PEPO-208; No. of Pages 2

Wspomnienie/In memoriam

Profesor dr hab. n. przyr. Teresa Laskowska-Klita 1935–2013

p e d i a t r i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 4 ) x x x – x x x

Dostępne online www.sciencedirect.com

ScienceDirect

journal homepage: www.elsevier.com/locate/pepo

Profesor Teresa Laskowska-Klita, doktor habilitowany naukprzyrodniczych, należała do cenionych specjalistóww zakresie biochemii klinicznej. Urodziła się w Warszawiew 1935 roku, tutaj ukończyła szkołę średnią oraz wyższestudia magisterskie na Wydziale Biologii Uniwersytetu War-szawskiego. Początkowo pracowała w Zakładzie ChemiiFizjologicznej Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznejw Warszawie, przemianowanym później na Zakład Bioche-mii Instytutu Biofarmacji Wydziału Farmaceutycznego Aka-demii Medycznej. Tytuł doktora nauk przyrodniczych uzys-kała w Instytucie Biochemii i Biofizyki Polskiej AkademiiNauk w 1966 roku. Za całokształt dorobku naukowego i napodstawie rozprawy habilitacyjnej pt. Badania nad enzymamiprzemiany tyrozyny u zwierząt Rada Wydziału Farmaceutycz-nego Akademii Medycznej nadała Teresie Laskowskiej-Klitastopień naukowy doktora habilitowanego nauk przyrodni-czych w 1977 roku. Podczas swojej długoletniej pracy zestudentami dała się poznać jako ceniony i bardzo życzliwydydaktyk, czego efektem były liczne nagrody rektorskie zaprace naukowe i działalność edukacyjną w latach 1957–1987.Pani Profesor odbyła też liczne staże naukowe międzyinnymi w Instytucie Karolinska w Sztokholmie oraz naUniwersytetach w Bordeaux, Dusseldorfie, Rzymie i New

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Gajewska J, et al. Profes(2014), http://dx.doi.org/10.1016/j.pepo.2014.03.011

Jersey, zdobywając doświadczenie naukowe i poszerzającswoją wiedzę z zakresu biochemii.

Od 1988 roku profesor Laskowska-Klita była pracownikiemInstytutu Matki i Dziecka (IMD) w Warszawie, w którympełniła funkcję kierownika Zakładu Biochemii Kliniczneji przez pewien czas obejmowała swoim kierownictwemrównież Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej. W roku 1992otrzymała tytuł profesora zwyczajnego z rąk PrezydentaRzeczypospolitej Polskiej. Przez wiele lat Pani Profesor byłaczłonkiem Rady Naukowej Instytutu Matki i Dziecka orazKomisji Rady Naukowej do Oceny Pracowników Naukowych.Ponadto organizowała comiesięczne spotkania naukowew IMD oraz spotkania naukowe we współpracy z CentrumZdrowia Dziecka, w trakcie których pracownicy wymienialisię wiedzą i doświadczeniem. Piastowała stanowisko prze-wodniczącego Komisji Bioetycznej działającej przy IMD. Byłateż wieloletnim członkiem Polskiego Towarzystwa Bioche-micznego i należała do Izby Diagnostów Laboratoryjnych.

Profesor Teresa Laskowska-Klita prowadziła pionierskiebadania dotyczące stresu oksydacyjnego u dzieci w przebieguchoroby nowotworowej, chorób metabolicznych i w patologiiciąży. Inicjując nowatorskie procedury diagnostyczne, międzyinnymi ocenę i monitorowanie uszkodzeń wolnorodnikowychoraz enzymatycznej i nieenzymatycznej obrony przeciwutle-niającej, przyczyniła się do powstania wytycznych stanowią-cych podstawę w zakresie terapii antyoksydacyjnej. Ponadtobadania nad metabolizmem kostnym u dzieci prowadzonepod kierunkiem Pani Profesor umożliwiły wprowadzenieoznaczeń biochemicznych markerów obrotu kostnego dodiagnostyki i monitorowania leczenia pacjentów z nowotwo-rami kości, pacjentów na dietach eliminacyjnych (fenyloketo-nuria, galaktozemia, celiakia) czy dietach kultowych (wegeta-rianie).

Profesor Laskowska-Klita przyczyniła się także do adapta-cji na grunt Polski wielu innych nowoczesnych metodi procedur diagnostycznych, dotyczących między innymidiagnostyki hiperlipoproteinemii. Wprowadziła równieżmetody oceny intensywności stanu zapalnego, wykorzysty-wane w praktyce położniczej i w neonatologii.

Prowadzone pod kierunkiem Pani Profesor badania doty-czące wczesnej diagnostyki niedoborów żelaza, umożliwiają-cej wykrywanie i zapobieganie ,,anemii z niedoborów

or dr hab. n. przyr. Teresa Laskowska-Klita 1935–2013. Pediatr Pol.

p e d i a t r i a p o l s k a x x x ( 2 0 1 4 ) x x x – x x x2

PEPO-208; No. of Pages 2

żelaza’’ u kobiet ciężarnych, pozwalają zróżnicować stopnieniedoboru tego pierwiastka w sposób pełny, nowoczesnyi unikatowy w skali kraju.

