Kompensacja PKZ(B.g)(3)2 rozpoznać budowę maszyn elektrycznych P B




PKZ(B.g)(7)3 zastosować prawa elektrotechniki do analizy obwodów elektrycznych i elektronicznych

P C mocy biernej.

− Obwody trójfazowe. Połączenia odbiorników w gwiazdę i w trójkąt.

− Pomiar podstawowych wielkości elektrycznych. − Układy napędu elektrycznego. − Zabezpieczenia obwodów elektrycznych. − Maszyny elektryczne. − Układy automatyki. − Elementy i urządzenia automatyki w układach

regulacji. − Konserwacja obwodów i układów elektrycznych. − Zasady bezpiecznej eksploatacji urządzeń

elektrycznych i elektronicznych. − Zasady bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska przy obsłudze układów automatyki.

PKZ(B.g)(7)4 obliczyć parametry obwodów elektrycznych P C

B.22.1(2)1 określić funkcję typowych elementów i urządzeń automatyki P B

B.22.1(2)2 wyjaśnić budowę i zasadę działania typowych elementów i urządzeń automatyki P B

B.22.1(2)4 rozpoznać zabezpieczenia stosowane w układach elektrycznych P B

B.22.1(2)5 rozpoznać elementy układów elektrycznych i elektronicznych na postawie ich schematów

P B

B.22.2(2)1 określa warunki konserwacji i naprawy urządzeń elektrycznych i elektronicznych stosowanych w urządzeniach energetycznych

P B

Planowane zadania (ćwiczenia) Podłączenie silnika elektrycznego do sieci zasilającej Na podstawie literatury, wskazówek i materiałów dostarczonych przez nauczyciela (instrukcja obsługi silnika elektrycznego) wykonać podłączenie silnika elektrycznego do sieci zasilającej zgodnie z wymaganiami instrukcji obsługi. Na zakończenie wykonywania ćwiczenia należy przeprowadzić dyskusję, podczas której dokonana zostanie ocena wyników pracy poszczególnych grup. Podczas wykonywania zadania należy przestrzegać przepisów bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Pomiary wielkości elektrycznych. Na podstawie schematu obwodu elektrycznego ujętego w instrukcji wykonania ćwiczenia należy zmontować obwód elektryczny, zaplanować pomiar, dobrać przyrządy pomiarowe i wykonać pomiar napięcia i natężenia prądu elektrycznego w wyznaczonych punktach obwodu elektrycznego. Podczas montażu i pomiaru należy przestrzegać przepisów bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Po zakończeniu pomiarów uczniowie prezentują wyniki i uzasadniają sposób ich wykonania. Wykonane prace należy ocenić na podstawie uzyskanych wyników pomiaru, uwzględniając kryteria jakościowe montażu. Sterowanie obiegiem centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej Została zmontowana instalacja grzewcza z jednym obiegiem ogrzewania i jednym obiegiem przygotowania ciepłej wody użytkowej, której rysunek schematyczny stanowi dokumentację do ćwiczenia. Na podstawie instrukcji obsługi mikroprocesorowego sterownika pracą pompy obiegowej obwodu grzewczego i pompy obiegowej podgrzewacza objętościowego należy opracować schemat podłączenia sterownika w instalacji. Należy określić sposób podłączenie sterownika do sieci zasilającej zgodnie z wymaganiami instrukcji obsługi oraz miejsce podłączenie czujników temperatury wody w kotle i temperatury wody w podgrzewaczu. Schemat ten będzie wykorzystany podczas montażu układu sterowania instalacją. Uczniowie wykonują zadanie w 2-3 osobowych zespołach. Na zakończenie wykonywania ćwiczenia należy przeprowadzić dyskusję, podczas której dokonana zostanie ocena wyników pracy zespołów.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem




oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych. Przyrządy pomiarowe. Narzędzia monterskie. Pomoce dydaktyczne: plansze, elementy układów elektrycznych i elektronicznych oraz automatyki, stanowiska do montażu i sprawdzania działania układów elektrycznych i elektronicznych, przyrządy do pomiaru wartości wielkości elektrycznych, narzędzia monterskie. Prezentacje dotyczące budowy i działania układów elektrycznych i elektronicznych oraz zagadnień techniki sterowania i regulacji. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Układy sterowania i regulacji w energetyce” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych ocenianych kryterialnie w oparciu o schemat punktowania.




3.4. Gospodarka energetyczna


Poziom wymagań




BHP(1)1 rozróżnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy P B − Proces spalania − Straty energii w procesach spalania − Urządzenia do spalania paliw − Odprowadzanie spalin. Urządzenia do

redukcji zanieczyszczeń w spalinach − Silniki spalinowe − Przewodzenie ciepła − Urządzenia ciśnieniowe

BHP(1)2 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej w przedsiębiorstwach energetycznych P B

BHP(1)3 rozróżnić środki gaśnicze ze względu na zakres ich zastosowania P B

BHP(1)5 wyjaśnić znaczenie pojęcia ergonomia w odniesieniu do stanowisk pracy technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

P B

BHP(2)1 rozróżnić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy w Polsce

P B




BHP(3)1 wskazać ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy P B − Koszty wytwarzania energii elektrycznej i ciepła

− Wymagania ochrony cieplnej budynków − Efektywność energetyczna − Zasady eksploatacji maszyn i urządzeń

energetycznych − Podstawy diagnostyki urządzeń

energetycznych − Obsługa maszyn i urządzeń energetycznych − Technologia remontów urządzeń

energetycznych − Zarządzanie eksploatacją urządzeń

energetycznych − Zasady rozpatrywania reklamacji − Przepisy prawa polskiego i prawa

międzynarodowego dotyczące energetyki − Instytucje oraz służby działające w zakresie

ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce.

− Zasady ochrony przeciwpożarowej w przedsiębiorstwach energetycznych

− Bezpieczeństwo i higiena pracy w eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych

BHP(3)2 wskazać przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, przy ręcznych pracach transportowych, na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe

P B

BHP(3)3 wskazać przepisy w sprawie rodzaju urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu

P B

BHP(4)6 wyjaśnić zagrożenia dla mienia związane z wykonywaniem zadań eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

P B

BHP(5)4 rozróżnić szkodliwe czynniki w środowisku pracy podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

P B

BHP(5)5 wskazać metody i sposoby ograniczenia lub wyeliminowania szkodliwych czynników środowiska pracy występujące podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

PP C

BHP(6)3 rozróżnić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka P B

BHP(6)4 wskazać sposoby ograniczenia lub wyeliminowania skutków oddziaływania na organizm człowieka czynników szkodliwych związanych z eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych;

PP C

PKZ(B.g)(3)3 rozpoznać budowę silników spalinowych P B

PKZ(B.g)(7)5 zastosować prawa z zakresu spalania paliw P C

PKZ(B.g)(7)6 wykonać obliczenia procesu spalania paliw PP C

PKZ(B.g)(7)7 rozpoznać budowę palników i urządzeń do spalania paliw P B

PKZ(B.g)(7)9 rozpoznać budowę urządzeń ciśnieniowych P B

PKZ(B.g)(11)1 zastosować przepisy dotyczące efektywności energetycznej i eksploatacji instalacji

P C

PKZ(B.g)(11)3 zastosować przepisy dotyczące urządzeń energetycznych P C

PKZ(B.g)(14)1 prowadzić racjonalną gospodarkę energią elektryczną P C

PKZ(B.g)(14)2 prowadzić racjonalną gospodarkę cieplną P C

PKZ(B.g)(14)3 wyjaśnić zasady spalania paliw w kotłach P B

PKZ(B.g)(14)4 określić straty ciepła przez przegrody P C




PKZ(B.g)(14)5 dobrać grubość izolacji cieplnej P C

PKZ(B.g)(14)6 porównać koszty wytwarzania energii elektrycznej w różnych technologiach P C

PKZ(B.g)(14)7 porównać koszty wytwarzania ciepła w różnych technologiach P C

PKZ(B.g)(14)8 obliczyć zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynków P C

PKZ(B.g)(15)4 obliczać zapotrzebowanie na ciepło budynków z zastosowaniem programów komputerowych

PP C

B.22.1(6)1 wyjaśnić zasady oceny stanu technicznego urządzeń energetycznych P B

B.22.1(6)2 rozróżnić metody diagnostyki urządzeń energetycznych P B

B.22.1(7)3 wyjaśnić sposoby ograniczania strat energii podczas wytwarzania, magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii

P B

B.22.2(6)1 określić przyczyny nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń energetycznych

P C

B.22.2(6)2 określić sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń energetycznych

P C

B.22.2(7)1 wyjaśnić pojęcie efektywności energetycznej P C

B.22.2(8)1 rozróżnić rodzaje reklamacji P B

B.22.2(8)2 wyjaśnić zasady rozpatrywania reklamacji urządzeń i instalacji energetycznych P C

B.22.2(10)1 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą urządzeń energetycznych

P C

KPS(1)1 przestrzegać zasad racjonalnej gospodarki energią P C

KPS(3)1 przewidywać skutki podejmowanych działań z zakresu gospodarki energetycznej P C

KPS(4)1 być otwartym na zmiany technologiczne prowadzące do oszczędności energii P C

KPS(6)1 aktualizować wiedzę o eksploatacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej

P C

KPS(7)1 przestrzegać tajemnicy zawodowej zastrzeżonej dla pracowników obsługujących urządzenia energetyki odnawialnej

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Porównanie kosztów ogrzewania przy zastosowaniu różnych nośników energii Jako przedstawiciel firmy instalującej urządzenia energetyki odnawialnej otrzymałeś zadanie ustalenia z klientem firmy ekonomicznego sposobu ogrzewania domu jednorodzinnego. W tym celu na podstawie założeń i danych wejściowych należy wykonać obliczenia wartościowania zastosowania różnych technologii wykorzystujących do ogrzewania różne paliwa




kopalne i zasoby odnawialne. W ten sposób zostanie określony sposób ogrzewania zapewniający najniższe koszty energii. Opracowane w formie tabeli zestawienie kosztów ogrzewania przy zastosowaniu różnych nośników energii pozwoli dobrać ekonomiczny sposób ogrzewania. Uczniowie pracują w zespołach 2-3 osobowych. Uzyskane wyniki można skonfrontować z opiniami uczniów na ten temat i rozwinąć dyskusję, uzupełniając analizę wartościowania technologii o nakłady inwestycyjne na budowę instalacji grzewczych. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Wyznaczenie strat ciepła dla przegrody płaskiej i izolowanego rurociągu Na podstawie wskazówek, założeń i danych wejściowych otrzymanych od nauczyciela, uczniowie wykonują obliczenia strat ciepła dla określonej przegrody płaskiej lub określonego odcinka izolowanego rurociągu. Uzyskane wyniki można skonfrontować z opiniami uczniów o minimalizacji strat ciepła poprzez zwiększenie grubości izolacji cieplnej i rozwinąć dyskusję o ekonomiczny kontekst - ograniczenie grubości izolacji ze względu na koszt wykonania izolacji. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne: normy lub tablice ujmujące charakterystyki fizycznych materiałów i elementów budowlanych, danych meteorologicznych, wymagań ochrony cieplnej budynków. Prezentacje multimedialne z zakresu zasad racjonalnej gospodarki energetycznej. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Gospodarka energetyczna” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych do obliczeń cieplno-wilgotnościowych przegród budowlanych i obliczania zapotrzebowania ciepła należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób.







3.5. Energetyka słoneczna


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(2)5 określić potencjał promieniowania słonecznego w Polsce P C − Bilans energii promieniowania słonecznego. − Parametry energii promieniowania

słonecznego w Polsce. Regiony helioenergetyczne Polski

− Klasyfikacja systemów energetyki słonecznej. Czynne i bierne wykorzystanie promieniowania słonecznego

− Rodzaje i konstrukcja kolektorów słonecznych − Budowa instalacji kolektorów słonecznych − Szacowanie napromieniowania powierzchni

kolektora − Zastosowanie kolektorów słonecznych w

budownictwie − Obiegi grzewcze z kolektorami słonecznymi − Zasady doboru instalacji kolektorów

słonecznych − Obsługa instalacji kolektorów słonecznych − Monitorowanie i przeglądy okresowe instalacji

kolektorów słonecznych − Rodzaje i konstrukcja ogniw fotowoltaicznych − Budowa instalacji fotowoltaicznej − Elektrownie słoneczne z panelami

fotowoltaicznymi − Zastosowanie instalacji fotowoltaicznych − Zasady doboru instalacji fotowoltaicznych − Obsługa instalacji fotowoltaicznych. − Monitorowanie i przeglądy okresowe instalacji

fotowoltaicznych − Efektywność energetyczna instalacji

PKZ(B.g)(3)8 wyjaśnić zasadę działania instalacji kolektorów słonecznych P B

PKZ(B.g)(3)9 wyjaśnić zasadę działania instalacji fotowoltaicznej P B

PKZ(B.g)(5)1 sklasyfikować systemy energetyki słonecznej P C

PKZ(B.g)(6)1 określić możliwości zastosowania kolektorów słonecznych w budownictwie P C

PKZ(B.g)(6)2 określić możliwości zastosowania fotoogniw w budownictwie P C

PKZ(B.g)(13)1 określić korzyści wynikające z instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej

P C

PKZ(B.g)(13)4 określić korzyści wynikające z instalacji baterii fotoogniw P C

PKZ(B.g)(15)5 dobrać instalacje kolektorów słonecznych z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych

PP C

B.22.1(1)1 rozróżnić wskazania układu sterowania instalacji kolektorów słonecznych P B

B.22.1(1)2 rozróżnić wskazania układu sterowania instalacji fotowoltaicznej P B

B.22.1(3)6 przeanalizować wpływ zmienności nasłonecznienia na parametry pracy instalacji kolektorów słonecznych

PP C

B.22.1(5)1 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji kolektorów słonecznych P B

B.22.1(5)2 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji fotowoltaicznej P B

B.22.1(8)2 wyjaśnić zasady monitorowania instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.2(5)1 określić zakres okresowych przeglądów instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.2(5)2 określić zakres okresowych przeglądów instalacji ogniw fotowoltaicznych P C

B.22.2(7)3 określić efektywność energetyczną instalacji kolektorów słonecznych PP C

B.22.2(10)2 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetyki słonecznej

P C



kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznych

Planowane zadania (ćwiczenia) Dobór powierzchni kolektorów słonecznych na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej Na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej w budynku jednorodzinnym planowane jest wykonanie instalacji kolektorów słonecznych. Na podstawie założeń oraz charakterystyki kolektorów i wytycznych producenta zawartych w instrukcji, dobierz powierzchnię kolektorów słonecznych. Sporządź zestawienie proponowanych wariantów rozwiązań zawierające: typ kolektora, liczbę kolektorów oraz powierzchnię zabudowy układu kolektorów. Zadanie wykonywane jest w zespołach do 4 uczniów. Wyniki pracy zespołów są prezentowane i analizowane są rozbieżności w doborze układu kolektorów. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Analiza typowych usterek w pracy instalacji solarnej, ich przyczyny i sposoby usuwania Na podstawie założeń i opisu sytuacji zadaniowej dla danej instalacji solarnej, uczniowie analizują objawy nieprawidłowości pracy instalacji solarnej, ustalają przyczynę usterki w pracy instalacji i sposób jej usunięcia. Przykłady objawów nieprawidłowości pracy instalacji: „częste włączanie i wyłączanie pompy kolektorów” lub „duża różnica temperatury kolektorów i temperatury w podgrzewaczu w czasie pracy instalacji solarnej”. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, program wspomagający dobór instalacji kolektorów słonecznych. Elementy instalacji kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne dotyczące energetyki słonecznej. Instrukcje producentów dotyczące obsługi i konserwacji instalacji solarnych i fotowoltaicznych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Energetyka słoneczna” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych doboru instalacji solarnych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.







3.6. Energetyka wiatrowa


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(2)6 określić zasoby energetyczne wiatru w Polsce P C − Zasoby energetyczne wiatru w Polsce. − Wykorzystanie energii wiatru − Zasada działania elektrowni wiatrowej − Budowa elektrowni wiatrowej. Rodzaje turbin

i generatorów. − Rozwiązania konstrukcyjne elektrowni

wiatrowych. − Metody regulacji mocy elektrowni

wiatrowych. − Układy sterowania elektrowni wiatrowych − Automatyka zabezpieczeniowa elektrowni

wiatrowych − Praca elektrowni wiatrowych w systemie

elektroenergetycznym − Małe elektrownie wiatrowe – konstrukcja. − Oddziaływanie elektrowni wiatrowych na

środowisko − Konserwacja i naprawa urządzeń elektrowni

wiatrowej. Okresowe inspekcje serwisowe. − Konserwacja obwodów elektrycznych

elektrowni wiatrowej − Dokumentacja eksploatacyjna pracy

elektrowni wiatrowej − Oznakowanie elektrowni wiatrowej.

PKZ(B.g)(3)7 wyjaśnić zasadę działania elektrowni wiatrowej P B

PKZ(B.g)(4)3 określić oddziaływanie na środowisko elektrowni wiatrowych P C

PKZ(B.g)(5)3 sklasyfikować systemy energetyki wiatrowej P C

PKZ(B.g)(6)4 określić możliwości zastosowania małych elektrowni wiatrowych P C

PKZ(B.g)(13)5 określać korzyści wynikające z eksploatacji elektrowni wiatrowej P C

B.22.1(2)5 wyjaśnić zasady działania automatycznego sterowania pracą elektrowni wiatrowej

PP B

B.22.1(3)4 przeanalizować wpływ zmienności prędkości wiatru na parametry pracy elektrowni wiatrowej

P C

B.22.1(5)4 wyjaśnić wpływ elektrowni wiatrowych na jakość energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym

PP C

B.22.1(9)1 rozróżnić informacje dotyczące eksploatacji elektrowni wiatrowych wymagające sporządzania dokumentacji

P B

B.22.2(1)1 określić wymagania dotyczące pracy elektrowni wiatrowej w systemie elektroenergetycznym

PP C

B.22.2(2)3 określić warunki wykonywania usług konserwacji i naprawy urządzeń elektrowni wiatrowej

PP C

B.22.2(3)2 wyjaśnić procedury przekazywania do eksploatacji elektrowni wiatrowej PP B

B.22.2(5)5 określić zakres okresowych przeglądów elektrowni wiatrowych P C

B.22.2(10)3 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetyki wiatrowej

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Określenie zakresu i harmonogramu okresowych przeglądów elektrowni wiatrowych Pracownik służb eksploatacyjnych otrzymał zadanie opracowania harmonogramu okresowych przeglądów elektrowni wiatrowej, który będzie realizować, na podstawie umowy,



3.6. Energetyka wiatrowa

zewnętrzna firma serwisująca farmy wiatrowe. Na podstawie opisu sytuacji zadaniowej, instrukcji obsługi i konserwacji oraz wytycznych producenta turbiny wiatrowej należy sporządzić zestawienie czynności okresowego przeglądu elektrowni wiatrowej. Na podstawie wytycznych służb eksploatacji należy sporządzić roczny harmonogram okresowych przeglądów serwisowych. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem harmonogramu i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, instrukcje konserwacji i obsługi urządzeń i systemów elektrowni wiatrowych, instrukcje przeglądów okresowych elektrowni wiatrowych, dokumentacja monitoringu i eksploatacji elektrowni wiatrowych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku technicznego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Energetyka wiatrowa” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów.




3.7. Energetyka wodna


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(2)7 określić zasoby energetyczne wody w Polsce P C − Zasoby energetyczne wody w Polsce. − Klasyfikacja elektrowni wodnych. − Rozwiązania konstrukcyjne elektrowni

PKZ(B.g)(3)6 wyjaśnić zasadę działania elektrowni wodnej P B

PKZ(B.g)(4)5 określić oddziaływanie na środowisko elektrowni wodnych P C




PKZ(B.g)(5)4 sklasyfikować systemy energetyki wodnej P C wodnych. − Urządzenia i układy technologiczne

elektrowni wodnych. − Mała energetyka wodna. − Układy regulacyjne turbin wodnych. − Kompensacja mocy biernej w małych

elektrowniach wodnych − Układy automatyki małej elektrowni wodnej − Praca małej elektrowni wodnej w systemie

elektroenergetycznym − Konserwacja i remonty urządzeń elektrowni

wodnej − Dokumentacja małej elektrowni wodnej dla

potrzeb eksploatacji

PKZ(B.g)(11)2 zastosować przepisy dotyczące przyłączania elektrowni wodnych do systemu elektroenergetycznego

PP C

B.22.1(2)6 wyjaśnić zasady automatyzacji procesów ruchowych małej elektrowni wodnej PP B

B.22.1(3)1 rozróżnić parametry pracy małej elektrowni wodnej P B

B.22.1(9)2 rozróżnić informacje dotyczące eksploatacji elektrowni wodnych, wymagające sporządzania dokumentacji

P B

B.22.2(1)2 określić wymagania dotyczące pracy małej elektrowni wodnej w systemie elektroenergetycznym

PP C

B.22.2(1)3 określić wymagania w zakresie utrzymania, konserwacji i eksploatacji elektrowni wodnej

P C

B.22.2(2)2 określić warunki wykonywania usług konserwacji i naprawy urządzeń małej elektrowni wodnej

PP C

B.22.2(3)1 wyjaśnić procedury przekazywania do eksploatacji małej elektrowni wodnej PP C

B.22.2(10)4 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetyki wodnej

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Oszacowanie mocy elektrycznej małej elektrowni wodnej Na podstawie wskazówek, założeń i danych wejściowych otrzymanych od nauczyciela, uczniowie wykonują rysunek poglądowy przekroju zapory elektrowni wodnej, obliczają (szacują) moc elektrowni wodnej i moc oddawaną przez elektrownię wodną do sieci elektroenergetycznej. Po wykonaniu zadania uczniowie prezentują uzyskane wyniki i analizują straty przemian energetycznych. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, zestawy demonstracyjne turbin, instrukcje konserwacji i obsługi urządzeń i systemów elektrowni wodnych, instrukcje i dokumentacja eksploatacji elektrowni wodnych. Prezentacje rozwiązań konstrukcyjnych elektrowni i stosowanych konstrukcji turbin. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Energetyka wodna” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń oraz projektów. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia




powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.





