Problemy opiekuńcze rodzin wielodzietnych

Na funkcjonowanie rodziny duży wpływ ma jej struktura. Zaznacza się to zwłaszcza w przypadkach niepełnej struktury (rodzina rozbita, małżonkowie rozwiedzeni), bądź też przy różnorodności układów pokoleniowych (rodzina wielopokoleniowa). Istotna i ważna dla poziomu funkcjonowania opiekuńczo-wychowawczego rodziny okazuje się także ilość potomstwa.

W potocznym rozumieniu rodzina wielodzietna to rodzina mająca liczne potomstwo. W polityce społecznej za wielodzietne uznaje się rodziny mające trójką lub więcej dzieci.

Wyniki wielu badań szczegółowych i obserwacje potoczne wskazują, iż wielodzietność jest pewną cechą środowiskową, występuje częściej na wsi i w środowiskach społeczno-zawodowych o niskich cechach stratyfikacji społecznej (niepełne wykształcenie rodziców, rodziny robotnicze, nieznajomość sposobów zapobiegania ciąży, niska kultura rodziców). Nie można jednak powiedzieć, że wielodzietność zdarza się tylko w rodzinach patologicznych, ubogich, gdyż jest również wiele przykładów wielodzietności wśród osób, które świadomie podjęły decyzję o posiadaniu dużej liczby potomstwa (np. rodzina Steczkowskich).

W przeważającej większości rodziny wielodzietne borykają się z wieloma kłopotami różnorakiej natury:- obniżenie poziomu zamożności (zmniejszenie się dochodów na osobę, a zwiększenie wydatków na żywność, wyższe koszty utrzymania),- prowadzenie gospodarstwa domowego przez rodziców jest pracochłonne, szczególnie w fazie rozwoju rodziny, a zaspokojenie potrzeb jej członków, nawet na poziomie standardu konsumpcji społecznie niezbędnej, wymaga dużych nakładów,- dylemat wyboru – sprzeczność między realizacją funkcji opiekuńczej i ekonomicznej rodziny (funkcja opiekuńcza polega na zaspakajaniu potrzeb opiekuńczych członków rodziny, jak: potrzeby materialne, biologiczne czyli jedzenie, ubranie, dach nad głową; funkcja ekonomiczna polega z kolei na dostarczaniu dóbr materialnych rodzinie dylemat polega więc na pytaniu: zająć się rodziną mając mniej środków finansowych czy iść do pracy i zarabiać, zaniedbując przy tym rodzinę? Przypomnijmy, że w rodzinie wielodzietnej jest więcej pracy niż w rodzinie, w której jest jedno lub dwoje dzieci),- zaabsorbowanie pracą i zwiększonymi obowiązkami rodzinnymi i prowadzenie gospodarstwa domowego w połączeniu z niskim wykształceniem może powodować zaniedbania w procesie wychowania oraz w nauce zwiększa się możliwość wystąpienia zjawiska niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży,- rodzice większej liczby dzieci mają trudności z otoczeniem ich należytą opieką, zwłaszcza że zachodzi wtedy konieczność zwiększonych starań o zapewnienie rodzinie odpowiednich warunków materialnych,- jako że często rodziny wielodzietne to rodziny, gdzie rodzice są niewykształceni lub niewydolni wychowawczo, to często dzieci mają utrudniony start w życie szkolne i zawodowe – wobec nich zaniżone są aspiracje rodziców, dzieci nie są motywowane, brakuje pieniędzy na środki dydaktyczne.

Wymienione problemy dotyczą niejednokrotnie także rodzin z mniejszą liczbą dzieci, są one jednak bardzo charakterystyczne właśnie dla rodziny wielodzietnej.

LITERATURA:Kawula S.: Problemy rodzin wielodzietnych. „Problemy opiekuńczo-wychowawcze” nr 10, 1980.Adamski F.: Socjologia małżeństwa i rodziny. Wprowadzenie. Warszawa 1982.