Profesor Teresa Laskowska-Klita, kierując przez wiele latZakładem Biochemii Klinicznej IMD, przyczyniła się doznacznego poszerzenia wiedzy na temat rzadkich choróbmetabolicznych. Prowadzone przez nią prace nad diagnos-tyką różnicową nietypowych postaci fenyloketonuriii diagnostyką biochemiczną galaktozemii umożliwiływczesne rozpoznanie tych chorób. W większości przypad-ków pozwoliło to na wyeliminowanie bądź zahamowanierozwoju chorób zagrażających życiu i zdrowiu dzieci. Jedno-cześnie Pani Profesor nadzorowała ogólnokrajową kontrolęjakości badań przesiewowych we współpracy z ośrodkiemw Atlancie (Infant Screening Quality Assurance Laboratory –

Centers for Disease Control and Prevention, Atlanta, Georgia,USA), podnosząc polską diagnostykę do poziomu świato-wych standardów.

Profesor Teresa Laskowska-Klita była promotorem 8 pracna stopień naukowy doktora, a ponadto jako konsultantmiała udział w przygotowaniu licznych doktoratów powsta-jących w IMD. Była wymagającym promotorem, oczekują-cym od swoich doktorantów inwencji i samodzielnego roz-wiązywania problemów, dającym w zamian gwarancjędobrze zaplanowanego, wykonanego i opracowanego zagad-nienia naukowego.

Pani Profesor miała w swoim dorobku ponad 200 publikacjinaukowych obejmujących prace doświadczalne i poglądoweoraz podręczniki i materiały dydaktyczne. Wielkie zasługipołożyła jako recenzent i autor publikacji w czasopismachmedycznych między innymi ,,Pediatrii Polskiej’’, ,,MedycynyWieku Rozwojowego’’ czy ,,In Vitro Explorer’’. Brała równieżudział w wielu konferencjach i spotkaniach naukowych,przyczyniając się do popularyzacji wiedzy na temat doskona-lenia metod biochemicznych stosowanych w diagnostycepatologii ciąży i w zaburzeniach okresu noworodkowego orazw wybranych chorobach wieku dziecięcego. Pani Profesor byłateż inicjatorem, koordynatorem i realizatorem wielu progra-mów badawczych, w tym finansowanych przez KomitetBadań Naukowych, Narodowe Centrum Nauki, MinisterstwoZdrowia oraz na zlecenie innych ośrodków, jak ZakładyPolfa czy Państwowa Agencja Rozwiązywania ProblemówAlkoholowych (PARPA). W ramach Narodowego ProgramuZdrowia w latach 1996–2000 realizowała strategiczny programrządowy: ,,Program polityki zdrowotnej i społeczno-ekono-micznej prowadzącej do zmniejszenia konsumpcji tytoniu

Artykuł w formie in press proszę cytować jako: Gajewska J, et al. Profes(2014), http://dx.doi.org/10.1016/j.pepo.2014.03.011

w Polsce’’. Temat ten, nadal w Polsce bardzo aktualny, jestkontynuowany jako kompleksowe badanie nad nieprawidło-wościami prowadzącymi do obniżenia masy ciała noworodkaw następstwie niedotlenienia łożyska zależnego od paleniatytoniu.

Dorobek naukowy profesor Teresy Laskowskiej-Klita sta-nowi ogromny wkład w rozwój i popularyzację biochemicz-nych badań diagnostycznych, w tym przesiewowychw kierunku diagnozowania chorób w okresie noworodko-wym oraz u małych dzieci, przyczyniając się do umocnieniaistotnej roli Instytutu Matki i Dziecka w tym zakresie.

Za swoją aktywną działalność zawodową i społeczną byławielokrotnie odznaczana, między innymi Krzyżem Kawaler-skim Orderu Odrodzenia Polski w 2011 roku.

Po przejściu na emeryturę profesor Laskowska-Klitabyła nadal aktywnym pracownikiem Instytutu Matkii Dziecka, a pracując do ostatnich dni i pisząc publikacjenaukowe, dodawała nam wszystkim energii do zdobywaniawiedzy.

Prywatnie była niezwykle życzliwym i dobrym człowie-kiem, otaczała swoich pracowników serdeczną troskliwościąi opieką. Wielką jej radością w ostatnich kilkunastu latachbyły wnuki, z którymi starała się spędzać jak najwięcejczasu. W naszej pamięci Pani Profesor Teresa Laskowska-Klita pozostanie nie tylko wielką uczoną i organizatorembadań naukowych, lecz także nauczycielem, szczerze dzielą-cym się swoją wiedzą i doświadczeniem.

l i t e r a t u r a d o d a t k o w a /f u r t h e r r e a d i n g

Szymczyk-Wasiluk T., Wehr H., Skalska-Hilgier E i wsp.Z dziejów biochemii lekarskiej w Warszawie 1916-1999.Monografie Biochemiczne nr 45 pod red. Konarska L. PolskieTowarzystwo Biochemiczne, Warszawa 2002.

Joanna Gajewska,Jadwiga Ambroszkiewicz,Magdalena Chełchowska

Otrzymano: 17.03.2014Zaakceptowano: 27.03.2014

http://dx.doi.org/10.1016/j.pepo.2014.03.011

or dr hab. n. przyr. Teresa Laskowska-Klita 1935–2013. Pediatr Pol.