3.8. Energetyka geotermalna


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(2)8 określić zasoby geotermalne w Polsce P C − Zasoby geotermalnej w Polsce. − Klasyfikacja instalacji geotermalnych − Dolne źródła ciepła − Ciepłownie geotermalne − Urządzenia i układy technologiczne

energetyki geotermalnej. − Oddziaływanie ciepłowni geotermalnych na

środowisko − Eksploatacja ciepłowni geotermalnej − Budowa i zasada działania pompy ciepła − Rozwiązania konstrukcyjne pomp ciepła − Dobór pompy ciepła do celów grzewczych

budynku − Obiegi grzewcze w pompą ciepła − Regulacja obiegów grzewczych z pompą

ciepła − Efektywność energetyczna instalacji pomp

ciepła

PKZ(B.g)(3)10 rozróżnić sposoby wytwarzania energii elektrycznej i ciepła ze źródeł geotermalnych

P B

PKZ(B.g)(4)6 określić oddziaływanie na środowisko obiektów energetyki geotermalnej P C

PKZ(B.g)(5)2 sklasyfikować systemy energetyki geotermalnej P C

PKZ(B.g)(6)3 określić możliwości zastosowania instalacji energetyki geotermalnej w budownictwie

P C

PKZ(B.g)(13)2 określić korzyści wynikające z instalacji pomp ciepła do ogrzewania budynków P C

PKZ(B.g)(15)6 dobrać instalacje pomp ciepła z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych

PP C

B.22.1(1)2 rozróżnić wskazania układu sterowania instalacji pomp ciepła PP C

B.22.1(2)7 rozróżnić wyposażanie układów automatycznego sterowania instalacji pomp ciepła

P B

B.22.1(3)5 przeanalizować wpływ zmienności temperatury zewnętrznej na parametry pracy instalacji pomp ciepła

PP C

B.22.1(4)1 zinterpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji pomp ciepła

PP C




B.22.1(5)3 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji pomp ciepła PP C − Zagadnienia eksploatacji instalacji z pompami ciepła

B.22.1(8)1 wyjaśnić zasady użytkowania instalacji pomp ciepła P C

B.22.2(1)5 wskazać wymagania dotyczące eksploatacji złoża wód geotermalnych PP C

B.22.2(5)3 określić zakres okresowych przeglądów instalacji pomp ciepła P C

B.22.2(7)2 określić efektywność energetyczną instalacji pomp ciepła PP C

B.22.2(10)5 zaplanować czynności konserwacją i naprawą instalacji energetyki geotermalnej P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Interpretacja komunikatów o awarii instalacji pompy ciepła i usunięcie usterki. Sterownik instalacji pomp ciepła sygnalizuje wystąpienie awarii. Rozpoznaj nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji na podstawie komunikatu wyświetlanego na panelu sterownika. Opracuj zestawienie czynności prowadzących do usunięcia usterki. Zadanie wykonaj na podstawie wskazówek, założeń i dokumentacji pompy ciepła. Uczniowie rozpoznają nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji pompy ciepła. Interpretują komunikaty sterownika pompy ciepła na panelu sterowniczym i opisują czynności prowadzące do usunięcia usterki, zgodnie z instrukcją producenta. Wykonane czynności serwisowe należy porównać z określoną dla danej awarii procedurą serwisową i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Planowanie i wykonanie czynności konserwacji instalacji pompy ciepła Na podstawie wskazówek, założeń i dokumentacji pompy ciepła otrzymanych od nauczyciela, uczniowie planują wykonanie czynności konserwacji instalacji pompy ciepła, zgodnie z instrukcją producenta. Zaplanowane czynności konserwacji należy porównać z określoną dla danej instalacji procedurą konserwacji i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, program doboru instalacji pomp ciepła. Prezentacje multimedialne przedstawiające konstrukcje urządzeń stosowanych w instalacjach i systemach geotermalnych, mapy zasobów geotermalnych, plansze przedstawiające układy technologiczne energetyki geotermalnej, instrukcje konserwacji i obsługi urządzeń instalacji pomp ciepła, instrukcje eksploatacji źródeł geotermalnych. Elementy instalacji pompy ciepła. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Energetyka geotermalna” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych i poleceń. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne




Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób.





3.9. Energetyczne wykorzystanie biomasy


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(3)5 wyjaśnić zasadę działania układu kogeneracyjnego P B − Zasoby biomasy w Polsce. − Klasyfikacja technologii wykorzystania biomasy − Spalanie bezpośrednie biomasy. Kotły na paliwo stałe − Maszyny i urządzenia do przygotowania,

magazynowania i przesyłania biomasy − Dobór kotła małej mocy − Zabezpieczenia instalacji grzewczych kotłów

spalających biomasę − Zabezpieczenia przeciwpożarowe kotłowni na biomasę − Kotłownie i ciepłownie na biomasę –zagadnienia

eksploatacyjne − Współspalanie biomasy z innymi paliwami − Biogazownie rolnicze − Biogaz z oczyszczalni ścieków − Wykorzystanie biogazu w modułach kogeneracyjnych − Wykorzystanie oczyszczonego biogazu − Eksploatacja biogazowi rolniczych − Oddziaływanie biogazowi na środowisko

PKZ(B.g)(3)11 rozróżnić sposoby wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem biomasy

P B

PKZ(B.g)(4)4 określić oddziaływanie na środowisko technologii energetycznego wykorzystania biomasy

P C

PKZ(B.g)(5)5 sklasyfikować systemy energetyczne wykorzystujące biomasę P C

PKZ(B.g)(13)3 określać korzyści wynikające z instalacji biogazowi rolniczych P C

PKZ(B.g)(13)6 określić korzyści wynikające z instalacji kotłów na biomasę P C

B.22.1(1)4 rozróżnić wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej kotłowni na biomasę P B

B.22.1(2)8 rozpoznać układy sterowania kotłów na biomasę P B

B.22.1(3)2 przeanalizować parametry surowców do produkcji biogazu PP C

B.22.1(3)3 wyjaśnić wpływ współspalania biomasy na sprawność kotłów energetycznych PP B

B.22.1(4)2 zinterpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej kotłów na biomasę PP C

B.22.1(5)5 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji kotłów na biomasę P B

B.22.1(8)3 wyjaśnić zasady użytkowania instalacji kotłów na biomasę P B



3.9. Energetyczne wykorzystanie biomasy

B.22.2(1)4 określić wymagania dotyczące bezpiecznej eksploatacji biogazowi rolniczej PP C − Efektywność ekonomiczna biogazowi rolniczej

B.22.2(3)3 wyjaśnić procedury przekazywania do eksploatacji biogazowi rolniczej PP C

B.22.2(5)4 określić zakres okresowych przeglądów instalacji kotłów na biomasę P C

B.22.2(10)6 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetycznego wykorzystania biomasy

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Dobór kotła małej mocy spalającego biomasę W budynku jednorodzinnym planowana jest modernizacja instalacji polegająca na zainstalowaniu nowego kotła. Należy dobrać kocioł na paliwo stałe (biomasę) oraz wykonać odręczny rysunek schematyczny instalacji kotła w istniejących obiegach grzewczych i ciepłej wody użytkowej wraz z dobranym do kotła zabezpieczeniem instalacji ogrzewań wodnych. Dokumentację do zadania stanowi schemat istniejącej instalacji w budynku, projekt techniczny budynku oraz instrukcja producenta typoszeregu kotłów na biomasę. Ocenie podlega charakterystyka dobranego kotła oraz rysunek schematyczny modernizacji instalacji. Zadanie wykonywane jest w zespołach do 4 uczniów. Wyniki pracy zespołów są prezentowane i analizowane są rozbieżności rezultatów pracy. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni energetyki odnawialnej. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, program wspomagający obliczenia zapotrzebowania ciepła (ozc). Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne dotyczące instalacji energetycznych wykorzystujących biomasę. Instrukcje producentów dotyczące obsługi i konserwacji biogazowi, modułów kogeneracyjnych, kotłów na biomasę. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Energetyczne wykorzystanie biomasy” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 4 osób.







4. Podstawy kosztorysowania w budownictwie

4.1. Kosztorysy instalacji energetyki odnawialnej 4.2. Oferty montażu energetyki odnawialnej

4.1. Kosztorysy instalacji energetyki odnawialnej


Poziom wymagań




B.21.2(1)1. rozróżniać dokumentację do sporządzania kosztorysów instalacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B – Dokumentacja do sporządzania kosztorysów

instalacji urządzeń i systemów energetyki

odnawialnej

– Informacje zawarte w katalogach i

informatorach kosztorysowych, katalogach

producentów materiałów, urządzeń i

elementów instalacji stosowanych w systemach


– Zasady sporządzania kosztorysów instalacji


B.21.2(2)1. analizować zapisy dotyczące kosztorysowania zawarte w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(4)1. objaśnić zasady sporządzania kosztorysów instalacji systemów energetyki odnawialnej;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Twoim zadaniem jest skalkulowanie, na podstawie otrzymanej karty pracy, nakładu robocizny, materiałów i sprzętu oraz określenie elementów wchodzących w skład kosztorysu. Zadanie powinieneś wykonać w 2 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżanka lub kolegą na forum grupy (10 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Dokumentacja projektowa dotycząca urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, katalogi nakładów rzeczowych i analizy opłacalności montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, dokumentacja przetargowa i kosztorysy dotyczące montażu systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Zalecane metody dydaktyczne




W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali nakład robocizny, materiałów i sprzętu oraz określili elementy wchodzących w skład kosztorysu. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.




obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na:


selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w katalogach nakładów rzeczowych, katalogów producentów materiałów,

etapy sporządzenia wykazu elementów wchodzących w skład kosztorysu,


sposób organizacji pracy w małych grupach. Podczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą ćwiczeń proponuje się zwracać uwagę na:

trafność korzystania z danych zawartych w katalogach nakładów rzeczowych, katalogów producentów materiałów,

poprawność i staranność wykonania wykazu elementów składowych kosztorysu,


systematyczność pracy oraz terminowość wykonania ćwiczenia. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń, oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,




– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

4.2. Oferty montażu energetyki odnawialnej


Poziom wymagań




B.21.2(1)2. rozróżniać dokumentację do sporządzania oferty montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P B Dokumentacja do sporządzania oferty montażu


Zapisy dotyczące sporządzania ofert zawarte katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej

Zasady sporządzania ofert montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(2)2 analizować zapisy dotyczące sporządzania ofert zawarte katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(4)2. objaśnić zasady sporządzania ofert montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Na podstawie otrzymanej instrukcji należy wyszukać dokumenty niezbędne do przygotowania oferty montażu instalacji wodnej. Otrzymane wyniki zapisz w karcie oceny. Wykonaną pracę porównaj z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny prawidłowości wykonania zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela, podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych. W pracowni powinny znajdować się przykładowe projekty instalacji wodnej, kosztorysy, harmonogramy prac montażowych, katalogi nakładów rzeczowych, katalogi i cenniki materiałów. Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali wykaz dokumentów niezbędnych do



4.2. Oferty montażu energetyki odnawialnej

wykonania oferty montażu instalacji wodnej. Podczas wykonywania wykazu czynności należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.





karty samooceny. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na:


selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w analizowanych dokumentach,

etapy sporządzenia wykazu dokumentów niezbędnych do wykonania oferty montażu,


sposób organizacji pracy w małych grupach. Podczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą ćwiczeń proponuje się zwracać uwagę na:

trafność wyboru katalogów nakładów rzeczowych, katalogów producentów materiałów itd.

poprawność i staranność wykonania wykazu dokumentacji do sporządzenia oferty montażu,

wykorzystywanie informacji zawartych w przykładowych dokumentach,

systematyczność pracy oraz terminowość wykonania ćwiczenia. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń, oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.




5. Język obcy zawodowy w budownictwie

5.1. Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy 5.2. Terminologia zawodowa budowlana 5.3. Dokumentacja i literatura techniczna 5.4. Działalność gospodarcza i biznesowa

5.1 Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy


Poziom wymagań




JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu P C Terminologia związana z bezpieczeństwem i higieną pracy.

Terminologia związana z zagrożeniami w miejscu pracy.

Czynności związane z udzielaniem pierwszej pomocy.

JOZ(2)1 określić miejsca pracy w branży budowlanej P C

JOZ(2)2 określić czynności zawodowe w branży budowlanej P C

JOZ(2)3 zaplanować rozmowę w języku obcym zawodowym P D

JOZ(2)5 zinterpretować typowe pytania w języku obcym stawiane podczas realizacji prac w zawodzie

P D

JOZ(2)6 sformułować polecenia w języku obcym podczas realizacji prac w zawodzie

P D

JOZ(3)6 odczytać i przeanalizować informację w języku obcym P D

JOZ(3)7 odczytać i przeanalizować informacje umieszczone na opakowaniach części maszyn i urządzeń energetycznych

P D

JOZ(4)1 sformułować krótkie i zrozumiałe wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

P C

JOZ(4)4 uzyskać informacje i wskazówki dotyczące wykonywanych prac zawodowych

P C

JOZ(4)5 wysłuchać wypowiedzi w języku obcym współpracowników zgodnie z zasadami aktywnego słuchania

P C

Planowane zadania Zadaniem uczniów jest sformułowanie opisu sytuacji wykonywania określonej pracy na stanowisku montażu instalacji energetyki odnawialnej i dobranie środków ochrony indywidualnej odpowiednio do wykonywanych czynności montażu. Uczniowie dobrani w pary przygotowują wspólnie opis sytuacji i zestawienie dobranych środków ochrony indywidualnej, a następnie prezentują wyniki.



5.1 Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: sprzęt audiowizualny, tablica multimedialna(opcjonalnie), rzutnik pisma, odtwarzacz DVD, słowniki jedno i dwujęzykowe ogólne oraz techniczne, komputer z dostępem do Internetu. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania z zastosowaniem metod aktywizujących, takich jak inscenizacja, dialog, symulacja, burza mózgów, metoda gier dydaktycznych, metody doskonalące kompetencje komunikacyjne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Praca z większą grupą/klasą jest formą najbardziej efektywną podczas wprowadzania nowego materiału oraz pracy z materiałem audiowizualnym. Technika pracy w parach będzie najefektywniejsza podczas prowadzenia dialogów lub prezentowania inscenizacji. W przygotowaniu projektów najlepiej sprawdzi się metoda pracy w małej grupie. Praca indywidualna pozwoli na uczenie się i samodzielne wykonanie ćwiczeń własnym tempem i wybraną przez siebie metodą.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Metodą sprawdzania powinno być przeprowadzenie testu leksykalnego. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się ocenę zasobu słownictwa zawodowego, płynność porozumiewania się.


dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

5.2. Terminologia zawodowa budowlana


Poziom wymagań




JOZ(1)1 przeprowadzić dialog z uczestnikami procesu pracy P C Nazwy nośników energii, maszyn i urządzeń energetycznych i narzędzi monterskich.

Nazwy czynności zawodowych.

Nazwy elementów instalacji energetyki odnawialnej.

Teksty instrukcji zawodowych.

Nazwy zawodów branży budowlanej.

Nazwy stanowisk i miejsc pracy.

JOZ(1)2 wykorzystać kontekst w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem słownictwa zawodowego

P C

JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu P C

JOZ(1)4 określić terminologię ogólnotechniczną w branży budowlanej P C

JOZ(1)5 zastosować nazwy maszyn i urządzeń energetycznych i narzędzi monterskich

P C

JOZ(1)7 opracować projekt/prezentację treści zawodowych w języku obcym P C




JOZ(2)1 określić miejsca pracy w branży budowlanej P C Korespondencja dotycząca branży budowlanej w języku obcym.

Informacje na prospektach oraz instrukcjach montażu i obsługi urządzeń energetyki odnawialnej.

Źródła informacji o instalacjach energetyki odnawialnej.


JOZ(2)4 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych

P C

JOZ(3)1 przetłumaczyć teksty zawodowe na język obcy z zachowaniem podstawowych zasad gramatyki i ortografii

P C

JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu P C

JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad obsługi maszyn i urządzeń energetycznych

P C

JOZ(3)4 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego

P C

JOZ(3)5 sporządzić proste instrukcje w języku obcym P C


JOZ(3)7 odczytać i analizować informacje umieszczone na opakowaniach części maszyn i urządzeń energetycznych

P D


P C

JOZ(4)3 wyrazić i uzasadnić opinię P D


P C


P C

JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu w uzyskiwaniu potrzebnych informacji dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

P C

JOZ(5)4 skorzystać ze słowników jedno i dwujęzycznych ogólnych i technicznych P C

Planowane zadania Zadaniem grupy uczniów jest odczytanie z rysunku schematycznego instalacji energetyki odnawialnej elementów instalacji i opracowanie wykazu elementów instalacji w języku obcym. Podsumowaniem zadania jest prezentacja efektów pracy grup i porównanie liczby elementów rozpoznanych przez poszczególne grupy z dokumentacji technicznej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: sprzęt audiowizualny, tablica multimedialna(opcjonalnie), rzutnik pisma, odtwarzacz DVD, słowniki jedno i dwujęzykowe ogólne oraz techniczne, komputer z dostępem do Internetu. Środki dydaktyczne




Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania z zastosowaniem metod aktywizujących, takich jak inscenizacja, dialog, symulacja, burza mózgów, metoda gier dydaktycznych, metoda gramatyczno-tłumaczeniowa (doskonalenie znajomości terminologii zawodowej), metody doskonalące kompetencje komunikacyjne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Praca z większą grupą/klasą jest formą najbardziej efektywną podczas wprowadzania nowego materiału oraz pracy z materiałem audiowizualnym. Technika pracy w parach będzie najefektywniejsza podczas prowadzenia dialogów lub prezentowania inscenizacji. W przygotowaniu projektów najlepiej sprawdzi się metoda pracy w małej grupie. Praca indywidualna pozwoli na uczenie się i samodzielne wykonanie ćwiczeń własnym tempem i wybraną przez siebie metodą.





5.3. Dokumentacja i literatura zawodowa


Poziom wymagań




JOZ(1)4 określić terminologię ogólnotechniczną w branży budowlanej P C Obcojęzyczne źródła informacji.

Instrukcje montażu i obsługi obcojęzyczne z zakresu energetyki odnawialnej.

Dokumentacja techniczna.

Obcojęzyczne katalogi, normy, poradniki.

Dokumentacja obsługi urządzeń (protokoły uszkodzeń, awarii, dokumentacja napraw).

JOZ(1)5 zastosować nazwy maszyn i urządzeń energetycznych oraz narzędzi monterskich

P C



P C


P C


P C


P C



5.3. Dokumentacja i literatura zawodowa

JOZ(3)6 odczytać i analizować informację w języku obcym P D

JOZ(3)7 odczytać i analizować informacje umieszczone na opakowaniach części maszyn i urządzeń energetycznych

P D


P C

JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu w uzyskiwaniu potrzebnych informacji dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

P C

JOZ(5)4 korzystać ze słowników jedno- i dwujęzycznych ogólnych i technicznych

P C

Planowane zadania Zadaniem ucznia jest sporządzenie notatki służbowej w języku obcym, będącej formą poinformowania działu kierowniczego o awarii maszyny lub urządzenia energetyki odnawialnej. Pismo powinno zawierać opis przyczyn i następstw awarii, a także wyrażenie prośby o interwencje w tej sprawie.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: sprzęt audiowizualny, tablica multimedialna(opcjonalnie), rzutnik pisma, odtwarzacz DVD, słowniki jedno i dwujęzykowe ogólne oraz techniczne, komputer z dostępem do Internetu. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania z zastosowaniem metod aktywizujących, takich jak inscenizacja, dialog, symulacja, burza mózgów, metoda gier dydaktycznych, metoda gramatyczno-tłumaczeniowa (doskonalenie znajomości terminologii zawodowej), metody doskonalące kompetencje komunikacyjne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Praca z większą grupą/klasą jest formą najbardziej efektywną podczas wprowadzania nowego materiału oraz pracy z materiałem audiowizualnym. Technika pracy w parach będzie najefektywniejsza podczas prowadzenia dialogów lub prezentowania inscenizacji. W przygotowaniu projektów najlepiej sprawdzi się metoda pracy w małej grupie. Praca indywidualna pozwoli na uczenie się i samodzielne wykonanie ćwiczeń własnym tempem i wybraną przez siebie metodą.


Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.



5.4. Działalność gospodarcza i biznesowa


Poziom wymagań




JOZ(1)1 prowadzić dialog z uczestnikami procesu pracy P C Dokumenty aplikacyjne (CV).

Dokumenty Europass.

Korespondencja biznesowa tradycyjna i elektroniczna.

Biznesowa rozmowa telefoniczna.

Aktywne poszukiwanie pracy(miejsca, instytucje, sposoby).

Rozmowa kwalifikacyjna.


P D

JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu P C

JOZ(1)4 określać terminologię ogólnotechniczną w branży budowlanej P C


P C

JOZ(1)6 prowadzić korespondencję tradycyjną i elektroniczną P C

JOZ(1)7 opracować projekt/ prezentację treści zawodowych w języku obcym P D

JOZ(2)1 określić czynności zawodowe i miejsca pracy P C

JOZ(2)2 określić czynności zawodowe P C

JOZ(2)3 zaplanować rozmowę w języku obcym zawodowym P D

JOZ(2)7 zastosować zwroty grzecznościowe w języku obcym P C

JOZ(2)8 przeprowadzić negocjacje w języku obcym P D

JOZ(2)9 opracować w języku obcym porozumienie o współpracy P D


P C

JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu P C


P C


JOZ(4)2 przeprowadzić rozmowy towarzyskie i biznesowe P D

JOZ(4)3 wyrazić i uzasadnić opinie P D


P C


P C

JOZ(5)2 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu w poszukiwaniu P C



5.4. Działalność gospodarcza i biznesowa

zatrudnienia

JOZ(5)3 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy wyszukiwaniu ofert szkoleniowych

P C

JOZ(5)4 skorzystać ze słowników jedno i dwujęzycznych ogólnych i technicznych

P C

Planowane zadania 1. Zadaniem pary uczniów jest symulacja rozmowy kwalifikacyjnej w języku obcym o stanowisku w firmie. 2. Zadaniem grupy jest sporządzenie w języku obcym biznesplanu dowolnego przedsiębiorstwa mającego aspiracje do wkroczenia na rynek Europejski. Uczniowie mają za zadanie uwzględnić wymogi formalne tworzenia biznesplanu, ale także wykazać się kreatywnością i innowacyjnością w konstruowaniu dokumentu.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: sprzęt audiowizualny, tablica multimedialna(opcjonalnie), rzutnik pisma, odtwarzacz DVD, słowniki jedno i dwujęzykowe ogólne oraz techniczne, komputer z dostępem do Internetu. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania z zastosowaniem metod aktywizujących, takich jak inscenizacja, dialog, symulacja, burza mózgów, metoda gier dydaktycznych, metoda gramatyczno-tłumaczeniowa(doskonalenie znajomości terminologii zawodowej), metody doskonalące kompetencje komunikacyjne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Praca z większą grupą/klasą jest formą najbardziej efektywną podczas wprowadzania nowego materiału oraz pracy z materiałem audiowizualnym. Technika pracy w parach będzie najefektywniejsza podczas prowadzenia dialogów lub prezentowania inscenizacji. W przygotowaniu projektów najlepiej sprawdzi się metoda pracy w małej grupie. Praca indywidualna pozwoli na uczenie się i samodzielne wykonanie ćwiczeń własnym tempem i wybraną przez siebie metodą.


Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.



6. Działalność gospodarcza w budownictwie 6.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 6.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa w budownictwie

6.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej


Poziom wymagań




PDG(1)1 wyjaśnić zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej P B Zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej

Zasady planowania działalności gospodarczej.

Formy organizacyjno-prawne działalności przedsiębiorstwa.

Formy pozyskiwania kapitału.

Procedura rejestrowania firmy.

Dokumentacja dotycząca podejmowania działalności gospodarczej.

Opodatkowanie działalności gospodarczej. Wydajność pracy.

Systemy wynagrodzeń pracowników.

Obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń społecznych pracowników.

Ubezpieczenia w działalności gospodarczej.

Etyka w biznesie.

PDG(1)2 rozróżnić podmioty gospodarki rynkowej P B

PDG(2)1 zastosować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego

P C

PDG(2)2 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego

P C

PDG(3)1 zastosować przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej P C

PDG(3)3 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej

P C

PDG(7)1 wybrać właściwą do możliwości przedsiębiorstwa formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej w branży budowlanej

P C

PDG(7)2 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej w branży budowlanej

P C

PDG(7)3 sporządzić biznesplan dla wybranej działalności branży budowlanej P C

Planowane zadania Zadaniem uczniów będzie opracowanie procedury postępowania przy rejestrowaniu firmy. Uczniowie pracują w zespołach. Zadanie polega na sprecyzowaniu rodzaju działalności gospodarczej w planowanej firmie i opracowaniu wykazu zgodnie z symbolami Polskiej Klasyfikacji Działalności oraz harmonogramu działań związanych z rejestracją działalności gospodarczej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy jako przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania przepisów prawa, a także postawy odpowiedzialności za działania niezgodne z przepisami prawa. Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu. Środki dydaktyczne



6.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej

W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny znajdować się: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Urządzenia multimedialne. Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda projektu, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej działalności, oraz metoda projektu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach i indywidualnie.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się ocenę wykonanego projektu. Projekt należy ocenić w aspekcie strategii przyjęcia działań będących drogą formalno-prawną przy zakładaniu o rejestracji własnej działalności związanej z branżą budowlaną, formułowania i wyrażania swojej opinii, podejmowania decyzji.




6.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa branży budowlanej


Poziom wymagań




PDG(4)1 rozróżnić przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży budowlanej

P B Podstawy działalności gospodarczej.

Zasady planowania określonej działalności.

Formy organizacyjno-prawne działalności przedsiębiorstwa.

Formy pozyskiwania kapitału.

Rejestrowanie firmy.

Dokumentacja dotycząca podejmowania działalności gospodarczej.

Opodatkowanie działalności gospodarczej. Wydajność pracy.

Systemy wynagrodzeń pracowników.

Obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczenia gospodarcze.

PDG(4)2 określić powiązania przedsiębiorstwa branży budowlanej z otoczeniem

P C

PDG(5)1 przeprowadzić analizę działań prowadzonych przez firmy funkcjonujące w branży budowlanej

P C

PDG(5)2 przeprowadzić analizę czynników kształtujących pozycję rynkową przedsiębiorstwa funkcjonującego w branży budowlanej

PP C

PDG(6)1 określić zasady organizacji wspólnych przedsięwzięć z przedsiębiorstwami branży budowlanej

P C

PDG(6)2 zorganizować wspólne przedsięwzięcia z dostawcami i partnerami handlowymi

P C

PDG(8)1 zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad ergonomii

P C




PDG(8)2 wyjaśnić ogólne zasady formułowania i formatowania pism P C Etyka w biznesie.

PDG(8)3 wykonać czynności związane z powadzeniem korespondencji P C

PDG(9)1 obsługiwać biurowe urządzenia techniczne P C

PDG(9)2 zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności branży budowlanej

P C

PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu mix P B

PDG(10)2 dobrać działania marketingowe do prowadzonej działalności w branży budowlanej

P C

PDG(11)1 określić składniki kosztów i przychodów w działalności gospodarczej P C

PDG(11)2 określić wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy P C

Planowane zadania Zadaniem uczniów będzie opracowanie projektu promującego ofertę montażu małych instalacji paneli słonecznych. Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach. W ramach projektu uczniowie powinni określić: grupę potencjalnych odbiorców usług firmy, zakres prowadzonych działań reklamowych i marketingowych, formę reklamy oraz hasło kampanii marketingowej. Oceną wykonania zadania jest uzyskana przez uczniów ocena projektu.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Prowadzenie przedsiębiorstwa branży budowlanej” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy jako przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności przestrzegania przepisów prawa obowiązującego w działalności gospodarczej, współpracy z innymi przedsiębiorstwami w branży. Należy także kształtować postawę samodzielności w podejmowaniu decyzji, odpowiedzialności za siebie i innych. Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać poprzez ocenę wykonanego projektu. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny znajdować się: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące marketingu. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Urządzenia multimedialne. Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne W dziale szczególnie zaleca się stosować metodę projektu, która sprzyja rozwijaniu kompetencji personalnych i społecznych, samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz rozpoznaniu wybranej tematyki w pogłębiony sposób. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda projektów.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się ocenę wykonanego projektu. Projekt należy ocenić w aspekcie strategii działań reklamowych, formułowania i wyrażania swojej opinii, podejmowania decyzji.



7. Dokumentacja techniczna w budownictwie 7.1. Rysunek techniczny wspomagany komputerowo 7.2. Dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej

7.1. Rysunek techniczny wspomagany komputerowo


Poziom wymagań




BHP(7)5 zorganizować stanowisko pracy w pracowni rysunku technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

P C

Bezpieczeństwo i higiena pracy w pracowni komputerowej

Wykonywanie rzutów poziomych

Wykonywanie przekroi poprzecznych

Wykonywanie rozwinięć płaskich

Wykonywanie rozwinięć aksonometrycznych

Wykonywanie prezentacji projektów

PKZ(B.g)(12)5 wykonać rysunki w rzutach poziomych i przekrojach poprzecznych z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

P C

PKZ(B.g)(12)7 wykonać rozwinięcia płaskie oraz aksonometryczne z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

PP C

PKZ(B.g)(15)2 zastosować programy komputerowe wspomagające wykonywanie dwuwymiarowych rysunków technicznych

P C

PKZ(B.g)(15)3 zastosować programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych do opracowywania i prezentowania wykonanych projektów

P C

B.21.1(1)6 posługiwać się normami dotyczącymi rysunków technicznych P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Sporządzenie rysunku sytuacyjnego urządzenia energetyki odnawialnej z zastosowaniem programu komputerowego Na podstawie wskazówek, założeń i podkładu budowlanego otrzymanych od nauczyciela, uczniowie wykonują rysunek sytuacyjny urządzenia energetyki odnawialnej zawierający wszystkie informacje potrzebne do ustalenia jego lokalizacji, zgodnie z wymaganiami technicznymi z zastosowaniem programu komputerowego i zasad rysunku technicznego. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni rysunku technicznego. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne



7.1. Rysunek techniczny wspomagany komputerowo

Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku technicznego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Rysunek techniczny wspomagany komputerowo” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. W szczególności instrukcje obsługi programów komputerowych należy dostosować do możliwości uczniów poprzez dobór w rozbudowanych programach komputerowych podstawowych narzędzi informatycznych i poleceń. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób.





7.2. Dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej


Poziom wymagań




BHP(7)6 zorganizować stanowisko pracy z dokumentacją techniczną zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

P C Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Wykonywanie rysunków schematycznych instalacji

Wykonywanie rysunków inwentaryzacyjnych

Posługiwanie się Instrukcją montażu i obsługi urządzeń i instalacji

Wykonywanie zestawień materiałów

OMZ(1)1 planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; P B

OMZ(2)1 dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; P B

OMZ(5)1 wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;

P C

B.21.1(1)7 posługiwać się dokumentacją techniczną systemów energetyki odnawialnej P C

B.21.1(1)8 posługiwać się instrukcjami montażu i obsługi urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

P B



B.21.1(1)9 wykonać zestawienie materiałów na podstawie dokumentacji; P C

B21.1(8)1 wykonać rysunki schematyczne instalacji energetyki odnawialnej P C

B21.1(8)2 wykonać rysunki inwentaryzacji instalacji energetyki odnawialnej P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Wykonanie fragmentu dokumentacji montażu na podstawie instrukcji montażu i obsługi instalacji energetyki odnawialnej i podkładu budowlanego Zlecenie, które otrzymała firma obejmuje montaż instalacji kolektorów słonecznych w budynku jednorodzinnym. Otrzymałeś zadanie polegające na wykonaniu na dołączonym do zadania podkładzie budowlanym odręcznego szkicu określającego usytuowanie zasobnika solarnego. Usytuowanie zasobnika powinno uwzględniać wymagania producenta zasobnika zawarte w instrukcji montażu i konserwacji tego urządzenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie w grupie 2-3 osobowej i po wykonaniu szkicu prezentują efekty swojej pracy. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Podsumowaniem wykonania ćwiczenia powinna być dyskusja dotycząca zaproponowanych lokalizacji urządzenia, w szczególności zgodności propozycji lokalizacji z kryteriami ustawienia urządzenia podanymi przez producenta w instrukcji oraz konsekwencji błędów w ustawieniu zasobnika.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni. Wyposażenie pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i skanerem oraz projektorem multimedialnym. Programy: do wykonywania rysunku technicznego, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, przybory do wykonywania rysunków odręcznych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Przykłady dokumentacji technicznych oraz instrukcji montażu i obsługi urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów instalacyjnych. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne z zakresu zasad rysunku schematycznego i inwentaryzacyjnego. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Dokumentacja instalacji energetyki odnawialnej” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką. Zalecane jest korzystanie z innych niż podręcznikowe źródeł informacji: instrukcji producentów, specjalistycznych wydawnictw branżowych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metoda ćwiczeń i projektów - uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 3 osób.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych.






8. Montaż systemów energetyki odnawialnej

8.1. Bezpieczne wykonywanie montażu systemów rurociągowych 8.2. Pomiary 8.3. Połączenia elementów rurociągów 8.4. Połączenia elektryczne 8.5. Montaż instalacji kolektorów słonecznych 8.6 Montaż instalacji fotowoltaicznych 8.7. Montaż instalacji pomp ciepła 8.8. Montaż instalacji kotłów na biomasę

8.1. Bezpieczne wykonywanie montażu systemów energetyki odnawialnej


Poziom wymagań




BHP(4)7. wskazywać zagrożenia dla zdrowia i życia występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C Zagrożenia dla zdrowia i życia w trakcie

montażu systemów energetyki odnawialnej

Czynniki szkodliwe występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej

Skutki oddziaływania czynników szkodliwych dla organizmu człowieka występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej

Zasady organizacji stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w trakcie wykonywania czynności montażowych

Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas wykonywania montażu systemów energii odnawialnej

BHP(4)8. wyjaśnić zasady zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia i życia w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C

BHP(5)6. wskazywać czynniki szkodliwe występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(5)7. zabezpieczać miejsce montażu przed czynnikami szkodliwymi; PP D

BHP(6)5. wskazywać skutki oddziaływania czynników szkodliwych dla organizmu człowieka występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C

BHP(6)6.ograniczać działanie czynników szkodliwych na organizm człowieka w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

PP D

BHP(7)7. organizować stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w trakcie wykonywania czynności montażowych;

P C

BHP(7)8. wskazywać zasady organizacji stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny

P C




pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w trakcie wykonywania czynności montażowych;

Przepisy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w miejscu wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej

Stany zagrożenia zdrowia i życia u poszkodowanych w wypadkach przy pracach montażowych

Pierwsza pomoc w wypadkach oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia

BHP(8)3. rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas wykonywania montażu systemów energii odnawialnej;

P B

BHP(8)4. dobierać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas montażu systemów energii odnawialnej;

P C

BHP(9)3. wskazywać przepisy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w miejscu wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;

P B

BHP(9)4. przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;

P C

BHP(10)4. rozpoznać stany zagrożenia zdrowia i życia u poszkodowanych w wypadkach przy pracach montażowych;

PP D

BHP(10)5. wezwać pomoc medyczną do poszkodowanych w wypadkach oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

P C

BHP(10)6. udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Twoje zadania polega na zaplanowaniu bezpiecznych warunków pracy na wysokości w formie planu pisemnego z uwzględnieniem:

zakresu tematycznego szkolenia bhp, które powinno być przeprowadzone przed pracami na wysokości,

sposobu zabezpieczenia miejsca pomiaru,

sposobu transportu na miejsce pracy ludzi i sprzętu,

środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,

sposobów kontaktu w razie zagrożenia zdrowia i życia. Zadanie wykonujesz w grupie 3-4 osób korzystając z otrzymanych założeń dotyczących ilości i składu osobowego zespołu monterów, miejsca wykonywania montażu oraz odległość od siedziby firmy monterskiej. Sporządzony plan będziesz prezentować na forum klasy (10 minut) oraz przekażesz w formie pisemnej do oceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni systemów energetyki odnawialnej lub pracowni dokumentacji wyposażonych w stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do




Internetu, z drukarką, z projektorem multimedialnym, pakietem programów biurowych, zestawem przepisów prawa energetycznego i budowlanego; filmy dydaktyczne ilustrujące montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, specyfikacje warunków technicznych wykonania systemów energetyki odnawialnej, instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej, kodeks pracy, przepisy prawne dotyczące bhp i ergonomii, prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące bezpieczeństwa pracy podczas montażu, zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Podczas realizacji zadania należy zwrócić uwagę na posługiwanie się terminologią techniczną zawartą w dokumentach niezbędnych do wykonania planu pisemnego. W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować w 3-4 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali plan pisemny bezpiecznych warunków pracy na wysokości. Podczas wykonywania planu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na teren montażu na wysokości co ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.





prezentacji planu pisemnego. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na:


selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji bhp i p.poż.,

planowanie zakresu i kolejności robót związanych z zabezpieczeniem miejsca montażu,


przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Podczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą projektów proponuje się zwracać uwagę na:

trafność koncepcji planu pisemnego,





wykorzystywanie informacji zawartych w normach, katalogach i przepisach bhp,

systematyczność pracy oraz terminowość wykonania planu pisemnego. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki testu pisemnego wielokrotnego wyboru, poprawność wykonania ćwiczeń, ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.


8.2. Pomiary


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(9)4. wykonać pomiary liniowe i kątowe; P C Pomiary liniowe i kątowe

Pomiary parametrów cieczy i gazów

Przedmiary i obmiary związane z montażem instalacji

PKZ(B.g)(9)5. wykonać pomiary parametrów cieczy i gazów; P C

B 21.2(3)2. sporządzać przedmiary i obmiary związane z montażem instalacji; P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za wykonanie obmiaru odcinka instalacji wodnej przed jej wymiana na nową. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – pobranie odpowiednich narzędzi pomiarowych z magazynu,

– wykonanie obmiaru istniejącego odcinka instalacji wodnej,

– wpisanie wyniku obmiaru wartości liniowych i kątowych na schemacie odcinka instalacji.

Zadanie powinieneś wykonać samodzielnie lub w zespole 2 osobowym zachowując zasady BHP. Pomiary wykonaj korzystając z dostępnych narzędzi i urządzeń pomiarowych,

instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji wodnej, odcinka instalacji. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po wykonaniu obmiaru zaprezentuj wynik pracy na forum grupy

(5 minut) omawiając schemat instalacji z naniesionymi wymiarami oraz uzasadniając wybór poszczególnych narzędzi i urządzeń pomiarowych.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowisk do obróbki ręcznej i mechanicznej



8.2. Pomiary

materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur. Środki dydaktyczne W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów). W pracowni powinny się znajdować: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, instrukcje ich obsługi, narzędzia i przyrządy traserskie, schemat odcinka instalacji, karta pracy ucznia, czasopisma branżowe, filmy instruktażowe prac kontrolno-pomiarowych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni dokumentacji lub stanowisku do obróbki ręcznej. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali obmiar odcinka instalacji wodnej. Podczas wykonywania obmiaru należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu instalacji ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.


sprawdzeniu wykonanych zapisów w dokumentacji ćwiczenia,

odpowiedzi ustnej w trakcie realizacji pomiarów,


prezentacji wykonanego ćwiczenia. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na:


selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji pomiaru,

etapy wykonywania pomiarów,



trafność wyboru urządzeń pomiarowych,

poprawność i staranność wykonania pomiaru,



8.2. Pomiary


systematyczność pracy oraz terminowość wykonania projektu. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić odpowiedz ustną, poprawność wykonania ćwiczeń, ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.


8.3. Połączenia elementów rurociągów


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(10)7. przestrzegać zasad wykonywania instalacji rurowych; P C Wykonywanie instalacji rurowych

Wykonanie instalacji rurociągowej

Dobór materiału do montażu instalacji wodnych, gazowych, grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

Magazynowanie, przechowywanie i elementy instalacji rurowych

Dobór sprzętu i narzędzi do montażu instalacji wodnych, gazowych, grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

Zapotrzebowanie na materiały do montażu rurociągów

Rysunki schematyczne rurociągów

PKZ(B.g)(10)9. wykonać instalację rurociągową; P C

B.21.1(3)4. dobierać materiały do montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

P C

B.21.1(3)5. dobierać materiały do montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

P C

B.21.1(5)4. magazynować, przechowywać i elementy instalacji rurowych; P C

B.21.1(6)4. dobierać sprzęt i narzędzia montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

P C

B.21.1(6)5. dobierać sprzęt i narzędzia montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

P C

B.21.1(7)3. sporządzić zapotrzebowanie na materiały do montażu rurociągów; P C

B.21.1(8)2. wykonywać rysunki schematyczne rurociągów; P C

Planowane zadania (ćwiczenia)




Jesteś odpowiedzialny za wykonanie montażu odcinka instalacji gazowej. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – dobór i pobranie sprzętu i narzędzi do montażu instalacji gazowej,

– dobór i pobranie materiału do montażu instalacji gazowej na podstawie zapotrzebowania,

– wykonanie odcinka instalacji gazowej

– bieżąca kontrola wykonywanych prac.

Zadanie powinieneś wykonać samodzielnie lub w zespole 2 osobowym zachowując zasady BHP. Montaż wykonaj korzystając z dostępnych materiałów, narzędzi i urządzeń,

instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji gazowej, instrukcji montażu instalacji oraz urządzeń. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po wykonaniu montażu zaprezentuj

instalację gazową na forum grupy (10 minut) omów etapy wykonania montażu oraz uzasadnij wybór poszczególnych materiałów, narzędzi i urządzeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażonego w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur oraz stanowiska wykonywania połączeń rur (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażonego w: urządzenia i sprzęt do wykonywania połączeń gwintowych, lutowanych, zgrzewanych, spawanych, klejonych i zaciskanych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: ćwiczeń i pokazu z objaśnieniem. Zajęcia należy prowadzić na stanowisku do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów oraz stanowisku wykonywania połączeń rur. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali montaż instalacji gazowej. Podczas wykonywania montażu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu instalacji ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.


sprawdzeniu wykonanych zapisów w dokumentacji ćwiczenia (karta pracy ucznia),

odpowiedzi ustnej w trakcie realizacji montażu,

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń (projektu),




prezentacji wykonanego ćwiczenia (projektu). Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na:



etapy wykonywania montażu,



trafność wyboru urządzeń pomiarowych i montażowych,

poprawność i staranność wykonania pomiaru i montażu,


systematyczność pracy oraz terminowość wykonania projektu (ćwiczenia). Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność logicznego myślenia, wiązanie teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki odpowiedzi ustnej, poprawność wykonania ćwiczeń, ocenę projektu oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy na forum klasy.


8.4. Połączenia elektryczne


Poziom wymagań




PKZ(B.g)(10)8. przestrzegać zasad wykonywania instalacji elektrycznych; P C Zasady wykonywania instalacji elektrycznych

Materiały do montażu instalacji elektrycznych

Magazynowanie, przechowywanie i elementy instalacji elektrycznych

Zapotrzebowanie na materiały do montażu

B.21.1(3)6. dobierać materiały do montażu instalacji elektrycznych; P C

B.21.1(5)5. magazynować, przechowywać i elementy instalacji elektrycznych; P C

B.21.1(6)6. dobierać sprzęt i narzędzia montażu instalacji elektrycznych; P C




B.21.1(7)4. sporządzić zapotrzebowanie na materiały do montażu instalacji elektrycznych;

P C instalacji elektrycznych

Rysunki schematyczne montażu instalacji elektrycznych

B.21.1(8)3. wykonywać rysunki schematyczne montażu instalacji elektrycznych; P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za wykonanie montażu odcinka instalacji elektrycznej. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – dobór i pobranie sprzętu i narzędzi do montażu instalacji elektrycznej,

– dobór i pobranie materiału do montażu instalacji elektrycznej na podstawie zapotrzebowania,

– wykonanie odcinka instalacji elektrycznej,

– bieżąca kontrola wykonywanych prac.


instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji elektrycznej, instrukcji montażu instalacji oraz urządzeń. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po wykonaniu montażu zaprezentuj

instalację elektryczną na forum grupy (10 minut) omów etapy wykonania montażu oraz uzasadnij wybór poszczególnych materiałów, narzędzi i urządzeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażonego w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur oraz stanowiska wykonywania połączeń elektrycznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową, wyposażonego w wyłączniki awaryjne i wyłącznik centralny, przystosowane do montażu elementów instalacji elektrycznych, przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: ćwiczeń i pokazu z objaśnieniem. Zajęcia należy prowadzić na stanowisku do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów oraz stanowisku wykonywania połączeń elektrycznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali montaż instalacji elektrycznej. Podczas wykonywania montażu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu instalacji ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.



8.5. Montaż instalacji kolektorów słonecznych


Poziom wymagań




B.21.1(2)5. dobierać sposób montażu kolektora słonecznego; P C Sposób montażu kolektora słonecznego

Harmonogram robót montażowych kolektorów słonecznych

Miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach kolektorów słonecznych

Materiały narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych

Miejsce montażu kolektorów słonecznych

Narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych

Prace związane z montażem kolektorów słonecznych

Montaż kolektorów słonecznych

Błędy montażu kolektorów słonecznych

Ocena jakość wykonania montażu kolektorów słonecznych

Przygotowanie do odbioru montażu kolektorów słonecznych

B.21.1(9)2. sporządzić harmonogramy robót montażowych; P C

B.21.1(4)5. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach kolektorów słonecznych;

P C

B.21.3(1)2. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji kolektorów słonecznych;

P C

B.21.3(2)5. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych;

P C

B.21.3(3)5. wyznaczyć miejsce montażu kolektorów słonecznych; P C

B.21.3(4)5 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu kolektorów słonecznych;

P C

B.21.1(10)3. organizować prace związane z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

B.21.3(5)5. wykonać montaż kolektorów słonecznych; P C

B.21.3(6)5. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji kolektorów słonecznych;

PP D

B.21.3(7)2. ocenić jakość wykonania montażu; P C

B.21.3(8)2. przygotowywać do odbioru urządzenia i systemy energetyki odnawialnej;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za wykonanie montażu kolektora słonecznego. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – dobór i pobranie sprzętu i narzędzi do montażu kolektora słonecznego,

– dobór i pobranie materiału do montażu kolektora słonecznego na podstawie zapotrzebowania,

– wykonanie montażu kolektora słonecznego,

– bieżąca kontrola wykonywanych prac,




– przygotowanie urządzenia wraz z instalacja do odbioru.


instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji kolektora słonecznego, instrukcji montażu instalacji oraz kolektora słonecznego. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po

wykonaniu montażu przygotuj urządzenie i instalacje do odbioru oraz na forum grupy (10 minut) omów etapy wykonania montażu oraz uzasadnij wybór poszczególnych

materiałów, narzędzi i urządzeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażonego w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur oraz stanowiska montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażonego w sprzęt i urządzenia do wykonywania połączeń rur i montażu odcinków rurociągów, a także stanowiska wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla dziesięciu uczniów), wyposażonego w urządzenia wykorzystujące energię odnawialną: kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą; urządzenia do automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej wyposażone w sterowniki, regulatory oraz aparaturę pomiarową. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: ćwiczeń, pokazu z objaśnieniem. Zajęcia należy prowadzić na stanowisku do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów oraz stanowisku wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 10 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali montaż kolektora słonecznego. Podczas wykonywania montażu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu urządzenia ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 10 osobowe.

















umiejętność przygotowania urządzenia do uruchomienia,



8.6. Montaż instalacji fotowoltaicznych


Poziom wymagań




B.21.1(2)6. dobierać sposób montażu ogniw fotowoltaicznych; P C Sposób montażu ogniw fotowoltaicznych

Harmonogram robót montażowych kolektorów słonecznych

Miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w


B.21.1(4)6. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach fotowoltaicznych;

P C




B.21.3(1)3. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji fotowoltaicznych; P C instalacjach fotowoltaicznych

Materiały narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych

Miejsce montażu ogniw fotowoltaicznych

Narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych

Prace związane z montażem ogniw fotowoltaicznych

Montaż ogniw fotowoltaicznych

Błędy montażu urządzeń i instalacji ogniw fotowoltaicznych

Ocena jakość wykonania montażu ogniw fotowoltaicznych

Przygotowanie do odbioru montażu ogniw fotowoltaicznych

B.21.3(2)6. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych;

P C

B.21.3(3)6. wyznaczyć miejsce montażu ogniw fotowoltaicznych; P C

B.21.3(4)6 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu ogniw fotowoltaicznych;

P C


P C

B.21.3(5)6. wykonać montaż ogniw fotowoltaicznych; P C

B.21.3(6)6. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji ogniw fotowoltaicznych;

PP D



P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za wykonanie montażu ogniwa fotowoltaicznego. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – dobór i pobranie sprzętu i narzędzi do montażu ogniwa fotowoltaicznego,

– dobór i pobranie materiału do montażu ogniwa fotowoltaicznego na podstawie zapotrzebowania,

– wykonanie montażu ogniwa fotowoltaicznego,


– przygotowanie urządzenia wraz z instalacja do odbioru.


instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji ogniwa fotowoltaicznego, instrukcji montażu instalacji oraz ogniwa fotowoltaicznego. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po

wykonaniu montażu przygotuj urządzenie i instalacje do odbioru oraz na forum grupy (10 minut) omów etapy wykonania montażu oraz uzasadnij wybór poszczególnych

materiałów, narzędzi i urządzeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne




W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażonego w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur oraz stanowiska montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażonego w sprzęt i urządzenia do wykonywania połączeń rur i montażu odcinków rurociągów, a także stanowiska wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla dziesięciu uczniów), wyposażonego w urządzenia wykorzystujące energię odnawialną: kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą; urządzenia do automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej wyposażone w sterowniki, regulatory oraz aparaturę pomiarową. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: ćwiczeń, pokazu z objaśnieniem. Zajęcia należy prowadzić na stanowisku do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów oraz stanowisku wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 10 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali montaż ogniwa fotowoltaicznego. Podczas wykonywania montażu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu urządzenia ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 10 osobowe.




















8.7. Montaż instalacji pomp ciepła


Poziom wymagań




B.21.1(2)7. dobierać sposób montażu pomp ciepła; P C Sposób montażu pomp ciepła

Harmonogram robót montażowych pomp ciepła

Miejsce lokalizacji pomp ciepła

Materiały narzędzia i sprzęt do montażu pomp ciepła

Miejsce montażu pomp ciepła

Narzędzia i sprzęt do montażu pomp ciepła

Prace związane z montażem pomp ciepła

Montaż pomp ciepła

Błędy montażu pomp ciepła

Ocena jakość wykonania montażu pomp ciepła

Przygotowanie do odbioru montażu pomp ciepła


B.21.1(4)7. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach pomp ciepła;

P C

B.21.3(1)4. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji pomp ciepła; P C

B.21.3(2)7. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu instalacji i urządzeń wykorzystujących niskotemperaturowe źródła ciepła;

P C

B.21.3(3)7. wyznaczyć miejsce montażu pomp ciepła; P C

B.21.3(4)7 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu pomp ciepła; P C


P C

B.21.3(5)7. wykonać montaż pomp ciepła; P C




B.21.3(6)7. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji pomp ciepła; PP D



P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za wykonanie montażu pompy ciepła. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – dobór i pobranie sprzętu i narzędzi do montażu pompy ciepła,

– dobór i pobranie materiału do montażu pompy ciepła na podstawie zapotrzebowania,

– wykonanie montażu pompy ciepła,


– przygotowanie urządzenia wraz z instalacją do odbioru.


instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji pompy ciepła, instrukcji montażu instalacji oraz pompy ciepła. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po wykonaniu montażu

przygotuj urządzenie i instalacje do odbioru oraz na forum grupy (10 minut) omów etapy wykonania montażu oraz uzasadnij wybór poszczególnych materiałów, narzędzi i

urządzeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażonego w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur oraz stanowiska montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażonego w sprzęt i urządzenia do wykonywania połączeń rur i montażu odcinków rurociągów, a także stanowiska wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla dziesięciu uczniów), wyposażonego w urządzenia wykorzystujące energię odnawialną: kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą; urządzenia do automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej wyposażone w sterowniki, regulatory oraz aparaturę pomiarową. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: ćwiczeń oraz pokazu z objaśnieniem. Zajęcia należy prowadzić na stanowisku do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów oraz stanowisku wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 10 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne




pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali montaż pompy ciepła. Podczas wykonywania montażu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu urządzenia ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 10 osobowe.



















8.8. Montaż instalacji wykorzystania biomasy


Poziom wymagań




B.21.1(2)8. dobierać sposób montażu urządzeń wykorzystujących biomasy; P C Sposób montażu urządzeń wykorzystujących biomasy

Harmonogram robót montażowych urządzeń wykorzystujących biomasy

Miejsce lokalizacji urządzeń wykorzystujących biomasy

Materiały narzędzia i sprzęt do montażu urządzeń wykorzystujących biomasy

Miejsce montażu urządzeń wykorzystujących biomasy

Narzędzia i sprzęt do montażu kotłów na biomasę

Prace związane z montażem kotłów na biomasę

Montaż kotłów na biomasę

Błędy montażu kotłów na biomasę

Ocena jakość wykonania montażu kotłów na biomasę

Przygotowanie do odbioru montażu kotłów na biomasę


B.21.1(4)8. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń wykorzystujących biomasy; P C

B.21.3(1)5. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji wykorzystania biomasy;

P C


P C

B.21.3(3)8. wyznaczyć miejsce montażu urządzeń wykorzystania biomasy; P C

B.21.3(4)8 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu kotłów na biomasę;

P C


P C

B.21.3(5)8. wykonać montaż kotów na biomasę; P C

B.21.3(6)8. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji wykorzystania biomasy;

PP D



P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Jesteś odpowiedzialny za wykonanie montażu kotła na biomasę. Do czynności które masz wykonać wchodzą: – dobór i pobranie sprzętu i narzędzi do montażu kotła na biomasę,

– dobór i pobranie materiału do montażu kotła na biomasę na podstawie zapotrzebowania,

– wykonanie montażu kotła na biomasę,





– przygotowanie urządzenia wraz z instalacją do odbioru.


instrukcji ich obsługi, dokumentacji instalacji kotła na biomasę, instrukcji montażu instalacji oraz kotła na biomasę. Pracę dokumentuj w karcie pracy ucznia. Po wykonaniu

montażu przygotuj urządzenie i instalacje do odbioru oraz na forum grupy (10 minut) omów etapy wykonania montażu oraz uzasadnij wybór poszczególnych materiałów, narzędzi

i urządzeń.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne W trakcie zajęć uczeń powinien mieć zapewniony dostęp do stanowiska do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażonego w: stół warsztatowy z imadłem, przyrządy do kontroli i pomiarów geometrycznych, narzędzia i przyrządy traserskie, narzędzia do cięcia, gięcia, prostowania, wiercenia i gwintowania, wywijania obrzeży rur i kształtowania końcówek rur, wiertarkę stołową, piłę mechaniczną, urządzenie do gięcia rur oraz stanowiska montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażonego w sprzęt i urządzenia do wykonywania połączeń rur i montażu odcinków rurociągów, a także stanowiska wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej (jedno stanowisko dla dziesięciu uczniów), wyposażonego w urządzenia wykorzystujące energię odnawialną: kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą; urządzenia do automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej wyposażone w sterowniki, regulatory oraz aparaturę pomiarową. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: ćwiczeń oraz pokazu z objaśnieniem. Zajęcia należy prowadzić na stanowisku do obróbki ręcznej i mechanicznej materiałów oraz stanowisku wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w 10 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali montaż pompy ciepła. Podczas wykonywania montażu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami na miejsce montażu urządzenia ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 10 osobowe.






9. Obsługa systemów energetyki odnawialnej

9.1. Obsługa instalacji kolektorów słonecznych 9.2. Obsługa instalacji fotowoltaicznych 9.3. Obsługa instalacji pomp ciepła 9.4. Obsługa instalacji kotłów na biomasę

9.1. Obsługa instalacji kolektorów słonecznych


Poziom wymagań




BHP(4)9 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji kolektorów słonecznych

P C Organizacja konserwacji i naprawą

instalacji kolektorów słonecznych

Uruchomienie instalacji kolektorów słonecznych

Ocena stanu technicznego elementów instalacji kolektorów słonecznych

Diagnostyka funkcjonowania instalacji kolektorów słonecznych

Wykonywanie czynności konserwacji instalacji kolektorów słonecznych

Naprawianie instalacji kolektorów słonecznych

Obsługa okresowa instalacji kolektorów słonecznych

Sporządzanie dokumentacji reklamacji

B.22.1(1)5 odczytać wskazania układu sterowania instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.1(2)9 ustawić parametry sterownika elektronicznego zgodnie z zaleceniami producenta

P C

B.22.1(5)6 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji kolektorów słonecznych

P C

B.22.1(6)3 ocenić stan techniczny elementów instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.1(7)4 skontrolować straty ciepła w instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.2(2)4 posługiwać się instrukcją obsługi i konserwacji instalacji kolektorów słonecznych

P C

B.22.2(4)1 uruchomić instalację kolektorów słonecznych P C

B.22.2(5)6 wykonać okresowe przeglądy instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.2(6)3 usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.2(8)3 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji kolektorów słonecznych P C

B.22.2(10)7 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji kolektorów słonecznych

P C

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; P C




KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; P C

KPS(4) jest otwarty na zmiany; P C

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Wykonanie określonych czynności okresowej kontroli obiegu solarnego instalacji kolektorów słonecznych Wykonaj czynności okresowej kontroli obiegu solarnego instalacji kolektorów słonecznych. Skontroluj mrozoodporność i wartość pH płynu solarnego, ciśnienie w instalacji, działanie pompy solarnej i cyrkulację w obiegu solarnym. Skontroluj ciśnienie wstępne w naczyniu wzbiorczym. Uzupełnij ewentualne ubytki płynu solarnego. Wykonaj odpowietrzenie instalacji. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli obiegu solarnego uczniowie dokonują oceny jakości ich wykonania i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania. Wykonanie określonych czynności okresowej kontroli kolektorów Wykonaj czynności okresowej kontroli kolektorów słonecznych. Skontroluj wzrokowo kolektor, zamocowania i połączenia. Sprawdź zamocowanie kolektora do podłoża oraz czystość powierzchni kolektora oraz jakość izolacji cieplnej. Wykonaj czynności konserwacji zamocowań, powierzchni kolektora i izolacji cieplnej rur. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli kolektorów uczniowie dokonują oceny jakości ich wykonania i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania. Wykonanie określonych czynności okresowej kontroli zasobnika solarnego Wykonaj czynności okresowej kontroli zasobnika solarnego. Skontroluj wzrokowo zasobnik, zamocowania i połączenia. Sprawdź zamocowanie zasobnika do podłoża oraz jakość izolacji cieplnej oraz połączeń rurowych. Sprawdź stan techniczny anody magnezowej. Wykonaj niezbędne czynności konserwacji zasobnika. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli zasobnika uczniowie dokonują oceny jakości ich wykonania i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na stanowiskach wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Wyposażenie: urządzenia i elementy instalacji kolektorów słonecznych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 10 uczniów na jedno stanowisko. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Instrukcje producentów dotyczące obsługi i konserwacji instalacji solarnych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obsługa instalacji kolektorów słonecznych” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: metody przewodniego tekstu, metody projektów, ćwiczeń praktycznych oraz pokazu z objaśnieniem. Do ćwiczeń należy przygotować odpowiednią instrukcję lub przewodni tekst. Podczas kształtowania umiejętności obsługi instalacji kolektorów słonecznych zaleca się zastosować pokaz z objaśnieniem oraz metodę przewodniego tekstu. Każdy uczeń powinien opanować umiejętności konserwacji i wykonywania przeglądów okresowych instalacji kolektorów słonecznych. Należy także zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych, jak: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań, a także umiejętności organizacji pracy indywidualnej i zespołowej. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.




Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Podczas realizacji programu nauczania osiągnięcia ucznia można sprawdzać na podstawie: ustnych sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania zadań, rezultatów projektu, prezentacji projektu. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać na podstawie obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Kryteria służące do oceny poziomu opanowania umiejętności praktycznych powinny uwzględniać: przestrzeganie przepisów BHP podczas obsługi instalacji kolektorów słonecznych, organizację stanowiska pracy, rezultatów wykonania czynności obsługi i konserwacji poszczególnych urządzeń i instalacji kolektorów słonecznych, warunków technicznych wykonania i odbioru wykonywanych prac. Po zakończeniu realizacji programu działu zaleca się przeprowadzenie testu praktycznego. Zadania powinny dotyczyć oceny stanu technicznego, czynności obsługi i konserwacji oraz sporządzania dokumentacji reklamacji instalacji kolektorów słonecznych. Kryteria oceny wykonania testu powinny dotyczyć jakości rezultatów pracy oraz przebiegu wykonania testu pod względem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodności wykonania testu z technologią wykonania prac.




9.2. Obsługa instalacji fotowoltaicznych


Poziom wymagań




BHP(4)10 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji fotowoltaicznych

P C Organizacja konserwacji i naprawy instalacji fotowoltaicznych

Uruchomienie instalacji fotowoltaicznej

Ocena stanu technicznego elementów instalacji fotowoltaicznej

Diagnostyka funkcjonowania instalacji fotowoltaicznych

B.22.1(1)7 odczytać wskazania układu sterowania instalacji fotowoltaicznej P B

B.22.1(2)10 ustawić parametry pracy systemu fotowoltaicznego zgodnie z instrukcją P C

B.22.1(5)7 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji fotowoltaicznej P C




B.22.1(6)4 ocenić stan techniczny elementów instalacji fotowoltaicznej P C Wykonywanie czynności konserwacji instalacji fotowoltaicznej

Naprawianie instalacji fotowoltaicznych

Obsługa okresowa instalacji fotowoltaicznej

Sporządzanie dokumentacji reklamacji instalacji fotowoltaicznej

B.22.2(2)5 posługiwać się instrukcją obsługi i konserwacji instalacji fotowoltaicznej P C

B.22.2(3)4 przestrzegać procedur przekazywania do eksploatacji instalacji fotowoltaicznych współpracujących z systemem elektroenergetycznym

PP C

B.22.2(4)2 uruchomić instalację fotowoltaiczną P C

B.22.2(5)7 wykonać okresowe przeglądy instalacji fotowoltaicznej P C

B.22.2(6)4 usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji fotowoltaicznej P C

B.22.2(8)4 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji fotowoltaicznej P C

B.22.2(10)8 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji fotowoltaicznej

P C

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; P C

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; P C

KPS(4) jest otwarty na zmiany; P C

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Wykonanie określonych czynności okresowej kontroli instalacji fotowoltaicznej Wykonaj czynności okresowej kontroli instalacji fotowoltaicznej. Skontroluj wzrokowo moduły fotowoltaiczne, zamocowania i połączenia. Sprawdź zamocowanie modułów fotowoltaicznych do konstrukcji wsporczej oraz czystość powierzchni modułów. Sprawdź połączenia przewodów. Sprawdź stan izolacji przewodów. Wykonaj czynności konserwacji zamocowań, powierzchni modułów fotowoltaicznych. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli instalacji uczniowie dokonują oceny jakości wykonania poszczególnych czynności i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania. Wykonanie określonych czynności okresowej akumulatora kwasowo-ołowiowego Wykonaj czynności okresowej kontroli akumulatora. Skontroluj wzrokowo akumulator i przyłącza oraz czystość obudowy. Sprawdź stan naładowania akumulatora. Uzupełnij




elektrolit w akumulatorze. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli akumulatora uczniowie dokonują oceny jakościowej i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na stanowiskach wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Wyposażenie: urządzenia i elementy instalacji fotowoltaicznych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 10 uczniów na jedno stanowisko. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Instrukcje producentów dotyczące obsługi i konserwacji instalacji fotowoltaicznych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obsługa instalacji fotowoltaicznych” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: metody przewodniego tekstu, metody projektów, ćwiczeń praktycznych oraz pokazu z objaśnieniem. Do ćwiczeń należy przygotować odpowiednią instrukcję lub przewodni tekst. Podczas kształtowania umiejętności obsługi instalacji fotowoltaicznych zaleca się zastosować pokaz z objaśnieniem oraz metodę przewodniego tekstu. Każdy uczeń powinien opanować umiejętności konserwacji i wykonywania przeglądów okresowych instalacji fotowoltaicznych. Należy także zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych, jak: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań, a także umiejętności organizacji pracy indywidualnej i zespołowej. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Podczas realizacji programu nauczania osiągnięcia ucznia można sprawdzać na podstawie: ustnych sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania zadań, rezultatów projektu, prezentacji projektu. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać na podstawie obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Kryteria służące do oceny poziomu opanowania umiejętności praktycznych powinny uwzględniać: przestrzeganie przepisów BHP podczas obsługi instalacji fotowoltaicznych, organizację stanowiska pracy, rezultatów wykonania czynności obsługi i konserwacji poszczególnych urządzeń i instalacji fotowoltaicznych, warunków technicznych wykonania i odbioru wykonywanych prac. Po zakończeniu realizacji programu działu zaleca się przeprowadzenie testu praktycznego. Zadania powinny dotyczyć oceny stanu technicznego, czynności obsługi i konserwacji oraz sporządzania dokumentacji reklamacji instalacji fotowoltaicznych. Kryteria oceny wykonania testu powinny dotyczyć jakości rezultatów pracy oraz przebiegu wykonania testu pod względem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodności wykonania testu z technologią wykonania prac.







9.3. Obsługa instalacji pomp ciepła


Poziom wymagań




BHP(4)11 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji pomp ciepła

P C Organizacja konserwacji i naprawy

instalacji pomp ciepła

Uruchomienie instalacji pomp ciepła

Ocena stanu technicznego elementów instalacji pomp ciepła

Diagnostyka funkcjonowania instalacji pomp ciepła

Wykonywanie czynności konserwacji instalacji pomp ciepła

Naprawianie instalacji pomp ciepła

Obsługa okresowa instalacji pomp ciepła

Sporządzanie dokumentacji reklamacji instalacji pomp ciepła

B.22.1(1)7 odczytać wskazania układu sterowania instalacji pomp ciepła P C

B.22.1(2)11 wprowadzić ustawienia konfiguracji obwodów grzewczych do układu sterowania pompy ciepła

PP C

B.22.1(3)7 ustalić parametry pracy instalacji pomp ciepła P C

B.22.1(4)3 zarejestrować i zinterpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji pompy ciepła

P C

B.22.1(5)8 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji pomp ciepła P C

B.22.1(6)5 ocenić stan techniczny elementów instalacji pomp ciepła P C

B.22.1(7)5 skontrolować straty ciepła w instalacji pomp ciepła P C

B.22.2(2)6 posługiwać się instrukcją obsługi i konserwacji instalacji pomp ciepła P C

B.22.2(4)3 uruchomić instalację pomp ciepła P C

B.22.2(5)8 wykonać okresowe przeglądy instalacji pomp ciepła P C

B.22.2(6)5 usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji pomp ciepła PP C

B.22.2(7)4 wykonać pomiary efektywności pracy pomp ciepła PP C

B.22.2(8)5 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji pomp ciepła P C

B.22.2(10)9 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji pomp ciepła

P C

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki P C




KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań P C

KPS(4) jest otwarty na zmiany P C

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Wykonanie określonych czynności okresowej kontroli pompy ciepła typu powietrze-woda Wykonaj czynności okresowej kontroli pompy ciepła typu powietrze-woda na podstawie zaleceń producenta w instrukcji serwisowej. Dokonaj oględzin grzałki elektrycznej, anody magnezowej, parownika, złączek i przewodów powietrza, odpływu kondensatu. W zależności od wyników oceny stanu technicznego: oczyść grzałkę elektryczną z kamienia, wymień anodę magnezową, oczyść parownik z nagromadzonych zanieczyszczeń, udrożnij złączki i przewody powietrza, udrożnij odpływ kondensatu. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli obiegu solarnego uczniowie dokonują oceny jakościowej wykonania zadania i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na stanowiskach wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Wyposażenie: urządzenia i elementy instalacji pomp ciepła. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 10 uczniów na jedno stanowisko. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Instrukcje producentów dotyczące obsługi i konserwacji instalacji solarnych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obsługa instalacji pomp ciepła” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: metody przewodniego tekstu, metody projektów, ćwiczeń praktycznych oraz pokazu z objaśnieniem. Do ćwiczeń należy przygotować odpowiednią instrukcję lub przewodni tekst. Podczas kształtowania umiejętności obsługi instalacji pomp ciepła zaleca się zastosować pokaz z objaśnieniem oraz metodę przewodniego tekstu. Każdy uczeń powinien opanować umiejętności konserwacji i wykonywania przeglądów okresowych instalacji pomp ciepła. Należy także zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych, jak: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań, a także umiejętności organizacji pracy indywidualnej i zespołowej. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Podczas realizacji programu nauczania osiągnięcia ucznia można sprawdzać na podstawie: ustnych sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania zadań, rezultatów projektu, prezentacji projektu. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać na podstawie obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Kryteria służące do oceny poziomu opanowania umiejętności praktycznych powinny uwzględniać: przestrzeganie przepisów BHP podczas obsługi instalacji pomp ciepła, organizację stanowiska pracy, rezultatów wykonania czynności obsługi i konserwacji poszczególnych urządzeń i instalacji pomp ciepła, warunków technicznych wykonania i odbioru wykonywanych prac.




Po zakończeniu realizacji programu działu zaleca się przeprowadzenie testu praktycznego. Zadania powinny dotyczyć oceny stanu technicznego, czynności obsługi i konserwacji oraz sporządzania dokumentacji reklamacji instalacji pomp ciepła. Kryteria oceny wykonania testu powinny dotyczyć jakości rezultatów pracy oraz przebiegu wykonania testu pod względem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodności wykonania testu z technologią wykonania prac.




9.4. Obsługa instalacji kotłów na biomasę


Poziom wymagań




BHP(4)12 rozpoznać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji kotłów na biomasę

P C Organizacja konserwacji i naprawy

instalacji kotłów na biomasę

Uruchomienie instalacji grzewczych kotłów na biomasę

Ocena stanu technicznego elementów instalacji kotłów na biomasę

Diagnostyka funkcjonowania instalacji kotłów na biomasę

Wykonywanie czynności konserwacji instalacji kotłów na biomasę

Naprawianie instalacji kotłów na biomasę

Obsługa zabezpieczeń przeciwpożarowych kotłów na biomasę

Obsługa maszyn i urządzeń do przygotowania, magazynowania i przesyłania biomasy

Obsługa okresowa instalacji kotłów na biomasę

Sporządzanie dokumentacji reklamacji

B.22.1(1)8 odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji kotłów na biomasę

P C

B.22.1(2)12 wprowadzić ustawienia konfiguracji obwodów grzewczych do układu sterowania kotłowni na biomasę

PP C

B.22.1(3)8 ustalić parametry pracy instalacji grzewczych z kotłami na biomasę P C

B.22.1(4)4 zarejestrować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji z kotłami na biomasę

P C

B.22.1(5)9 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu kotłów na biomasę P C

B.22.1(6)6 ocenić stan techniczny elementów instalacji kotłów na biomasę P C

B.22.1(7)6 skontrolować straty ciepła w instalacji kotłów na biomasę P C

B.22.1(7)7 skontrolować straty podczas magazynowania i przesyłania biomasy P C

B.22.1(8)5 wykonać czynności związane z przeglądami bieżącymi instalacji kotłów na biomasę

P C

B.22.2(1)7 posługiwać się do instrukcją eksploatacji kotłów na biomasę P C

B.22.2(3)5 przestrzegać procedur przekazywania do eksploatacji instalacji kotłów na biomasę

PP C




B.22.2(4)4 uruchomić instalację kotłów spalających biomasę P C instalacji kotłów na biomasę

B.22.2(5)9 wykonać okresowe przeglądy instalacji kotłów na biomasę P C

B.22.2(6)6 usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji kotłów na biomasę PP C

B.22.2(7)5 wykonać pomiary efektywności kotłów PP C

B.22.2(8)6 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji kotłów na biomasę P C

B.22.2(10)10 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji kotłów na biomasę

P C





Planowane zadania (ćwiczenia) Wykonanie określonych czynności okresowej kontroli instalacji przeciwpożarowej automatycznego kotła na biomasę Wykonaj czynności okresowej kontroli systemu przeciwpożarowego zabezpieczającego przed cofaniem się płomienia do podajnika ślimakowego. Dokonaj oględzin zaworu termostatycznego typu BVTS. Wykonaj test sprawdzania poprawności działania zabezpieczenia. W zależności od wyników oceny stanu technicznego wymień zawór zgodnie z instrukcją. Zapisz wykonanie czynności okresowej kontroli w dokumentacji kotła. Po wykonaniu czynności okresowej kontroli uczniowie dokonują oceny jakościowej wykonania zadania i analizują problemy związane z wykonywaniem zadania.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone na stanowiskach wykonywania konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej. Wyposażenie: urządzenia i elementy instalacji pomp ciepła. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupie do 10 uczniów na jedno stanowisko. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Instrukcje producentów dotyczące obsługi i konserwacji instalacji solarnych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Obsługa instalacji kotłów na biomasę” wymaga zastosowania różnorodnych form pracy: metody przewodniego tekstu, metody projektów, ćwiczeń praktycznych oraz pokazu z objaśnieniem. Do ćwiczeń należy przygotować odpowiednią instrukcję lub przewodni tekst. Podczas kształtowania umiejętności obsługi instalacji kotłów na biomasę zaleca się zastosować pokaz z objaśnieniem oraz metodę przewodniego tekstu. Każdy uczeń powinien opanować umiejętności konserwacji i wykonywania przeglądów okresowych. Należy także zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych, jak: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne




wykonywanie zadań, a także umiejętności organizacji pracy indywidualnej i zespołowej. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie uczniów z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Podczas realizacji programu nauczania osiągnięcia ucznia można sprawdzać na podstawie: ustnych sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania zadań, rezultatów projektu, prezentacji projektu. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać na podstawie obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Kryteria służące do oceny poziomu opanowania umiejętności praktycznych powinny uwzględniać: przestrzeganie przepisów BHP podczas obsługi instalacji pomp ciepła, organizację stanowiska pracy, rezultatów wykonania czynności obsługi i konserwacji poszczególnych urządzeń i instalacji, warunków technicznych wykonania i odbioru wykonywanych prac. Po zakończeniu realizacji programu działu zaleca się przeprowadzenie testu praktycznego. Zadania powinny dotyczyć oceny stanu technicznego, czynności obsługi i konserwacji oraz sporządzania dokumentacji reklamacji instalacji pomp ciepła. Kryteria oceny wykonania testu powinny dotyczyć jakości rezultatów pracy oraz przebiegu wykonania testu pod względem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodności wykonania testu z technologią wykonania prac.






10. Kosztorysowanie w budownictwie

10.1. Sporządzanie kosztorysów instalacji energetyki odnawialnej 10.2. Sporządzanie ofert montażu energetyki odnawialnej

10.1. Sporządzanie kosztorysów instalacji energetyki odnawialnej


Poziom wymagań




B.21.2(1)3. posługiwać się dokumentacją do sporządzania kosztorysów instalacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C Posługiwanie się dokumentacją do sporządzania

kosztorysów instalacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

Wykorzystanie zapisów dotyczących kosztorysowania zawartych w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej

Wykonanie kosztorysu montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

Stanowisko sporządzania kosztorysów i ofert zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

B.21.2(2)3. skorzystać z zapisów dotyczących kosztorysowania zawartych w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(4)3. sporządzić kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

BHP(7)9. organizować stanowisko sporządzania kosztorysów i ofert zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Twoim zadaniem jest ustalanie składników i charakterystyka sposobu kalkulacji kosztów pośrednich oraz sporządzenie kosztorysu montażu ogniw fotowoltaicznych. Zadanie powinieneś wykonać w 2 osobowym zespole korzystając z dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, karty pracy, przedmiaru robót oraz instrukcji wykonania ćwiczenia. Wykonaną pracę porównaj z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżanka lub kolegą na forum grupy (10 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.




Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Dokumentacja projektowa dotycząca urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, katalogi nakładów rzeczowych i analizy opłacalności montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, dokumentacja przetargowa i kosztorysy dotyczące montażu systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, karta pracy, przedmiaru robót oraz instrukcja wykonania ćwiczenia. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali kosztorys montażu ogniw fotowoltaicznych. Podczas wykonywania kosztorysu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.



odpowiedzi ustnej w trakcie realizacji kosztorysu,




selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji kosztorysu,

etapy wykonywania kosztorysu,


sposób organizacji pracy w małych grupach.




Podczas sprawdzania i oceniania prac realizowanych metodą projektów proponuje się zwracać uwagę na:

trafność wyboru składników kalkulacji,

poprawność i staranność wykonania kalkulacji,


umiejętność przygotowania kalkulacji,



10.2. Sporządzanie ofert montażu energetyki odnawialnej


Poziom wymagań




B.21.2(1)4. posługiwać się dokumentacją do sporządzania oferty montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C Posługiwanie się dokumentacją do sporządzania

oferty montażu instalacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

Wykorzystanie zapisów dotyczących sporządzania ofert zawartych w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej

Wykonanie oferty montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(2)4. skorzystać z zapisów dotyczących sporządzania ofert zawartych w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

P C

B.21.2(4)4. sporządzić ofertę dotyczącą montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

P C

Planowane zadania (ćwiczenia) Odpowiedzialny jesteś za wykonanie oferty montażu ogniw fotowoltaicznych na podstawie kosztorysu. Zadanie powinieneś wykonać w 2 osobowym zespole korzystając z




dostępnych w pracowni materiałów źródłowych, kosztorysu montażu ogniw fotowoltaicznych, katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, karty pracy oraz instrukcji wykonania ćwiczenia. Wykonaną pracę porównaj z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Do dyspozycji masz stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone. Opracowanie będziesz prezentował z koleżanka lub kolegą na forum grupy (10 min) oraz przekażesz do oceny w formie elektronicznej i drukowanej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Środki dydaktyczne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. W pracowni powinny się znajdować: komputery, urządzenia biurowe, wzory pism, dokumentów, formularzy, czasopisma branżowe. Dokumentacja projektowa dotycząca urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, katalogi nakładów rzeczowych i analizy opłacalności montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, kosztorys montażu ogniw fotowoltaicznych, dokumentacja przetargowa i kosztorysy dotyczące montażu systemów energetyki odnawialnej, katalogi materiałów i urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej, karta pracy, przedmiaru robót oraz instrukcja wykonania ćwiczenia. Zalecane metody dydaktyczne W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania: dyskusji dydaktycznej, drzewa decyzyjnego, przewodniego tekstu, przypadków oraz projektów. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dokumentacji lub pracowni systemów energetyki odnawialnej. Uczniowie powinni pracować w 2 osobowych zespołach. Stanowiska dla uczniów powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne. Zaleca się, aby podczas realizacji zadania uczniowie wykonali ofertę montażu ogniw fotowoltaicznych. Podczas wykonywania kosztorysu należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, instrukcji, poradników, katalogów, czasopism zawodowych, Internetu oraz innych źródeł informacji. Wzbogacenie procesu dydaktycznego pokazami ułatwi osiągnięcie założonych celów kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe.



odpowiedzi ustnej w trakcie realizacji oferty,







selekcjonowanie i interpretowanie informacji zawartych w dokumentacji oferty,

etapy wykonywania oferty,



trafność wyboru składników oferty,

poprawność i staranność wykonania oferty,


umiejętność przygotowania oferty,





11. Praktyki zawodowe

11.1. Bezpieczeństwo oraz organizacja pracy podczas wykonywania zadań zawodowych 11.2. Eksploatacja systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

11.1. Bezpieczeństwo oraz organizacja pracy podczas wykonywania zadań zawodowych


Poziom wymagań




BHP(1)6 rozróżniać wymagania bezpieczeństwa dotyczące eksploatacji urządzeń energetycznych w przedsiębiorstwach energetycznych

P B Przepisy prawne dotyczące zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych.

Przepisy prawne dotyczące ochrony przeciwpożarowej w przedsiębiorstwach energetycznych.

Przepisy prawne dotyczące ochrony środowiska.

Barwy i znaki bezpieczeństwa.

Instrukcje bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach energetycznych.

Ryzyko zawodowe

BHP(3)4 zinterpretować podstawowe prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach energetycznych

P C

BHP(4)13 przewidywać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych w przedsiębiorstwach energetycznych

P C

BHP(8)5 zastosować środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań zawodowych eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

P C

BHP(9)5 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

P C

BHP(9)6 zorganizować stanowisko pracy do wykonania zadań zawodowych eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

P C


KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań P C



KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem P C


KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej P C




OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań P C

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań P C

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań P C

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań P C

OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę

P C

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami podczas wykonywania prac P C

Planowane zadania 1. Przeanalizuj zagrożenia jakie mogą wystąpić w miejscu odbywania i na tej podstawie dobierz indywidualne środków ochrony do wykonywanych prac. 2. Wskaż z jakimi konsekwencjami spotkasz się kiedy naruszysz przepisy i zasady bhp podczas pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. 3. Przedstaw możliwe konsekwencje naruszenia przepisów ochrony środowiska podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Do realizacji w formie praktyk należy wybrać te, które są możliwe do wykonania w danym zakładzie. Wybrano działy energetyki odnawialnej, które związane są wyposażeniem przemysłowym, niedostępnym jako wyposażenie technodydaktyczne szkół i placówek kształcących w zawodzie technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Wszystkie zadania są przewidziane do realizacji w systemie jednej 8 godzinnej zmiany. Praktyka u pracodawców ma na celu zdobycie wiedzy praktycznej, pogłębienie wiadomości nabytych w szkole oraz doskonalenie umiejętności zawodowych na różnych stanowiskach pracy oraz przygotowanie uczniów do kierowania pracą innych, wykształcenie umiejętność pracy i współdziałania w zespole, odpowiedzialności za jakość pracy, poszanowanie mienia. Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie lub w grupach. Dominującą metodą kształcenia powinna być obserwacja funkcjonowania i monitorowanie urządzeń instalacji energetyki odnawialnej oraz wykonywanych czynności związanych z konserwacją i naprawami urządzeń energetycznych. Środki dydaktyczne Przedsiębiorstwa energetyczne oraz przedsiębiorstwa zajmujące się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej oraz inne podmioty z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujące zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Zalecane metody dydaktyczne Obserwacja, monitorowanie, opracowanie dokumentacji Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie lub w grupach.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się obserwacje postaw zawodowych oraz przestrzeganie dyscypliny pracy i przepisów bhp podczas praktyki zawodowej, ocena wykonanych czynności na podstawie jakościowych kryteriów wykonania







11.2 Eksploatacja systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy


Poziom wymagań




B.22.1(5)5 rejestrować i interpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w systemach energetyki wodnej i wiatrowej oraz systemach energetycznego wykorzystania biomasy

P C Zadania eksploatacji urządzeń i instalacji

energetycznych.

Harmonogram przeglądów urządzeń i instalacji energetycznych

Rejestrowanie parametrów i monitorowanie funkcjonowania urządzeń i instalacji

Diagnostyka urządzeń

Wykonywanie przeglądów

Wykonywanie czynności związanych z konserwacją i naprawą urządzeń energetycznych

B.22.1(5)10 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

P C

B.22.1(6)7 ocenić stan techniczny systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

P C

B.22.1(9)5 sporządzić dokumentację dotyczącą eksploatacji systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

P C

B.22.1(8)6 wykonać bieżące przeglądy urządzeń stosowanych w systemach energetyki wodnej i wiatrowej oraz w systemach energetycznego wykorzystania biomasy

P C

B.22.2(6)7 określa przyczyny i sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń i systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

P C

B.22.2(10)11 wykonuje czynności związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

P C

Planowane zadania

Wykonywanie czynności związanych z konserwacją i naprawą urządzeń energetycznych

Rejestrowanie parametrów pracy i monitorowanie funkcjonowania urządzeń i instalacji energetycznych

Wykonywanie czynności związanych diagnostyką urządzeń energetycznych

Dokumentowanie czynności eksploatacji

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne



11.2 Eksploatacja systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz w przedsiębiorstwach zajmujących się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej i innych podmiotach z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujących zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Do realizacji w formie praktyk należy wybrać te, które są możliwe do wykonania w danym zakładzie. Wybrano działy energetyki odnawialnej, które związane są wyposażeniem przemysłowym, niedostępnym jako wyposażenie technodydaktyczne szkół i placówek kształcących w zawodzie technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Wszystkie zadania są przewidziane do realizacji w systemie jednej 8 godzinnej zmiany. Praktyka u pracodawców ma na celu zdobycie wiedzy praktycznej, pogłębienie wiadomości nabytych w szkole oraz doskonalenie umiejętności zawodowych na różnych stanowiskach pracy oraz przygotowanie uczniów do kierowania pracą innych, wykształcenie umiejętność pracy i współdziałania w zespole, odpowiedzialności za jakość pracy, poszanowanie mienia. Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie. Dominującą metodą kształcenia powinna być obserwacja funkcjonowania i monitorowanie urządzeń instalacji energetyki odnawialnej oraz wykonywanych czynności związanych z konserwacją i naprawami urządzeń energetycznych. Środki dydaktyczne Przedsiębiorstwa energetyczne oraz przedsiębiorstwa zajmujące się montażem i eksploatacją systemów energetyki odnawialnej oraz inne podmioty z obszaru kształcenia właściwego dla zawodu, wykonujące zadania doradztwa i nadzoru technicznego oraz przygotowania robót montażowych. Zalecane metody dydaktyczne Obserwacja, monitorowanie, opracowanie dokumentacji Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć do 8 osób.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się obserwacje czynności i postaw zawodowych podczas prób pracy, zapewnianie jakości pracy i bhp.






ZAŁĄCZNIKI

Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH (tabela 1) Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 2) Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 4)

Załącznik 1.

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY

PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH

Tabela 1. Efekty kształcenia dla zawodu technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

Efekty kształcenia

Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów

Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia

Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG)

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej



Efekty kształcenia

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej

PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi

PDG(5) analizuje działania prowadzone przez firmy funkcjonujące w branży

PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej

PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej

PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej

Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ)

JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych

JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych

JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji

Kompetencje personalne i społeczne (KPS)

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań

KPS(4) jest otwarty na zmiany

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe

KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień

KPS(10) współpracuje w zespole

Organizacja pracy małych zespołów (OMZ)

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań



Efekty kształcenia

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań

OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami

Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów

PKZ(B.g)(1) określa źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej

PKZ(B.g)(2) charakteryzuje zasoby energii w Polsce oraz możliwości ich wykorzystania

PKZ(B.g)(3) charakteryzuje procesy wytwarzania energii: elektrycznej, mechanicznej i cieplnej

PKZ(B.g)(4) rozróżnia obiekty energetyczne oraz określa ich wpływ na środowisko

PKZ(B.g)(5) charakteryzuje systemy energetyki odnawialnej

PKZ(B.g)(6) określa możliwości zastosowania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej w budownictwie

PKZ(B.g)(7) stosuje prawa z zakresu mechaniki płynów, elektrotechniki oraz spalania paliw

PKZ(B.g)(8) wykonuje obliczenia parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów

PKZ(B.g)(9) wykonuje pomiary wielkości fizycznych

PKZ(B.g)(10) przestrzega zasad wykonywania instalacji sanitarnych i elektrycznych

PKZ(B.g)(11) stosuje przepisy prawa budowlanego i energetycznego

PKZ(B.g)(12) wykonuje rysunki z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych

PKZ(B.g)(13) określa korzyści wynikające ze stosowania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych

PKZ(B.g)(14) prowadzi racjonalną gospodarkę energią;

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań

Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie

B.21.1(1) posługuje się dokumentacją, normami oraz instrukcjami montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(2) dobiera urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej

B.21.1(3) dobiera materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(4) ustala miejsca lokalizacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej

B.21.1(5) określa warunki transportu i składowania materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(6) dobiera sprzęt i narzędzia do montażu urządzeń i instalacji stosowanych do pozyskiwania i przetwarzania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych

B.21.1(7) sporządza zapotrzebowanie na materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(9) sporządza harmonogramy robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej



Efekty kształcenia

B.21.1(10) organizuje prace związane z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(11) dokonuje przeglądu technicznego urządzeń i instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii

B.21.1(12) organizuje prace związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(1) posługuje się dokumentacją do sporządzania kosztorysów oraz przygotowania ofert dotyczących montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(2) korzysta z katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej

B 21.2(3) sporządza przedmiary i obmiary robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(4) sporządza kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(5) sporządza kalkulacje kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(6) określa wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.2(7) sporządza oferty na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.3(1) posługuje się dokumentacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.3(2) dobiera materiały, narzędzia i sprzęt do montażu urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej

B.21.3(3) wyznacza miejsca montażu urządzeń wykorzystujących energię odnawialną

B.21.3(4) posługuje się narzędziami i sprzętem podczas montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.3(5) wykonuje montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.3(6) rozpoznaje błędy montażu urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej

B.21.3(7) dokonuje oceny jakości robót montażowych urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.3(8) przygotowuje do odbioru urządzenia i systemy energetyki odnawialnej

B.21.3(9) wykonuje prace związane z konserwacją, naprawą i demontażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.1(1) odczytuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej

B.22.1(2) przestrzega zasad działania układów automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej i regulacji tych systemów

B.22.1(3) określa parametry pracy urządzeń energetyki odnawialnej;

B.22.1(4) rejestruje i interpretuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej urządzeń energetyki odnawialnej

B.22.1(5) rozpoznaje nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemów energetyki odnawialnej

B.22.1(6) ocenia stan techniczny systemów energetyki odnawialnej

B.22.1(7) minimalizuje straty podczas wytwarzania, magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii

B.22.1(8) wykonuje bieżące przeglądy systemów energetyki odnawialnej;

B.22.1(9) sporządza dokumentację dotyczącą eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(1) określa wymagania dotyczące eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(2) określa warunki konserwacji i naprawy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(3) przestrzega procedur przekazywania do eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej



Efekty kształcenia

B.22.2(4) uruchamia urządzenia i systemy energetyki odnawialnej

B.22.2(5) wykonuje okresowe przeglądy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.22.2(6) określa przyczyny i sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(7) wykonuje pomiary efektywności systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(8) przestrzega procedur rozpatrywania reklamacji dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(9) wykonuje pomiary i szkice inwentaryzacyjne urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.22.2(10) wykonuje czynności związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki odnawialnej



Załącznik 2.

POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 2)

Naz

wa

zaję

ć ed

uka

cyjn

ych

Efekty kształcenia

/umiejętności, wiedza oraz kompetencje personalne i społeczne/

Uczeń:

klasa

Licz

ba

god

zin

prz

ezn

aczo

na

na

real

izac

ję e

fekt

ów

kszt

ałce

nia

I II III IV

I se

me

str

II s

em

est

r

I se

me

str

II s

em

est

r

I se

me

str

II s

em

est

r

I se

me

str

II s

em

est

r

Kształcenie zawodowe teoretyczne

Rys

un

ek

tech

nic

zny

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

X X 2

PKZ(B.g)(12) wykonuje rysunki z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych; X X 42

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X

B.21.1(1) posługuje się dokumentacją, normami oraz instrukcjami montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X 16

Łączna liczba godzin 60

Tech

no

logi

a m

on

tażu

sys

tem

ów

en

erg

ety

ki o

dn

awia

lne

j

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

X X X X X

12 BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X X X


X X X X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X X X

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

X X X X X



BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

X X X X X

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X X X

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X X X

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X X X

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X X X

KPS(10) współpracuje w zespole; X X X X X

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;

X X X X X

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; X X X X X

PKZ(B.g)(1) określa źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej; X X X X X

40 PKZ(B.g)(9) wykonuje pomiary wielkości fizycznych; X X X X X

PKZ(B.g)(10) przestrzega zasad wykonywania instalacji sanitarnych i elektrycznych; X X X X X

B.21.1(2) dobiera urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej; X X X X X

203

B.21.1(3) dobiera materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.1(4) ustala miejsca lokalizacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.1(5) określa warunki transportu i składowania materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.1(6) dobiera sprzęt i narzędzia do montażu urządzeń i instalacji stosowanych do pozyskiwania i przetwarzania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych;

X X X X X



B.21.1(7) sporządza zapotrzebowanie na materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.1(9) sporządza harmonogramy robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.1(10) organizuje prace związane z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.1(11) dokonuje przeglądu technicznego urządzeń i instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii;

X X X X X

B.21.1(12) organizuje prace związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B 21.2(3) sporządza przedmiary i obmiary robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.2(5) sporządza kalkulacje kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.2(6) określa wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.2(7) sporządza oferty na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.3(1) posługuje się dokumentacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(2) dobiera materiały, narzędzia i sprzęt do montażu urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej;

X X X X X

B.21.3(3) wyznacza miejsca montażu urządzeń wykorzystujących energię odnawialną; X X X X X

B.21.3(4) posługuje się narzędziami i sprzętem podczas montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.3(5) wykonuje montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(6) rozpoznaje błędy montażu urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(7) dokonuje oceny jakości robót montażowych urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(8) przygotowuje do odbioru urządzenia i systemy energetyki odnawialnej; X X X X X




Syst

em

y e

ne

rge

tyki

od

naw

ialn

ej

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

X X X X X

6

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

X X X X X

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X X X


X X X X X

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X




KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X X X X

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X

KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X X X X

PKZ(B.g)(2) charakteryzuje zasoby energii w Polsce oraz możliwości ich wykorzystania; X X X X X

124

PKZ(B.g)(3) charakteryzuje procesy wytwarzania energii: elektrycznej, mechanicznej i cieplnej; X X X X X

PKZ(B.g)(4) rozróżnia obiekty energetyczne oraz określa ich wpływ na środowisko; X X X X X

PKZ(B.g)(5) charakteryzuje systemy energetyki odnawialnej; X X X X X

PKZ(B.g)(6) określa możliwości zastosowania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej w budownictwie;

X X X X X

PKZ(B.g)(7) stosuje prawa z zakresu mechaniki płynów, elektrotechniki oraz spalania paliw; X X X X X

PKZ(B.g)(8) wykonuje obliczenia parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów; X X X X X

PKZ(B.g)(11) stosuje przepisy prawa budowlanego i energetycznego; X X X X X

PKZ(B.g)(13) określa korzyści wynikające ze stosowania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; X X X X X

PKZ(B.g)(14) prowadzi racjonalną gospodarkę energią; X X X X X

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X X X X

B.22.1(1) odczytuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej; X X X X X 155



B.22.1(2) przestrzega zasad działania układów automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej i regulacji tych systemów;

X X X X X

B.22.1(3) określa parametry pracy urządzeń energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(4) rejestruje i interpretuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej urządzeń energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.1(5) rozpoznaje nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(6) ocenia stan techniczny systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(7) minimalizuje straty podczas wytwarzania, magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii; X X X X X

B.22.1(8) wykonuje bieżące przeglądy systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(9) sporządza dokumentację dotyczącą eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(1) określa wymagania dotyczące eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(2) określa warunki konserwacji i naprawy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(3) przestrzega procedur przekazywania do eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.2(5) wykonuje okresowe przeglądy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(6) określa przyczyny i sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.2(7) wykonuje pomiary efektywności systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(8) przestrzega procedur rozpatrywania reklamacji dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.2(10) wykonuje czynności związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X


Po

dst

awy

kosz

tory

sow

ania

w

bu

do

wn

ictw

ie B.21.2(1) posługuje się dokumentacją do sporządzania kosztorysów oraz przygotowania ofert dotyczących

montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X

60 B.21.2(2) korzysta z katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

X X

B.21.2(4) sporządza kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X



KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X


Języ

k o

bcy

zaw

od

ow

y w

bu

do

wn

ictw

ie

JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;

X X

60

JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;

X X

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;

X X

JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;

X X

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji; X X


Dzi

ałal

no

ść g

osp

od

arcz

a w

bu

do

wn

ictw

ie

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; X X

30

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

X X

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; X X

PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; X X

PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; X X

PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; X X

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; X X

PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; X X

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

X X

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; X X

PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; X X




KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X


KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; X X


KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; X X

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; X X


Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe teoretyczne 750

Kształcenie zawodowe praktyczne

Do

kum

en

tacj

a te

chn

iczn

a w

bu

do

wn

ictw

ie


X X 2

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; X X

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X


X X

PKZ(B.g)(12) wykonuje rysunki z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych; X X 28

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X


X X 30

B21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X


Mo

nta

ż sy

ste

mó

w

en

erg

ety

ki o

dn

awia

lne

j


X X X X X

10

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X



X X X X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X X X




X X X X X


X X X X X


KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X X X X


KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; X X X X X

KPS(10) współpracuje w zespole; X X X X X

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X X X

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X X X


X X X X X

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; X X X X X

PKZ(B.g)(9) wykonuje pomiary wielkości fizycznych; X X X X X 40

PKZ(B.g)(10) przestrzega zasad wykonywania instalacji sanitarnych i elektrycznych; X X X X X

B.21.1(2) dobiera urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej; X X X X X

280

B.21.1(3) dobiera materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.1(4) ustala miejsca lokalizacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej; X X X X X


X X X X X


X X X X X


X X X X X

B.21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X




X X X X X

B.21.1(10) organizuje prace związane z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.2(3) sporządza przedmiary i obmiary robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.21.3(1) posługuje się dokumentacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X


X X X X X

B.21.3(3) wyznacza miejsca montażu urządzeń wykorzystujących energię odnawialną; X X X X X


X X X X X

B.21.3(5) wykonuje montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(6) rozpoznaje błędy montażu urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3 (7) dokonuje oceny jakości robót montażowych urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(8) przygotowuje do odbioru urządzenia i systemy energetyki odnawialnej; X X X X X

B.21.3(9) wykonuje prace związane z konserwacją, naprawą i demontażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X


Ob

słu

ga s

yste

mó

w e

ner

gety

ki

od

naw

ialn

ej


X X X X X

10 BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X X X




KPS(4) jest otwarty na zmiany; X X X X X

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X X X



B.22.1(1) odczytuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej; X X X X X

290

B.22.1.(2) przestrzega zasad działania układów automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej i regulacji tych systemów;

X X X X X

B.22.1(3) określa parametry pracy urządzeń energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(4) rejestruje i interpretuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej urządzeń energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.1(5) rozpoznaje nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(6) ocenia stan techniczny systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(7) minimalizuje straty podczas wytwarzania, magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii; X X X X X

B.22.1(8) wykonuje bieżące przeglądy systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.1(9) sporządza dokumentację dotyczącą eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(1) określa wymagania dotyczące eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(2) określa warunki konserwacji i naprawy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(3) przestrzega procedur przekazywania do eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.2(4) uruchamia urządzenia i systemy energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(5) wykonuje okresowe przeglądy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(6) określa przyczyny i sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.2(7) wykonuje pomiary efektywności systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(8) przestrzega procedur rozpatrywania reklamacji dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X

B.22.2(9) wykonuje pomiary i szkice inwentaryzacyjne urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X X X X

B.22.2(10) wykonuje czynności związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X X X X




Ko

szto

ryso

wan

ie w

bu

do

wn

ictw

ie BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X 2

B.21.2(1) posługuje się dokumentacją do sporządzania kosztorysów oraz przygotowania ofert dotyczących montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

X X

58 B.21.2(2) korzysta z katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

X X

B.21.2(4) sporządza kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; X X





Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe praktyczne 750

Łączna liczba godzin przeznaczona na efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów

408

Łączna liczba godzin przeznaczona na kwalifikację K1 (B.21.) 647

Łączna liczba godzin przeznaczona na kwalifikację K2 (B.22.) 445

Razem 1500

Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego1) 2)

Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru budowlanego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów

380 godz.

B.21. Montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej 590 godz.

B.22. Eksploatacja urządzeń i systemów energetyki odnawialnej 380 godz.

Razem 1350 godz.



Załącznik 3.

USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA (tabela 4)

Efekty kształcenia z podstawy programowej Uczeń:


Rysunek techniczny


BHP(7)1 zaplanować stanowisko pracy w pracowni rysunku technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(7)2 zaplanować stanowisko pracy z dokumentacją techniczną zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

PKZ(B.g)(12) wykonuje rysunki z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

PKZ(B.g)(12)1 przestrzegać zasad wykonywania rysunków technicznych;

PKZ(B.g)(12)2 rozpoznać oznaczenia graficzne i opisy ogólnych cech obiektów budowlanych oraz elementów i ustrojów budowlanych;

PKZ(B.g)(12)3 rozpoznać oznaczenia graficzne urządzeń i przewodów instalacji rurowych;

PKZ(B.g)(12)4 odczytać rysunki techniczne instalacji rurowych;

PKZ(B.g)(12)6 wyjaśnić zasady wykonywania rysunków schematycznych, szkiców technicznych i rysunków inwentaryzacyjnych;

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań;

PKZ(B.g)(15)1 rozróżnić funkcje i polecenia w programie komputerowym wspomagającym wykonanie dwuwymiarowych rysunków technicznych;


B.21.1(1)1 rozróżnić rodzaje rysunków technicznych;

B.21.1(1)2 rozróżnić rodzaje i elementy dokumentacji budowlanej;

B.21.1(1)3 analizować dokumentacje techniczne instalacji;

B.21.1(1)4 analizować instrukcje montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(1)5 wyjaśnić zasady wykonywania zestawień materiałów na podstawie dokumentacji;

Technologia montażu systemów energetyki odnawialnej

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka BHP(4)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;



oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)2. wskazywać sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(4)3. ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;

BHP(5)1. ustalić rodzaje czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(5)2. dokonać charakterystyki czynników szkodliwych występujących w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(5)3. określić sposoby zabezpieczania się przed czynnikami szkodliwymi w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;

BHP(6)1. rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(6)2. wyjaśnić skutki działanie czynników szkodliwych w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej na organizm człowieka;


BHP(7)3. planować stanowisko pracy montażu systemów energetyki odnawialnej zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(7)4. wyjaśnić zasady organizacji stanowiska pracy w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;

BHP(8)1. zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas montażu systemów energii odnawialnej;

BHP(8)2. wskazywać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej wymaganej podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;


BHP(9)1. określać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(9)2. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w technologii montażu systemów energetyki odnawialnej;


BHP(10)1. zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia podczas prac montażowych;

BHP(10)2. zidentyfikować polski system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania;

BHP(10)3. ustalić sposób udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki;

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań;



KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;

KPS(10) współpracuje w zespole;

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;


OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami;

PKZ(B.g)(1) określa źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

PKZ(B.g)(1)1. określić rodzaje źródeł energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

PKZ(B.g)(1)2. określić różnice w źródłach energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

PKZ(B.g)(1)3. sklasyfikować pierwotne i wtórne źródła energii odnawialnej;

PKZ(B.g)(1)4. określić stan zasobów i źródeł energii;

PKZ(B.g)(9) wykonuje pomiary wielkości fizycznych;

PKZ(B.g)(9)1. rozróżniać rodzaje pomiarów wielkości fizycznych;

PKZ(B.g)(9)2. dobrać narzędzia i urządzenia pomiarowe do pomiaru odpowiednich wielkości fizycznych;

PKZ(B.g)(9)3. określić sposoby wykonywania pomiarów wielkości fizycznych;

PKZ(B.g)(10) przestrzega zasad wykonywania instalacji sanitarnych i elektrycznych;

PKZ(B.g)(10)1. rozróżnić instalacje wodne, gazowe i grzewcze;

PKZ(B.g)(10)2. rozróżnić instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne;

PKZ(B.g)(10)3. rozróżnić instalacje elektryczne;

PKZ(B.g)(10)4. określić sposoby wykonywania połączeń elementów instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

PKZ(B.g)(10)5. określić sposoby wykonywania połączeń elementów instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

PKZ(B.g)(10)6. określić sposoby wykonywania połączeń elementów instalacji elektrycznych;

B.21.1(2) dobiera urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej;

B.21.1(2)1. dobrać rodzaj kolektora słonecznego;

B.21.1(2)2. dobrać rodzaj ogniw fotowoltaicznych;

B.21.1(2)3. dobrać rodzaj pomp ciepła;

B.21.1(2)4. dobrać rodzaj urządzeń wykorzystujących biomasy;

B.21.1(3) dobiera materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(3)1. rozpoznać materiały do montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

B.21.1(3)2. rozpoznać materiały do montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

B.21.1(3)3. rozpoznać materiały do montażu instalacji elektrycznych;

B.21.1(4) ustala miejsca lokalizacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.1(4)1. określić warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach kolektorów słonecznych;

B.21.1(4)2. określić warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach fotowoltaicznych;

B.21.1(4)3 określić warunki lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach pomp ciepła;



B.21.1(4)4. określić warunki lokalizacji urządzeń wykorzystujących biomasy;


B.21.1(5)1. określić sposób magazynowania, przechowywania i transportu materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(5)2. określić warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(5)3. dobrać warunki magazynowania i transportu dla różnych materiałów oraz elementów systemów energetyki odnawialnej;


B.21.1(6)1. dobiera sprzęt i narzędzia na etapie planowania montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

B.21.1(6)2. dobiera sprzęt i narzędzia na etapie planowania montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

B.21.1(6)3. dobiera sprzęt i narzędzia na etapie planowania montażu instalacji elektrycznych;


B.21.1(7)1. wyjaśnić zasady sporządzania zestawienia materiałów do montażu;

B.21.1(7)2. ustalać nazwy materiałów w zapotrzebowaniu na materiały;

B.21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(8)1. rozpoznawać oznaczenia graficzne wykorzystywane na schematach montażu instalacji elektrycznych;


B.21.1(9)1. wyjaśnić zasady wykonywania harmonogramu robót związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(10) organizuje prace związane z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(10)1. rozróżnić rodzaje prac związanych z organizacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(10)2. wyjaśnić zasady organizacji pracy związanej z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(11) dokonuje przeglądu technicznego urządzeń i instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii;

B.21.1(11)1. wyjaśnić zasady wykonywania przeglądu technicznego elementów instalacji;

B.21.1(11)2. przeprowadzać przegląd techniczny elementów instalacji;

B.21.1(12) organizuje prace związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(12)1. rozróżnić prace związane z naprawą elementów instalacji;

B.21.1(12)2. określić zakres prac związanych demontażem i ponownym montażem elementów instalacji;


B 21.2(3)1. wyjaśnij zasady sporządzania przedmiarów i obmiarów związanych z montażem urządzeń i systemów odnawialnych;

B.21.2(5) sporządza kalkulacje kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(5)1. wyjaśnić zasady wykonywania kalkulacji kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(5)2. wskazywać składniki wchodzące w skład kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(5)3. wykonać kalkulacje kosztów związanych z eksploatacją urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(6) określa wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(6)1. wskazywać rodzaje wskaźników efektywności energetycznej dla urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(6)2. interpretować wskaźniki efektywności energetycznej urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(7) sporządza oferty na wykonanie prac związanych z B.21.2(7)1. określić budowę oferty na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki



montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; odnawialnej;

B.21.2(7)2. wyjaśnić zasady wykonywania ofert na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(7)3. sporządzać oferty na wykonanie prac związanych z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(1) posługuje się dokumentacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(1)1. rozróżnić dokumentację montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej;


B.21.3(2)1. rozpoznawać materiały narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(2)2. rozpoznawać materiały narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(2)3. rozpoznawać materiały narzędzia i sprzęt do montażu pomp ciepła;


B.21.3(3) wyznacza miejsca montażu urządzeń wykorzystujących energię odnawialną;

B.21.3(3)1. zaplanować miejsce montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(3)2. zaplanować miejsce montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(3)3. zaplanować miejsce montażu pomp ciepła;

B.21.3(3)4. zaplanować miejsce montażu urządzeń wykorzystania biomasy;


B.21.3(4)1 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(4)2 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(4)3 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu pomp ciepła;

B.21.3(4)4 rozpoznawać narzędzia i sprzęt do montażu kotłów na biomasę;

B.21.3(5) wykonuje montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(5)1. wyjaśnić zasady wykonywania montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(5)2. wyjaśnić zasady wykonywania montażu ogniw fotowoltaicznych

B.21.3(5)3. wyjaśnić zasady wykonywania montażu pomp ciepła;

B.21.3(5)4. wyjaśnić zasady wykonywania montażu kotów na biomasę;

B.21.3(6) rozpoznaje błędy montażu urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej;


B.21.3(6)2. rozpoznać błędy montażu urządzeń i instalacji ogniw fotowoltaicznych;


B.21.3(6)4. rozpoznać błędy montażu urządzeń i instalacji kotłów na biomasę;

B.21.3(7) dokonuje oceny jakości robót montażowych urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(7)1. wyjaśnić warunki techniczne oceny jakości robót montażowych;

B.21.3(8) przygotowuje do odbioru urządzenia i systemy energetyki odnawialnej;

B.21.3(8)1. wyjaśnić zasady odbioru urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

Systemy energetyki odnawialnej

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną

BHP(1)1 rozróżnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy;

BHP(1)2 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej w przedsiębiorstwach energetycznych;



środowiska i ergonomią; BHP(1)3 rozróżnić środki gaśnicze ze względu na zakres ich zastosowania;

BHP(1)4 rozróżnić pojęcia związane z ochroną środowiska;

BHP(1)5 wyjaśnić znaczenie pojęcia ergonomia w odniesieniu do stanowisk pracy technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

BHP(2)1 rozróżnić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy w Polsce

BHP(2)2 rozróżnić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony środowiska w Polsce

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

BHP(3)1 wskazać ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;

BHP(3)2 wskazać przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, przy ręcznych pracach transportowych, na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe;

BHP(3)3 wskazać przepisy w sprawie rodzaju urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu;


BHP(4)4 rozpoznać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane ze sterowaniem i regulacją urządzeń i instalacji energetycznych;

BHP(4)5 wyjaśnić zagrożenia dla środowiska związane z eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych;

BHP(4)6 wyjaśnić zagrożenia dla mienia związane z wykonywaniem zadań eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych;


BHP(5)4 rozróżnić szkodliwe czynniki w środowisku pracy podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych;

BHP(5)5 wskazać sposoby ograniczenia lub wyeliminowania szkodliwych czynników środowiska pracy występujące podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych


BHP(6)3 rozróżnić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka

BHP(6)4 wskazać sposoby ograniczenia lub wyeliminowania skutków oddziaływania na organizm człowieka czynników szkodliwych związanych z eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych;






PKZ(B.g)(2) charakteryzuje zasoby energii w Polsce oraz możliwości ich wykorzystania

PKZ(B.g)(2)1 rozróżnić rodzaje i postacie energii;

PKZ(B.g)(2)2 rozróżnić paliwa;

PKZ(B.g)(2)3 sklasyfikować paliwa węglowe;



PKZ(B.g)(2)4 ocenić zasoby energii nieodnawialnej w Polsce;

PKZ(B.g)(2)5 określić potencjał promieniowania słonecznego w Polsce;

PKZ(B.g)(2)6 określić zasoby energetyczne wiatru w Polsce;

PKZ(B.g)(2)7 określić zasoby energetyczne wody w Polsce;

PKZ(B.g)(2)8 określić zasoby geotermalne w Polsce;

PKZ(B.g)(2)9 scharakteryzować rynek energii w Polsce;

PKZ(B.g)(2)10 określić możliwości wykorzystania zasobów energii odnawialnej w Polsce;

PKZ(B.g)(3) charakteryzuje procesy wytwarzania energii: elektrycznej, mechanicznej i cieplnej

PKZ(B.g)(3)1 wyjaśnić procesy konwersji energii;

PKZ(B.g)(3)2 rozpoznać budowę maszyn elektrycznych;

PKZ(B.g)(3)3 rozpoznać budowę silników spalinowych;

PKZ(B.g)(3)4 rozróżnić procesy wytwarzania energii w siłowni kondensacyjnej i elektrociepłowni;

PKZ(B.g)(3)5 wyjaśnić zasadę działania układu kogeneracyjnego

PKZ(B.g)(3)6 wyjaśnić zasadę działania elektrowni wodnej

PKZ(B.g)(3)7 wyjaśnić zasadę działania elektrowni wiatrowej

PKZ(B.g)(3)8 wyjaśnić zasadę działania instalacji kolektorów słonecznych

PKZ(B.g)(3)9 wyjaśnić zasadę działania instalacji fotowoltaicznej

PKZ(B.g)(3)10 rozróżnić sposoby wytwarzania energii elektrycznej i ciepła ze źródeł geotermalnych

PKZ(B.g)(3)11 rozróżnić sposoby wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem biomasy

PKZ(B.g)(3)12 wyjaśnić wytwarzanie energii elektrycznej w instalacji wodorowego ogniwa paliwowego

PKZ(B.g)(4) rozróżnia obiekty energetyczne oraz określa ich wpływ na środowisko

PKZ(B.g)(4)1 rozróżnić obiekty energetyczne

PKZ(B.g)(4)2 określić oddziaływanie na środowisko węglowych technologii energetycznych

PKZ(B.g)(4)3 określić oddziaływanie na środowisko elektrowni wiatrowych

PKZ(B.g)(4)4 określić oddziaływanie na środowisko technologii energetycznego wykorzystania biomasy

PKZ(B.g)(4)5 określić oddziaływanie na środowisko elektrowni wodnych

PKZ(B.g)(4)6 określić oddziaływanie na środowisko obiektów energetyki geotermalnej

PKZ(B.g)(4)7 porównać oddziaływanie na środowisko konwencjonalnych technologii energetycznych i technologii odnawialnych źródeł energii

PKZ(B.g)(5) charakteryzuje systemy energetyki odnawialnej; PKZ(B.g)(5)1 sklasyfikować systemy energetyki słonecznej

PKZ(B.g)(5)2 sklasyfikować systemy energetyki geotermalnej

PKZ(B.g)(5)3 sklasyfikować systemy energetyki wiatrowej

PKZ(B.g)(5)4 sklasyfikować systemy energetyki wodnej

PKZ(B.g)(5)5 sklasyfikować systemy energetyczne wykorzystujące biomasę

PKZ(B.g)(6) określa możliwości zastosowania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej w budownictwie

PKZ(B.g)(6)1 określić możliwości zastosowania kolektorów słonecznych w budownictwie

PKZ(B.g)(6)2 określić możliwości zastosowania fotoogniw w budownictwie



PKZ(B.g)(6)3 określić możliwości zastosowania instalacji energetyki geotermalnej w budownictwie

PKZ(B.g)(6)4 określić możliwości zastosowania małych elektrowni wiatrowych

PKZ(B.g)(7) stosuje prawa z zakresu mechaniki płynów, elektrotechniki oraz spalania paliw

PKZ(B.g)(7)1 zinterpretować parametry przepływu płynów w rurociągach

PKZ(B.g)(7)2 objaśnić nomogramy do wyznaczania jednostkowych strat ciśnienia

PKZ(B.g)(7)3 zastosować prawa elektrotechniki do analizy obwodów elektrycznych i elektronicznych

PKZ(B.g)(7)4 obliczyć parametry obwodów elektrycznych

PKZ(B.g)(7)5 zastosować prawa z zakresu spalania paliw

PKZ(B.g)(7)6 wykonać obliczenia procesu spalania paliw

PKZ(B.g)(7)7 rozpoznać budowę palników i urządzeń do spalania paliw

PKZ(B.g)(7)8 rozpoznać budowę pomp, sprężarek i wentylatorów

PKZ(B.g)(7)9 rozpoznać budowę urządzeń ciśnieniowych

PKZ(B.g)(8) wykonuje obliczenia parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów

PKZ(B.g)(8)1 obliczyć parametry charakteryzujące przepływ cieczy i gazów w instalacjach rurowych

PKZ(B.g)(8)2 wykonać obliczenia strat ciśnienia podczas przepływu cieczy lub gazu w instalacjach rurowych

PKZ(B.g)(8)3 dobrać pompy i wentylatory w instalacjach rurowych

PKZ(B.g)(11) stosuje przepisy prawa budowlanego i energetycznego

PKZ(B.g)(11)1 zastosować przepisy dotyczące efektywności energetycznej i eksploatacji instalacji

PKZ(B.g)(11)2 zastosować przepisy dotyczące przyłączania elektrowni wodnych do systemu elektroenergetycznego

PKZ(B.g)(11)3 zastosować przepisy dotyczące eksploatacji urządzeń energetycznych

PKZ(B.g)(13) określa korzyści wynikające ze stosowania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych

PKZ(B.g)(13)1 określić korzyści wynikające z instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej

PKZ(B.g)(13)2 określić korzyści wynikające z instalacji pomp ciepła do ogrzewania budynków

PKZ(B.g)(13)3 określić korzyści wynikające z instalacji biogazowi rolniczych

PKZ(B.g)(13)4 określić korzyści wynikające z instalacji baterii fotoogniw

PKZ(B.g)(13)5 określać korzyści wynikające z eksploatacji elektrowni wiatrowej

PKZ(B.g)(13)6 określić korzyści wynikające z instalacji kotłów na biomasę

PKZ(B.g)(14) prowadzi racjonalną gospodarkę energią PKZ(B.g)(14)1 prowadzić racjonalną gospodarkę energią elektryczną

PKZ(B.g)(14)2 prowadzić racjonalną gospodarkę cieplną

PKZ(B.g)(14)3 wyjaśnić zasady spalania paliw w kotłach

PKZ(B.g)(14)4 określić straty ciepła przez przegrody

PKZ(B.g)(14)5 dobrać grubość izolacji cieplnej

PKZ(B.g)(14)6 porównać koszty wytwarzania energii elektrycznej w różnych technologiach

PKZ(B.g)(14)7 porównać koszty wytwarzania ciepła w różnych technologiach

PKZ(B.g)(14)8 obliczyć zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynków

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań

PKZ(B.g)(15)4 obliczać zapotrzebowanie na ciepło budynków z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych



PKZ(B.g)(15)5 dobrać instalacje kolektorów słonecznych z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych

PKZ(B.g)(15)6 dobrać instalacje pomp ciepła z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych

PKZ(B.g)(15)7 określić parametry instalacji rurowych z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych


B.22.1(1)1 rozróżnić wskazania układu sterowania instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(1)2 rozróżnić wskazania układu sterowania instalacji fotowoltaicznej

B.22.1(1)3 rozróżnić wskazania układu sterowania instalacji pomp ciepła

B.22.1(1)4 rozróżnić wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej kotłowni na biomasę


B.22.1(2)1 określić funkcję typowych elementów i urządzeń automatyki

B.22.1(2)2 wyjaśnić budowę i zasadę działania typowych elementów i urządzeń automatyki

B.22.1(2)3 rozpoznać zabezpieczenia stosowane w układach elektrycznych

B.22.1(2)4 rozpoznać elementy układów elektrycznych i elektronicznych na postawie ich schematów

B.22.1(2)5 wyjaśnić zasady działania automatycznego sterowania pracą elektrowni wiatrowej

B.22.1(2)6 wyjaśnić zasady automatyzacji procesów ruchowych małej elektrowni wodnej

B.22.1(2)7 rozróżniać wyposażenie układów automatycznego sterowania instalacji pomp ciepła

B.22.1(2)8 rozpoznać układy sterowania kotłów na biomasę

B.22.1(3) określa parametry pracy urządzeń energetyki odnawialnej

B.22.1(3)1 rozróżnić parametry pracy małej elektrowni wodnej

B.22.1(3)2 przeanalizować parametry surowców do produkcji biogazu

B.22.1(3)3 wyjaśnić wpływ współspalania biomasy na sprawność kotłów energetycznych

B.22.1(3)4 przeanalizować wpływ zmienności prędkości wiatru na parametry pracy elektrowni wiatrowej

B.22.1(3)5 przeanalizować wpływ zmienności temperatury zewnętrznej na parametry pracy instalacji pomp ciepła

B.22.1(3)6 przeanalizować wpływ zmienności nasłonecznienia na parametry pracy instalacji kolektorów słonecznych


B.22.1(4)1 zinterpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji pomp ciepła

B.22.1(4)2 zinterpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej kotłów na biomasę


B.22.1(5)1 wyjaśnić przyczyny nieprawidłowego funkcjonowania instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(5)2 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji fotowoltaicznej

B.22.1(5)3 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji pomp ciepła

B.22.1(5)4 wyjaśnić wpływ elektrowni wiatrowych na jakość energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym

B.22.1(5)5 wyjaśnić nieprawidłowości funkcjonowania instalacji kotłów na biomasę


B.22.1(6)1 wyjaśnić zasady oceny stanu technicznego urządzeń energetycznych

B.22.1(6)2 rozróżnić metody diagnostyki urządzeń energetycznych

B.22.1(7) minimalizuje straty podczas wytwarzania, B.22.1(7)1 określić sposoby magazynowania energii



magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii B.22.1(7)2 określić sposoby przesyłania nośników energii

B.22.1(7)3 wyjaśnić sposoby ograniczania strat energii podczas wytwarzania, magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii

B.22.1(8) wykonuje bieżące przeglądy systemów energetyki odnawialnej

B.22.1(8)1 wyjaśnić zasady użytkowania instalacji pomp ciepła

B.22.1(8)2 wyjaśnić zasady monitorowania instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(8)3 wyjaśnić zasady użytkowania instalacji kotłów na biomasę


B.22.1(9)1 rozróżnić informacje dotyczące eksploatacji elektrowni wiatrowych, wymagające sporządzania dokumentacji

B.22.1(9)2 rozróżnić informacje dotyczące eksploatacji elektrowni wodnych, wymagające sporządzania dokumentacji

B.22.2(1) określa wymagania dotyczące eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.22.2(1)1 określić wymagania dotyczące pracy elektrowni wiatrowej w systemie elektroenergetycznym

B.22.2(1)2 określić wymagania dotyczące pracy małej elektrowni wodnej w systemie elektroenergetycznym

B.22.2(1)3 określić wymagania w zakresie utrzymania, konserwacji i eksploatacji elektrowni wodnej

B.22.2(1)4 określić wymagania dotyczące bezpiecznej eksploatacji biogazowi rolniczej

B.22.2(1)5 wskazać wymagania dotyczące eksploatacji złoża wód geotermalnych


B.22.2(2)1 określić warunki konserwacji i naprawy urządzeń elektrycznych i elektronicznych stosowanych w urządzeniach energetycznych

B.22.2(2)2 określić warunki wykonywania usług konserwacji i naprawy urządzeń małej elektrowni wodnej

B.22.2(2)3 określić warunki wykonywania usług konserwacji i naprawy urządzeń elektrowni wiatrowej


B.22.2(3)1 wyjaśnić procedury przekazywania do eksploatacji małej elektrowni wodnej

B.22.2(3)2 wyjaśnić procedury przekazywania do eksploatacji elektrowni wiatrowej

B.22.2(3)3 wyjaśnić procedury przekazywania do eksploatacji biogazowi rolniczej

B.22.2(5) wykonuje okresowe przeglądy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(5)1 określić zakres okresowych przeglądów instalacji kolektorów słonecznych

B.22.2(5)2 określić zakres okresowych przeglądów instalacji ogniw fotowoltaicznych

B.22.2(5)3 określić zakres okresowych przeglądów instalacji pomp ciepła

B.22.2(5)4 określić zakres okresowych przeglądów instalacji kotłów na biomasę

B.22.2(5)5 określić zakres okresowych przeglądów elektrowni wiatrowych


B.22.2(6)1 określić przyczyny nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń energetycznych

B.22.2(6)2 określić sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń energetycznych


B.22.2(7)1 wyjaśnić pojęcie efektywności energetycznej

B.22.2(7)2 określić efektywność energetyczną instalacji pomp ciepła

B.22.2(7)3 określić efektywność energetyczną instalacji kolektorów słonecznych




B.22.2(8)1 rozróżnić rodzaje reklamacji

B.22.2(8)2 wyjaśnić zasady rozpatrywania reklamacji urządzeń i instalacji energetycznych


B.22.2(10)1 zaplanować czynności związane konserwacją i naprawą urządzeń energetycznych

B.22.2(10)2 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetyki słonecznej

B.22.2(10)3 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetyki wiatrowej

B.22.2(10)4 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetyki wodnej

B.22.2(10)5 zaplanować czynności konserwacją i naprawą instalacji energetyki geotermalnej

B.22.2(10)6 zaplanować czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji energetycznego wykorzystania biomasy

Podstawy kosztorysowania w budownictwie


B.21.2(1)1. rozróżniać dokumentację do sporządzania kosztorysów instalacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(1)2. rozróżniać dokumentację do sporządzania oferty montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(2) korzysta z katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.2(2)1. analizować zapisy dotyczące kosztorysowania zawarte w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.2(2)2 analizować zapisy dotyczące sporządzania ofert zawarte katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.2(4) sporządza kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(4)1. objaśnić zasady sporządzania kosztorysów instalacji systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(4)2. objaśnić zasady sporządzania ofert montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;


KPS(4) jest otwarty na zmiany;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;

Język obcy zawodowy w budownictwie

JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych

JOZ(1)1 przeprowadzić dialog z uczestnikami procesu pracy


JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu

JOZ(1)4 określić terminologię ogólnotechniczną w branży budowlanej




JOZ(1)6 prowadzić korespondencję tradycyjną i elektroniczną

JOZ(1)7 opracować projekt i prezentację treści zawodowych w języku obcym

JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka

JOZ(2)1 określić miejsca pracy w branży budowlanej

JOZ(2)2 określić czynności zawodowe w branży budowlanej

JOZ(2)3 zaplanować rozmowę w języku obcym zawodowym


JOZ(2)5 zinterpretować typowe pytania w języku obcym stawiane podczas realizacji prac w zawodzie

JOZ(2)6 sformułować polecenia w języku obcym podczas realizacji prac w zawodzie

JOZ(2)7 zastosować zwroty grzecznościowe w języku obcym

JOZ(2)8 przeprowadzić negocjacje w języku obcym

JOZ(2)9 opracować w języku obcym porozumienie o współpracy

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych


JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu



JOZ(3)5 sporządzić proste instrukcje w języku obcym

JOZ(3)6 odczytać i przeanalizować informację w języku obcym

JOZ(3)7 odczytać i przeanalizować informacje umieszczone na opakowaniach części maszyn i urządzeń energetycznych

JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy


JOZ(4)2 przeprowadzić rozmowy towarzyskie i biznesowe

JOZ(4)3 wyrazić i uzasadnić opinię



JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu w uzyskiwaniu potrzebnych informacji dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

JOZ(5)2 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu w poszukiwaniu zatrudnienia

JOZ(5)3 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy wyszukiwaniu ofert szkoleniowych

JOZ(5)4 skorzystać ze słowników jedno i dwujęzycznych ogólnych i technicznych

Działalność gospodarcza w budownictwie

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;

PDG(1)1 wyjaśnić zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej

PDG(1)2 rozróżnić podmioty gospodarki rynkowej



PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(2)1 zastosować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego

PDG(2)2 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)1 zastosować przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej

PDG(3)2 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej

PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;

PDG(4)1 rozróżnić przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży budowlanej

PDG(4)2 określić powiązania przedsiębiorstwa branży budowlanej z otoczeniem

PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;

PDG(5)1 przeprowadzić analizę działań prowadzonych przez firmy funkcjonujące w branży budowlanej

PDG(5)2 przeprowadzić analizę czynników kształtujących pozycję rynkową przedsiębiorstwa funkcjonującego w branży budowlanej

PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;

PDG(6)1 określić zasady organizacji wspólnych przedsięwzięć z przedsiębiorstwami branży budowlanej

PDG(6)2 zorganizować wspólne przedsięwzięcia z dostawcami i partnerami handlowymi

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(7)1 wybrać właściwą do możliwości przedsiębiorstwa formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej w branży budowlanej

PDG(7)2 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej w branży budowlanej

PDG(7)3 sporządzić biznesplan dla wybranej działalności branży budowlanej

PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;

PDG(8)1 zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad ergonomii

PDG(8)2 wyjaśnić ogólne zasady formułowania i formatowania pism

PDG(8)3 wykonać czynności związane z powadzeniem korespondencji

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

PDG(9)1 obsługiwać biurowe urządzenia techniczne

PDG(9)2 zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności branży budowlanej

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;

PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu mix

PDG(10)2 dobrać działania marketingowe do prowadzonej działalności w branży budowlanej

PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej;

PDG(11)1 określić składniki kosztów i przychodów w działalności gospodarczej

PDG(11)2 określić wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy


KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań



KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem;





KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień

Dokumentacja techniczna w budownictwie

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

BHP(7)5 zorganizować stanowisko pracy w pracowni rysunku technicznego zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

BHP(7)6 zorganizować stanowisko pracy z dokumentacją techniczną zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska




PKZ(B.g)(12) wykonuje rysunki z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

PKZ(B.g)(12)5 wykonać rysunki w rzutach poziomych i przekrojach poprzecznych z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

PKZ(B.g)(12)7 wykonać rozwinięcia płaskie oraz aksonometryczne z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

PKZ(B.g)(15) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań;

PKZ(B.g)(15)2 zastosować programy komputerowe wspomagające wykonywanie dwuwymiarowych rysunków technicznych

PKZ(B.g)(15)3 zastosować programy: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji multimedialnych do opracowywania i prezentowania wykonanych projektów


B.21.1(1)6 posługiwać się normami dotyczącymi rysunków technicznych

B.21.1(1)7 posługiwać się dokumentacją techniczną systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(1)8 posługiwać się instrukcjami montażu i obsługi urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.21.1(1)9 wykonać zestawienie materiałów na podstawie dokumentacji;

B21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń B21.1(8)1 wykonać rysunki schematyczne montażu instalacji energetyki odnawialnej



i systemów energetyki odnawialnej; B21.1(8)2 wykonać rysunki inwentaryzacji instalacji energetyki odnawialnej

Montaż systemów energetyki odnawialnej


BHP(4)7. wskazywać zagrożenia dla zdrowia i życia występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(4)8. wyjaśnić zasady zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia i życia w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;


BHP(5)6. wskazywać czynniki szkodliwe występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(5)7. zabezpieczać miejsce montażu przed czynnikami szkodliwymi;


BHP(6)5. wskazywać skutki oddziaływania czynników szkodliwych dla organizmu człowieka występujące w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(6)6. ograniczać działanie czynników szkodliwych na organizm człowieka w trakcie montażu systemów energetyki odnawialnej;


BHP(7)7. organizować stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w trakcie wykonywania czynności montażowych;

BHP(7)8. wskazywać zasady organizacji stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w trakcie wykonywania czynności montażowych;

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;

BHP(8)3. rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej niezbędnej podczas wykonywania montażu systemów energii odnawialnej;

BHP(8)4. dobierać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas montażu systemów energii odnawialnej;


BHP(9)3. wskazywać przepisy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowisk w miejscu wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;

BHP(9)4. przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania montażu systemów energetyki odnawialnej;


BHP(10)4. rozpoznać stany zagrożenia zdrowia i życia u poszkodowanych w wypadkach przy pracach montażowych;

BHP(10)5. wezwać pomoc medyczną do poszkodowanych w wypadkach oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

BHP(10)6. udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;


KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań;

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;



KPS(10) współpracuje w zespole;



OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;


OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami;

PKZ(B.g)(9) wykonuje pomiary wielkości fizycznych; PKZ(B.g)(9)4. wykonać pomiary liniowe i kątowe;

PKZ(B.g)(9)5. wykonać pomiary parametrów cieczy i gazów;

PKZ(B.g)(10) przestrzega zasad wykonywania instalacji sanitarnych i elektrycznych;

PKZ(B.g)(10)7. przestrzegać zasad wykonywania instalacji rurowych;

PKZ(B.g)(10)8. przestrzegać zasad wykonywania instalacji elektrycznych;

PKZ(B.g)(10)9. wykonać instalację rurociągową;

PKZ(B.g)(10)10. wykonać instalację elektryczną;

B.21.1(2) dobiera urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej;

B.21.1(2)5. dobierać sposób montażu kolektora słonecznego;

B.21.1(2)6. dobierać sposób montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.1(2)7. dobierać sposób montażu pomp ciepła;

B.21.1(2)8. dobierać sposób montażu urządzeń wykorzystujących biomasy;

B.21.1(3) dobiera materiały do montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(3)4. dobierać materiały do montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

B.21.1(3)5. dobierać materiały do montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

B.21.1(3)6. dobierać materiały do montażu instalacji elektrycznych;

B.21.1(4) ustala miejsca lokalizacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.1(4)5. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach kolektorów słonecznych;

B.21.1(4)6. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach fotowoltaicznych;

B.21.1(4)7. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń stosowanych w instalacjach pomp ciepła;

B.21.1(4)8. ustalić miejsce lokalizacji urządzeń wykorzystujących biomasy;


B.21.1(5)4. magazynować, przechowywać i elementy instalacji rurowych;

B.21.1(5)5. magazynować, przechowywać i elementy instalacji elektrycznych;


B.21.1(6)4. dobierać sprzęt i narzędzia montażu instalacji wodnych, gazowych i grzewczych;

B.21.1(6)5. dobierać sprzęt i narzędzia montażu instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

B.21.1(6)6. dobierać sprzęt i narzędzia montażu instalacji elektrycznych;


B.21.1(7)3. sporządzić zapotrzebowanie na materiały do montażu rurociągów;

B.21.1(7)4. sporządzić zapotrzebowanie na materiały do montażu instalacji elektrycznych;



B.21.1(8) wykonuje rysunki schematyczne montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.1(8)2. wykonywać rysunki schematyczne rurociągów;

B.21.1(8)3. wykonywać rysunki schematyczne montażu instalacji elektrycznych;


B.21.1(9)2. sporządzić harmonogramy robót montażowych;

B.21.1(10) organizuje prace związane z montażem urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;



B 21.2(3)2. sporządzać przedmiary i obmiary związane z montażem instalacji;

B.21.3(1) posługuje się dokumentacją montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(1)2. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji kolektorów słonecznych;

B.21.3(1)3. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji fotowoltaicznych;

B.21.3(1)4. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji pomp ciepła;

B.21.3(1)5. posługiwać się dokumentacją montażu instalacji wykorzystania biomasy;


B.21.3(2)5. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(2)6. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(2)7. wskazywać materiały narzędzia i sprzęt do montażu instalacji i urządzeń wykorzystujących niskotemperaturowe źródła ciepła;


B.21.3(3) wyznacza miejsca montażu urządzeń wykorzystujących energię odnawialną;

B.21.3(3)5. wyznaczyć miejsce montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(3)6. wyznaczyć miejsce montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(3)7. wyznaczyć miejsce montażu pomp ciepła;

B.21.3(3)8. wyznaczyć miejsce montażu urządzeń wykorzystania biomasy;


B.21.3(4)5 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu kolektorów słonecznych;

B.21.3(4)6 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(4)7 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu pomp ciepła;

B.21.3(4)8 posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas montażu kotłów na biomasę;

B.21.3(5) wykonuje montaż urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(5)5. wykonać montaż kolektorów słonecznych;

B.21.3(5)6. wykonać montaż ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(5)7. wykonać montaż pomp ciepła;

B.21.3(5)8. wykonać montaż kotów na biomasę;

B.21.3(6) rozpoznaje błędy montażu urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(6)5. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji kolektorów słonecznych;

B.21.3(6)6. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji ogniw fotowoltaicznych;

B.21.3(6)7. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji pomp ciepła;

B.21.3(6)8. wskazywać błędy montażu urządzeń i instalacji wykorzystania biomasy

B.21.3(7) dokonuje oceny jakości robót montażowych B.21.3(7)2. ocenić jakość wykonania montażu;



urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.3(8) przygotowuje do odbioru urządzenia i systemy energetyki odnawialnej;


Obsługa systemów energetyki odnawialnej


BHP(4)9 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji kolektorów słonecznych

BHP(4)10 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji fotowoltaicznych

BHP(4)11 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji pomp ciepła

BHP(4)12 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem obsługi instalacji kotłów na biomasę






B.22.1(1)5 odczytać wskazania układu sterowania instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(1)6 odczytać wskazania układu sterowania instalacji fotowoltaicznej

B.22.1(1)7 odczytać wskazania układu sterowania instalacji pomp ciepła

B.22.1(1)8 odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji kotłów na biomasę


B.22.1(2)9 ustawić parametry sterownika elektronicznego zgodnie z zaleceniami producenta

B.22.1(2)10 ustawić parametry pracy systemu fotowoltaicznego zgodnie z instrukcją

B.22.1(2)11 wprowadzić ustawienia konfiguracji obwodów grzewczych do układu sterowania pompy ciepła

B.22.1(2)12 wprowadzić ustawienia konfiguracji obwodów grzewczych do układu sterowania kotłowni na biomasę

B.22.1(3) określa parametry pracy urządzeń energetyki odnawialnej

B.22.1(3)7 ustalić parametry pracy instalacji pomp ciepła

B.22.1(3)8 ustalić parametry pracy instalacji grzewczych z kotłami na biomasę


B.22.1(4)3 zarejestrować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji pompy ciepła

B.22.1(4)4 zarejestrować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej instalacji z kotłami na biomasę


B.22.1(5)6 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(5)7 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji fotowoltaicznej

B.22.1(5)8 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji pomp ciepła



B.22.1(5)9 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu kotłów na biomasę


B.22.1(6)3 ocenić stan techniczny elementów instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(6)4 ocenić stan techniczny elementów instalacji fotowoltaicznej

B.22.1(6)5 ocenić stan techniczny elementów instalacji pomp ciepła

B.22.1(6)6 ocenić stan techniczny elementów instalacji kotłów na biomasę

B.22.1(7) minimalizuje straty podczas wytwarzania, magazynowania, przesyłania i wykorzystywania energii

B.22.1(7)4 skontrolować straty ciepła w instalacji kolektorów słonecznych

B.22.1(7)5 skontrolować straty ciepła w instalacji pomp ciepła

B.22.1(7)6 skontrolować straty ciepła w instalacji kotłów na biomasę

B.22.1(7)7 skontrolować straty podczas magazynowania i przesyłania biomasy

B.22.1(8) wykonuje bieżące przeglądy systemów energetyki odnawialnej

B.22.1(8)4 wykonać przeglądy instalacji pomp ciepła

B.22.1(8)5 wykonać czynności związane z przeglądami bieżącymi instalacji kotłów na biomasę


B.22.1(9)3 dokumentować czynności związane z eksploatacją elektrowni wiatrowej

B.22.1(9)4 dokumentować czynności związane z eksploatacją małej elektrowni wodnej

B.22.2(1) określa wymagania dotyczące eksploatacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(1)6 posługiwać się instrukcją eksploatacji urządzeń energetyki odnawialnej

B.22.2(1)7 posługiwać się do instrukcją eksploatacji kotłów na biomasę


B.22.2(2)4 posługiwać się instrukcją obsługi i konserwacji instalacji kolektorów słonecznych

B.22.2(2)5 posługiwać się instrukcją obsługi i konserwacji instalacji fotowoltaicznej

B.22.2(2)6 posługiwać się instrukcją obsługi i konserwacji instalacji pomp ciepła


B.22.2(3)4 przestrzegać procedur przekazywania do eksploatacji instalacji fotowoltaicznych współpracujących z systemem elektroenergetycznym

B.22.2(3)5 przestrzegać procedur przekazywania do eksploatacji instalacji kotłów na biomasę

B.22.2(4) uruchamia urządzenia i systemy energetyki odnawialnej

B.22.2(4)1 uruchomić instalację kolektorów słonecznych

B.22.2(4)2 uruchomić instalację fotowoltaiczną

B.22.2(4)3 uruchomić instalację pomp ciepła

B.22.2(4)4 uruchomić instalację kotłów na biomasę

B.22.2(5) wykonuje okresowe przeglądy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

B.22.2(5)6 wykonać okresowe przeglądy instalacji kolektorów słonecznych

B.22.2(5)7 wykonuje okresowe przeglądy instalacji fotowoltaicznej

B.22.2(5)8 wykonać okresowe przeglądy instalacji pomp ciepła

B.22.2(5)9 wykonać okresowe przeglądy instalacji kotłów na biomasę


B.22.2(6)3 usuwać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji kolektorów słonecznych

B.22.2(6)4 usuwać nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji fotowoltaicznej

B.22.2(6)5 usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji pomp ciepła



B.22.2(6)6 usunąć nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji kotłów na biomasę


B.22.2(7)4 wykonać pomiary efektywności pracy pomp ciepła

B.22.2(7)5 wykonać pomiary efektywności kotłów


B.22.2(8)3 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji kolektorów słonecznych

B.22.2(8)4 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji fotowoltaicznej

B.22.2(8)5 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji pomp ciepła

B.22.2(8)6 sporządzić dokumentację reklamacji instalacji kotłów na biomasę


B.22.2(10)7 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji kolektorów słonecznych

B.22.2(10)8 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji fotowoltaicznej

B.22.2(10)9 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji pomp ciepła

B.22.2(10)10 zorganizować i wykonać czynności związane z konserwacją i naprawą instalacji kotłów na biomasę

Kosztorysowanie w budownictwie


B.21.2(1)3. posługiwać się dokumentacją do sporządzania kosztorysów instalacji urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(1)4. posługiwać się dokumentacją do sporządzania oferty montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(2) korzysta z katalogów i informatorów kosztorysowych, katalogów producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.2(2)3. skorzystać z zapisów dotyczących kosztorysowania zawartych w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.2(2)4. skorzystać z zapisów dotyczących sporządzania ofert zawartych w katalogach i informatorach kosztorysowych, katalogach producentów materiałów, urządzeń i elementów instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

B.21.2(4) sporządza kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(4)3. sporządzić kosztorysy dotyczące montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;

B.21.2(4)4. sporządzić ofertę dotyczącą montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej;


BHP(7)9. organizować stanowisko sporządzania kosztorysów i ofert zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;


KPS(4) jest otwarty na zmiany;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;

Praktyki zawodowe

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i BHP(1)6 rozróżniać wymagania bezpieczeństwa dotyczące eksploatacji urządzeń energetycznych w



higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią

przedsiębiorstwach energetycznych

BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

BHP(3)4 zinterpretować podstawowe prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach energetycznych


BHP(4)13 przewidywać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych w przedsiębiorstwach energetycznych

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych

BHP(8)5 zastosować środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań zawodowych eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

BHP(9)5 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

BHP(9)6 zorganizować stanowisko pracy do wykonania zadań zawodowych eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań

KPS(4) jest otwarty na zmiany KPS(4) jest otwarty na zmiany

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem



KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej



OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań



OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami podczas wykonywania prac

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami podczas wykonywania prac


B.22.1(5)5 rejestrować i interpretować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w systemach energetyki wodnej i wiatrowej oraz systemach energetycznego wykorzystania biomasy

B.22.1(5) rozpoznaje nieprawidłowości w funkcjonowaniu B.22.1(5)10 rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz



systemów energetyki odnawialnej energetycznego wykorzystania biomasy


B.22.1(6)7 ocenić stan techniczny systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy


B.22.1(9)5 sporządzić dokumentację dotyczącą eksploatacji systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

B.22.1(8) wykonuje bieżące przeglądy systemów energetyki odnawialnej;

B.22.1(8)6 wykonać bieżące przeglądy urządzeń stosowanych w systemach energetyki wodnej i wiatrowej oraz w systemach energetycznego wykorzystania biomasy


B.22.2(6)7 określa przyczyny i sposoby usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu urządzeń i systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy


B.22.2(10)11 wykonuje czynności związane z konserwacją i naprawą urządzeń i systemów energetyki wodnej i wiatrowej oraz energetycznego wykorzystania biomasy

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU - koweziu.edu.pl · Systemy energetyki ... Podstawy kosztorysowania w...

Documents

Transcript of PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU - koweziu.edu.pl · Systemy energetyki ... Podstawy kosztorysowania w...